ABOUT THE SPEAKER
Chrystia Freeland - Plutocracy chronicler
In "Plutocrats," Chrystia Freeland explores the growing gap between the working poor and the increasingly disconnected mega-rich.

Why you should listen

Author Chrystia Freeland looks under the hood of global capitalism to expose the technological, economic and structural inequalities pushing society in unforeseen directions. Along the way, she takes the temperature of a rising caste -- the super rich -- and shows how the creation of vast fortunes at the top hollow out the middle class in western industrialised countries. This rising income inequality, she argues, has a structural character, and is becoming a cultural and social issue, with consequences for social cohesion and social mobility.

Freeland began her career as an “accidental journalist” with frontline bulletins from the Ukraine in the heat of the Soviet collapse. She is now an editor at Thomson Reuters, and is frequently featured on media outlets ranging from the International Herald Tribune to The Colbert Report.

More profile about the speaker
Chrystia Freeland | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2013

Chrystia Freeland: The rise of the new global super-rich

Chrystia Freeland: Wzrost nowej globalnej klasy super-bogatych

Filmed:
2,114,375 views

Technika rozwija się w błyskawicznym tempie, tak samo jak dysproporcja w dochodach, mówi pisarka Chrystia Freeland. W swojej płomiennej prelekcji przedstawia wzrost nowej klasy plutokratów (którzy dzięki ogromnemu bogactwu są bardzo wpływowi) i sugeruje, że globalizacja i nowe techniki tak naprawdę napędzają, zamiast zmniejszać, globalną różnicę w dochodach. Freeland prezentuje trzy problemy z plutokracją... i jedną iskierkę nadziei.
- Plutocracy chronicler
In "Plutocrats," Chrystia Freeland explores the growing gap between the working poor and the increasingly disconnected mega-rich. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
So here'soto jest the mostwiększość importantważny economicgospodarczy factfakt of our time.
0
629
5288
Najważniejszym ekonomicznym
faktem naszych czasów
00:17
We are livingżycie in an agewiek of surgingrosnących incomedochód inequalitynierówność,
1
5917
4030
jest to, że żyjemy w erze
rosnącej dysproporcji dochodów
00:21
particularlyszczególnie betweenpomiędzy those at the very topTop
2
9947
2925
między osobami na szczycie,
00:24
and everyonekażdy elsejeszcze.
3
12872
1836
a resztą.
00:26
This shiftprzesunięcie is the mostwiększość strikinguderzający in the U.S. and in the U.K.,
4
14708
4022
Widać to najwyraźniej w USA
i Zjednoczonym Królestwie,
00:30
but it's a globalświatowy phenomenonzjawisko.
5
18730
2198
ale to globalne zjawisko.
00:32
It's happeningwydarzenie in communistkomunistyczny ChinaChiny,
6
20928
2323
Tak samo dzieje się
w komunistycznych Chinach,
00:35
in formerlydawniej communistkomunistyczny RussiaRosja,
7
23251
1723
w niegdyś komunistycznej Rosji,
00:36
it's happeningwydarzenie in IndiaIndie, in my ownwłasny nativeojczysty CanadaKanada.
8
24974
3294
w Indiach i w mojej rodzimej Kanadzie.
00:40
We're even seeingwidzenie it in cozyCozy socialspołeczny democraciesdemokracje
9
28268
2967
Widzimy to w przytulnych
państwach socjaldemokratycznych
00:43
like SwedenSzwecja, FinlandFinlandia and GermanyNiemcy.
10
31235
3625
jak Szwecja, Finlandia i Niemcy.
00:46
Let me give you a fewkilka numbersliczby to placemiejsce what's happeningwydarzenie.
11
34860
3911
Przytoczę kilka liczb,
żeby przybliżyć sytuację.
00:50
In the 1970s, the One PercentProcent
12
38771
2709
W latach 70. 1% najbogatszych
00:53
accountedstanowiły for about 10 percentprocent of the nationalkrajowy incomedochód
13
41480
4277
posiadał 10% dochodu narodowego
00:57
in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa.
14
45757
1764
w Stanach Zjednoczonych.
00:59
TodayDzisiaj, theirich sharedzielić has more than doubledpodwojony
15
47521
3309
Dzisiaj ich udział się podwoił
01:02
to abovepowyżej 20 percentprocent.
16
50830
2439
do ponad 20%.
01:05
But what's even more strikinguderzający
17
53269
2100
Jeszcze bardziej uderza to,
01:07
is what's happeningwydarzenie at the very tippyTippy topTop
18
55369
2686
co dzieje się na samym szczycie
01:10
of the incomedochód distributiondystrybucja.
19
58055
2242
podziału dochodów.
01:12
The 0.1 percentprocent in the U.S.
20
60297
3004
Obecnie 0,1% osób w USA
01:15
todaydzisiaj accountkonto for more than eightosiem percentprocent
21
63301
3229
posiada ponad 8%
01:18
of the nationalkrajowy incomedochód.
22
66530
1890
dochodu narodowego.
01:20
They are where the One PercentProcent was 30 yearslat agotemu.
23
68420
4493
Zajęli miejsce najbogatszego
1% sprzed 30 lat.
01:24
Let me give you anotherinne numbernumer to put that in perspectiveperspektywiczny,
24
72913
2768
Dla nabrania dystansu podam kolejne dane,
01:27
and this is a figurepostać that was calculatedobliczone in 2005
25
75681
3518
dotyczące obliczeń wykonanych w 2005 roku
01:31
by RobertRobert ReichRzeszy,
26
79199
1459
przez Roberta Reicha,
01:32
the SecretarySekretarz of LaborPracy in the ClintonClinton administrationadministracja.
27
80658
2739
ministra pracy administracji Clintona.
01:35
ReichRzeszy tookwziął the wealthbogactwo of two admittedlywprawdzie very richbogaty menmężczyźni,
28
83397
5304
Reich zsumował majątki dwóch bogaczy,
01:40
BillBill GatesBramy and WarrenWarren BuffettBuffett,
29
88701
2720
Billa Gatesa i Warrena Buffetta
01:43
and he founduznany that it was equivalentrównowartość to the wealthbogactwo
30
91421
2949
i odkrył, że suma ta jest równa majątkowi
01:46
of the bottomDolny 40 percentprocent of the U.S. populationpopulacja,
31
94370
4753
40% najbiedniejszych obywateli USA,
01:51
120 millionmilion people.
32
99123
2842
120 milionów ludzi.
01:53
Now, as it happensdzieje się,
33
101965
2364
Tak się składa,
01:56
WarrenWarren BuffettBuffett is not only himselfsamego siebie a plutocratplutocrat,
34
104329
2804
że Warren Buffett
jest nie tylko plutokratą,
01:59
he is one of the mostwiększość astutebystry observersObserwatorzy of that phenomenonzjawisko,
35
107133
3727
ale także jednym z bardziej przenikliwych
obserwatorów tego zjawiska,
02:02
and he has his ownwłasny favoriteulubiony numbernumer.
36
110860
3302
ma też swoją ulubioną liczbę.
02:06
BuffettBuffett likeslubi to pointpunkt out that in 1992,
37
114162
3943
Buffet lubi zwracać uwagę, że w 1992 roku
02:10
the combinedłączny wealthbogactwo of the people
38
118105
2162
zsumowany majątek
02:12
on the ForbesForbes 400 listlista --
39
120267
2329
400 najbogatszych osób z listy Forbesa,
02:14
and this is the listlista of the 400 richestnajbogatszy AmericansAmerykanie --
40
122596
3397
czyli 400 najbogatszych Amerykanów,
02:17
was 300 billionmiliard dollarsdolarów.
41
125993
2772
wynosił 300 miliardów dolarów.
02:20
Just think about it.
42
128765
1201
Tylko pomyślcie,
02:21
You didn't even need to be a billionairemiliarder
43
129966
2027
nie trzeba było nawet być miliarderem,
02:23
to get on that listlista in 1992.
44
131993
2973
by znaleźć się na liście z 1992 roku.
02:26
Well, todaydzisiaj, that figurepostać has more than quintupledpięciokrotnie
45
134966
4013
Teraz ta liczba wzrosła
02:30
to 1.7 trillionkwintylion,
46
138979
2886
do 1,7 biliona
02:33
and I probablyprawdopodobnie don't need to tell you
47
141865
2178
i pewnie nie muszę wam mówić,
02:36
that we haven'tnie mam seenwidziany anything similarpodobny happenzdarzyć
48
144043
2461
że podobne zjawisko nie zachodzi
02:38
to the middleśrodkowy classklasa,
49
146504
1385
w klasie średniej,
02:39
whosektórego wealthbogactwo has stagnatedstagnacji if not actuallytak właściwie decreasedzmniejszenie.
50
147889
4701
której majątek nie wzrasta,
a nawet się pomniejsza.
02:44
So we're livingżycie in the agewiek of the globalświatowy plutocracyplutokracji,
51
152590
4060
Żyjemy w czasach globalnej plutokracji,
02:48
but we'vemamy been slowpowolny to noticeogłoszenie it.
52
156650
2041
ale tego nie zauważamy.
02:50
One of the reasonspowody, I think,
53
158691
1683
Jednym z powodów
02:52
is a sortsortować of boiledgotowane frogżaba phenomenonzjawisko.
54
160374
2978
jest syndrom gotowanej żaby.
02:55
ChangesZmiany whichktóry are slowpowolny and gradualstopniowy
55
163352
2563
Wolne i stopniowe zmiany
02:57
can be hardciężko to noticeogłoszenie
56
165915
1540
trudno jest zauważyć,
02:59
even if theirich ultimateostateczny impactwpływ is quitecałkiem dramaticdramatyczny.
57
167455
2904
nawet jeśli ich wpływ jest dramatyczny.
03:02
Think about what happenedstało się, after all, to the poorubogi frogżaba.
58
170359
3232
W końcu co się stało z biedną żabą.
03:05
But I think there's something elsejeszcze going on.
59
173591
2815
Myślę, że dzieje się jeszcze coś innego.
03:08
TalkingRozmowa about incomedochód inequalitynierówność,
60
176406
2110
Mówienie o dysproporcji w dochodach,
03:10
even if you're not on the ForbesForbes 400 listlista,
61
178516
2531
nawet jeśli nie jest się
na liście najbogatszych,
03:13
can make us feel uncomfortableniewygodny.
62
181047
2141
sprawia, że możemy czuć się niekomfortowo.
03:15
It feelsczuje lessmniej positivepozytywny, lessmniej optimisticoptymistyczny,
63
183188
3445
Wydaje się to
mniej pozytywne i optymistyczne,
03:18
to talk about how the piepie is slicedpokrojony
64
186633
2529
gdy mówimy o dzieleniu tortu,
03:21
than to think about how to make the piepie biggerwiększy.
65
189162
3052
a nie o zwiększaniu porcji.
03:24
And if you do happenzdarzyć to be on the ForbesForbes 400 listlista,
66
192214
2728
A jeśli znajdziecie się na liście Forbesa,
03:26
talkingmówić about incomedochód distributiondystrybucja,
67
194942
2798
mówienie o nierównościach społecznych
03:29
and inevitablynieuchronnie its cousinkuzyn, incomedochód redistributionRedystrybucja,
68
197740
3687
i o pokrewnym temacie,
redystrybucji dochodu,
03:33
can be downrightwręcz threateninggroźne.
69
201427
2540
może być wręcz groźne.
03:35
So we're livingżycie in the agewiek of surgingrosnących incomedochód inequalitynierówność,
70
203967
4276
Żyjemy w erze rosnących
nierówności w dochodach,
03:40
especiallyszczególnie at the topTop.
71
208243
2113
zwłaszcza na samej górze.
03:42
What's drivingnapędowy it, and what can we do about it?
72
210356
3588
Co jest ich powodem
i co można z tym zrobić?
03:45
One setzestaw of causesprzyczyny is politicalpolityczny:
73
213944
3666
Istnieje szereg powodów politycznych.
03:49
lowerniższy taxespodatki, deregulationDeregulacja, particularlyszczególnie of financialbudżetowy servicesusługi,
74
217610
5595
Niższe podatki, deregulacja,
zwłaszcza usług finansowych,
03:55
privatizationPrywatyzacja, weakersłabsze legalprawny protectionszabezpieczenia for tradehandel unionszwiązki,
75
223205
5130
prywatyzacja, słabsza ochrona
prawna związków zawodowych,
04:00
all of these have contributedprzyczynił się
76
228335
2440
wszystko to przyczyniło się do tego,
04:02
to more and more incomedochód going to the very, very topTop.
77
230775
4117
że coraz większy dochód
trafia na samą górę.
04:06
A lot of these politicalpolityczny factorsczynniki can be broadlyszeroko lumpedzalicza
78
234892
3423
Wiele czynników politycznych
można wrzucić do kategorii
04:10
underpod the categoryKategoria of "cronyCRONY capitalismkapitalizm,"
79
238315
3329
"kapitalizmu kumoterskiego",
04:13
politicalpolityczny changeszmiany that benefitzasiłek a groupGrupa
80
241644
2177
zmian politycznych korzystnych dla osób
04:15
of well-connecteddobrze podłączony insidersznawcy
81
243821
2162
o odpowiednich stosunkach,
04:17
but don't actuallytak właściwie do much good for the restodpoczynek of us.
82
245983
3538
ale nie przynoszących korzyści innym.
04:21
In practicećwiczyć, gettinguzyskiwanie ridpozbyć się of cronyCRONY capitalismkapitalizm
83
249521
3389
W praktyce likwidacja
kumoterskiego kapitalizmu
04:24
is incrediblyniewiarygodnie difficulttrudny.
84
252910
2041
jest niezmiernie trudna.
04:26
Think of all the yearslat reformersReformatorzy of variousróżnorodny stripespaski
85
254951
3493
Pomyślcie o wszystkich latach,
kiedy reformatorzy z różnych obozów
04:30
have triedwypróbowany to get ridpozbyć się of corruptionkorupcja in RussiaRosja, for instanceinstancja,
86
258444
3394
chcieli likwidować korupcję,
na przykład w Rosji,
04:33
or how hardciężko it is to re-regulateponowne uregulowanie the banksbanki
87
261838
3029
albo jak trudno ponownie uregulować banki,
04:36
even after the mostwiększość profoundgłęboki financialbudżetowy crisiskryzys
88
264867
3157
nawet po najgłębszym kryzysie finansowym
04:40
sinceod the Great DepressionDepresja,
89
268024
1622
od czasów wielkiego kryzysu,
04:41
or even how difficulttrudny it is to get the bigduży multinationalwielonarodowy companiesfirmy,
90
269646
4596
a nawet jak trudno zmusić
międzynarodowe przedsiębiorstwa,
04:46
includingwłącznie z those whosektórego mottomotto mightmoc be "don't do evilzło,"
91
274242
4011
w tym te, których mottem
może być "nie czyń zła",
04:50
to payzapłacić taxespodatki at a rateoceniać even approachingzbliża się that
92
278253
2774
do płacenia podatków na poziomie zbliżonym
04:53
paidpłatny by the middleśrodkowy classklasa.
93
281027
2108
do tych płaconych przez klasę średnią.
04:55
But while gettinguzyskiwanie ridpozbyć się of cronyCRONY capitalismkapitalizm in practicećwiczyć
94
283135
3036
Choć likwidacja kumoterskiego kapitalizmu
04:58
is really, really hardciężko,
95
286171
1996
jest naprawdę trudna,
05:00
at leastnajmniej intellectuallyumysłowo, it's an easyłatwo problemproblem.
96
288167
3468
na poziomie intelektualnym jest prosta.
05:03
After all, no one is actuallytak właściwie in favorprzysługa of cronyCRONY capitalismkapitalizm.
97
291635
5649
Nikt nie popiera kapitalizmu kolesi.
05:09
IndeedW rzeczywistości, this is one of those rarerzadko spotykany issuesproblemy
98
297284
2647
To jedno z tych niewielu zagadnień,
05:11
that unitesjednoczy the left and the right.
99
299931
3235
które łączą lewicę i prawicę.
05:15
A critiqueKrytyka of cronyCRONY capitalismkapitalizm is as centralcentralny
100
303166
2820
Krytyka kumoterskiego kapitalizmu
jest istotna dla Partii Herbacianej
jak i ruchu Okupuj Wall Street.
05:17
to the TeaHerbata PartyStrona as it is to OccupyZajmują WallŚciana StreetUlica.
101
305986
4297
05:22
But if cronyCRONY capitalismkapitalizm is, intellectuallyumysłowo at leastnajmniej,
102
310283
4338
Nawet jeżeli kapitalizm kolesi,
przynajmniej intelektualnie,
05:26
the easyłatwo partczęść of the problemproblem,
103
314621
2035
jest łatwą częścią problemu,
05:28
things get trickiertrudniejsze when you look at the economicgospodarczy driversSterowniki
104
316656
3275
trudność sprawiają czynniki ekonomiczne
05:31
of surgingrosnących incomedochód inequalitynierówność.
105
319931
2753
rosnącej nierówności dochodów.
05:34
In and of themselvessami, these aren'tnie są too mysterioustajemniczy.
106
322684
3739
Same w sobie nie są tajemnicze.
05:38
GlobalizationGlobalizacja and the technologytechnologia revolutionrewolucja,
107
326423
3047
Globalizacja i rewolucja techniczna,
05:41
the twinbliźniak economicgospodarczy transformationstransformacje
108
329470
2540
dwie transformacje ekonomiczne,
05:44
whichktóry are changingwymiana pieniędzy our liveszyje
109
332010
1698
które zmieniające nam życie
05:45
and transformingtransformatorowy the globalświatowy economygospodarka,
110
333708
2097
i gospodarkę globalną,
05:47
are alsorównież poweringZasilanie the risewzrost of the super-richsuper-bogate.
111
335805
3467
również napędzają wzrost super-bogatych.
05:51
Just think about it.
112
339272
1580
Tylko pomyślcie.
05:52
For the first time in historyhistoria,
113
340852
1988
Pierwszy raz w historii,
05:54
if you are an energeticenergetyczny entrepreneurprzedsiębiorca
114
342840
2739
energiczny przedsiębiorca
05:57
with a brilliantznakomity newNowy ideapomysł
115
345579
1699
z nowym, błyskotliwym pomysłem
05:59
or a fantasticfantastyczny newNowy productprodukt,
116
347278
2415
albo z fantastycznym nowym produktem,
06:01
you have almostprawie instantnatychmiastowy, almostprawie frictionlessbez tarcia accessdostęp
117
349693
3679
ma niemal natychmiastowy i łatwy dostęp
06:05
to a globalświatowy marketrynek of more than a billionmiliard people.
118
353372
3980
do globalnego rynku
złożonego z ponad miliarda ludzi.
06:09
As a resultwynik, if you are very, very smartmądry
119
357352
3834
Dzięki temu osoby sprytne
06:13
and very, very luckySzczęściarz,
120
361186
1795
z dużą dozą szczęścia,
06:14
you can get very, very richbogaty
121
362981
2851
mogą się wzbogacić
06:17
very, very quicklyszybko.
122
365832
2530
bardzo szybko.
06:20
The latestnajnowszy posterplakat boychłopak for this phenomenonzjawisko
123
368362
2842
Najnowszy przykład
06:23
is DavidDavid KarpKarp.
124
371204
1980
to David Karp.
06:25
The 26-year-old-roczny founderzałożyciel of TumblrTumblr
125
373184
2855
26-letni założyciel serwisu Tumblr
06:28
recentlyostatnio soldsprzedany his companyfirma to YahooYahoo
126
376039
2782
ostatnio sprzedał firmę Yahoo
06:30
for 1.1 billionmiliard dollarsdolarów.
127
378821
3033
za 1,1 miliarda dolarów.
06:33
Think about that for a minutechwila:
128
381854
1538
Pomyślcie o tym przez chwilę.
06:35
1.1 billionmiliard dollarsdolarów, 26 yearslat oldstary.
129
383392
4414
1,1 miliarda, 26 lat.
06:39
It's easiestnajłatwiejszy to see how the technologytechnologia revolutionrewolucja
130
387806
3447
Łatwo zauważyć, jak rewolucja techniczna
06:43
and globalizationglobalizacja are creatingtworzenie this sortsortować of superstarSuperstar effectefekt
131
391253
3621
i globalizacja tworzą efekt megagwiazdy
06:46
in highlywysoko visiblewidoczny fieldspola,
132
394874
1943
w widocznych sferach
06:48
like sportsSport and entertainmentzabawa.
133
396817
2303
jak sport i rozrywka.
06:51
We can all watch how a fantasticfantastyczny athletesportowiec
134
399120
3375
Widzimy, jak świetny sportowiec
06:54
or a fantasticfantastyczny performerWykonawca can todaydzisiaj leveragewpływ his or her skillsumiejętności
135
402495
4344
albo świetny artysta
może wykorzystać swoje umiejętności
06:58
acrossprzez the globalświatowy economygospodarka as never before.
136
406839
3668
na globalnym rynku jak nigdy dotąd.
07:02
But todaydzisiaj, that superstarSuperstar effectefekt
137
410507
2080
Dzisiaj ten efekt gwiazdy
07:04
is happeningwydarzenie acrossprzez the entireCały economygospodarka.
138
412587
2982
jest widoczny w całej gospodarce.
07:07
We have superstarSuperstar technologiststechnologów.
139
415569
2177
Mamy gwiazdorów techniki,
07:09
We have superstarSuperstar bankersbankowcy.
140
417746
1721
gwiazdorów-bankierów.
07:11
We have superstarSuperstar lawyersprawnicy and superstarSuperstar architectsarchitekci.
141
419467
3336
Mamy gwiazdorów-prawników i architektów.
07:14
There are superstarSuperstar cookskucharze
142
422803
1429
Są gwiazdy wśród kucharzy i rolników.
07:16
and superstarSuperstar farmersrolnicy.
143
424232
1512
07:17
There are even, and this is my personalosobisty favoriteulubiony exampleprzykład,
144
425744
2783
Są nawet moi ulubieńcy,
07:20
superstarSuperstar dentistsDentyści,
145
428527
1991
gwiazdorzy-dentyści,
07:22
the mostwiększość dazzlingOlśniewający exemplarwzorem of whomkogo
146
430518
2104
których najjaśniejszym przedstawicielem
07:24
is BernardBernard TouatiTouati, the FrenchmanFrancuz who ministersMinistrów
147
432622
3362
jest Bernard Touati, Francuz
pielęgnujący uśmiechy kolegów gwiazdorów,
07:27
to the smilesuśmiecha się of fellowfacet superstarsSuperstars
148
435984
2319
07:30
like RussianRosyjski oligarcholigarcha RomanRoman AbramovichAbramowicz
149
438303
2681
takich jak rosyjski oligarcha
Roman Abramowicz
07:32
or European-bornEuropejskiej ur. AmericanAmerykański fashionmoda designerprojektant
150
440984
2861
lub amerykańska projektantka
europejskiego pochodzenia,
07:35
DianeDiane vonvon FurstenbergFurstenberg.
151
443845
2045
Diane von Furstenberg.
07:37
But while it's prettyładny easyłatwo to see how globalizationglobalizacja
152
445890
3083
Choć łatwo zauważyć,
jak globalizacja i rewolucja techniczna
07:40
and the technologytechnologia revolutionrewolucja
153
448973
1912
07:42
are creatingtworzenie this globalświatowy plutocracyplutokracji,
154
450885
2471
tworzą globalną plutokrację,
07:45
what's a lot hardertrudniejsze is figuringzastanawianie się out what to think about it.
155
453356
4167
trudniej zrozumieć, co o tym sądzić.
07:49
And that's because,
156
457523
1526
To dlatego,
07:51
in contrastkontrast with cronyCRONY capitalismkapitalizm,
157
459049
2377
że w przeciwieństwie do kapitalizmu kolesi
07:53
so much of what globalizationglobalizacja and the technologytechnologia revolutionrewolucja
158
461426
3910
globalizacja i rewolucja techniczna
07:57
have doneGotowe is highlywysoko positivepozytywny.
159
465336
2363
przyniosły tak wiele dobrego.
07:59
Let's startpoczątek with technologytechnologia.
160
467699
1735
Zacznijmy od techniki.
08:01
I love the InternetInternet. I love my mobilemobilny devicespomysłowość.
161
469434
3610
Kocham Internet,
uwielbiam swoje urządzenia mobilne.
08:05
I love the factfakt that they mean that
162
473044
1834
Podoba mi się, że dzięki nim
08:06
whoeverktokolwiek chooseswybiera to will be ablezdolny to watch this talk
163
474878
3686
każdy chętny może obejrzeć tę prelekcję,
08:10
fardaleko beyondpoza this auditoriumaudytorium.
164
478564
2047
a nie tylko widzowie na tej sali.
08:12
I'm even more of a fanwentylator of globalizationglobalizacja.
165
480611
3109
Jeszcze bardziej lubię globalizację.
08:15
This is the transformationtransformacja
166
483720
1987
Jest to transformacja,
08:17
whichktóry has liftedwzniesiony hundredssetki of millionsmiliony
167
485707
2424
która wyciągnęła setki milionów
najuboższych tego świata z biedy
08:20
of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy poorestnajbiedniejszy people out of povertyubóstwo
168
488131
3049
do klasy średniej.
08:23
and into the middleśrodkowy classklasa,
169
491180
1442
08:24
and if you happenzdarzyć to liverelacja na żywo in the richbogaty partczęść of the worldświat,
170
492622
3042
Mieszkańcom bogatych krajów
08:27
it's madezrobiony manywiele newNowy productsprodukty affordableniedrogie --
171
495664
3507
umożliwiła kupno wielu nowych produktów.
08:31
who do you think builtwybudowany your iPhoneiPhone? —
172
499171
2526
Jak myślicie, kto zmontował wasze iPhony?
08:33
and things that we'vemamy reliedoparła się on for a long time much cheapertaniej.
173
501697
3822
Rzeczy codziennego użytku bardzo staniały.
08:37
Think of your dishwasherzmywarka do naczyń or your t-shirtpodkoszulek.
174
505519
2624
Pomyślcie o zmywarce czy koszulkach.
08:40
So what's not to like?
175
508143
2536
Czego tu nie lubić?
08:42
Well, a fewkilka things.
176
510679
1892
Otóż jest kilka rzeczy.
08:44
One of the things that worriessumowanie me
177
512571
2104
Martwi mnie to, jak łatwo
merytokratyczna plutokracja
08:46
is how easilyz łatwością what you mightmoc call meritocraticmerytokratycznych plutocracyplutokracji
178
514675
4163
08:50
can becomestają się cronyCRONY plutocracyplutokracji.
179
518838
2696
może stać się plutokracją kolesi.
Wyobraźcie sobie,
że jako świetny przedsiębiorca
08:53
ImagineWyobraź sobie you're a brilliantznakomity entrepreneurprzedsiębiorca
180
521534
2659
08:56
who has successfullyz powodzeniem soldsprzedany that ideapomysł or that productprodukt
181
524193
3377
z sukcesem sprzedaliście
pomysł albo produkt
08:59
to the globalświatowy billionsmiliardy
182
527570
1379
milionom ludzi na świecie
09:00
and becomestają się a billionairemiliarder in the processproces.
183
528949
2566
co przyniosło wam majątek.
09:03
It getsdostaje temptingkuszące at that pointpunkt
184
531515
2369
Pojawia się pokusa,
09:05
to use your economicgospodarczy nousNous
185
533884
2975
by użyć swojego zmysłu ekonomicznego
09:08
to manipulatemanipulować the ruleszasady of the globalświatowy politicalpolityczny economygospodarka
186
536859
4272
do manipulowania regułami
globalnej politycznej gospodarki
09:13
in your ownwłasny favorprzysługa.
187
541131
2086
na swoją korzyść.
09:15
And that's no meresam hypotheticalhipotetyczny exampleprzykład.
188
543217
2749
To nie jest wyłącznie
hipotetyczny przykład.
09:17
Think about AmazonAmazon, AppleApple, GoogleGoogle, StarbucksStarbucks.
189
545966
4429
Pomyślcie o takich firmach jak
Amazon, Apple, Google, Starbucks.
09:22
These are amongpośród the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy mostwiększość admiredpodziwiany,
190
550395
2104
Są wśród najbardziej podziwianych,
09:24
mostwiększość belovedukochany, mostwiększość innovativeinnowacyjne companiesfirmy.
191
552499
2546
najbardziej kochanych
i innowacyjnych firm.
09:27
They alsorównież happenzdarzyć to be particularlyszczególnie adeptAdept
192
555045
2924
Tak się składa, że są równie biegłe
w eksploatowaniu międzynarodowego
systemu podatkowego,
09:29
at workingpracujący the internationalmiędzynarodowy taxpodatek systemsystem
193
557969
2238
09:32
so as to lowerniższy theirich taxpodatek billrachunek very, very significantlyznacząco.
194
560207
4558
by znacząco obniżyć należne podatki.
09:36
And why stop at just playinggra the globalświatowy politicalpolityczny
195
564765
4315
I czemu ograniczać się do używania
obecnego globalnego systemu
politycznego i gospodarczego
09:41
and economicgospodarczy systemsystem as it existsistnieje
196
569080
2088
09:43
to your ownwłasny maximummaksymalny advantageZaletą?
197
571168
2145
dla maksymalnych korzyści?
09:45
OnceRaz you have the tremendousogromny economicgospodarczy powermoc
198
573313
4317
Kiedy ma się ogromną siłę gospodarczą,
09:49
that we're seeingwidzenie at the very, very topTop of the incomedochód distributiondystrybucja
199
577630
3073
którą można zauważyć
na szczycie podziału dochodów
09:52
and the politicalpolityczny powermoc that inevitablynieuchronnie entailspociąga za sobą,
200
580703
3250
i władzę polityczną,
która się z nią wiąże,
09:55
it becomesstaje się temptingkuszące as well
201
583953
2513
rodzi się pokusa,
09:58
to startpoczątek tryingpróbować to changezmiana the ruleszasady of the gamegra
202
586466
3588
żeby zmieniać zasady gry
10:02
in your ownwłasny favorprzysługa.
203
590054
2102
dla własnej korzyści.
10:04
Again, this is no meresam hypotheticalhipotetyczny.
204
592156
2734
Znów, nie jest to jedynie hipoteza.
10:06
It's what the RussianRosyjski oligarchsoligarchów did
205
594890
1935
Robili to rosyjscy oligarchowie,
10:08
in creatingtworzenie the sale-of-the-centurysprzedaż of wieku privatizationPrywatyzacja
206
596825
3262
tworząc prywatyzacyjną wyprzedaż stulecia
10:12
of Russia'sRosji naturalnaturalny resourceszasoby.
207
600087
1970
bogactw naturalnych Rosji.
10:14
It's one way of describingopisujące what happenedstało się
208
602057
1774
Tak można opisać to, co stało się
z deregulacją usług finansowych
10:15
with deregulationDeregulacja of the financialbudżetowy servicesusługi
209
603831
2035
10:17
in the U.S. and the U.K.
210
605866
2235
w USA i Wielkiej Brytanii.
10:20
A seconddruga thing that worriessumowanie me
211
608101
1926
Po drugie martwi mnie
10:22
is how easilyz łatwością meritocraticmerytokratycznych plutocracyplutokracji
212
610027
2731
jak łatwo merytokratyczna plutokracja
10:24
can becomestają się aristocracyarystokracja.
213
612758
2746
może stać się arystokracją.
10:27
One way of describingopisujące the plutocratsBuzku
214
615504
2075
Można określać plutokratów
10:29
is as alphaalfa geeksmaniaków,
215
617579
1807
jako dziwaków alfa,
10:31
and they are people who are acutelyostro awareświadomy
216
619386
2514
czyli ludzi doskonale świadomych
wagi zaawansowanych zdolności
analitycznych i ilościowych
10:33
of how importantważny highlywysoko sophisticatedwyrafinowany
217
621900
2408
10:36
analyticalanalityczny and quantitativeilościowy skillsumiejętności are in today'sdzisiaj economygospodarka.
218
624308
4182
w dzisiejszej gospodarce.
10:40
That's why they are spendingwydatki
219
628490
2419
To dlatego poświęcają
niesłychanie wiele czasu i środków
10:42
unprecedentedbez precedensu time and resourceszasoby
220
630909
2777
na edukację swoich dzieci.
10:45
educatingedukowanie theirich ownwłasny childrendzieci.
221
633686
1897
10:47
The middleśrodkowy classklasa is spendingwydatki more on schoolingszkolenie too,
222
635583
3267
Klasa średnia też wydaje więcej w naukę,
10:50
but in the globalświatowy educationaledukacyjny armsramiona racewyścigi
223
638850
2361
ale w globalnym wyścigu po edukację,
10:53
that startszaczyna się at nurseryprzedszkola schoolszkoła
224
641211
1784
który zaczyna się w żłobku,
a kończy na Harvardzie,
10:54
and endskończy się at HarvardHarvard, StanfordStanford or MITMIT,
225
642995
3738
Stanfordzie czy MIT,
10:58
the 99 percentprocent is increasinglycoraz bardziej outgunnedOutgunned
226
646733
3478
99% coraz bardziej przegrywa
z najbogatszym jednym procentem.
11:02
by the One PercentProcent.
227
650211
1539
11:03
The resultwynik is something that economistsekonomiści AlanAlan KruegerKrueger
228
651750
2706
W wyniku tego powstaje coś,
co ekonomiści Alan Krueger
11:06
and MilesMiles CorakCorak call the Great GatsbyGatsby CurveKrzywa.
229
654456
3705
i Miles Corak nazywają
Krzywą Wielkiego Gatsby'ego.
11:10
As incomedochód inequalitynierówność increaseswzrasta,
230
658161
2803
Gdy powiększa się nierówność w dochodach,
11:12
socialspołeczny mobilityruchliwość decreaseszmniejsza się.
231
660964
2773
społeczna mobilność maleje.
11:15
The plutocracyplutokracji maymoże be a meritocracyMerytokracja,
232
663737
2758
Plutokracja może być merytokracją,
11:18
but increasinglycoraz bardziej you have to be bornurodzony
233
666495
2216
ale coraz częściej trzeba
urodzić się na szczycie drabiny,
11:20
on the topTop rungszczebel of the ladderdrabina to even take partczęść in that racewyścigi.
234
668711
4884
by móc wziąć udział w wyścigu.
11:25
The thirdtrzeci thing, and this is what worriessumowanie me the mostwiększość,
235
673595
3024
Trzecia rzecz martwi mnie najbardziej:
11:28
is the extentstopień to whichktóry those samepodobnie largelyw dużej mierze positivepozytywny forcessiły
236
676619
4351
stopień, do jakiego te same pozytywne siły
11:32
whichktóry are drivingnapędowy the risewzrost of the globalświatowy plutocracyplutokracji
237
680970
3190
wspomagające wzrost globalnej plutokracji
11:36
alsorównież happenzdarzyć to be hollowingżłobienia out the middleśrodkowy classklasa
238
684160
3432
sprawiają, że klasa średnia wymiera
11:39
in WesternWestern industrializeduprzemysłowiony economiesgospodarki.
239
687592
2954
w zindustrializowanych
gospodarkach Zachodu.
11:42
Let's startpoczątek with technologytechnologia.
240
690546
2087
Zacznijmy od techniki.
11:44
Those samepodobnie forcessiły that are creatingtworzenie billionairesmiliarderzy
241
692633
3073
Te same siły, które tworzą miliarderów,
11:47
are alsorównież devouringpożera manywiele traditionaltradycyjny middle-classśredniej klasy jobsOferty pracy.
242
695706
4023
eliminują wiele tradycyjnych
zawodów klasy średniej.
Kiedy ostatnio korzystaliście
z usług pracownika biura podróży?
11:51
When'sKiedy w the last time you used a travelpodróżować agentagenta?
243
699729
2939
11:54
And in contrastkontrast with the industrialprzemysłowy revolutionrewolucja,
244
702668
3081
W odróżnieniu od rewolucji przemysłowej,
11:57
the titansTitans of our newNowy economygospodarka
245
705749
2156
tytani nowej gospodarki
11:59
aren'tnie są creatingtworzenie that manywiele newNowy jobsOferty pracy.
246
707905
2802
nie tworzą wielu nowych miejsc pracy.
12:02
At its zenithZenith, G.M. employedzatrudniony hundredssetki of thousandstysiące,
247
710707
3819
W szczytowej formie General Motors
zatrudniało setki tysięcy ludzi,
12:06
FacebookFacebook fewermniej than 10,000.
248
714526
3023
Facebook nie więcej niż 10 000.
12:09
The samepodobnie is trueprawdziwe of globalizationglobalizacja.
249
717549
2670
To samo dotyczy globalizacji.
12:12
For all that it is raisingwychowywanie hundredssetki of millionsmiliony of people
250
720219
3243
Choć wyciąga setki milionów ludzi
12:15
out of povertyubóstwo in the emergingwyłaniający się marketsrynki,
251
723462
2340
z biedy na rynkach wschodzących,
12:17
it's alsorównież outsourcingOutsourcing a lot of jobsOferty pracy
252
725802
2866
doprowadza też do odpływu
wielu miejsc pracy
12:20
from the developedrozwinięty WesternWestern economiesgospodarki.
253
728668
2301
z rozwiniętych zachodnich gospodarek.
12:22
The terrifyingprzerażający realityrzeczywistość is
254
730969
2767
Przerażający jest fakt,
12:25
that there is no economicgospodarczy rulereguła
255
733736
2257
że nie istnieje żadna reguła gospodarcza,
12:27
whichktóry automaticallyautomatycznie translatesprzekłada się
256
735993
2937
która automatycznie przekształca
12:30
increasedzwiększony economicgospodarczy growthwzrost
257
738930
1703
wzrost gospodarczy
12:32
into widelyszeroko sharedudostępniony prosperitydobrobytu.
258
740633
2310
na wspólny dobrobyt.
12:34
That's shownpokazane in what I considerrozważać to be
259
742943
2674
Można to zaobserwować
12:37
the mostwiększość scarystraszny economicgospodarczy statisticStatystyczny of our time.
260
745617
3683
w najbardziej przerażającej
statystyce ekonomicznej naszych czasów.
12:41
SinceOd the latepóźno 1990s, increaseswzrasta in productivitywydajność
261
749300
4058
Od lat 90. wzrost wydajności
12:45
have been decoupledoddzielone from increaseswzrasta
262
753358
2662
oddzielono od wzrostu płac i zatrudnienia.
12:48
in wageswynagrodzenie and employmentzatrudnienie.
263
756036
1934
12:49
That meansznaczy that our countrieskraje are gettinguzyskiwanie richerbogatszy,
264
757970
2944
To znaczy, że kraje się bogacą,
12:52
our companiesfirmy are gettinguzyskiwanie more efficientwydajny,
265
760914
2624
firmy są wydajniejsze,
12:55
but we're not creatingtworzenie more jobsOferty pracy
266
763538
1941
ale nie powstają nowe miejsca pracy,
12:57
and we're not payingintratny people, as a wholecały, more.
267
765479
3871
a także nie płacimy ludziom więcej.
13:01
One scarystraszny conclusionwniosek you could drawrysować from all of this
268
769350
4209
To prowadzi do przerażającego wniosku,
13:05
is to worrymartwić się about structuralstrukturalny unemploymentbezrobocia.
269
773559
3711
że trzeba się martwić
o bezrobocie strukturalne.
13:09
What worriessumowanie me more is a differentróżne nightmarekoszmar scenarioscenariusz.
270
777270
3787
Mnie martwi bardziej
inny koszmarny scenariusz.
13:13
After all, in a totallycałkowicie freewolny laborpraca marketrynek,
271
781057
2592
Na wolnym rynku pracy
13:15
we could find jobsOferty pracy for prettyładny much everyonekażdy.
272
783649
3202
prawie każdy powinien móc znaleźć pracę.
13:18
The dystopiaDystopia that worriessumowanie me
273
786851
2028
Dystopia, która mnie martwi,
13:20
is a universewszechświat in whichktóry a fewkilka geniusesgeniusze
274
788879
3646
to świat, w którym kilkoro geniuszy
13:24
inventwymyślać GoogleGoogle and its ilkILK
275
792525
2080
wymyśliło Google i tym podobne,
13:26
and the restodpoczynek of us are employedzatrudniony givingdający them massagesmasaże.
276
794605
5195
a cała reszta jest zatrudniona,
żeby ich masować.
13:31
So when I get really depressedprzygnębiony about all of this,
277
799800
2633
Kiedy zaczyna mnie to przytłaczać,
13:34
I comfortkomfort myselfsiebie in thinkingmyślący about the IndustrialPrzemysłowe RevolutionRewolucja.
278
802433
3829
samopoczucie poprawia mi myśl
o rewolucji przemysłowej.
13:38
After all, for all its grimponury, satanicSzatańskie millsmłyny,
279
806262
3895
Pomimo jej ponurych, szatańskich młynów,
13:42
it workedpracował out prettyładny well, didn't it?
280
810157
2500
wyszło całkiem nieźle, prawda?
13:44
After all, all of us here are richerbogatszy, healthierzdrowiej, tallerwyższy --
281
812657
7023
W końcu wszyscy tu obecni
jesteśmy bogatsi, zdrowsi, wyżsi,
13:51
well, there are a fewkilka exceptionswyjątki
282
819680
2026
może z kilkoma wyjątkami,
13:53
and liverelacja na żywo longerdłużej than our ancestorsprzodkowie in the earlywcześnie 19thth centurystulecie.
283
821706
4991
żyjemy dłużej od naszych przodków
z początku XIX wieku.
13:58
But it's importantważny to rememberZapamiętaj
284
826697
2584
Jednak musimy pamiętać,
14:01
that before we learnednauczyli how to sharedzielić the fruitsowoce
285
829281
2822
że zanim nauczyliśmy się
dzielić owocami rewolucji przemysłowej
14:04
of the IndustrialPrzemysłowe RevolutionRewolucja
286
832103
1679
z innymi warstwami społecznymi,
14:05
with the broadszeroki swathespołaci of societyspołeczeństwo,
287
833782
2563
14:08
we had to go throughprzez two depressionsdepresje,
288
836345
3395
przeszliśmy przez dwa kryzysy,
14:11
the Great DepressionDepresja of the 1930s,
289
839740
1859
wielki kryzys z lat 30.,
14:13
the Long DepressionDepresja of the 1870s,
290
841599
2854
długi kryzys z lat 70. XIX wieku,
14:16
two worldświat warswojny, communistkomunistyczny revolutionsrewolucje
291
844453
3167
dwie wojny światowe,
komunistyczne rewolucje
14:19
in RussiaRosja and in ChinaChiny,
292
847620
2079
w Rosji i w Chinach
14:21
and an eraera of tremendousogromny socialspołeczny
293
849699
2325
oraz erę olbrzymich społecznych
14:24
and politicalpolityczny upheavalPrzewrót in the WestWest.
294
852024
2756
i politycznych wstrząsów na Zachodzie.
14:26
We alsorównież, not coincidentallytak się złożyło,
295
854780
2720
Również nieprzypadkowo
przeszliśmy przez erę
14:29
wentposzedł throughprzez an eraera of tremendousogromny
296
857500
2538
wybitnych społecznych
i politycznych wynalazków.
14:32
socialspołeczny and politicalpolityczny inventionswynalazki.
297
860038
2579
14:34
We createdstworzony the modernnowoczesny welfaredobrobyt statestan.
298
862617
2344
Stworzyliśmy nowoczesne
państwo opiekuńcze.
14:36
We createdstworzony publicpubliczny educationEdukacja.
299
864961
1742
państwowy system oświaty.
14:38
We createdstworzony publicpubliczny healthzdrowie careopieka.
300
866703
1704
publiczną służbę zdrowia,
14:40
We createdstworzony publicpubliczny pensionsemerytury.
301
868407
1775
publiczne świadczenia emerytalne.
14:42
We createdstworzony unionszwiązki.
302
870182
2025
Stworzyliśmy związki zawodowe.
14:44
TodayDzisiaj, we are livingżycie throughprzez an eraera
303
872207
2516
Dziś żyjemy w erze
14:46
of economicgospodarczy transformationtransformacja
304
874723
1961
gospodarczej transformacji
14:48
comparableporównywalny in its scaleskala and its scopezakres
305
876684
3306
porównywalnej w skali i zasięgu
14:51
to the IndustrialPrzemysłowe RevolutionRewolucja.
306
879990
2268
jedynie do rewolucji przemysłowej.
14:54
To be sure that this newNowy economygospodarka benefitskorzyści us all
307
882258
3191
Żeby ta nowa gospodarka
przyniosła korzyść wszystkim,
nie tylko plutokratom,
14:57
and not just the plutocratsBuzku,
308
885449
2118
14:59
we need to embarkWyrusz on an eraera
309
887567
1664
musimy rozpocząć erę
15:01
of comparablyporównywalnie ambitiousambitny socialspołeczny and politicalpolityczny changezmiana.
310
889231
3919
równie ambitnej społecznej
i politycznej zmiany.
15:05
We need a newNowy NewNowy DealDeal.
311
893150
2658
Potrzebny nam kolejny Nowy Ład.
15:07
(ApplauseAplauz)
312
895808
4000
(Brawa)
Translated by Maciej Mackiewicz
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Chrystia Freeland - Plutocracy chronicler
In "Plutocrats," Chrystia Freeland explores the growing gap between the working poor and the increasingly disconnected mega-rich.

Why you should listen

Author Chrystia Freeland looks under the hood of global capitalism to expose the technological, economic and structural inequalities pushing society in unforeseen directions. Along the way, she takes the temperature of a rising caste -- the super rich -- and shows how the creation of vast fortunes at the top hollow out the middle class in western industrialised countries. This rising income inequality, she argues, has a structural character, and is becoming a cultural and social issue, with consequences for social cohesion and social mobility.

Freeland began her career as an “accidental journalist” with frontline bulletins from the Ukraine in the heat of the Soviet collapse. She is now an editor at Thomson Reuters, and is frequently featured on media outlets ranging from the International Herald Tribune to The Colbert Report.

More profile about the speaker
Chrystia Freeland | Speaker | TED.com