TEDxCanberra
Stephen Coleman: Non-lethal weapons, a moral hazard?
Stephen Coleman “Moralne zagrożenia związane z bronią nieśmiercionośną”
Filmed:
Readability: 4.2
538,518 views
Gaz pieprzowy i taser, czyli paralizator elektroniczny, coraz częściej są stosowane zarówno przez policję, jak i wojsko; przygotowywane są również coraz bardziej egzotyczne rodzaje broni nieśmiercionośnej, takie jak broń mikrofalowa. W TEDxCanberra etyk Stephen Coleman omawia nieoczekiwane konsekwencje ich wprowadzenia i zadaje kilka trudnych pytań.
Stephen Coleman - Ethicist
Stephen Coleman studies applied ethics, particularly the ethics of military and police force, and their application to human rights. Full bio
Stephen Coleman studies applied ethics, particularly the ethics of military and police force, and their application to human rights. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
What I want to talk to you about today
0
0
2000
Chcę dzisiaj omówić
00:17
is some of the problems that the military of the Western world --
1
2000
4000
pewne problemy wojskowe w świecie zachodnim -
00:21
Australia, United States, U.K. and so on --
2
6000
3000
w Australii, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii itd. -
00:24
face in some of the deployments
3
9000
2000
którym czoła stawiają wojska tych krajów,
00:26
that they're dealing with in the modern world at this time.
4
11000
3000
stacjonując w obecnych czasach za granicą
00:29
If you think about the sorts of things
5
14000
2000
Pomyślmy o miejscach, do których
00:31
that we've sent Australian military personnel to in recent years,
6
16000
3000
wysłaliśmy w ostatnich latach australijskie wojsko,
00:34
we've got obvious things like Iraq and Afghanistan,
7
19000
3000
były to oczywiście Irak i Afganistan,
00:37
but you've also got things like East Timor
8
22000
2000
ale również Timor Wschodni,
00:39
and the Solomon Islands and so on.
9
24000
2000
Wyspy Salomona i tak dalej.
00:41
And a lot of these deployments
10
26000
2000
Wiele z tych misji,
00:43
that we're actually sending military personnel to these days
11
28000
3000
na które wysyłamy wojska,
00:46
aren't traditional wars.
12
31000
2000
nie jest wojnami tradycyjnymi.
00:48
In fact, a lot of the jobs
13
33000
2000
W istocie, wiele zadań,
00:50
that we're asking the military personnel to do in these situations
14
35000
3000
które w tych okolicznościach wykonuje wojsko,
00:53
are ones that, in their own countries, in Australia, the United States and so on,
15
38000
3000
w ojczyźnie: w Australii, Stanach Zjednoczonych itd.,
00:56
would actually be done by police officers.
16
41000
3000
wykonywałaby policja.
00:59
And so there's a bunch of problems that come up
17
44000
2000
Istnieje również wiele problemów,
01:01
for military personnel in these situations,
18
46000
2000
którym personel wojskowy stawia czoła,
01:03
because they're doing things that they haven't really been trained for,
19
48000
3000
ponieważ zajmuje się czymś, do czego nie był wyszkolony,
01:06
and they're doing things
20
51000
2000
do czego w jego ojczyźnie,
01:08
that those who do them in their own countries
21
53000
3000
ci, którzy wykonują te zadania
01:11
are trained very differently for
22
56000
2000
szkoleni są do nich zupełnie inaczej
01:13
and equipped very differently for.
23
58000
2000
i zupełnie inaczej wyposażani.
01:15
Now there's a bunch of reasons why
24
60000
2000
Istnieje mnóstwo powodów,
01:17
we actually do send military personnel
25
62000
2000
dla których do wykonywania tych zadań
01:19
rather than police to do these jobs.
26
64000
2000
wysyłamy raczej wojsko niż policję.
01:21
If Australia had to send a thousand people tomorrow
27
66000
3000
Gdyby Australia miałaby wysłać jutro tysiąc ludzi
01:24
to West Papua for example,
28
69000
2000
na przykład do Zachodniej Papui,
01:26
we don't have a thousand police officers hanging around
29
71000
2000
nie dysponowałaby tysiącem funkcjonariuszy policji,
01:28
that could just go tomorrow
30
73000
2000
gotowych lecieć jutro,
01:30
and we do have a thousand soldiers that could go.
31
75000
2000
a tysiąc żołnierzy w stanie gotowości się znajdzie.
01:32
So when we have to send someone, we send the military --
32
77000
3000
Więc, gdy musimy kogoś wysłać, wyślemy wojsko,
01:35
because they're there, they're available
33
80000
2000
bo jest ono gotowe.
01:37
and, heck, they're used to going off and doing these things
34
82000
2000
Bo jest ono, do licha, przyzwyczajone do wyjazdów w tym celu
01:39
and living by themselves
35
84000
2000
i da sobie radę,
01:41
and not having all this extra support.
36
86000
2000
bez tego całego dodatkowego wsparcia.
01:43
So they are able to do it in that sense.
37
88000
2000
W tym sensie wojsko jest w stanie wykonać to zadanie.
01:45
But they aren't trained in the same way that police officers are
38
90000
3000
Nie jest jednak szkolone w ten sam sposób, co policja
01:48
and they're certainly not equipped in the same way police officers are.
39
93000
3000
i z pewnością nie jest wyposażone w sprzęt, który posiada policja,
01:51
And so this has raised a bunch of problems for them
40
96000
2000
co jest dla nich przyczyną wielu problemów
01:53
when dealing with these sorts of issues.
41
98000
2000
w radzeniu sobie z tymi kwestiami.
01:55
One particular thing that's come up
42
100000
2000
Jedną szczególną kwestią,
01:57
that I am especially interested in
43
102000
2000
którą jestem szczególnie zainteresowany
01:59
is the question of whether,
44
104000
2000
jest to, czy
02:01
when we're sending military personnel to do these sorts of jobs,
45
106000
2000
kiedy wysyłamy wojsko do tych zadań
02:03
we ought to be equipping them differently,
46
108000
2000
powinniśmy wyposażać je inaczej,
02:05
and in particular, whether we ought to be giving them access
47
110000
2000
i w szczególności, czy powinniśmy dawać mu dostęp
02:07
to some of the sorts of non-lethal weapons that police have.
48
112000
3000
do rodzajów broni nieśmiercionośnej, które posiada policja.
02:10
Since they're doing some of these same jobs,
49
115000
2000
Ponieważ skoro wojsko wykonuje te sama zadania, co policja,
02:12
maybe they should have some of those things.
50
117000
2000
może również powinno mieć ten sam sprzęt.
02:14
And of course, there's a range of places
51
119000
2000
Oczywiście, istnieje wiele sytuacji,
02:16
where you'd think those things would be really useful.
52
121000
2000
w których wydawałoby się to naprawdę przydatne.
02:18
So for example, when you've got military checkpoints.
53
123000
3000
Na przykład, w przypadku wojskowych punktów kontrolnych.
02:21
If people are approaching these checkpoints
54
126000
2000
Gdy ktoś zbliża się do punktów kontrolnych
02:23
and the military personnel there are unsure
55
128000
2000
wojsko nie ma pewności,
02:25
whether this person's hostile or not.
56
130000
2000
czy dana osoba jest wrogiem, czy też nie.
02:27
Say this person approaching here,
57
132000
2000
Powiedzmy - ta osoba na zdjęciu,
02:29
and they say, "Well is this a suicide bomber or not?
58
134000
2000
a wojsko zastanawia się: "Czy to jest zamachowiec-samobójca, czy też nie?
02:31
Have they got something hidden under their clothing? What's going to happen?"
59
136000
2000
Czy ukrywa coś pod ubraniem, czy też nie? Co się stanie?"
02:33
They don't know whether this person's hostile or not.
60
138000
2000
Wojsko nie wie, czy ktoś jest groźny, czy nie.
02:35
If this person doesn't follow directions,
61
140000
2000
Jeżeli ta osoba nie będzie słuchać rozkazów,
02:37
then they may end up shooting them
62
142000
2000
może zostać rozstrzelana,
02:39
and then find out afterward
63
144000
2000
a potem może się okazać,
02:41
either, yes, we shot the right person,
64
146000
2000
że, tak, zastrzeliliśmy właściwą osobę,
02:43
or, no, this was just an innocent person
65
148000
2000
albo: nie, ten człowiek były niewinny
02:45
who didn't understand what was going on.
66
150000
2000
i nie rozumiał, o co chodziło.
02:47
So if they had non-lethal weapons
67
152000
2000
Więc gdyby wojsko dysponowało bronią nieśmiercionośną
02:49
then they would say, "Well we can use them in that sort of situation.
68
154000
2000
mogłoby powiedzieć: "Możemy jej użyć w takich sytuacji.
02:51
If we shoot someone who wasn't hostile,
69
156000
2000
Jeżeli strzelimy do kogoś, kto nie był niebezpieczny,
02:53
at least we haven't killed them."
70
158000
2000
przynajmniej go nie zabijemy."
02:55
Another situation.
71
160000
2000
Inna sytuacja.
02:57
This photo is actually from one of the missions
72
162000
2000
To zdjęcie pochodzi z pewnej misji
02:59
in the Balkans in the late 1990s.
73
164000
2000
na Bałkanach pod koniec lat 90-tych.
03:01
Situation's a little bit different
74
166000
2000
Sytuacja trochę inna,
03:03
where perhaps they know someone who's hostile,
75
168000
2000
gdzie, być może, znają kogoś, kto jest wrogiem,
03:05
where they've got someone shooting at them
76
170000
2000
gdzie ktoś do nich strzela,
03:07
or doing something else that's clearly hostile, throwing rocks, whatever.
77
172000
3000
lub robi coś innego, na przykład rzuca kamieniami.
03:10
But if they respond, there's a range of other people around,
78
175000
3000
Odpowiedzenie ogniem, gdy wokół znajdują się inni,
03:13
who are innocent people who might also get hurt --
79
178000
3000
niewinni ludzie, może sprawić, że odniosą rany -
03:16
be collateral damage that the military often doesn't want to talk about.
80
181000
4000
będą to ofiary przypadkowe, o których wojsko często nie chce rozmawiać.
03:20
So again, they would say, "Well if we have access to non-lethal weapons,
81
185000
2000
Powiedzą: “Gdybyśmy mieli dostęp do broni nieśmiercionośnej,
03:22
if we've got someone we know is hostile,
82
187000
2000
gdybyśmy wiedzieli, że ktoś jest niebezpieczny,
03:24
we can do something to deal with them
83
189000
2000
moglibyśmy poradzić sobie z nimi,
03:26
and know that if we hit anyone else around the place,
84
191000
2000
wiedząc, że jeżeli trafimy kogoś przypadkowego,
03:28
at least, again, we're not going to kill them."
85
193000
2000
przynajmniej nie zabijemy go".
03:30
Another suggestion has been,
86
195000
2000
Istnieje sugestia,
03:32
since we're putting so many robots in the field,
87
197000
2000
by do pracy w terenie wysyłać roboty,
03:34
we can see the time coming
88
199000
2000
nadchodzi bowiem czas,
03:36
where they're actually going to be sending robots out in the field that are autonomous.
89
201000
3000
kiedy w teren wysyłane będą roboty autonomiczne.
03:39
They're going to make their own decisions about who to shoot and who not to shoot
90
204000
3000
Będą one podejmowały decyzję, do kogo strzelać, a do kogo nie,
03:42
without a human in the loop.
91
207000
2000
bez udziału człowieka.
03:44
And so the suggestion is, well hey,
92
209000
2000
Istnieje też pomysł,
03:46
if we're going to send robots out and allow them to do this,
93
211000
2000
że skoro będziemy wysyłać roboty i pozwalać im strzelać,
03:48
maybe it would be a good idea, again, with these things
94
213000
3000
może dobrym pomysłem byłoby,
03:51
if they were armed with non-lethal weapons
95
216000
2000
wyposażenie ich w broń nieśmiercionośną,
03:53
so that if the robot makes a bad decision and shoots the wrong person,
96
218000
3000
po to, jeżeli robot podejmie złą decyzję i strzeli do niewłaściwej osoby,
03:56
again, they haven't actually killed them.
97
221000
2000
żeby jej nie zabić.
03:58
Now there's a whole range of different sorts of non-lethal weapons,
98
223000
3000
Istnieje cała masa różnego rodzaju broni nieśmiercionośnej,
04:01
some of which are obviously available now,
99
226000
2000
niektóre rodzaje są już oczywiście dostępne teraz,
04:03
some of which they're developing.
100
228000
2000
inne dopiero są rozwijane.
04:05
So you've got traditional things like pepper spray,
101
230000
2000
Mamy więc tradycyjne metody, jak gaz pieprzowy,
04:07
O.C. spray up at the top there,
102
232000
2000
gaz typu O.C. u góry,
04:09
or Tasers over here.
103
234000
2000
lub tasery - tutaj.
04:11
The one on the top right here is actually a dazzling laser
104
236000
3000
Ten u góry po prawej stronie to dazzler,
04:14
intended to just blind the person momentarily
105
239000
2000
stworzony, by tymczasowo oślepić kogoś
04:16
and disorient them.
106
241000
2000
i zdezorientować.
04:18
You've got non-lethal shotgun rounds
107
243000
2000
Mamy nieśmiercionośne strzelby,
04:20
that contain rubber pellets
108
245000
2000
zawierające kule gumowe
04:22
instead of the traditional metal ones.
109
247000
2000
zamiast tradycyjnych metalowych.
04:24
And this one in the middle here, the large truck,
110
249000
3000
Ta duża ciężarówka w środku
04:27
is actually called the Active Denial System --
111
252000
2000
zwana jest systemem Active Denial -
04:29
something the U.S. military is working on at the moment.
112
254000
3000
- wojsko amerykańskie obecnie pracuje nad tym systemem.
04:32
It's essentially a big microwave transmitter.
113
257000
3000
Jest to duży nadajnik mikrofal,
04:35
It's sort of your classic idea of a heat ray.
114
260000
3000
bazujący na klasycznej idei fali cieplnej
04:38
It goes out to a really long distance,
115
263000
3000
o bardzo długim zasięgu,
04:41
compared to any of these other sorts of things.
116
266000
2000
w porównaniu z innymi urządzeniami tego typu.
04:43
And anybody who is hit with this
117
268000
2000
Każdy, ktokolwiek zostanie nimi porażony
04:45
feels this sudden burst of heat
118
270000
2000
poczuje nagłe uderzenie gorąca
04:47
and just wants to get out of the way.
119
272000
2000
i zechce się od razu usunąć z drogi.
04:49
It is a lot more sophisticated than a microwave oven,
120
274000
3000
Urządzenie to jest bardziej zaawansowane niż kuchenka mikrofalowa,
04:52
but it is basically boiling the water molecules
121
277000
2000
i po prostu - gotuje molekuły wody
04:54
in the very surface level of your skin.
122
279000
2000
na bardzo małej warstwie powierzchni skóry.
04:56
So you feel this massive heat,
123
281000
2000
Odczuwa się wtedy wielki żar
04:58
and you go, "I want to get out of the way."
124
283000
2000
i myśli się o tym, by usunąć się z drogi.
05:00
And they're thinking, well this will be really useful
125
285000
3000
Niektórym wydaje się, że to przyda się to
05:03
in places like where we need to clear a crowd out of a particular area,
126
288000
2000
w miejscach, w których trzeba pozbyć się tłumu z określonego miejsca,
05:05
if the crowd is being hostile.
127
290000
2000
jeżeli tłum jest groźny.
05:07
If we need to keep people away from a particular place,
128
292000
3000
Jeżeli musimy usunąć ludzi z konkretnego miejsca,
05:10
we can do that with these sorts of things.
129
295000
3000
możemy to zrobić przy użyciu tego rodzaju sposobów.
05:13
So obviously there's a whole range of different sorts
130
298000
2000
Oczywiście istnieje całe mnóstwo innych rodzajów
05:15
of non-lethal weapons we could give military personnel
131
300000
3000
broni nieśmiercionośnej, którą moglibyśmy dać wojsku
05:18
and there's a whole range of situations
132
303000
2000
i istniałoby wiele sytuacji,
05:20
where they're looking a them and saying, "Hey, these things could be really useful."
133
305000
3000
w których możnaby stwierdzić “Ten sprzęt może się naprawdę przydać”.
05:23
But as I said,
134
308000
2000
Ale, jak powiedziłem,
05:25
the military and the police
135
310000
2000
wojsko i policja
05:27
are very different.
136
312000
2000
bardzo się różnią.
05:29
Yes, you don't have to look very hard at this
137
314000
2000
Nie trzeba nawet za bardzo się im przyglądać,
05:31
to recognize the fact that they might be very different.
138
316000
2000
by zauważyć różnice.
05:33
In particular,
139
318000
2000
W szczególności,
05:35
the attitude to the use of force
140
320000
2000
podejście do użycia siły
05:37
and the way they're trained to use force
141
322000
2000
i sposób szkolenia do jej użycia,
05:39
is especially different.
142
324000
2000
będą się różniły.
05:41
The police --
143
326000
2000
Policja -
05:43
and knowing because I've actually helped to train police --
144
328000
3000
wiem to, bo pomagam szkolić policję -
05:46
police, in particular Western jurisdictions at least,
145
331000
3000
policja, zwłaszcza w zachodnich systemach prawnych,
05:49
are trained to de-escalate force,
146
334000
3000
szkolona jest, by hamować siłę,
05:52
to try and avoid using force
147
337000
2000
by próbować unikać użycia siły,
05:54
wherever possible,
148
339000
2000
o ile to możliwe,
05:56
and to use lethal force
149
341000
2000
i używać broni nieśmiercionośnej
05:58
only as an absolute last resort.
150
343000
3000
jedynie jako ostataniej deski ratunku.
06:01
Military personnel are being trained for war,
151
346000
3000
Wojsko jest szkolone dla celów wojennych,
06:04
so they're trained that, as soon as things go bad,
152
349000
3000
więc, jak coś pójdzie nie tak,
06:07
their first response is lethal force.
153
352000
3000
pierwszą odpowiedzią jest użycie broni śmiercionośnej.
06:11
The moment the fecal matter hits the rotating turbine,
154
356000
4000
W momencie, gdy odchody uderzą w wentylator,
06:15
you can start shooting at people.
155
360000
3000
zaczyna się strzelanie do ludzi.
06:18
So their attitudes
156
363000
2000
Podejście wojska
06:20
to the use of lethal force are very different,
157
365000
2000
do użycia broni śmiercionośnej będzie bardzo różne
06:22
and I think it's fairly obvious
158
367000
2000
i wydaje mi się to całkiem oczywiste,
06:24
that their attitude to the use of non-lethal weapons
159
369000
3000
że również ich podejście do użycia broni nieśmiercionośnej
06:27
would also be very different from what it is with the police.
160
372000
3000
będzie się bardzo różniło od podejścia policji.
06:30
And since we've already had so many problems
161
375000
2000
Ponieważ i tak mamy już wiele problemów
06:32
with police use of non-lethal weapons in various ways,
162
377000
3000
z różnorakim użyciem broni nieśmiercionośnej przez policję
06:35
I thought it would be a really good idea to look at some of those things
163
380000
3000
pomyślałem, że warto przyjrzeć się niektórym z nich
06:38
and try to relate it to the military context.
164
383000
2000
i spróbować odnieść je do kontekstu wojskowego.
06:40
And I was really surprised when I started to do this,
165
385000
2000
Bardzo byłem zaskoczony, gdy to zrobiłem,
06:42
to see that, in fact,
166
387000
2000
zauważyłem bowiem, że
06:44
even those people who were advocating the use of non-lethal weapons by the military
167
389000
3000
nawet zwolennicy użycia broni nieśmiercionoścnej przez wojsko
06:47
hadn't actually done that.
168
392000
2000
tego nie zrobili.
06:49
They generally seem to think,
169
394000
2000
Zazwyczaj myślą sobie oni:
06:51
"Well, why would we care what's happened with the police?
170
396000
2000
“Dlaczego miałoby nas obchodzić, co dzieje się z policją?
06:53
We're looking at something different,"
171
398000
2000
Mamy tu do czynienia z czymś innym"
06:55
and didn't seem to recognize, in fact,
172
400000
2000
i nie widzą, że tak naprawdę,
06:57
they were looking at pretty much the same stuff.
173
402000
2000
mają do czynienia z tą samą sytuacją.
06:59
So I actually started to investigate some of those issues
174
404000
2000
Zacząłem więc badać niektóre kwestie
07:01
and have a look
175
406000
2000
i przyjrzałem się
07:03
at the way that police use non-lethal weapons when they're introduced
176
408000
3000
w jaki sposób policja stosuje broń niesmiercionośną,
07:06
and some of the problems that might arise
177
411000
2000
oraz niektórym problemom, jakie mogą wynikać
07:08
out of those sorts of things
178
413000
2000
w sytuacjach,
07:10
when they actually do introduce them.
179
415000
2000
gdy broń ta zostanie wprowadzona.
07:12
And of course, being Australian,
180
417000
2000
Ponieważ jestem Australijczykiem
07:14
I started looking at stuff in Australia,
181
419000
2000
przyjrzałem się tym kwestiom w Australii,
07:16
knowing, again, from my own experience about various times
182
421000
3000
wiedząc z własnego doświadczenia, o różnych momentach,
07:19
when non-lethal weapons have been introduced in Australia.
183
424000
3000
kiedy broń nieśmiercionośna została wprowadzona w Australii.
07:22
So one of the things I particularly looked at
184
427000
2000
Jedną z kwestii, którym przyjrzałem się w szczególności
07:24
was the use of O.C. spray,
185
429000
2000
było użycie gazu O.C.,
07:26
oleoresin capsicum spray, pepper spray,
186
431000
2000
kapsaicyny alkalidowej, gazu pieprzowego
07:28
by Australian police
187
433000
2000
przez policję autralijską,
07:30
and seeing when that had been introduced, what had happened
188
435000
2000
by zobaczyć co się działo, kiedy został on wprowadzony
07:32
and those sorts of issues.
189
437000
2000
i tego rodzaju kwestie.
07:34
And one study that I found,
190
439000
2000
Jedno z badań, jakie odnalazłem,
07:36
a particularly interesting one,
191
441000
2000
wyjątkowo interesujące,
07:38
was actually in Queensland,
192
443000
2000
miało miejsce w Queensland,
07:40
because they had a trial period for the use of pepper spray
193
445000
3000
ponieważ użycie gazu pieprzowego podlegało okresowi próbnemu
07:43
before they actually introduced it more broadly.
194
448000
3000
zanim zostało wprowadzne na szeroka skalę.
07:46
And I went and had a look at some of the figures here.
195
451000
3000
Przyjrzałem się niektórym danym.
07:49
Now when they introduced O.C. spray in Queensland,
196
454000
2000
Kiedy wprowadzono gaz O.C. w Queensland,
07:51
they were really explicit.
197
456000
2000
wyniki były naprawdę dobitne.
07:53
The police minister had a whole heap of public statements made about it.
198
458000
3000
Minister ds. policji wygłosił na ten temat cały stos oświadczeń,
07:56
They were saying, "This is explicitly intended
199
461000
2000
w których mówił: “Zamiarem jest
07:58
to give police an option
200
463000
2000
dać policji wybór
08:00
between shouting and shooting.
201
465000
3000
między krzyczeniem a strzelaniem.
08:03
This is something they can use instead of a firearm
202
468000
3000
Jest to coś, czego mogą użyć zamiast broni
08:06
in those situations where they would have previously had to shoot someone."
203
471000
3000
w sytuacjach, w których kiedyś musieliby kogoś zastrzelić.
08:09
So I went and looked at all of these police shooting figures.
204
474000
3000
Zapoznałem się więc z danymi dotyczącymi strzelania.
08:12
And you can't actually find them very easily
205
477000
2000
Wcale nie jest łatwo je znaleźć
08:14
for individual Australian states.
206
479000
2000
dla pojedyńczych stanów w Australii.
08:16
I could only find these ones.
207
481000
2000
Znalazłem tylko te.
08:18
This is from a Australian Institute of Criminology report.
208
483000
2000
Pochodzą z raportu Australijskiego Instytutu Kryminologii.
08:20
As you can see from the fine print, if you can read it at the top:
209
485000
2000
Jak widać z tego wydruku, u góry napisane jest
08:22
"Police shooting deaths" means not just people who have been shot by police,
210
487000
3000
“Zastrzelenia przez policję”, co oznacza nie tylko ludzi zastrzelonych przez policję,
08:25
but people who have shot themselves in the presence of police.
211
490000
4000
ale też tych, którzy sami zastrzelili się w obecności policji.
08:29
But this is the figures across the entire country.
212
494000
2000
Są to dane dla całego kraju.
08:31
And the red arrow represents the point
213
496000
2000
A czerwona strzałka przedstawia punkt,
08:33
where Queensland actually said,
214
498000
2000
kiedy w stanie Queensland stwierdzono:
08:35
"Yes, this is where we're going to give all police officers across the entire state
215
500000
3000
„Tak, dajmy policjantom w całym stanie
08:38
access to O.C. spray."
216
503000
2000
dostęp do gazu O.C.”
08:40
So you can see there were six deaths sort of leading up to it
217
505000
3000
Możemy zauważyć, że sześć zgonów należy do tej grupy,
08:43
every year for a number of years.
218
508000
2000
co roku, od kilku lat.
08:45
There was a spike, of course, a few years before,
219
510000
2000
Kilka lat temu miał miejsce drastyczny wzrost,
08:47
but that wasn't actually Queensland.
220
512000
2000
ale nie w Quennsland.
08:49
Anyone know where that was? Wasn't Port Arthur, no.
221
514000
3000
Czy ktoś wie, gdzie to było? Nie, nie w Port Arthur.
08:52
Victoria? Yes, correct.
222
517000
2000
W Wiktorii? Tak, zgadza się.
08:54
That spike was all Victoria.
223
519000
3000
Ten wzrost miał miejsce w Wiktorii.
08:57
So it wasn't that Queensland had a particular problem
224
522000
2000
Stan Quensland nie miał zatem szczególnego problemu
08:59
with deaths from police shootings and so on.
225
524000
4000
z liczbą zastrzeleń.
09:03
So six shootings across the whole country,
226
528000
2000
Sześć zastrzeleń w skali całego kraju,
09:05
fairly consistently over the years before.
227
530000
2000
miało miejsce w miarę konsekwentnie przez lata.
09:07
So the next two years were the years they studied -- 2001, 2002.
228
532000
3000
Badania przeprowadzono na dwóch kolejnych latach 2001-2002
09:10
Anyone want to take a stab at the number of times,
229
535000
3000
Czy ktoś zgadnie ile razy,
09:13
given how they've introduced this,
230
538000
2000
biorąc pod uwagę sposób wprowadzenia,
09:15
the number of times police in Queensland used O.C. spray in that period?
231
540000
3000
ile razy policja w Queensland korzystała z gazu O.C. w tym czasie?
09:18
Hundreds? One, three.
232
543000
2000
Setki? Raz, trzy.
09:20
Thousand is getting better.
233
545000
3000
Tysiąc brzmi lepiej.
09:25
Explicitly introduced
234
550000
2000
Wyraźnie wprowadzona
09:27
as an alternative to the use of lethal force --
235
552000
2000
jako alternatywa dla użycia siły smiercionośnej -
09:29
an alternative between shouting and shooting.
236
554000
3000
jako trzecie wyjście między krzyczeniem a strzelaniem.
09:32
I'm going to go out on a limb here
237
557000
2000
Wbrew powszechnym opiniom
09:34
and say that if Queensland police didn't have O.C. spray,
238
559000
3000
twierdzę, że gdyby policja z Queensland nie dysponowała gazem O.C.
09:37
they wouldn't have shot 2,226 people
239
562000
3000
nie byłoby 2226 ofiar wśród ludzi
09:40
in those two years.
240
565000
3000
w przeciagu dwóch lat.
09:43
In fact, if you have a look
241
568000
2000
Jeżeli przyjrzymy się
09:45
at the studies that they were looking at,
242
570000
2000
badaniom, na które się powoływano,
09:47
the material they were collecting and examining,
243
572000
3000
materiałom, które zbierano i badano,
09:50
you can see the suspects were only armed
244
575000
3000
zauważymy, że podejrzani byli uzbrojemi
09:53
in about 15 percent of cases
245
578000
2000
jedynie w 15% przypadków,
09:55
where O.C. spray was used.
246
580000
2000
w których zastosowano gaz O.C.
09:57
It was routinely being used in this period,
247
582000
3000
W tym okresie stosowany był rutynowo,
10:00
and, of course, still is routinely used --
248
585000
2000
i oczywiście nadal stosuje się go rutynowo -
10:02
because there were no complaints about it,
249
587000
2000
ponieważ nikt się nie skarży,
10:04
not within the context of this study anyway --
250
589000
3000
przynajmniej, nie w kontekście tych badań -
10:07
it was routinely being used
251
592000
2000
był on stosowany rutynowo,
10:09
to deal with people who were violent,
252
594000
2000
by radzić sobie z groźnymi ludźmi,
10:11
who were potentially violent,
253
596000
2000
potencjalnie agresywnymi,
10:13
and also quite frequently used
254
598000
2000
i często również
10:15
to deal with people who were simply
255
600000
2000
w radzeniu sobie z ludźmi jedynie
10:17
passively non-compliant.
256
602000
4000
pasywnie nieposłusznymi.
10:21
This person is not doing anything violent,
257
606000
2000
Osoby takie nie robią nic agresywnego,
10:23
but they just won't do what we want them to.
258
608000
2000
ale nie robią tego, co chciano by, żeby robiły.
10:25
They're not obeying the directions that we're giving them,
259
610000
2000
Nie słuchają wydawanych rozkazów,
10:27
so we'll give them a shot of the O.C. spray.
260
612000
2000
są więc traktowane gazem O.C.
10:29
That'll speed them up. Everything will work out better that way.
261
614000
4000
To ich przyspieszy i wszystko pójdzie łatwiej.
10:33
This was something explicitly introduced
262
618000
2000
Broń nieśmiercionośną wprowadzono jawnie
10:35
to be an alternative to firearms,
263
620000
2000
jako alternatywę dla broni,
10:37
but it's being routinely used
264
622000
2000
ale stosowuje się ją rutynowo
10:39
to deal with a whole range
265
624000
2000
jako środek na mnóstwo
10:41
of other sorts of problems.
266
626000
2000
różnego rodzaju problemów.
10:43
Now one of the particular issues that comes up
267
628000
2000
Teraz jedna z ważnych kwestii, które się wyłaniają
10:45
with military use of non-lethal weapons --
268
630000
3000
w związku z jej użyciem przez wojsko -
10:48
and people when they're actually saying, "Well hey, there might be some problems" --
269
633000
3000
niektórzy mówią: “Dobra, mogą istnieć jakieś problemy” -
10:51
there's a couple of particular problems that get focused on.
270
636000
3000
istnieje kilka ważnych problemów, wymagających uwagi.
10:54
One of those problems
271
639000
2000
Jednym z nich
10:56
is that non-lethal weapons may be used indiscriminately.
272
641000
3000
jest niewybiórcze użycie broni nieśmiercionośnej.
10:59
One of the fundamental principles of military use of force
273
644000
3000
Jednym z podstawowych założeń użycia siły przez wojsko
11:02
is that you have to be discriminate.
274
647000
2000
jest bycie wybiórczym.
11:04
You have to be careful about who you're shooting at.
275
649000
3000
Należy zachować ostrożność odnośnie tego, do kogo się strzela.
11:07
So one of the problems that's been suggested with non-lethal weapons
276
652000
3000
Jednym z problemów, dotyczących broni nieśmiercionośnej
11:10
is that they might be used indiscriminately --
277
655000
2000
jest to, że może być użyta ona w sposób niewybiórczy -
11:12
that you use them against a whole range of people
278
657000
2000
przeciwko wszelkiego rodzaju ludziom,
11:14
because you don't have to worry so much anymore.
279
659000
3000
bo nie trzeba się już aż tak bardzo uważać.
11:17
And in fact, one particular instance
280
662000
2000
Jednym ciekawym przypadkiem,
11:19
where I think that actually happens where you can look at it
281
664000
2000
jakby mu się dokładnie przyjrzeć,
11:21
was the Dubrovka Theatre siege in Moscow in 2002,
282
666000
3000
było oblężenie Teatru Dubrovka w Moskwie,
11:24
which probably a lot of you, unlike most of my students at ADFA,
283
669000
2000
- prawdopodobnie wiele z was, w przeciwieństwie do moich studentów z ADFA
11:26
are actually old enough to remember.
284
671000
2000
jest wystarczająco stara, by pamiętać -
11:28
So Chechens had come in and taken control of the theater.
285
673000
3000
- kontrolę nad teatrem przejęli Czeczeni.
11:31
They were holding something like 700 people hostage.
286
676000
3000
Przetrzymywali jakieś 700 zakładników.
11:34
They'd released a bunch of people,
287
679000
2000
Uwolnili część ludzi,
11:36
but they still had about 700 people hostage.
288
681000
3000
ale nadal przetrzymywali około 700 zakładników.
11:39
And the Russian special military police,
289
684000
3000
Wówczas wkroczyły rosyjskie
11:42
special forces, Spetsnaz,
290
687000
2000
siły specjalne, Specnaz,
11:44
came in and actually stormed the theater.
291
689000
2000
i zdobyły teatr szturmem.
11:46
And the way they did it was to pump the whole thing full of anesthetic gas.
292
691000
3000
Wkraczając wpompowali do środka gaz znieczulający.
11:49
And it turned out
293
694000
2000
I okazało się,
11:51
that lots of these hostages actually died
294
696000
3000
że wielu zakładników zmarło
11:54
as a result of inhaling the gas.
295
699000
3000
w wyniku wdychania tego gazu.
11:57
It was used indiscriminately.
296
702000
2000
Zastosowany on został niewybiórczo.
11:59
They pumped the whole theater full of the gas.
297
704000
3000
Napompowali nim cały teatr.
12:02
And it's no surprise that people died,
298
707000
2000
Nic więc dziwnego, że były ofiary,
12:04
because you don't know how much of this gas
299
709000
2000
bo nigdy nie wiadomo, ile gazu
12:06
each person is going to inhale,
300
711000
2000
każda z osób będzie wdychać,
12:08
what position they're going to fall in
301
713000
2000
w jakiej pozycji upadnie,
12:10
when they become unconscious and so on.
302
715000
2000
kiedy straci przytomność i tak dalej.
12:12
There were, in fact, only a couple of people who got shot
303
717000
3000
W rzeczywistości tylko kilka osób zostało zastrzelonych
12:15
in this episode.
304
720000
2000
podczas akcji.
12:17
So when they had a look at it afterward,
305
722000
2000
Kiedy więc zbadano sprawę po zajściu,
12:19
there were only a couple of people
306
724000
2000
jedynie kilka osób
12:21
who'd apparently been shot by the hostage takers
307
726000
2000
zostało zastrzelonych przez biorących zakładników,
12:23
or shot by the police forces
308
728000
2000
lub zastrzelonych przez siły policyjne
12:25
coming in and trying to deal with the situation.
309
730000
2000
próbujące zapanować nad sytuacją.
12:27
Virtually everybody that got killed
310
732000
2000
Właściwie każdy mógł zostać zabity,
12:29
got killed from inhaling the gas.
311
734000
2000
wdychając gaz.
12:31
The final toll of hostages
312
736000
2000
Ostateczny bilans ofiar wśród zakładników
12:33
is a little unclear,
313
738000
2000
jest dość niejasny,
12:35
but it's certainly a few more than that,
314
740000
2000
ale wynosi o kilka osób więcej,
12:37
because there were other people who died over the next few days.
315
742000
2000
ponieważ wielu ludzi zmarło w ciągu kilku dni.
12:39
So this was one particular problem they talked about,
316
744000
2000
Był to, zatem, jeden ważny problem, o którym rozmawiano,
12:41
that it might be used indiscriminately.
317
746000
2000
jego niewybiórcze użycie.
12:43
Second problem that people sometimes talk about
318
748000
2000
Kolejnym, sygnalizowanym czasami problemem
12:45
with military use of non-lethal weapons,
319
750000
2000
związanym z użyciem broni nieśmiercionośnej
12:47
and it's actually the reason why in the chemical weapons convention,
320
752000
3000
i powodem, dla którego w konwencji broni chemicznej,
12:50
it's very clear that you can't use riot control agents
321
755000
2000
nie wolno używać czynników do kontroli zamieszek,
12:52
as a weapon of warfare,
322
757000
2000
jako broni w czasie wojny,
12:54
the problem with that is that it's seen that sometimes
323
759000
3000
problemem wydaje się być
12:57
non-lethal weapons might actually be used, not as an alternative to lethal force,
324
762000
3000
to, że broń nieśmiercionośna może być użyta nie jako alternatywa dla śmiercionośnej
13:00
but as a lethal force multiplier --
325
765000
3000
ale jako mnożnik broni śmiercionośnej -
13:03
that you use non-lethal weapons first
326
768000
2000
- najpierw stosuje się broń nieśmiercionośną
13:05
so that your lethal weapons will actually be more effective.
327
770000
3000
by broń śmiercionośna stała się bardziej skuteczna.
13:08
The people you're going to be shooting at
328
773000
2000
Ludzie, do których się strzela
13:10
aren't going to be able to get out of the way.
329
775000
2000
nie będą w stanie usunąć się z drogi.
13:12
They're not going to be aware of what's happening and you can kill them better.
330
777000
3000
Nie będą świadomi tego, co się dzieje; można ich zabić w lepszy sposób.
13:15
And in fact, that's exactly what happened here.
331
780000
3000
I rzeczywiście, to właśnie miało miejsce w tym przypadku.
13:18
The hostage takers who had been rendered unconscious by the gas
332
783000
3000
Biorący zakładników, którzy stracili przytomność wychając gaz
13:21
were not taken into custody,
333
786000
2000
nie zostali pojmani,
13:23
they were simply shot in the head.
334
788000
3000
a po prostu strzelono im w głowy.
13:26
So this non-lethal weapon
335
791000
2000
Zatem ta nieśmiercionośna broń
13:28
was being used, in fact, in this case
336
793000
2000
tak naprawdę użyta została
13:30
as a lethal force multiplier
337
795000
3000
jako mnożnik siły śmiercionośnej,
13:33
to make killing more effective
338
798000
2000
by uczynić zabijanie bardziej skutecznym
13:35
in this particular situation.
339
800000
3000
w tej konkretnej sytuacji.
13:38
Another problem that I just want to quickly mention
340
803000
2000
Innym problemem, który chcę tylko zasygnalizować
13:40
is that there's a whole heap of problems
341
805000
2000
jest istnienie całej masy problemów
13:42
with the way that people actually get taught
342
807000
2000
związanych ze sposobem, w jaki ludzie uczeni są
13:44
to use non-lethal weapons
343
809000
2000
jak stosować broń nieśmiercionośną
13:46
and get trained about them and then get tested and so on.
344
811000
2000
i uczeni o tej broni, egzaminowani na niej itd.
13:48
Because they get tested in nice, safe environments.
345
813000
3000
Ponieważ szkoleni są w bezpiecznym otoczeniu
13:51
And people get taught to use them in nice, safe environments
346
816000
3000
i uczeni są, jak ich używać w bezpiecznym otoczeniu,
13:54
like this, where you can see exactly what's going on.
347
819000
3000
gdzie dokładnie widać, co się dzieje.
13:57
The person who's spraying the O.C. spray is wearing a rubber glove
348
822000
3000
Używając gazu O.C. noszą gumowe rękawice,
14:00
to make sure they don't get contaminated and so on.
349
825000
2000
żeby się nie zatruć itd.
14:02
But they don't ever get used like that.
350
827000
2000
Ale w ten sposób się go nie używa.
14:04
They get used out in the real world,
351
829000
2000
Używa się go w prawdziwym świecie,
14:06
like in Texas, like this.
352
831000
4000
tak jak w Teksasie, tak po prostu.
14:10
I confess, this particular case
353
835000
3000
Przyznaję, że ten szczególny przypadek
14:13
was actually one that piqued my interest in this.
354
838000
2000
wzbudził moje żywe zainteresowanie.
14:15
It happened while I was working as a research fellow at the U.S. Naval Academy.
355
840000
3000
Gdy pracowałem jako doktorant w Akademii Marynarki Wojennej USA,
14:18
And news reports started coming up about this situation
356
843000
3000
zaczęły nadchodzić wiadomości na temat sytuacji,
14:21
where this woman was arguing with the police officer.
357
846000
3000
w której kobieta kłóciła się z policjantem.
14:24
She wasn't violent.
358
849000
2000
Nie była niebezpieczna.
14:26
In fact, he was probably six inches taller than me,
359
851000
2000
Tak naprawdę policjant był pewnie jakieś 15 cm wyższy ode mne,
14:28
and she was about this tall.
360
853000
3000
a ona sięgała mu dotąd.
14:31
And eventually she said to him
361
856000
2000
Powiedziała mu w końcu:
14:33
"Well I'm going to get back in my car."
362
858000
2000
“Wracam do swojego samochodu”.
14:35
And he says, "If you get back into your car, I'm going to tase you."
363
860000
2000
A on na to, “Jak wrócisz do samochodu, potrakuję cię taserem”.
14:37
And she says, "Oh, go ahead. Tase me." And so he does.
364
862000
3000
Ona na to: “Proszę bardzo”. I poktraktował ją taserem.
14:40
And it's all captured by the video camera
365
865000
2000
A wszystko to nagrała kamera
14:42
running in the front of the police car.
366
867000
4000
z przodu samochodu policyjnego.
14:46
So she's 72,
367
871000
3000
Kobieta ma 72 lata
14:49
and it's seen that this is the most appropriate way of dealing with her.
368
874000
4000
i jest to najmniej stosowny sposów radzenia sobie z nią.
14:53
And other examples of the same sorts of things
369
878000
2000
Innym tego typu przykładem
14:55
with other people where you think
370
880000
2000
radzenia sobie z ludźmi,
14:57
where you think, "Is this really an appropriate way to use non-lethal weapons?"
371
882000
3000
gdzie zadać można sobie pytanie “Czy to jest właściwy sposób użycia broni nieśmiercionośnej?”:
15:00
"Police chief fires Taser into 14 year-old girl's head."
372
885000
2000
„Funkcjonariusz policji traktuje paralizatorem 14-latkę.”
15:02
"She was running away. What else was I suppose to do?"
373
887000
3000
“Uciekała. Co innego mogłem zrobić?”
15:05
(Laughter)
374
890000
3000
(Śmiech)
15:08
Or Florida:
375
893000
2000
Albo, na Florydzie:
15:10
"Police Taser six year-old boy at elementary school."
376
895000
3000
“Policja używa paralizatora na 6-latku w szkole”.
15:13
And they clearly learned a lot from it
377
898000
2000
I oczywiście wyciagają wnioski,
15:15
because in the same district,
378
900000
2000
bo w tym samym okręgu
15:17
"Police review policy after children shocked:
379
902000
2000
“Policja zmienia swoja politykę po zastosowaniu paralizatorów wobec dzieci
15:19
2nd child shocked by Taser stun gun within weeks."
380
904000
3000
Drugie dziecko potraktowane paralizatorem w ciągu kilku tygodni."
15:22
Same police district.
381
907000
2000
W tym samym okręgu policyjnym.
15:24
Another child within weeks of Tasering the six year-old boy.
382
909000
3000
Kolejne dziecko w przeciągu tygodnia od potraktowania taserem 6-latka.
15:27
Just in case you think
383
912000
2000
Gdyby ktoś myślał,
15:29
it's only going to happen in the United States,
384
914000
2000
że zdarza się to tylko w Stanach Zjednoczonych,
15:31
it happened in Canada as well.
385
916000
2000
zdarzyło się też w Kanadzie.
15:33
And a colleague of mine
386
918000
2000
Mój współpracownik
15:35
sent me this one from London.
387
920000
2000
przysłał mi to z Londynu.
15:37
But my personal favorite of these ones, I have to confess,
388
922000
3000
Ale mój ulubiony przypadek,
15:40
does actually come from the United States:
389
925000
3000
pochodzi właściwie ze Stanów Zjednoczonych.
15:43
"Officers Taser 86 year-old disabled woman in her bed."
390
928000
3000
“Policja używa tasera wobec 86-letniej obłożnie chorej kobiety".
15:46
I checked the reports on this one.
391
931000
4000
Sprawdziłem raport dotyczący tej sprawy.
15:50
I looked at it. I was really surprised.
392
935000
3000
Był zdumiewający.
15:53
Apparently she took up a more threatening position in her bed.
393
938000
3000
Podobno kobieta leżąc w łóżku przybrała groźniejszą pozycję.
15:56
(Laughter)
394
941000
2000
(Śmiech)
15:58
I kid you not. That's exactly what it said.
395
943000
2000
Nie żartuję. Tak właśnie było napisane.
16:00
"She took up a more threatening position in her bed."
396
945000
3000
“Przybrała groźniejszą pozycję leżąc w łóżku”
16:03
Okay.
397
948000
2000
W porządku.
16:05
But I'd remind you what I'm talking about,
398
950000
2000
Ale przypomnę o czym mowa -
16:07
I'm talking about military uses of non-lethal weapons.
399
952000
2000
- o użyciu broni nieśmiercionośnej przez wojsko.
16:09
So why is this relevant?
400
954000
2000
Dlaczego jest to tak istotne?
16:11
Because police are actually more restrained in the use of force
401
956000
2000
Bo policja jest przecież bardziej ograniczona w użyciu siły
16:13
than the military are.
402
958000
2000
niż wojsko.
16:15
They're trained to be more restrained in the use of force than the military are.
403
960000
3000
Wyszkolona jest, by oszczędniej używać siły niż wojsko.
16:18
They're trained to think more, to try and de-escalate.
404
963000
3000
Wyszkolona jest, by więcej myśleć, próbować i hamować.
16:21
So if you have these problems with police officers with non-lethal weapons,
405
966000
3000
Jeżeli więc mamy problem z użyciem broni niesmiercionośnej przez policję,
16:24
what on earth would make you think
406
969000
2000
co do diabła sprawia, że myślimy,
16:26
it's going to be better with military personnel?
407
971000
3000
Że zadziała lepiej w przypadku wojska?
16:30
The last thing that I would just like to say,
408
975000
3000
Chciałbym powiedzieć jeszcze jedno,
16:33
when I'm talking to the police
409
978000
2000
kiedy rozmawiam z policją
16:35
about what a perfect non-lethal weapon would look like,
410
980000
2000
o tym, jak wyglądałaby idealna broń nieśmiercionośna,
16:37
they almost inevitably say the same thing.
411
982000
2000
słyszę zawsze to samo.
16:39
They say, "Well, it's got to be something that's nasty enough
412
984000
3000
“Musi być wystarczająco podła,
16:42
that people don't want to be hit with this weapon.
413
987000
2000
żeby ludzie nie chcieli być nią potraktowani.
16:44
So if you threaten to use it,
414
989000
2000
Jeżeli więc grozisz jej użyciem,
16:46
people are going to comply with it,
415
991000
3000
ludzie podporządkują ci się,
16:49
but it's also going to be something
416
994000
2000
ale nie pozostawi to
16:51
that doesn't leave any lasting effects."
417
996000
4000
żadnych trwałych skutków.”
16:55
In other words, your perfect non-lethal weapon
418
1000000
3000
Innymi słowy, idealna broń nieśmiercionośna
16:58
is something that's perfect for abuse.
419
1003000
2000
idealnie nadaje się do nadużywania.
17:00
What would these guys have done
420
1005000
2000
Co by się stało,
17:02
if they'd had access to Tasers
421
1007000
2000
gdyby mieli dostęp do taserów
17:04
or to a manned, portable version
422
1009000
2000
lub do kierowanej przez człowieka przenośnej wersji
17:06
of the Active Denial System --
423
1011000
2000
systemu Active Denial -
17:08
a small heat ray that you can use on people
424
1013000
3000
małego strumienia cieplnego, który moża stosować na ludziach
17:11
and not worry about it.
425
1016000
2000
i się tym nie przejmować.
17:13
So I think, yes, there may be ways
426
1018000
3000
Myślę więc, że istnieją sposoby na to,
17:16
that non-lethal weapons are going to be great in these situations,
427
1021000
2000
by broń nieśmiercionośna świetnie spisywała się w tych sytuacjach,
17:18
but there's also a whole heap of problems
428
1023000
2000
ale wiąże się z nią całe mnóstwo problemów,
17:20
that need to be considered as well.
429
1025000
2000
które należy wziąć pod uwagę.
17:22
Thanks very much.
430
1027000
2000
Dziękuję bardzo.
17:24
(Applause)
431
1029000
2000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Stephen Coleman - EthicistStephen Coleman studies applied ethics, particularly the ethics of military and police force, and their application to human rights.
Why you should listen
Dr. Stephen Coleman is Senior Lecturer in Ethics and Leadership and Vincent Fairfax Foundation Fellow in the School of Humanities and Social Sciences, UNSW@ADFA.
Coleman works in a diverse range of areas in applied ethics, including military ethics, police ethics, medical ethics, and the practical applications of human rights. He has published and presented in various forms in Australia, the United States, the United Kingdom, New Zealand and Hong Kong. He recently spent an academic year as the Resident Fellow at the Stockdale Center for Ethical Leadership at the United States Naval Academy, where he was part of a large research project examining the ethical implications of various new and developing military technologies. This project helped to brief the Department of Defense, the US Congress and the White House on these issues.
He can also make balloon and origami animals, juggle, breathe fire and ride a unicycle, though not all at the same time.
Stephen Coleman | Speaker | TED.com