ABOUT THE SPEAKER
Teddy Cruz - Architect and urbanist
Teddy Cruz looks for clues to the "city of the future" in the emerging urban areas of today.

Why you should listen

Teddy Cruz works at the crossroads of architecture, urbanism, policy and art. He has looked deeply, over many years, at the Tijuana-San Diego area spanning the US-Mexico border -- a thriving, high-density, high-activity zone of trade and urban relationships -- and at other southern cities. And he suggests that the modern, highly planned cities of the developed world have much to learn from these developments. The informal shops, garages and neighborhoods of a boomtown are built to maximize "social flow" -- because buildings are easy to put up and modify, they can respond exactly to the inhabitant's needs, connecting them to the community and the city.  

In collaboration with community-based nonprofits such as Casa Familiar, Cruz and his team also explore new visions for affordable housing, in relationship to an urban policy more inclusive of social and cultural programs for the city. In 1991, Cruz received the Rome Prize in Architecture; in 2005 he was the first recipient of the James Stirling Memorial Lecture On The City Prize. Born in Guatemala, he is a professor in public culture and urbanism in the Visual Arts Department at University of California, San Diego.

More profile about the speaker
Teddy Cruz | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2013

Teddy Cruz: How architectural innovations migrate across borders

Teddy Cruz: Jak innowacje architektoniczne wędrują przez granice

Filmed:
722,912 views

Podczas gdy na całym świecie rozrastają się miasta, nasilają się też nierówności. Bogate dzielnice znajdują się tuż obok obszarów biedy, a przepaść między nimi powiększa się. W swoim wystąpieniu architekt Teddy Cruz apeluje o zmianę myślenia o rozwoju miast i stosowanie inicjatyw oddolnych. Poprzez doświadczenia slumsów Tijuany pokazuje, jak działa kreatywne myślenie mieszkańców miasta i proponuje nowe spojrzenie na to, czego nauczyć nas mogą obszary ubóstwa.
- Architect and urbanist
Teddy Cruz looks for clues to the "city of the future" in the emerging urban areas of today. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
The urbanmiejski explosioneksplozja
0
685
3042
Eksplozja urbanizacyjna
00:15
of the last yearslat of economicgospodarczy boomBum
1
3727
4225
w ostatnich latach bumu ekonomicznego
00:19
alsorównież producedwytworzony dramaticdramatyczny marginalizationmarginalizacji,
2
7952
3511
spowodowała drastyczną marginalizację,
00:23
resultingwynikające in the explosioneksplozja of slumsslumsy
3
11463
2274
czego skutkiem jest rozrost slumsów
00:25
in manywiele partsCzęści of the worldświat.
4
13737
2615
w wielu częściach świata.
00:28
This polarizationPolaryzacja of enclavesenklawy of mega-wealthMega bogactwo
5
16352
3247
Polaryzacja enklaw megabogactwa
00:31
surroundedotoczony by sectorssektorów of povertyubóstwo
6
19599
2835
otoczonego przez obszary biedy
00:34
and the socioeconomicspołeczno-ekonomiczne inequalitiesnierówności
they have engenderedpowstałych
7
22434
3382
i nierówności socjoekonomiczne,
które je zrodziły
00:37
is really at the centercentrum of today'sdzisiaj urbanmiejski crisiskryzys.
8
25816
3562
to sedno dzisiejszego
kryzysu urbanizacyjnego.
00:41
But I want to beginzaczynać tonightdzisiejszej nocy
9
29378
2358
Chcę zwrócić uwagę,
00:43
by suggestingsugestia that this urbanmiejski crisiskryzys
10
31736
2438
że kryzys urbanizacyjny
00:46
is not only economicgospodarczy or environmentalśrodowiskowy.
11
34174
3880
nie dotyczy tylko ekonomii czy ekologii.
00:50
It's particularlyszczególnie a culturalkulturalny crisiskryzys,
12
38054
2898
Przede wszystkim jest to kryzys kulturowy,
00:52
a crisiskryzys of the institutionsinstytucje
13
40952
2885
kryzys instytucji
00:55
unableniezdolny to reimaginezmierzenie się z takimi the stupidgłupi wayssposoby
14
43837
3736
niezdolnych zmienić głupich sposobów,
00:59
whichktóry we have been growingrozwój,
15
47573
2424
które stworzyliśmy,
01:01
unableniezdolny to challengewyzwanie the oil-hungryolej głodny,
16
49997
3313
niezdolnych do stawienia czoła
żądnej ropy,
01:05
selfishsamolubny urbanizationurbanizacja that have perpetuatedutrwalać
17
53310
3757
samolubnej urbanizacji, która utrwaliła
01:09
citiesmiasta basedna podstawie on consumptionkonsumpcja,
18
57067
2462
miasta oparte na konsumpcji,
01:11
from southernpołudniowy CaliforniaCalifornia to NewNowy YorkYork to DubaiDubaj.
19
59529
5431
od południowej Kalifornii, przez Nowy Jork
aż po Dubaj.
Uważam, że przyszłość miast
01:16
So I just really want to sharedzielić with you a reflectionodbicie
20
64960
3998
01:20
that the futureprzyszłość of citiesmiasta todaydzisiaj
21
68958
2324
01:23
dependszależy lessmniej on buildingsBudynki
22
71298
2691
zależy nie tyle od budynków,
01:25
and, in factfakt, dependszależy more
23
73989
2415
ile od gruntownej reorganizacji
01:28
on the fundamentalfundamentalny reorganizationreorganizacji
of socioeconomicspołeczno-ekonomiczne relationsrelacje,
24
76404
4750
relacji społeczno-ekonomicznych.
01:33
that the bestNajlepiej ideaspomysły in the shapingkształtowanie
25
81154
2004
A najlepsze pomysły w kształtowaniu miast
01:35
of the cityMiasto in the futureprzyszłość
26
83158
1830
01:36
will not come from enclavesenklawy of economicgospodarczy powermoc
27
84988
4049
nie nadejdą z silnych gospodarczo
enklaw dostatku
01:41
and abundanceobfitość,
28
89037
1378
01:42
but in factfakt from sectorssektorów of conflictkonflikt and scarcityniedostatek
29
90415
5631
lecz ze stref konfliktów i biedy.
01:48
from whichktóry an urgentpilne imaginationwyobraźnia
30
96046
2840
Kreatywne rozwiązania w tych rejonach
01:50
can really inspireinspirować us to rethinkprzemyśleć ponownie urbanmiejski growthwzrost todaydzisiaj.
31
98886
4024
każą nam przemyśleć kwestię rozwoju miast.
01:54
And let me illustratezilustrować what I mean
32
102910
3580
Co mam na myśli mówiąc o postrzeganiu
01:58
by understandingzrozumienie or engagingujmujący siteswitryny of conflictkonflikt
33
106490
3905
miejsc konfliktu
jako siedlisk kreatywności?
02:02
as harboringUkrywanie creativitykreatywność, as I brieflykrótko introduceprzedstawiać you
34
110395
4081
Weźmy obszar graniczny
02:06
to the Tijuana-SanTijuana-San DiegoDiego bordergranica regionregion,
35
114476
2533
między miastami Tijuana i San Diego,
02:09
whichktóry has been the laboratorylaboratorium to
rethinkprzemyśleć ponownie my practicećwiczyć as an architectarchitekt.
36
117009
4205
moje laboratorium zmiany
postrzegania mojej pracy jako architekt.
02:13
This is the wallŚciana, the bordergranica wallŚciana,
37
121214
2512
To jest mur graniczny
02:15
that separatesoddziela SanSan DiegoDiego and TijuanaTijuana,
38
123726
2511
dzielący San Diego i Tijuanę,
02:18
LatinŁaciński AmericaAmeryka and the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa,
39
126237
2841
Amerykę Łacińską od Stanów Zjednoczonych.
02:21
a physicalfizyczny emblemgodło
40
129078
2037
Fizyczny symbol
02:23
of exclusionarywykluczający planningplanowanie policieszasady
41
131115
2650
wybiórczej polityki planistycznej,
02:25
that have perpetuatedutrwalać the divisionpodział
42
133765
2511
która utrwala podział społeczeństw, władzy
02:28
of communitiesspołeczności, jurisdictionsjurysdykcjami
43
136276
2433
02:30
and resourceszasoby acrossprzez the worldświat.
44
138709
3135
i zasobów na świecie.
02:33
In this bordergranica regionregion, we find
45
141844
2703
W tym właśnie regionie
02:36
some of the wealthiestnajbogatszych realreal estatemajątek,
46
144547
2417
na obrzeżach San Diego
02:38
as I oncepewnego razu founduznany in the edgeskrawędzie of SanSan DiegoDiego,
47
146964
2467
znajdziemy niezwykle bogate posiadłości
02:41
barelyledwo 20 minutesminuty away
48
149431
2224
zlokalizowane zaledwie 20 minut drogi
02:43
from some of the poorestnajbiedniejszy
settlementsrozliczenia in LatinŁaciński AmericaAmeryka.
49
151655
4126
od najuboższych osiedli
w Ameryce Łacińskiej.
02:47
And while these two citiesmiasta have the samepodobnie populationpopulacja,
50
155781
3363
Pomimo, że oba miasta
zamieszkuje podobna liczba ludności,
02:51
SanSan DiegoDiego has growndorosły sixsześć timesczasy largerwiększy than TijuanaTijuana
51
159144
3836
w ciągu ostatniego dziesięciolecia
San Diego rozrosło się
6 razy bardziej niż Tijuana
02:54
in the last decadesdziesiątki lat,
52
162980
1762
02:56
immediatelynatychmiast thrustingwepchnięcie us to confrontkonfrontować
53
164742
3390
zmuszając nas do stawienia czoła
03:00
the tensionsnapięć and conflictskonflikty
54
168132
2047
napięciom i konfliktom
03:02
betweenpomiędzy sprawlSprawl and densitygęstość,
55
170179
1748
między rozbudową miast
a ich zagęszczeniem,
03:03
whichktóry are at the centercentrum of today'sdzisiaj discussiondyskusja
56
171927
1991
które dziś stanowią sedno debaty
03:05
about environmentalśrodowiskowy sustainabilityzrównoważony rozwój.
57
173918
2828
o zrównoważonym rozwoju środowiska.
03:08
So I've been arguingargumentując in the last yearslat
58
176746
2732
Powtarzam więc przez ostatnie lata,
03:11
that, in factfakt, the slumsslumsy of TijuanaTijuana can teachnauczać a lot
59
179478
3705
że slumsy w Tijuanie mogą wiele nauczyć
03:15
to the sprawlsblokowiska of SanSan DiegoDiego
60
183183
1661
ludzi z przedmieść San Diego
03:16
when it comespochodzi to socioeconomicspołeczno-ekonomiczne sustainabilityzrównoważony rozwój,
61
184844
3530
jeśli chodzi o socjoekonomiczny
zrównoważony rozwój,
03:20
that we should payzapłacić attentionUwaga and learnuczyć się
62
188374
2419
że powinniśmy uczyć się
03:22
from the manywiele migrantemigrant communitiesspołeczności
63
190793
2313
od społeczności migracyjnych
03:25
on bothobie sidesboki of this bordergranica wallŚciana
64
193106
2515
po obu stronach muru granicznego,
03:27
so that we can translateTłumaczyć theirich informalnieformalny processesprocesy
65
195621
3337
abyśmy mogli zrekonstruować
03:30
of urbanizationurbanizacja.
66
198958
2059
ich nieformalne procesy urbanizacyjne.
03:33
What do I mean by the informalnieformalny in this casewalizka?
67
201017
3122
Co rozumiem poprzez "nieformalne"?
03:36
I'm really just talkingmówić about
68
204139
1828
Chodzi o całość praktyk
03:37
the compendiumKompendium of socialspołeczny practicespraktyki of adaptationdostosowanie
69
205967
3656
społecznego dostosowania się,
03:41
that enablewłączyć manywiele of these migrantemigrant communitiesspołeczności
70
209623
2839
który umożliwia społecznościom migrantów
03:44
to transgressłamią imposednałożone politicalpolityczny and economicgospodarczy recipesprzepisy kulinarne
71
212462
4554
przekraczać narzucone przez gospodarkę
i politykę przepisy urbanizacyjne.
03:49
of urbanizationurbanizacja.
72
217016
1553
03:50
I'm talkingmówić simplypo prostu about the creativetwórczy intelligenceinteligencja
73
218569
3250
Chodzi o kreatywne myślenie
03:53
of the bottom-upod dołu do góry,
74
221819
2375
zwykłych, szarych obywateli
03:56
whetherczy manifestedobjawia się in the slumsslumsy of TijuanaTijuana
75
224194
3197
przejawiane w slumsach Tijuany,
03:59
that buildbudować themselvessami, in factfakt,
with the wastemarnotrawstwo of SanSan DiegoDiego,
76
227391
3744
zbudowanych dzięki odpadom z San Diego,
04:03
or the manywiele migrantemigrant neighborhoodsdzielnice
in SouthernPołudniowej CaliforniaCalifornia
77
231135
2758
czy dzielnic migrantów
w południowej Kalifornii,
04:05
that have begunzaczął to be retrofittedzmodernizowana with differenceróżnica
78
233893
3076
które zaczęły być modernizowane
04:08
in the last decadesdziesiątki lat.
79
236969
1657
w ostatnich dekadach.
04:10
So I've been interestedzainteresowany as an artistartysta
80
238626
2208
Jako artysta zainteresowałem się więc
04:12
in the measuringzmierzenie, the observationobserwacja,
81
240834
2584
mierzeniem i obserwacją
04:15
of manywiele of the trans-borderTrans granicznych informalnieformalny flowsprzepływy
82
243418
2272
wielu nieformalnych przepływów
04:17
acrossprzez this bordergranica:
83
245690
1690
przez tę granicę:
04:19
in one directionkierunek, from southpołudnie to northpółnoc,
84
247380
2437
z południa na północ
04:21
the flowpływ of immigrantsimigrantów into the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa,
85
249817
2593
czyli przepływ imigrantów do USA,
04:24
and from northpółnoc to southpołudnie the flowpływ of wastemarnotrawstwo
86
252410
3009
i z północy na południe przepływ odpadów
04:27
from southernpołudniowy CaliforniaCalifornia into TijuanaTijuana.
87
255419
3031
z południowej Kalifornii do Tijuany.
04:30
I'm referringreferring to the recyclingrecykling
88
258450
2268
Mówiąc "odpady", mam na myśli recykling
04:32
of these oldstary post-warpowojenny bungalowsBungalows
89
260718
3452
starych powojennych domków
04:36
that MexicanMeksykańska contractorskontrahenci bringprzynieść to the bordergranica
90
264170
3459
które meksykańscy przedsiębiorcy
ściągają na granicę
04:39
as AmericanAmerykański developersprogramistów are disposingUtylizacja of them
91
267629
2845
po tym jak developerzy z USA
się ich pozbywają
04:42
in the processproces of buildingbudynek a more inflatedzawyżone versionwersja
92
270474
2568
stawiając w ciągu ostatnich dekad
04:45
of suburbiaSuburbia in the last decadesdziesiątki lat.
93
273042
2076
nowocześniejsze osiedla.
04:47
So these are housesdomy waitingczekanie to crosskrzyż the bordergranica.
94
275118
2915
Te domy czekają na przekroczenie granicy.
04:50
Not only people crosskrzyż the bordergranica here,
95
278033
2352
Nie tylko ludzie ją tu przekraczają,
04:52
but entireCały chunksKawałki of one cityMiasto moveruszaj się to the nextNastępny,
96
280385
3267
ale i znaczne części jednego miasta
przenoszą się do drugiego.
04:55
and when these housesdomy are placedumieszczony
on topTop of these steelstal framesramki,
97
283652
3894
Gdy te domki postawi się
na stalowych konstrukcjach,
04:59
they leavepozostawiać the first floorpiętro to becomestają się the seconddruga
98
287546
2577
parter staje się pierwszym piętrem,
05:02
to be in-filledw wypełnionych with more housedom,
99
290123
2054
pod nim stawia się kolejny dom,
05:04
with a smallmały businessbiznes.
100
292177
1658
a w nim urządza warsztat.
05:05
This layeringNakładanie warstw ceramiki of spacesspacje and economiesgospodarki
101
293835
2877
Niezwykle ciekawie jest obserwować
05:08
is very interestingciekawy to noticeogłoszenie.
102
296712
2282
takie warstwowanie przestrzeni.
05:10
But not only housesdomy, alsorównież smallmały debrisgruzu
103
298994
2515
Jednak nie tylko domy, ale też śmieci
05:13
from one cityMiasto, from SanSan DiegoDiego, to TijuanaTijuana.
104
301509
2347
przechodzą przez granicę
z San Diego do Tijuany.
05:15
ProbablyPrawdopodobnie a lot of you have seenwidziany the rubbergumowy tiresopony
105
303856
2386
Pewnie widzieliście gumowe opony
05:18
that are used in the slumsslumsy to buildbudować retainingzachowując wallsściany.
106
306242
2629
używane w slumsach
do budowy murów oporowych.
05:20
But look at what people have doneGotowe here in conditionswarunki
107
308871
2353
Zobaczcie, co ludzie zrobili w obliczu
05:23
of socioeconomicspołeczno-ekonomiczne emergencynagły wypadek.
108
311224
2228
krytycznej sytuacji
społeczno-gospodarczej.
05:25
They have figuredwzorzysty out how to peelobierać off the tireopona,
109
313452
3161
Znaleźli sposób, jak zedrzeć opony
05:28
how to threadwątek it and interlockBlokada it
110
316613
2365
ponawlekać je i połączyć,
05:30
to constructzbudować a more efficientwydajny retainingzachowując wallŚciana.
111
318978
4128
tworząc skuteczniejszy mur oporowy.
05:35
Or the garagegaraż doorsdrzwi that are broughtprzyniósł
112
323106
3212
Albo drzwi garażowe
przywożone z San Diego na przyczepach,
05:38
from SanSan DiegoDiego in truckssamochody ciężarowe
113
326318
2508
05:40
to becomestają się the newNowy skinskóra of emergencynagły wypadek housingmieszkaniowy
114
328826
4729
z których powstają ściany domów w slumsach
05:45
in manywiele of these slumsslumsy
115
333555
1839
05:47
surroundingotaczający the edgeskrawędzie of TijuanaTijuana.
116
335394
2330
otaczających obrzeża Tijuany.
05:49
So while, as an architectarchitekt,
117
337724
1416
Jako architekta fascynuje mnie obserwacja
05:51
this is a very compellingprzekonujące thing to witnessświadek,
118
339140
1927
05:53
this creativetwórczy intelligenceinteligencja,
119
341067
1694
takiego kreatywnego myślenia
05:54
I alsorównież want to keep myselfsiebie in checkczek.
120
342761
2013
Ale staram się być realistą.
05:56
I don't want to romanticizeromantyzowania povertyubóstwo.
121
344774
2036
Nie chcę idealizować ubóstwa.
05:58
I just want to suggestsugerować
122
346810
1991
Uważam tylko,
06:00
that this informalnieformalny urbanizationurbanizacja
123
348801
2141
że taka nieformalna urbanizacja
06:02
is not just the imageobraz of precariousnessniepewność,
124
350942
3599
nie musi być symbolem tymczasowości.
06:06
that informalitynieformalność here, the informalnieformalny,
125
354541
3082
Nieformalność jest raczej zbiorem
06:09
is really a setzestaw of socioeconomicspołeczno-ekonomiczne
and politicalpolityczny proceduresprocedury
126
357623
4530
społeczno-ekonomicznych
i politycznych procedur,
06:14
that we could translateTłumaczyć as artistsartyści,
127
362153
2709
które powinniśmy przekładać
w artystyczny sposób.
06:16
that this is about a bottom-upod dołu do góry urbanizationurbanizacja
128
364862
2345
Tego typu urbanizacja naprawdę działa.
06:19
that performswykonuje.
129
367207
1525
06:20
See here, buildingsBudynki are not importantważny
130
368732
2826
Nie liczy się wygląd budynków.
06:23
just for theirich lookswygląda,
131
371558
1963
Ważne jest to, do czego mogą służyć.
06:25
but, in factfakt, they are importantważny for what they can do.
132
373521
3441
06:28
They trulynaprawdę performwykonać as they transformprzekształcać throughprzez time
133
376962
3099
Sprawdzają się na przestrzeni czasu,
06:32
and as communitiesspołeczności negotiatenegocjować
134
380076
2148
gdy społeczności zmieniają
06:34
the spacesspacje and boundariesGranic and resourceszasoby.
135
382224
3509
przestrzeń, granice i zasoby.
06:37
So while wastemarnotrawstwo flowsprzepływy southboundpołudnie,
136
385733
3121
Podczas, gdy odpady zmierzają na południe,
06:40
people go northpółnoc in searchszukanie of dollarsdolarów,
137
388854
2528
ludzie jadą na północ szukając pieniędzy.
06:43
and mostwiększość of my researchBadania has had to do
138
391382
2535
Większość badań, które prowadzę
06:45
with the impactwpływ of immigrationimigracji
139
393917
3895
dotyczy wpływu imigracji
06:49
in the alterationzmiany of the homogeneityjednorodność
140
397812
2474
na zmianę jednorodności
06:52
of manywiele neighborhoodsdzielnice in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa,
141
400286
2326
wielu dzielnic w USA,
06:54
particularlyszczególnie in SanSan DiegoDiego.
142
402612
1964
w szczególności w San Diego.
06:56
And I'm talkingmówić about how this beginszaczyna się to suggestsugerować
143
404576
2385
Wyniki badań wskazują,
06:58
that the futureprzyszłość of SouthernPołudniowej CaliforniaCalifornia
144
406961
2653
że przyszłość południowej Kalifornii
07:01
dependszależy on the retrofittingModernizacja
145
409614
2523
zależy od przekształcenia
07:04
of the largeduży urbanizationurbanizacja -- I mean, on steroidssteroidy --
146
412137
3207
urbanizacji wielkoskalowej
07:07
with the smallmały programsprogramy,
147
415344
2488
z pomocą małych programów
07:09
socialspołeczny and economicgospodarczy.
148
417832
1776
społecznych i ekonomicznych.
07:11
I'm referringreferring to how immigrantsimigrantów,
149
419608
2105
Chodzi o to, jak imigranci
07:13
when they come to these neighborhoodsdzielnice,
150
421713
1798
po przyjeździe do tych dzielnic,
07:15
they beginzaczynać to alterALTER the one-dimensionalityone-dimensionality
151
423511
3051
zmieniają jednowymiarowość
07:18
of parcelsdziałki and propertiesnieruchomości
152
426562
1982
działek i posiadłości
07:20
into more sociallyspołecznie and
economicallyekonomicznie complexzłożony systemssystemy,
153
428544
4387
w bardziej złożone społecznie
i ekonomicznie systemy
07:24
as they beginzaczynać to plugwtyczka an
informalnieformalny economygospodarka into a garagegaraż,
154
432931
3737
i jak zaczynają zmieniać garaże
07:28
or as they buildbudować an illegalnielegalny grannyBabcia flatmieszkanie
155
436668
2314
lub tworzą nielegalne dobudówki
07:30
to supportwsparcie an extendedrozszerzony familyrodzina.
156
438982
2502
aby zapewnić mieszkanie rodzinie.
07:33
This socioeconomicspołeczno-ekonomiczne entrepreneurshipprzedsiębiorczość
157
441484
5075
Społeczno-ekonomiczna przedsiębiorczość
07:38
on the groundziemia withinw ciągu these neighborhoodsdzielnice
158
446559
3103
na obszarze tych dzielnic
07:41
really beginszaczyna się to suggestsugerować wayssposoby of translatingtłumaczenia that
159
449662
3546
podpowiada sposoby przenoszenia jej
07:45
into newNowy, inclusivewłącznie and more equitablesprawiedliwy
160
453208
4147
na nowe i sprawiedliwe zasady
07:49
landwylądować use policieszasady.
161
457355
2039
wykorzystania gruntów.
07:51
So manywiele storieshistorie emergepojawić się from these dynamicsdynamika
162
459394
2731
Wiele historii łączy się z taką dynamiką
07:54
of alterationzmiany of spaceprzestrzeń,
163
462125
2861
zmieniania przestrzeni.
07:56
suchtaki as &quotquot;the informalnieformalny BuddhaBudda,&quotquot;
164
464986
1848
Na przykład "Nieformalny Budda".
07:58
whichktóry tellsmówi the storyfabuła of a smallmały housedom
165
466834
2573
To mały budynek,
08:01
that savedzapisane itselfsamo, it did not travelpodróżować to MexicoMeksyk,
166
469407
3001
który został ocalony,
nie trafił do Meksyku.
08:04
but it was retrofittedzmodernizowana in the endkoniec
167
472408
2004
Został za to przekształcony
08:06
into a BuddhistBuddyjski templeświątynia,
168
474412
2250
w świątynię buddyjską
08:08
and in so doing,
169
476662
1229
Poprzez taką transformację
08:09
this smallmały housedom transformstransformuje or mutatesmutuje
170
477891
3256
domek ten ewoluował ze zwykłego mieszkania
08:13
from a singularpojedynczy dwellingmieszkanie
171
481147
1698
08:14
into a smallmały, or a micromikro, socioeconomicspołeczno-ekonomiczne
172
482845
2822
w małą społeczno-ekonomiczną
08:17
and culturalkulturalny infrastructureinfrastruktura insidewewnątrz a neighborhoodsąsiedztwo.
173
485667
3956
oraz kulturową infrastrukturę.
08:21
So these actionczynność neighborhoodsdzielnice, as I call them,
174
489623
2747
Zatem aktywne dzielnice, jak je nazywam,
08:24
really becomestają się the inspirationInspiracja
175
492370
2028
stają się inspiracją do wyobrażenia sobie
08:26
to imaginewyobrażać sobie other interpretationsinterpretacje of citizenshipobywatelstwo
176
494398
3396
innych interpretacji obywatelstwa,
08:29
that have lessmniej to do, in factfakt,
177
497794
2180
w których nie tyle chodzi o przynależność
08:31
with belongingnależących to the nation-statenarodu,
178
499974
1982
do danego narodu,
08:33
and more with upholdingpodtrzymywanie the notionpojęcie of citizenshipobywatelstwo
179
501956
3846
co o zachowanie pojęcia obywatelstwa
08:37
as a creativetwórczy actdziałać
180
505802
1894
jako kreatywnego czynu,
08:39
that reorganizesReorganizuje institutionalinstytucjonalny protocolsprotokoły
181
507696
2851
który reorganizuje
protokoły instytucjonalne
08:42
in the spacesspacje of the cityMiasto.
182
510547
2330
w obszarze miasta.
Jak artystę, interesuje mnie
08:44
As an artistartysta, I've been interestedzainteresowany, in factfakt,
183
512877
2855
08:47
in the visualizationwyobrażanie sobie of citizenshipobywatelstwo,
184
515732
2729
wizualizacja obywatelstwa
08:50
the gatheringzebranie of manywiele anecdotesanegdoty, urbanmiejski storieshistorie,
185
518461
3565
oraz zbieranie anegdot i legend miejskich
w celu przedstawienia zależności
08:54
in orderzamówienie to narrativizenarrativize the relationshipzwiązek
186
522026
3068
08:57
betweenpomiędzy socialspołeczny processesprocesy and spacesspacje.
187
525094
3130
między procesami społecznymi
a przestrzenią.
09:00
This is a storyfabuła of a groupGrupa of teenagersnastolatkowie
188
528224
3119
Oto historia grupy nastolatków,
09:03
that one night, a fewkilka monthsmiesiące agotemu,
189
531343
2923
która pewnej nocy parę miesięcy temu
09:06
decidedzdecydowany to invadenajechać this spaceprzestrzeń underpod the freewayFreeway
190
534266
2932
postanowiła zbudować własny skate park
09:09
to beginzaczynać constructingkonstruowanie theirich ownwłasny skateboarddeskorolka parkpark.
191
537198
3214
pod autostradą.
09:12
With shovelsŁopaty in handdłoń, they startedRozpoczęty to digkopać.
192
540412
3141
Chwycili za łopaty i zaczęli kopać.
09:15
Two weekstygodnie laterpóźniej, the policePolicja stoppedzatrzymany them.
193
543553
2857
Po dwóch tygodniach
zatrzymała ich policja.
09:18
They barricadedzabarykadował the placemiejsce,
194
546410
1701
Funkcjonariusze zabarykadowali obszar
09:20
and the teenagersnastolatkowie were evictedeksmitowany,
195
548111
1952
i młodzież musiała się wynieść.
09:22
and the teenagersnastolatkowie decidedzdecydowany to fightwalka back,
196
550063
2713
Nie dali jednak za wygraną
i zaczęli walczyć
09:24
not with bankBank cardskarty or slogansslogany
197
552776
2467
ale nie z pomocą transparentów
09:27
but with constructingkonstruowanie a criticalkrytyczny processproces.
198
555243
2753
lecz tworząc ważny proces.
09:29
The first thing they did was to recognizerozpoznać
199
557996
2715
Najpierw szczegółowo poznali
09:32
the specificityspecyficzność of politicalpolityczny jurisdictionJurysdykcja
200
560711
2980
kompetencje polityczne
09:35
inscribedwpisany in that emptypusty spaceprzestrzeń.
201
563691
2727
w tym pustym obszarze.
09:38
They founduznany out that they had been luckySzczęściarz
202
566418
2078
Odkryli, że mieli szczęście,
09:40
because they had not begunzaczął to digkopać
203
568496
1814
że nie zaczęli kopać na terytorium
09:42
underpod CaltransCaltrans territoyterytorium.
204
570310
2383
należącym do Caltrans.
09:44
CaltransCaltrans is a statestan agencyagencja that governsreguluje the freewayFreeway,
205
572693
3232
Caltrans to państwowa agencja
zarządzająca tą autostradą.
09:47
so it would have been very
difficulttrudny to negotiatenegocjować with them.
206
575925
2565
Negocjacje z nią byłyby bardzo trudne.
09:50
They were luckySzczęściarz, they said, because they beganrozpoczął się
207
578490
1880
Mieli szczęście, bo, jak mówią,
09:52
to digkopać underpod an armramię of the freewayFreeway
208
580370
2407
zaczęli kopać pod częścią autostrady
09:54
that belongsnależy to the locallokalny municipalitygmina.
209
582777
2263
należącą do miasta.
09:57
They were alsorównież luckySzczęściarz, they said,
210
585040
1899
Mieli też szczęście,
09:58
because they beganrozpoczął się to digkopać in a sortsortować of
211
586939
1738
że kopali w tzw. Trójkącie Bermudzkim
10:00
BermudaBermudy TriangleTrójkąt of jurisdictionJurysdykcja,
212
588677
2342
między władzami portu
10:03
betweenpomiędzy portPort authorityautorytet, airportLotnisko authorityautorytet,
213
591019
3477
lotniska, dwóch dzielnic miasta i komisji.
10:06
two cityMiasto districtsDzielnice, and a reviewrecenzja boardtablica.
214
594496
2813
10:09
All these redczerwony lineskwestia are the invisibleniewidzialny
215
597309
2778
Czerwone linie to niewidzialne
10:12
politicalpolityczny institutionsinstytucje that were inscribedwpisany
216
600087
2578
instytucje polityczne wpisane
10:14
in that leftoverresztki emptypusty spaceprzestrzeń.
217
602665
3034
w ten pusty obszar.
10:17
With this knowledgewiedza, umiejętności, these teenagersnastolatkowie
218
605699
2955
Z tą wiedzą, młodzież jako skejterzy
10:20
as skatersłyżwiarze confrontedkonfrontowany the cityMiasto.
219
608654
2683
stanęła naprzeciw władz miasta.
10:23
They cameoprawa ołowiana witrażu to the cityMiasto attorney'sadwokat officegabinet.
220
611337
2154
Udali się do biura prawnika miasta,
10:25
The cityMiasto attorneyadwokat told them
221
613491
1949
który powiedział im,
10:27
that in orderzamówienie to continueKontyntynuj the negotiationnegocjacja
222
615440
1896
że jeśli chcą kontynuować negocjacje
10:29
they had to becomestają się an NGOORGANIZACJA POZARZĄDOWA,
223
617336
1943
muszą zostać organizacją pozarządową.
10:31
and of coursekurs they didn't know what an NGOORGANIZACJA POZARZĄDOWA was.
224
619279
2261
Nie wiedzieli oczywiście, co to jest NGO.
10:33
They had to talk to theirich friendsprzyjaciele in SeattleSeattle
225
621540
2939
Skontaktowali się ze znajomymi z Seattle,
10:36
who had goneodszedł throughprzez the samepodobnie experiencedoświadczenie.
226
624479
1911
którzy mieli podobne doświadczenia.
10:38
And they beganrozpoczął się to realizerealizować the necessitykonieczność
227
626390
2184
Wkrótce zaczęli rozumieć potrzebę
10:40
to organizezorganizować themselvessami even deepergłębiej
228
628574
2339
zorganizowania się w coś bardziej stałego.
10:42
and beganrozpoczął się to fundraisefundraise, to organizezorganizować budgetsbudżety,
229
630913
4134
Zaczęli zbierać fundusze, planować budżet
10:47
to really be awareświadomy of all the knowledgewiedza, umiejętności
230
635047
2324
aby w pełni poznać zasady
10:49
embeddedosadzone in the urbanmiejski codekod in SanSan DiegoDiego
231
637371
3233
kodeksu miejskiego San Diego,
10:52
so that they could beginzaczynać to redefinena nowo
232
640604
2218
co umożliwiłoby im przedefiniowanie
10:54
the very meaningznaczenie of publicpubliczny spaceprzestrzeń in the cityMiasto,
233
642822
3820
znaczenie przestrzeni publicznej w mieście
10:58
expandingrozwijanie it to other categorieskategorie.
234
646642
2492
i rozszerzenie jej na inne kategorie.
11:01
At the endkoniec, the teenagersnastolatkowie wonwygrał the casewalizka
235
649134
2635
Nastolatkowie w końcu wygrali sprawę
11:03
with that evidencedowód, and they were ablezdolny
236
651769
2473
i mogli zbudować
11:06
to constructzbudować theirich skateboarddeskorolka parkpark
237
654242
2615
swój skate park pod autostradą.
11:08
underpod that freewayFreeway.
238
656857
1610
11:10
Now for manywiele of you, this storyfabuła
239
658467
2445
Ta historia może się wydać błaha
11:12
mightmoc seemwydać się trivialtrywialny or naivenaiwny.
240
660912
2240
lub naiwna.
11:15
For me as an architectarchitekt, it has becomestają się
241
663152
1949
Dla mnie, jako architekta,
11:17
a fundamentalfundamentalny narrativenarracja,
242
665101
2338
jest niezwykle ważna gdyż uczy mnie,
11:19
because it beginszaczyna się to teachnauczać me
243
667439
1853
11:21
that this micro-communitymikro Wspólnoty
244
669292
1955
że ta mała społeczność
11:23
not only designedzaprojektowany anotherinne categoryKategoria of publicpubliczny spaceprzestrzeń
245
671247
3492
nie tylko wykreowała kolejną
kategorię przestrzeni publicznej
11:26
but they alsorównież designedzaprojektowany the socioeconomicspołeczno-ekonomiczne protocolsprotokoły
246
674739
3805
ale też stworzyła społeczno-ekonomiczne
normy postępowania,
11:30
that were necessaryniezbędny to be inscribedwpisany in that spaceprzestrzeń
247
678544
3097
które musiały zostać użyte w tym miejscu
11:33
for its long-termdługoterminowy sustainabilityzrównoważony rozwój.
248
681641
2961
aby zapewnić mu długoterminowy rozwój.
11:36
They alsorównież taughtnauczony me
249
684602
1485
Nastolatkowie nauczyli mnie też
11:38
that similarpodobny to the migrantemigrant communitiesspołeczności
250
686087
2035
że, podobnie jak społeczności imigracyjne
11:40
on bothobie sidesboki of the bordergranica,
251
688122
1529
po obu stronach granicy,
11:41
they engagedzaręczony conflictkonflikt itselfsamo as a creativetwórczy toolnarzędzie,
252
689651
3717
kreatywnie wykorzystali konflikt
11:45
because they had to produceprodukować a processproces
253
693368
1804
do zainicjowania procesu,
11:47
that enabledwłączony them to reorganizeReorganizacja resourceszasoby
254
695172
3617
który umożliwił im reorganizację zasobów
11:50
and the politicsPolityka of the cityMiasto.
255
698789
1834
i polityki miasta.
11:52
In that actdziałać, that informalnieformalny,
256
700623
2525
To nieformalne przekształcenie
11:55
bottom-upod dołu do góry actdziałać of transgressionprzestępstwo,
257
703148
2255
ze strony zwykłych obywateli
11:57
really beganrozpoczął się to trickleStrużka up
258
705403
2149
spowodowało transformację
11:59
to transformprzekształcać top-downz góry na dół policypolityka.
259
707552
3118
polityki rządzących.
12:02
Now this journeypodróż from the bottom-upod dołu do góry
260
710670
4503
Ta oddolna inicjatywa,
12:07
to the transformationtransformacja of the top-downz góry na dół
261
715173
2180
która zmieniła sposób zarządzania
12:09
is where I find hopenadzieja todaydzisiaj.
262
717353
2518
jest dla mnie źródłem nadziei.
12:11
And I'm thinkingmyślący of how these modestskromny alterationszmiany
263
719871
4249
Te niewielkie zmiany
12:16
with spaceprzestrzeń and with policypolityka
264
724120
2943
w przestrzeni i polityce
12:19
in manywiele citiesmiasta in the worldświat,
265
727063
2025
w wielu miastach świata powstałe na skutek
12:21
in primarilyprzede wszystkim the urgencypilne
266
729088
2714
12:23
of a collectivekolektyw imaginationwyobraźnia
267
731802
2274
zbiorowej zmiany myślenia o zarządzaniu,
12:26
as these communitiesspołeczności
268
734076
1474
12:27
reimaginezmierzenie się z takimi theirich ownwłasny formsformularze of governancezarządzanie,
269
735550
2407
organizacji społecznej i infrastrukturze
12:29
socialspołeczny organizationorganizacja, and infrastructureinfrastruktura,
270
737957
2691
12:32
really is at the centercentrum
271
740648
1928
są zalążkiem tworzenia nowej polityki
12:34
of the newNowy formationtworzenie
272
742576
2088
12:36
of democraticdemokratyczny politicsPolityka of the urbanmiejski.
273
744664
3312
demokratycznej obszarów miejskich.
12:39
It is, in factfakt, this that could becomestają się the frameworkstruktura
274
747976
3277
Mogą stać się modelem
12:43
for producingprodukujący newNowy socialspołeczny
275
751253
3021
nowej sprawiedliwości
12:46
and economicgospodarczy justicesprawiedliwość in the cityMiasto.
276
754274
3056
społeczno-ekonomicznej w miastach.
12:49
I want to say this and emphasizepodkreślać it,
277
757330
1618
Zwracam na to uwagę,
12:50
because this is the only way I see
278
758948
3649
gdyż wg mnie to jedyny sposób
12:54
that can enablewłączyć us to moveruszaj się
279
762597
2213
na odejście od
urbanizacji konsumpcjonistycznej
12:56
from urbanizationsurbanizations of consumptionkonsumpcja
280
764810
3225
i stworzenie produktywnych dzielnic.
13:00
to neighborhoodsdzielnice of productionprodukcja todaydzisiaj.
281
768035
3358
13:03
Thank you.
282
771393
1888
Dziękuję.
13:05
(ApplauseAplauz)
283
773281
4000
(Aplauz)

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Teddy Cruz - Architect and urbanist
Teddy Cruz looks for clues to the "city of the future" in the emerging urban areas of today.

Why you should listen

Teddy Cruz works at the crossroads of architecture, urbanism, policy and art. He has looked deeply, over many years, at the Tijuana-San Diego area spanning the US-Mexico border -- a thriving, high-density, high-activity zone of trade and urban relationships -- and at other southern cities. And he suggests that the modern, highly planned cities of the developed world have much to learn from these developments. The informal shops, garages and neighborhoods of a boomtown are built to maximize "social flow" -- because buildings are easy to put up and modify, they can respond exactly to the inhabitant's needs, connecting them to the community and the city.  

In collaboration with community-based nonprofits such as Casa Familiar, Cruz and his team also explore new visions for affordable housing, in relationship to an urban policy more inclusive of social and cultural programs for the city. In 1991, Cruz received the Rome Prize in Architecture; in 2005 he was the first recipient of the James Stirling Memorial Lecture On The City Prize. Born in Guatemala, he is a professor in public culture and urbanism in the Visual Arts Department at University of California, San Diego.

More profile about the speaker
Teddy Cruz | Speaker | TED.com