ABOUT THE SPEAKER
John Francis - Planet walker
John Francis walks the Earth, carrying a message of careful, truly sustainable development and respect for our planet.

Why you should listen

One day in 1983, John Francis stepped out on a walk. For the next 22 years, he trekked and sailed around North and South America, carrying a message of respect for the Earth -- for 17 of those years, without speaking. During his monumental, silent trek, he earned
an MA in environmental studies and a PhD in land resources.

Today his Planetwalk foundation consults on sustainable development and works with educational groups to teach kids about the environment.

More profile about the speaker
John Francis | Speaker | TED.com
TED2008

John Francis: Walk the earth ... my 17-year vow of silence

John Francis chodzi po Ziemi

Filmed:
1,001,748 views

Przez prawie trzy dekady, John Francis był obieżyświatem, podróżując po całym globie pieszo i żeglując, niosąc przesłanie szacunku dla środowiska oraz odpowiedzialności (przez 17 lat bez mówienia). Zabawny, przemyślany wykład ze sporadyczną grą na banjo.
- Planet walker
John Francis walks the Earth, carrying a message of careful, truly sustainable development and respect for our planet. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
(MusicMuzyka)
0
0
43000
(Muzyka)
00:55
(ApplauseAplauz)
1
43000
6000
(Brawa)
01:01
Thank you for beingistota here.
2
49000
3000
Dziękuję, że tu jesteście.
01:04
And I say "thank you for beingistota here" because I was silentcichy for 17 yearslat.
3
52000
8000
I mówię, że dziękuję wam za bycie tu, ponieważ nie odzywałem się przez 17 lat.
01:12
And the first wordssłowa that I spokeprzemówił were in WashingtonWaszyngton, D.C.,
4
60000
4000
I pierwsze słowa, jakie wymówiłem, wypowiedziałem w Waszyngtonie
01:16
on the 20thth anniversaryrocznica of EarthZiemia Day.
5
64000
2000
na 20 rocznicę Dnia Ziemi.
01:18
And my familyrodzina and friendsprzyjaciele had gatheredZebrane there to hearsłyszeć me speakmówić.
6
66000
5000
Moja rodzina i przyjaciele zgromadzili się tam, żeby słuchać, jak mówię.
01:23
And I said, "Thank you for beingistota here."
7
71000
4000
I powiedziałem: "Dziękuję wam, że tu jesteście."
01:27
My mothermama, out in the audiencepubliczność, she jumpedprzeskoczył up,
8
75000
1000
Moja matka, na widowni, podskoczyła:
01:28
"HallelujahAlleluja, JohnnyJohnny’s talkingmówić!"
9
76000
3000
"Alleluja, Johnny mówi!"
01:31
(LaughterŚmiech)
10
79000
2000
(Śmiech)
01:33
ImagineWyobraź sobie if you were quietcichy for 17 yearslat
11
81000
2000
Wyobraźcie sobie, jakbyście byli cicho przez 17 lat,
01:35
and your mothermama was out in the audiencepubliczność, say.
12
83000
4000
a wasza matka była na widowni.
01:39
My dadtata said to me, "That’s one" --
13
87000
3000
Mój tata powiedział do mnie: "To jedno..."
01:42
I’llLL explainwyjaśniać that.
14
90000
3000
Wytłumaczę to.
01:45
But I turnedobrócony around because I didnnie zrobił’t recognizerozpoznać where my voicegłos was comingprzyjście from.
15
93000
5000
Ale odwróciłem się, ponieważ nie rozpoznałem, skąd dochodzi mój głos.
01:50
I hadnhadn’t heardsłyszał my voicegłos in 17 yearslat,
16
98000
3000
Nie słyszałem mojego głosu od 17 lat,
01:53
so I turnedobrócony around and I lookedspojrzał and I said,
17
101000
2000
więc odwróciłem się, spojrzałem i powiedziałem:
01:55
"God, who'skto jest sayingpowiedzenie what I’m thinkingmyślący?"
18
103000
4000
"Boże, kto wypowiada to, co myślę?"
01:59
And then I realizedrealizowany it was me, you know, and I kinduprzejmy of laughedzaśmiał się.
19
107000
5000
I wtedy zdałem sobie sprawę, że to ja i rozbawiło mnie to.
02:04
And I could see my fatherojciec: "Yeah, he really is crazyzwariowany."
20
112000
5000
I mogłem zobaczyć mojego ojca... "Tak, on naprawdę zwariował."
02:09
Well, I want to take you on this journeypodróż.
21
117000
4000
Więc, chcę was zabrać w tę podróż.
02:13
And the journeypodróż, I believe, is a metaphormetafora for all of our journeysPodróże.
22
121000
3000
Ta podróż jest, jak wierzę, metaforą dla wszystkich naszych podróży.
02:16
Even thoughchociaż this one is kinduprzejmy of unusualniezwykły,
23
124000
4000
Nawet jeśli ta właśnie jest nieco nietypowa.
02:20
I want you to think about your ownwłasny journeypodróż.
24
128000
5000
Chcę, żebyście pomyśleli o swojej własnej podróźy.
02:25
My journeypodróż beganrozpoczął się in 1971
25
133000
4000
Moja podróż rozpoczęła się w 1971 r.,
02:29
when I witnessedpoświadczony two oilolej tankerstankowce collidezderzać się beneathpod the GoldenZłoty GateBrama,
26
137000
6000
kiedy byłem świadkiem jak dwa tankowce zderzyły się pod Golden Gate,
02:35
and a halfpół a millionmilion gallonsgalony of oilolej spilledrozlane into the bayzatoka.
27
143000
4000
a pół miliona galonów ropy wylało się do zatoki.
02:39
It disturbedzakłócony me so much
28
147000
4000
To mną tak wstrząsnęło,
02:43
that I decidedzdecydowany that I was going to give up ridingjazda konna and drivingnapędowy in motorizedmotorowe vehiclespojazdy.
29
151000
6000
że zdecydowałem, że zrezygnuję z jeżdżenia czy prowadzenia pojazdów zmotoryzowanych.
02:50
That’s a bigduży thing in CaliforniaCalifornia.
30
158000
3000
To duża rzecz w Kalifornii.
02:53
And it was a bigduży thing in my little communityspołeczność of PointPunkt ReyesReyes StationStacja
31
161000
6000
I była to duża rzecz dla mojej małej społeczności w Point Reyes Station.
02:59
in InvernessInverness, CaliforniaCalifornia, because there were only
32
167000
2000
w Inverness, w Kalifornii, ponieważ było tam tylko
03:01
about 350 people there in the winterzimowy – this was back in '71 now.
33
169000
6000
około może 350 ludzi zimą - to było w 71 roku.
03:07
And so when I cameoprawa ołowiana witrażu in and I startedRozpoczęty walkingpieszy around, people --
34
175000
5000
Więc kiedy przyszedłem i zacząłem przechadzać się, ludzie...
03:12
they just knewwiedziałem what was going on.
35
180000
2000
po prostu wiedzieli, co się działo.
03:14
And people would drivenapęd up nextNastępny to me
36
182000
2000
Ludzie podjeżdżali do mnie
03:16
and say, "JohnJohn, what are you doing?"
37
184000
2000
i pytali: "Co robisz, John?"
03:18
And I’d say, "Well, I’m walkingpieszy for the environmentśrodowisko."
38
186000
4000
Odpowiadałem: "Cóż, chodzę dla ochrony środowiska."
03:22
And they said, "No, you’reRe walkingpieszy to make us look badzły, right?
39
190000
4000
A oni odpowiadali: "Nie, chodzisz, żebyśmy źle wyglądali, co nie?"
03:26
You’reRe walkingpieszy to make us feel badzły."
40
194000
2000
"Chodzisz, żebyśmy się źle poczuli."
03:28
And maybe there was some truthprawda to that,
41
196000
2000
I może było w tym ziarno prawdy,
03:30
because I thought that if I startedRozpoczęty walkingpieszy, everyonekażdy would followśledzić.
42
198000
5000
ponieważ myślałem, że jeśli zacznę chodzić, to wszyscy powinni, wiecie, podążyć za tym.
03:35
Because of the oilolej, everybodywszyscy talkedrozmawialiśmy about the polllutionzanieczyszczniach.
43
203000
2000
Z powodu ropy, wszyscy mówili o zanieczyszczniach.
03:37
And so I arguedargumentował with people about that, I arguedargumentował and I arguedargumentował.
44
205000
7000
Więc spierałem się o to z ludźmi, i spierałem, i spierałem.
03:44
I callednazywa my parentsrodzice up.
45
212000
2000
Zadzwoniłem do moich rodziców.
03:46
I said, "I’veve givendany up ridingjazda konna and drivingnapędowy in carssamochody."
46
214000
2000
I powiedziałem: "Zrezygnowałem z jeżdżenia samochodami."
03:48
My dadtata said, "Why didnnie zrobił’t you do that when you were 16?"
47
216000
3000
Mój tata odpowiedział: "Czemu nie zrobiłeś tego, kiedy miałeś 16 lat?"
03:51
(LaughterŚmiech)
48
219000
2000
(Śmiech)
03:53
I didnnie zrobił’t know about the environmentśrodowisko then.
49
221000
1000
Nie wiedziałem wtedy o środowisku.
03:54
They’reRe back in PhiladelphiaPhiladelphia.
50
222000
2000
Oni są w Filadelfii.
03:56
And so I told my mothermama, "I’m happyszczęśliwy thoughchociaż, I’m really happyszczęśliwy."
51
224000
4000
Więc powiedziałem mojej matce: "Jestem szczęśliwy, jestem naprawdę szczęśliwy."
04:00
She said, "If you were happyszczęśliwy, sonsyn, you wouldnwouldn’t have to say it."
52
228000
3000
Odpowiedziała: "Gdybyś był szczęśliwy, synu, nie musiałbyś tego mówić."
04:03
MothersMatek are like that.
53
231000
3000
Takie są matki.
04:06
And so, on my 27thth birthdayurodziny I decidedzdecydowany, because I arguedargumentował so much
54
234000
8000
Więc, na moje 27 urodziny zdecydowałem, że ponieważ tak dużo się kłócę,
04:14
and I talk so much, that I was going to stop speakingmówienie
55
242000
6000
i tak dużo mówię, że przestanę mówić
04:20
for just one day -- one day -- to give it a restodpoczynek.
56
248000
4000
na tylko jeden dzień - jeden dzień, żeby odpocząć.
04:24
And so I did.
57
252000
3000
I tak zrobiłem.
04:27
I got up in the morningranek and I didnnie zrobił’t say a wordsłowo.
58
255000
3000
Wstałem rano i nie powiedziałem ani słowa.
04:30
And I have to tell you, it was a very movingw ruchu experiencedoświadczenie,
59
258000
3000
Muszę wam powiedzieć, że to było bardzo poruszające doświadczenie,
04:33
because for the first time, I beganrozpoczął się listeningsłuchający -- in a long time.
60
261000
7000
ponieważ po raz pierwszy... od bardzo dawna, zacząłem słuchać.
04:40
And what I heardsłyszał, it kinduprzejmy of disturbedzakłócony me.
61
268000
4000
A to co usłyszałem, wstrząsnęło mną.
04:44
Because what I used to do, when I thought I was listeningsłuchający,
62
272000
3000
Ponieważ to co zwykle robiłem, kiedy myślałem, że słucham,
04:47
was I would listen just enoughdość to hearsłyszeć what people had to say
63
275000
3000
to słuchałem tylko tyle, żeby usłyszeć, co ludzie mają do powiedzenia
04:50
and think that I could -- I knewwiedziałem what they were going to say,
64
278000
5000
i myśleć, że mogę... wiedziałem, co mają zamiar powiedzieć,
04:55
and so I stoppedzatrzymany listeningsłuchający.
65
283000
2000
więc przestawałem słuchać.
04:57
And in my mindumysł, I just kinduprzejmy of racedścigał się aheadprzed siebie
66
285000
3000
W swojej głowie, po prostu wybiegałem do przodu
05:00
and thought of what I was going to say back,
67
288000
2000
i zastanawiałem się, co odpowiem,
05:02
while they were still finishingwykończeniowy up.
68
290000
2000
kiedy oni jeszcze kończyli.
05:04
And then I would launchuruchomić in.
69
292000
2000
I wtedy się wstrzelałem.
05:06
Well, that just endedzakończyło się communicationkomunikacja.
70
294000
4000
Cóż, to po prostu kończyło komunikację.
05:10
So on this first day I actuallytak właściwie listenedsłuchałem.
71
298000
2000
Więc to był pierwszy dzień, kiedy rzeczywiście słuchałem.
05:12
And it was very sadsmutny for me,
72
300000
2000
To było dla mnie bardzo smutne,
05:14
because I realizedrealizowany that for those manywiele yearslat I had not been learninguczenie się.
73
302000
6000
ponieważ zdałem sobie sprawę, że przez tyle lat nie uczyłem się.
05:20
I was 27. I thought I knewwiedziałem everything.
74
308000
2000
Miałem 27 lat. Myślałem, że wiem wszystko.
05:25
I didnnie zrobił’t.
75
313000
2000
Nie wiedziałem.
05:27
And so I decidedzdecydowany I’d better do this for anotherinne day,
76
315000
4000
Więc zdecydowałem, że lepiej przeciągnę to jeszcze o dzień
05:31
and anotherinne day, and anotherinne day untilaż do finallywreszcie,
77
319000
4000
i kolejny, i kolejny, aż w końcu
05:35
I promisedobiecał myselfsiebie for a yearrok I would keep quietcichy
78
323000
3000
obiecałem sobie, że zachowam ciszę przez rok,
05:38
because I startedRozpoczęty learninguczenie się more and more and I neededpotrzebne to learnuczyć się more.
79
326000
4000
ponieważ zacząłem się uczyć coraz więcej i potrzebowałem nauczyć się więcej.
05:42
So for a yearrok I said I would keep quietcichy,
80
330000
2000
Więc powiedziałem, że przez rok zachowam ciszę
05:44
and then on my birthdayurodziny I would reassessponownej oceny what I had learnednauczyli
81
332000
4000
i potem w moje urodziny, zrewiduję to, czego się nauczyłem
05:48
and maybe I would talk again.
82
336000
2000
i może znowu zacznę mówić.
05:50
Well, that lastedtrwała 17 yearslat.
83
338000
3000
Cóż, trwało to 17 lat.
05:54
Now duringpodczas that time -- those 17 yearslat -- I walkedchodził and I playedgrał the banjobanjo
84
342000
6000
Podczas tego czasu - tych 17 lat - chodziłem i grałem na banjo
06:00
and I paintednamalowany and I wrotenapisał in my journaldziennik, and
85
348000
5000
i malowałem i pisałem mój dziennik i
06:05
I triedwypróbowany to studybadanie the environmentśrodowisko by readingczytanie booksksiążki.
86
353000
5000
próbowałem uczyć się o środowisku czytając książki.
06:10
And I decidedzdecydowany that I was going to go to schoolszkoła. So I did.
87
358000
4000
Zdecydowałem, że pójdę do szkoły. I tak zrobiłem.
06:14
I walkedchodził up to AshlandAshland, OregonOregon,
88
362000
2000
Poszedłem do Ashland, w Oregonie,
06:16
where they were offeringoferując an environmentalśrodowiskowy studiesstudia degreestopień.
89
364000
5000
gdzie mieli studia z zakresu ochrony środowiska.
06:21
It’s only 500 milesmile.
90
369000
2000
To tylko 500 mil.
06:23
And I wentposzedł into the RegistrarSekretarz’s officegabinet and --
91
371000
4000
Więc poszedłem do sekretariatu i...
06:32
"What, what, what?"
92
380000
2000
Co, co, co?
06:34
I had a newspaperGazeta clippingprzycinania.
93
382000
3000
Miałem wycinek z gazety.
06:37
"Oh, so you really want to go to schoolszkoła here?
94
385000
2000
Oh, więc naprawdę chcesz chodzić tu do szkoły?
06:39
You donDon’t …?
95
387000
2000
Ty nie...?
06:41
We have a specialspecjalny programprogram for you." They did.
96
389000
3000
Mamy dla ciebie specjalny program. I mieli.
06:44
And in those two yearslat, I graduatedukończył with my first degreestopień -- a bachelorstudia licencjackie’s degreestopień.
97
392000
5000
Podczas tych dwóch lat, zdobyłem swój pierwszy stopień naukowy - licencjat.
06:49
And my fatherojciec cameoprawa ołowiana witrażu out, he was so prouddumny.
98
397000
3000
Mój ojciec pojawił się, był taki dumny.
06:52
He said, "Listen, we’reRe really prouddumny of you sonsyn,
99
400000
3000
Powiedział: "Słuchaj, jesteśmy z ciebie, synu, naprawdę dumni,
06:55
but what are you going to do with a bachelorstudia licencjackie’s degreestopień?
100
403000
2000
ale co zamierzasz zrobić z tym licencjatem?
06:57
You donDon’t ridejazda in carssamochody, you donDon’t talk --
101
405000
2000
Nie jeździsz samochodem, nie mówisz,
06:59
you’reRe going to have to do those things."
102
407000
2000
będziesz musiał robić te rzeczy."
07:01
(LaughterŚmiech)
103
409000
2000
(Śmiech)
07:03
I hunchedzgarbiony my shoulderramię, I pickeddoborowy my backpackPlecak up again
104
411000
2000
Zgarbiłem ramiona, podniosłem znowu mój plecak
07:05
and I startedRozpoczęty walkingpieszy.
105
413000
2000
i zacząłem chodzić.
07:09
I walkedchodził all the way up to PortPort TownsendTownsend, WashingtonWaszyngton, where I builtwybudowany a woodendrewniane boatłódź,
106
417000
5000
Przeszedłem całą drogę aż do Port Townsend, w stanie Waszyngton, gdzie zbudowałem drewnianą łódź,
07:14
rodejechał it acrossprzez PugetPuget SoundDźwięk
107
422000
3000
przemierzyłem nią Puget Sound.
07:17
and walkedchodził acrossprzez WashingtonWaszyngton [to] IdahoIdaho and down to MissoulaMissoula, MontanaMontana.
108
425000
5000
Idaho... Przeszedłem przez Waszyngton, Idaho i do Missoula, w Montanie.
07:22
I had writtenpisemny the UniversityUniwersytet of MontanaMontana two yearslat earlierwcześniej
109
430000
4000
Napisałem do Uniwersytetu w Montanie dwa lata wcześniej
07:26
and said I'd like to go to schoolszkoła there.
110
434000
3000
i powiedziałem, że chciałbym się tam uczyć.
07:29
I said I'd be there in about two yearslat.
111
437000
3000
I że będę tam za około dwa lata.
07:32
(LaughterŚmiech)
112
440000
2000
(Śmiech)
07:34
And I was there. I showedpokazał up in two yearslat and they --
113
442000
3000
I byłem tam. Pojawiłem się po dwóch latach i oni...
07:37
I tell this storyfabuła because they really helpedpomógł me.
114
445000
2000
Opowiadam tę historię, bo naprawdę mi pomogli.
07:39
There are two storieshistorie in MontanaMontana.
115
447000
2000
Są dwie historie z Montany.
07:43
The first storyfabuła is I didnnie zrobił’t have any moneypieniądze -- that’s a signznak I used a lot.
116
451000
3000
Pierwsza - że nie miałem żadnych pieniędzy...to znak, którego dużo używałem.
07:46
And they said,"Don't worrymartwić się about that."
117
454000
3000
A oni powiedzieli: "Nie martw się o to."
07:49
The directordyrektor of the programprogram said, "Come back tomorrowjutro."
118
457000
3000
Dyrektor programu powiedział: "Wróć jutro."
07:52
He gavedał me 150 dollarsdolarów,
119
460000
2000
Dał mi 150 dolarów.
07:54
and he said, "RegisterZarejestruj się for one creditkredyt.
120
462000
3000
i powiedział: "Zarejestruj się na jedne zajęcia.
07:57
You’reRe going to go to SouthPołudniowa AmericaAmeryka, arenaren’t you?"
121
465000
2000
Wybierasz się do Ameryki Południowej, co nie?"
07:59
And I said --
122
467000
2000
I powiedziałem...
08:01
RiversRzek and lakesjeziora, the hydrologicalhydrologiczne systemssystemy, SouthPołudniowa AmericaAmeryka.
123
469000
4000
Jeziora i rzeki, systemy hydrologiczne, Ameryka Południowa.
08:05
So I did that.
124
473000
3000
Więc to zrobiłem.
08:08
He cameoprawa ołowiana witrażu back; he said to me,
125
476000
2000
Wrócił i powiedział do mnie,
08:10
"OK JohnJohn, now that you've registeredzarejestrowany for that one creditkredyt,
126
478000
4000
powiedział: "OK John, teraz, jak już się zarejestrowałeś na te zajęcia,
08:14
you can have a keyklawisz to an officegabinet, you can matriculatezdać egzamin wstępny --
127
482000
3000
możesz mieć klucz do biura, możesz zdawać egzaminy...
08:17
you’reRe matriculatingewakuacji, so you can use the librarybiblioteka.
128
485000
2000
Zdajesz egzaminy, więc możesz korzystać z biblioteki.
08:19
And what we’reRe going to do
129
487000
1000
Więc to co zrobimy,
08:20
is, we’reRe going to have all of the professorsprofesorowie allowdopuszczać you to go to classklasa.
130
488000
6000
to namówimy wszystkich profesorów, żeby pozwolili ci chodzić na zajęcia,
08:26
They’reRe going to savezapisać your gradestopień,
131
494000
2000
zapiszą twoje oceny
08:28
and when we figurepostać out how to get you the restodpoczynek of the moneypieniądze,
132
496000
2000
i kiedy wymyślimy, skąd wziąć resztę pieniędzy,
08:30
then you can registerzarejestrować for that classklasa and they’llLL give you the gradestopień."
133
498000
7000
zarejestrujesz się na te zajęcia i dostaniesz oceny."
08:37
WowWow, they donDon’t do that in graduateukończyć schoolsszkoły, I donDon’t think.
134
505000
3000
Wow, nie robią tego w szkołach wyższych, nie sądzę.
08:40
But I use that storyfabuła because they really wanted to help me.
135
508000
4000
Ale przytoczyłem tę historię, ponieważ naprawdę chcieli mi pomóc.
08:44
They saw that I was really interestedzainteresowany in the environmentśrodowisko,
136
512000
3000
Zobaczyli, że naprawdę interesuję się środowiskiem
08:47
and they really wanted to help me alongwzdłuż the way.
137
515000
2000
i naprawdę chcieli mi przy tym pomóc.
08:49
And duringpodczas that time, I actuallytak właściwie taughtnauczony classesklasy withoutbez speakingmówienie.
138
517000
5000
Przez ten czas, uczyłem nie mówiąc.
08:54
I had 13 studentsstudenci when I first walkedchodził into the classklasa.
139
522000
3000
Miałem 13 studentów, kiedy pierwszy raz wszedłem do klasy
08:57
I explainedwyjaśnione, with a friendprzyjaciel who could interpretzinterpretować my signznak languagejęzyk,
140
525000
6000
i wytłumaczyłem przez przyjaciela, który mógł tłumaczyć mój język znaków,
09:03
that I was JohnJohn FrancisFranciszek, I was walkingpieszy around the worldświat,
141
531000
2000
że jestem John Francis, że chodziłem po świecie,
09:05
I didnnie zrobił’t talk and this was the last time
142
533000
1000
że nie mówię i że to ostatni raz,
09:06
this personosoba’s going to be here interpretingTłumaczenia ustne for me.
143
534000
3000
kiedy ktoś będzie dla mnie tłumaczył.
09:09
All the studentsstudenci satsob around and they wentposzedł ...
144
537000
3000
Wszyscy studenci usiedli i zrobili...
09:12
(LaughterŚmiech)
145
540000
5000
(Śmiech)
09:17
I could see they were looking for the schedulerozkład,
146
545000
2000
Widziałem, że patrzą na rozkład zajęć,
09:19
to see when they could get out.
147
547000
2000
żeby zobaczyć, kiedy będą mogli się wycofać.
09:21
They had to take that classklasa with me.
148
549000
4000
Musieli wziąć te zajęcia ze mną.
09:25
Two weekstygodnie laterpóźniej, everyonekażdy was tryingpróbować to get into our classklasa.
149
553000
3000
Dwa tygodnie później, wszyscy próbowali dostać się na nasze zajęcia.
09:28
And I learnednauczyli in that classklasa -- because I would do things like this ...
150
556000
4000
I nauczyłem się w tej klasie... ponieważ robiłem takie rzeczy...
09:32
and they were all gatheredZebrane around, going, "What's he tryingpróbować to say?"
151
560000
2000
i wszyscy siedzili dookoła, zgadując, co on próbuje powiedzieć?
09:34
"I don't know, I think he's talkingmówić about clearjasny cuttingtnący." "Yeah, clearjasny cuttingtnący."
152
562000
5000
Nie wiem, myślę, że mówi o wycince. Tak, o wycince.
09:39
"No, no, no, that's not clearjasny cuttingtnący, that’s -- he's usingza pomocą a handsawwyrzynarka."
153
567000
3000
Nie, nie, nie, to nie jest wycinka, to jest... on używa piły.
09:43
"Well, you can’t clearcutclearcut with a ..."
154
571000
3000
Cóż, nie możesz zrobić wycinki z...
09:46
"Yes, you can clearjasny cutciąć ..."
155
574000
2000
Tak, możesz zrobić wycinkę...
09:48
"No, I think he’s talkingmówić about selectiveselektywne forestryLeśnictwo."
156
576000
2000
Nie, myślę, że on mówi o leśnictwie selektywnym.
09:50
Now this was a discussiondyskusja classklasa and we were havingmający a discussiondyskusja.
157
578000
4000
To były zajęcia dyskusyjne i dyskutowaliśmy.
09:54
I just backedwspierane out of that, you know, and I just kinduprzejmy of kepttrzymane the fistspięści from flyinglatający.
158
582000
3000
Ja po prostu wycofywałem się z tego i wiecie, pilnowałem, żeby nie doszło do bójki.
09:57
But what I learnednauczyli was that sometimesczasami I would make a signznak
159
585000
4000
Ale nauczyłem się, że czasami, kiedy robiłem jakiś znak,
10:01
and they said things that I absolutelyabsolutnie did not mean,
160
589000
4000
oni mówili rzeczy, których zupełnie nie miałem na myśli,
10:05
but I should have.
161
593000
2000
a powinienem mieć.
10:07
And so what cameoprawa ołowiana witrażu to me is, if you were a teachernauczyciel
162
595000
5000
Więc doszedłem do tego, że jeśli jesteś nauczycielem
10:12
and you were teachingnauczanie, if you werenbyłeś’t learninguczenie się
163
600000
3000
i jeśli uczysz, to jeśli nie uczysz się sam,
10:15
you probablyprawdopodobnie werenbyłeś’t teachingnauczanie very well.
164
603000
2000
prawdopodobnie uczysz niezbyt dobrze.
10:17
And so I wentposzedł on.
165
605000
2000
Więc kontynuowałem.
10:19
My dadtata cameoprawa ołowiana witrażu out to see me graduateukończyć
166
607000
2000
Mój tata pojawił się, żeby zobaczyć, jak kończę studia
10:21
and, you know, I did the dealsprawa,
167
609000
2000
i, wiecie, dobiłem interesu,
10:23
and my fatherojciec said, "We’reRe really prouddumny of you sonsyn, but ... "
168
611000
2000
więc mój ojciec powiedział: "Jesteśmy z ciebie naprawdę dumni, synu, ale..."
10:25
You know what wentposzedł on,
169
613000
2000
Wiecie, jak to szło.
10:27
he said, "You’veve got to startpoczątek ridingjazda konna and drivingnapędowy and startpoczątek talkingmówić.
170
615000
3000
powiedział: "Musisz zacząć jeździć i zacząć mówić
10:30
What are you going to do with a mastermistrz’s degreestopień?"
171
618000
2000
Co zrobisz z tą magisterką?"
10:32
I hunchedzgarbiony my shoulderramię, I got my backpackPlecak
172
620000
2000
Zgarbiłem się, wziąłem plecak
10:34
and I wentposzedł on to the UniversityUniwersytet of WisconsinWisconsin.
173
622000
2000
i poszedłem na Uniwersytet Wisconsin.
10:37
I spentwydany two yearslat there writingpisanie on oilolej spillswycieki.
174
625000
5000
Spędziłem tam dwa lata pisząc o wyciekach ropy.
10:42
No one was interestedzainteresowany in oilolej spillswycieki.
175
630000
2000
Nikt się nie interesował wyciekami ropy.
10:44
But something happenedstało się --
176
632000
2000
Ale coś się wydarzyło...
10:47
ExxonExxon ValdezValdez.
177
635000
2000
Exxon Valdez.
10:50
And I was the only one in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa writingpisanie on oilolej spillswycieki.
178
638000
4000
A ja byłem jedynym w Stanach piszącym o wyciekach ropy.
10:54
My dadtata cameoprawa ołowiana witrażu out again.
179
642000
2000
Mój tata znowu się pojawił.
10:56
He said, "I don't know how you do this, sonsyn --
180
644000
2000
Powiedział: "Nie wiem, jak to, synu, robisz,
10:58
I mean, you don't ridejazda in carssamochody, you donDon’t talk.
181
646000
3000
znaczy, nie jeździsz samochodami, nie mówisz.
11:01
My sistersiostra said maybe I should leavepozostawiać you alonesam,
182
649000
2000
Moja siostra powiedziała, że może powinienem dać ci spokój.
11:03
because you seemwydać się to be doing a lot better
183
651000
2000
bo wydaje się, że idzie ci o wiele lepiej,
11:05
when you’reRe not sayingpowiedzenie anything."
184
653000
2000
kiedy nic nie mówisz.
11:07
(LaughterŚmiech)
185
655000
3000
(Śmiech)
11:10
Well, I put on my backpackPlecak again.
186
658000
2000
Cóż, znowu założyłem mój plecak.
11:12
I put my banjobanjo on and I walkedchodził all the way to the EastWschód CoastWybrzeże,
187
660000
2000
Wziąłem banjo i przeszedłem aż na Wschodnie Wybrzeże,
11:14
put my footstopa in the AtlanticAtlantic OceanOcean --
188
662000
2000
zanurzyłem stopę w Atlantyku --
11:16
it was sevensiedem yearslat and one day it tookwziął me to walkspacerować acrossprzez the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa.
189
664000
4000
Przejście przez Stany zajęło mi siedem lat i jeden dzień.
11:22
And on EarthZiemia Day, 1990 --
190
670000
5000
I w Dniu Ziemi, 1990,
11:27
the 20thth anniversaryrocznica of EarthZiemia Day -- that’s when I beganrozpoczął się to speakmówić.
191
675000
3000
w dwudziestą rocznicę Dnia Ziemi, wtedy zacząłem mówić.
11:30
And that’s why I said, "Thank you for beingistota here."
192
678000
2000
I dlatego powiedziałem: "Dziękuję, że tu jesteście."
11:32
Because it's sortsortować of like that treedrzewo in the forestlas fallingspadanie;
193
680000
4000
Ponieważ to tak, jak z tym drzewem upadającym w lesie,
11:36
and if there's no one there to hearsłyszeć, does it really make a sounddźwięk?
194
684000
3000
jeśli nie ma nikogo, kto by je słyszał, czy naprawdę wydaje dźwięk?
11:39
And I’m thankingdziękując you, and I'm thankingdziękując my familyrodzina
195
687000
3000
Dziękuję wam i dziękuję mojej rodzinie,
11:42
because they had come to hearsłyszeć me speakmówić.
196
690000
2000
ponieważ przyszli usłyszeć, jak mówię.
11:44
And that’s communicationkomunikacja.
197
692000
3000
I to jest komunikacja.
11:47
And they alsorównież taughtnauczony me about listeningsłuchający -- that they listenedsłuchałem to me.
198
695000
6000
Oni również nauczyli mnie o słuchaniu, że słuchali mnie.
11:53
And it’s one of those things that cameoprawa ołowiana witrażu out of the silencecisza,
199
701000
4000
I to jedna z tych rzeczy, które wynikają z ciszy,
11:57
the listeningsłuchający to eachkażdy other.
200
705000
2000
słuchanie się wzajemnie.
11:59
Really, very importantważny --
201
707000
2000
Naprawdę, bardzo ważne...
12:01
we need to listen to eachkażdy other.
202
709000
3000
powinniśmy słuchać się wzajemnie.
12:04
Well, my journeypodróż kepttrzymane going on.
203
712000
2000
Cóż, moja podróż trwała.
12:06
My dadtata said, "That’s one,"
204
714000
3000
Mój tata powiedział: "To jedno"
12:09
and I still didnnie zrobił’t let that go.
205
717000
3000
a ja nadal nie odpuściłem.
12:12
I workedpracował for the CoastguardStraż Przybrzeżna, was madezrobiony a U.N. GoodwillWartości firmy AmbassadorAmbasador.
206
720000
3000
Pracowałem dla Straży Wybrzeża, zostałem Ambasadorem Dobrej Woli UNICEF.
12:15
I wrotenapisał regulationsprzepisy prawne for the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa --
207
723000
3000
Pisałem rozporządzenia dla Stanów Zjednoczonych...
12:18
I mean, I wrotenapisał oilolej spillzalanie regulationsprzepisy prawne.
208
726000
2000
To znaczy, pisałem rozporządzenia dotyczące wycieków ropy.
12:20
20 yearslat agotemu, if someonektoś had said to me,
209
728000
4000
To znaczy, gdyby 20 lat temu ktoś do mnie powiedział:
12:24
"JohnJohn, do you really want to make a differenceróżnica?"
210
732000
3000
"John, chcesz zrobić coś naprawdę znaczącego?"
12:27
"Yeah, I want to make a differenceróżnica."
211
735000
1000
"Tak, chciałbym zrobić coś znaczącego."
12:28
He said, "You just startpoczątek walkingpieszy eastWschód;
212
736000
2000
On na to: "Po prostu zacznij iść na wschód,
12:30
get out of your carsamochód and just startpoczątek walkingpieszy eastWschód."
213
738000
3000
wyjdź z samochodu i po prostu zacznij iść na wschód."
12:33
And as I walkedchodził off a little bitkawałek, they'doni by say, "Yeah, and shutzamknąć up, too."
214
741000
4000
A jakbym już kawałek przeszedł, powiedziałby: "Tak, i jeszcze się zamknij.
12:37
(LaughterŚmiech)
215
745000
3000
(Śmiech)
12:40
"You’reRe going to make a differenceróżnica, buddykumpel."
216
748000
2000
Zrobisz coś znaczącego, bracie."
12:42
How could that be, how could that be?
217
750000
3000
Jak to możliwe, jak to możliwe?
12:45
How could doing suchtaki a simpleprosty thing like walkingpieszy and not talkingmówić
218
753000
4000
Jak to możliwe, że zrobienie takiej prostej rzeczy jak chodzenie i nie mówienie
12:49
make a differenceróżnica?
219
757000
2000
robi różnicę?
12:51
Well, my time at the CoastWybrzeże GuardOsłona was a really good time.
220
759000
4000
Cóż, czas jaki spędziłem w Straży Wybrzeża był naprawdę dobry.
12:55
And after that -- I only workedpracował one yearrok --
221
763000
3000
A po tym - pracowałem tylko jeden rok -
12:58
I said, "That's enoughdość. One year'srok enoughdość for me to do that."
222
766000
4000
powiedziałem: "To już wystarczy, rok to dla mnie dosyć na robienie tego."
13:02
I got on a sailboatżaglówkę and I sailedpopłynął down to the CaribbeanKaraiby,
223
770000
3000
Wszedłem na żaglówkę i pożeglowałem na Karaiby
13:05
and walkedchodził throughprzez all of the islandswyspy, and to VenezuelaWenezuela.
224
773000
7000
i przeszedłem przez całe wyspy i do Wenezueli.
13:12
And you know, I forgotzapomniałem the mostwiększość importantważny thing,
225
780000
4000
I wiecie, zapomniałem najważniejszej rzeczy,
13:16
whichktóry is why I startedRozpoczęty talkingmówić, whichktóry I have to tell you.
226
784000
5000
czyli dlaczego zacząłem mówić, co muszę wam powiedzieć.
13:21
I startedRozpoczęty talkingmówić because I had studiedbadane environmentśrodowisko.
227
789000
5000
Zacząłem mówić, ponieważ studiowałem ochronę środowiska,
13:26
I’d studiedbadane environmentśrodowisko at this formalformalny levelpoziom,
228
794000
4000
badałem ochronę środowiska na tym poziomie, na poziomie oficjalnym,
13:30
but there was this informalnieformalny levelpoziom.
229
798000
2000
ale był jeszcze poziom nieoficjalny.
13:32
And the informalnieformalny levelpoziom --
230
800000
3000
A na poziomie nieoficjalnym --
13:35
I learnednauczyli about people, and what we do and how we are.
231
803000
6000
Uczyłem się o ludziach, co robimy i jacy jesteśmy.
13:41
And environmentśrodowisko changedzmienione from just beingistota about treesdrzewa and birdsptaki
232
809000
3000
Ochrona środowiska zmieniła się od bycia po prostu o drzewach i ptakach
13:44
and endangeredzagrożone speciesgatunki to beingistota about how we treatedleczony eachkażdy other.
233
812000
6000
i zagrożonych gatunkach do bycia o tym, jak się wzajemnie traktujemy.
13:50
Because if we are the environmentśrodowisko,
234
818000
2000
Ponieważ jeśli to my jesteśmy środowiskiem,
13:52
then all we need to do is look around us
235
820000
2000
wtedy wystarczy, jeśli rozejrzymy się dookoła
13:54
and see how we treatleczyć ourselvesmy sami and how we treatleczyć eachkażdy other.
236
822000
5000
i zobaczymy jak traktujemy siebie samych i jak traktujemy innych.
13:59
And so that’s the messagewiadomość that I had.
237
827000
4000
I to jest przesłanie, które miałem.
14:03
And I said, "Well, I'm going to have to spreadrozpiętość that messagewiadomość."
238
831000
2000
Powiedziałem: "Cóż, będę musiał szerzyć to przesłanie."
14:05
And I got in my sailboatżaglówkę, sailedpopłynął all the way throughprzez the CaribbeanKaraiby --
239
833000
4000
Więc wsiadłem na moją żaglówkę, przepłynąłem całą drogę przez Karaiby --
14:09
it wasn'tnie było really my sailboatżaglówkę, I kinduprzejmy of workedpracował on that boatłódź --
240
837000
4000
To nie była tak naprawdę moja żaglówka, tak jakby pracowałem na tej łodzi --
14:13
got to VenezuelaWenezuela and I startedRozpoczęty walkingpieszy.
241
841000
4000
dotarłem do Wenezueli i zacząłem chodzić.
14:17
This is the last partczęść of this storyfabuła, because it’s how I got here,
242
845000
3000
To ostatnia część tej historii, ponieważ w ten sposób dotarłem tutaj,
14:20
because I still didn't ridejazda in motorizedmotorowe vehiclespojazdy.
243
848000
3000
ponieważ nadal nie jeździłem pojazdami zmotoryzowanymi.
14:23
I was walkingpieszy throughprzez ElEl DoradoDorado -- it's a prisonwięzienie townmiasto, famoussławny prisonwięzienie,
244
851000
7000
Szedłem przez El Dorado -- to miasto więzienne, sławne więzienie,
14:30
or infamousniesławny prisonwięzienie -- in VenezuelaWenezuela, and I donDon’t know what possessedopętany me,
245
858000
5000
lub niesławne więzienie -- w Wenezueli, i nie wiem, co mnie opętało,
14:35
because this was not like me.
246
863000
2000
ponieważ to było zupełnie nie jak ja.
14:37
There I am, walkingpieszy pastprzeszłość the guardstrzec gatebrama and the guardstrzec stopsprzystanki and saysmówi,
247
865000
7000
Jestem tam, przechodzę przez bramę i strażnik zatrzymuje się i mówi:
14:44
"PasaportePASAPORTE, pasaportePASAPORTE," and with an M16 pointedspiczasty at me.
248
872000
5000
"Pasaporte, pasaporte" z M16 skierowanym w moją stronę.
14:49
And I lookedspojrzał at him and I said, "PassportPaszport, huh?
249
877000
4000
Spojrzałem na niego i powiedziałem: "Paszport, hm,
14:53
I don't need to showpokazać you my passportpaszport. It’s in the back of my packpakiet.
250
881000
3000
nie musze pokazywać ci mojego paszportu, jest z tyłu plecaka.
14:56
I'm DrDr. FrancisFranciszek; I'm a U.N. AmbassadorAmbasador and I'm walkingpieszy around the worldświat."
251
884000
6000
Jestem Dr. Francis, jestem Ambasadorem UNICEF i chodzę po świecie."
15:02
And I startedRozpoczęty walkingpieszy off.
252
890000
2000
I zacząłem odchodzić.
15:04
What possessedopętany me to say this thing?
253
892000
2000
Co mnie opętało, żeby to powiedzieć?
15:09
The roadDroga turnedobrócony into the jungledżungla.
254
897000
2000
Droga zmieniła się w dżunglę.
15:11
I didnnie zrobił’t get shotstrzał.
255
899000
2000
Nie zastrzelono mnie.
15:13
And I got to -- I startpoczątek sayingpowiedzenie, "FreeDarmowe at last --
256
901000
4000
I dotarłem do -- Zacząłem mówić, nareszcie wolny,
15:17
thank God AlmightyWszechmogący, I’m freewolny at last."
257
905000
3000
dzięki Bogu Wszechmogącemu, jestem nareszcie wolny.
15:24
"What was that about," I’m sayingpowiedzenie. What was that about?
258
912000
3000
O co w tym chodziło, mówię, o co chodziło?
15:27
It tookwziął me 100 milesmile to figurepostać out that, in my heartserce, in me,
259
915000
8000
Zabrało mi 100 mil, żeby zrozumieć, że w głębi serca, we mnie,
15:35
I had becomestają się a prisonerwięzień.
260
923000
3000
stałem się więźniem.
15:38
I was a prisonerwięzień and I neededpotrzebne to escapeucieczka.
261
926000
4000
Byłem więźniem i potrzebowałem uciec.
15:42
The prisonwięzienie that I was in was the factfakt that I did not drivenapęd
262
930000
6000
Więzieniem, w którym byłem, był fakt, że nie jeździłem
15:48
or use motorizedmotorowe vehiclespojazdy.
263
936000
2000
czy nie używałem pojazdów zmotoryzowanych.
15:50
Now how could that be?
264
938000
2000
Jak to możliwe?
15:52
Because when I startedRozpoczęty, it seemedwydawało się very appropriatewłaściwy to me
265
940000
4000
Ponieważ kiedy zaczynałem, wydawało mi się bardzo odpowiednie,
15:56
not to use motorizedmotorowe vehiclespojazdy.
266
944000
2000
żeby nie używać pojazdów zmotoryzowanych.
15:58
But the thing that was differentróżne
267
946000
2000
Ale to, co było inne,
16:00
was that everykażdy birthdayurodziny, I askedspytał myselfsiebie about silencecisza,
268
948000
3000
to że w każde urodziny, pytałem siebie samego o ciszę,
16:03
but I never askedspytał myselfsiebie about my decisiondecyzja to just use my feetstopy.
269
951000
8000
ale nigdy nie zapytałem siebie o moją decyzję, by używać tylko stóp.
16:11
I had no ideapomysł I was going to becomestają się a U.N. AmbassadorAmbasador.
270
959000
3000
Nie miałem pojęcia, że zostanę Ambasadorem UNICEF.
16:14
I had no ideapomysł I would have a PhPH.D.
271
962000
4000
Nie miałem pojęcia, że będę miał doktorat.
16:18
And so I realizedrealizowany that I had a responsibilityodpowiedzialność to more than just me,
272
966000
6000
Więc zdałem sobie sprawę, że odpowiadam za więcej niż tylko siebie,
16:24
and that I was going to have to changezmiana.
273
972000
2000
i że będę musiał się zmienić.
16:26
You know, we can do it.
274
974000
3000
Wiecie, możemy to zrobić.
16:29
I was going to have to changezmiana.
275
977000
2000
Musiałem się zmienić.
16:31
And I was afraidprzestraszony to changezmiana,
276
979000
2000
I bałem się zmienić,
16:33
because I was so used to the guy who only just walkedchodził.
277
981000
3000
ponieważ tak się przyzwyczaiłem do kogoś, kto tylko chodził.
16:36
I was so used to that personosoba that I didnnie zrobił’t want to stop.
278
984000
6000
Tak bardzo się przyzwyczaiłem do tej osoby, że nie chciałem przestać.
16:42
I didnnie zrobił’t know who I would be if I changedzmienione.
279
990000
3000
Nie wiedziałem, kim będę, jeśli się zmienię.
16:45
But I know I neededpotrzebne to.
280
993000
3000
Ale wiedziałem, że muszę.
16:48
I know I neededpotrzebne to changezmiana, because it would be the only way
281
996000
4000
Wiedziałem, że potrzebuję się zmienić, ponieważ to jedyny sposób,
16:52
that I could be here todaydzisiaj.
282
1000000
2000
abym mógł dzisiaj być tutaj.
16:56
And I know that a lot of timesczasy
283
1004000
3000
Wiem, że wielokrotnie
16:59
we find ourselvesmy sami in this wonderfulwspaniale placemiejsce where we’veve gottenzdobyć to,
284
1007000
4000
znajdujemy się w tym wspaniałym miejscu, do którego dotarliśmy,
17:03
but there’s anotherinne placemiejsce for us to go.
285
1011000
3000
ale jest kolejne miejsce dla nas do pójścia.
17:06
And we kinduprzejmy of have to leavepozostawiać behindza the securitybezpieczeństwo of who we’veve becomestają się,
286
1014000
6000
I musimy jakby opuścić bezpieczeństwo tego, kim się staliśmy,
17:12
and go to the placemiejsce of who we are becomingtwarzowy.
287
1020000
7000
i iść tam, gdzie jest ten, kim się dopiero stajemy.
17:19
And so, I want to encouragezachęcać you to go to that nextNastępny placemiejsce,
288
1027000
9000
Dlatego chcę zachęcić was, byście szli do tego kolejnego miejsca,
17:28
to let yourselfsiebie out of any prisonwięzienie that you mightmoc find yourselfsiebie in,
289
1036000
5000
byście wydostali się z każdego więzienia, w jakim moglibyście się znaleźć,
17:33
as comfortablewygodny as it maymoże be, because we have to do something now.
290
1041000
8000
jak by nie było wygodne, ponieważ musimy coś zrobić teraz.
17:41
We have to changezmiana now.
291
1049000
3000
Musimy się zmienić teraz.
17:47
As our formerbyły ViceWystępek PresidentPrezydent said,
292
1055000
5000
Jak nasz poprzedni Vice-prezydent powiedział:
17:52
we have to becomestają się activistsaktywiści.
293
1060000
2000
"Musimy się stać aktywistami."
17:56
So if my voicegłos can touchdotknąć you,
294
1064000
4000
Więc, jeśli mój głos może was poruszyć,
18:00
if my actionsdziałania can touchdotknąć you, if my beingistota here can touchdotknąć you,
295
1068000
4000
jeśli moje czyny was mogą poruszyć, jeśli moje bycie tutaj może was poruszyć,
18:04
please let it be.
296
1072000
2000
proszę, pozwólcie na to.
18:06
And I know that all of you have touchedwzruszony me
297
1074000
5000
I wiem, że wy wszyscy poruszyliście mnie,
18:11
while I’veve been here.
298
1079000
3000
kiedy tutaj byłem.
18:16
So, let’s go out into the worldświat
299
1084000
3000
Więc wyjdźmy w świat,
18:19
and take this caringopiekuńczy, troskliwy, this love, this respectPoszanowanie
300
1087000
3000
biorąc tę troskę, tę miłość, ten szacunek,
18:22
that we’veve shownpokazane eachkażdy other right here at TEDTED,
301
1090000
5000
które okazywaliśmy sobie wzajemnie tutaj na TED,
18:27
and take this out into the worldświat.
302
1095000
2000
i wynieśmy to w świat.
18:29
Because we are the environmentśrodowisko,
303
1097000
5000
Ponieważ my jesteśmy środowiskiem,
18:34
and how we treatleczyć eachkażdy other
304
1102000
3000
a to jak się wzajemnie traktujemy,
18:37
is really how we’reRe going to treatleczyć the environmentśrodowisko.
305
1105000
5000
to jak będziemy tak naprawdę traktować środowisko.
18:42
So I want to thank you for beingistota here
306
1110000
4000
Więc chcę wam podziękować za bycie tutaj
18:46
and I want to endkoniec this in fivepięć secondstowary drugiej jakości of silencecisza.
307
1114000
5000
i chcę zakończyć na pięciu sekundach ciszy.
18:59
Thank you.
308
1127000
2000
Dziękuję.
19:01
(ApplauseAplauz)
309
1129000
18000
(Brawa)
Translated by Anna Ułanowicz
Reviewed by Grzegorz Piekarczyk

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
John Francis - Planet walker
John Francis walks the Earth, carrying a message of careful, truly sustainable development and respect for our planet.

Why you should listen

One day in 1983, John Francis stepped out on a walk. For the next 22 years, he trekked and sailed around North and South America, carrying a message of respect for the Earth -- for 17 of those years, without speaking. During his monumental, silent trek, he earned
an MA in environmental studies and a PhD in land resources.

Today his Planetwalk foundation consults on sustainable development and works with educational groups to teach kids about the environment.

More profile about the speaker
John Francis | Speaker | TED.com