ABOUT THE SPEAKER
Romulus Whitaker - Herpetologist
Romulus Whitaker is a scientist and conservationist who slings around the globe to study and protect reptiles.

Why you should listen

Romulus Whitaker's boyhood fascination with the snakes near his home in Bombay has developed into a career of getting up close with some of the world's most venomous creatures. In 1972, Whitaker founded India's first snake park, in Madras, with support from the World Wildlife Fund. Later he founded the Madras Crocodile Bank Trust Centre for Herpetology to re-establish three species of crocodiles that were nearing extinction. The bank now houses 3,000 crocodiles of 15 species. Currently, Whitaker is focusing on the Gharial crocodile, whose species has less than 250 members left in Indian waters.

At age 65, he shows no sign of slowing down. “The Dragon Chronicles,” filmed in 2008 for PBS's series Nature, shows Whitaker cave-diving in ice-cold water for Slovenian olms, climbing trees in pursuit of flying lizards in the Western Ghats, and Komodo dragon-wrestling in Indonesia. Awarded the 2005 Whitley prize, Whitaker used the £30,000 purse to start the Agumbe Rainforest Research Station, the first to be built along the whole 1,000km length of the Western Ghats. He uses the research station to study king cobras in their natural habitat.

More profile about the speaker
Romulus Whitaker | Speaker | TED.com
TEDIndia 2009

Romulus Whitaker: The real danger lurking in the water

Romulus Whitaker: Suda Gizlenmiş Gerçek Tehlike

Filmed:
495,638 views

Ganj timsahı ve kral kobra, Hindistan'ın simge haline gelmiş en önemli sürüngenlerinden. Ancak bugün, su yollarının kirlenmesi nedeniyle her iki tür de yokolma tehlikesiyle karşı karşıya. Doğa korumacı Romulus Whitaker, bu muhteşem hayvanların sıradışı görüntüleri eşliğinde, yaşamlarımızı birlikte sürdürebilmemiz için bizi nehirleri korumaya teşvik ediyor.
- Herpetologist
Romulus Whitaker is a scientist and conservationist who slings around the globe to study and protect reptiles. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
I want you to put off your preconceptionsönyargılarını,
0
0
3000
Sizi, sürüngenlerle ilgili önyargılarınızdan,
00:18
your preconceivedönyargılı fearsendişe and thoughtsdüşünceler about reptilessürüngenler.
1
3000
5000
yerleşmiş korku ve düşüncelerinizden vazgeçirmek istiyorum.
00:23
Because that is the only way I'm going to get my storyÖykü acrosskarşısında to you.
2
8000
3000
Çünkü öykümü, size ancak bu şekilde anlatabilirim.
00:26
And by the way, if I come acrosskarşısında as a sortçeşit of
3
11000
3000
Bu arada, eğer gözünüze, hippi kılıklı
00:29
rabidKuduz, hippiehippi conservationistdoğacı,
4
14000
2000
fanatik bir doğa korumacı gibi görünürsem,
00:31
it's purelyyalnızca a figmentürünü of your imaginationhayal gücü.
5
16000
3000
bu tamamen sizin hayalgücünüzün eseridir.
00:34
(LaughterKahkaha)
6
19000
5000
(Kahkaha)
00:39
Okay. We are actuallyaslında the first speciesTürler on EarthDünya
7
24000
3000
Biz, kendi varlığını tehdit edecek kadar
00:42
to be so prolificüretken to actuallyaslında threatentehdit our ownkendi survivalhayatta kalma.
8
27000
5000
üretken olan yeryüzündeki tek türüz.
00:47
And I know we'vebiz ettik all seengörüldü imagesGörüntüler enoughyeterli to make us numbuyuşmuş,
9
32000
3000
Hepimiz, bizi hissizleştirmeye yetecek kadar
00:50
of the tragediestrajediler that we're perpetratingüretmiş on the planetgezegen.
10
35000
5000
trajedi yarattık ve gördük şu dünya üzerinde.
00:55
We're kindtür of like greedyaçgözlü kidsçocuklar, usingkullanma it all up, aren'tdeğil we?
11
40000
2000
Her şeyi tüketen açgözlü çocuklar gibiyiz, değil mi?
00:57
And todaybugün is a time for me to talk to you about waterSu.
12
42000
6000
İşte ben de bugün su hakkında konuşmak istiyorum.
01:03
It's not only because we like to drinkiçki lots of it,
13
48000
3000
Bunun tek nedeni, bol bol su içmekten, hatta onun fevkalade türevleri olan
01:06
and its marvelousharika derivativestürevler, beerbira, wineşarap, etcvb.
14
51000
5000
bira, şarap, vs içmekten hoşlandığımız için değil tabii.
01:11
And, of coursekurs, watch it falldüşmek from the skygökyüzü
15
56000
2000
Veya suyun gökyüzünden düşüşünü,
01:13
and flowakış in our wonderfulolağanüstü riversnehirler,
16
58000
3000
harika nehirlerimize akışını izlemekten hoşlandığımız için değil...
01:16
but for severalbirkaç other reasonsnedenleri as well.
17
61000
2000
Daha birçok farklı nedenden dolayı suyla ilgili konuşacağım.
01:18
When I was a kidçocuk, growingbüyüyen up in NewYeni YorkYork,
18
63000
2000
Çocukluğumda New York'ta
01:20
I was smittenvurulmuş by snakesyılan, the sameaynı way mostçoğu kidsçocuklar are
19
65000
2000
yılanlardan çok etkilenmiştim. Tıpkı, diğer çocukların
01:22
smittenvurulmuş by topsEn fazla, marblesmermerler, carsarabalar, trainstrenler, cricketKriket ballstaşaklar.
20
67000
5000
topaçlar, misketler, arabalar, trenler ve kriket toplarından etkilendikleri gibi.
01:27
And my motheranne, bravecesur ladybayan,
21
72000
2000
Kısmen, bunun suçlusu
01:29
was partlykısmen to blamesuçlama,
22
74000
2000
cesur bir kadın olan annemdi.
01:31
takingalma me to the NewYeni YorkYork NaturalDoğal HistoryGeçmiş MuseumMüze,
23
76000
2000
Beni, New York Doğa Tarih Müzesi'ne götürür
01:33
buyingalış me bookskitaplar on snakesyılan,
24
78000
2000
ve bana, yılanlarla ilgili kitaplar alırdı.
01:35
and then startingbaşlangıç this infamousrezil careerkariyer of mineMayın,
25
80000
4000
Sonunda, adı kötüye çıkmış olan
01:39
whichhangi has culminatedsonuçlandı in
26
84000
2000
kariyerimin de böylece, 60 yıl önce,
01:41
of coursekurs, arrivinggelen in IndiaHindistan 60 yearsyıl agoönce,
27
86000
4000
Hindistan'a geldiğimde başlamasını sağladı.
01:45
broughtgetirdi by my motheranne, DorisDoris NordenNorden,
28
90000
2000
Hindistan'a, Annem Doris Norden ve
01:47
and my stepfatherüvey baba, RamaRama ChattopadhyayaSudipto.
29
92000
2000
üvey babam Rama Chattopadhyaya'yla birlikte gelmiştik.
01:49
It's been a rollerrulman coasterbardak altlığı ridebinmek.
30
94000
4000
Benim için lunapark treninde uçmak gibi birşeydi.
01:53
Two animalshayvanlar, two iconicikonik reptilessürüngenler
31
98000
2000
İki hayvan, iki sembolleşmiş sürüngen,
01:55
really captivatedbüyüledi me very earlyerken on.
32
100000
3000
Hindistan'daki ilk günlerimde beni büyüledi.
01:58
One of them was the remarkabledikkat çekici gharialgharial.
33
103000
3000
Onlardan biri, olağanüstü Ganj timsahıydı.
02:01
This crocodileTimsah, whichhangi growsbüyür to almostneredeyse 20 feetayaklar long
34
106000
2000
Kuzey nehirlerinde yaşayan,
02:03
in the northernkuzey riversnehirler,
35
108000
2000
boyu yaklaşık 6 metreye ulaşan bu timsah
02:05
and this charismatickarizmatik snakeYılan, the kingkral cobraKobra.
36
110000
5000
ve yine bu karizmatik yılan: Kral kobra...
02:10
What my purposeamaç of the talk todaybugün really is,
37
115000
2000
Bugün burada bunları anlatmaktaki gerçek amacım,
02:12
is to sortçeşit of indeliblysilinemez scaryara izi your mindszihinler
38
117000
3000
bu karizmatik ve asil yaratıklarla ilgili
02:15
with these charismatickarizmatik and majesticMajestic creaturesyaratıklar.
39
120000
3000
zihninizde silinmeyecek, derin izler bırakmak.
02:18
Because this is what you will take away from here,
40
123000
3000
Çünkü buradan ayrılırken aklınızda,
02:21
a reconnectionyeniden bağlanma with naturedoğa, I hopeumut.
41
126000
3000
doğayla yeniden bağlantı kurma düşüncesi olacağını umuyorum.
02:26
The kingkral cobraKobra is quiteoldukça remarkabledikkat çekici for severalbirkaç reasonsnedenleri.
42
131000
3000
Kral kobranın dikkat çekici olmasının bazı sebepleri var.
02:29
What you're seeinggörme here is very recentlyson günlerde shotatış imagesGörüntüler
43
134000
3000
Bu görüntüler, yakın zamanda,
02:32
in a forestorman nearbyyakında here,
44
137000
2000
yakınımızdaki bir ormanda çekilmiş,
02:34
of a femalekadın kingkral cobraKobra makingyapma her nestyuva.
45
139000
2000
dişi bir Kral kobranın yuva yapma görüntüleri.
02:36
Here is a limblesslimbless animalhayvan, capableyetenekli of gatheringtoplama a hugeKocaman moundtümsek of leavesyapraklar,
46
141000
4000
Hiçbir uzvu olmayan bu hayvan, yapraklardan büyük bir tümsek yapma,
02:40
and then layingdöşeme her eggsyumurta insideiçeride,
47
145000
2000
yumurtalarını buraya gömme ve onları
02:42
to withstanddayanmak 5 to 10 [metersmetre of rainfallyağış miktarı],
48
147000
4000
5 ila 10 metrelik yağmur suyuna dayanıklı hale getirme yeteneğine sahip.
02:46
in ordersipariş that the eggsyumurta can incubatekuluçkaya over the nextSonraki 90 daysgünler,
49
151000
3000
Tüm bunları, 90 günlük kuluçka süresinin ardından
02:49
and hatchkapağı into little babybebek kingkral cobrasKobralar.
50
154000
2000
yumurtalardan çıkan yavru Kral kobraları için yapıyor.
02:51
So, she protectskorur her eggsyumurta,
51
156000
2000
Yumurtalarını koruma altına alıyor
02:53
and after threeüç monthsay,
52
158000
3000
ve üç ay sonunda
02:56
the babiesbebekler finallyen sonunda do hatchkapağı out.
53
161000
2000
bebekler nihayet yumurtadan çıkıyor.
02:58
A majorityçoğunluk of them will dieölmek, of coursekurs. There is very highyüksek mortalityölüm oranı
54
163000
3000
Tabii ki yavruların birçoğu ölüyor. 25 ila 30 cm uzunluğundaki
03:01
in little babybebek reptilessürüngenler who are just 10 to 12 inchesinç long.
55
166000
5000
yavru sürüngenlerde ölüm oranı oldukça yüksektir.
03:06
My first experiencedeneyim with kingkral cobrasKobralar was in '72
56
171000
2000
Benim Kral kobrayla ilk deneyimim, 1972'de
03:08
at a magicalbüyülü placeyer calleddenilen AgumbeAgumbe,
57
173000
3000
içinde bulunduğumuz eyalet olan Karnataka'daki
03:11
in KarnatakaKarnataka, this statebelirtmek, bildirmek.
58
176000
3000
sihirli Agumbe kasabasında gerçekleşti.
03:14
And it is a marvelousharika rainyağmur forestorman.
59
179000
3000
Orada muhteşem bir yağmur ormanı vardır.
03:17
This first encounterkarşılaşma
60
182000
2000
Bu ilk karşılaşma benim için,
03:19
was kindtür of like the
61
184000
2000
savaşçı olabilmek adına aslan öldüren
03:21
MaasaiMasai boyoğlan who killsöldürür the lionAslan to becomeolmak a warriorsavaşçı.
62
186000
4000
Maasai gencinin yaşadıklarına benzemişti.
03:25
It really changeddeğişmiş my life totallybütünüyle.
63
190000
2000
Bu deneyim, tüm hayatımı değiştirdi.
03:27
And it broughtgetirdi me straightDüz into the conservationkoruma frayfray.
64
192000
3000
Ve beni, tüm bu doğa koruma arbedesinin içine soktu.
03:30
I endedbitti up startingbaşlangıç this researchAraştırma
65
195000
2000
Sonunda Agumbe'de bir araştırma
03:32
and educationEğitim stationistasyon in AgumbeAgumbe,
66
197000
2000
ve eğitim istasyonu kurdum.
03:34
whichhangi you are all of coursekurs inviteddavet to visitziyaret etmek.
67
199000
3000
İstediğiniz zaman ziyarete gelebilirsiniz.
03:37
This is basicallytemel olarak a basebaz whereinburada
68
202000
2000
Burası bizim bir üs gibi kullandığımız,
03:39
we are tryingçalışıyor to gathertoplamak and learnöğrenmek
69
204000
2000
biyo-çeşitlilikle ilgili hemen hemen her şeyi derleyip
03:41
virtuallyfiilen everything about the biodiversitybiyolojik çeşitlilik
70
206000
2000
muazzam karmaşık bir orman ekosistemiyle ilgili
03:43
of this incrediblyinanılmaz complexkarmaşık forestorman systemsistem,
71
208000
3000
her şeyi öğrenmeye çalıştığımız ve
03:46
and try to hangasmak on to what's there,
72
211000
2000
var olanlara sıkı sıkıya sarıldığımız bir yer.
03:48
make sure the waterSu sourceskaynaklar are protectedkorumalı and kepttuttu cleantemiz,
73
213000
3000
Burada, su kaynaklarının korunması ve temiz tutulması için çalışıyoruz.
03:51
and of coursekurs, havingsahip olan a good time too.
74
216000
3000
Aynı zamanda iyi vakit geçiriyoruz.
03:54
You can almostneredeyse hearduymak the drumsdavul
75
219000
2000
Küçük kulübemizde kaldığımız süre boyunca
03:56
throbbingzonklama back in that little cottagekulübe where we staykalmak when we're there.
76
221000
5000
içeriden gelen davul seslerini her daim duyabilirsiniz.
04:01
It was very importantönemli for us to get throughvasitasiyla to the people.
77
226000
4000
Bizim için insanlara ulaşmak hep çok önemli oldu.
04:05
And throughvasitasiyla the childrençocuklar is usuallygenellikle the way to go.
78
230000
3000
En önemlisi, çocuklara ulaşabilmektir.
04:08
They are fascinatedbüyülenmiş with snakesyılan. They haven'tyok got
79
233000
2000
Yılanlar çocukları büyülüyor. Çünkü onlarda,
04:10
that steelyÇelik thing that you endson up
80
235000
3000
yılanlardan korkma, onlardan nefret etme, tiksinme
04:13
eitherya fearingkorkarak or hatingnefret or despisingÜlkenizi or loathingnefret them in some way.
81
238000
4000
veya onları küçümseme gibi katı duygular yok.
04:17
They are interestedilgili.
82
242000
2000
Yılanlar çocukların ilgisini çekiyor.
04:19
And it really worksEserleri to startbaşlama with them.
83
244000
2000
Bu yüzden işe çocuklardan başlamak hep işe yaramıştır.
04:21
This givesverir you an ideaFikir of the sizeboyut of some of these snakesyılan.
84
246000
2000
Bu fotoğraf, size bazı yılanların boyları hakkında fikir verebilir.
04:23
This is an averageortalama sizeboyut kingkral cobraKobra, about 12 feetayaklar long.
85
248000
3000
Bu yılan, 3.5 m'lik ortalama boyuyla bir Kral kobra.
04:26
And it actuallyaslında crawledsürünerek into somebody'sbiri var bathroombanyo,
86
251000
2000
Kendisi, yakınlardaki bir evin banyosuna girmiş
04:28
and was hangingasılı around there for two or threeüç daysgünler.
87
253000
2000
ve orada 2-3 gün boyunca asılı kalmıştı.
04:30
The people of this partBölüm of IndiaHindistan
88
255000
2000
Hindistanın bu bölgesinde yaşayan insanlar
04:32
worshipibadet the kingkral cobraKobra.
89
257000
2000
Kral kobraya taparlar.
04:34
And they didn't killöldürmek it. They calleddenilen us to catchyakalamak it.
90
259000
2000
Bu nedenle bu yılanı da öldürmediler. Onu yakalamamız için bizi aradılar.
04:36
Now we'vebiz ettik caughtyakalandı more than 100 kingkral cobrasKobralar
91
261000
2000
Son üç yıl içinde
04:38
over the last threeüç yearsyıl,
92
263000
2000
100'den fazla Kral kobra yakaladık
04:40
and relocatedtaşındı them in nearbyyakında forestsormanlar.
93
265000
3000
ve onları yakınlardaki ormanlara geri bıraktık.
04:43
But in ordersipariş to find out the realgerçek secretssırlar of these creaturesyaratıklar
94
268000
3000
Ancak bu canlıların gerçek gizemlerini öğrenebilmek için
04:46
[it was necessarygerekli] for us to actuallyaslında inserteklemek
95
271000
3000
her bir yılanın içine, ufak bir
04:49
a smallküçük radioradyo transmitterverici insideiçeride [eachher] snakeYılan.
96
274000
3000
radyo vericisi yerleştirmemiz gerekti.
04:52
Now we are ableyapabilmek to followtakip et them and find out theironların secretssırlar,
97
277000
4000
Böylece artık onları takip ediyor ve sırlarını öğrenebiliyoruz.
04:56
where the babiesbebekler go after they hatchkapağı,
98
281000
3000
Bebeklerin yumurtadan çıktığında nereye gittiğini ve birazdan sizin de
04:59
and remarkabledikkat çekici things like this you're about to see.
99
284000
4000
şahit olacağınız, buna benzer olağanüstü şeyleri yakalayabiliyoruz.
05:03
This was just a fewaz daysgünler agoönce in AgumbeAgumbe.
100
288000
2000
Bu görüntüler, birkaç gün önce Agumbe'de çekildi.
05:05
I had the pleasureZevk of beingolmak closekapat to this largegeniş kingkral cobraKobra
101
290000
5000
Zehirli çukur engereğini yakalayan bu Kral kobranın
05:10
who had caughtyakalandı a venomouszehirli pitçukur viperEngerek.
102
295000
2000
hemen yakınında olmak benim için bir keyifti.
05:12
And it does it in suchböyle a way that it doesn't get bittenısırıldı itselfkendisi.
103
297000
3000
Bunu öyle ustalıkla yapıyor ki, hiçbir şekilde kendisi ısırılmıyor.
05:15
And kingkral cobrasKobralar feedbesleme only on snakesyılan.
104
300000
4000
Kral kobralar yalnızca yılanlarla beslenirler.
05:19
This [little snakeYılan] was kindtür of a tid-bittid-bit for it,
105
304000
2000
Bu küçük yılan, onun için tam bir ziyafetti;
05:21
what we'devlenmek call a "vadaiVadai" or a donutçörek or something like that.
106
306000
2000
yani bizim "vadai" dediğimiz "donut" ya da çörek gibi birşeydi.
05:23
(LaughterKahkaha)
107
308000
3000
(Kahkaha)
05:26
UsuallyGenellikle they eatyemek something a bitbit largerdaha büyük.
108
311000
2000
Genelde bundan daha büyük lokmaları hedeflerler.
05:28
In this casedurum a ratherdaha doğrusu strangegarip and inexplicableaçıklanamaz
109
313000
4000
Bu fotoğraftaysa, son üreme mevsiminde rastladığımız
05:32
activityaktivite happenedolmuş over the last breedingüreme seasonsezon,
110
317000
3000
oldukça garip ve anlaşılmaz bir vaka görüyoruz:
05:35
whereinburada a largegeniş maleerkek kingkral cobraKobra actuallyaslında grabbedyakaladı a femalekadın kingkral cobraKobra,
111
320000
4000
Büyük, erkek Kral kobra, dişi Kral kobrayı yakalıyor
05:39
didn't matedostum with it, actuallyaslında killedöldürdü it and swallowedyutulması it.
112
324000
3000
ve onunla çiftleşmek yerine, onu öldürüp bir lokmada yutuyor.
05:42
We're still tryingçalışıyor to explainaçıklamak and come to termsşartlar with
113
327000
2000
Hala bu olayı açıklamaya ve bu olayın nasıl bir
05:44
what is the evolutionaryevrimsel advantageavantaj of this.
114
329000
5000
evrimsel avantaj yaratabileceğini anlamaya çalışıyoruz.
05:49
But they do alsoAyrıca a lot of other remarkabledikkat çekici things.
115
334000
3000
Ancak Kral kobralar başka dikkat çekici şeyler de yaparlar.
05:52
This is again, something [we were ableyapabilmek to see] by virtueErdem of the factgerçek
116
337000
2000
Bu da, yılanlardan birine yerleştirdiğimiz radyo vericisi
05:54
that we had a radioradyo transmitterverici in one of the snakesyılan.
117
339000
3000
sayesinde yakalayabildiğimiz anlardan biri.
05:57
This maleerkek snakeYılan, 12 feetayaklar long, metmet anotherbir diğeri maleerkek kingkral cobraKobra.
118
342000
3000
3.5 m boyundaki bir erkek yılan, başka bir erkek Kral kobrayla karşılaştı.
06:00
And they did this incredibleinanılmaz ritualayin combatsavaş dancedans.
119
345000
4000
Ve ardından olağanüstü, törensel bir dövüş dansına giriştiler.
06:04
It's very much like the ruttingçiftleşme of mammalsmemeliler, includingdahil olmak üzere humansinsanlar,
120
349000
2000
Bu daha çok, insanlar da dahil olmak üzere memelilerin çiftleşmesine benzer:
06:06
you know, sortingsınıflandırma out our differencesfarklar, but gentlernazik, no bitingısırma allowedizin.
121
351000
4000
Farklılıklarımızı çözümlediğimiz gibi. Ama bu kez nazikçe ve ısırmadan...
06:10
It's just a wrestingGüreş matchmaç,
122
355000
2000
Yani bu sadece bir güreş maçıydı
06:12
but a remarkabledikkat çekici activityaktivite.
123
357000
2000
ama önemli bir hareketti.
06:14
Now, what are we doing with all this informationbilgi?
124
359000
2000
Peki, biz bu bilgilerle ne yapıyoruz?
06:16
What's the pointpuan of all this?
125
361000
2000
Tüm bunların amacı ne?
06:18
Well, the kingkral cobraKobra is literallyharfi harfine
126
363000
2000
Kral kobra gerçekten de
06:20
a keystonekilit taşı speciesTürler in these rainforestsyağmur ormanları.
127
365000
3000
yağmur ormanlarının temel türlerinden biridir.
06:23
And our job is to convinceikna etmek the authoritiesyetkililer
128
368000
4000
Bu nedenle biz de, bu ormanların korunması gerektiği konusunda
06:27
that these forestsormanlar have to be protectedkorumalı.
129
372000
2000
yetkili kurumları ikna etmeye çalışıyoruz.
06:29
And this is one of the waysyolları we do it,
130
374000
2000
Bunu yapmanın bir yolu da;
06:31
by learningöğrenme as much as we can
131
376000
2000
bölgenin yağmur ormanlarıyla özdeşleşmiş
06:33
about something so remarkabledikkat çekici and so iconicikonik in the rainforestsyağmur ormanları there,
132
378000
4000
bu olağanüstü hayvan hakkında olabildiğince bilgi toplamak.
06:37
in ordersipariş to help protectkorumak treesağaçlar, animalshayvanlar
133
382000
3000
Böylece buradaki ağaçların, diğer hayvanların ve tabii ki
06:40
and of coursekurs the waterSu sourceskaynaklar.
134
385000
2000
suyollarının korunmasını sağlayabiliriz.
06:42
You've all heardduymuş, perhapsbelki, of ProjectProje TigerKaplan
135
387000
2000
Belki birçoğunuz, 70'lerde başlamış olan
06:44
whichhangi startedbaşladı back in the earlyerken '70s,
136
389000
3000
"Project Tiger"ı (Kaplan Projesi) duymuşsunuzdur.
06:47
whichhangi was, in factgerçek, a very dynamicdinamik time for conservationkoruma.
137
392000
4000
O zamanlar, doğa korumanın hareketli olduğu bir dönemdi.
06:51
We were pilotedPilot, I could say,
138
396000
3000
O yıllarda, son derece despot bir
06:54
by a highlybüyük ölçüde autocraticotokratik stateswomanstateswoman,
139
399000
2000
kadın politikacı tarafından "idare ediliyorduk".
06:56
but who alsoAyrıca had an incredibleinanılmaz passiontutku for environmentçevre.
140
401000
4000
Ama kendisinin doğa tutkusu oldukça gelişmişti.
07:00
And this is the time when ProjectProje TigerKaplan emergedortaya.
141
405000
3000
İşte "Project Tiger" da bu dönemde ortaya çıktı.
07:03
And, just like ProjectProje TigerKaplan,
142
408000
3000
Tıpkı "Project Tiger"da olduğu gibi,
07:06
our activitiesfaaliyetler with the kingkral cobraKobra
143
411000
2000
Kral kobrayla ilgili tüm çalışmalarımız
07:08
is to look at a speciesTürler of animalhayvan
144
413000
2000
bir türü anlamaya ve onun yaşam alanıyla birlikte
07:10
so that we protectkorumak its habitatyetişme ortamı and everything withiniçinde it.
145
415000
3000
içindeki her şeyi korumaya odaklı.
07:13
So, the tigerKaplan is the iconikon.
146
418000
2000
Kaplan, artık simgeleşmiştir.
07:15
And now the kingkral cobraKobra is a newyeni one.
147
420000
4000
Şimdi sıra, yeni bir sembol olarak Kral kobradadır.
07:19
All the majormajör riversnehirler in southgüney IndiaHindistan
148
424000
2000
Güney Hindistan'daki tüm büyük nehirlerin kaynağı,
07:21
are sourcedkaynaklı in the WesternWestern GhatsGhats,
149
426000
2000
Ghat sıradağlarının batı kesimleridir;
07:23
the chainzincir of hillstepeler runningkoşu alonguzun bir the westbatısında coastsahil of IndiaHindistan.
150
428000
4000
Batı Hindistan kıyıları bu sıradağlara ev sahipliği yapar.
07:27
It poursdökülen out millionsmilyonlarca of gallonsgalon everyher hoursaat,
151
432000
3000
Bu bölge, saatte milyonlarca galon su boşaltır
07:30
and suppliesgereçler drinkingiçme waterSu to at leasten az 300 millionmilyon people,
152
435000
4000
ve en az 300 milyon kişiye içme suyu sağlar.
07:34
and washesyıkar manyçok, manyçok babiesbebekler,
153
439000
3000
Sularında bir sürü bebek yıkanır;
07:37
and of coursekurs feedsbeslemeleri manyçok, manyçok animalshayvanlar,
154
442000
3000
yabani ve evcil bir sürü hayvan
07:40
bothher ikisi de domesticyerli and wildvahşi,
155
445000
2000
bu nehirlerden beslenir.
07:42
producesüretir thousandsbinlerce of tonston of ricepirinç.
156
447000
2000
Aynı su kaynakları, binlerce ton pirinç üretir.
07:44
And what do we do? How do we respondyanıtlamak to this?
157
449000
2000
Peki, bunun karşılığında tam olarak biz ne yapıyoruz?
07:46
Well, basicallytemel olarak, we dambaraj it, we pollutekirletmek it,
158
451000
2000
Tek yaptığımız; üzerlerine barajlar kurmak, onları kirletmek,
07:48
we pourdökün in pesticidestarım ilaçları, weedicidesweedicides, fungicidesmantar ilaçları.
159
453000
3000
boylu boyunca tarım, ot ve mantar ilaçları akıtmak.
07:51
You drinkiçki it in periltehlike of your life.
160
456000
3000
Hayatınızı pahasına bu suları içiyorsunuz.
07:54
And the thing is, it's not just bigbüyük industrysanayi.
161
459000
3000
Aslında bu, yalnızca endüstrileşmenin veya
07:57
It's not misguidedyanlış yola sapmış rivernehir engineersmühendisler
162
462000
2000
plansız hareket eden nehir mühendislerinin
07:59
who are doing all this; it's us.
163
464000
2000
yaptığı birşey değil. Bunu yapan bizleriz.
08:01
It seemsgörünüyor that our citizensvatandaşlar find the besten iyi way to disposeelden çıkarma of garbageçöp
164
466000
4000
Halkımız, çöpten kurtulmanın en iyi yolunu
08:05
are in waterSu sourceskaynaklar.
165
470000
2000
su kaynaklarında bulmuş gibi.
08:07
Okay. Now we're going northkuzeyinde, very faruzak northkuzeyinde.
166
472000
3000
Şimdi, çok daha kuzeye doğru yönelelim.
08:10
NorthKuzey centralmerkezi IndiaHindistan, the ChambalChambal RiverNehir
167
475000
2000
Merkezi Kuzey Hindistan'daki Chambel Nehri,
08:12
is where we have our basebaz.
168
477000
2000
bizim üssümüzün bulunduğu yer.
08:14
This is the home of the gharialgharial, this incredibleinanılmaz crocodileTimsah.
169
479000
4000
Burası, olağanüstü bir timsahın, Ganj timsahının da evidir.
08:18
It is an animalhayvan whichhangi has been on the EarthDünya
170
483000
3000
Bu timsah, yaklaşık 100 milyon yıldır
08:21
for just about 100 millionmilyon yearsyıl.
171
486000
3000
bu yerkürede yaşıyor.
08:24
It survivedhayatta even duringsırasında the time that the dinosaursdinozorlar diedvefat etti off.
172
489000
4000
Dinazorlar yok olduğunda, o hala ayaktaydı.
08:28
It has remarkabledikkat çekici featuresÖzellikler.
173
493000
2000
Bu timsahın çok dikkat çekici özellikleri var.
08:30
Even thoughgerçi it growsbüyür to 20 feetayaklar long,
174
495000
2000
Boyu, 6 m'ye ulaşsa da,
08:32
sincedan beri it eatsyiyor only fishbalık it's not dangeroustehlikeli to humaninsan beingsvarlıklar.
175
497000
3000
insanlar için tehlike arz etmez çünkü yalnızca balıkla beslenir.
08:35
It does have bigbüyük teethdiş, howeverancak,
176
500000
2000
Ama oldukça büyük dişlere sahiptir
08:37
and it's kindtür of hardzor to convinceikna etmek people
177
502000
2000
ve büyük dişleri olan hayvanların zararsız olabileceğine dair
08:39
if an animalhayvan has bigbüyük teethdiş, that it's a harmlesszararsız creatureyaratık.
178
504000
3000
insanları ikna etmek de bir o kadar zordur.
08:42
But we, actuallyaslında, back in the earlyerken '70s,
179
507000
4000
Geçmişe dönüp bakarsak, 70'li yıllarda
08:46
did surveysanketler,
180
511000
2000
yaptığımız araştırmalarda Ganj timsahının
08:48
and foundbulunan that gharialgharial were extremelyson derece rarenadir.
181
513000
4000
oldukça nadir görüldüğünü farketmiştik.
08:52
In factgerçek, if you see the mapharita,
182
517000
2000
Geçekten de haritaya baktığımızda,
08:54
the rangemenzil of theironların originalorijinal habitatyetişme ortamı
183
519000
2000
doğal yaşam alanlarının
08:56
was all the way from the IndusIndus in PakistanPakistan
184
521000
3000
Pakistan'daki İndus'tan
08:59
to the IrrawaddyIrrawaddy in BurmaBurma.
185
524000
2000
Burma'daki İrrawaddy'ye kadar uzandığını görebiliriz.
09:01
And now it's just limitedsınırlı to a coupleçift of spotsnoktalar
186
526000
2000
Artık yaşam alanları,
09:03
in NepalNepal and IndiaHindistan.
187
528000
2000
yalnızca Nepal ve Hindistan'daki birkaç bölgeyle sınırlı:
09:05
So, in factgerçek at this pointpuan
188
530000
3000
Ve bugün, doğada geriye kalan
09:08
there are only 200 breedingüreme gharialgharial left in the wildvahşi.
189
533000
4000
Ganj timsahı sayısı yalnızca 200.
09:12
So, startingbaşlangıç in the mid-'orta-'70s
190
537000
2000
Doğa koruma çalışmalarının ön planda olduğu
09:14
when conservationkoruma was at the foreön,
191
539000
3000
70'li yıllarda, projelerimizi başlatmıştık
09:17
we were actuallyaslında ableyapabilmek to startbaşlama projectsprojeler whichhangi were
192
542000
3000
ve bu projelerin büyük bölümü
09:20
basicallytemel olarak governmenthükümet supporteddestekli
193
545000
2000
devletin finanse ettiği projelerdi.
09:22
to collecttoplamak eggsyumurta from the wildvahşi from the fewaz remainingkalan nestsyuva
194
547000
3000
Projeler yoluyla, kalan az sayıdaki yuvalardan
09:25
and releaseserbest bırakmak 5,000 babybebek gharialgharial
195
550000
2000
yumurtaları toplayıp 5 bin yavru Ganj timsahını
09:27
back to the wildvahşi.
196
552000
2000
doğaya geri bıraktık.
09:29
And prettygüzel soonyakında we were seeinggörme sightsmanzaraları like this.
197
554000
3000
Ve çok geçmeden bu tür manzaralarla karşılaştık:
09:32
I mean, just incredibleinanılmaz to see bunchesdemet of gharialgharial
198
557000
3000
Yine nehrin üzerinde güneşin tadını çıkaran bir sürü
09:35
baskingtadını çıkarma on the rivernehir again.
199
560000
2000
Ganj timsahını görmek harikaydı.
09:37
But complacencyGönül does have a tendencyeğilim to breeddoğurmak contempthor.
200
562000
4000
Ama rahatlık, genellikle hoşnutsuzluğu da beraberinde getirir.
09:41
And, sure enoughyeterli, with all the other pressuresbasınçları on the rivernehir,
201
566000
3000
Burada da böyle oldu ve kum çıkarma,
09:44
like sandkum miningmadencilik, for exampleörnek,
202
569000
3000
nehrin ağzına kadar uzanan ağır tarım faaliyetleri gibi
09:47
very, very heavyağır cultivationekimi all the way down to the river'snehir edgekenar,
203
572000
4000
çeşitli baskılar nedeniyle
09:51
not allowingizin the animalshayvanlar to breeddoğurmak anymoreartık,
204
576000
2000
hayvanlar artık üreyemez hale geldi.
09:53
we're looking at
205
578000
3000
Önceki tüm olumlu girişimlere rağmen,
09:56
even more problemssorunlar buildingbina up for the gharialgharial,
206
581000
3000
bugün Ganj timsahını bekleyen
09:59
despiterağmen the earlyerken good intentionsniyetleri.
207
584000
2000
çok daha fazla sorunla uğraşmak durumundayız.
10:01
TheirOnların nestsyuva hatchingkuluçkalık alonguzun bir the riversidenehir kenarı
208
586000
4000
Bu timsahlar nehir kenarlarındaki yuvalarına yumurta bırakır
10:05
producingüreten hundredsyüzlerce of hatchlingsyavru. It's just an amazingşaşırtıcı sightgörme.
209
590000
3000
ve yüzlerce yavru burada yumurtadan çıkar. Muhteşemdir.
10:08
This was actuallyaslında just takenalınmış last yearyıl.
210
593000
2000
Bu görüntüler geçen yıl çekildi.
10:10
But then the monsoonmuson arrivesgeldiğinde,
211
595000
4000
Hemen ardından muson yağmurları başlar
10:14
and unfortunatelyne yazık ki downriveraşağısında there is always a dambaraj or
212
599000
2000
ve ne yazık ki, nehrin akış yönünde mutlaka bir baraj
10:16
there is always a barrageBaraj,
213
601000
2000
veya bent vardır.
10:18
and, shoopShoop, they get washedyıkandı down to theironların doomkader.
214
603000
4000
Yavrular da, bir çırpıda kaçınılmaz sona doğru sürüklenirler.
10:22
LuckilyNeyse ki there is still a lot of interestfaiz.
215
607000
2000
Neyse ki, hala bu türlerle ilgilenenler var:
10:24
My palssarsak in the CrocodileTimsah SpecialistUzman GroupGrup of the IUCNIUCN,
216
609000
3000
IUCN Timsah Uzmanları Grubu'ndaki dostlarım,
10:27
the [MadrasÇubuklu pamuklu kumaş CrocodileTimsah BankBanka], an NGOSİVİL TOPLUM ÖRGÜTÜ,
217
612000
2000
Madras Crocodile Bank adlı sivil toplum kuruluşu,
10:29
the WorldDünya WildlifeYaban hayatı FundFonu,
218
614000
2000
World Wildlife Fund (WWF),
10:31
the WildlifeYaban hayatı InstituteEnstitüsü of IndiaHindistan, StateDevlet ForestOrman DepartmentsBölümler,
219
616000
3000
Hindistan Vahşi Yaşam Enstitüsü, Devlet Ormanları Birimi
10:34
and the MinistryBakanlığı of EnvironmentÇevre, we all work togetherbirlikte on stuffşey.
220
619000
3000
ve Çevre Bakanlığı olarak ortak çalışmalar yürütüyoruz.
10:37
But it's possiblybelki, and definitelykesinlikle not enoughyeterli.
221
622000
4000
Ama maalesef yeterli olmuyor.
10:41
For exampleörnek, in the winterkış of 2007 and 2008,
222
626000
5000
Örneğin; 2007 ve 2008'in kış aylarında
10:46
there was this incredibleinanılmaz die-offDie-off of gharialgharial, in the ChambalChambal RiverNehir.
223
631000
4000
Chambal Nehri'nde çok sayıda Ganj timsahı öldü.
10:50
SuddenlyAniden dozensonlarca of gharialgharial appearinggörünen on the rivernehir, deadölü.
224
635000
2000
Bir anda nehrin üzerinde düzinelerce timsah ölüsü görüldü.
10:52
Why? How could it happenolmak?
225
637000
2000
Peki nedeni neydi? Ne olmuştu?
10:54
This is a relativelyNispeten cleantemiz rivernehir.
226
639000
2000
Bu nehir, diğerlerine oranla oldukça temizdir.
10:56
The ChambalChambal, if you look at it, has clearaçık waterSu.
227
641000
3000
Chambal Nehri'ne bakarsanız, suyun temizliğini görürsünüz.
10:59
People scoopKepçe waterSu out of the ChambalChambal and drinkiçki it,
228
644000
2000
İnsanlar bu nehirden kepçelerle içme suyu alırlar.
11:01
something you wouldn'tolmaz do in mostçoğu northkuzeyinde IndianHint riversnehirler.
229
646000
3000
Bu, Kuzey Hindistan'ın birçok nehrinde asla yapmayacağınız birşeydir.
11:04
So, in ordersipariş to try to find out the answerCevap to this,
230
649000
3000
Bu ölümlere yanıt bulmak için
11:07
we got veterinariansVeterinerler from all over the worldDünya
231
652000
2000
dünyanın dört bir yanından veterinerler getirdik
11:09
workingçalışma with IndianHint vetsVeterinerler to try to figureşekil out what was happeningolay.
232
654000
3000
ve Hintli veterinerlerle birlikte neler olduğunu anlamaya çalıştılar.
11:12
I was there for a lot of the necropsiesNekropsi on the riversidenehir kenarı.
233
657000
4000
Ben de nehir kenarlarındaki ölü timsahlar üzerinde birçok otopsi yaptım.
11:16
And we actuallyaslında lookedbaktı throughvasitasiyla
234
661000
2000
Ölen hayvanların tüm iç organlarını inceledik
11:18
all theironların organsorganları and trieddenenmiş to figureşekil out what was going on.
235
663000
3000
ve ne olduğunu anlamaya çalıştık.
11:21
And it camegeldi down to something calleddenilen goutgut,
236
666000
3000
Sonunda gut olduklarını öğrendik.
11:24
whichhangi, as a resultsonuç of kidneyböbrek breakdownarıza
237
669000
3000
Yani böbrek yetmezliğinin sonucunda
11:27
is actuallyaslında uricürik acidasit crystalskristaller throughoutboyunca the bodyvücut,
238
672000
3000
vücuttaki ürik asit kristalleri artmış
11:30
and worsedaha da kötüsü in the jointseklem,
239
675000
3000
ve eklem yerlerinde toplanmıştı.
11:33
whichhangi madeyapılmış the gharialgharial unableaciz to swimyüzmek.
240
678000
3000
Bu da timsahların yüzmesine engel olmuştu.
11:36
And it's a horriblykorkunç painfulacı verici deathölüm.
241
681000
2000
Ve sonunda korkunç bir acı içinde öldüler.
11:38
Just downriveraşağısında from the ChambalChambal is the
242
683000
2000
Chambal Nehri'nin akış yönünde,
11:40
filthypis YamunaYamuna rivernehir, the sacredkutsal YamunaYamuna rivernehir.
243
685000
3000
kutsal sayılan ama çok kirli olan Yamuna Nehri vardır.
11:43
And I hatenefret to be so ironicİronik and sarcasticalaycı about it
244
688000
4000
Bu kadar alaycı ve iğneleyici olmaktan nefret ediyorum
11:47
but it's the truthhakikat. It's just one of the filthiestkirli cesspoolsfosseptik you can imaginehayal etmek.
245
692000
3000
ama gerçek bu. Tahmin edebileceğiniz gibi, orası en pis foseptiklerden biridir.
11:50
It flowsakar down throughvasitasiyla DelhiDelhi, MathuraMathura, AgraAgra,
246
695000
4000
Delhi, Mathura ve Agra'ya doğru akarak
11:54
and getsalır just about everyher bitbit of effluentatık you can imaginehayal etmek.
247
699000
3000
çevresindeki tüm atıkları toplayarak ilerler.
11:57
So, it seemedgibiydi that the toxintoksin that was killingöldürme the gharialgharial
248
702000
4000
Görünen o ki, Ganj timsahlarını öldüren toksin,
12:01
was something in the foodGıda chainzincir,
249
706000
2000
besin zincirindeki bir şeyin,
12:03
something in the fishbalık they were eatingyemek yiyor.
250
708000
2000
yedikleri balıkların içindeki birşeydi.
12:05
And, you know, oncebir Zamanlar a toxintoksin is in the foodGıda chainzincir
251
710000
2000
Bildiğiniz gibi, besin zincirine giren bir toksin,
12:07
everything is affectedetkilenmiş, includingdahil olmak üzere us.
252
712000
3000
biz de dahil olmak üzere, her şeyi etkiler.
12:10
Because these riversnehirler are the lifebloodcan damarı of people all alonguzun bir theironların coursekurs.
253
715000
4000
Çünkü bu nehirler, nehir boyunda yaşayan insanların can damarlarıdır.
12:14
In ordersipariş to try to answerCevap some of these questionssorular,
254
719000
2000
Bu soruların yanıtlarını alabilmek için
12:16
we again turndönüş to technologyteknoloji,
255
721000
2000
yine teknolojiden,
12:18
to biologicalbiyolojik technologyteknoloji, in this casedurum,
256
723000
3000
biyo-teknolojiden faydalandık ve bu durumda yine
12:21
again, telemetrytelemetri, puttingkoyarak radiosradyolar on 10 gharialgharial,
257
726000
4000
telemetri yöntemiyle 10 Ganj timsahına radyo vericisi yerleştirdik.
12:25
and actuallyaslında followingtakip etme theironların movementshareketler. They're beingolmak watchedizledi
258
730000
2000
Şimdi hareketlerini takip ediyoruz ve onları sürekli izliyoruz;
12:27
everydayher gün as we speakkonuşmak, to try to find out
259
732000
2000
her gün, o gizemli toksinin
12:29
what this mysteriousgizemli toxintoksin is.
260
734000
3000
ne olduğunu bulmaya çalışıyoruz.
12:32
The ChambalChambal rivernehir is an absolutelykesinlikle incredibleinanılmaz placeyer.
261
737000
4000
Chambal Nehri kesinlikle harika bir yerdir.
12:36
It's a placeyer that's famousünlü to a lot of you who know
262
741000
3000
Haydutları ve hırsız çeteleriyle ünlüdür;
12:39
about the banditseşkıya, the dacoitsdacoits
263
744000
3000
tüm pis işlerini burada hallederlerdi.
12:42
who used to work up there. And there still are quiteoldukça a fewaz around.
264
747000
3000
Hatta etrafta hala bazılarını görebilirsiniz.
12:45
But PoolanPoolan DeviDevi was one [of them]. WhichHangi actuallyaslında ShekharShekhar KapurKapur
265
750000
3000
Poolan Devi de bunlardan biriydi. Shekhar Kapur, bu konuda
12:48
madeyapılmış an incredibleinanılmaz moviefilm, "The BanditHaydut QueenKraliçe," whichhangi I urgedürtü you to see.
266
753000
3000
"Haydutlar Kraliçesi" adlı bir film bile yaptı. İzlemenizi öneririm.
12:51
You'llYou'll get to see the incredibleinanılmaz [ChambalChambal] landscapepeyzaj as well.
267
756000
3000
Orada muhteşem Chambal doğasını göreceksiniz.
12:54
But, again, heavyağır fishingBalık tutma pressuresbasınçları.
268
759000
4000
Ama yoğun balıkçılık falliyetlerini unutmayalım.
12:58
This is one of the last repositoriesdepoları of the
269
763000
3000
Burası;
13:01
GangesGanj rivernehir dolphinYunus,
270
766000
2000
Ganj nehir yunuslarının, çeşitli kaplumbağa türlerinin,
13:03
variousçeşitli speciesTürler of turtlesKaplumbağalar,
271
768000
2000
ve binlerce göçmen kuşun toplandığı
13:05
thousandsbinlerce of migratoryGöçmen birdskuşlar,
272
770000
2000
son korunaklı bölgelerden biri.
13:07
and fishingBalık tutma is causingneden olan problemssorunlar like this.
273
772000
3000
Balıkçılık ise, her geçen gün ciddi sorunlar doğuyor.
13:10
And now [these] newyeni elementselementler of humaninsan intoleranceintoleransı
274
775000
5000
İnsanların, Ganj timsahı gibi nehir canlılarına karşı
13:15
for rivernehir creaturesyaratıklar like the gharialgharial
275
780000
3000
tahammülsüzlüğününün sınırı da yok artık:
13:18
meansanlamına geliyor that if they don't drownboğulmak in the net,
276
783000
3000
Onları ağ ile boğmadıkları zaman,
13:21
then they simplybasitçe cutkesim theironların beaksgagaları off.
277
786000
2000
ağızlarını kesip atıyorlar.
13:23
AnimalsHayvanlar like the GangesGanj rivernehir dolphinYunus
278
788000
2000
Ganj nehir yunusu da,
13:25
whichhangi is just down to a fewaz left,
279
790000
2000
birkaç yüzlük bireyiyle artık
13:27
and it is alsoAyrıca criticallyciddi olarak endangerednesli tehlike altında olan.
280
792000
2000
had safhada soyu tükenme tehlikesi altında olan türlerden biri
13:29
So, who is nextSonraki? Us?
281
794000
2000
O zaman sırada kim var? Biz mi?
13:31
Because we are all dependentbağımlı on these waterSu sourceskaynaklar.
282
796000
3000
Çünkü hepimiz bu su kaynaklarına bağlıyız.
13:34
So, we all know about the NarmadaNarmada rivernehir,
283
799000
2000
Hepimiz Narmada Nehri'nde yaşananları,
13:36
the tragediestrajediler of damsbarajlar, the tragediestrajediler of hugeKocaman projectsprojeler
284
801000
3000
barajların ve dev projelerin getirdiği trajedileri biliyoruz.
13:39
whichhangi displaceyerinden çıkarmak people and wreckbatık rivernehir systemssistemler
285
804000
3000
İnsanları yerlerinden etmiş, nehir ekosistemini mahvetmiş,
13:42
withoutolmadan providingsağlama livelihoodsgeçim.
286
807000
2000
insanlara geçim alanı bırakmamıştı.
13:44
And developmentgelişme just basicallytemel olarak going berserkBerserk,
287
809000
3000
Büyüme, kontrolsüz bir şekilde etrafı kırıp döküyor
13:47
for a doubleçift figureşekil growthbüyüme indexindeks, basicallytemel olarak.
288
812000
3000
ve gerçekten de büyük bir çılgınlığa doğru ilerliyor.
13:50
So, we're not sure where this storyÖykü is going to endson,
289
815000
5000
Dolayısıyla bu öykü nasıl sona erecek,
13:55
whetherolup olmadığını it's got a happymutlu or sadüzgün endingbitirme.
290
820000
2000
mutlu sonla mı, değil mi, bilmiyoruz.
13:57
And climateiklim changedeğişiklik is certainlykesinlikle going
291
822000
2000
Bir yandan iklim değişikliği, tüm teorilerimizi ve
13:59
to turndönüş all of our theoriesteoriler and predictionstahminler on theironların headskafalar.
292
824000
3000
tahminlerimizi alaşağı edecek gibi.
14:02
We're still workingçalışma hardzor at it.
293
827000
2000
Biz yine de uğraşıyoruz.
14:04
We'veBiz ettik got a lot of a good teamtakım of people workingçalışma up there.
294
829000
3000
Bu bölgede çok sıkı çalışan iyi bir ekibimiz var.
14:07
And the thing is, you know, the decisionkarar makersvericiler,
295
832000
3000
Ama asıl sorun, bildiğiniz gibi, karar vericiler,
14:10
the folksarkadaşlar in powergüç,
296
835000
2000
yani yönetimdeki insanlar...
14:12
they're up in theironların bungalowsBungalov and so on in DelhiDelhi,
297
837000
2000
Onlar kır evlerinde ve Delhi'de,
14:14
in the cityŞehir capitalsbüyük harfler. They are all suppliedverilen with plentybol of waterSu. It's coolgüzel.
298
839000
3000
şehir merkezlerinde su sıkıntısı çekmiyorlar. Mühim değil.
14:17
But out on the riversnehirler there are still millionsmilyonlarca of people
299
842000
3000
Ama hala nehir boyunca, çok kötü şartlarda yaşayan
14:20
who are in really badkötü shapeşekil.
300
845000
3000
milyonlarca insan var.
14:23
And it's a bleakkasvetli futuregelecek for them.
301
848000
2000
Onlar için gelecek pek aydınlık görünmüyor.
14:25
So, we have our GangesGanj and YamunaYamuna cleanupTemizleme projectproje.
302
850000
3000
Ganj ve Yamuna nehirlerini arıtma projeleri geliştirildi.
14:28
We'veBiz ettik spentharcanmış hundredsyüzlerce of millionsmilyonlarca of dollarsdolar on it,
303
853000
2000
Bu iş için milyonlarca dolar harcandı
14:30
and nothing to showgöstermek for it. Incredibleİnanılmaz.
304
855000
3000
ve görünürde hiçbirşey yok. İnanılmaz!
14:33
So, people talk about politicalsiyasi will.
305
858000
3000
Politik irade üzerine bolca konuşulur.
14:36
DuringSırasında the die-offDie-off of the gharialgharial we did galvanizeGalvaniz a lot of actionaksiyon.
306
861000
3000
Toplu timsah ölümleri sırasında insanları harekete geçirebildik.
14:39
GovernmentHükümet cutkesim throughvasitasiyla all the redkırmızı tapebant,
307
864000
2000
Hükümet, bürokrasiyi ortadan kaldırdı
14:41
we got foreignyabancı vetsVeterinerler on it. It was great.
308
866000
2000
ve yabancı veterinerler geldi. Harikaydı!
14:43
So, we can do it.
309
868000
2000
Dolayısıyla bunu yapabiliriz.
14:45
But if you strollyürüyüş down to the YamunaYamuna
310
870000
2000
Ancak Yamuna'nın veya
14:47
or to the GomatiGomati in LucknowLucknow,
311
872000
2000
Lucknow'daki Gomati'nin,
14:49
or to the AdyarAdyar rivernehir in ChennaiChennai,
312
874000
3000
hatta Chennai'delki Adyar Nehri'nin,
14:52
or the Mula-MuthaMula-Mutha rivernehir in PunePune,
313
877000
3000
son olarak da Pune'deki Mula-Mutha Nehri'nin geçmişine bakın.
14:55
just see what we're capableyetenekli of doing to a rivernehir. It's sadüzgün.
314
880000
4000
Nehirleri ne hale getirebildiğimizi göreceksiniz. Çok üzücü.
14:59
But I think the finalnihai noteNot really is
315
884000
3000
Ancak son söz olarak eklemeliyim:
15:02
that we can do it.
316
887000
3000
Başaracağımıza inanıyorum.
15:05
The corporatesşirketler, the artistssanatçılar, the wildlifeyaban hayatı nutsfındık,
317
890000
3000
Şirketler, sanatçılar, yaban hayat tutkunları
15:08
the good oldeski everydayher gün folksarkadaşlar
318
893000
2000
ve eski dostlar, hep birlikte
15:10
can actuallyaslında bringgetirmek these riversnehirler back.
319
895000
3000
bu nehirleri hayata geri döndürebiliriz.
15:13
And the finalnihai wordsözcük is
320
898000
2000
Sonuçta hepimizin omuzlarında
15:15
that there is a kingkral cobraKobra looking over our shouldersomuzlar.
321
900000
4000
bizi izleyen bir Kral kobra var.
15:19
And there is a gharialgharial looking at us from the rivernehir.
322
904000
3000
Nehrin içinden bize bakan bir Ganj timsahı da...
15:22
And these are powerfulgüçlü waterSu totemsTotem.
323
907000
2000
Onlar, kudretli su totemleri ve biz,
15:24
And they are going to disturbrahatsız our dreamsrüyalar untila kadar we do the right thing.
324
909000
4000
doğru olanı yapmadıkça, rüyalarımızda bizi rahatsız etmeye devam edecekler.
15:28
NamasteNamaste.
325
913000
2000
Namaste.
15:30
(ApplauseAlkış)
326
915000
6000
(Alkış)
15:36
ChrisChris AndersonAnderson: Thanksteşekkürler, RomROM. Thanksteşekkürler a lot.
327
921000
3000
Chris Anderson: Teşekkürler, Rom. Çok teşekkürler.
15:39
You know, mostçoğu people are terrifieddehşete of snakesyılan.
328
924000
3000
Biliyorsun, birçok insan yılandan korkar.
15:42
And there mightbelki be quiteoldukça a fewaz people here who would be
329
927000
2000
Hatta bu salonda bazı kişilerin, yeryüzündeki son Kral kobranın
15:44
very gladmemnun to see the last kingkral cobraKobra biteısırmak the dusttoz.
330
929000
3000
hapı yuttuğunu görmekten mutlu olacağını düşünüyorum.
15:47
Do you have those conversationskonuşmaları with people?
331
932000
3000
Sen de bu tür diyaloglara giriyor musun insanlarla?
15:50
How do you really get them to carebakım?
332
935000
2000
Konuyla ilgilenmelerini nasıl sağlıyorsun?
15:52
RomulusRomulus WhitakerWhitaker: I take the sortçeşit of humblemütevazi approachyaklaşım,
333
937000
5000
Romulus Whitaker: Aslında mütevazi bir yaklaşımım var.
15:57
I guesstahmin you could say. I don't say that snakesyılan are huggableyumuşak exactlykesinlikle.
334
942000
4000
Belli oluyordur herhalde. Ama yılanların, tam da sarılmalık canlılar olduğunu söylemiyorum tabii ki.
16:01
It's not like the teddyTeddy bearayı.
335
946000
3000
Oyuncak ayı gibi değiller tabii.
16:04
But I sortçeşit of -- there is an innocencesaflık in these animalshayvanlar.
336
949000
4000
Öyle olmasalar da, bu hayvanlarda bir tür masumiyet seziyorum.
16:08
And when the averageortalama personkişi looksgörünüyor at a cobraKobra
337
953000
2000
Sıradan biri, karşısında, kendisine tıslayan
16:10
going "SsssssSsssss!" like that, they say, "My god,
338
955000
2000
bir kobra gördüğünde, "Aman Allah'ım,
16:12
look at that angrykızgın, dangeroustehlikeli creatureyaratık."
339
957000
2000
şu sinirli, tehlikeli yaratığa bakın" diyor.
16:14
I look at it as a creatureyaratık who is totallybütünüyle frightenedkorkmuş
340
959000
3000
Ben de onlara baktığımda, karşımda, insan denen
16:17
of something so dangeroustehlikeli as a humaninsan beingolmak.
341
962000
3000
o tehlikeli varlıktan acayip korkan bir hayvan görüyorum.
16:20
And that is the truthhakikat. And that's what I try to get out.
342
965000
3000
İşin gerçeği bu. Anlatmaya çalıştığım şey de bu.
16:23
(ApplauseAlkış)
343
968000
4000
(Alkış)
16:27
CACA: Now, incredibleinanılmaz footagekamera görüntüsü you showedgösterdi of the viperEngerek beingolmak killedöldürdü.
344
972000
2000
CA: Engereğin ölümüyle ilgili fotoğraflar çok ilginçti.
16:29
You were sayingsöz that that hasn'tdeğil sahiptir been filmedfilme before.
345
974000
3000
Daha önce bunun hiç görüntülenmediğini söylüyorsun.
16:32
RWRW: Yes, this is actuallyaslında the first time anyonekimse of us knewbiliyordum about it, for one thing.
346
977000
3000
RW: Evet, en azından ekibimizin bildiği kadarıyla bir "ilk"...
16:35
As I said, it's just like a little snackAperatif for him, you know?
347
980000
3000
Ve dediğim gibi, onun için yalnızca abur cubur, değil mi?
16:38
UsuallyGenellikle they eatyemek largerdaha büyük snakesyılan like ratsıçan snakesyılan,
348
983000
2000
Genellikle keme yılanı gibi büyük yılanları tüketirler;
16:40
or even cobrasKobralar.
349
985000
2000
hatta kobraları bile yerler.
16:42
But this guy who we're followingtakip etme right now is in the deepderin jungleorman.
350
987000
3000
Halen takip ettiğimiz bu delikanlı, şu anda ormanın derinliklerinde.
16:45
WhereasOysa other kingkral cobrasKobralar
351
990000
2000
Ancak diğer Kral kobralar,
16:47
very oftensık sık come into the humaninsan interfacearayüzey,
352
992000
2000
büyük keme yılanlarını ve benzerlerini bulmak için
16:49
you know, the plantationstarlaları, to find bigbüyük ratsıçan snakesyılan and stuffşey.
353
994000
3000
sık sık insan yerleşimlerine ve fidanlıklara dadanır.
16:52
This guy specializeskonusunda uzmanlaşmış in pitçukur vipersengerekler.
354
997000
3000
Bu delikanlı da çukur engereğinde uzmanlaştı.
16:55
And the guy who is workingçalışma there with them,
355
1000000
2000
Çukur engerekleriyle çalışan Maharashtralı bir arkadaşım,
16:57
he's from MaharashtraMaharashtra, he said, "I think he's after the nushanusha."
356
1002000
3000
bu yılan için, "galiba 'nusha'nın peşinde" diyor.
17:00
(LaughterKahkaha)
357
1005000
2000
(Kahkaha)
17:02
Now, the nushanusha meansanlamına geliyor the highyüksek.
358
1007000
2000
Nusha, "gözü yükseklerde" demek.
17:04
WheneverNe zaman he eatsyiyor the pitçukur viperEngerek he getsalır this little venomzehir rushacele.
359
1009000
3000
Ne zaman bir çukur engerek yese, ufak çaplı bir zehir alejisine tutuluyor.
17:07
(LaughterKahkaha)
360
1012000
2000
(Kahkaha)
17:09
CACA: Thanksteşekkürler RomROM. Thank you.
361
1014000
2000
Teşekkürler Rom. Teşekkürler.
17:11
(ApplauseAlkış)
362
1016000
2000
(Alkış)
Translated by Öykü Yağcı
Reviewed by Sancak Gülgen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Romulus Whitaker - Herpetologist
Romulus Whitaker is a scientist and conservationist who slings around the globe to study and protect reptiles.

Why you should listen

Romulus Whitaker's boyhood fascination with the snakes near his home in Bombay has developed into a career of getting up close with some of the world's most venomous creatures. In 1972, Whitaker founded India's first snake park, in Madras, with support from the World Wildlife Fund. Later he founded the Madras Crocodile Bank Trust Centre for Herpetology to re-establish three species of crocodiles that were nearing extinction. The bank now houses 3,000 crocodiles of 15 species. Currently, Whitaker is focusing on the Gharial crocodile, whose species has less than 250 members left in Indian waters.

At age 65, he shows no sign of slowing down. “The Dragon Chronicles,” filmed in 2008 for PBS's series Nature, shows Whitaker cave-diving in ice-cold water for Slovenian olms, climbing trees in pursuit of flying lizards in the Western Ghats, and Komodo dragon-wrestling in Indonesia. Awarded the 2005 Whitley prize, Whitaker used the £30,000 purse to start the Agumbe Rainforest Research Station, the first to be built along the whole 1,000km length of the Western Ghats. He uses the research station to study king cobras in their natural habitat.

More profile about the speaker
Romulus Whitaker | Speaker | TED.com