TEDGlobal 2017
Miho Janvier: Lessons from a solar storm chaser
Miho Janvier: Bir güneş fırtınası avcısından dersler
Filmed:
Readability: 4.4
1,175,884 views
Uzay fiziği uzmanı Miho Janvier, güneş fırtınalarını incelemektedir: Bu güneş fırtınaları, Güneş'ten kopan ve Dünya'daki yaşamı bozabilen dev bulut parçacıklarıdır (ki aynı zamanda muhteşem bir aura üretir). Yaklaşık 10 milyon Kelvin derecesine ulaşabilen Güneş üzerindeki atmosferi nasıl inceliyorsunuz? Matematikle! Güneşin bizi Dünya'da nasıl etkilediğini daha iyi anlamaya çalıştığı araştırmasını paylaşan TED üyesine katıl.
Miho Janvier - Space physicist
TED Fellow Miho Janvier studies the the Sun -- in particular the origin of phenomena called "solar storms" which can impact planets in the solar system. Full bio
TED Fellow Miho Janvier studies the the Sun -- in particular the origin of phenomena called "solar storms" which can impact planets in the solar system. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Hemen hemen kış sonuydu,
00:13
It is almost the end of the winter,
0
1927
2930
00:16
and you've woken up to a cold house,
1
4881
2571
soğuk bir evde uyanmıştın,
00:19
which is weird, because
you left the heater on all night.
you left the heater on all night.
2
7476
3397
bu tuhaftı, çünkü kombi bütün gece açıktı.
00:24
You turn on the light.
3
12124
1301
Işığı açtın,
00:25
It's not working.
4
13449
1250
yanmıyor.
00:27
Actually, the coffee maker, the TV --
none of them are working.
none of them are working.
5
15252
5267
Aynı şekilde, kahve makinesi,
televizyon - hiçbiri çalışmıyor.
televizyon - hiçbiri çalışmıyor.
00:33
Life outside also seems to have stopped.
6
21249
2483
Dışarıdaki hayat da durmuş gibi.
00:36
There are no schools,
7
24796
1828
Okullar yok.
00:38
most of the businesses are shut,
8
26648
2241
İşyerlerinin neredeyse hepsi kapalı,
00:40
and there are no working trains.
9
28913
2026
trenler çalışmıyor.
00:43
This is not the opening scene
of a zombie apocalypse movie.
of a zombie apocalypse movie.
10
31852
3706
Bu, bir zombinin ortaya çıkışı
filminin açılış sahnesi değil.
filminin açılış sahnesi değil.
00:48
This is what happened in March 1989
in the Canadian province of Quebec,
in the Canadian province of Quebec,
11
36332
5912
Bu, 1989'da Kanada'nın Quebec
eyaletinde meydana gelen olay,
eyaletinde meydana gelen olay,
00:54
when the power grid lost power.
12
42268
2680
elektrik şebekesinin çökmesiydi.
00:57
The culprit?
13
45523
1163
Suçlu?
00:59
A solar storm.
14
47106
1198
Güneş fırtınası.
Güneş fırtınaları,
01:01
Solar storms are giant clouds of particles
15
49551
3063
zaman zaman güneşten kopan
ve bize aktif bir yıldıza
yakın yaşadığımızı
yakın yaşadığımızı
01:04
escaping from the Sun from time to time,
16
52638
2278
sürekli olarak hatırlatan
dev bulut parçacıklarıdır.
dev bulut parçacıklarıdır.
01:06
and a constant reminder that we live
in the neighborhood of an active star.
in the neighborhood of an active star.
17
54940
5349
01:13
And I, as a solar physicist,
18
61157
2608
Bir güneş fizikçisi olarak
01:15
I have a tremendous chance
to study these solar storms.
to study these solar storms.
19
63789
3720
güneş fırtınaları üzerinde çalışmak
için büyük bir şans elde ettim.
için büyük bir şans elde ettim.
01:19
But you see, "solar storm chaser"
20
67533
2721
Ama gördüğün üzere,
"güneş fırtınası avcısı"
"güneş fırtınası avcısı"
01:22
is not just a cool title.
21
70278
1672
pek de havalı bir lakap değil.
01:24
My research helps to understand
where they come from,
where they come from,
22
72799
3636
Araştırmam, onların nereden geldiğini,
nasıl hareket ettiklerini anlamaya
yardım etmekte ve uzun vadede,
yardım etmekte ve uzun vadede,
01:28
how they behave
23
76459
1444
01:29
and, in the long run,
24
77927
1175
01:31
aims to mitigate their effects
on human societies,
on human societies,
25
79126
2998
insan üzerindeki etkilerini
azaltmayı amaçlamaktadır,
azaltmayı amaçlamaktadır,
ki biraz sonra bunları ele alacağım.
01:34
which I'll get to in a second.
26
82148
1682
01:37
At the beginning of the space
exploration age 50 years ago only,
exploration age 50 years ago only,
27
85106
5544
Uzay araştırmalarının başlangıcında
yani sadece 50 yıl öncesinde,
yani sadece 50 yıl öncesinde,
01:42
the probes we sent in space
28
90674
2158
uzaya gönderdiğimiz sondalar,
01:44
revealed that the planets
in our Solar System
in our Solar System
29
92856
2814
güneş sistemimizdeki gezegenlerin
01:47
constantly bathe in a stream of particles
that are coming from the Sun
that are coming from the Sun
30
95694
4450
güneşten gelen ve güneş rüzgarı olarak
adlandırdığımız parçacıklar tarafından
adlandırdığımız parçacıklar tarafından
01:52
and that we call the solar wind.
31
100168
2601
sürekli olarak yıkandığını ortaya çıkardı.
01:55
And in the same way that global wind
patterns here on Earth
patterns here on Earth
32
103722
3617
Aynı şekilde dünyadaki rüzgar modelleri,
01:59
can be affected by hurricanes,
33
107363
2198
kasırgalar tarafından etkilenebilirken,
02:01
the solar wind is sometimes
affected by solar storms
affected by solar storms
34
109585
3761
güneş rüzgarları da bazen
“uzay kasırgaları” dediğimiz
“uzay kasırgaları” dediğimiz
02:05
that I like to call "space hurricanes."
35
113370
3176
güneş fırtınalarından etkilenirler.
02:09
When they arrive at planets,
36
117687
1953
Bunlar gezegenlere ulaştıklarında
02:11
they can perturb the space environment,
37
119664
2225
uzay ortamını bozabilirler,
02:13
which in turn creates
the northern or southern lights,
the northern or southern lights,
38
121913
3285
bir de kuzey ve güney ışıklarını,
02:17
for example, here on Earth,
39
125222
2188
örneğin sadece dünyada değil,
02:19
but also Saturn
40
127434
1868
Satürn
02:21
and also Jupiter.
41
129953
1953
ve Jüpiter’de de oluştururlar.
02:25
Luckily, here on Earth,
42
133151
2688
Şanslıyız ki dünyada,
02:27
we are protected
by our planet's natural shield,
by our planet's natural shield,
43
135863
3091
gezegenimizin doğal kalkanı olan
02:30
a magnetic bubble that we call
the magnetosphere
the magnetosphere
44
138978
3111
manyetosfer olarak adlandırdığımız
ve sağ tarafta görebileceğiniz
ve sağ tarafta görebileceğiniz
02:34
and that you can see here
on the right side.
on the right side.
45
142113
2378
manyetik kabarcık tarafından korunuyoruz.
02:37
Nonetheless, solar storms
can still be responsible
can still be responsible
46
145281
3248
Bununla birlikte güneş fırtınaları,
02:40
for disrupting satellite
telecommunications and operations,
telecommunications and operations,
47
148553
4614
uydu haberleşmesi ve çalışmalarının,
elektrik güç iletiminin yanısıra,
elektrik güç iletiminin yanısıra,
02:45
for disrupting navigation
systems, such as GPS,
systems, such as GPS,
48
153191
3605
GPS gibi navigasyon
sistemlerinin bozulmasından
sistemlerinin bozulmasından
02:48
as well as electric power transmission.
49
156820
2481
sorumlu olabilir.
02:51
All of these are technologies
on which us humans rely more and more.
on which us humans rely more and more.
50
159895
5854
Ki bunların hepsi bizlerin gitgide
daha da bağımlı olduğu teknolojilerdir.
daha da bağımlı olduğu teknolojilerdir.
02:58
I mean, imagine if you woke up tomorrow
without a working cell phone --
without a working cell phone --
51
166420
4463
Demek istediğim, yarına cep telefonun
çalışmıyor bir şekilde uyandıysan -
çalışmıyor bir şekilde uyandıysan -
03:03
no internet on it,
52
171692
1553
bu, internetin olmaması,
03:05
which means no social media.
53
173269
2506
yani sosyal medyanın olmaması demektir.
03:07
I mean, to me that would be worse
than the zombie apocalypse.
than the zombie apocalypse.
54
175799
2924
Yani bana göre bu, zombi
kıyametinden daha kötü olurdu.
kıyametinden daha kötü olurdu.
03:10
(Laughter)
55
178747
1208
(Gülüşmeler)
03:12
By constantly monitoring the Sun, though,
56
180605
2095
Güneşi sürekli gözlemleyerek
03:14
we now know where
the solar storms come from.
the solar storms come from.
57
182724
2391
güneş fırtınalarının nereden
geldiğini artık biliyoruz.
geldiğini artık biliyoruz.
Onlar çok büyük miktarda enerjinin
depolandığı güneş bölgelerinden gelirler.
depolandığı güneş bölgelerinden gelirler.
03:17
They come from regions of the Sun
58
185753
1945
03:19
where a tremendous amount
of energy is being stored.
of energy is being stored.
59
187722
3292
03:23
You have an example here,
60
191038
1512
Bir örnek verecek olursak
03:24
as a complex structure
hanging above the solar surface,
hanging above the solar surface,
61
192574
3810
güneş yüzeyinin üzerinde
asılı duran karmaşık yapı,
asılı duran karmaşık yapı,
03:28
just on the verge of erupting.
62
196408
2421
şimdi patlamak üzere.
03:31
Unfortunately, we cannot send probes
63
199877
2886
Ne yazık ki
sıcaklığın yaklaşık 10 milyon
Kelvin derecesine kadar ulaşabileceği
Kelvin derecesine kadar ulaşabileceği
03:34
in the scorching hot
atmosphere of the Sun,
atmosphere of the Sun,
64
202787
3419
03:38
where temperatures can rise
up to around 10 million degrees Kelvin.
up to around 10 million degrees Kelvin.
65
206230
5208
Güneş'in kavurucu derecede
sıcak olan atmosferine
sıcak olan atmosferine
sondalar gönderemiyoruz.
03:44
So what I do is I use computer simulations
66
212227
4211
Bu yüzden bu fırtınaların hareketlerini
03:48
in order to analyze but also to predict
the behavior of these storms
the behavior of these storms
67
216462
4833
güneşte ilk oluştuklarında analiz etmek
ve aynı zamanda tahmin etmek için
ve aynı zamanda tahmin etmek için
03:53
when they're just born at the Sun.
68
221319
2781
bilgisayar simülasyonları kullanıyorum.
03:57
This is only one part
of the story, though.
of the story, though.
69
225421
2597
Gerçi bu, hikayenin sadece bir kısmı.
04:01
When these solar storms
are moving in space,
are moving in space,
70
229486
3858
Güneş fırtınaları uzayda hareket ederken
04:05
some of them will inevitably
encounter space probes
encounter space probes
71
233368
3606
bazıları,
kaçınılmaz bir şekilde,
biz insanların diğer dünyaları
keşfetmek için gönderdikleri
keşfetmek için gönderdikleri
04:08
that we humans have sent
in order to explore other worlds.
in order to explore other worlds.
72
236998
4608
uzay sondaları ile karşılaşacaklardır.
04:14
What I mean by other worlds is,
for example, planets,
for example, planets,
73
242105
2833
Diğer dünyalar ile kastettiğim şey,
örneğin sadece Venüs veya
Merkür gibi gezegenler değil,
Merkür gibi gezegenler değil,
04:16
such as Venus or Mercury,
74
244962
2100
04:19
but also objects, such as comets.
75
247086
2720
aynı zamanda kuyruklu
yıldızlar gibi cisimlerdir.
yıldızlar gibi cisimlerdir.
04:22
And while these space probes
have been made
have been made
76
250584
2586
Bu uzay sondaları
04:25
for different scientific endeavors,
77
253194
2711
farklı bilimsel çalışmalar yaparken
04:27
they can also act like tiny
cosmic meteorological stations
cosmic meteorological stations
78
255929
5137
küçük kozmik meteoroloji
istasyonları gibi de hareket edebilir
istasyonları gibi de hareket edebilir
04:33
and monitor the evolution
of these space storms.
of these space storms.
79
261090
2993
ve bu uzay fırtınalarının
gelişimini izleyebilirler.
gelişimini izleyebilirler.
04:36
So I, with a group of researchers,
gather and analyze this data
gather and analyze this data
80
264979
5335
Bu yüzden biz de bir grup araştırmacı ile
Güneş Sistemi'nin farklı
yerlerinden gelen bu verileri
yerlerinden gelen bu verileri
04:42
coming from different
locations of the Solar System.
locations of the Solar System.
81
270338
3049
toplar ve analiz ederiz.
04:45
And by doing so, my research
shows that, actually,
shows that, actually,
82
273411
3316
Bunu yaptığımda araştırmalarım,
aslında güneş fırtınalarının kendine
özgü bir şekle sahip olduğunu
özgü bir şekle sahip olduğunu
04:48
solar storms have a generic shape,
83
276751
2088
04:50
and that this shape evolves
as solar storms move away from the Sun.
as solar storms move away from the Sun.
84
278863
4505
ve güneşten uzaklaştıkça
bu şeklin değiştiğini gösteriyor.
bu şeklin değiştiğini gösteriyor.
Bu ne demek biliyor musun?
04:55
And you know what?
85
283392
1155
04:56
This is key for building tools
to predict space weather.
to predict space weather.
86
284571
5333
Bu, uzay iklimini tahmin etmek üzere
oluşturulan programlar için anahtardır.
oluşturulan programlar için anahtardır.
05:03
I would like to leave you
with this beautiful image.
with this beautiful image.
87
291420
3085
Sizlere bu güzel görüntü ile
veda etmek istiyorum.
veda etmek istiyorum.
05:06
This is us here on Earth,
88
294529
2409
Bu, bizim içinde bulunduğumuz dünya,
05:09
this pale blue dot.
89
297692
1317
yani bu soluk mavi nokta.
05:11
And while I study the Sun
and its storms every day,
and its storms every day,
90
299736
3664
Güneş ve güneş fırtınaları üzerine
araştırma yaptığım her gün,
araştırma yaptığım her gün,
05:15
I will always have a deep love
for this beautiful planet --
for this beautiful planet --
91
303424
3926
bu güzel gezegen için her daim
derin bir sevgiye sahip olacağım --
derin bir sevgiye sahip olacağım --
bu, aslında soluk mavi bir nokta,
05:20
a pale blue dot indeed,
92
308076
1391
05:21
but a pale blue dot
with an invisible magnetic shield
with an invisible magnetic shield
93
309491
3884
ama bizi korumaya yardımcı olan
görünmez bir manyetik kalkanlı
05:25
that helps to protect us.
94
313399
2206
soluk mavi bir nokta.
05:27
Thank you.
95
315629
1306
Teşekkür ederim.
05:28
(Applause)
96
316959
3341
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Miho Janvier - Space physicistTED Fellow Miho Janvier studies the the Sun -- in particular the origin of phenomena called "solar storms" which can impact planets in the solar system.
Why you should listen
Miho Janvier is a space physicist at the Institut d’Astrophysique Spatiale, France. Her work focuses on the understanding of when solar flares occur, how solar storms travel in space and how they impact planetary environments in the solar system and other star systems. In a nutshell, she works towards a better prediction of "space weather," with a goal of better understanding the influence of the Sun's activity on human societies. She uses data from space missions from NASA, ESA and JAXA as well as develop 3D computer models of solar eruptions.
Janvier is involved as the deputy project scientist on the instrument SPICE as well as a scientific co-Investigator on the instrument EUI on board Solar Orbiter, the next European Space Agency mission to explore the winds and storms coming out from the Sun. Her passion for astrophysics and science communication has led her to partner with the movie production company TreeHouse Digital Ltd to develop a 360 degrees experience of a solar storm using science data and VFX. This video runs in virtual reality headsets such as the Oculus Rift or Youtube 360, with a goal of educating the public about space science.
Miho Janvier | Speaker | TED.com