ABOUT THE SPEAKER
Rob Dunbar - Oceanographer, biogeochemist
Rob Dunbar looks deeply at ancient corals and sediments to study how the climate and the oceans have shifted over the past 50 to 12,000 years -- and how the Antarctic ecosystem is changing right now.

Why you should listen

Rob Dunbar's research looks at the earth and ocean as an interconnected system over time. With his group at Stanford, he makes high-resolution studies of climate change over the past 50 to 12,000 years.

Where does 12,000-year-old climate data come from? It's locked in the skeletons of ancient corals from the tropics and the deep sea, and buried in sediments from lakes and other marine environments. His lab measures the chemical and isotopic makeup of these materials, and looks at how they've changed in response to changes in the solar and carbon cycles.

Dunbar's also studying the reverse equation -- how climate change is affecting a modern environment right now. He's working in the Ross Sea of Antarctica with the ANDRILL project to study the ocean's ability to take up carbon, drilling for ice cores to uncover the history of the climate of Antarctica.

More profile about the speaker
Rob Dunbar | Speaker | TED.com
Mission Blue Voyage

Rob Dunbar: Discovering ancient climates in oceans and ice

Rob Dunbar: Eskiçağ iklimlerinin okyanus ve buzlardaki keşfi

Filmed:
626,603 views

Rob Dunbar iklimimizin izlerini 12.000 yıl öncesinde, eski çağların deniz yataklarında, mercanlarda ve buz tabakalarının arasındaki ipuçlarında arıyor. Çalışmaları şu anki iklimimizi düzeltmek için yapılması gerekenler ve okyanus asitlenmesindeki tehlikeli yükselişin takibi için hayati önem taşıyor.
- Oceanographer, biogeochemist
Rob Dunbar looks deeply at ancient corals and sediments to study how the climate and the oceans have shifted over the past 50 to 12,000 years -- and how the Antarctic ecosystem is changing right now. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
If you really want to understandanlama
0
0
3000
Eğer şu an okyanuslarda karşı karşıya
00:18
the problemsorun that we're facingkarşı with the oceansokyanuslar,
1
3000
3000
kaldığımız problemin ne olduğunu anlamak istiyorsanız
00:21
you have to think about the biologyBiyoloji
2
6000
2000
fiziği olduğu kadar
00:23
at the sameaynı time you think about the physicsfizik.
3
8000
3000
biyolojiyi de düşünmek zorundasınız.
00:26
We can't solveçözmek the problemssorunlar
4
11000
2000
Okyanusları çok daha disiplinlerarası
00:28
unlessolmadıkça we startbaşlama studyingders çalışıyor the oceanokyanus
5
13000
2000
bir düşünce tarzıyla
00:30
in a very much more interdisciplinarydisiplinler arası way.
6
15000
3000
incelemediğimiz sürece problemleri çözemeyiz.
00:33
So I'm going to demonstrategöstermek that throughvasitasiyla
7
18000
2000
Şimdi size okyanusta meydana gelen
00:35
discussiontartışma of some of the climateiklim changedeğişiklik things that are going on in the oceanokyanus.
8
20000
3000
iklim değişimi olaylarıyla ilgili tartışmaları göstereceğim.
00:38
We'llWe'll look at seadeniz levelseviye riseyükselmek.
9
23000
2000
Deniz seviyesinin yükselişine bakacağız.
00:40
We'llWe'll look at oceanokyanus warmingısınma.
10
25000
2000
Okyanusun ısınmasına bakacağız.
00:42
And then the last thing on the listliste there, oceanokyanus acidificationasitleştirme --
11
27000
3000
Listedeki son madde ise okyanusun asitlenmesi olacak.
00:45
if you were to asksormak me, you know, "What do you worryendişelenmek about the mostçoğu?
12
30000
3000
Eğer bana "Seni en çok endişelendiren ne? Seni ne korkutuyor?"
00:48
What frightenskorkutuyor you?"
13
33000
2000
diye soracak olursanız,
00:50
for me, it's oceanokyanus acidificationasitleştirme.
14
35000
2000
cevabım okyanus asitlernmesi olur.
00:52
And this has come ontoüstüne the stageevre prettygüzel recentlyson günlerde.
15
37000
2000
Bu durum sahnedeki yerini son zamanlarda aldı.
00:54
So I will spendharcamak a little time at the endson.
16
39000
3000
Bu yüzden buna sonlara doğru biraz zaman ayıracağım.
00:57
I was in CopenhagenCopenhagen in DecemberAralık
17
42000
2000
Bu salondaki birkaç kişi gibi
00:59
like a numbernumara of you in this roomoda.
18
44000
2000
ben de Aralık ayında Kopenhag'taydım.
01:01
And I think we all foundbulunan it, simultaneouslyeşzamanlı,
19
46000
3000
Sanıyorum ki hepimiz bunu bir yandan göz açan
01:04
an eye-openinggöz-açılış
20
49000
2000
ama bir yandan da sinir bozan
01:06
and a very frustratingsinir bozucu experiencedeneyim.
21
51000
2000
bir tecrübe olarak değerlendiriyoruz.
01:08
I satoturdu in this largegeniş negotiationmüzakere hallsalon,
22
53000
3000
Bir ara o büyük müzakere salonunda
01:11
at one pointpuan, for threeüç or fourdört hourssaatler,
23
56000
2000
üç - dört saat oturmama rağmen
01:13
withoutolmadan hearingişitme the wordsözcük "oceansokyanuslar" one time.
24
58000
4000
okyanuslarla ilgili tek bir kelime bile duymadım.
01:17
It really wasn'tdeğildi on the radarradar screenekran.
25
62000
3000
Aslında kimsenin dikkatini bile çekmiyordu.
01:20
The nationsmilletler that broughtgetirdi it up
26
65000
2000
Ulusal liderlerin konuşmaları sırasında
01:22
when we had the speecheskonuşmalar of the nationalUlusal leadersliderler --
27
67000
2000
bu konudan bahseden ülkeler,
01:24
it tendedeğilimi to be the leadersliderler of the smallküçük islandada statesdevletler,
28
69000
3000
küçük, rakımı düşük
01:27
the low-lyingdüşük islandada statesdevletler.
29
72000
2000
ada ülkeleriydi.
01:29
And by this weirdtuhaf quirkcilvesi
30
74000
2000
Ülkelerin alfabetik sırayla yer aldığı
01:31
of alphabeticalalfabetik ordersipariş of the nationsmilletler,
31
76000
3000
bu tuhaf listede,
01:34
a lot of the low-lyingdüşük statesdevletler,
32
79000
2000
birçoğu deniz sevişyesinin altında kalan
01:36
like KiribatiKiribati and NauruNauru,
33
81000
2000
Kiribati ve Nauru gibi ülkeler
01:38
they were seatedoturmuş at the very endson of these immenselyson derece long rowssatır.
34
83000
3000
hayli uzun sıraların en arkasında kalmıştı.
01:41
You know, they were marginalizedmarjinal
35
86000
2000
Yani, müzakere salonunda
01:43
in the negotiationmüzakere roomoda.
36
88000
2000
bir kenara itilmişlerdi.
01:45
One of the problemssorunlar
37
90000
2000
Sorunlardan biri
01:47
is cominggelecek up with the right targethedef.
38
92000
2000
doğru hedefi bulmak.
01:49
It's not clearaçık what the targethedef should be.
39
94000
2000
Hedefin ne olduğu belli değil.
01:51
And how can you figureşekil out how to fixdüzeltmek something
40
96000
2000
Ve eğer açık bir hedefiniz yoksa, bir şeyi
01:53
if you don't have a clearaçık targethedef?
41
98000
2000
nasıl düzelteceğinizi nereden bileceksiniz?
01:55
Now, you've heardduymuş about "two degreesderece":
42
100000
2000
Şimdi, "iki derece" meselesini duymuşsunuzdur:
01:57
that we should limitsınır temperaturesıcaklık riseyükselmek to no more than two degreesderece.
43
102000
3000
sıcaklık seviyesini iki dereceden fazlaya çıkaramayız.
02:00
But there's not a lot of scienceBilim behindarkasında that numbernumara.
44
105000
3000
Ancak, bu rakamın arkasında çok fazla bilimsel dayanak yok.
02:03
We'veBiz ettik alsoAyrıca talkedkonuştuk about
45
108000
2000
Atmosferdeki karbondioksit
02:05
concentrationskonsantrasyonları of carbonkarbon dioxidedioksit in the atmosphereatmosfer.
46
110000
2000
konsantrasyonlarından da bahsetmiştik.
02:07
Should it be 450? Should it be 400?
47
112000
3000
450 mi olmalı? 400 mü?
02:10
There's not a lot of scienceBilim behindarkasında that one eitherya.
48
115000
3000
Bu rakamın arkasında da çok fazla bilimsel dayanak yok.
02:13
MostÇoğu of the scienceBilim that is behindarkasında these numberssayılar,
49
118000
2000
Bu rakamların, bu potansiyel hedeflerin,
02:15
these potentialpotansiyel targetshedefler,
50
120000
2000
arkasındaki çoğu bilimsel çalışma
02:17
is basedmerkezli on studiesçalışmalar on landarazi.
51
122000
2000
kara üzerinde yapılan çalışmalara dayanıyor.
02:19
And I would say, for the people that work in the oceanokyanus
52
124000
3000
Okyanusta çalışan ve hedeflerin neler olması
02:22
and think about what the targetshedefler should be,
53
127000
2000
gerektiği hakkında kafa yoran insanlar adına
02:24
we would arguetartışmak that they mustşart be much loweralt.
54
129000
2000
diyebilirim ki bu değerler çok daha düşük olmalıdır.
02:26
You know, from an oceanicokyanus perspectiveperspektif,
55
131000
2000
Yani okyanussal bir perspektiften bakıldığında
02:28
450 is way too highyüksek.
56
133000
2000
450 haddinden fazla.
02:30
Now there's compellingzorlayıcı evidencekanıt
57
135000
2000
Bu değerin 350 olması gerektiğine
02:32
that it really needsihtiyaçlar to be 350.
58
137000
2000
dair zorlayıcı sebepler var.
02:34
We are, right now, at 390 partsparçalar perbaşına millionmilyon
59
139000
3000
Şu an, atmosferdeki karbondioksitin
02:37
of COCO2 in the atmosphereatmosfer.
60
142000
2000
390 ppm'deyiz.
02:39
We're not going to put the brakesfrenler on in time to stop at 450,
61
144000
3000
450'de durmak için zamanında frenlere basamayacağız
02:42
so we'vebiz ettik got to acceptkabul etmek we're going to do an overshootkaçmak,
62
147000
3000
ve bu değeri aşacağımızı kabul etmek zorundayız.
02:45
and the discussiontartışma as we go forwardileri
63
150000
2000
Tartışmanın konusu bu aşma nereye kadar
02:47
has to focusodak on how faruzak the overshootkaçmak goesgider
64
152000
3000
gidecek ve 350'ye dönme yolu
02:50
and what's the pathwaypatika back to 350.
65
155000
3000
nedir etrafında dönmelidir.
02:53
Now, why is this so complicatedkarmaşık?
66
158000
2000
Şimdi, durum neden bu kadar karışık?
02:55
Why don't we know some of these things a little bitbit better?
67
160000
2000
Bazı şeyleri neden daha iyi bilmiyoruz?
02:57
Well, the problemsorun is that
68
162000
2000
Sorun şu ki
02:59
we'vebiz ettik got very complicatedkarmaşık forcesgüçler in the climateiklim systemsistem.
69
164000
2000
iklim sisteminde oldukça karışık güçler var.
03:01
There's all kindsçeşit of naturaldoğal causesnedenleri of climateiklim changedeğişiklik.
70
166000
3000
İklim değişikliğinin binbir türlü doğal nedeni vardır.
03:04
There's air-seaHava-deniz interactionsetkileşimler.
71
169000
2000
Hava-deniz etkileşimi var mesela.
03:06
Here in GalapagosGalapagos,
72
171000
2000
Burada, Galapagos'ta,
03:08
we're affectedetkilenmiş by ElEl NinosNinos and LaLa NinaNina.
73
173000
2000
El Nino ve La Nina'nın etkisi altındayız.
03:10
But the entiretüm planetgezegen warmsısıtır up when there's a bigbüyük ElEl NinoNino.
74
175000
3000
Ancak büyük bir El Nino gerçekleştiğinde tüm gezegen ısınıyor.
03:13
VolcanoesVolkanlar ejectdışarı atmak aerosolsaerosoller into the atmosphereatmosfer.
75
178000
3000
Volkanlar, atmosfere aerosol salınımı yapar.
03:16
That changesdeğişiklikler our climateiklim.
76
181000
2000
Bu iklimimizi değiştirir.
03:18
The oceanokyanus containsiçeren mostçoğu of the exchangeabledeğiş tokuş edilebilir heatsıcaklık on the planetgezegen.
77
183000
3000
Okyanuslar, gezegendeki değiştirebilinir ısının çoğunu barındırırlar.
03:21
So anything that influencesetkiler
78
186000
2000
Bu yüzden okyanus üst sularının
03:23
how oceanokyanus surfaceyüzey watersdeniz mixkarıştırmak with the deepderin waterSu
79
188000
3000
dipteki suyla nasıl karıştığını etkileyen her şey
03:26
changesdeğişiklikler the oceanokyanus of the planetgezegen.
80
191000
2000
gezegendeki okyanusları da değiştirir.
03:28
And we know the solargüneş output'sÇıkış'ın not constantsabit throughvasitasiyla time.
81
193000
3000
Biliyoruz ki solar çıkış her zaman aynı değil.
03:31
So those are all naturaldoğal causesnedenleri of climateiklim changedeğişiklik.
82
196000
3000
Yani tüm bunlar iklim değişikliğinin doğal nedenleri.
03:34
And then we have the human-inducedİnsan kaynaklı causesnedenleri
83
199000
2000
Öte yandan iklim değişikliğinin
03:36
of climateiklim changedeğişiklik as well.
84
201000
2000
insan kaynaklı nedenleri de var.
03:38
We're changingdeğiştirme the characteristicskarakteristikleri of the surfaceyüzey of the landarazi,
85
203000
2000
Toprak yüzeyinin karakteristiğini değiştiriyoruz,
03:40
the reflectivityoluşumların Yansıtırlıkları.
86
205000
2000
yansıtıcı özelliğini.
03:42
We injectenjekte etmek our ownkendi aerosolsaerosoller into the atmosphereatmosfer,
87
207000
2000
Kendi aerosolümüzü atmosfere enjekte ediyoruz
03:44
and we have traceiz gasesgazlar, and not just carbonkarbon dioxidedioksit --
88
209000
3000
ve karbondioksit dışında iz bırakan başka gazlarımız var;
03:47
it's methanemetan, ozoneOzon,
89
212000
2000
metan, ozon,
03:49
oxidesoksitler of sulfurKükürt and nitrogenazot.
90
214000
2000
sülfür ve azotoksit.
03:51
So here'sburada the thing. It soundssesleri like a simplebasit questionsoru.
91
216000
2000
Durum böyle. Basit bir soruymuş gibi görünüyor.
03:53
Is COCO2 producedüretilmiş by man'sadam activitiesfaaliyetler
92
218000
3000
İnsanoğlu tarafından üretilen karbondioksit,
03:56
causingneden olan the planetgezegen to warmIlık, hafif sıcak up?
93
221000
2000
gezegenin ısınmasına yol açıyor mu?
03:58
But to answerCevap that questionsoru,
94
223000
2000
Bu soruyu cevaplamak için,
04:00
to make a clearaçık attributionSıfat to carbonkarbon dioxidedioksit,
95
225000
3000
karbondioksite açık bir sıfat kazandırmak için
04:03
you have to know something about
96
228000
2000
değişimin diğer tüm etkenlerini de
04:05
all of these other agentsajanları of changedeğişiklik.
97
230000
2000
bilmeniz gerekir.
04:07
But the factgerçek is we do know a lot about all of those things.
98
232000
3000
Ancak gerçek şu ki bunların hepsi hakkında oldukça çok bilgiye sahibiz.
04:10
You know, thousandsbinlerce of scientistsBilim adamları
99
235000
2000
Biliyorsunuz, binlerce bilimadamı
04:12
have been workingçalışma on understandinganlayış
100
237000
2000
bu insan kaynaklı ve doğal kaynaklı
04:14
all of these man-madeinsan yapımı causesnedenleri
101
239000
2000
nedenleri anlamak için
04:16
and the naturaldoğal causesnedenleri.
102
241000
2000
çalışıp duruyor.
04:18
And we'vebiz ettik got it workedişlenmiş out, and we can say,
103
243000
3000
Aslında bu çalışmalar işe yarıyor ve diyebiliriz ki
04:21
"Yes, COCO2 is causingneden olan the planetgezegen to warmIlık, hafif sıcak up now."
104
246000
3000
"Evet, karbondioksit şu an gezegenin ısınmasına yol açıyor."
04:25
Now, we have manyçok waysyolları to studyders çalışma naturaldoğal variabilitydeğişkenlik.
105
250000
3000
Şimdi doğal değişkenliği araştırmak için birçok yolumuz var.
04:28
I'll showgöstermek you a fewaz examplesörnekler of this now.
106
253000
2000
Şimdi size bununla ilgili birkaç örnek göstereceğim.
04:30
This is the shipgemi that I spentharcanmış the last threeüç monthsay on in the AntarcticAntarktika.
107
255000
3000
Bu, Antarktika'daki son üç ayımı içinde geçirdiğim gemi.
04:33
It's a scientificilmi drillingdelme vesseldamar.
108
258000
3000
Bilimsel sondaj gemisi.
04:36
We go out for monthsay at a time and drillmatkap into the seadeniz bedyatak
109
261000
3000
Aylarca uzakta oluyoruz ve iklim değişikliğiyle ilgili
04:39
to recoverkurtarmak sedimentsçökeller
110
264000
2000
ipuçları veren tortuları
04:41
that tell us storieshikayeleri of climateiklim changedeğişiklik, right.
111
266000
3000
ele geçirmek için deniz yatağını sondalıyoruz.
04:44
Like one of the waysyolları to understandanlama our greenhouseyeşil Ev futuregelecek
112
269000
3000
Sera geleceğimizi anlamanın yollarından biri de
04:47
is to drillmatkap down in time
113
272000
2000
bugünün iki katı karbobdioksite
04:49
to the last perioddönem
114
274000
2000
sahip olduğumuz
04:51
where we had COCO2 doubleçift what it is todaybugün.
115
276000
2000
son periyoda doğru zamanda sondaj yapmaktır.
04:53
And so that's what we'vebiz ettik donetamam with this shipgemi.
116
278000
2000
İşte bu gemiyle yaptığımız şey tam da buydu.
04:55
This was -- this is southgüney of the AntarcticAntarktika CircleDaire.
117
280000
3000
Bu Güney Kutup Dairesi'nin güneyi.
04:58
It looksgörünüyor downrightdobra dobra tropicaltropikal there.
118
283000
2000
Bir hayli tropik görünüyor.
05:00
One day where we had calmsakin seasdenizler and sunGüneş,
119
285000
3000
Bir gün deniz çok sakindi ve hava güneşliydi
05:03
whichhangi was the reasonneden I could get off the shipgemi.
120
288000
2000
ben de bu sayede gemiden aşağı inebilmiştim.
05:05
MostÇoğu of the time it lookedbaktı like this.
121
290000
2000
Çoğu zaman böyle görünüyordu.
05:07
We had a wavesdalgalar up to 50 ftft.
122
292000
3000
Dalgaların 15,5 metreye çıktığı,
05:10
and windsrüzgarlar averagingortalama
123
295000
2000
yolculuğun büyük bölümü
05:12
about 40 knotsdeniz mili for mostçoğu of the voyageyolculuk
124
297000
2000
ortalama 40 km/s olmasıyla birlikte 130 veya
05:14
and up to 70 or 80 knotsdeniz mili.
125
299000
2000
150 km/s ulaşan rüzgarlarla karşılaştık.
05:16
So that tripgezi just endedbitti,
126
301000
2000
Bu yolculuk yeni bitti,
05:18
and I can't showgöstermek you too manyçok resultsSonuçlar from that right now,
127
303000
2000
ve bu yüzden şu an size çok fazla sonuç gösteremem.
05:20
but we'lliyi go back one more yearyıl,
128
305000
2000
Ancak, bir yıl geriye,
05:22
to anotherbir diğeri drillingdelme expeditionsefer I've been involvedilgili in.
129
307000
3000
dahil olduğum başka bir sondaj seferine gideceğiz.
05:25
This was led by RossRoss PowellPowell and TimTim NaishNaish.
130
310000
3000
Bu keşif seferi, Ross Powell ve Tim Naish liderliğindeydi.
05:28
It's the ANDRILLANDRILL projectproje.
131
313000
2000
ANDRILL projesi.
05:30
And we madeyapılmış the very first boregeçişli holedelik
132
315000
2000
Gezegen üzerindeki yüzen en büyük
05:32
throughvasitasiyla the largesten büyük floatingyüzer icebuz shelfraf on the planetgezegen.
133
317000
2000
buz tabakasına ilk sondaj deliğini açmıştık.
05:34
This is a crazyçılgın thing, this bigbüyük drillmatkap rigteçhizat wrappedörtülü in a blanketbattaniye
134
319000
3000
Bu çılgınca bir şey, tüm sondaj,
05:37
to keep everybodyherkes warmIlık, hafif sıcak,
135
322000
2000
takımı sıcak tutmak için battaniyelere sarınmış,
05:39
drillingdelme at temperaturessıcaklıklar of minuseksi 40.
136
324000
2000
-40 derecede sondaj yapılıyor.
05:41
And we drilleddelinmiş in the RossRoss SeaDeniz.
137
326000
2000
Ross Denizi'nde sondaj yaptık.
05:43
That's the RossRoss SeaDeniz IceBuz ShelfRaf on the right there.
138
328000
3000
Sağ taraftaki, Ross Denizi Buz Şelfi.
05:46
So, this hugeKocaman floatingyüzer icebuz shelfraf
139
331000
2000
Alaska kadar büyük
05:48
the sizeboyut of AlaskaAlaska
140
333000
2000
bu devasa buz tabakası
05:50
comesgeliyor from WestBatı AntarcticaAntarktika.
141
335000
2000
Batı Antarktika'dan geliyor.
05:52
Now, WestBatı AntarcticaAntarktika is the partBölüm of the continentkıta
142
337000
3000
Şimdilerde Batı Antarktika,
05:55
where the icebuz is groundedtopraklı on seadeniz floorzemin
143
340000
2000
buzun 2000 metre kadar derinlikteki
05:57
as much as 2,000 metersmetre deepderin.
144
342000
3000
deniz tabanına oturduğu kıtanın parçası.
06:00
So that icebuz sheettabaka is partlykısmen floatingyüzer,
145
345000
2000
Bu buz tabakası kısmen yüzüyor
06:02
and it's exposedmaruz to the oceanokyanus, to the oceanokyanus heatsıcaklık.
146
347000
3000
ve okyanusa, okyanus ısına maruz kalıyor.
06:06
This is the partBölüm of AntarcticaAntarktika that we worryendişelenmek about.
147
351000
2000
Antarktika'nın endişelendiğimiz kısmı işte tam burası.
06:08
Because it's partlykısmen floatingyüzer, you can imaginehayal etmek,
148
353000
2000
çünkü bir kısmı yüzüyor, ve tahmin edebileceğiniz gibi
06:10
is seadeniz levelseviye risesyükselir a little bitbit,
149
355000
2000
deniz seviyesi birazcık yükseliyor,
06:12
the icebuz liftsasansörler off the bedyatak, and then it can breakkırılma off and floatkayan nokta northkuzeyinde.
150
357000
3000
buz tabandan yükseliyor, sonra gövdeden ayrılıyor ve kuzeye doğru yüzüyor.
06:15
When that icebuz meltserir, seadeniz levelseviye risesyükselir by sixaltı metersmetre.
151
360000
3000
Bu buz eridiğinde, deniz seviyesi altı metre kadar yükselecektir.
06:19
So we drillmatkap back in time to see how oftensık sık that's happenedolmuş,
152
364000
3000
Bu yüzden bunun ne kadar sıklıkla yaşandığını ve bu buzun tam olarak
06:22
and exactlykesinlikle how fasthızlı that icebuz can melteritmek.
153
367000
3000
ne kadar hızla eriyebileceğini görmek için zamanda geriye doğru sondaj yapıyoruz.
06:25
Here'sİşte the cartoonkarikatür on the left there.
154
370000
3000
Soldaki görüntüde canlandırması.
06:28
We drilleddelinmiş throughvasitasiyla a hundredyüz metersmetre of floatingyüzer icebuz shelfraf
155
373000
3000
Önce yüzen bir buz şelfinde yüzlerce metre,
06:31
then throughvasitasiyla 900 metersmetre of waterSu
156
376000
2000
sonra 900 metre su ve daha sonra
06:33
and then 1,300 metersmetre into the seadeniz floorzemin.
157
378000
3000
1,300 metre deniz tabanında sondaj yaptık.
06:36
So it's the deepesten derin geologicaljeolojik boregeçişli holedelik ever drilleddelinmiş.
158
381000
3000
Bu, şu ana kadar yapılmış en derin coğrafik sondaj.
06:39
It tookaldı about 10 yearsyıl to put this projectproje togetherbirlikte.
159
384000
3000
Bu projeyi biraraya getirmek yaklaşık 10 yıl sürdü.
06:42
And here'sburada what we foundbulunan.
160
387000
2000
İşte bulduğumuz şey.
06:44
Now, there's 40 scientistsBilim adamları workingçalışma on this projectproje,
161
389000
2000
Şu an, bu proje üzerinde çalışan 40 bilimadamı var
06:46
and people are doing all kindsçeşit of really complicatedkarmaşık
162
391000
2000
ve insanlar gerçekten bir sürü çok karmaşık
06:48
and expensivepahalı analysesanalizleri.
163
393000
3000
ve pahalı analiz yapıyorlar.
06:51
But it turnsdönüşler out, you know, the thing that told the besten iyi storyÖykü
164
396000
3000
Hikayeyi en iyi anlatanın bu basit
06:54
was this simplebasit visualgörsel descriptionaçıklama.
165
399000
2000
görsel tarif olduğu ortaya çıktı.
06:56
You know, we saw this in the coreçekirdek samplesörnekler as they camegeldi up.
166
401000
3000
Biliyorsunuz, derindeki numuden yukarı çıktıkça,
06:59
We saw these alternationsdeğişiklikler
167
404000
2000
çökeltiler arasında
07:01
betweenarasında sedimentsçökeller that look like this --
168
406000
2000
bu değişimleri gördük.
07:03
there's gravelçakıl and cobbleskömür topakları in there
169
408000
2000
Burda irili ufaklı çakıl taşları
07:05
and a bunchDemet of sandkum.
170
410000
2000
ve bir parça kum var.
07:07
That's the kindtür of materialmalzeme in the deepderin seadeniz.
171
412000
2000
Bunlar derin denizlerde bulunan maddeler.
07:09
It can only get there if it's carriedtaşınan out by icebuz.
172
414000
3000
Buraya ancak bir buz tarafından taşınmışlarsa gelebilirler.
07:12
So we know there's an icebuz shelfraf overheadek yük.
173
417000
2000
Bu sayede burda önce buz şelfi olduğunu anladık.
07:14
And that alternatesalternatifleri with a sedimenttortu that looksgörünüyor like this.
174
419000
3000
Ve bunun arkasından gelen çökelti bu resimdeki gibi olur.
07:17
This is absolutelykesinlikle beautifulgüzel stuffşey.
175
422000
2000
Bu tam anlamıyla harika birşey.
07:19
This sedimenttortu is 100 percentyüzde madeyapılmış up
176
424000
2000
Bu çökelti %100 mikroskopik
07:21
of the shellskabuklar of microscopicmikroskobik plantsbitkiler.
177
426000
3000
bitkilerin kabuklarından meydana gelmiş.
07:24
And these plantsbitkiler need sunlightGüneş ışığı,
178
429000
2000
ve bu bitkilerin güneş ışığına ihtiyacı vardır,
07:26
so we know when we find that sedimenttortu
179
431000
2000
işte bu çökeltiyi bulduğumuz an burda
07:28
there's no icebuz overheadek yük.
180
433000
2000
bir buz olmadığını anladık.
07:30
And we saw about 35 alternationsdeğişiklikler
181
435000
2000
Ve bu çakıl taşları ve bitki çökeltileri arasında
07:32
betweenarasında openaçık waterSu and ice-coveredbuz kaplı waterSu,
182
437000
3000
ve buzla kaplı ve buzla kaplı olmayan sular
07:35
betweenarasında gravelsçakıl and these plantbitki sedimentsçökeller.
183
440000
3000
arasında yaklaşık 35 değişim bulduk.
07:38
So what that meansanlamına geliyor is, what it tellsanlatır us
184
443000
3000
Bu demek oluyor ki,
07:41
is that the RossRoss SeaDeniz regionbölge, this icebuz shelfraf,
185
446000
3000
Ross denizi bölgesindeki bu buz şelfi
07:44
meltederitilmiş back and formedoluşturulan anewyeniden
186
449000
2000
tam 35 kez erimiş ve yeniden
07:46
about 35 timeszamanlar.
187
451000
2000
buz haline gelmiş.
07:48
And this is in the pastgeçmiş fourdört millionmilyon yearsyıl.
188
453000
3000
Ve bu 4 milyon yıl önce olmuş.
07:52
This was completelytamamen unexpectedbeklenmedik.
189
457000
2000
Böyle birşeyi hiç beklemiyorduk.
07:54
NobodyKimse imaginedhayal that the WestBatı AntarcticAntarktika IceBuz SheetLevha
190
459000
2000
Hiç kimse güney kutbu buz tabakasının
07:56
was this dynamicdinamik.
191
461000
2000
bu kadar dinamik olduğunu tahmin etmemişti.
07:58
In factgerçek, the loreİrfan for manyçok yearsyıl has been,
192
463000
3000
Bunca zaman geçti,
08:01
"The icebuz formedoluşturulan manyçok tensonlarca of millionsmilyonlarca of yearsyıl agoönce,
193
466000
2000
Buz tabakası onlarca milyon yıl önce oluştu,
08:03
and it's been there ever sincedan beri."
194
468000
2000
ve o zamanda beride orda duruyor.
08:05
And now we know that in our recentson pastgeçmiş
195
470000
2000
Ve yakın bir geçmişte bu buzun eridiğini
08:07
it meltederitilmiş back and formedoluşturulan again,
196
472000
2000
ve tekrar donduğunu, deniz seviyesinin
08:09
and seadeniz levelseviye wentgitti up and down, sixaltı metersmetre at a time.
197
474000
3000
6 metre yükselip alçaldığını biliyoruz.
08:12
What causedneden oldu it?
198
477000
2000
Peki buna ne sebep oldu?
08:14
Well, we're prettygüzel sure that it's very smallküçük changesdeğişiklikler
199
479000
2000
Dünyanın doğal orbit kayması sonucu
08:16
in the amounttutar of sunlightGüneş ışığı reachingulaşan AntarcticaAntarktika,
200
481000
3000
Güney kutbuna düşen güneş ışığı miktarındaki
08:19
just causedneden oldu by naturaldoğal changesdeğişiklikler in the orbityörünge of the EarthDünya.
201
484000
3000
ufacık değişiklikler sebep oldu.
08:22
But here'sburada the keyanahtar thing:
202
487000
2000
Ama burdaki kilit nokta:
08:24
you know, the other thing we foundbulunan out
203
489000
2000
Bulduğumuz bir diğer noktada
08:26
is that the icebuz sheettabaka passedgeçti a thresholdeşik,
204
491000
2000
buz tabakasının bir ısı eşiği olduğu,
08:28
that the planetgezegen warmedısındı up enoughyeterli --
205
493000
2000
gezegenin bu eşiği geçmeye yetecek kadar ısındığı
08:30
and the number'snumaram about one degreederece to one and a halfyarım degreesderece CentigradeSantigrat --
206
495000
2000
ki bu ısınma yarım yada bir santigrad,
08:32
the planetgezegen warmedısındı up enoughyeterli that it becameoldu ...
207
497000
3000
ama gezegendeki bu ısınma
08:35
that icebuz sheettabaka becameoldu very dynamicdinamik
208
500000
2000
buz tabakasının yeniden hareketlenmesine
08:37
and was very easilykolayca meltederitilmiş.
209
502000
2000
yetti ve kolayca eridi.
08:39
And you know what?
210
504000
2000
Ve biliyor musunuz?
08:41
We'veBiz ettik actuallyaslında changeddeğişmiş the temperaturesıcaklık in the last centuryyüzyıl
211
506000
2000
Geçen yüzyılda ısıyı
08:43
just the right amounttutar.
212
508000
2000
yetecek kadar artırdık.
08:45
So manyçok of us are convincedikna olmuş now
213
510000
3000
Şu an pek çoğumuz Güney kutbu buz tabakasının
08:48
that WestBatı AntarcticaAntarktika, the WestBatı AntarcticAntarktika IceBuz SheetLevha, is startingbaşlangıç to melteritmek.
214
513000
3000
erimeye başladığına ikna olmuş durumda.
08:51
We do expectbeklemek to see a sea-leveldeniz seviyesi riseyükselmek
215
516000
3000
Bu yüzyılın sonuna doğru deniz seviyesinde
08:54
on the ordersipariş of one to two metersmetre by the endson of this centuryyüzyıl.
216
519000
3000
1 yada 2 metrelik bir yükselme bekliyoruz.
08:57
And it could be largerdaha büyük than that.
217
522000
3000
Hatta dahada yüksek olabilir.
09:00
This is a seriousciddi consequencesonuç
218
525000
2000
Bu durum deniz seviyesinden
09:02
for nationsmilletler like KiribatiKiribati,
219
527000
2000
sadece 1 metre yüksekte olan
09:04
you know, where the averageortalama elevationyükseklik
220
529000
2000
Kiribati gibi ülkeler için
09:06
is about a little over a metermetre aboveyukarıdaki seadeniz levelseviye.
221
531000
2000
çok ciddi bir durum.
09:08
Okay, the secondikinci storyÖykü takes placeyer here in GalapagosGalapagos.
222
533000
3000
Geçelim Galapagos'ta meydana gelen diğer hikayeye.
09:11
This is a bleachedağartılmış coralmercan,
223
536000
2000
Bu 1982-83 yılındaki El Nino
09:13
coralmercan that diedvefat etti duringsırasında the 1982-'83 ElEl NinoNino.
224
538000
3000
sırasında ölen solmuş bir mercan.
09:16
This is from ChampionŞampiyon IslandAda.
225
541000
2000
Champion adasından.
09:18
It's about a metermetre talluzun boylu PavonaPavona clavusClavus colonykoloni.
226
543000
3000
Bu yaklaşık bir metre yüksekliğindeki Pavona clavus kolonisi.
09:21
And it's coveredkapalı with algaeyosun. That's what happensolur.
227
546000
3000
Ve tamamen yosunla kaplanmış. Olan şey bu.
09:24
When these things dieölmek,
228
549000
2000
Bu mercanlar öldüğünde,
09:26
immediatelyhemen, organismsorganizmalar come in
229
551000
2000
anında organizmalar gelir ve
09:28
and encrustencrust and livecanlı on that deadölü surfaceyüzey.
230
553000
3000
ölmüş dış yüzeyi sararak orda yaşamaya başlarlar.
09:31
And so, when a coralmercan colonykoloni is killedöldürdü
231
556000
2000
Ve ne zaman bir mercan kolonisi
09:33
by an ElEl NinoNino eventolay,
232
558000
2000
El Nino yüzünden ölse
09:35
it leavesyapraklar this indeliblesilinmez recordkayıt.
233
560000
2000
arkasında bu kalıcı hatırayı bırakır.
09:37
You can go then and studyders çalışma coralsmercan
234
562000
2000
Bizde sonra gider bu mercanları inceler ve
09:39
and figureşekil out how oftensık sık do you see this.
235
564000
2000
bunun ne sıklıkla karşımıza çıktığını bulmaya çalışırız.
09:41
So one of the things thought of in the '80s
236
566000
2000
1980'lerde düşündüğümüz şeylerden birisi
09:43
was to go back and take coresçekirdekler
237
568000
2000
gidip Galapogos'taki bu mercanların
09:45
of coralmercan headskafalar throughoutboyunca the GalapagosGalapagos
238
570000
2000
ana parçasını almak ve
09:47
and find out how oftensık sık was there a devastatingyıkıcı eventolay.
239
572000
3000
bu yok edici olayın ne sıklıkla olduğunu bulmaktı.
09:50
And just so you know, 1982-'83,
240
575000
3000
Ama az önce öğrendiğiniz gibi 1982-1983'te
09:53
that ElEl NinoNino killedöldürdü 95 percentyüzde
241
578000
2000
olan El Nino, Galapagos'taki
09:55
of all the coralsmercan here in GalapagosGalapagos.
242
580000
3000
mercanların %95'ini öldürdü.
09:58
Then there was similarbenzer mortalityölüm oranı in '97-'98.
243
583000
3000
Benzer ölümler 1997-1998'de de oldu.
10:01
And what we foundbulunan
244
586000
2000
800 yıl geriye giderek
10:03
after drillingdelme back in time two to 400 yearsyıl
245
588000
2000
yaptığımız sondaj çalışmasında tüm bunların
10:05
was that these were uniquebenzersiz eventsolaylar.
246
590000
2000
eşsiz birer olay olduğunu farkettik.
10:07
We saw no other masskitle mortalityölüm oranı eventsolaylar.
247
592000
3000
Bunlardan başka toplu ölüm olayı görmedik.
10:10
So these eventsolaylar in our recentson pastgeçmiş really are uniquebenzersiz.
248
595000
3000
Yani bu olaylar yakın geçmişimizde meydana gelmişti.
10:13
So they're eitherya just trulygerçekten monstercanavar ElEl NinosNinos,
249
598000
2000
Sebebi ya gerçekten canavar gibi olan El Nino'lardı
10:15
or they're just very stronggüçlü ElEl NinosNinos
250
600000
2000
yada küresel ısınma nedeniye oluşan
10:17
that occurredoluştu againstkarşısında a backdropzemin of globalglobal warmingısınma.
251
602000
3000
çok güçlü El Nino'ların sonucuydu.
10:21
EitherHer iki casedurum, it's badkötü newshaber
252
606000
2000
Her iki durumda Galapagos adasındaki
10:23
for the coralsmercan of the GalapagosGalapagos IslandsAdaları.
253
608000
2000
mercanlar için kötü haber demek.
10:27
Here'sİşte how we sampleNumune the coralsmercan.
254
612000
2000
Burda mercanlardan nasıl numune aldığımızı göreceksiniz.
10:29
This is actuallyaslında EasterPaskalya IslandAda. Look at this monstercanavar.
255
614000
3000
Bu aslında Easter Adası. Ne kadar da büyük.
10:32
This coralmercan is eightsekiz metersmetre talluzun boylu, right.
256
617000
3000
Bu mercan sekiz metre yüksekliğinde.
10:35
And it been growingbüyüyen for about 600 yearsyıl.
257
620000
2000
Ve 600 yıldır büyümeye devam ediyor.
10:37
Now, SylviaSylvia EarleEarle turneddönük me on to this exactkesin sameaynı coralmercan.
258
622000
3000
Şu an Sylvia Earle dikkatimi bu mercana çekti.
10:40
And she was divingDalış here with JohnJohn LauretLauret -- I think it was 1994 --
259
625000
3000
Sanırım 1994 yılında burda John Laurent ile birlikte
10:43
and collectedtoplanmış a little nuggetNugget and sentgönderilen it to me.
260
628000
2000
dalış yapmış ve ufak bir numune alıp bana göndermişti.
10:45
And we startedbaşladı workingçalışma on it,
261
630000
2000
Numunenin üzerinde çalışmaya başladığımızda
10:47
and we figuredanladım out we could tell the temperaturesıcaklık of the ancienteski oceanokyanus
262
632000
2000
bunun gibi bir mercanı inceleyerek,
10:49
from analyzinganaliz a coralmercan like this.
263
634000
3000
eski çağlardaki okyanusun ısısını bulabileceğimizi farkettik.
10:52
So we have a diamondelmas drillmatkap.
264
637000
2000
Elimizde elmas matkabımız var.
10:54
We're not killingöldürme the colonykoloni; we're takingalma a smallküçük coreçekirdek sampleNumune out of the topüst.
265
639000
3000
Koloniyi öldürmüyoruz, sadece yüzeyinden merkeze girip ufak bir örnek alıyoruz.
10:57
The coreçekirdek comesgeliyor up as these cylindricalSilindirik tubesborular of limestonekalker.
266
642000
3000
Merkez bu kireç taşından olan silindirik tüpler halinde çıkıyor.
11:00
And that materialmalzeme then we take back to the lablaboratuvar and analyzeçözümlemek it.
267
645000
4000
İşte bu metaryali alıp laboratuvarda inceliyoruz.
11:04
You can see some of the coralmercan coresçekirdekler there on the right.
268
649000
3000
Sağ tarafta mercan merkezlerinden birazını görebilirsiniz.
11:07
So we'vebiz ettik donetamam that all over the EasternDoğu PacificPasifik.
269
652000
2000
Tüm Doğu Pasifik Okyanusunu tamamladık.
11:09
We're startingbaşlangıç to do it in the WesternWestern PacificPasifik as well.
270
654000
3000
Şimdi aynı şeyi Batı Pasifik Okyanusunda yapmaya başlıyoruz.
11:12
I'll take you back here to the GalapagosGalapagos IslandsAdaları.
271
657000
2000
Galapagos Adaları konusuna sonra tekrar döneceğiz.
11:14
And we'vebiz ettik been workingçalışma at this fascinatingbüyüleyici upliftiyileştirme here in UrbinaUrbina BayBay.
272
659000
3000
Şimdi Urbina körfezindeki bu büyüleyici yükseltide çalışıyoruz.
11:17
That the placeyer where,
273
662000
2000
Burası
11:19
duringsırasında an earthquakedeprem in 1954,
274
664000
2000
1954 depremi sırasında
11:21
this marineDeniz terraceTeras was liftedkaldırdı up
275
666000
2000
okyanustan ani bir hızla
11:23
out of the oceanokyanus very quicklyhızlı bir şekilde,
276
668000
3000
yaklaşık 6-7 metre
11:26
and it was liftedkaldırdı up about sixaltı to sevenYedi metersmetre.
277
671000
3000
yükselen deniz terası.
11:29
And so now you can walkyürümek throughvasitasiyla a coralmercan reefresif withoutolmadan gettingalma wetıslak.
278
674000
3000
Şu an bu mercan resifinde ıslanmadan yürüyebilirsiniz.
11:32
If you go on the groundzemin there, it looksgörünüyor like this,
279
677000
2000
Ve eğer zemine doğru ilerlersen
11:34
and this is the grandaddyGrandaddy coralmercan.
280
679000
2000
işte buda Grandaddy mercanı.
11:36
It's 11 metersmetre in diameterçap,
281
681000
2000
11 metre çapında
11:38
and we know that it startedbaşladı growingbüyüyen
282
683000
2000
ve 1584 yılında
11:40
in the yearyıl 1584.
283
685000
2000
oluşmaya başladığını biliyoruz.
11:42
ImagineHayal that.
284
687000
2000
Düşünün bir.
11:44
And that coralmercan was growingbüyüyen happilymutlu in those shallowsığ watersdeniz,
285
689000
3000
Bu mercan, bu sığ sularda 1954'teki deprem
11:47
untila kadar 1954, when the earthquakedeprem happenedolmuş.
286
692000
3000
olana kadar mutlu mesut büyüyordu.
11:50
Now the reasonneden we know it's 1584
287
695000
2000
1584 yılında oluşmaya başladığını mercanların
11:52
is that these coralsmercan have growthbüyüme bandsbantları.
288
697000
2000
sahip olduğu büyüme halkalarından biliyoruz.
11:54
When you cutkesim them, slicedilim those coresçekirdekler in halfyarım and x-rayröntgen them,
289
699000
3000
Onları kesip merkezi ikiye dilimlediğinizde sonra x-ray ile görüntülediğinizde
11:57
you see these lightışık and darkkaranlık bandsbantları.
290
702000
2000
bu açık ve koyu renkli bantları görürsünüz.
11:59
EachHer one of those is a yearyıl.
291
704000
2000
Bunlardan her biri bir yıl demek.
12:01
We know these coralsmercan growbüyümek about a centimetersantimetre and a halfyarım a yearyıl.
292
706000
2000
Bu mercanların yarım senede yaklaşık 1cm. büyüdüğünü biliyoruz.
12:03
And we just countsaymak on down to the bottomalt.
293
708000
3000
Bu bantları yukarıdan aşağıya sayarız.
12:06
Then theironların other attributenitelik is
294
711000
2000
Bu mercanların diğer bir özellikleri de
12:08
that they have this great chemistrykimya.
295
713000
2000
sahip oldukları muhteşem kimyadır.
12:10
We can analyzeçözümlemek the carbonatekarbonat
296
715000
2000
Mercanı meydana getiren karbonatı
12:12
that makesmarkaları up the coralmercan,
297
717000
2000
ve daha bir sürü başka
12:14
and there's a wholebütün bunchDemet of things we can do.
298
719000
2000
şeyi analiz edebiliriz.
12:16
But in this casedurum, we measuredölçülü the differentfarklı isotopesizotoplar of oxygenoksijen.
299
721000
3000
Bu örnekte, oksijenin farklı izotoplarının ölçümünü yaptık.
12:19
TheirOnların ratiooranı tellsanlatır us the waterSu temperaturesıcaklık.
300
724000
2000
Çıkan oranlar bize su ısısı hakkında bilgi veriyor.
12:21
In this exampleörnek here,
301
726000
2000
Bu örnekte,
12:23
we had monitoredizlenen this reefresif in GalapagosGalapagos
302
728000
2000
Galapagos'ta ki bu resifi ısı kaydedicilerle
12:25
with temperaturesıcaklık recorderskayıt cihazları,
303
730000
2000
takip ettik ve böylece mercanın
12:27
so we know the temperaturesıcaklık of the waterSu the coral'smercan'ın growingbüyüyen in.
304
732000
3000
içinde büyüdüğü suyun ısısını öğrenmiş olduk.
12:30
Then after we harvesthasat a coralmercan, we measureölçmek this ratiooranı,
305
735000
3000
Daha sonra mercandan numune alıp bu oranı ölçüyoruz,
12:33
and now you can see, those curveseğrileri matchmaç perfectlykusursuzca.
306
738000
3000
gördüğünüz gibi eğriler birbirinin aynısı.
12:36
In this casedurum, at these islandsadaları,
307
741000
2000
Bu örnekteki adalarda,
12:38
you know, coralsmercan
308
743000
2000
mercanlar
12:40
are instrumental-qualityenstrümantal-kalite recorderskayıt cihazları of changedeğişiklik in the waterSu.
309
745000
3000
sudaki değişimi kaydeden kaliteli enstrumanlardır.
12:43
And of coursekurs, our thermometersTermometreler
310
748000
2000
Bizim termometrelerimiz bize
12:45
only take us back 50 yearsyıl or so here.
311
750000
2000
sadece 50 yıl öncesine ait bigiyi verebiliyor.
12:47
The coralmercan can take us back
312
752000
2000
Ama mercan bizi
12:49
hundredsyüzlerce and thousandsbinlerce of yearsyıl.
313
754000
2000
yüzlerce binlerce yıl geriye götürebiliyor.
12:51
So, what we do:
314
756000
2000
İşte bu yüzden yaptığımız şu:
12:53
we'vebiz ettik mergedbirleşti a lot of differentfarklı dataveri setskümeler.
315
758000
3000
Pek çok farklı datayı birleştiriyoruz,
12:56
It's not just my groupgrup; there's maybe 30 groupsgruplar worldwideDünya çapında doing this.
316
761000
3000
ve bunu sadece benim grubum değil dünya genelinde belki 30 grup yapıyor.
12:59
But we get these instrumental-enstrümantal- and near-instrumental-qualityyakın-enstrümantal-kalite recordskayıtlar
317
764000
3000
Bu ısı değişiminin enstrüman kalitesindeki kayıtları
13:02
of temperaturesıcaklık changedeğişiklik that go back hundredsyüzlerce of yearsyıl,
318
767000
2000
yüzlerce yıl geriye gidiyor,
13:04
and we put them togetherbirlikte.
319
769000
2000
biz bunları biraraya getiriyoruz.
13:06
Here'sİşte a syntheticsentetik diagramdiyagram.
320
771000
2000
Bu yapay bir diyagram.
13:08
There's a wholebütün familyaile of curveseğrileri here.
321
773000
2000
Pek çok eğim bulunuyor.
13:10
But what's happeningolay: we're looking at the last thousandbin yearsyıl
322
775000
3000
Ama burda olan şey: Gezegenin son
13:13
of temperaturesıcaklık on the planetgezegen.
323
778000
2000
bin yıllardaki ısısına bakıyoruz.
13:15
And there's fivebeş or sixaltı differentfarklı compilationsderlemeler there,
324
780000
2000
Burda 5-6 farklı derleme var,
13:17
But eachher one of those compilationsderlemeler reflectsyansıtır inputgiriş
325
782000
3000
ama her bir derleme mercanlardan alınan
13:20
from hundredsyüzlerce of these kindsçeşit of recordskayıtlar from coralsmercan.
326
785000
3000
bu tip yüzlerce örneğin girdisini yansıtıyor.
13:23
We do similarbenzer things with icebuz coresçekirdekler.
327
788000
3000
Benzerini buz merkezlerinede yapıyoruz.
13:26
We work with treeağaç ringshalkalar.
328
791000
2000
İç halkayla çalışıyoruz.
13:28
And that's how we discoverkeşfetmek
329
793000
2000
Ve bu yolla
13:30
what is trulygerçekten naturaldoğal
330
795000
2000
neyin gerçekten doğal olduğunu
13:32
and how differentfarklı is the last centuryyüzyıl, right?
331
797000
3000
ve geçen yüzyılda neyin farklı olduğunu keşfettik.
13:35
And I choseseçti this one
332
800000
2000
Ben bu diyagramı seçtim
13:37
because it's complicatedkarmaşık and messydağınık looking, right.
333
802000
3000
çünkü çok karmaşık bir görüntüsü var,
13:40
This is as messydağınık as it getsalır.
334
805000
2000
bundan karmaşığı olamaz.
13:42
You can see there's some signalssinyalleri there.
335
807000
3000
Üzerindeki bazı sinyalleri görebilirsiniz.
13:45
Some of the recordskayıtlar
336
810000
2000
Kayıtlardan bazıları
13:47
showgöstermek loweralt temperaturessıcaklıklar than othersdiğerleri.
337
812000
2000
diğerlerinden daha düşük ısıları gösteriyor.
13:49
Some of them showgöstermek greaterbüyük variabilitydeğişkenlik.
338
814000
3000
Bir kısmı çok büyük değişkenlik gösteriyor.
13:52
But they all tell us
339
817000
2000
Ama hepsi bize
13:54
what the naturaldoğal variabilitydeğişkenlik is.
340
819000
2000
doğal değişkenliğin ne olduğunu anlatıyor.
13:56
Some of them are from the northernkuzey hemisphereyarıküre;
341
821000
2000
Bunlardan bir kısmı kuzey yarım küreden,
13:58
some are from the entiretüm globeküre.
342
823000
2000
bir kısmıda tüm dünyadan.
14:00
But here'sburada what we can say:
343
825000
2000
Buradan çıkardığımız:
14:02
what's naturaldoğal in the last thousandbin yearsyıl is that the planetgezegen was coolingsoğutma down.
344
827000
3000
Geçmiş binlerce yılda doğal olan şey gezegenin soğuyor olduğuydu.
14:05
It was coolingsoğutma down
345
830000
2000
1900'lere kadar
14:07
untila kadar about 1900 or so.
346
832000
2000
soğuyordu.
14:09
And there is naturaldoğal variabilitydeğişkenlik
347
834000
2000
Ve bu değişkenlik güneş ve
14:11
causedneden oldu by the SunGüneş, causedneden oldu by ElEl NinosNinos.
348
836000
3000
El Nino'lardan kaynaklanan dogal bir değişkenlik.
14:14
A century-scaleyüzyıl-ölçek, decadal-scaledecadal ölçek variabilitydeğişkenlik,
349
839000
2000
Yüz senelik, on senelik ölçeklerdeki
14:16
and we know the magnitudebüyüklük;
350
841000
2000
değişimlerde büyüklüğü biliyoruz
14:18
it's about two-tenthsiki-onda to four-tenthsdört onda of a degreederece CentigradeSantigrat.
351
843000
3000
1 santigrat derecenin 0.2-0.4'ü.
14:21
But then at the very endson is where
352
846000
2000
Ancak diyagramın sonundaki
14:23
we have the instrumentalenstrümantal recordkayıt in blacksiyah.
353
848000
2000
siyah enstrumental kayda bakın.
14:25
And there's the temperaturesıcaklık up there in 2009.
354
850000
3000
ısının 2009'da ne kadar yükseldiğini gösteriyor.
14:28
You know, we'vebiz ettik warmedısındı the globeküre
355
853000
2000
Bildiğiniz üzere geçen yüzyılda
14:30
about a degreederece CentigradeSantigrat in the last centuryyüzyıl,
356
855000
3000
dünyayı yaklaşık 1 santigrat derece ısıttık.
14:33
and there's nothing
357
858000
2000
ve kaydın
14:35
in the naturaldoğal partBölüm of that recordkayıt
358
860000
2000
doğal olan kısmında
14:37
that resemblesbenzer, what we'vebiz ettik seengörüldü in the last centuryyüzyıl.
359
862000
2000
son yüzyılda gördüğümüze benzer bir durum yok.
14:39
You know, that's the strengthkuvvet of our argumenttartışma,
360
864000
2000
İşte bu yaptığımız işin farklı olduğuna
14:41
that we are doing something that's trulygerçekten differentfarklı.
361
866000
3000
dair olan iddiamızın dayanma noktası.
14:45
So I'll closekapat with a shortkısa discussiontartışma
362
870000
3000
Konuşmamın sonunda okyanus asitlenmesiyle
14:48
of oceanokyanus acidificationasitleştirme.
363
873000
2000
ilgili kısa bir konuşma yapacağım.
14:51
I like it as a componentbileşen of globalglobal changedeğişiklik to talk about,
364
876000
3000
Çünkü bunu küresel değişimin bir parçası olarak görüyorum,
14:54
because, even if you are a hard-bittenpişkin globalglobal warmingısınma skeptickuşkucu,
365
879000
4000
ve sizde ateşli bir küresel ısınma şüphecisi olsanız bile,
14:58
and I talk to that communitytoplum fairlyoldukça oftensık sık,
366
883000
2000
ki bu gruplada çok sık konuşuyorum,
15:00
you cannotyapamam denyreddetmek
367
885000
2000
karbondioksidin
15:02
the simplebasit physicsfizik
368
887000
2000
okyanus içinde
15:04
of COCO2 dissolvingeriterek in the oceanokyanus.
369
889000
3000
çözünme fiziğini reddedemezsiniz.
15:07
You know, we're pumpingpompalama out lots of COCO2 into the atmosphereatmosfer,
370
892000
3000
Atmosfere fosil kaynaklı yakıtlarla, çimento ürünleriyle
15:10
from fossilfosil fuelsyakıtlar, from cementçimento productionüretim.
371
895000
3000
resmen karbondioksit pompalıyoruz.
15:13
Right now, about a thirdüçüncü of that carbonkarbon dioxidedioksit
372
898000
2000
Şimdi bu karbondioksidin 1/3'ü
15:15
is dissolvingeriterek straightDüz into the seadeniz, right?
373
900000
2000
denizde çözünüyor, değil mi?
15:17
And as it does so,
374
902000
2000
Evet çözünüyor ve
15:19
it makesmarkaları the oceanokyanus more acidicasidik.
375
904000
3000
okyanusu daha asidik hale getiriyor.
15:22
So, you cannotyapamam arguetartışmak with that.
376
907000
2000
Bunun üzerine laf koyamazsınız.
15:24
That is what's happeningolay right now,
377
909000
2000
Şimdi olan bu
15:26
and it's a very differentfarklı issuekonu
378
911000
2000
ve bu küresel ısınma sorunundan
15:28
than the globalglobal warmingısınma issuekonu.
379
913000
2000
çok daha farklı bir sorun.
15:30
It has manyçok consequencessonuçları.
380
915000
2000
Pek çok sonucu var.
15:32
There's consequencessonuçları for carbonatekarbonat organismsorganizmalar.
381
917000
3000
Karbonat organizmaları için sonuçları var.
15:35
There are manyçok organismsorganizmalar
382
920000
2000
Kabuğunu kalsiyum karbonattan
15:37
that buildinşa etmek theironların shellskabuklar out of calciumkalsiyum carbonatekarbonat --
383
922000
2000
inşa eden pek çok bitki ve
15:39
plantsbitkiler and animalshayvanlar bothher ikisi de.
384
924000
3000
hayvan organizma bulunuyor.
15:42
The mainana frameworkiskelet materialmalzeme of coralmercan reefsresifleri
385
927000
2000
Mercan resiflerinin iskeletini oluşturan
15:44
is calciumkalsiyum carbonatekarbonat.
386
929000
2000
ana madde kalsiyum karbonat.
15:46
That materialmalzeme is more solubleçözünür
387
931000
2000
Bu madde asidik sıvılarda
15:48
in acidicasidik fluidsıvı.
388
933000
3000
daha kolay çözünür.
15:51
So one of the things we're seeinggörme
389
936000
2000
Şu sıralar organizmaların
15:53
is organismsorganizmalar are havingsahip olan
390
938000
2000
kabuklarını oluşturmak ve
15:55
to spendharcamak more metabolicmetabolik energyenerji
391
940000
2000
korumak için çok daha fazla
15:57
to buildinşa etmek and maintainsürdürmek theironların shellskabuklar.
392
942000
2000
metabolik enerji harcadıklarını görüyoruz.
15:59
At some pointpuan, as this transiencegeçici,
393
944000
2000
ve bir noktada okyanuslara olan
16:01
as this COCO2 uptakekavrama in the oceanokyanus continuesdevam ediyor,
394
946000
3000
bu karbondioksit geçişi devam ettikçe
16:04
that material'smalzemenin actuallyaslında going to startbaşlama to dissolveeritmek.
395
949000
2000
bu madde sonunda çözünmeye başlayacak.
16:06
And on coralmercan reefsresifleri,
396
951000
2000
Ve mercan resiflerinin
16:08
where some of the mainana frameworkiskelet organismsorganizmalar disappearkaybolmak,
397
953000
3000
iskeleti olan bazı organizmalar yok olacak,
16:11
we will see a majormajör losskayıp
398
956000
2000
deniz biyo-çeşitliliğinde
16:13
of marineDeniz biodiversitybiyolojik çeşitlilik.
399
958000
2000
çok büyük kayıplar göreceğiz.
16:15
But it's not just the carbonatekarbonat producersüreticileri that are affectedetkilenmiş.
400
960000
3000
Ancak sadece karbonat üreticileri etkilenmeyecek.
16:18
There's manyçok physiologicalfizyolojik processessüreçler
401
963000
3000
Okyanusun asit oranından
16:21
that are influencedetkilenmiş by the acidityasit of the oceanokyanus.
402
966000
3000
etkilenen pek çok fizyolıjik durum var.
16:24
So manyçok reactionsreaksiyonları involvingiçeren enzymesenzimler and proteinsproteinler
403
969000
3000
Enzimler ve proteinlerle ilgili pek çok reaksiyon
16:27
are sensitivehassas to the acidasit contentiçerik of the oceanokyanus.
404
972000
3000
okyanusların asit miktarına karşı duyarlı.
16:30
So, all of these things --
405
975000
2000
İşte tüm bunlar,
16:32
greaterbüyük metabolicmetabolik demandstalepler,
406
977000
2000
daha fazla metabolik ihtiyaç,
16:34
reducedindirimli reproductiveüreme successbaşarı,
407
979000
2000
kısıtlı yeniden üretim sonuçları
16:36
changesdeğişiklikler in respirationsolunum and metabolismmetabolizma.
408
981000
3000
solunum ve metabolizmada değişiklikler.
16:39
You know, these are things that we have good physiologicalfizyolojik reasonsnedenleri
409
984000
3000
Tüm bunlar bu geçiş nedeniyle
16:42
to expectbeklemek to see stressedvurguladı
410
987000
2000
denizin stres olmasına yetecek
16:44
causedneden oldu by this transiencegeçici.
411
989000
2000
güzel fizyolojik nedenler.
16:46
So we figuredanladım out some prettygüzel interestingilginç waysyolları
412
991000
2000
Biz atmosferdeki karbondioksit seviyesini
16:48
to trackiz COCO2 levelsseviyeleri in the atmosphereatmosfer,
413
993000
3000
milyonlarca yıl geriye giderek
16:51
going back millionsmilyonlarca of yearsyıl.
414
996000
2000
ölçmenin çok ilginç yollarını bulduk.
16:53
We used to do it just with icebuz coresçekirdekler,
415
998000
2000
Buz kütlelerinden alışık olduğumuz bir durumdu,
16:55
but in this casedurum, we're going back 20 millionmilyon yearsyıl.
416
1000000
3000
ancak bu sefer 20 milyon yıl geriye gidiyoruz.
16:58
And we take samplesörnekler of the sedimenttortu,
417
1003000
2000
Numuneden örnekler alıyoruz
17:00
and it tellsanlatır us the COCO2 levelseviye of the oceanokyanus,
418
1005000
3000
bu örnekler bize okyanusun dolayısıylada
17:03
and thereforebu nedenle the COCO2 levelseviye of the atmosphereatmosfer.
419
1008000
2000
atmosferin karbondioksit seviyesini gösteriyor.
17:05
And here'sburada the thing:
420
1010000
2000
İşte sonuç:
17:07
you have to go back about 15 millionmilyon yearsyıl
421
1012000
2000
Karbondioksit seviyesinin bugünküyle
17:09
to find a time when COCO2 levelsseviyeleri
422
1014000
3000
aynı seviyede olduğu zaman için
17:12
were about what they are todaybugün.
423
1017000
2000
15 milyon yıl geriye gitmelisiniz.
17:14
You have to go back about 30 millionmilyon yearsyıl
424
1019000
2000
Ve karbondioksit seviyesinin bugunkünün
17:16
to find a time when COCO2 levelsseviyeleri
425
1021000
2000
2 katı seviyede olduğu zaman içinde
17:18
were doubleçift what they are todaybugün.
426
1023000
2000
30 milyon yıl geriye gitmelisiniz.
17:20
Now, what that meansanlamına geliyor is
427
1025000
2000
buda şu anlama geliyor
17:22
that all of the organismsorganizmalar that livecanlı in the seadeniz
428
1027000
2000
denizde yaşayan tüm organizmalar
17:24
have evolvedgelişti in this chemostattedchemostatted oceanokyanus,
429
1029000
3000
bir zamanlar karbondioksit seviyesinin
17:27
with COCO2 levelsseviyeleri loweralt than they are todaybugün.
430
1032000
3000
şimdikinden daha düşük olduğu okyanusta evrimleştiler.
17:30
That's the reasonneden that they're not ableyapabilmek to respondyanıtlamak or adaptuyarlamak
431
1035000
3000
Bu da şu an devam eden hızlı asitleşmeye
17:33
to this rapidhızlı acidificationasitleştirme
432
1038000
3000
cevap verememelerinin yada
17:36
that's going on right now.
433
1041000
2000
adapte olamamalarının nedenidir.
17:38
So, CharlieCharlie VeronVeRon
434
1043000
2000
Bu yüzden Charlie Veron
17:40
camegeldi up with this statementaçıklama last yearyıl:
435
1045000
2000
Geçen yıl şu fikirle geldi:
17:42
"The prospectolasılık of oceanokyanus acidificationasitleştirme
436
1047000
2000
''İnsan kaynaklı karbondioksit
17:44
mayMayıs ayı well be the mostçoğu seriousciddi
437
1049000
2000
salınımından beklenen sonuçlardan
17:46
of all of the predictedtahmin outcomesçıktıları
438
1051000
2000
belkide en ciddi olanı
17:48
of anthropogenicantropojenik COCO2 releaseserbest bırakmak."
439
1053000
3000
okyanuslardaki asitlenmedir.''
17:51
And I think that mayMayıs ayı very well be truedoğru,
440
1056000
3000
Ve ben bunun çok doğru olduğuna inanıyorum,
17:54
so I'll closekapat with this.
441
1059000
2000
burda bitireceğim.
17:56
You know, we do need the protectedkorumalı areasalanlar, absolutelykesinlikle,
442
1061000
3000
Son olarak, kesinlikle korunan alanlara ihtiyacımız var,
17:59
but for the sakeuğruna of the oceansokyanuslar,
443
1064000
2000
ancak okyanusların hatırı için
18:01
we have to capkapak or limitsınır COCO2 emissionsemisyonları
444
1066000
2000
en kısa sürede karbondioksit yayılımımızı
18:03
as soonyakında as possiblemümkün.
445
1068000
2000
düzenlemeli yada limitlemeliyiz.
18:05
Thank you very much.
446
1070000
2000
Çok teşekkür ederim.
18:07
(ApplauseAlkış)
447
1072000
2000
(Alkışlama)
Translated by Kerime Gunturk
Reviewed by osman oguz ahsen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Rob Dunbar - Oceanographer, biogeochemist
Rob Dunbar looks deeply at ancient corals and sediments to study how the climate and the oceans have shifted over the past 50 to 12,000 years -- and how the Antarctic ecosystem is changing right now.

Why you should listen

Rob Dunbar's research looks at the earth and ocean as an interconnected system over time. With his group at Stanford, he makes high-resolution studies of climate change over the past 50 to 12,000 years.

Where does 12,000-year-old climate data come from? It's locked in the skeletons of ancient corals from the tropics and the deep sea, and buried in sediments from lakes and other marine environments. His lab measures the chemical and isotopic makeup of these materials, and looks at how they've changed in response to changes in the solar and carbon cycles.

Dunbar's also studying the reverse equation -- how climate change is affecting a modern environment right now. He's working in the Ross Sea of Antarctica with the ANDRILL project to study the ocean's ability to take up carbon, drilling for ice cores to uncover the history of the climate of Antarctica.

More profile about the speaker
Rob Dunbar | Speaker | TED.com