TED2017
Raj Panjabi: No one should die because they live too far from a doctor
Raj Panjabi: Hiç kimse bir doktordan çok uzakta yaşadığı için hayatını kaybetmemeli
Filmed:
Readability: 3.9
1,337,947 views
Hastalıklar evrensel, fakat tedaviye erişim değil. Doktor Raj Panjabi sağlık hizmetini her yerde herkese ulaştırmak için cesur bir fikre öncelik ediyor. 2017 TED Ödülü ile Panjabi, bir yandan iş imkanı yaratırken aynı zamanda toplum sağlık çalışanlarının hayati yetiler kazanmasına modern yaklaşımlar getirmeyi amaçlayan küresel Toplum Sağlık Akademisi platformunu kuruyor.
Raj Panjabi - Physician
A billion people around the world lack access to health care because they live too far from a clinic. 2017 TED Prize winner Raj Panjabi aims to extend health services to the last mile. Full bio
A billion people around the world lack access to health care because they live too far from a clinic. 2017 TED Prize winner Raj Panjabi aims to extend health services to the last mile. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I want to share with you
something my father taught me:
something my father taught me:
0
940
3478
Sizinle babamın benimle paylaştığı
bir şeyi paylaşmak istiyorum:
bir şeyi paylaşmak istiyorum:
00:17
no condition is permanent.
1
5321
2397
hiçbir durum kalıcı değildir.
00:21
It's a lesson he shared with me
again and again,
again and again,
2
9283
2884
Bu benimle tekrar tekrar
paylaştığı bir dersti,
paylaştığı bir dersti,
00:24
and I learned it to be true the hard way.
3
12191
3547
ve ben de bunun doğru olduğunu
en zor şekilde öğrendim.
en zor şekilde öğrendim.
00:28
Here I am in my fourth-grade class.
4
16590
2917
Burada dördüncü sınıftayım.
00:31
This is my yearbook picture
taken in my class in school
taken in my class in school
5
19531
3734
Bu okul yıllığındaki resmim
Monrovia, Liberya'daki
Monrovia, Liberya'daki
00:35
in Monrovia, Liberia.
6
23289
1712
okulumdaki sınıfımda çekildi.
00:37
My parents migrated from India
to West Africa in the 1970s,
to West Africa in the 1970s,
7
25514
4401
Annem ve babam Hindistan'dan
Batı Afrika'ya 1970'lerde göç etmişlerdi,
Batı Afrika'ya 1970'lerde göç etmişlerdi,
00:41
and I had the privilege
of growing up there.
of growing up there.
8
29939
2448
ben de Liberya'da
büyüme şansını yakalamıştım.
büyüme şansını yakalamıştım.
00:45
I was nine years old,
9
33772
1150
9 yaşındaydım,
00:46
I loved kicking around a soccer ball,
10
34946
1762
futbol oynamayı çok seviyordum,
00:48
and I was a total math and science geek.
11
36732
2247
ve tam bir matematik ve fen kurduydum.
00:51
I was living the kind of life
that, really, any child would dream of.
that, really, any child would dream of.
12
39003
4228
Tüm çocukların hayal ettiği
türden bir yaşam sürüyordum.
türden bir yaşam sürüyordum.
00:57
But no condition is permanent.
13
45280
2626
Ama hiçbir durum kalıcı değildir.
01:00
On Christmas Eve in 1989,
14
48346
2923
1989 Noel arifesinde
01:03
civil war erupted in Liberia.
15
51293
2531
Liberya'da iç savaş çıktı.
01:07
The war started in the rural countryside,
16
55082
1954
Savaş köylerde başladı
01:09
and within months, rebel armies
had marched towards our hometown.
had marched towards our hometown.
17
57060
3707
ve birkaç ay içinde asi orduları
mahallemize kadar geldiler.
mahallemize kadar geldiler.
01:12
My school shut down,
18
60791
1670
Okulum kapandı
01:14
and when the rebel armies captured
the only international airport,
the only international airport,
19
62485
3472
ve asi orduları tek uluslarası
havaalanını ele geçirince,
havaalanını ele geçirince,
01:17
people started panicking and fleeing.
20
65981
2485
insanlar paniğe kapılıp kaçmaya başladı.
01:21
My mom came knocking one morning
and said, "Raj, pack your things --
and said, "Raj, pack your things --
21
69750
3358
Annem birgün sabah kapımı
çalıp, ''Raj, eşyalarını topla,
çalıp, ''Raj, eşyalarını topla,
01:25
we have to go."
22
73132
1289
gitmeliyiz'' dedi.
01:26
We were rushed to the center of town,
23
74995
2229
Şehir merkezine koştuk,
01:29
and there on a tarmac,
we were split into two lines.
we were split into two lines.
24
77248
4173
ve tarlanın üstünde iki sıraya dizildik.
01:34
I stood with my family in one line,
25
82633
2493
Ailemle bir sırada durdum,
01:37
and we were stuffed into the cargo hatch
26
85150
2400
ve sonra bir kurtarma uçağının
01:39
of a rescue plane.
27
87574
1181
kargosuna sıkıştırıldık.
01:41
And there on a bench,
I was sitting with my heart racing.
I was sitting with my heart racing.
28
89374
2887
Orada otururken kalbim
hızla çarpıyordu.
hızla çarpıyordu.
01:44
As I looked out the open hatch,
29
92285
2419
Açık kargo kapısından dışarı baktığımda,
01:46
I saw hundreds of Liberians
in another line,
in another line,
30
94728
2839
Yüzlerce Liberyalıyı diğer sırada
çocukları sırtlarına bağlı
çocukları sırtlarına bağlı
01:49
children strapped to their backs.
31
97591
1936
bir şekilde dururken gördüm.
01:52
When they tried to jump in with us,
32
100514
2846
Bizimle uçağa girmeye çalıştıklarında,
01:55
I watched soldiers restrain them.
33
103384
2359
askerlerin onları durduruşunu izledim.
01:58
They were not allowed to flee.
34
106691
1713
Onların kaçmalarına izin yoktu.
02:01
We were the lucky ones.
35
109177
1442
Biz şanslı olanlardık.
02:03
We lost what we had,
36
111345
1756
Sahip olduğumuz her şeyi kaybettik,
02:05
but we resettled in America,
37
113125
2412
fakat Amerika'da yeniden bir düzen kurduk,
02:07
and as immigrants, we benefitted
from the community of supporters
from the community of supporters
38
115561
3131
mülteciler olarak bize destek olan
birçok topluluktan
birçok topluluktan
02:10
that rallied around us.
39
118716
1338
faydalandık.
02:13
They took my family into their home,
40
121932
1803
Ailemi kendi evlerine aldılar,
02:15
they mentored me.
41
123759
1327
beni eğittiler.
Babama bir kumaş dükkanı
açmasında yardım ettiler.
açmasında yardım ettiler.
02:18
And they helped my dad
start a clothing shop.
start a clothing shop.
42
126096
2143
02:20
I'd visit my father
on weekends as a teenager
on weekends as a teenager
43
128263
2369
Gençken haftasonları babamı ziyaret edip
02:22
to help him sell sneakers and jeans.
44
130656
2454
ayakkabı ve kot pantolon
satmasında yardım ederdim.
satmasında yardım ederdim.
02:25
And every time business would get bad,
45
133134
2333
Ne zaman işler kötü olsa,
02:27
he'd remind me of that mantra:
46
135491
2483
bana hep aynı mantrayı hatırlatırdı:
02:29
no condition is permanent.
47
137998
1925
hiçbir durum kalıcı değildir.
02:32
That mantra and my parents' persistence
and that community of supporters
and that community of supporters
48
140793
4429
Bu mantra ve ailemin sabrı
ve ayrıca destekleyici topluluklar
ve ayrıca destekleyici topluluklar
02:37
made it possible for me
to go through college
to go through college
49
145246
2325
üniversiteye gitmemi
ve sonra da tıp fakültesini
ve sonra da tıp fakültesini
02:39
and eventually to medical school.
50
147595
1717
bitirmemi sağladı.
02:42
I'd once had my hopes crushed in a war,
51
150365
2739
Savaşta tüm hayallerimi kaybetmiştim
02:46
but because of them,
52
154037
1268
ama onlar sayesinde,
02:47
I had a chance to pursue my dream
to become a doctor.
to become a doctor.
53
155329
2865
doktor olma hayalimi
gerçekleştirme şansım olmuştu.
gerçekleştirme şansım olmuştu.
02:51
My condition had changed.
54
159046
2089
Durumum değişmişti.
02:54
It had been 15 years
since I escaped that airfield,
since I escaped that airfield,
55
162789
2637
O hava alanından kaçışın üstünden
15 yıl geçmiş olsa da,
15 yıl geçmiş olsa da,
02:57
but the memory of those two lines
had not escaped my mind.
had not escaped my mind.
56
165450
2769
iki ayrı sıranın varlığı
hiç aklımdan çıkmamıştı.
hiç aklımdan çıkmamıştı.
03:00
I was a medical student in my mid-20s,
57
168243
2520
20'li yaşlarımın ortasında
tıp öğrencisiyken,
tıp öğrencisiyken,
03:02
and I wanted to go back
58
170787
1234
geri dönüp
03:04
to see if I could serve
the people we'd left behind.
the people we'd left behind.
59
172045
2870
geride bıraktığımız insanlara
hizmet etmeyi düşündüm.
hizmet etmeyi düşündüm.
03:07
But when I got back,
60
175785
1150
Ama geri döndüğümde,
03:08
what I found was utter destruction.
61
176959
1827
bulduğum şey büyük bir yıkımdı.
03:10
The war had left us with just 51 doctors
62
178810
2121
Savaş 4 milyon nüfuslu ülkede
03:12
to serve a country of four million people.
63
180955
2438
sadece 51 doktor bırakmıştı.
03:15
It would be like the city of San Francisco
having just 10 doctors.
having just 10 doctors.
64
183417
3483
Bu San Francisco'da 10 doktorun
olması gibi bir şey.
olması gibi bir şey.
03:19
So if you got sick in the city
where those few doctors remain,
where those few doctors remain,
65
187409
3075
Eğer o doktorların bulunduğu
şehirlerden birindeyseniz,
şehirlerden birindeyseniz,
03:22
you might stand a chance.
66
190508
1449
bir şansınız olabilir.
03:23
But if you got sick in the remote,
rural rainforest communities,
rural rainforest communities,
67
191981
3866
Ancak, uzakta yağmur ormanları
içindeki topluluklardaysanız,
içindeki topluluklardaysanız,
03:27
where you could be days
from the nearest clinic --
from the nearest clinic --
68
195871
2365
en yakın klinikten günlerce
uzakta yaşıyorsanız --
uzakta yaşıyorsanız --
03:30
I was seeing my patients die
from conditions no one should die from,
from conditions no one should die from,
69
198260
3741
hastalarımın kimsenin ölmemesi gereken
şeylerden ve sadece bana gelmekte
şeylerden ve sadece bana gelmekte
03:34
all because they were
getting to me too late.
getting to me too late.
70
202025
2143
geç kaldıkları için öldüğünü görüyordum.
03:36
Imagine you have a two-year-old
who wakes up one morning with a fever,
who wakes up one morning with a fever,
71
204192
3422
İki yaşındaki çocuğunuzun bir sabah
ateşle uyanmasıyla
ateşle uyanmasıyla
03:39
and you realize she could have malaria,
72
207638
2404
sıtmaya yakalanmış olabileceğini düşünün,
03:42
and you know the only way to get her
the medicine she needs
the medicine she needs
73
210066
3001
ve ona ihtiyacı olan ilaçları almak için
onu nehir ağzına
götürmeniz gerektiğini,
götürmeniz gerektiğini,
03:45
would be to take her to the riverbed,
74
213091
1853
03:46
get in a canoe, paddle to the other side
75
214968
2075
bir kanoya binip karşıya
kürek çektiğinizi,
kürek çektiğinizi,
03:49
and then walk for up to two days
through the forest
through the forest
76
217067
2615
ve ormanın içinde 2 gün boyunca yürüyerek
03:51
just to reach the nearest clinic.
77
219706
1807
kliniğe vardığınızı düşünün.
03:54
One billion people live
in the world's most remote communities,
in the world's most remote communities,
78
222157
3119
1 milyar insan dünyanın en
uzak topluluklarında yaşıyor,
uzak topluluklarında yaşıyor,
03:57
and despite the advances we've made
in modern medicine and technology,
in modern medicine and technology,
79
225300
3645
ve modern tıp ve teknolojideki
tüm gelişmelere rağmen,
tüm gelişmelere rağmen,
04:00
our innovations are not
reaching the last mile.
reaching the last mile.
80
228969
2699
icatlarımız o son mile ulaşamıyor.
04:03
These communities have been left behind,
81
231692
1961
Bu topluluklar geride bırakılıyor,
04:05
because they've been thought
too hard to reach
too hard to reach
82
233677
2199
çünkü onlara erişimin ve hizmet etmenin
04:07
and too difficult to serve.
83
235900
1550
çok zor olduğu düşünülüyor.
04:10
Illness is universal;
84
238282
1687
Hastalık evrenselken
04:11
access to care is not.
85
239993
2205
tedaviye erişim değil.
04:14
And realizing this lit a fire in my soul.
86
242222
2562
Bunu farketmek ruhumda bir ateş yaktı.
04:16
No one should die because they live
too far from a doctor or clinic.
too far from a doctor or clinic.
87
244808
4258
Hiçkimse bir klinikten veya doktordan
uzak yaşadığı için ölmemeli.
uzak yaşadığı için ölmemeli.
04:21
No condition should be permanent.
88
249090
2445
Hiçbir durum kalıcı olmamalı.
04:25
And help in this case
didn't come from the outside,
didn't come from the outside,
89
253361
2643
Bu durumda yardım dışardan gelmedi,
04:28
it actually came from within.
90
256028
1653
aksine içerden geldi.
04:29
It came from the communities themselves.
91
257705
2001
Toplulukların kendilerinden.
04:32
Meet Musu.
92
260178
1359
Musu'yla tanışın.
04:33
Way out in rural Liberia,
93
261561
1385
Liberya'nın uzak köşelerinde
04:34
where most girls have not had
a chance to finish primary school,
a chance to finish primary school,
94
262970
4169
kızların ilkokulu bitirme şanslarının
olmadığı bir yerde,
olmadığı bir yerde,
04:39
Musu had been persistent.
95
267163
1523
Musu ısrarlıydı.
04:42
At the age of 18,
she completed high school,
she completed high school,
96
270093
2321
18 yaşında liseyı bitirdi
04:44
and she came back to her community.
97
272438
1826
ve topluluğuna geri döndü.
04:46
She saw that none of the children
were getting treatment
were getting treatment
98
274738
2672
Çocukların tedavi görmeleri
gereken hastalıklarına
gereken hastalıklarına
04:49
for the diseases
they needed treatment for --
they needed treatment for --
99
277434
2127
tedavi almadıklarını farketti -
04:51
deadly diseases, like malaria
and pneumonia.
and pneumonia.
100
279585
2320
malarya ve zatüre gibi
ölümcül hastalıklar.
ölümcül hastalıklar.
04:53
So she signed up to be a volunteer.
101
281929
2117
Bu yüzden gönüllü olmaya karar verdi.
04:57
There are millions of volunteers like Musu
in rural parts around our world,
in rural parts around our world,
102
285839
3641
Musu gibi milyonlarca gönüllülerden
dünyamızın en ücra köşelerinde var
dünyamızın en ücra köşelerinde var
05:01
and we got to thinking --
103
289504
1773
ve bu da bizim düşünmemizi
sağladı -
sağladı -
05:03
community members like Musu
could actually help us solve a puzzle.
could actually help us solve a puzzle.
104
291301
3484
Musu gibi bireyler bu yapbozu
çözmemizi sağlayabilirdi.
çözmemizi sağlayabilirdi.
05:08
Our health care system
is structured in such a way
is structured in such a way
105
296103
2677
Sağlık sistemimiz hastalıkların
teşhis ve tedavisinin
teşhis ve tedavisinin
05:10
that the work of diagnosing disease
and prescribing medicines
and prescribing medicines
106
298804
3708
sadece benim gibi doktorlar
ve hemşireler tarafından
ve hemşireler tarafından
05:14
is limited to a team of nurses
and doctors like me.
and doctors like me.
107
302536
3108
yapılması üzerine kurulu.
05:18
But nurses and doctors
are concentrated in cities,
are concentrated in cities,
108
306418
2645
Ama doktorlar ve hemşireler
daha çok şehirlerdeler
daha çok şehirlerdeler
05:21
so rural communities like Musu's
have been left behind.
have been left behind.
109
309087
3336
ve Musu'nun topluluğu gibi
olan topluluklar geride kalıyor.
olan topluluklar geride kalıyor.
05:24
So we started asking some questions:
110
312902
1755
Bu yüzden sorular sormaya başladık:
05:26
What if we could reorganize
the medical care system?
the medical care system?
111
314681
2533
Sağlık sistemini yeniden
düzenlesek nasıl olurdu?
düzenlesek nasıl olurdu?
05:29
What if we could have community
members like Musu
members like Musu
112
317238
2918
Musu gibi topluluk bireylerini
05:32
be a part or even be the center
of our medical team?
of our medical team?
113
320180
3277
sağlık ekiplerimizin bir parçası
hatta merkezi yapsak?
hatta merkezi yapsak?
05:35
What if Musu could help us bring
health care from clinics in cities
health care from clinics in cities
114
323481
3925
Musu sağlık hizmetlerini
şehirdeki kliniklerden
şehirdeki kliniklerden
05:39
to the doorsteps of her neighbors?
115
327430
2124
komşularının kapılarına
getirmemize yardım etse?
getirmemize yardım etse?
05:43
Musu was 48 when I met her.
116
331141
2095
Musu'yla tanıştığımda 48 yaşındaydı.
05:46
And despite her amazing talent and grit,
117
334016
3053
İnanılmaz yeteneklerine rağmen
05:49
she hadn't had a paying job in 30 years.
118
337093
3201
30 yıldır paralı bir işte çalışmamıştı.
05:53
So what if technology could support her?
119
341463
2386
Peki ya teknoloji onu destekleyebilse?
05:56
What if we could invest in her
with real training,
with real training,
120
344384
4294
Kendisine gerçek bir
eğitim yatırımı yapsak,
eğitim yatırımı yapsak,
06:00
equip her with real medicines,
121
348702
2280
onu gerçek ilaçlarla donatsak
06:03
and have her have a real job?
122
351828
3226
ve ona gerçek bir iş versek?
06:08
Well, in 2007, I was trying
to answer these questions,
to answer these questions,
123
356404
4464
2007'de bu soruları
cevaplamaya çalışıyordum,
cevaplamaya çalışıyordum,
06:12
and my wife and I were
getting married that year.
getting married that year.
124
360892
2573
o yıl eşimle evleniyorduk.
06:16
We asked our relatives to forgo
the wedding registry gifts
the wedding registry gifts
125
364100
4493
Akrabalarımızadan hediye almak yerine
para yardımı yapmalarını istedik.
06:20
and instead donate some money
126
368617
1550
06:22
so we could have some start-up money
to launch a nonprofit.
to launch a nonprofit.
127
370191
3241
böylece bir vakıf kuracak kadar
bir birikimimiz olabilecekti.
bir birikimimiz olabilecekti.
06:26
I promise you, I'm a lot
more romantic than that.
more romantic than that.
128
374118
2437
İnanın bundan çok daha romantık biriyim.
06:28
(Laughter)
129
376579
1150
(Kahkaha)
06:30
We ended up raising $6,000,
130
378163
2393
6000 Dolar topladık,
06:32
teamed up with some
Liberians and Americans
Liberians and Americans
131
380580
2128
Liberya ve Amerikalılarla bir takım kurduk
06:34
and launched a nonprofit
called Last Mile Health.
called Last Mile Health.
132
382732
2738
ve Son Mil Sağlık isimli bir vakıf kurduk.
06:37
Our goal is to bring a health worker
within reach of everyone, everywhere.
within reach of everyone, everywhere.
133
385494
4903
Hedefimiz herkesin her yerde ulaşabileceği
sağlık çalışanları istihdam etmek.
sağlık çalışanları istihdam etmek.
06:42
We designed a three-step process --
134
390421
1934
Üç adımlı bir süreç tasarladık:
06:44
train, equip and pay --
135
392379
1464
eğit - donat - öde -
06:45
to invest more deeply
in volunteers like Musu
in volunteers like Musu
136
393867
3357
böylece Musu gibi gönüllülerimize
daha çok yatırım yapıp
daha çok yatırım yapıp
profesyonel toplum sağlık çalışanı
06:49
to become paraprofessionals,
137
397248
1599
06:50
to become community health workers.
138
398871
2174
olmalarını sağlayabiliriz.
06:53
First we trained Musu to prevent,
diagnose and treat
diagnose and treat
139
401069
4557
Önce Musu'yu köyündeki
aileleri etkileyen 10 hastalığa karşı
aileleri etkileyen 10 hastalığa karşı
06:57
the top 10 diseases afflicting
families in her village.
families in her village.
140
405650
3709
önlem, teşhis ve tedavi konusunda eğittik.
07:01
A nurse supervisor visited her
every month to coach her.
every month to coach her.
141
409903
3254
Bir hemşire her ay onu ziyaret
ederek ona koçluk yaptı .
ederek ona koçluk yaptı .
07:05
We equipped her with modern
medical technology,
medical technology,
142
413883
2541
Sonra onu modern teknolojiyle donattık,
07:08
like this $1 malaria rapid test,
143
416448
3370
bu 1 dolarlık hızlı sıtma testi gibi
07:11
and put it in a backpack
full of medicines like this
full of medicines like this
144
419842
3729
ve bu gördüğünüz sırt çantasına
zatüre gibi enfeksiyonları
zatüre gibi enfeksiyonları
07:15
to treat infections like pneumonia,
145
423595
2357
tedavi eden ilaçlar yerleştirdik
07:18
and crucially,
146
426590
1567
ve en önemlisi
07:20
a smartphone, to help her track
and report on epidemics.
and report on epidemics.
147
428181
4288
salgın takip ve raporlaması için
bir akıllı telefon verdik.
bir akıllı telefon verdik.
07:25
Last, we recognized
the dignity in Musu's work.
the dignity in Musu's work.
148
433340
3097
Son olarak Musu'nun
çalışmalarının önemini belirttik.
çalışmalarının önemini belirttik.
07:28
With the Liberian government,
we created a contract,
we created a contract,
149
436461
2433
Liberya hükümetiyle bir sözleşme yaptık,
07:30
paid her
150
438918
1286
ona maaş bağladık,
07:32
and gave her the chance
to have a real job.
to have a real job.
151
440228
2093
ve gerçek bir iş sahibi
olma şansını verdik.
olma şansını verdik.
07:34
And she's amazing.
152
442345
1169
Musu harika biri.
07:35
Musu has learned over 30 medical skills,
153
443538
3486
30'u aşkın tıbbi yeti sahibi oldu,
07:39
from screening children for malnutrition,
154
447048
2759
beslenme sorunu olan çocukları inceledi,
07:41
to assessing the cause
of a child's cough with a smartphone,
of a child's cough with a smartphone,
155
449831
3473
akıllı telefonuyla bir çocuğun
niçin öksürdüğünü anlamaya çalıştı,
niçin öksürdüğünü anlamaya çalıştı,
07:45
to supporting people with HIV
156
453328
3121
HIV pozitif insanları destekledi
07:48
and providing follow-up care
to patients who've lost their limbs.
to patients who've lost their limbs.
157
456473
3797
ve uzuvlarını kaybetmiş hastaların
takip ve tedavisini yaptı.
takip ve tedavisini yaptı.
07:53
Working as part of our team,
158
461965
2085
Ekibimizin bir parçası olarak,
07:56
working as paraprofessionals,
159
464074
1525
yarı profesyonel kapasitede
07:57
community health workers can help ensure
160
465623
2229
toplum sağlık çalışanları
07:59
that a lot of what
your family doctor would do
your family doctor would do
161
467876
2297
aile hekiminizin yapacağı
pek çok işi yapabiliyor,
pek çok işi yapabiliyor,
08:02
reaches the places that most
family doctors could never go.
family doctors could never go.
162
470197
3820
çoğu aile hekiminin hiç gitmeyeceği
yerlere ulaşıyorlar.
yerlere ulaşıyorlar.
08:06
One of my favorite things to do
is to care for patients
is to care for patients
163
474041
2941
Yapmayı en sevdiğim şeylerden biri
toplum sağlık ekibiyle
toplum sağlık ekibiyle
08:09
with community health workers.
164
477006
1449
hastaları tedavi etmek.
08:10
So last year I was visiting A.B.,
165
478479
2313
Geçen yıl A.B.'yi ziyaret ediyordum,
08:12
and like Musu, A.B. had had
a chance to go to school.
a chance to go to school.
166
480816
3639
Musu gibi onun da okula gitme
şansı olmamıştı.
şansı olmamıştı.
08:16
He was in middle school,
in the eighth grade,
in the eighth grade,
167
484479
3077
Ailesi vefat ettiğinde,
08:19
when his parents died.
168
487580
1266
8. sınıftayadı.
08:20
He became an orphan and had to drop out.
169
488870
2566
Yetim kalınca
okulu bırakmak zorunda kaldı.
okulu bırakmak zorunda kaldı.
08:24
Last year, we hired and trained
A.B. as a community health worker.
A.B. as a community health worker.
170
492919
4408
Geçen yıl A.B.'yi toplum sağlık çalışanı
olarak işe aldık ve eğitim verdik.
olarak işe aldık ve eğitim verdik.
08:30
And while he was making
door to door house calls,
door to door house calls,
171
498215
2866
Evden eve giderken,
08:33
he met this young boy named Prince,
172
501105
2223
Prince adında bu çocukla tanıştı,
08:35
whose mother had had trouble
breastfeeding him,
breastfeeding him,
173
503352
3273
annesi emzirirken sorunlar yaşamıştı,
08:38
and by the age of six months,
Prince had started to waste away.
Prince had started to waste away.
174
506649
3212
6 aylık olduğunda Prince
aşırı zayıflamaya başladı.
aşırı zayıflamaya başladı.
08:41
A.B. had just been taught how to use
this color-coded measuring tape
this color-coded measuring tape
175
509885
3609
A.B. renk kodlu bu ölçüm bantlarını
nasıl kullanacağını öğrenmişti,
nasıl kullanacağını öğrenmişti,
08:45
that wraps around the upper arm
of a child to diagnose malnutrition.
of a child to diagnose malnutrition.
176
513518
3546
yetersiz beslenme teşhisi için
kolun üst kısmına sarılıyordu.
kolun üst kısmına sarılıyordu.
Nitekim A.B. onun
kırmızı alanda olduğunu fark etti,
kırmızı alanda olduğunu fark etti,
08:49
A.B. noticed that Prince
was in the red zone,
was in the red zone,
177
517088
2391
08:51
which meant he had to be hospitalized.
178
519503
1891
hastaneye yatması gerekiyordu.
08:53
So A.B. took Prince
and his mother to the river,
and his mother to the river,
179
521418
2642
A.B., çocuk ve annesini nehre götürdü,
08:56
got in a canoe
180
524084
1167
bir kayığa bindiler
08:57
and paddled for four hours
to get to the hospital.
to get to the hospital.
181
525275
2660
ve hastaneye gitmek için 4 saat
kürek çektiler.
kürek çektiler.
08:59
Later, after Prince was discharged,
182
527959
2205
Sonra Prince taburcu oldu,
09:02
A.B. taught mom how to feed baby
a food supplement.
a food supplement.
183
530982
4096
A.B. anneye takviye gıdaları
nasıl kullanacağını öğretti.
nasıl kullanacağını öğretti.
09:07
A few months ago,
184
535863
2039
Birkaç ay önce,
09:09
A.B. took me to visit Prince,
and he's a chubby little guy.
and he's a chubby little guy.
185
537926
3216
A.B. beni Prince'i görmeye götrüdü,
şimdi balık etli bir çocuk.
şimdi balık etli bir çocuk.
09:13
(Laughter)
186
541166
1131
(Kahkaha)
09:14
He's meeting his milestones,
he's pulled himself up to a stand,
he's pulled himself up to a stand,
187
542321
3172
Gerektiği şekilde büyüyor, güçlendi
ayakları üstünde durabiliyor,
ayakları üstünde durabiliyor,
09:17
and is even starting to say a few words.
188
545517
1957
ve hatta konuşmaya da başladı.
09:19
I'm so inspired by these
community health workers.
community health workers.
189
547498
2499
Bu toplum sağlık çalışanları
bana çok ilham veriyor.
bana çok ilham veriyor.
09:22
I often ask them why they do what they do,
190
550021
2288
Bunu niçin yaptıklarını soruyorum,
09:24
and when I asked A.B.,
191
552333
1734
AB'ye bu soruyu sorduğumda,
09:26
he said, "Doc, since I dropped out
of school, this is the first time
of school, this is the first time
192
554954
3975
bana dedi ki:
''Okulu bıraktığımdan beri
''Okulu bıraktığımdan beri
09:30
I'm having a chance
to hold a pen to write.
to hold a pen to write.
193
558953
2379
ilk defa kalem tutup yazma
şansı edindim.
şansı edindim.
09:34
My brain is getting fresh."
194
562036
2270
Beynim yenileniyor.''
09:38
The stories of A.B. and Musu
have taught me something fundamental
have taught me something fundamental
195
566104
3678
A.B. ve Musu'nun hikayeleri
bana insan olmak konusunda
bana insan olmak konusunda
09:41
about being human.
196
569806
1308
çok önemli şeyler öğretti.
09:44
Our will to serve others
197
572276
2056
Hizmet etme isteğimiz
09:47
can actually help us
transform our own conditions.
transform our own conditions.
198
575429
3376
kendi koşullarımızı da
değiştirmemize yardım edebilir.
değiştirmemize yardım edebilir.
09:51
I was so moved by how powerful
the will to serve our neighbors can be
the will to serve our neighbors can be
199
579712
4094
Birkaç yıl önce küresel bir felaket
yaşandığında komşularımıza
yaşandığında komşularımıza
09:55
a few years ago,
200
583830
1298
yardım etme isteğinin
09:58
when we faced a global catastrophe.
201
586004
2003
gücü karşısında çok etkilendim.
10:00
In December 2013,
202
588660
1702
Aralık 2013 tarihinde,
10:02
something happened in the rainforests
across the border from us in Guinea.
across the border from us in Guinea.
203
590386
3575
Ginea sınırında yağmur ormanlarında
bir şeyler oldu.
bir şeyler oldu.
10:05
A toddler named Emile fell sick
with vomiting, fever and diarrhea.
with vomiting, fever and diarrhea.
204
593985
4600
Emile isminde küçük bir çocuk hastalandı;
ateşli ve ishaldi, kusuyordu da.
ateşli ve ishaldi, kusuyordu da.
10:10
He lived in an area
where the roads were sparse
where the roads were sparse
205
598609
2309
Yolların yetersiz olduğu
bir bölgede yaşıyordu
bir bölgede yaşıyordu
10:12
and there had been massive
shortages of health workers.
shortages of health workers.
206
600942
2906
ve sağlık çalışanları konusunda
ciddi bir azalma vardı.
ciddi bir azalma vardı.
10:16
Emile died,
207
604832
1156
Emile hayatını kaybetti,
10:18
and a few weeks later his sister died,
208
606012
1857
ve birkaç hafta sonra kızkardeşi,
10:19
and a few weeks later his mother died.
209
607893
1920
birkaç hafta sonra da annesi öldü.
10:21
And this disease would spread
from one community to another.
from one community to another.
210
609837
3175
Bu hastalık bir topluluktan diğerine
yayılan cinstendi.
yayılan cinstendi.
10:25
And it wasn't until three months later
211
613036
2025
Nitekim dünya bunu Ebola olarak
10:27
that the world recognized this as Ebola.
212
615085
2782
tanıyana dek üç ay geçti.
10:30
When every minute counted,
we had already lost months,
we had already lost months,
213
618304
2698
Her dakika önemliyken,
aylar kaybetmiştik,
aylar kaybetmiştik,
10:33
and by then the virus had spread
like wildfire all across West Africa,
like wildfire all across West Africa,
214
621026
3453
o zamana kadar da virüs
Batı Afrika boyunca hızla yayıldı,
Batı Afrika boyunca hızla yayıldı,
10:36
and eventually to other
parts of the world.
parts of the world.
215
624503
2026
sonra da dünyanın diğer bölgelerine.
10:38
Businesses shut down,
airlines started canceling routes.
airlines started canceling routes.
216
626553
3298
İşletmeler kapandı, havayolu şirketleri
seferlerini iptal etti.
seferlerini iptal etti.
10:41
At the height of the crisis,
217
629875
1416
Kriz zirvedeyken,
10:43
when we were told that 1.4 million
people could be infected,
people could be infected,
218
631315
4445
bize 1.4 milyon insanın
virüsü kapmış olabileceği söylendi.
virüsü kapmış olabileceği söylendi.
10:47
when we were told
that most of them would die,
that most of them would die,
219
635784
3503
Bize çoğunun öleceği söylendiğinde,
10:51
when we had nearly lost all hope,
220
639311
2414
neredeyse umudumuzu kaybetmiştik.
10:55
I remember standing with a group
of health workers
of health workers
221
643678
2872
Bir grup sağlık çalışanıyla
10:58
in the rainforest where
an outbreak had just happened.
an outbreak had just happened.
222
646574
2758
salgının başladığı yağmur ormanında
durduğumu hatırlıyorum.
durduğumu hatırlıyorum.
11:01
We were helping train and equip
them to put on the masks,
them to put on the masks,
223
649356
2989
Maske takmaları ve talimatlara uymaları
için yardım ediyorduk,
için yardım ediyorduk,
11:04
the gloves and the gowns that they needed
224
652369
2040
virüsten korunmaları için gereken
11:06
to keep themselves safe from the virus
225
654433
1995
eldiven ve giysileri temin ediyorduk,
11:08
while they were serving their patients.
226
656452
2308
onlar da hastalarına yardım ediyordu.
11:10
I remember the fear in their eyes.
227
658784
2301
Gözlerindeki korkuyu hatırlıyorum.
11:14
And I remember staying up at night,
terrified if I'd made the right call
terrified if I'd made the right call
228
662492
4586
Onları sahada tutarak doğru bir karar
verip vermediğim korkusuyla
verip vermediğim korkusuyla
11:20
to keep them in the field.
229
668519
1389
geceleri uyuyamazdım.
11:22
When Ebola threatened to bring
humanity to its knees,
humanity to its knees,
230
670757
3885
Ebola insanlığı bu denli tehdit ettiğinde,
11:27
Liberia's community health workers
didn't surrender to fear.
didn't surrender to fear.
231
675496
3073
Liberya toplum sağlık çalışanları
korkuya teslim olmadı.
korkuya teslim olmadı.
11:31
They did what they had always done:
232
679779
2328
Her zaman yaptıkları gibi
11:34
they answered the call
to serve their neighbors.
to serve their neighbors.
233
682131
2954
komşularına yardım etme çağrısına
cevap vermişlerdi.
cevap vermişlerdi.
11:37
Community members across Liberia
learned the symptoms of Ebola,
learned the symptoms of Ebola,
234
685586
3768
Liberya boyunca topluluk üyeleri
Ebola semptomlarını öğrendi,
Ebola semptomlarını öğrendi,
11:41
teamed up with nurses and doctors
to go door-to-door to find the sick
to go door-to-door to find the sick
235
689378
3553
hemşire ve doktorlarla
kapı kapı dolaşarak hastaları bulup
kapı kapı dolaşarak hastaları bulup
11:44
and get them into care.
236
692955
1556
onları tedavi altına aldılar.
11:46
They tracked thousands of people
who had been exposed to the virus
who had been exposed to the virus
237
694535
3410
Virüse yakalanmış binlerce insanı
bulmayı başardılar
bulmayı başardılar
11:49
and helped break
the chain of transmission.
the chain of transmission.
238
697969
2423
ve bulaşmasını önlediler.
11:52
Some ten thousand community
health workers risked their own lives
health workers risked their own lives
239
700416
3310
On bin kadar toplum sağlık çalışanı
hayatlarını riske atarak
hayatlarını riske atarak
11:55
to help hunt down this virus
and stop it in its tracks.
and stop it in its tracks.
240
703750
3208
virüsün kaynağını bulup
kendi yerinde hastalığı durdurdular.
kendi yerinde hastalığı durdurdular.
11:59
(Applause)
241
707527
5885
(Alkışlar)
12:06
Today, Ebola has come
under control in West Africa,
under control in West Africa,
242
714696
3510
Bugün Ebola Batı Afrika'da
kontrol altında
kontrol altında
12:10
and we've learned a few things.
243
718230
1621
ve biz de bundan
bazı şeyler öğrendik.
bazı şeyler öğrendik.
12:12
We've learned that blind spots
in rural health care
in rural health care
244
720349
2598
Kırsal sağlık sisteminde
göz ardı edilen hususların
göz ardı edilen hususların
12:14
can lead to hot spots of disease,
245
722971
1798
hastalıkların artmasını
teşvik ettiğini
teşvik ettiğini
12:16
and that places all of us at greater risk.
246
724793
2416
ve hepimizi büyük risk
altında olduğunu öğrendik.
altında olduğunu öğrendik.
12:19
We've learned that the most efficient
emergency system
emergency system
247
727702
2692
En etkili acil durum sisteminin
12:22
is actually an everyday system,
248
730418
2028
her gün uygulanan sistemler olduğunu,
12:24
and that system has to reach
all communities,
all communities,
249
732470
2726
Emile'in kırsal toplumu dahil
bu sistemin tüm toplumlara
bu sistemin tüm toplumlara
12:27
including rural communities like Emile's.
250
735220
2275
ulaşması gerektiğini öğrendik.
12:30
And most of all,
251
738540
1151
En önemlisi,
12:31
we've learned from the courage
of Liberia's community health workers
of Liberia's community health workers
252
739715
3461
Liberya toplum sağlık çalışanlarının
cesaretiyle insanların
cesaretiyle insanların
12:35
that we as people are not defined
by the conditions we face,
by the conditions we face,
253
743200
3721
başlarına gelen durumlarla
ne kadar çaresiz görünseler de
ne kadar çaresiz görünseler de
12:38
no matter how hopeless they seem.
254
746945
2064
tanımlanamayacağını öğrendik.
12:42
We're defined by how we respond to them.
255
750140
2132
Bizi tanımlayan şey,
durumumuza nasıl cevap verdiğimiz.
durumumuza nasıl cevap verdiğimiz.
12:46
For the past 15 years,
256
754300
2051
Son 15 yıldır,
12:49
I've seen the power of this idea
257
757249
2003
Bu fikirden doğan gücün
12:51
to transform everyday citizens
into community health workers --
into community health workers --
258
759276
4097
sıradan vatandaşları nasıl
sağlık çalışanlarına dönüştürdüğünü --
sağlık çalışanlarına dönüştürdüğünü --
12:55
into everyday heroes.
259
763397
1863
onları kahraman yaptığını gördüm.
Bunun her yerde işe yaradığını gördüm.
12:58
And I've seen it play out everywhere,
260
766124
1802
12:59
from the forest communities
of West Africa,
of West Africa,
261
767950
2058
Batı Afrika'nın orman topluluklarından
13:02
to the rural fishing villages of Alaska.
262
770032
2245
Alaska'nın kırsal balık
avlama köylerine kadar.
avlama köylerine kadar.
13:04
It's true,
263
772979
1150
Doğru,
13:06
these community health workers
aren't doing neurosurgery,
aren't doing neurosurgery,
264
774153
3049
bu toplum sağlık çalışanları
beyin ameliyatı yapmıyorlar
beyin ameliyatı yapmıyorlar
13:09
but they're making it possible
265
777226
1492
ama herkesin her yerde
13:10
to bring health care within reach
of everyone everywhere.
of everyone everywhere.
266
778742
3072
sağlık erişimi olmasını mümkün kılıyorlar.
13:15
So now what?
267
783645
1217
Peki ya şimdi?
13:17
Well, we know that there are still
millions of people dying
millions of people dying
268
785812
3764
Dünyanın kırsal kesimlerinde
halâ milyonlarca insanın
halâ milyonlarca insanın
13:21
from preventable causes
269
789600
1749
önlenebilir sebeplerden
13:23
in rural communities around the world.
270
791373
1875
hayatını kaybettiğini biliyoruz.
13:25
And we know that the great majority
of these deaths are happening
of these deaths are happening
271
793272
3841
Bu ölümlerin büyük bölümünün
bu 75 maviyle taralı
bu 75 maviyle taralı
13:29
in these 75 blue-shaded countries.
272
797137
2323
ülkelerde gerçekleştiğini biliyoruz.
13:31
What we also know
273
799849
1151
Şunu da biliyoruz ki
13:33
is that if we trained an army
of community health workers
of community health workers
274
801024
3443
bir toplum sağlık çalışanları ordusuna
13:36
to learn even just 30 lifesaving skills,
275
804491
3333
sadece 30 hayat kurtarma
yetisi kazandırarak,
yetisi kazandırarak,
13:40
we could save the lives of nearly
30 million people by 2030.
30 million people by 2030.
276
808508
4116
2030 yılına dek yaklaşık
30 milyon insanın hayatını kurtarabiliriz.
30 milyon insanın hayatını kurtarabiliriz.
13:45
Thirty services could save
30 million lives by 2030.
30 million lives by 2030.
277
813652
4645
30 hizmet, 2030'a kadar
30 milyon hayat kurtarabilir.
30 milyon hayat kurtarabilir.
13:50
That's not just a blueprint --
278
818321
1743
Bu yalnızca bir tasarı değil -
13:52
we're proving this can be done.
279
820088
1795
bunun olabileceğini kanıtlıyoruz.
13:53
In Liberia,
280
821907
1160
Liberya'da
13:55
the Liberian government is training
thousands of workers like A.B. and Musu
thousands of workers like A.B. and Musu
281
823091
4265
Liberya hükümeti Ebola sonrasında
A.B. ve Musu gibi binlerce çalışanı
A.B. ve Musu gibi binlerce çalışanı
13:59
after Ebola,
282
827380
1158
ülkedeki tüm çocuk ve ailelere
14:00
to bring health care to every
child and family in the country.
child and family in the country.
283
828562
3477
sağlık yardımı ulaştırmak için eğitiyor.
14:04
And we've been honored to work with them,
284
832063
2031
Onlarla çalıştığımız için onur duyuyoruz,
14:06
and are now teaming up
with a number of organizations
with a number of organizations
285
834118
2508
şimdi de diğer ülkelerde çalışan
14:08
that are working across other countries
286
836650
2222
birçok organizasyonla ortaklık kurarak
14:10
to try to help them do the same thing.
287
838896
2023
aynı şeyi gerçekleştrmeye çalışıyoruz.
14:14
If we could help these countries scale,
288
842005
2690
Bu ülkelerin bunu yapmasına yardım edersek
14:17
we could save millions of lives,
289
845550
1632
milyonlarca hayat kurtarabiliriz,
14:19
and at the same time,
290
847206
1356
aynı zamanda
14:20
we could create millions of jobs.
291
848586
1781
milyonlarca iş de yaratabiliriz.
14:23
We simply can't do that, though,
without technology.
without technology.
292
851875
2922
Tabii bunu teknoloji olmadan yapamayız.
14:27
People are worried that technology
is going to steal our jobs,
is going to steal our jobs,
293
855286
3088
İnsanlar teknolojinin işimizi
elimizden alacağını düşünüyor
elimizden alacağını düşünüyor
14:30
but when it comes
to community health workers,
to community health workers,
294
858398
2199
ama toplum sağlık çalışanları için
14:32
technology has actually
been vital for creating jobs.
been vital for creating jobs.
295
860621
3256
teknoloji iş yaratma konusunda çok önemli.
14:35
Without technology --
without this smartphone,
without this smartphone,
296
863901
2416
Teknoloji olmadan,
bu akıllı telefon olmadan
bu akıllı telefon olmadan
14:38
without this rapid test --
297
866341
2722
bu hızlı test imkanı olmadan -
14:41
it would have been impossible for us
to be able to employ A.B. and Musu.
to be able to employ A.B. and Musu.
298
869960
4533
A.B. ve Musu'yu görevlendirmemiz
imkansız olurdu.
imkansız olurdu.
14:47
And I think it's time
for technology to help us train,
for technology to help us train,
299
875464
2682
Teknolojinin eğitimimize yardım etme,
14:50
to help us train people faster
and better than ever before.
and better than ever before.
300
878170
3540
bizi hiç olmadığımız kadar hızlı
ve daha iyi eğitme zamanı geldi.
ve daha iyi eğitme zamanı geldi.
14:54
As a doctor,
301
882578
1150
Doktor olarak,
14:55
I use technology to stay up-to-date
and keep certified.
and keep certified.
302
883752
3491
Teknolojiyi güncel bilgileri edinmede
ve yetkili kalmada kullanıyorum.
ve yetkili kalmada kullanıyorum.
14:59
I use smartphones, I use apps,
I use online courses.
I use online courses.
303
887267
2695
Akıllı telefon, app'ler
ve online kurslar kullanıyorum.
ve online kurslar kullanıyorum.
15:01
But when A.B. wants to learn,
304
889986
2212
A.B. öğrenmek için
15:04
he's got to jump back in that canoe
305
892222
2095
o kayığa atlayıp
15:07
and get to the training center.
306
895152
1640
eğitim merkezine gelmek zorunda.
15:08
And when Musu shows up for training,
307
896816
2192
Musu derse geldğinde,
15:11
her instructors are stuck using
flip charts and markers.
flip charts and markers.
308
899710
3605
öğretmenleri kağıt tahtalar ve kalemler
kullanmak zorunda.
kullanmak zorunda.
15:16
Why shouldn't they have the same
access to learn as I do?
access to learn as I do?
309
904147
4533
Neden benim sahip olduğum erişime
onlar da sahip olmasın?
onlar da sahip olmasın?
15:22
If we truly want community health workers
to master those lifesaving skills
to master those lifesaving skills
310
910384
3628
Toplum sağlık çalışanlarının
bu hayat kurtarma yetilerini gerçekten
bu hayat kurtarma yetilerini gerçekten
15:26
and even more,
311
914036
1252
öğrenmelerini istiyorsak,
15:28
we've got to change this old-school
model of education.
model of education.
312
916098
3254
eski tip eğitim sistemini
değiştirmek zorundayız.
değiştirmek zorundayız.
Burada değişimi yaratacak olan teknoloji.
15:32
Tech can truly be a game changer here.
313
920282
1898
Dijital eğitim devrimi beni şaşırtıyor.
15:34
I've been in awe of the digital
education revolution
education revolution
314
922204
3545
15:37
that the likes of Khan Academy
and edX have been leading.
and edX have been leading.
315
925773
3160
Khan Academy ve edX'in
geldiği noktaya bir bakın.
geldiği noktaya bir bakın.
15:42
And I've been thinking that it's time;
316
930041
2493
Ben de zamanı geldi diye düşünüyorum;
15:44
it's time for a collision
317
932558
1391
Artık dijital eğitim devrimi
15:45
between the digital education revolution
318
933973
2311
ve toplum sağlık devriminin
15:48
and the community health revolution.
319
936308
2150
çarpışmasının zamanı geldi.
15:51
And so, this brings me
to my TED Prize wish.
to my TED Prize wish.
320
939483
3220
Bu da beni benim TED Ödülü
dileğime getiriyor.
dileğime getiriyor.
15:55
I wish --
321
943759
1801
Dilerim ki-
15:57
I wish that you would help us recruit
322
945584
2206
Dilerim dünyanın gördüğü
15:59
the largest army of community health
workers the world has ever known
workers the world has ever known
323
947814
3928
en geniş çaplı toplum sağlık çalışanı
ordusunu oluşturmamıza,
ordusunu oluşturmamıza,
16:04
by creating the Community Health Academy,
324
952068
2825
Toplumsal Sağlık Akademisinı kurarak
16:06
a global platform to train,
connect and empower.
connect and empower.
325
954917
3205
küresel bir platformda eğitim
ve güçlenmemize yardım edersiniz.
ve güçlenmemize yardım edersiniz.
16:10
(Applause)
326
958797
1166
(Alkış)
16:11
Thank you.
327
959988
1162
Teşekkür ederim.
16:13
(Applause)
328
961175
3602
(Alkışlar)
16:16
Thank you.
329
964801
1158
Teşekkürler.
16:19
Here's the idea:
330
967816
1544
Fikir şu:
16:21
we'll create and curate
331
969384
2070
En iyi dijital eğitim kaynaklarını
16:24
the best in digital education resources.
332
972066
3875
yaratacağız ve kuracağız.
16:28
We will bring those to community
health workers around the world,
health workers around the world,
333
976802
4635
Bu toplum sağlık çalışanlarını
dünyanın her yerine getireceğiz,
dünyanın her yerine getireceğiz,
16:33
including A.B. and Musu.
334
981461
1253
A.B. ve Musu dahil.
16:34
They'll get video lessons
on giving kids vaccines
on giving kids vaccines
335
982738
2802
Çocuklara aşı yapmayı öğreten videolar,
16:37
and have online courses
on spotting the next outbreak,
on spotting the next outbreak,
336
985564
3213
bir salgını önceden anlamalarını
sağlayacak online dersler olacak
sağlayacak online dersler olacak
ve kağıt tahtalarla yetinmeyecekler.
16:40
so they're not stuck using flip charts.
337
988801
1883
16:42
We'll help these countries
accredit these workers,
accredit these workers,
338
990708
3836
Ülkelerin bu çalışanları tanımasına
yardım edeceğiz,
yardım edeceğiz,
16:46
so that they're not stuck remaining
an under-recognized, undervalued group,
an under-recognized, undervalued group,
339
994568
4707
böylece tanınmayan, değeri bilinmeyen
bir grup olmaktan çıkıp
bir grup olmaktan çıkıp
16:51
but become a renowned,
empowered profession,
empowered profession,
340
999299
2737
güçlü ve takdir edilen.
bir meslek erbabı olacaklar,
bir meslek erbabı olacaklar,
16:54
just like nurses and doctors.
341
1002060
1761
tıpkı doktor ve hemşireler gibi.
16:57
And we'll create a network
of companies and entrepreneurs
of companies and entrepreneurs
342
1005406
3323
Hayat kurtaran yenilikler getirmiş
şirket ve girişimcilerden oluşan
şirket ve girişimcilerden oluşan
17:00
who've created innovations
that can save lives
that can save lives
343
1008753
2276
bir ağ oluşturacağız
ve Musu gibi çalışanlarla
ve Musu gibi çalışanlarla
17:03
and help them connect
to workers like Musu,
to workers like Musu,
344
1011053
2380
bağlantı kurmasını sağlayacağız
17:05
so she can help better
serve her community.
serve her community.
345
1013457
2575
böylece topluluğuna
daha iyi yardım edebilecek.
daha iyi yardım edebilecek.
Bıkmadan hükümetlerle çalışmaya devam
ederek toplum sağlık çalışanlarını
ederek toplum sağlık çalışanlarını
17:08
And we'll work tirelessly
to persuade governments
to persuade governments
346
1016959
3206
17:12
to make community health workers
a cornerstone of their health care plans.
a cornerstone of their health care plans.
347
1020189
3982
sağlık sistemlerinin önemli bir parçası
yapmalarını sağlayacağız.
yapmalarını sağlayacağız.
17:17
We plan to test and prototype
the academy in Liberia
the academy in Liberia
348
1025734
3789
Akademiyi Liberya ve diğer birkaç ülkede
17:21
and a few other partner countries,
349
1029547
1872
denemek istiyoruz.
17:23
and then we plan to take it global,
350
1031443
1787
Sonra Kuzey Amerika dahil
17:25
including to rural North America.
351
1033254
2223
küresel bir hale getireceğiz.
17:28
With the power of this platform,
352
1036103
1590
Bu platformun yardımıyla,
17:29
we believe countries can be more persuaded
353
1037717
2562
ülkelerin bir sağlık evriminin gerçekten
17:32
that a health care revolution
really is possible.
really is possible.
354
1040303
3325
mümkün olduğuna inanacağını düşünüyoruz.
17:36
My dream is that this academy
will contribute to the training
will contribute to the training
355
1044470
4088
Hayalim bu akademinin
yüz binlerce toplum sağlık çalışanının
yüz binlerce toplum sağlık çalışanının
17:40
of hundreds of thousands
of community members
of community members
356
1048582
2212
eğitimine katkıda bulunarak
17:42
to help bring health care
to their neighbors --
to their neighbors --
357
1050818
2899
sağlık yardımını komşularına götürmesi -
17:45
the hundreds of millions of them
358
1053741
1610
yüz milyonlarcası
17:47
that live in the world's most
remote communities,
remote communities,
359
1055375
2621
dünyanın en ücra yerlerinde yaşıyorlar,
17:50
from the forest communities
of West Africa,
of West Africa,
360
1058785
2081
Batı Afrika'nın yağmur topluluklarından
17:52
to the fishing villages of rural Alaska;
361
1060890
2140
Alaska'nın balık avlama köylerine kadar;
17:55
from the hilltops of Appalachia,
to the mountains of Afghanistan.
to the mountains of Afghanistan.
362
1063054
4062
Appalachia tepelerinden,
Afganistan'ın dağlarına kadar.
Afganistan'ın dağlarına kadar.
17:59
If this vision is aligned with yours,
363
1067140
2690
Bu vizyon size de hitap ediyorsa,
18:01
head to communityhealthacademy.org,
364
1069854
3221
communityhealthacademy.org
adresini ziyaret edin
adresini ziyaret edin
18:05
and join this revolution.
365
1073740
1680
ve bu devrime katılın.
18:08
Let us know if you or your organization
or someone you know could help us
or someone you know could help us
366
1076536
4653
Organizasyonunuz veya tanıdığınız
birilerinin yardımı olabilirse bildirin,
birilerinin yardımı olabilirse bildirin,
18:13
as we try to build this academy
over the next year.
over the next year.
367
1081213
3231
biz de önümüzdeki yıl içinde
bu akademiyi kurmakla uğraşalım.
bu akademiyi kurmakla uğraşalım.
18:17
Now, as I look out into this room,
368
1085574
1956
Şimdi salona bir göz attığımda,
18:20
I realize that our journeys
are not self-made;
are not self-made;
369
1088310
2706
hayat mücadelemizin bireysel değil
başkalarıyla şekillendiğini görüyorum
18:23
they're shaped by others.
370
1091040
1509
18:24
And there have been so many here
that have been part of this cause.
that have been part of this cause.
371
1092573
3843
Bu amacın bir parçası olan
çok kişi var.
çok kişi var.
18:28
We're so honored to be part
of this community,
of this community,
372
1096440
3210
Bu topluluğun bir parçası olduğumuz için
büyük onur duyuyoruz,
büyük onur duyuyoruz,
18:31
and a community that's willing
to take on a cause
to take on a cause
373
1099674
2683
böylesine cesur bir amaca katkı koymaya
18:34
as audacious as this one,
374
1102381
1368
gönüllü bir topluluk,
18:35
so I wanted to offer, as I end,
375
1103773
2075
o yüzden ben de hissettiklerimi
18:37
a reflection.
376
1105872
1222
paylaşmak istiyorum.
18:39
I think a lot more about
what my father taught me.
what my father taught me.
377
1107986
2987
Babamın bana öğrettiği şeyi
çok daha sık düşünüyorum.
çok daha sık düşünüyorum.
18:43
These days, I too have become a dad.
378
1111726
2201
Bu günlerde ben de baba oldum.
18:45
I have two sons,
379
1113951
2016
İki oğlum var,
18:47
and my wife and I just learned
that she's pregnant with our third child.
that she's pregnant with our third child.
380
1115991
3988
eşimin üçüncü çocuğumuza hamile
olduğunu yeni öğrendik.
olduğunu yeni öğrendik.
18:52
(Applause)
381
1120003
1008
(Alkışlar)
18:53
Thank you.
382
1121035
1067
Teşekkür ederim.
18:54
(Applause)
383
1122126
1551
(Alkışlar)
18:56
I was recently caring
for a woman in Liberia
for a woman in Liberia
384
1124056
2828
Yakın zamanda Liberya'da
bir kadın hastaya bakıyordum,
bir kadın hastaya bakıyordum,
18:58
who, like my wife,
was in her third pregnancy.
was in her third pregnancy.
385
1126908
2725
benim eşim gibi üçüncü
hamileliğini geçirmekteydi.
hamileliğini geçirmekteydi.
19:02
But unlike my wife,
386
1130371
1709
Ancak eşimden farklı olarak,
19:04
had had no prenatal care
with her first two babies.
with her first two babies.
387
1132958
2999
ilk iki çocuğu için doğum öncesi
bir hizmet almamıştı.
bir hizmet almamıştı.
19:09
She lived in an isolated community
in the forest that had gone for 100 years
in the forest that had gone for 100 years
388
1137549
4392
Ormanda izole olmuş ve hiçbir
sağlık hizmeti olmadan 100 yıl geçirmiş
sağlık hizmeti olmadan 100 yıl geçirmiş
19:13
without any health care
389
1141965
1389
bir toplulukta yaşıyordu.
19:16
until ...
390
1144513
1628
Ta ki...
19:18
until last year when a nurse
trained her neighbors
trained her neighbors
391
1146165
3383
geçen sene bir hemşire
komşularını toplum sağlık çalışanları
komşularını toplum sağlık çalışanları
19:21
to become community health workers.
392
1149572
1711
olmaları için eğitene kadar.
19:23
So here I was,
393
1151307
1292
Ben de ordaydım,
19:24
seeing this patient
who was in her second trimester,
who was in her second trimester,
394
1152623
4240
Hamileliğinin ilk 3 ayını doldurmuş
bu hastayı gördüm,
bu hastayı gördüm,
19:28
and I pulled out the ultrasound
to check on the baby,
to check on the baby,
395
1156887
3272
ultrason aletiyle bebeğine baktım,
19:32
and she started telling us stories
about her first two kids,
about her first two kids,
396
1160183
3539
bize ilk iki çocuğuyla ilgili
hikayeler anlatmaya başladı,
hikayeler anlatmaya başladı,
19:35
and I had the ultrasound
probe on her belly,
probe on her belly,
397
1163746
3198
ultrasonu karnında basılı tutmuştum,
19:38
and she just stopped mid-sentence.
398
1166968
2268
lafını yarıda kesti.
19:43
She turned to me and she said,
399
1171221
1541
Bana döndü ve şöyle dedi:
19:44
"Doc, what's that sound?"
400
1172786
2294
''Doktor, bu ses ne?''
19:49
It was the first time she'd ever heard
her baby's heartbeat.
her baby's heartbeat.
401
1177371
3178
Bir bebeğin kalbini ilk defa duymuştu.
19:54
And her eyes lit up in the same way
my wife's eyes and my own eyes lit up
my wife's eyes and my own eyes lit up
402
1182111
5060
Gözleri tıpkı benim ve eşimin
bebeğimizin kalp atışını duyduğumuzda
bebeğimizin kalp atışını duyduğumuzda
19:59
when we heard our baby's heartbeat.
403
1187195
2135
olduğu gibi ışıkla parladı.
20:03
For all of human history,
404
1191544
2153
İnsan tarihi boyunca
20:05
illness has been universal
and access to care has not.
and access to care has not.
405
1193721
4532
hastalıklar evrensel iken,
tedaviye erişim değildi.
tedaviye erişim değildi.
20:10
But as a wise man once told me:
406
1198277
1886
Ancak çok erdemli bir adamın
bana dediği gibi:
bana dediği gibi:
20:13
no condition is permanent.
407
1201690
2488
hiçbir durum kalıcı değildir.
20:17
It's time.
408
1205491
1228
Artık zaman geldi.
20:18
It's time for us to go as far as it takes
409
1206743
2323
Artık bu durumu değiştirmek için
20:21
to change this condition together.
410
1209090
2092
ne kadar gitmemiz gerekiyorsa gitmeliyiz.
20:23
Thank you.
411
1211694
1154
Teşekkür ederim.
20:24
(Applause)
412
1212872
4467
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Raj Panjabi - PhysicianA billion people around the world lack access to health care because they live too far from a clinic. 2017 TED Prize winner Raj Panjabi aims to extend health services to the last mile.
Why you should listen
Raj Panjabi was nine when civil war broke out in his native country, Liberia. His family resettled in High Point, North Carolina, but he returned to Liberia as a medical student in 2005. He was shocked to find a health care system in total devastation. Only 50 doctors remained to treat a population of four million.
With a team of Liberian civil war survivors, American health workers and $6,000 he'd received as a wedding gift, Panjabi co-founded Last Mile Health. The organization saves lives in the world's most remote communities by partnering with governments to deploy, sustain and manage national networks of community health professionals. They currently support the Government of Liberia's deployment of more than 4,000 health workers to provide life-saving healthcare to 1.2 million people and protect against the next epidemic. Last Mile Health's network of community health workers can be leveraged in a crisis -- in the fight against Ebola, the organization aided government response by training health workers in southeastern Liberia.
Panjabi is a physician in the Division of Global Health Equity at Harvard Medical School, Brigham and Women's Hospital. He is a recipient of the Skoll Award for Social Entrepreneurship and was named to TIME's list of the "100 Most Influential People in the World" in 2016. As the winner of the 2017 TED Prize, Panjabi is creating the Community Health Academy, a global platform to train, connect and empower community health workers. The Academy aims to reinvent the education of community health workers -- and the leaders who support them -- for the digital age.
Raj Panjabi | Speaker | TED.com