ABOUT THE SPEAKER
Peter van Uhm - General
General Peter van Uhm is the Chief of the Netherlands Defence staff.

Why you should listen

General Petrus J.M. "Peter" van Uhm is a four-star general in the Royal Netherlands Army and the current Chief of the Netherlands Defence Staff. He has had an outstanding carrer over four decades in the Dutch military.

In the Netherlands, he is know from his personal tragedy. On 18 April 2008, one day after Van Uhm was appointed Chief Defence Staff, his son First Lieutenant Dennis van Uhm was killed in a roadside bombing in Uruzgan. Van Uhm’s incredibly dignified and human response has astounded many. 

More profile about the speaker
Peter van Uhm | Speaker | TED.com
TEDxAmsterdam

Peter van Uhm: Why I chose a gun

Peter van Uhm: Dlaczego wybrałem broń

Filmed:
3,639,817 views

Peter van Uhm jest dowódcą sił zbrojnych Holandii, ale nie znaczy to, że jest prowojenny. Na TEDxAmsterdam wyjaśnia, jaki wpływ na jego karierę ma umiłowanie pokoju, a nie żądza krwi, oraz dlaczego wojska są niezbędnym gwarantem pokoju.
- General
General Peter van Uhm is the Chief of the Netherlands Defence staff. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
As the highestnajwyższy militarywojskowy commanderdowódcy
0
0
3000
Jako najwyższy rangą oficer wojskowy Holandii,
00:18
of The NetherlandsHolandia,
1
3000
2000
Jako najwyższy rangą oficer wojskowy Holandii,
00:20
with troopswojsko stationedstacjonujących around the worldświat,
2
5000
3000
z wojskami stacjonującymi na całym świecie,
00:23
I'm really honoredhonorowane
3
8000
2000
jestem zaszczycony
00:25
to be here todaydzisiaj.
4
10000
2000
mogąc być tu dziś z wami.
00:27
When I look around
5
12000
2000
Kiedy rozglądam się po tej sali TEDxAmsterdam
00:29
this TEDxAmsterdamTEDxAmsterdam venuemiejsce,
6
14000
2000
Kiedy rozglądam się po tej sali TEDxAmsterdam
00:31
I see a very specialspecjalny audiencepubliczność.
7
16000
4000
widzę szczególną publiczność.
00:35
You are the reasonpowód
8
20000
2000
To ze względu na was
00:37
why I said yes to the invitationzaproszenie
9
22000
3000
przyjąłem zaproszenie
00:40
to come here todaydzisiaj.
10
25000
3000
na dzisiejszą konferencję.
00:44
When I look around,
11
29000
2000
Kiedy się rozglądam,
00:46
I see people
12
31000
2000
widzę ludzi,
00:48
who want to make a contributionwkład,
13
33000
2000
którzy chcą dać coś od siebie.
00:50
I see people
14
35000
2000
Widzę ludzi,
00:52
who want to make a better worldświat,
15
37000
3000
którzy chcą uczynić świat lepszym
00:55
by doing groundbreakingprzełomowy scientificnaukowy work,
16
40000
3000
poprzez rewolucyjną pracę naukową,
00:58
by creatingtworzenie impressiveimponujący worksPrace of artsztuka,
17
43000
4000
wspaniałe dzieła sztuki,
01:02
by writingpisanie criticalkrytyczny articlesartykuły
18
47000
2000
kluczowe artykuły
01:04
or inspiringinspirujący booksksiążki,
19
49000
3000
i inspirujące książki,
01:07
by startingstartowy up sustainablepodtrzymywalny businessesbiznes.
20
52000
3000
lub szerzenie zrównoważonego rozwoju.
01:10
And you all have chosenwybrany
21
55000
3000
Wszyscy wybraliście
01:13
your ownwłasny instrumentsinstrumenty
22
58000
2000
swoje narzędzie
01:15
to fulfillspełnić this missionmisja
23
60000
2000
w tej misji
01:17
of creatingtworzenie a better worldświat.
24
62000
3000
stworzenia lepszego świata.
01:20
Some chosewybrał the microscopemikroskopu
25
65000
2000
Niektórzy wybrali mikroskop
01:22
as theirich instrumentinstrument.
26
67000
2000
jako swoje narzędzie.
01:24
OthersInni chosewybrał dancingtaniec or paintingobraz
27
69000
3000
Inni taniec, malarstwo,
01:27
or makingzrobienie musicmuzyka like we just heardsłyszał.
28
72000
3000
lub muzykę jak ta, którą słyszeliśmy.
01:30
Some chosewybrał the pendługopis.
29
75000
3000
Niektórzy wybrali pióro.
01:33
OthersInni work throughprzez the instrumentinstrument of moneypieniądze.
30
78000
4000
Inni pracę z pieniądzem.
01:37
LadiesPanie and gentlemenpanowie,
31
82000
2000
Panie i panowie,
01:39
I madezrobiony a differentróżne choicewybór.
32
84000
3000
ja wybrałem inaczej.
01:55
ThanksDzięki.
33
100000
2000
Dziękuję.
02:00
LadiesPanie and gentlemenpanowie --
34
105000
3000
Panie i panowie --
02:03
(LaughterŚmiech)
35
108000
3000
(Śmiech)
02:06
(ApplauseAplauz)
36
111000
4000
(Aplauz)
02:11
I sharedzielić your goalscele.
37
116000
3000
Współdzielę waszą misję.
02:14
I sharedzielić the goalscele
38
119000
2000
Bliskie są mi cele,
02:16
of the speakersgłośniki you heardsłyszał before.
39
121000
4000
o których dzisiaj słyszeliśmy.
02:20
I did not choosewybierać
40
125000
3000
Nie wybrałem jednak
02:23
to take up the pendługopis,
41
128000
3000
pióra, pędzla, czy aparatu.
02:26
the brushszczotka, the cameraaparat fotograficzny.
42
131000
4000
pióra, pędzla, czy aparatu.
02:30
I chosewybrał this instrumentinstrument.
43
135000
4000
Wybrałem to narzędzie.
02:34
I chosewybrał the gunpistolet.
44
139000
3000
Wybrałem broń.
02:37
For you, and you heardsłyszał alreadyjuż,
45
142000
3000
Jak już słyszeliście,
02:40
beingistota so closeblisko to this gunpistolet
46
145000
3000
bliskość broni
02:43
maymoże make you feel uneasyniełatwe.
47
148000
4000
może wzbudzać w was niepokój.
02:47
It maymoże even feel scarystraszny.
48
152000
2000
Może przerażać.
02:49
A realreal gunpistolet
49
154000
2000
Prawdziwa broń.
02:51
at a fewkilka feet'snogi na distancedystans.
50
156000
3000
W odległości kilku metrów.
02:54
Let us stop for a momentza chwilę
51
159000
2000
Zatrzymajmy się na chwilę
02:56
and feel this uneasinessniepokój.
52
161000
3000
i poczujmy tę niepewność.
02:59
You could even hearsłyszeć it.
53
164000
3000
Możecie ją nawet usłyszeć.
03:02
Let us cherishpielęgnować the factfakt
54
167000
2000
Cieszmy się z tego,
03:04
that probablyprawdopodobnie mostwiększość of you
55
169000
3000
że prawdopodobnie większość z was
03:07
have never been closeblisko to a gunpistolet.
56
172000
3000
nigdy nie obcowała z bronią.
03:10
It meansznaczy
57
175000
2000
Oznacza to,
03:12
The NetherlandsHolandia is a peacefulspokojna countrykraj.
58
177000
3000
że Holandia to pokojowy kraj.
03:15
The NetherlandsHolandia is not at warwojna.
59
180000
3000
Holandia nie toczy wojny.
03:18
It meansznaczy soldiersżołnierski are not neededpotrzebne
60
183000
3000
Oznacza to, że żołnierze nie muszą
03:21
to patrolPatrol our streetsulice.
61
186000
3000
patrolować naszych ulic.
03:24
GunsDział are not a partczęść of our liveszyje.
62
189000
4000
Broń nie jest częścią naszego życia.
03:28
In manywiele countrieskraje
63
193000
3000
W wielu krajach
03:31
it is a differentróżne storyfabuła.
64
196000
3000
sytuacja jest inna.
03:34
In manywiele countrieskraje
65
199000
2000
W wielu krajach
03:36
people are confrontedkonfrontowany with gunspistolety.
66
201000
2000
ludzie mają kontakt z bronią.
03:38
They are oppresseduciśnionych.
67
203000
2000
Są prześladowani.
03:40
They are intimidatedzastraszani --
68
205000
3000
Są zastraszani
03:43
by warlordsWatażków,
69
208000
2000
przez dyktatorów,
03:45
by terroriststerroryści,
70
210000
2000
terrorystów,
03:47
by criminalsprzestępców.
71
212000
2000
przestępców.
03:49
WeaponsBroni can do a lot of harmszkoda.
72
214000
3000
Broń może wyrządzić wiele szkód.
03:52
They are the causeprzyczyna
73
217000
2000
Jest przyczyną
03:54
of much distressrozpacz.
74
219000
2000
wielkiej rozpaczy.
03:56
Why then am I standingna stojąco before you
75
221000
2000
Dlaczego więc stoję przed wami
03:58
with this weaponbroń?
76
223000
3000
trzymając tę broń?
04:01
Why did I choosewybierać the gunpistolet
77
226000
2000
Dlaczego wybrałem ją
04:03
as my instrumentinstrument?
78
228000
3000
na swoje narzędzie?
04:06
TodayDzisiaj I want to tell you why.
79
231000
2000
Dziś wyjśnię wam, dlaczego.
04:08
TodayDzisiaj I want to tell you
80
233000
2000
Opowiem wam dzisiaj,
04:10
why I chosewybrał the gunpistolet
81
235000
2000
dlaczego wybrałem broń
04:12
to createStwórz a better worldświat.
82
237000
2000
by stworzyć lepszy świat.
04:14
And I want to tell you
83
239000
2000
Opowiem wam też,
04:16
how this gunpistolet can help.
84
241000
3000
jak może ona pomóc.
04:20
My storyfabuła startszaczyna się
85
245000
3000
Moja historia zaczyna się
04:23
in the cityMiasto of NijmegenNijmegen
86
248000
3000
w mieście Nijmegen
04:26
in the eastWschód of The NetherlandsHolandia,
87
251000
3000
na wschodzie Holandii,
04:29
the cityMiasto where I was bornurodzony.
88
254000
4000
gdzie się urodziłem.
04:33
My fatherojciec
89
258000
2000
Mój ojciec
04:35
was a hardworkingpracowity bakerpiekarz,
90
260000
4000
był ciężko pracującym piekarzem,
04:39
but when he had finishedskończone work in the bakerypiekarnia,
91
264000
3000
ale kiedy skończył się dzień w piekarni,
04:42
he oftenczęsto told me and my brotherbrat storieshistorie.
92
267000
4000
opowiadał mi i moim braciom różne historie.
04:46
And mostwiększość of the time,
93
271000
2000
Zazwyczaj była to ta opowieść,
04:48
he told me this storyfabuła I'm going to sharedzielić with you now.
94
273000
4000
którą teraz podzielę się z wami.
04:52
The storyfabuła of what happenedstało się
95
277000
2000
Opowieść o tym,
04:54
when he was a conscriptedwcielony soldierżołnierz
96
279000
3000
kiedy został powołany do Holenderskich sił zbrojnych,
04:57
in the DutchHolenderski armedzbrojnych forcessiły
97
282000
2000
kiedy został powołany do Holenderskich sił zbrojnych,
04:59
at the beginningpoczątek of the SecondDrugi WorldŚwiat WarWojny.
98
284000
3000
na początku II wojny światowej.
05:02
The NazisNaziści invadednajechał The NetherlandsHolandia.
99
287000
3000
Naziści zaatakowali Holandię.
05:05
TheirIch grimponury plansplany were evidentoczywisty.
100
290000
3000
Ich mroczne plany były oczywiste.
05:08
They meantOznaczało to rulereguła
101
293000
2000
Chcieli rządzić
05:10
by meansznaczy of repressionrepresji.
102
295000
3000
jako oprawcy.
05:13
DiplomacyDyplomacja had failednie udało się to stop the GermansNiemcy.
103
298000
4000
Dyplomatom nie udało się ich zatrzymać.
05:17
Only brutebydlę forcesiła remainedpozostał.
104
302000
4000
Pozostała tylko siła.
05:21
It was our last resortOśrodek wczasowy.
105
306000
3000
Była to nasza ostatnia szansa.
05:24
My fatherojciec was there
106
309000
2000
Mój ojciec był tam,
05:26
to providezapewniać it.
107
311000
2000
aby ją zapewnić.
05:28
As the sonsyn of a farmerrolnik
108
313000
2000
Jako syn rolnika,
05:30
who knewwiedziałem how to huntpolowanie,
109
315000
2000
który polował,
05:32
my fatherojciec was an excellentDoskonałe marksmanstrzelec wyborowy.
110
317000
3000
mój ojciec był doskonałym strzelcem.
05:35
When he aimedwymierzony,
111
320000
2000
Kiedy celował,
05:37
he never missedbrakowało.
112
322000
2000
zawsze trafiał.
05:39
At this decisivedecydujące znaczenie momentza chwilę in DutchHolenderski historyhistoria
113
324000
3000
W tym decydującym momencie naszej historii,
05:42
my fatherojciec was positionedumieszczony
114
327000
3000
został wysłany
05:45
on the bankBank of the riverrzeka WaalWaal
115
330000
2000
nad rzekę Waal,
05:47
nearBlisko the cityMiasto of NijmegenNijmegen.
116
332000
3000
niedaleko Nijmegen.
05:50
He had a clearjasny shotstrzał at the GermanNiemiecki soldiersżołnierski
117
335000
3000
Miał niemieckich żołnierzy jak na tacy.
05:53
who cameoprawa ołowiana witrażu to occupyzająć a freewolny countrykraj,
118
338000
3000
Przybyli okupować wolny kraj,
05:56
his countrykraj,
119
341000
2000
jego kraj,
05:58
our countrykraj.
120
343000
2000
nasz kraj.
06:00
He firedzwolniony. Nothing happenedstało się.
121
345000
3000
Strzelił. Nic się nie stało.
06:03
He firedzwolniony again.
122
348000
2000
Strzelił jeszcze raz.
06:05
No GermanNiemiecki soldierżołnierz fellspadł to the groundziemia.
123
350000
4000
Żaden z żołnierzy nie padł.
06:09
My fatherojciec had been givendany
124
354000
2000
Mojemu ojcu dano
06:11
an oldstary gunpistolet
125
356000
2000
starą strzelbę,
06:13
that could not even reachdosięgnąć
126
358000
2000
która nie mogła sięgnąć
06:15
the oppositenaprzeciwko riverbankRiverbank.
127
360000
3000
przeciwległego brzegu.
06:18
Hitler'sHitlera troopswojsko marchedszli on,
128
363000
3000
Hitlerowcy maszerowali dalej,
06:21
and there was nothing my fatherojciec could do about it.
129
366000
4000
a mój ojciec nie był w stanie ich zatrzymać.
06:26
UntilAż do the day my fatherojciec diedzmarły,
130
371000
3000
Do końca życia
06:29
he was frustratedsfrustrowany about missingbrakujący these shotsstrzały.
131
374000
4000
frustrowały go te chybione kule.
06:33
He could have doneGotowe something.
132
378000
3000
Mógł coś zrobić.
06:36
But with an oldstary gunpistolet,
133
381000
2000
Ale z tą starą strzelbą
06:38
not even the bestNajlepiej marksmanstrzelec wyborowy in the armedzbrojnych forcessiły
134
383000
3000
nawet najlepszy strzelec wyborowy
06:41
could have hittrafienie the markznak.
135
386000
3000
nie trafiłby celu.
06:44
So this storyfabuła stayedzostał with me.
136
389000
3000
Zapamiętałem tę historię.
06:47
Then in highwysoki schoolszkoła,
137
392000
2000
Później, w szkole średniej,
06:49
I was grippedopanował by the storieshistorie
138
394000
2000
fascynowały mnie opowieści o
06:51
of the AlliedAllied soldiersżołnierski --
139
396000
3000
alianckich żołnierzy,
06:54
soldiersżołnierski who left the safetybezpieczeństwo of theirich ownwłasny homesdomy
140
399000
4000
którzy opuścili swoje domy
06:58
and riskedryzykowali theirich liveszyje
141
403000
2000
i ryzykowali życiem
07:00
to liberatewyzwolić a countrykraj and a people
142
405000
3000
w obronie kraju i ludzi,
07:03
that they didn't know.
143
408000
3000
którzy byli im obcy.
07:06
They liberatedwyzwolony my birthnarodziny townmiasto.
144
411000
3000
Oswobodzili moje rodzinne miasto.
07:09
It was then that I decidedzdecydowany
145
414000
3000
To wtedy zdecydowałem,
07:12
I would take up the gunpistolet --
146
417000
3000
że wybiorę broń --
07:15
out of respectPoszanowanie and gratitudewdzięczność
147
420000
3000
z szacunku i wdzięczności
07:18
for those menmężczyźni and womenkobiety
148
423000
2000
wobec kobiet i mężczyzn,
07:20
who cameoprawa ołowiana witrażu to liberatewyzwolić us --
149
425000
3000
którzy przybyli nas wyzwolić --
07:23
from the awarenessświadomość
150
428000
2000
ze świadomością,
07:25
that sometimesczasami only the gunpistolet
151
430000
3000
że czasem tylko broń
07:28
can standstoisko
152
433000
2000
może stanąć
07:30
betweenpomiędzy good and evilzło.
153
435000
3000
pomiędzy dobrem i złem.
07:33
And that is why
154
438000
2000
To właśnie dlatego
07:35
I tookwziął up the gunpistolet --
155
440000
2000
wybrałem broń.
07:37
not to shootstrzelać,
156
442000
2000
Nie po to, by strzelać, zabijać.
07:39
not to killzabić,
157
444000
2000
Nie po to, by strzelać, zabijać.
07:41
not to destroyzniszczyć,
158
446000
2000
Nie po to, by niszczyć,
07:43
but to stop those who would do evilzło,
159
448000
4000
ale by powstrzymać tych, którzy czynią zło,
07:47
to protectochraniać the vulnerablewrażliwy,
160
452000
3000
by chronić słabszych,
07:50
to defendbronić democraticdemokratyczny valueswartości,
161
455000
3000
bronić demokratycznych wartości,
07:53
to standstoisko up for the freedomwolność we have
162
458000
3000
chronić wolność, dzięki której
07:56
to talk here todaydzisiaj
163
461000
2000
mogliśmy się tu spotkać
07:58
in AmsterdamAmsterdam
164
463000
2000
i dziś, w Amsterdamie,
08:00
about how we can make the worldświat a better placemiejsce.
165
465000
3000
dyskutować o tym, jak uczynić świat lepszym.
08:03
LadiesPanie and gentlemenpanowie,
166
468000
2000
Panie i panowie,
08:05
I do not standstoisko here todaydzisiaj
167
470000
3000
Nie stoję przed wami,
08:08
to tell you about the glorychwała of weaponsBronie.
168
473000
3000
aby wychwalać broń.
08:11
I do not like gunspistolety.
169
476000
4000
Nie lubię jej.
08:15
And oncepewnego razu you have been underpod fireogień yourselfsiebie,
170
480000
4000
Kiedy raz znajdziesz się pod ostrzałem,
08:19
it bringsprzynosi home even more clearlywyraźnie
171
484000
3000
na zawsze zrozumiesz,
08:22
that a gunpistolet is not some machomacho instrumentinstrument
172
487000
3000
że broń nie jest po prostu zabawką dla macho.
08:25
to bragchwalić about.
173
490000
3000
że broń nie jest po prostu zabawką dla macho.
08:28
I standstoisko here todaydzisiaj
174
493000
2000
Stoję tutaj,
08:30
to tell you about the use of the gunpistolet
175
495000
2000
aby opowiedzieć wam o broni
08:32
as an instrumentinstrument of peacepokój and stabilitystabilność.
176
497000
3000
jako narzędziu pokoju i stabilizacji.
08:38
The gunpistolet maymoże be one of the mostwiększość importantważny instrumentsinstrumenty
177
503000
2000
Być może jest to najważniejsze narzędzie
08:40
of peacepokój and stabilitystabilność
178
505000
2000
pokoju i stabilizacji,
08:42
that we have in this worldświat.
179
507000
2000
jakie posiadamy.
08:44
Now this maymoże sounddźwięk contradictorysprzeczne to you.
180
509000
4000
Może brzmi to jak sprzeczność,
08:48
But not only have I seenwidziany with my ownwłasny eyesoczy
181
513000
5000
ale przekonało mnie do tego nie tylko to, co widziałem -
08:53
duringpodczas my deploymentswdrożeń in LebanonLiban,
182
518000
2000
w czasie moich misji w Libanie czy Sarajewie,
08:55
SarajevoSarajewo and [unclearniejasny] nationalkrajowy
183
520000
2000
w czasie mojej misji w Libanie czy Sarajewie,
08:57
as The Netherlands'Holandia chiefszef of defenseobrona,
184
522000
3000
jako głównodowodzący sił zbrojnych -
09:00
this is alsorównież supportedutrzymany
185
525000
2000
potwierdzają to także
09:02
by coldzimno, hardciężko statisticsStatystyka.
186
527000
4000
zimne, twarde statystyki.
09:06
ViolencePrzemocy has declinedodrzucona dramaticallydramatycznie
187
531000
3000
Przemoc stanowczo zmalała
09:09
over the last 500 yearslat.
188
534000
3000
w ciągu ostatnich 500 lat.
09:12
DespitePomimo the pictureskino
189
537000
2000
Pomimo obrazu,
09:14
we are shownpokazane dailycodziennie in the newsAktualności,
190
539000
3000
jaki co dzień pokazują media,
09:17
warswojny betweenpomiędzy developedrozwinięty countrieskraje
191
542000
2000
wojny w krajach rozwiniętych
09:19
are no longerdłużej commonplacepowszechne.
192
544000
3000
nie są codziennością.
09:22
The murdermorderstwo rateoceniać in EuropeEuropy
193
547000
2000
Liczba morderstw w Europie
09:24
has droppedporzucone by a factorczynnik of 30
194
549000
2000
zmalała o współczynnik rzędu 30
09:26
sinceod the MiddleŚrodkowy AgesWieku.
195
551000
2000
od Średniowiecza.
09:28
And occurrenceswystąpienia of civilcywilny warwojna and repressionrepresji
196
553000
3000
A wojny domowe i prześladowania
09:31
have declinedodrzucona sinceod the endkoniec of the ColdZimno WarWojny.
197
556000
3000
zanikają od zakończenia Zimnej Wojny.
09:34
StatisticsStatystyki showpokazać
198
559000
2000
Statystyki pokazują,
09:36
that we are livingżycie
199
561000
2000
że żyjemy w całkiem spokojnych czasach.
09:38
in a relativelystosunkowo peacefulspokojna eraera.
200
563000
2000
że żyjemy w całkiem spokojnych czasach.
09:40
Why?
201
565000
2000
Dlaczego?
09:42
Why has violenceprzemoc decreasedzmniejszenie?
202
567000
3000
Dlaczego przemoc zmalała?
09:45
Has the humanczłowiek mindumysł changedzmienione?
203
570000
3000
Czy zmienił się ludzki umysł?
09:48
Well we were talkingmówić on the humanczłowiek mindumysł this morningranek.
204
573000
3000
Dyskutowaliśmy o tym dzisiaj rano.
09:51
Did we simplypo prostu losestracić our beastlyBeastly impulsesimpulsy
205
576000
3000
Czy straciliśmy zwierzęcą żądzę
09:54
for revengezemsta,
206
579000
2000
do zemsty,
09:56
for violentgwałtowny ritualsrytuały,
207
581000
2000
do brutalnych rytuałów,
09:58
for pureczysty ragewściekłość?
208
583000
3000
do czystej rzezi?
10:01
Or is there something elsejeszcze?
209
586000
3000
Czy to coś innego?
10:04
In his latestnajnowszy bookksiążka,
210
589000
2000
W swojej najnowszej książce,
10:06
HarvardHarvard professorprofesor StevenSteven PinkerPinker --
211
591000
2000
profesor Harvadru, Steven Pinker --
10:08
and manywiele other thinkersmyśliciele before him --
212
593000
2000
ale też wielu przed nim --
10:10
concludeskonkluduje that one of the mainGłówny driversSterowniki
213
595000
5000
wnioskuje, że jednym z głównych powodów
10:15
behindza lessmniej violentgwałtowny societiesspołeczeństwa
214
600000
3000
mniej brutalnych społeczeństw
10:18
is the spreadrozpiętość of the constitutionalkonstytucyjne statestan
215
603000
3000
jest rozpowszechnienie państwa konstytucyjnego
10:21
and the introductionwprowadzenie on a largeduży scaleskala
216
606000
3000
i wprowadzenie na szeroką skalę
10:24
of the statestan monopolymonopol
217
609000
2000
monopolu państwa
10:26
on the legitimizedlegitymacji use of violenceprzemoc --
218
611000
3000
na prawomocne użycie przemocy --
10:29
legitimizedlegitymacji by a democraticallydemokratycznie electedwybrany governmentrząd,
219
614000
6000
uprawomocnione przez demokratycznie wybrany rząd,
10:35
legitimizedlegitymacji by checkssprawdza, czy and balancessalda
220
620000
3000
przez system hamulców i równowagi
10:38
and an independentniezależny judicialsądowe systemsystem.
221
623000
4000
i niezależny system sądowniczy.
10:42
In other wordssłowa, a statestan monopolymonopol
222
627000
3000
Innymi słowy, jest to układ,
10:45
that has the use of violenceprzemoc
223
630000
3000
w którym przemoc
10:48
well underpod controlkontrola.
224
633000
3000
jest pod ścisłą kontrolą.
10:51
SuchTakie a statestan monopolymonopol on violenceprzemoc,
225
636000
3000
Monopol państwa na przemoc,
10:54
first of all, servessłuży
226
639000
2000
służy przede wszystkim
10:56
as a reassurancepewność.
227
641000
2000
jako otucha.
10:58
It removesusuwa the incentivezachęta
228
643000
2000
Niweluje potrzebę
11:00
for an armsramiona racewyścigi
229
645000
2000
wyścigu zbrojeń
11:02
betweenpomiędzy potentiallypotencjalnie hostilewrogi groupsgrupy
230
647000
2000
pomiędzy potencjalnie wrogimi ugrupowaniami
11:04
in our societiesspołeczeństwa.
231
649000
2000
w naszych społecznościach.
11:06
SecondlyPo drugie, the presenceobecność of penaltieskary
232
651000
3000
Po drugie, obecność kar
11:09
that outweighprzeważać kogoś coś the benefitskorzyści of usingza pomocą violenceprzemoc
233
654000
3000
które przeciwważą korzyści płynące z przemocy
11:12
tipsPorady the balancesaldo even furtherdalej.
234
657000
3000
przechyla szalę jeszcze bardziej.
11:15
AbstainingPowstrzymywanie się from violenceprzemoc
235
660000
2000
Unikanie przemocy
11:17
becomesstaje się more profitableopłacalny
236
662000
2000
staje się bardziej lukratywne
11:19
than startingstartowy a warwojna.
237
664000
3000
niż wypowiadanie wojny.
11:22
Now nonviolenceniestosowania przemocy startszaczyna się to work
238
667000
3000
Brak przemocy działa
11:25
like a flywheelkoło zamachowe.
239
670000
3000
jak koło zamachowe.
11:28
It enhanceswzmacnia peacepokój even furtherdalej.
240
673000
3000
Jeszcze bardziej napędza pokój.
11:31
Where there is no conflictkonflikt,
241
676000
2000
Tam, gdzie nie ma konfliktu,
11:33
tradehandel flourisheskwitnie.
242
678000
3000
kwitnie handel.
11:36
And tradehandel is anotherinne importantważny incentivezachęta
243
681000
2000
Handel jest kolejnym argumentem
11:38
againstprzeciwko violenceprzemoc.
244
683000
3000
przeciwko przemocy.
11:41
With tradehandel, there's mutualwzajemny interdependencywspółzależność
245
686000
3000
Handel oznacza współzależność
11:44
and mutualwzajemny gainzdobyć betweenpomiędzy partiesimprezy.
246
689000
4000
i wspólny zysk obu grup.
11:48
And when there is mutualwzajemny gainzdobyć,
247
693000
2000
A gdzie jest wspólny zysk,
11:50
bothobie sidesboki standstoisko to losestracić more
248
695000
2000
obie strony tracą więcej,
11:52
than they would gainzdobyć
249
697000
2000
niż potencjalnie zyskałyby
11:54
if they startedRozpoczęty a warwojna.
250
699000
3000
rozpoczynając wojnę.
11:57
WarWojny is simplypo prostu
251
702000
2000
Wojna nie jest już
11:59
no longerdłużej the bestNajlepiej optionopcja,
252
704000
3000
najlepszą opcją
12:02
and that is why violenceprzemoc has decreasedzmniejszenie.
253
707000
5000
i to dlatego pzemoc zmalała.
12:07
This, ladiesdamski and gentlemenpanowie,
254
712000
2000
To, panie i panowie,
12:09
is the rationaleracjonalne uzasadnienie behindza the existenceistnienie
255
714000
3000
jest powodem istnienia
12:12
of my armedzbrojnych forcessiły.
256
717000
3000
moich sił zbrojnych.
12:15
The armedzbrojnych forcessiły
257
720000
2000
Siły zbrojne
12:17
implementwprowadzić w życie the statestan monopolymonopol on violenceprzemoc.
258
722000
3000
wdrażają państwowy monopol na przemoc.
12:20
We do this in a legitimizedlegitymacji way
259
725000
3000
Czynimy to w uprawomocniony sposób,
12:23
only after our democracydemokracja has askedspytał us
260
728000
4000
dopiero gdy rząd o to poprosi.
12:27
to do so.
261
732000
2000
dopiero gdy rząd o to poprosi.
12:29
It is this legitimateprawowity,
262
734000
3000
To właśnie ta prawomocna
12:32
controlledkontrolowane use of the gunpistolet
263
737000
3000
kontrola nad użyciem broni
12:35
that has contributedprzyczynił się greatlybardzo
264
740000
2000
przyczyniła się znacznie
12:37
to the statisticsStatystyka of warwojna,
265
742000
2000
do zmniejszenia statystyk wojny,
12:39
conflictkonflikt and violenceprzemoc
266
744000
2000
konfliktu i przemocy
12:41
around the globeglob.
267
746000
2000
na całym świecie.
12:43
It is this participationudział in peacekeepingutrzymywanie pokoju missionsmisje
268
748000
3000
To własnie podobny udział w misjach pokojowych
12:46
that has led to the resolutionrozkład
269
751000
2000
przyczynił się do rozwiązania
12:48
of manywiele civilcywilny warswojny.
270
753000
3000
wielu wewnętrznych konfliktów.
12:51
My soldiersżołnierski use the gunpistolet
271
756000
3000
Moi żołnierze używają broni
12:54
as an instrumentinstrument of peacepokój.
272
759000
4000
jako narzędzia pokoju.
12:58
And this is exactlydokładnie why failednie udało się statesstany
273
763000
3000
To właśnie dlatego upadłe rządy
13:01
are so dangerousniebezpieczny.
274
766000
2000
są takie niebezpieczne.
13:03
FailedNie powiodło się statesstany
275
768000
2000
Upadłe rządy
13:05
have no legitimizedlegitymacji, democraticallydemokratycznie controlledkontrolowane use of forcesiła.
276
770000
4000
nie posiadają uprawomocnionej kontroli nad przemocą.
13:09
FailedNie powiodło się statesstany do not know of the gunpistolet
277
774000
3000
Nie znają broni
13:12
as an instrumentinstrument of peacepokój and stabilitystabilność.
278
777000
4000
jako narzędzia pokoju i stabilności.
13:16
That is why failednie udało się statesstany
279
781000
2000
To właśnie dlatego
13:18
can dragopór down a wholecały regionregion
280
783000
2000
mogą pogrążyć ze sobą cały region
13:20
into chaoschaos and conflictkonflikt.
281
785000
3000
w chaosie i konflikcie.
13:23
That is why spreadingrozpościerający się the conceptpojęcie
282
788000
2000
To dlatego rozprzestrzenianie idei
13:25
of the constitutionalkonstytucyjne statestan
283
790000
2000
rządów konstytucyjnych
13:27
is suchtaki an importantważny aspectaspekt
284
792000
2000
jest tak ważnym elementem
13:29
of our foreignobcy missionsmisje.
285
794000
3000
naszych misji.
13:32
That is why
286
797000
2000
To dlatego
13:34
we are tryingpróbować to buildbudować a judicialsądowe systemsystem
287
799000
2000
próbujemy zbudować system sądowniczy
13:36
right now in AfghanistanAfganistan.
288
801000
3000
w Afganistanie.
13:39
That is why we trainpociąg policePolicja officersoficerowie,
289
804000
3000
To dlatego trenujemy policjantów,
13:42
we trainpociąg judgessędziowie,
290
807000
2000
szkolimy sędziów
13:44
we trainpociąg publicpubliczny prosecutorsProkuratorzy around the worldświat.
291
809000
3000
oraz adwokatów na całym świecie.
13:47
And that is why --
292
812000
2000
I to dlatego --
13:49
and in The NetherlandsHolandia, we are very uniquewyjątkowy in that --
293
814000
3000
a czyni to Holandię wyjątkową --
13:52
that is why the DutchHolenderski constitutionkonstytucja statesstany
294
817000
3000
to dlatego w Holenderskiej konstytucji czytamy, że
13:55
that one of the mainGłówny taskszadania
295
820000
2000
jednym z głównych zadań
13:57
of the armedzbrojnych forcessiły
296
822000
2000
sił zbrojnych
13:59
is to upholdutrzymanie and promotepromować
297
824000
2000
jest utrzymanie i szerzenie
14:01
the internationalmiędzynarodowy rulereguła of lawprawo.
298
826000
3000
międzynarodowego prawa.
14:05
LadiesPanie and gentlemenpanowie,
299
830000
2000
Panie i panowie,
14:07
looking at this gunpistolet,
300
832000
2000
patrząc na tę broń,
14:09
we are confrontedkonfrontowany
301
834000
2000
stawiamy czoła
14:11
with the uglybrzydki sidebok of the humanczłowiek mindumysł.
302
836000
3000
ohydnej stronie ludzkiego umysłu.
14:15
EveryKażdy day I hopenadzieja
303
840000
2000
Co dzień modlę się,
14:17
that politicianspolitycy, diplomatsdyplomaci,
304
842000
2000
by politycy, dyplomaci
14:19
developmentrozwój workerspracownicy
305
844000
2000
i pomoc humanitarna
14:21
can turnskręcać conflictkonflikt
306
846000
2000
mogli przemienić konflikt
14:23
into peacepokój
307
848000
2000
w pokój
14:25
and threatzagrożenie
308
850000
2000
a zagrożenie
14:27
into hopenadzieja.
309
852000
2000
w nadzieję.
14:29
And I hopenadzieja that one day
310
854000
2000
Mam nadzieję, że pewnego dnia
14:31
armiesarmie can be disbandedrozpadł się
311
856000
2000
armie zostaną rozwiązane
14:33
and humansludzie will find a way of livingżycie togetherRazem
312
858000
3000
a ludzie znajdą sposób, aby żyć wspólnie
14:36
withoutbez violenceprzemoc and oppressionucisku.
313
861000
4000
bez przemocy i opresji.
14:40
But untilaż do that day comespochodzi,
314
865000
3000
Jednak zanim nadejdzie ten dzień,
14:43
we will have to make idealsideały
315
868000
3000
musimy sprawić, by ideały
14:46
and humanczłowiek failureniepowodzenie
316
871000
3000
i ludzkie porażki
14:49
meetspotykać się somewheregdzieś in the middleśrodkowy.
317
874000
2000
spotkały się gdzieś po środku.
14:51
UntilAż do that day comespochodzi,
318
876000
3000
Zanim nadejdzie ten dzień,
14:54
I standstoisko for my fatherojciec
319
879000
2000
utożsamiam się z moim ojcem,
14:56
who triedwypróbowany to shootstrzelać the NazisNaziści
320
881000
3000
który strzelał do nazistów
14:59
with an oldstary gunpistolet.
321
884000
2000
ze starej strzelby.
15:01
I standstoisko for my menmężczyźni and womenkobiety
322
886000
3000
Utożsamiam się z ludźmi,
15:04
who are preparedprzygotowany to riskryzyko theirich liveszyje
323
889000
3000
którzy gotowi są ryzykować życiem
15:07
for a lessmniej violentgwałtowny worldświat for all of us.
324
892000
4000
za świat bez przemocy.
15:11
I standstoisko for this soldierżołnierz
325
896000
3000
Utożsamiam się z tą żołnierz:
15:14
who sufferedcierpiał partialczęściowy hearingprzesłuchanie lossutrata
326
899000
3000
straciła częściowo słuch
15:17
and sustainedtrwały permanentstały injuriesurazy to her legnogi,
327
902000
3000
i doznała trwałych obrażeń nogi,
15:20
whichktóry was hittrafienie by a rocketrakieta
328
905000
3000
trafionej odłamkiem rakiety
15:23
on a missionmisja in AfghanistanAfganistan.
329
908000
4000
podczas misji w Afganistanie.
15:27
LadiesPanie and gentlemenpanowie,
330
912000
2000
Panie i panowie,
15:29
untilaż do the day comespochodzi
331
914000
2000
dopóki nie nadejdzie ten dzień,
15:31
when we can do away with the gunpistolet,
332
916000
3000
w którym będziemy mogli opuścić broń,
15:34
I hopenadzieja we all agreeZgodzić się
333
919000
3000
mam nadzieję, że zgodzicie się,
15:37
that peacepokój and stabilitystabilność
334
922000
2000
że pokój i stablizacja
15:39
do not come freewolny of chargeopłata.
335
924000
3000
nie przychodzą łatwo.
15:42
It takes hardciężko work,
336
927000
3000
Potrzeba ciężkiej pracy,
15:45
oftenczęsto behindza the scenessceny.
337
930000
3000
często za kulisami.
15:48
It takes good equipmentsprzęt
338
933000
2000
Potrzeba dobrego sprzętu
15:50
and well-traineddobrze wyszkolonych, dedicateddedykowane soldiersżołnierski.
339
935000
4000
i przeszkolonych, oddanych sprawie żołnierzy.
15:54
I hopenadzieja you will supportwsparcie the effortsstarania
340
939000
2000
Mam nadzieję, że wesprzecie
15:56
of our armedzbrojnych forcessiły
341
941000
2000
starania naszych sił zbrojnych
15:58
to trainpociąg soldiersżołnierski
342
943000
2000
w trenowaniu żołnierzy
16:00
like this youngmłody captainkapitan
343
945000
2000
takich, jak młoda kapitan
16:02
and providezapewniać her with a good gunpistolet,
344
947000
3000
i zaopatrzeniu ich w dobrą broń
16:05
insteadzamiast of the badzły gunpistolet my fatherojciec was givendany.
345
950000
3000
zamiast takiej, jaką dostał mój ojciec.
16:08
I hopenadzieja you will supportwsparcie our soldiersżołnierski
346
953000
3000
Mam nadzieję, że będziecie ich wspierać,
16:11
when they are out there,
347
956000
3000
kiedy będą tam,
16:14
when they come home
348
959000
2000
kiedy wrócą do domu
16:16
and when they are injuredranny
349
961000
2000
i kiedy będą ranni
16:18
and need our careopieka.
350
963000
2000
i będą potrzebować naszej opieki.
16:20
They put theirich liveszyje on the linelinia,
351
965000
2000
Kładą swoje życie na szali
16:22
for us, for you,
352
967000
3000
dla nas, dla was,
16:25
and we cannotnie może let them down.
353
970000
4000
i nie możemy ich zawieść.
16:29
I hopenadzieja you will respectPoszanowanie my soldiersżołnierski,
354
974000
4000
Mam nadzieję, że docenicie ich,
16:33
this soldierżołnierz with this gunpistolet.
355
978000
3000
tę kapitan i tę broń,
16:36
Because she wants a better worldświat.
356
981000
4000
ponieważ ona pragnie lepszego świata,
16:40
Because she makesczyni an activeaktywny contributionwkład
357
985000
2000
chce aktywnie go zmieniać
16:42
to the better worldświat,
358
987000
3000
na lepszy,
16:45
just like all of us here todaydzisiaj.
359
990000
3000
jak my wszyscy tutaj.
16:48
Thank you very much.
360
993000
2000
Dziękuję.
16:50
(ApplauseAplauz)
361
995000
14000
(Aplauz)
Translated by Marek Lisik
Reviewed by Andrzej Kokoszka

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Peter van Uhm - General
General Peter van Uhm is the Chief of the Netherlands Defence staff.

Why you should listen

General Petrus J.M. "Peter" van Uhm is a four-star general in the Royal Netherlands Army and the current Chief of the Netherlands Defence Staff. He has had an outstanding carrer over four decades in the Dutch military.

In the Netherlands, he is know from his personal tragedy. On 18 April 2008, one day after Van Uhm was appointed Chief Defence Staff, his son First Lieutenant Dennis van Uhm was killed in a roadside bombing in Uruzgan. Van Uhm’s incredibly dignified and human response has astounded many. 

More profile about the speaker
Peter van Uhm | Speaker | TED.com