Mission Blue Voyage
Enric Sala: Glimpses of a pristine ocean
Enric Sala: Spojrzenie na dziewiczy ocean.
Filmed:
Readability: 4.4
383,247 views
Spójrzcie na ocean jak na nasze globalne konto oszczędnościowe - obecnie tylko wypłacamy pieniądze, bez jakichkolwiek wpłat. Enric Sala pokaże, jak możemy uzupełnić nasze konto chronionymi prawnie rezerwatami morskimi, tzw. strefami "no-take areas", z ogromnymi korzyściami ekologicznymi i ekonomicznymi.
Enric Sala - Marine ecologist
Dr. Enric Sala is a former university professor who saw himself writing the obituary of ocean life and quit academia to become a full-time conservationist as a National Geographic Explorer-in-Residence. Full bio
Dr. Enric Sala is a former university professor who saw himself writing the obituary of ocean life and quit academia to become a full-time conservationist as a National Geographic Explorer-in-Residence. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm going to tell you two things today:
0
0
2000
Opowiem dzisiaj o dwóch rzeczach:
00:17
One is what we have lost,
1
2000
2000
Po pierwsze, że przegraliśmy,
00:19
and two, a way to bring it back.
2
4000
2000
a po drugie, jak to naprawić.
00:21
And let me start with this.
3
6000
2000
Zacznę od tego.
00:23
This is my baseline:
4
8000
2000
To mój punkt odniesienia:
00:25
This is the Mediterranean coast
5
10000
3000
śródziemnomorskie wybrzeże
00:28
with no fish, bare rock
6
13000
3000
bez ryb, gołe skały
00:31
and lots of sea urchins that like to eat the algae.
7
16000
3000
i dużo jeżowców morskich jedzących algi.
00:35
Something like this is what I first saw
8
20000
2000
Taki obraz ujrzałem,
00:37
when I jumped in the water for the first time
9
22000
3000
wskakując po raz pierwszy do wody
00:40
in the Mediterranean coast off Spain.
10
25000
3000
na śródziemnomorskim wybrzeżu Hiszpanii.
00:43
Now, if an alien came to earth --
11
28000
3000
Gdyby na Ziemię przybył kosmita,
00:46
let's call him Joe --
12
31000
2000
nazwijmy go Joe,
00:48
what would Joe see?
13
33000
2000
to co by zobaczył?
00:50
If Joe jumped in a coral reef,
14
35000
3000
Gdyby trafił na rafę koralową
00:53
there are many things the alien could see.
15
38000
3000
mógłby wiele zobaczyć.
00:56
Very unlikely, Joe would jump
16
41000
2000
Ale wątpię, żeby trafił
00:58
on a pristine coral reef,
17
43000
2000
na nieskalaną rafę koralową,
01:00
a virgin coral reef with lots of coral, sharks, crocodiles,
18
45000
2000
z mnóstwem koralowców, rekinów,
01:02
manatees, groupers,
19
47000
2000
krokodyli, manatów, grańców,
01:04
turtles, etc.
20
49000
2000
żółwi itd.
01:06
So, probably, what Joe would see
21
51000
2000
Joe zobaczyłby raczej
01:08
would be in this part, in the greenish part of the picture.
22
53000
3000
tę zielonkawą części ilustracji.
01:12
Here we have the extreme with dead corals,
23
57000
3000
To skrajność z martwymi koralami,
01:15
microbial soup and jellyfish.
24
60000
2000
zawiesiną bakteryjną i meduzami.
01:17
And where the diver is,
25
62000
2000
Nurek wskazuje miejsce
01:19
this is probably where most of the reefs of the world are now,
26
64000
3000
większości raf na świecie:
01:22
with very few corals, algae overgrowing the corals,
27
67000
2000
niewiele koralowców porosłych algami,
01:24
lots of bacteria,
28
69000
2000
dużo bakterii,
01:26
and where the large animals are gone.
29
71000
3000
gdzie nie ma większych zwierząt.
01:29
And this is what most marine scientists have seen too.
30
74000
2000
Taki obraz zna większość naukowców.
01:31
This is their baseline. This is what they think is natural
31
76000
3000
To uważają za naturalny punkt odniesienia,
01:34
because we started modern science
32
79000
2000
bo współczesna nauka i nurkowanie
01:36
with scuba diving long after
33
81000
2000
zaczęły się na długo po tym,
01:38
we started degrading marine ecosystems.
34
83000
3000
jak zdegradowalismy morskie ekosystemy.
01:41
So I'm going to get us all on a time machine,
35
86000
3000
Pojedziemy wehikułem czasu
01:44
and we're going to the left; we're going to go back to the past
36
89000
2000
na lewą stronę, do przeszłości,
01:46
to see what the ocean was like.
37
91000
3000
by zobaczyć, jak wyglądał ocean.
01:50
And let's start with this time machine, the Line Islands,
38
95000
2000
Zaczniemy od wysp Line,
01:52
where we have conducted a series
39
97000
2000
na które wyprawialiśmy się
01:54
of National Geographic expeditions.
40
99000
2000
z National Geographic.
01:56
This sea is an archipelago belonging to Kiribati
41
101000
2000
Ten archipelag należy do Kiribati,
01:58
that spans across the equator
42
103000
2000
rozciąga się w okolicach równika
02:00
and it has several uninhabited,
43
105000
2000
i liczy kilka bezludnych wysp,
02:02
unfished, pristine islands
44
107000
2000
na których nigdy nie łowiono ryb
02:04
and a few inhabited islands.
45
109000
2000
oraz kilka zamieszkanych wysp.
02:06
So let's start with the first one: Christmas Island, over 5,000 people.
46
111000
3000
Wyspa Bożego Narodzenia, 5100 mieszkańców.
02:09
Most of the reefs are dead,
47
114000
3000
Większość raf i koralowców
02:12
most of the corals are dead -- overgrown by algae --
48
117000
3000
jest martwa, porośnięta algami,
02:15
and most of the fish are smaller than
49
120000
2000
a większość ryb jest mniejsza
02:17
the pencils we use to count them.
50
122000
3000
niż ołówek, którym je liczymy.
02:20
We did 250 hours of diving here
51
125000
2000
Nurkowaliśmy tam przez 250 godzin
02:22
in 2005.
52
127000
2000
w 2005 roku.
02:24
We didn't see a single shark.
53
129000
2000
Nie widzieliśmy ani jednego rekina.
02:26
This is the place that Captain Cook discovered in 1777
54
131000
3000
Wyspę odkrył w 1777 r. kapitan Cook,
02:29
and he described a huge abundance of sharks
55
134000
3000
który opisywał obfitość rekinów
02:32
biting the rudders and the oars of their small boats
56
137000
3000
gryzących stery i wiosła mniejszych łodzi,
02:35
while they were going ashore.
57
140000
2000
kiedy dobijali do brzegu.
02:37
Let's move the dial a little bit to the past.
58
142000
2000
Ruszmy dalej w przeszłość.
02:39
Fanning Island, 2,500 people.
59
144000
2000
Wyspa Fanning, 2500 mieszkańców.
02:41
The corals are doing better here. Lots of small fish.
60
146000
2000
Zdrowsze koralowce. Dużo małych ryb.
02:43
This is what many divers would consider paradise.
61
148000
2000
Wielu nurków uznałoby to za raj.
02:45
This is where you can see most
62
150000
2000
Widać tu większość rezerwatu
02:47
of the Florida Keys National Marine Sanctuary.
63
152000
2000
Florida Keys National Marine Sanctuary.
02:49
And many people think this is really, really beautiful,
64
154000
3000
Uchodzi za przepiękne,
02:52
if this is your baseline.
65
157000
2000
jeśli to jest wasz punkt odniesienia.
02:54
If we go back to a place
66
159000
2000
W miejscach takich
02:56
like Palmyra Atoll,
67
161000
2000
jak atol Palmyra,
02:58
where I was with Jeremy Jackson a few years ago,
68
163000
3000
gdzie byłem raz z Jememym Jacksonem,
03:01
the corals are doing better and there are sharks.
69
166000
3000
koralowce mają się lepiej i są rekiny.
03:04
You can see sharks in every single dive.
70
169000
2000
Widać rekiny podczas każdego nurkowania.
03:06
And this is something that is very unusual in today's coral reefs.
71
171000
3000
To dziś rzadkość na rafach koralowych.
03:09
But then, if we shift the dial
72
174000
2000
Jeśli przeniesiemy się
03:11
200, 500 years back,
73
176000
3000
200 albo 500 lat wstecz,
03:14
then we get to the places where the corals
74
179000
2000
zobaczymy koralowce
03:16
are absolutely healthy and gorgeous,
75
181000
2000
w pełni zdrowia i urody,
03:18
forming spectacular structures,
76
183000
2000
tworzące niezwykłe struktury,
03:20
and where the predators
77
185000
2000
gdzie drapieżniki
03:22
are the most conspicuous thing,
78
187000
3000
najbardziej rzucają się w oczy,
03:25
where you see between 25 and 50 sharks per dive.
79
190000
3000
i widać do 50 rekinów przy każdym nurkowaniu.
03:30
What have we learned from these places?
80
195000
3000
Czego nas nauczyły te miejsca?
03:33
This is what we thought was natural.
81
198000
3000
Oto co uważaliśmy za naturalne.
03:37
This is what we call the biomass pyramid.
82
202000
2000
Nazywamy to piramidą biomasy.
03:39
If we get all of the fish of a coral reef together and weigh them,
83
204000
3000
Gdyby zważyć wszystkie ryby z raf koralowych,
03:42
this is what we would expect.
84
207000
2000
na dole łańcucha pokarmowego
03:44
Most of the biomass is low on the food chain, the herbivores,
85
209000
3000
znalazłaby się większość biomasy
03:47
the parrotfish, the surgeonfish that eat the algae.
86
212000
3000
jak roślinożerne papugoryby i jesiotry.
03:50
Then the plankton feeders, these little damselfish,
87
215000
3000
Następnie planktonożercy, małe garbiki,
03:53
the little animals floating in the water.
88
218000
3000
stworzenia dryfujące w wodzie.
03:56
And then we have a lower biomass of carnivores,
89
221000
2000
Później mamy niższą biomasę mięsożernych
03:58
and a lower biomass of top head,
90
223000
2000
i niższe osobniki ze szczytu piramidy:
04:00
or the sharks, the large snappers, the large groupers.
91
225000
3000
rekiny, duże lucjany i grańce.
04:03
But this is a consequence.
92
228000
2000
Ale to skrzywiony obraz.
04:05
This view of the world is a consequence
93
230000
2000
Postrzegamy tak świat,
04:07
of having studied degraded reefs.
94
232000
2000
bo badaliśmy zniszczone rafy.
04:09
When we went to pristine reefs,
95
234000
2000
Kiedy udaliśmy się na dziewicze rafy,
04:11
we realized that the natural world
96
236000
2000
zdaliśmy sobie sprawę, że naturalny świat
04:13
was upside down;
97
238000
2000
stanął na głowie;
04:15
this pyramid was inverted.
98
240000
2000
piramida została odwrócona.
04:17
The top head does account for most of the biomass,
99
242000
3000
Szczyt piramidy stanowi większość biomasy,
04:20
in some places up to 85 percent,
100
245000
2000
w niektórych miejscach nawet 85%,
04:22
like Kingman Reef, which is now protected.
101
247000
3000
np. rafa Kingmana, obecnie pod ochroną.
04:25
The good news is that, in addition to having more predators,
102
250000
2000
Na szczęście prócz drapieżników
04:27
there's more of everything.
103
252000
2000
rozmnożyło się też wszystko inne.
04:29
The size of these boxes is bigger.
104
254000
2000
Części piramidy są większe.
04:31
We have more sharks, more biomass of snappers,
105
256000
3000
Jest więcej rekinów, lucjanów,
04:34
more biomass of herbivores, too,
106
259000
2000
roślinożerców również,
04:36
like these parrot fish that are like marine goats.
107
261000
3000
np. papugoryb. To rodzaj morskich kóz.
04:39
They clean the reef; everything that grows enough to be seen,
108
264000
3000
Oczyszczają rafę z większych roślin
04:42
they eat, and they keep the reef clean
109
267000
3000
Oczyszczają rafę z większych roślin
04:45
and allow the corals to replenish.
110
270000
2000
co pozwala koralowcom odrosnąć.
04:47
Not only do these places --
111
272000
2000
W tych dziewiczych miejscach
04:49
these ancient, pristine places -- have lots of fish,
112
274000
2000
jest nie tylko wiele ryb,
04:51
but they also have other important components
113
276000
2000
ale też innych elementów ekosystemu,
04:53
of the ecosystem like the giant clams;
114
278000
2000
jak np. ogromne małże;
04:55
pavements of giant clams in the lagoons,
115
280000
2000
całe laguny wyłożone małżami,
04:57
up to 20, 25 per square meter.
116
282000
2000
od 20 do 25 na m².
04:59
These have disappeared from every inhabited reef in the world,
117
284000
3000
Małże zniknęły zamieszkanych raf,
05:02
and they filter the water;
118
287000
2000
a to one filtrują wodę;
05:04
they keep the water clean from
119
289000
2000
oczyszczają wodę
05:06
microbes and pathogens.
120
291000
2000
z mikrobów i patogenów.
05:08
But still, now we have global warming.
121
293000
3000
Teraz mamy globalne ocieplenie.
05:11
If we don't have fishing because these reefs are protected by law
122
296000
3000
Nie odławia się ryb, bo rafy chroni prawo
05:14
or their remoteness, this is great.
123
299000
2000
albo odosobnienie. To świetnie.
05:16
But the water gets warmer for too long
124
301000
2000
Niestety, woda podgrzewa się już za długo
05:18
and the corals die.
125
303000
2000
i koralowce umierają.
05:20
So how are these fish,
126
305000
2000
W jaki sposób te ryby
05:22
these predators going to help?
127
307000
2000
i drapieżniki mogą pomóc?
05:24
Well, what we have seen is that
128
309000
2000
Widzieliśmy, że na tym obszarze
05:26
in this particular area
129
311000
2000
Widzieliśmy, że na tym obszarze
05:28
during El Nino, year '97, '98,
130
313000
2000
podczas El Nino w latach 97. i 98.
05:30
the water was too warm for too long,
131
315000
2000
woda za długo była zbyt ciepła
05:32
and many corals bleached
132
317000
2000
i wiele koralowców wyblakło
05:34
and many died.
133
319000
2000
a wiele zginęło.
05:36
In Christmas, where the food web is really trimmed down,
134
321000
3000
Na Wyspie Bożego Narodzenia,
05:39
where the large animals are gone,
135
324000
2000
brak dużych zwierząt w łańcuchu pokarmowym
05:41
the corals have not recovered.
136
326000
2000
i koralowce się nie zregenerowały.
05:43
In Fanning Island, the corals are not recovered.
137
328000
3000
Na Wyspie Fanning, koralowce nie wyzdrowiały.
05:46
But you see here
138
331000
3000
Możecie tu zobaczyć
05:49
a big table coral that died and collapsed.
139
334000
3000
dużego koralowca stołowego, który umarł i upadł.
05:52
And the fish have grazed the algae,
140
337000
2000
Ryby wyjadły algi,
05:54
so the turf of algae is a little lower.
141
339000
2000
więc poziom alg opadł.
05:56
Then you go to Palmyra Atoll
142
341000
2000
Na atolu Palmyra,
05:58
that has more biomass of herbivores,
143
343000
3000
jest większa biomasa roślinożerców
06:01
and the dead corals are clean,
144
346000
3000
i martwe koralowce są czyste,
06:04
and the corals are coming back.
145
349000
2000
a koralowce powracają.
06:06
And when you go to the pristine side,
146
351000
2000
Czy w dziewiczych zakątkach
06:08
did this ever bleach?
147
353000
3000
koralowce również wyblakły?
06:11
These places bleached too, but they recovered faster.
148
356000
2000
Tak, ale szybciej dochodziły do siebie.
06:13
The more intact, the more complete,
149
358000
2000
Im bardziej nienaruszony, kompletny,
06:15
[and] the more complex your food web,
150
360000
2000
i rozbudowany łańcuch pokarmowy,
06:17
the higher the resilience, [and] the more likely
151
362000
3000
tym większa odporność
06:20
that the system is going to recover
152
365000
2000
i prawdopodobieństwo regeneracji
06:22
from the short-term impacts of warming events.
153
367000
3000
po krótkotrwałych ociepleniach.
06:25
And that's good news, so we need to recover that structure.
154
370000
3000
To dobrze. Musimy odbudować tę strukturę.
06:28
We need to make sure that all of the pieces of the ecosystem are there
155
373000
3000
Jeśli wszystkie elementy ekosystemu będą na miejscu,
06:32
so the ecosystem can adapt
156
377000
2000
ekosystem będzie mógł przystosować się
06:34
to the effects of global warming.
157
379000
3000
do efektów globalnego ocieplenia.
06:37
So if we have to reset the baseline,
158
382000
3000
Musimy zresetować punkt odniesienia
06:40
if we have to push the ecosystem back to the left,
159
385000
2000
i przesunąć ekosystem z powrotem na lewo.
06:42
how can we do it?
160
387000
2000
Jak to zrobić?
06:44
Well, there are several ways.
161
389000
2000
Jest kilka sposobów.
06:46
One very clear way is the marine protected areas,
162
391000
2000
Potrzeba prawnie chronionych rezerwatów morskich,
06:48
especially no-take reserves
163
393000
2000
w szczególności tzw. stref "no-take areas,"
06:50
that we set aside
164
395000
2000
które tworzymy,
06:52
to allow for the recovery for marine life.
165
397000
2000
by wspomóc odnowę życia morskiego.
06:54
And let me go back to that image
166
399000
2000
Pozwólcie, że powrócę do tego zdjęcia
06:56
of the Mediterranean.
167
401000
3000
Morza Śródziemnego.
06:59
This was my baseline. This is what I saw when I was a kid.
168
404000
3000
To był mój fundament. To widziałem jak byłem dzieckiem.
07:02
And at the same time I was watching
169
407000
2000
I jednocześnie oglądałem
07:04
Jacques Cousteau's shows on TV,
170
409000
3000
programy Jacquesa Cousteau w telewizji,
07:07
with all this richness and abundance and diversity.
171
412000
2000
z tym bogactwem, obfitością i różnorodnością.
07:09
And I thought that this richness
172
414000
2000
I sądziłem, że ro bogactwo
07:11
belonged to tropical seas,
173
416000
2000
przypisywało się morzom tropikalnym,
07:13
and that the Mediterranean was a naturally poor sea.
174
418000
2000
a Morze Śródziemne było morzem naturalnie ubogim.
07:15
But, little did I know,
175
420000
2000
Ale, mało wtedy wiedziałem,
07:17
until I jumped for the first time in a marine reserve.
176
422000
3000
do czasu, gdy po raz pierwszy zanurkowałem w rezerwacie morskim.
07:20
And this is what I saw, lots of fish.
177
425000
3000
I oto, co zobaczyłem, ogromne ilości ryb.
07:23
After a few years, between five and seven years,
178
428000
2000
Po kilku latach, gdzieś ok. 5-7,
07:25
fish come back, they eat the urchins,
179
430000
2000
ryby powróciły, żywią się jeżowcami,
07:27
and then the algae grow again.
180
432000
2000
a algi znowu odrastają.
07:29
So you have this little algal forest,
181
434000
2000
Więc wyrósł tam mały las alg,
07:31
and in the size of a laptop
182
436000
3000
a na obszarze o powierzchni laptopa,
07:34
you can find more than 100 species of algae,
183
439000
2000
można znaleźć ponad 100 gatunków alg,
07:36
mostly microscopic fit
184
441000
2000
w większości mikroskopijnej wielkości
07:38
hundreds of species of little animals
185
443000
3000
setki gatunków małych stworzeń
07:41
that then feed the fish,
186
446000
2000
będących pokarmem dla ryb,
07:43
so that the system recovers.
187
448000
2000
tak, że system się odradza.
07:45
And this particular place, the Medes Islands Marine Reserve,
188
450000
3000
A to szczególne miejsce, Rezerwat Morski na Wyspach Medes,
07:48
is only 94 hectares,
189
453000
2000
liczy sobie tylko 94 ha,
07:50
and it brings 6 million euros to the local economy,
190
455000
3000
i przynosi 6 mln euro dochodu lokalnemu budżetowi,
07:53
20 times more than fishing,
191
458000
2000
20 razy więcej niż rybołówstwo
07:55
and it represents 88 percent
192
460000
2000
i stanowi to 88%
07:57
of all the tourist revenue.
193
462000
2000
całkowitego dochodu z turystów.
07:59
So these places not only help the ecosystem
194
464000
3000
Więc te miejsca, nie tylko pomagają ekosystemowi,
08:02
but also help the people
195
467000
2000
ale również pomagają ludziom,
08:04
who can benefit from the ecosystem.
196
469000
2000
którzy mogą czerpać z niego korzyści.
08:06
So let me just give you a summary
197
471000
2000
Pozwólcie, że podsumuję,
08:08
of what no-take reserves do.
198
473000
2000
co dają nam tzw. strefy "no-take areas."
08:10
These places, when we protect them,
199
475000
2000
Miejsca te, jeśli je chronimy,
08:12
if we compare them to unprotected areas nearby, this is what happens.
200
477000
3000
jeśli porównamy je z sąsiadującymi obszarami niechronionymi, wygląda to tak.
08:15
The number of species increases 21 percent;
201
480000
2000
Liczba gatunków wzrasta o 21%;
08:17
so if you have 1,000 species
202
482000
2000
więc mając 1000 gatunków,
08:19
you would expect 200 more in a marine reserve.
203
484000
2000
w rezerwacie możemy spodziewać się 200 więcej.
08:21
This is very substantial.
204
486000
2000
Jest to bardzo istotne.
08:23
The size of organisms increases a third,
205
488000
3000
Rozmiary organizmów zwiększają się o ⅓,
08:26
so your fish are now this big.
206
491000
2000
więc wasze ryby są teraz takie duże.
08:28
The abundance, how many fish you have per square meter,
207
493000
3000
Obfitość organizmów - ilość ryb przypadających na m²,
08:31
increases almost 170 percent.
208
496000
3000
wzrasta o prawie 170%.
08:34
And the biomass -- this is the most spectacular change --
209
499000
3000
A biomasa - to najbardziej zadziwiająca zmiana -
08:37
4.5 times greater biomass
210
502000
2000
jest średnio 4,5 razy większa,
08:39
on average, just after five to seven years.
211
504000
2000
tylko w ciągu 5-7 lat.
08:41
In some places up to 10 times
212
506000
2000
W niektórych miejscach nawet 10-krotny
08:43
larger biomass inside the reserves.
213
508000
3000
wzrost biomasy w rezerwatach.
08:46
So we have all these things
214
511000
3000
Więc mamy te wszystkie rzeczy
08:49
inside the reserve that grow, and what do they do?
215
514000
3000
w rezerwatach, które wzrastają, i co robią?
08:52
They reproduce. That's population biology 101.
216
517000
2000
Rozmnażają się. To populacja BIO101.
08:54
If you don't kill the fish, they take a longer time to die,
217
519000
3000
Jeśli nie zabijesz ryb, minie więcej czasu zanim umrą,
08:57
they grow larger and they reproduce a lot.
218
522000
3000
rosną większe i się dużo rozmnażają.
09:00
And same thing for invertebrates. This is the example.
219
525000
2000
To samo ma miejsce u bezkręgowców. Oto przykład.
09:02
These are egg cases
220
527000
2000
To są kapsułki jajowe
09:04
laid by a snail off the coast of Chile,
221
529000
2000
złożone przez ślimaka z wybrzeża Chile,
09:06
and this is how many eggs they lay on the bottom.
222
531000
3000
a tyle jaj składają na dnie.
09:09
Outside the reserve,
223
534000
2000
Poza rezerwatem,
09:11
you cannot even detect this.
224
536000
2000
nawet ich nie widać.
09:13
One point three million eggs per square meter
225
538000
3000
1,3 mln jaj na m²
09:16
inside the marine reserve where these snails are very abundant.
226
541000
3000
w obfitym w ślimaki rezerwacie morskim.
09:20
So these organisms reproduce,
227
545000
3000
Organizmy rozmnażają się;
09:23
the little larvae juveniles spill over,
228
548000
2000
małe larwy wylewają się,
09:25
they all spill over,
229
550000
2000
wszystkie się wylewają,
09:27
and then people can benefit from them outside too.
230
552000
2000
a ludzie również z nich mogą mieć korzyści.
09:29
This is in the Bahamas: Nassau grouper.
231
554000
2000
To jest na Bahamach: granik siodlasty.
09:31
Huge abundance of groupers inside the reserve,
232
556000
2000
Ogromna obfitość grańców w rezerwacie,
09:33
and the closer you get to the reserve,
233
558000
2000
i im bliżej jesteście rezerwatu,
09:35
the more fish you have.
234
560000
2000
tym więcej jest ryb.
09:37
So the fishermen are catching more.
235
562000
2000
Wzrastają połowy.
09:39
You can see where the limits of the reserve are
236
564000
2000
Można poznać granice rezerwatu,
09:41
because you see the boats lined up.
237
566000
2000
bo widać jak ustawiły się łodzie.
09:43
So there is spill over;
238
568000
2000
A więc jest wylew;
09:45
there are benefits beyond the boundaries of these reserves
239
570000
2000
są korzyści dla obszarów leżących poza granicami rezerwatów,
09:47
that help people around them,
240
572000
2000
które pomagają ludziom wokół,
09:49
while at the same time
241
574000
2000
a jednocześnie
09:51
the reserve is protecting
242
576000
2000
rezerwat ochrania
09:53
the entire habitat. It is building resilience.
243
578000
3000
cały habitat. To budowanie odporności.
09:57
So what we have now --
244
582000
2000
Co mamy teraz,
09:59
or a world without reserves --
245
584000
2000
to świat bez rezerwatów,
10:01
is like a debit account
246
586000
2000
który jest trochę jak konto debetowe,
10:03
where we withdraw all the time
247
588000
2000
z którego ciągle pobieramy pieniądze,
10:05
and we never make any deposit.
248
590000
2000
nigdy nic nie wpłacając.
10:07
Reserves are like savings accounts.
249
592000
2000
Rezerwaty są jak konta oszczędnościowe.
10:09
We have this principal that we don't touch;
250
594000
2000
Mamy tę zasadę, że ich nie tykamy;
10:11
that produces returns,
251
596000
2000
to przynosi zyski,
10:13
social, economic and ecological.
252
598000
3000
społeczne, ekonomiczne i ekologiczne.
10:16
And if we think about the increase of biomass inside the reserves,
253
601000
3000
Jeśli rozpatrujemy wzrost biomasy w wewnątrz rezerwatów,
10:19
this is like compound interest.
254
604000
3000
to jest to jak zysk składany.
10:22
Two examples, again,
255
607000
2000
Dwa przykłady, kolejne
10:24
of how these reserves can benefit people.
256
609000
3000
na to, jakie te rezerwaty przynoszą ludziom korzyści.
10:27
This is how much fishermen get
257
612000
3000
Tyle zarabiają rybacy
10:30
everyday in Kenya, fishing
258
615000
2000
codziennie w Kenii, połowy
10:32
over a series of years,
259
617000
2000
na przestrzeni wielu lat,
10:34
in a place where
260
619000
2000
w miejscu, gdzie nie ma
10:36
there is no protection; it's a free-for-all.
261
621000
3000
żadnej ochrony; za darmo.
10:39
Once the most degrading fishing gear,
262
624000
3000
Jak tylko usunięto najbardziej degradujący sposób łowienia,
10:42
seine nets, were removed,
263
627000
2000
sieciami rybackimi z pływakami,
10:44
the fishermen were catching more.
264
629000
2000
rybacy łowili więcej.
10:46
If you fish less, you're actually catching more.
265
631000
3000
Mniej połowów, to więcej złapanych ryb.
10:49
But if we add the no-take reserve on top of that,
266
634000
2000
Jeśli dodamy do tego rezerwaty, tzw. strefy "no-take,"
10:51
the fishermen are still making more money
267
636000
2000
to rybacy i tak zarabiają więcej,
10:53
by fishing less around an area that is protected.
268
638000
3000
łowiąc mniej wokół stref chronionych.
10:56
Another example:
269
641000
2000
Kolejny przykład:
10:58
Nassau groupers in Belize in the Mesoamerican Reef.
270
643000
3000
Graniki siodlaste w Belize na Wielkiej Mezoamerykańskiej Rafie Koralowej.
11:01
This is grouper sex,
271
646000
2000
Tak graniki się rozmnażają,
11:03
and the groupers aggregate around the full moons
272
648000
2000
gromadzą się podczas pełni księżyca
11:05
of December and January for a week.
273
650000
2000
w grudniu i styczniu przez tydzień.
11:08
They used to aggregate up to the
274
653000
3000
Gromadzą się ich dziesiątki tysięcy,
11:11
tens of thousands, 30,000 groupers about this big
275
656000
2000
30 tys. graników takiej wielkości
11:13
in one hectare, in one aggregation.
276
658000
3000
na jednym hektarze, w jednej gromadzie.
11:16
Fishermen knew about these things; they caught them, and they depleted them.
277
661000
3000
Rybacy o tym wiedzieli; łapali je i wyplenili.
11:19
When I went there for the first time in 2000,
278
664000
3000
Kiedy pojechałem tam pierwszy raz w 2000 r.,
11:22
there were only 3,000 groupers left.
279
667000
2000
pozostało tylko 3000 graników.
11:24
And the fishermen were authorized to catch 30 percent
280
669000
3000
Rybacy mieli pozwolenie na odłów 30%
11:27
of the entire spawning population every year.
281
672000
3000
całej rozmnażającej się populacji rocznie.
11:30
So we did a simple analysis,
282
675000
2000
Zrobiliśmy prostą analizę,
11:32
and it doesn't take rocket science
283
677000
2000
niewiele trzeba by stwierdzić,
11:34
to figure out that, if you take 30 percent every year,
284
679000
2000
że przy odławianiu 30% rocznie,
11:36
your fishery is going to collapse very quickly.
285
681000
2000
łowisko bardzo szybko się wyczerpie.
11:38
And with the fishery, the entire reproductive ability
286
683000
2000
Wraz z łowiskiem zniknie też
11:40
of the species goes extinct.
287
685000
2000
zdolność reprodukcyjna gatunków.
11:42
It happened in many places around the Caribbean.
288
687000
3000
Stało się tak w wielu miejscach koło Karaibów.
11:45
And they would make 4,000 dollars per year,
289
690000
2000
Zarabiali po 4000 dolarów rocznie,
11:47
total, for the entire fishery,
290
692000
2000
z całego łowiska,
11:49
several fishing boats.
291
694000
3000
kilka łodzi rybackich.
11:52
Now, if you do an economic analysis
292
697000
2000
Po analizie finansowej
11:54
and project what would happen
293
699000
2000
projekcja wykazała,
11:56
if the fish were not cut,
294
701000
2000
że przy zaniechaniu połowów,
11:58
if we brought just 20 divers
295
703000
2000
przyjazd ledwie 20 nurków,
12:00
one month per year,
296
705000
2000
na mięsiąc w roku,
12:02
the revenue would be more than 20 times higher
297
707000
3000
przyniósłby ponad 20-krotnie wyższe zyski
12:05
and that would be sustainable over time.
298
710000
3000
które można utrzymać w przyszłości.
12:08
So how much of this do we have?
299
713000
2000
Ile mamy takich przedsięwzięć?
12:10
If this is so good, if this is such a no-brainer, how much of this do we have?
300
715000
3000
Skoro są tak dobre i łatwe, to ile ich jest?
12:13
And you already heard that
301
718000
2000
Już słyszeliście,
12:15
less than one percent of the ocean's protected.
302
720000
2000
że mniej niż 1% oceanu jest pod ochroną.
12:17
We're getting closer to one percent now,
303
722000
2000
Zbliżamy się do 1%,
12:19
thanks to the protections of the Chagos Archipelago,
304
724000
2000
dzięki ochronie archipelagu wysp Czagos,
12:21
and only a fraction of this is fully protected from fishing.
305
726000
3000
choć tylko ułamek chroni się przed połowami.
12:25
Scientific studies recommend that at least 20 percent
306
730000
2000
Badania naukowe zalecają ochronę
12:27
of the ocean should be protected.
307
732000
3000
co najmniej 20% oceanu.
12:30
The estimated range is between 20 and 50 percent
308
735000
2000
Potrzebaby od 20 do 50%,
12:32
for a series of goals of biodiversity
309
737000
2000
by zrealizować liczne cele bioróżnorodności,
12:34
and fishery enhancement and resilience.
310
739000
3000
wzmocnieniu i uodpornieniu łowisk.
12:37
Now, is this possible? People would ask: How much would that cost?
311
742000
3000
Czy to możliwe? Ile to będzie kosztować?
12:40
Well, let's think about
312
745000
2000
Pomyślmy,
12:42
how much we are paying now
313
747000
2000
ile płacimy teraz
12:44
to subsidize fishing:
314
749000
3000
na dopłaty do rybołówstwa:
12:47
35 billion dollars per year.
315
752000
3000
35 mld dolarów rocznie.
12:51
Many of these subsidies go to destructive fishing practices.
316
756000
3000
Wiele dopłat idzie na cele szkodliwe dla rybołówstwa.
12:54
Well, there are a couple estimates
317
759000
2000
Wg szacunkowych wyliczeń,
12:56
of how much it would cost to create
318
761000
2000
stworzenie sieci stref ochronnych,
12:58
a network of protected areas
319
763000
2000
stworzenie sieci stref ochronnych,
13:00
covering 20 percent of the ocean
320
765000
2000
pokrywających 20% oceanu,
13:02
that would be only a fraction
321
767000
2000
kosztowałoby tylko ułamek tego,
13:04
of what we are now paying;
322
769000
2000
co dziś wydajemy.
13:06
the government hands out to a fishery
323
771000
2000
rząd wspomaga rybołówstwo,
13:08
that is collapsing.
324
773000
2000
chylące się ku upadkowi.
13:10
People are losing their jobs because the fisheries are collapsing.
325
775000
3000
Rybacy tracą pracę.
13:13
A creation of a network of reserves
326
778000
2000
Stworzenie sieci rezerwatów
13:15
would provide direct employment for more than a million people
327
780000
2000
dałoby pracę ponad milionowi ludzi,
13:17
plus all the secondary jobs and all the secondary benefits.
328
782000
3000
plus dodatkowe zajęcia i korzyści.
13:20
So how can we do that?
329
785000
2000
Jak możemy to zrobić?
13:22
If it's so clear that these savings accounts
330
787000
3000
Skoro wiadomo, że konta oszczędnościowe
13:25
are good for the environment and for people,
331
790000
3000
sprzyjają środowisku i ludziom,
13:28
why don't we have 20, 50 percent of the ocean?
332
793000
3000
czemu nie chronimy 20% lub 50% oceanu?
13:31
And how can we reach that goal?
333
796000
3000
I jak możemy osiągnąć ten cel?
13:34
Well, there are two ways of getting there.
334
799000
3000
Są dwa sposoby.
13:37
The trivial solution is to create really large protected areas
335
802000
3000
Możnaby stworzyć olbrzymie strefy ochronne,
13:40
like the Chagos Archipelago.
336
805000
2000
jak archipelag wysp Czagos.
13:42
The problem is that we can create these large reserves
337
807000
3000
Niestety, ogromne rezerwaty można tworzyć tylko tam,
13:45
only in places where there are no people, where there is no social conflict,
338
810000
3000
gdzie nie ma ludzi ani konfliktu społecznego,
13:48
where the political cost is really low
339
813000
2000
gdzie koszty polityczne są naprawdę niskie
13:50
and the economic cost is also low.
340
815000
3000
i ekonomczne również.
13:53
And a few of us, a few organizations in this room and elsewhere
341
818000
3000
Kilka organizacji na tej sali i poza nią,
13:56
are working on this.
342
821000
2000
pracuje nad tym.
13:58
But what about the rest of the coast of the world,
343
823000
2000
Ale co z pozostałymi wybrzeżami,
14:00
where people live and make a living out of fishing?
344
825000
3000
gdzie ludzie żyją z połowów ryb?
14:04
Well, there are three main reasons why
345
829000
2000
Są trzy powody, dla których
14:06
we don't have tens of thousands of small reserves:
346
831000
3000
nie istnieją dziesiątki tysięcy małych rezerwatów:
14:09
The first one is that people have no idea
347
834000
2000
Po pierwsze, ludzie nie mają pojęcia,
14:11
what marine reserves do,
348
836000
3000
czym zajmują się rezerwaty morskie,
14:14
and fishermen tend to be really, really defensive
349
839000
3000
i rybacy zazwyczaj przyjmują postawę defensywną,
14:17
when it comes to regulating or closing
350
842000
2000
kiedy zaczyna się kontrolować
14:19
an area, even if it's small.
351
844000
2000
lub zamykać nawet mały obszar.
14:21
Second, the governance is not right
352
846000
2000
Po drugie, szwankuje zarządanie,
14:23
because most coastal communities around the world
353
848000
2000
bo większość społeczności rybackich
14:25
don't have the authority
354
850000
2000
nie sprawuje kontroli nad zasobami,
14:27
to monitor the resources to create the reserve and enforce it.
355
852000
3000
by tworzyć i wprowadzić w życie rezerwaty.
14:30
It's a top down hierarchical structure
356
855000
2000
To odgórna, hierarchiczna struktura,
14:32
where people wait for
357
857000
2000
gdzie ludzie czekają
14:34
government agents to come
358
859000
2000
na przyjazd urzędników. To nieskuteczne.
14:36
and this is not effective. And the government doesn't have enough resources.
359
861000
3000
Rząd natomiast nie ma wystarczających środków.
14:39
Which takes us to the third reason,
360
864000
2000
Co prowadzi nas do trzeciego powodu,
14:41
why we don't have many more reserves,
361
866000
3000
dla którego nie mamy wielu więcej rezerwatów:
14:44
is that the funding models have been wrong.
362
869000
3000
błędne modele finansowe.
14:47
NGOs and governments
363
872000
2000
Organizacje pozarządowe i rządy
14:49
spend a lot of time and energy and resources
364
874000
3000
tracą mnóstwo czasu, energi i środków
14:52
in a few small areas, usually.
365
877000
3000
na kilka małych stref.
14:55
So marine conservation and coastal protection
366
880000
2000
Rewitalizacja obszarów morskich i ochrona wybrzeży
14:57
has become a sink for government or philanthropic money,
367
882000
3000
przeżera rządowe i prywatne fundusze,
15:00
and this is not sustainable.
368
885000
2000
czego nie da się utrzymać.
15:02
So the solutions are just
369
887000
2000
Należy zatem
15:04
fixing these three issues.
370
889000
2000
naprawić te trzy problemy.
15:06
First, we need to develop a global awareness campaign
371
891000
3000
Po pierwsze: przeprowadzić globalną kampanię informacyjną,
15:09
to inspire local communities and governments
372
894000
3000
by skłonić lokalne społeczności i rządy
15:12
to create no-take reserves
373
897000
2000
do stworzenia rezerwatów, tzw. stref "no-take,"
15:14
that are better than what we have now.
374
899000
2000
które są lepsze od tego, co mamy teraz.
15:16
It's the savings accounts
375
901000
2000
To konta oszczędnościowe
15:18
versus the debit accounts with no deposits.
376
903000
3000
vs. konta debetowe bez wpłat.
15:21
Second, we need to redesign our governance
377
906000
2000
Po drugie, zrestrukturyzować zarządzanie,
15:23
so conservation efforts can be decentralized,
378
908000
3000
by zdecentralizować ochronę przyrody tak,
15:26
so conservation efforts don't depend on
379
911000
3000
by prace nie zależały od zleceń
15:29
work from NGOs
380
914000
2000
organizacji pozarządowych
15:31
or from government agencies
381
916000
2000
lub agencji rządowych
15:33
and can be created by the local communities,
382
918000
2000
lecz były tworzone przez społeczności lokalne,
15:35
like it happens in the Philippines and a few other places.
383
920000
3000
jak ma to miejsce m.in. na Filipinach.
15:38
And third, and very important,
384
923000
2000
Po trzecie i bardzo ważne,
15:40
we need to develop new business models.
385
925000
3000
musimy rozwinąć nowe modele biznesowe.
15:43
The philanthropy sink as the only way to create reserves
386
928000
3000
Filantropia jako jedyny sposób tworzenia rezerwatów
15:46
is not sustainable.
387
931000
2000
to rozwiązanie chwilowe.
15:48
We really need to develop models, business models,
388
933000
3000
Musimy rozwinąć modele biznesowe,
15:51
where coastal conservation
389
936000
3000
w których ochrona wybrzeży
15:54
is an investment,
390
939000
2000
będzie inwestycją,
15:56
because we already know
391
941000
2000
ponieważ już teraz wiemy,
15:58
that these marine reserves provide
392
943000
2000
że rezerwaty morskie przynoszą zyski
16:00
social, ecological and economic benefits.
393
945000
3000
społeczne, ekologiczne i ekonomiczne.
16:03
And I'd like to finish with one thought,
394
948000
3000
Zakończę pewną myślą,
16:06
which is that no one
395
951000
2000
a mianowicie,
16:08
organization alone
396
953000
2000
że żadna organizacja
16:10
is going to save the ocean.
397
955000
2000
nie ocali w pojedynkę oceanu.
16:12
There has been a lot of competition in the past,
398
957000
3000
Dawniej była duża konkurencja
16:15
and we need to develop
399
960000
2000
i musimy rozwinąć
16:17
a new model of partnership,
400
962000
2000
nowy model współpracy,
16:19
truly collaborative,
401
964000
2000
prawdziwie partnerski,
16:21
where we are looking for complementing,
402
966000
2000
w którym się uzupełniamy,
16:23
not substituting.
403
968000
2000
a nie rywalizujemy.
16:25
The stakes are just too high
404
970000
2000
Stawka jest zbyt wysoka,
16:27
to continue the way we are going.
405
972000
2000
by było tak, jak jest teraz.
16:29
So let's do that. Thank you very much.
406
974000
2000
Więc zróbmy to. Dziękuję bardzo.
16:31
(Applause)
407
976000
7000
(Oklaski)
16:39
Chris Anderson: Thank you Enric.
408
984000
2000
Chris Anderson: Dziękuję.
16:41
Enric Sala: Thank you.
409
986000
2000
Enric Sala: To ja dziękuję.
16:44
CA: That was a masterful job
410
989000
2000
CA: To było mistrzostwo,
16:46
of pulling things together.
411
991000
2000
zebranie tych wszystkich rzeczy razem.
16:48
First of all, your pyramid, your inverted pyramid,
412
993000
3000
Po pierwsze, twoja odwrócona piramida,
16:51
showing 85 percent biomass in the predators,
413
996000
2000
gdzie drapieżniki stanowią 85% biomasy,
16:53
that seems impossible.
414
998000
2000
co wydaje się niemożliwe.
16:55
How could 85 percent
415
1000000
3000
Jak 85%
16:58
survive on 15 percent?
416
1003000
2000
mogło przetrwać dzięki 15%?
17:00
ES: Well, imagine that you have two gears
417
1005000
3000
ES: Wyobraź sobie dwa tryby w zegarku,
17:03
of a watch, a big one and a small one.
418
1008000
2000
jeden duży, drugi mały.
17:05
The big one is moving very slowly, and the small one is moving fast.
419
1010000
3000
Duży chodzi wolno, a mały szybko.
17:08
That's basically it.
420
1013000
2000
I tyle.
17:10
The animals at the lower parts of the food chain,
421
1015000
3000
Organizmy na dole łańcucha pokarmowego
17:13
they reproduce very fast; they grow really fast; they produce millions of eggs.
422
1018000
3000
bardzo szybko rosną; składają miliony jaj.
17:16
Up there, you have sharks and large fish that live 25, 30 years.
423
1021000
3000
Na górze są rekiny i duże ryby, żyjące po 25-30 lat.
17:19
They reproduce very slowly; they have a slow metabolism;
424
1024000
3000
Rozmnażają się powoli i mają wolny metabolizm;
17:22
and, basically, they just maintain their biomass.
425
1027000
2000
po prostu utrzymują swoją biomasę.
17:24
So, basically, the production surplus of these guys down there
426
1029000
3000
Nadwyżka produkcji tych z dołu
17:27
is enough to maintain this biomass
427
1032000
2000
wystarczy do zachowania tej biomasy,
17:29
that is not moving.
428
1034000
2000
która jest stała.
17:31
They are like capacitors of the system.
429
1036000
3000
Są jak kondensatory systemu.
17:34
CA: That's very fascinating.
430
1039000
2000
CA: To fascynujące.
17:36
So, really, our picture of a food pyramid
431
1041000
2000
Nasze spojrzenie na piramidę żywieniową
17:38
is just -- we have to change that completely.
432
1043000
2000
musimy uledz całkowitej zmianie.
17:40
ES: At least in the seas.
433
1045000
3000
ES: Przynajmniej w morzach.
17:43
What we found in coral reefs is that the inverted pyramid
434
1048000
2000
Gdyby porównać odwróconą piramidę
17:45
is the equivalent of the Serengeti,
435
1050000
2000
raf koralowych do Serengeti,
17:47
with five lions per wildebeest.
436
1052000
2000
na jedną antylopę przypadłoby pięć lwów.
17:49
And on land, this cannot work.
437
1054000
2000
Na lądzie tak się nie da.
17:51
But at least on coral reefs are systems
438
1056000
2000
Ale przynajmniej na rafach koralowych są systemy,
17:53
where there is a bottom component with structure.
439
1058000
2000
gdzie znajdują się niższe elementy ze strukturami.
17:55
We think this is universal.
440
1060000
2000
Sądzimy, że jest to powszechne zjawisko.
17:57
But we have started studying pristine reefs
441
1062000
3000
Ale zaczęliśmy badać dziewicze rafy
18:00
only very recently.
442
1065000
2000
stosunkowo niedawno.
18:02
CA: So the numbers you presented really are astonishing.
443
1067000
3000
CA: Przedstawiłeś zadziwiające liczby.
18:05
You're saying we're spending 35 billion dollars
444
1070000
2000
Twierdzisz, że 35 miliardów dolarów
18:07
now on subsidies.
445
1072000
2000
wydajemy na dopłaty.
18:09
It would only cost 16 billion to set up
446
1074000
2000
Za jedynie 16 miliardów
18:11
20 percent of the ocean as
447
1076000
3000
przekształcić 20% oceanu
18:14
marine protected areas
448
1079000
2000
na rezerwaty morskie,
18:16
that actually give new living choices
449
1081000
2000
dające prawdziwe możliwości
18:18
to the fishermen as well.
450
1083000
2000
również rybakom.
18:20
If the world was a smarter place,
451
1085000
2000
Jeśli świat byłby mądrzejszy,
18:22
we could solve this problem for negative 19 billion dollars.
452
1087000
3000
rozwiązalibyśmy problem i zaoszczędzili 19 mld dolarów,
18:25
We've got 19 billion to spend on health care or something.
453
1090000
2000
które możnaby wydać np. na ochronę zdrowia.
18:27
ES: And then we have the under-performance of fisheries
454
1092000
3000
ES: Do tego dochodzą straty łowisk
18:30
that is 50 billion dollars.
455
1095000
3000
w wysokości 50 mld dolarów.
18:33
So again, one of the big solutions is
456
1098000
2000
Czyli znowu warto by przeznaczyć
18:35
have the World Trade Organization shifting the subsidies
457
1100000
2000
dopłaty Światowej organizacji handlu
18:37
to sustainable practices.
458
1102000
3000
na działania mające przyszłość.
18:40
CA: Okay, so there's a lot of examples that I'm hearing out there
459
1105000
2000
CA: Czyli wiele przemawia za tym,
18:42
about ending this subsidies madness.
460
1107000
2000
żeby skończyć to szaleństwo z dopłatami.
18:44
So thank you for those numbers.
461
1109000
2000
Dziękuję za te obliczenia.
18:46
The last one's a personal question.
462
1111000
2000
Na koniec, osobiste pytanie.
18:48
A lot of the experience of people here
463
1113000
2000
Jest tu wielu doświadczonych ludzi,
18:50
who've been in the oceans for a long time
464
1115000
2000
którzy spędzili na oceanie wiele czasu
18:52
has just been seeing this degradation, the places they saw that were beautiful
465
1117000
3000
i jak piękne miejsca
18:55
getting worse, depressing.
466
1120000
2000
ulegają zniszczeniu i degradacji.
18:57
Talk to me about the feeling that you must have experienced
467
1122000
2000
Opowiedz mi, co czułeś,
18:59
of going to these pristine areas
468
1124000
3000
wracając do tych dziewiczych miejsc
19:02
and seeing things coming back.
469
1127000
3000
i widząc, jak odżywają.
19:05
ES: It is a spiritual experience.
470
1130000
3000
ES: To jest duchowe przeżycie.
19:08
We go there to try to understand the ecosystems,
471
1133000
2000
Jedziemy tam, by zrozumieć ekosystemy,
19:10
to try to measure or count fish and sharks
472
1135000
3000
pomierzyć lub policzyć ryby i rekiny,
19:13
and see how these places are different from the places we know.
473
1138000
3000
zobaczyć, czym się różnią od innych miejsc.
19:16
But the best feeling
474
1141000
3000
Najlepsze uczucie to biofilia,
19:19
is this biophilia that E.O. Wilson talks about,
475
1144000
2000
o której mówił E.O. Wilson,
19:21
where humans have this sense of awe and wonder
476
1146000
3000
gdzie ludzie odczuwaja respekt i zdumienie
19:24
in front of untamed nature, of raw nature.
477
1149000
3000
w zetknięciu z nieokiełznaną naturą.
19:27
And there, only there,
478
1152000
2000
I tam, tylko tam,
19:29
you really feel that you are part of a larger thing
479
1154000
3000
można poczuć się częścią czegoś większego,
19:32
or of a larger global ecosystem.
480
1157000
3000
większego, globalnego ekosystemu.
19:35
And if it were not for these places that show hope,
481
1160000
3000
I gdyby nie właśnie te miejsca, które dają nadzieję,
19:38
I don't think I could continue doing this job.
482
1163000
2000
nie sądzę, żebym mógł kontynuować tę pracę.
19:40
It would be just too depressing.
483
1165000
2000
Byłoby to zbyt przygnębiające.
19:42
CA: Well, Enric, thank you so much for sharing
484
1167000
2000
CA: Dziękuję, że podzieliłeś się z nami
19:44
some of that spiritual experience with us all. Thank you.
485
1169000
2000
tym duchowym doświadczeniem. Dziękuję.
19:46
ES: Thank you very much.
486
1171000
2000
ES: Bardzo dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Enric Sala - Marine ecologistDr. Enric Sala is a former university professor who saw himself writing the obituary of ocean life and quit academia to become a full-time conservationist as a National Geographic Explorer-in-Residence.
Why you should listen
Dr. Enric Sala founded and leads Pristine Seas, a project that combines exploration, research and media to inspire country leaders to protect the last wild places in the ocean. To date, Pristine Seas has helped to create 18 of the largest marine reserves on the planet, covering an area of more than five million square km (half the size of Canada).
Sala has received many honors, including 2008 World Economic Forum’s Young Global Leader, 2013 Explorers Club Lowell Thomas Award, 2013 Environmental Media Association Hero Award, 2016 Russian Geographical Society Award, and he's a fellow of the Royal Geographical Society. He serves on the boards of the Leonardo DiCaprio Foundation, Global Fishing Watch and the National Aquarium, and he advises international organizations and governments.
Enric Sala | Speaker | TED.com