ABOUT THE SPEAKER
David Epstein - Sports science reporter
David Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap.

Why you should listen
David Epstein writes about the developing science around sport -- from performance-enhancing drugs to the lucky genetics that separate a professional athlete from a duffer. A science writer and longtime contributor to Sports Illustrated, he's helped break stories on steroids in baseball, fraudulently marketed health remedies, and big-money irregularities in "amateur" college football. In 2007, inspired by the death of a childhood friend, he wrote a moving exploration of the most common cause of sudden death in young athletes, a hard-to-diagnose heart irregularity known as HCM.
 
Now an investigative reporter at ProPublica, Epstein is the author of The Sports Gene, a book that explores the complex factors that make up a championship athlete. Is there such a thing as natural greatness, or can even extreme skills -- like the freaky-fast reaction of a hockey great -- be learned? Conversely, is the desire and will to master extreme skills something you're born with?
More profile about the speaker
David Epstein | Speaker | TED.com
TED2014

David Epstein: Are athletes really getting faster, better, stronger?

David Epstein: Có phải các vận động viên đang thật sự trở nên nhanh hơn, tốt hơn, mạnh hơn?

Filmed:
8,652,776 views

Khi bạn nhìn vào những gì thể thao đã đạt được trong một thập kỷ qua, nó giống như con người đã trở nên nhanh hơn, tốt hơn và mạnh hơn trong mọi phương diện. Tuy nhiên, như David Epstein đã chỉ ra trong bài nói chuyện thú vị này về sự phản trực giác, chúng ta có thể sẽ muốn từ bỏ sự tự chúc mừng. Rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến các kỷ lục của vận động viên, và sự phát triển tài năng tự nhiên của chúng ta chỉ là một trong số đó.
- Sports science reporter
David Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
The OlympicThế vận hội mottophương châm is "CitiusCitius, AltiusAltius, FortiusFortius."
0
950
3131
Khẩu hiệu của Olympic là
"Citius, Altius, Fortius"
00:16
FasterNhanh hơn, HigherCao hơn, StrongerMạnh mẽ hơn.
1
4081
2769
Nhanh hơn, Cao hơn, Mạnh hơn.
00:19
And athletesvận động viên have fulfilledhoàn thành that mottophương châm rapidlynhanh chóng.
2
6850
3940
Các vận động viên thực hiện
khẩu hiệu đó nhanh chóng.
00:22
The winnerngười chiến thắng of the 2012 OlympicThế vận hội marathonMarathon
3
10790
3156
Người chiến thắng cuộc
chạy marathon Olympic 2012
00:26
ranchạy two hoursgiờ and eighttám minutesphút.
4
13946
2316
đã chạy trong 2 giờ và 8 phút.
00:28
Had he been racingcuộc đua againstchống lại the winnerngười chiến thắng
5
16262
1620
Nếu anh chạy đua
với người chiến thắng
00:30
of the 1904 OlympicThế vận hội marathonMarathon,
6
17882
2466
marathon Olympic 1904,
00:32
he would have wonthắng by nearlyGần an hourgiờ and a halfmột nửa.
7
20348
3333
hẳn anh đã thắng hơn được
gần 1 tiếng rưỡi đồng hồ.
00:35
Now we all have this feelingcảm giác
8
23681
1772
Và giờ đây,
chúng ta đều có cảm giác
00:37
that we're somehowbằng cách nào đó just gettingnhận được better
9
25453
1590
rằng chúng ta, bằng cách nào đó
trở nên tốt hơn
00:39
as a humanNhân loại racecuộc đua, inexorablyinexorably progressingtiến bộ,
10
27043
2340
như là cuộc chạy đua của con người,
không thể lay chuyển sự tiến bộ,
00:41
but it's not like we'vechúng tôi đã evolvedphát triển into a newMới speciesloài
11
29383
2141
nhưng nó không giống như chúng ta
đã phát triển thành một loài mới
00:43
in a centurythế kỷ.
12
31524
1466
trong một thế kỷ.
00:45
So what's going on here?
13
32990
2608
Thế thì cái gì đang diễn ra ở đây?
00:47
I want to take a look at what's really behindphía sau
14
35598
1361
Tôi muốn nhìn vào thứ thật sự ở đằng sau
00:49
this marchtháng Ba of athleticthể thao progresstiến độ.
15
36959
2690
sự tiến triển này
của sự tiến bộ trong thể thao.
00:51
In 1936, JesseJesse OwensOwens
16
39649
2297
Năm 1936, Jesse Owens
00:54
heldđược tổ chức the worldthế giới recordghi lại in the 100 metersmét.
17
41946
2337
giữ kỷ lục thế giới
ở cự ly chạy 100 mét.
00:56
Had JesseJesse OwensOwens been racingcuộc đua last yearnăm
18
44283
2707
Có phải Jesse Owens
đã chạy đua trong năm trước
00:59
in the worldthế giới championshipsGiải vô địch of the 100 metersmét,
19
46990
2446
ở giải vô địch thế giới 100 mét,
01:01
when JamaicanĐô la jamaica sprinterSPRiNTER UsainUsain BoltBù-lông finishedđã kết thúc,
20
49436
2474
khi Jamaican sprinter Usain Bolt
kết thúc,
01:04
OwensOwens would have still had 14 feetđôi chân to go.
21
51910
3408
Owens vẫn còn 14 feet phải đi tiếp.
01:07
That's a lot in sprinterSPRiNTER landđất đai.
22
55318
1879
Chừng đó là rất nhiều
trong bộ môn chạy nước rút.
01:09
To give you a sensegiác quan of how much it is,
23
57197
1503
Để giúp bạn hiểu được
nó nhiều như thế nào,
01:10
I want to sharechia sẻ with you a demonstrationtrình diễn
24
58700
1958
tôi muốn chia sẻ với bạn một minh họa
01:12
conceivedhình thành by sportscác môn thể thao scientistnhà khoa học RossRoss TuckerTucker.
25
60658
3012
được tạo bởi nhà khoa học thể thao Ross Tucker.
01:15
Now picturehình ảnh the stadiumsân vận động last yearnăm
26
63670
2165
Bây giờ, hãy hình dung sân vận động
vào năm trước,
01:18
at the worldthế giới championshipsGiải vô địch of the 100 metersmét:
27
65835
2629
tại giải vô địch thế giới 100 mét:
01:20
thousandshàng nghìn of fansngười hâm mộ waitingđang chờ đợi with baitedbaited breathhơi thở
28
68464
2099
hàng ngàn người hâm mộ
đang nín thở chờ đợi
01:22
to see UsainUsain BoltBù-lông, the fastestnhanh nhất man in historylịch sử;
29
70563
3474
để thấy Usain Bolt,
người đàn ông nhanh nhất trong lịch sử;
01:26
flashbulbsFlashbulbs poppingpopping as the
ninechín fastestnhanh nhất menđàn ông in the worldthế giới
30
74037
2875
tiếng nháy của đèn flash như thể
9 người đàn ông nhanh nhất thế giới
01:29
coilxôn xao themselvesbản thân họ into theirhọ blockskhối.
31
76912
2563
cuộn mình trong đám đông của họ.
01:31
And I want you to pretendgiả vờ
32
79475
1131
Và tôi muốn bạn giả vờ
01:32
that JesseJesse OwensOwens is in that racecuộc đua.
33
80606
2339
là Jesse Owens ở trong cuộc đua đó.
01:35
Now closegần your eyesmắt for a
secondthứ hai and picturehình ảnh the racecuộc đua.
34
82945
3245
Và bây giờ, hãy nhắm mắt lại vài giây
và hình dung ra cuộc đua.
01:38
BangBang! The gunsúng goesđi off.
35
86190
1692
Bang! Súng nổ.
01:40
An AmericanNgười Mỹ sprinterSPRiNTER jumpsnhảy out to the fronttrước mặt.
36
87882
2068
Và vận động viên chạy nước rút người Mỹ
nhảy ra phía trước.
01:42
UsainUsain BoltBù-lông startsbắt đầu to catchbắt lấy him.
37
89950
1950
Usain Bolt bắt đầu đuổi theo anh ta.
01:44
UsainUsain BoltBù-lông passesvượt qua him, and as
the runnersvận động viên come to the finishhoàn thành,
38
91900
1621
Usain Bolt đã vượt qua anh ta, và
khi vận động viên đến vạch đích,
01:45
you'llbạn sẽ hearNghe a beeptiếng kêu bíp as eachmỗi man crossesThánh giá the linehàng.
39
93521
2677
bạn sẽ nghe được tiếng beep
mỗi khi có người vượt qua vạch.
01:48
(BeepsTiếng bíp)
40
96198
1677
(Beeps)
01:50
That's the entiretoàn bộ finishhoàn thành of the racecuộc đua.
41
97875
3105
Đó là toàn bộ kết thúc của cuộc đua.
01:53
You can openmở your eyesmắt now.
42
100980
1380
Và bây giờ bạn có thể mở mắt ra.
01:54
That first beeptiếng kêu bíp was UsainUsain BoltBù-lông.
43
102360
2610
Tiếng beep đầu tiên là Usain Bolt.
01:57
That last beeptiếng kêu bíp was JesseJesse OwensOwens.
44
104970
2314
Và tiếng beep cuối cùng là của Jesse Owens.
01:59
Listen to it again.
45
107284
2177
Hãy nghe lại lần nữa.
02:01
(BeepsTiếng bíp)
46
109461
1718
(Beeps)
02:03
When you think of it like that,
47
111179
1100
Khi bạn nghĩ về chúng như thế,
02:04
it's not that biglớn a differenceSự khác biệt, is it?
48
112279
2271
đó không phải là một khác biệt lớn,
phải không?
02:06
And then considerxem xét that UsainUsain BoltBù-lông startedbắt đầu
49
114550
1857
Và sau đó hãy xem xét rằng Usain Bolt
đã bắt đầu
02:08
by propellingném himselfbản thân anh ấy out of blockskhối
50
116407
2763
bằng cách tự đẩy mình ra khỏi đám đông
02:11
down a speciallyđặc biệt fabricatedchế tạo carpetthảm
51
119170
2339
xuống một tấm thảm đặc biệt
02:13
designedthiết kế to allowcho phép him to traveldu lịch
52
121509
1756
được thiết kế để cho anh ta di chuyển
02:15
as fastNhanh as humanlyhumanly possiblekhả thi.
53
123265
2116
nhanh như con người có thể.
02:17
JesseJesse OwensOwens, on the other handtay,
54
125381
1671
Mặt khác, Jesse Owens
02:19
ranchạy on cinderscinders, the ashAsh from burntcháy woodgỗ,
55
127052
3591
chạy trên đám tro,
tro bụi từ gỗ cháy,
02:22
and that softmềm mại surfacebề mặt stoleđánh cắp farxa more energynăng lượng
56
130643
2237
và bề mặt mềm đó
đã lấy đi nhiều năng lượng hơn
02:25
from his legschân as he ranchạy.
57
132880
1777
từ chân khi anh ta chạy.
02:26
RatherThay vào đó than blockskhối, JesseJesse
OwensOwens had a gardeninglàm vườn troweltrowel
58
134657
2963
Thay vì là đám đông, Jesse Owens
đã có một chiếc bay làm vườn
02:29
that he had to use to digđào holeslỗ hổng
in the cinderscinders to startkhởi đầu from.
59
137620
3827
mà anh ta phải sử dụng để đào một cái lỗ trong đống tro bụi để bắt đầu.
02:33
BiomechanicalBiomechanical analysisphân tích of the speedtốc độ
60
141447
2104
Phân tích cơ học của tốc độ
02:35
of Owens''Owens jointskhớp nối showstrình diễn that had been runningđang chạy
61
143551
2544
của các khớp xương của Owens
cho thấy anh ta đã chạy
02:38
on the sametương tự surfacebề mặt as BoltBù-lông,
62
146095
1514
trên một bề mặt giống như Bolt,
02:39
he wouldn'tsẽ không have been 14 feetđôi chân behindphía sau,
63
147609
2511
anh ta không thể bị
bỏ lại phía sau 14 feet,
02:42
he would have been withinbên trong one strideSải chân.
64
150120
2319
anh ta phải ở trong khoảng 1 sải chân.
02:44
RatherThay vào đó than the last beeptiếng kêu bíp,
65
152439
1742
Thay vì là tiếng beep cuối cùng,
02:46
OwensOwens would have been the secondthứ hai beeptiếng kêu bíp.
66
154181
2940
anh ta phải ở vị trí tiếng beep thứ 2.
02:49
Listen to it again.
67
157121
2051
Hãy nghe lại nó lần nữa.
02:51
(BeepsTiếng bíp)
68
159172
1738
(Beeps)
02:53
That's the differenceSự khác biệt tracktheo dõi
surfacebề mặt technologyCông nghệ has madethực hiện,
69
160910
2383
Đó là sự khác biệt mà
kỹ thuật bề mặt đường đua đã làm,
02:55
and it's donelàm xong it throughoutkhắp the runningđang chạy worldthế giới.
70
163293
2279
và nó đã được thực hiện
trên toàn thế giới chạy đua.
02:57
ConsiderXem xét a longerlâu hơn eventbiến cố.
71
165572
1731
Hãy xem xét một sự kiện dài hơn.
02:59
In 1954, SirThưa ngài RogerRoger BannisterBannister
72
167303
2963
Năm 1954, Sir Roger Bannister
03:02
becameđã trở thành the first man to runchạy
underDưới fourbốn minutesphút in the miledặm.
73
170266
3177
đã trở thành người đàn ông đầu tiên
chạy 1 dặm trong chưa tới 4 phút.
03:05
NowadaysNgày nay, collegetrường đại học kidstrẻ em do that everymỗi yearnăm.
74
173443
3050
Ngày nay, những sinh viên đại học
là điều đó mỗi năm.
03:08
On rarehiếm occasionsdịp, a highcao schooltrường học kidđứa trẻ does it.
75
176493
2553
Trong những trường hợp hiếm hoi,
1 học sinh trung học làm được điều đó.
03:11
As of the endkết thúc of last yearnăm,
76
179046
1742
Tính đến cuối năm ngoái,
03:12
1,314 menđàn ông
77
180788
2367
1314 người đàn ông
03:15
had runchạy underDưới fourbốn minutesphút in the miledặm,
78
183155
2215
đã chạy 1 dặm dưới 4 phút,
03:17
but like JesseJesse OwensOwens,
79
185370
1450
nhưng cũng như Jesse Owens,
03:19
SirThưa ngài RogerRoger BannisterBannister ranchạy on softmềm mại cinderscinders
80
186820
2742
Sir Roger Bannister đã chạy trên tro mềm
03:21
that stoleđánh cắp farxa more energynăng lượng from his legschân
81
189562
1824
điều đó làm mất đi nhiều năng lượng
từ chân anh ta
03:23
than the syntheticsợi tổng hợp tracksbài hát of todayhôm nay.
82
191386
2363
hơn là đường chạy tổng hợp ngày nay.
03:25
So I consultedtư vấn biomechanicscơ sinh học expertsCác chuyên gia
83
193749
1500
Vì thế, tôi đã tham khảo ý kiến
các chuyên gia cơ sinh học
03:27
to find out how much slowerchậm it is to runchạy on cinderscinders
84
195249
2564
để tìm ra xem nó sẽ chậm hơn thế nào khi chạy trên tro
03:30
than syntheticsợi tổng hợp tracksbài hát,
85
197813
1258
so với đường chạy tổng hợp,
03:31
and theirhọ consensussự đồng thuận that it's
one and a halfmột nửa percentphần trăm slowerchậm.
86
199071
3400
và họ nhất trí là nó chậm hơn 1.5%.
03:34
So if you applyứng dụng a one and a halfmột nửa
percentphần trăm slowdownsuy thoái conversionchuyển đổi
87
202471
3287
Và nếu bạn cộng thêm 1.5%
chuyển đổi sự chậm lại
03:37
to everymỗi man who ranchạy his sub-fourSub bốn miledặm
88
205758
2186
cho mỗi người đàn ông đã chạy
dưới 4 phút 1 dặm
03:40
on a syntheticsợi tổng hợp tracktheo dõi,
89
207944
1444
trên đường chạy tổng hợp,
03:41
this is what happensxảy ra.
90
209388
1696
đây là cái xảy ra.
03:43
Only 530 are left.
91
211084
2329
Chỉ còn lại 530 người.
03:45
If you look at it from that perspectivequan điểm,
92
213413
1397
Nếu bạn nhìn vào nó từ quan điểm đó,
03:47
fewerít hơn than tenmười newMới menđàn ông permỗi [yearnăm]
93
214810
2320
sẽ có ít hơn 10 người mỗi năm
03:49
have joinedgia nhập the sub-fourSub bốn miledặm clubcâu lạc bộ
94
217130
1483
gia nhập vào câu lạc bộ
những người chạy 1 dặm dưới 4 phút
03:50
sincekể từ SirThưa ngài RogerRoger BannisterBannister.
95
218613
2302
kể từ Sir Roger Bannister.
03:53
Now, 530 is a lot more than one,
96
220915
3067
Bây giờ, 530 thì vẫn rất nhiều hơn so với 1,
03:56
and that's partlytừng phần because
there are manynhiều more people
97
223982
1516
và đó một phần là do
ngày càng có nhiều người
03:57
trainingđào tạo todayhôm nay and they're trainingđào tạo more intelligentlythông minh.
98
225498
2514
luyện tập và họ luyện tập một cách thông minh hơn.
04:00
Even collegetrường đại học kidstrẻ em are professionalchuyên nghiệp in theirhọ trainingđào tạo
99
228012
2228
Ngay cả những sinh viên đại học
cũng là chuyên gia trong luyện tập
04:02
comparedso to SirThưa ngài RogerRoger BannisterBannister,
100
230240
1526
so với Sir Roger Bannister,
04:03
who trainedđào tạo for 45 minutesphút at a time
101
231766
1459
người đã luyện tập 45 phút 1 lần
04:05
while he ditchedditched gynecologyphụ khoa lecturesbài giảng in medMed schooltrường học.
102
233225
3090
trong khi anh ta trốn tiết
những bài giảng phụ khoa ở trường y.
04:08
And that guy who wonthắng the 1904 OlympicThế vận hội marathonMarathon
103
236315
2403
Và người đó đã chiến thắng
cuộc thi marathon Olympic 1904
04:10
in threesố ba in a halfmột nửa hoursgiờ,
104
238718
1711
trong 3 tiếng rưỡi,
04:12
that guy was drinkinguống ratcon chuột poisonchất độc and brandyBrandy
105
240429
2137
người đó đã uống
thuốc diệt chuột và rượu mạnh
04:14
while he ranchạy alongdọc theo the coursekhóa học.
106
242566
2032
khi anh ta chạy suốt vòng đua.
04:16
That was his ideaý kiến of a performance-enhancingtăng cường hiệu suất drugthuốc uống.
107
244598
2623
Đó là ý tưởng của anh ta
về một loại thuốc tăng cường hiệu suất.
04:19
(LaughterTiếng cười)
108
247221
2063
(Cười lớn)
04:21
ClearlyRõ ràng, athletesvận động viên have gottennhận more savvyhiểu biết
109
249284
1688
Rõ ràng, các vận động viên
đã có nhiều hiểu biết hơn
04:23
about performance-enhancingtăng cường hiệu suất drugsma túy as well,
110
250972
2474
cũng như về
các loại thuốc tăng cường hiệu suất,
04:25
and that's madethực hiện a differenceSự khác biệt
in some sportscác môn thể thao at some timeslần,
111
253446
2271
và điều đó làm nên sự khác biệt
trong một vài môn thể thao một vài lần,
04:27
but technologyCông nghệ has madethực hiện a differenceSự khác biệt in all sportscác môn thể thao,
112
255717
2287
nhưng công nghệ đã làm nên
sự khác biệt trong mọi môn thể thao,
04:30
from fasternhanh hơn skisván trượt tuyết to lighternhẹ hơn shoesgiày.
113
258004
2549
từ ván trượt nhanh hơn
đến giày nhẹ hơn.
04:32
Take a look at the recordghi lại for
the 100-meter-đồng hồ freestyletự do swimbơi.
114
260553
3140
Hãy nhìn vào kỷ lục bơi tự do 100 mét.
04:35
The recordghi lại is always trendingxu hướng downwardxuống,
115
263693
2647
Bảng kỷ lục luôn có xu hướng đi xuống,
04:38
but it's punctuatedchấm dứt by these steepdốc cliffsvách đá.
116
266340
2750
nhưng nó bị ngắt quãng
bởi những tảng đá dựng đứng.
04:41
This first cliffvách đá, in 1956, is the introductionGiới thiệu
117
269090
2921
Đây là vách đá đầu tiên,
vào năm 1956, là sự ra đời của
04:44
of the fliplật turnxoay.
118
272011
1229
sự đảo chiều.
04:45
RatherThay vào đó than stoppingdừng lại and turningquay around,
119
273240
2029
Thay vì dừng lại và quay lại,
04:47
athletesvận động viên could somersaultSomersault underDưới the waterNước
120
275269
1844
các vận động viên
phải nhào lộn dưới nước
04:49
and get going right away in the oppositeđối diện directionphương hướng.
121
277113
2518
và ngay lập tức
bơi theo hướng ngược lại.
04:51
This secondthứ hai cliffvách đá, the introductionGiới thiệu of guttersmáng xối
122
279631
2792
Vách đá thứ hai,
sự ra đời của các máng xối
04:54
on the sidebên of the poolbơi
123
282423
1532
bên cạnh hồ bơi
04:56
that allowscho phép waterNước to splashgiật gân off,
124
283955
1557
để nước văng ra,
04:57
ratherhơn than becomingtrở thành turbulencesự hỗn loạn
125
285512
1287
thay vì trở thành những bất ổn
04:58
that impedescản trở the swimmersbơi lội as they racecuộc đua.
126
286799
2247
để làm cản trở người bơi
khi họ đang trong cuộc đua.
05:01
This finalsau cùng cliffvách đá,
127
289046
1639
Vách đá cuối cùng,
05:02
the introductionGiới thiệu of full-bodytoàn cơ thể
128
290685
1186
sự ra đời của đồ bơi
05:04
and low-frictionma sát thấp swimsuitsđồ bơi.
129
291871
1897
toàn cơ thể và ma sát thấp.
05:05
ThroughoutTrong suốt sportscác môn thể thao, technologyCông nghệ has
changedđã thay đổi the faceđối mặt of performancehiệu suất.
130
293768
3689
Trong khắp các môn thể thao,
công nghệ đã làm thay đổi bộ mặt của thành tích.
05:09
In 1972, EddyThiết bị dòng xoáy MerckxMerckx setbộ the recordghi lại
131
297457
2776
Năm 1972, Eddy Merckx đã lập kỷ lục
05:12
for the longestdài nhất distancekhoảng cách cycledđạp xe in one hourgiờ
132
300233
2324
cho quãng đường đạp xe dài nhất trong 1 giờ
05:14
at 30 milesdặm, 3,774 feetđôi chân.
133
302557
4048
với 30 dặm và 3774 feet.
05:18
Now that recordghi lại improvedcải tiến and improvedcải tiến
134
306605
2248
Và bây giờ, kỷ lục đó đã được cải thiện
và cải thiện hơn
05:21
as bicyclesxe đạp improvedcải tiến and becameđã trở thành more aerodynamickhí động học
135
308853
3019
vì xe đạp được cải thiện
và trở nên khí động học hơn
05:24
all the way untilcho đến 1996,
136
311872
1614
chỉ cho đến năm 1996,
05:25
when it was setbộ at 35 milesdặm, 1,531 feetđôi chân,
137
313486
4435
khi kỷ lục mới xác lập
với 35 dặm và 1531 feet,
05:30
nearlyGần fivesố năm milesdặm fartherxa hơn
138
317921
2229
nhanh hơn gần 5 dặm
05:32
than EddyThiết bị dòng xoáy MerckxMerckx cycledđạp xe in 1972.
139
320150
3145
so với Eddy Merckx đã làm năm 1972.
05:35
But then in 2000, the InternationalQuốc tế CyclingChạy xe đạp UnionLiên minh
140
323295
3423
Nhưng vào năm 2000,
Liên minh Đạp xe Quốc tế
05:38
decreednghị định that anyonebất kỳ ai who wanted to holdgiữ that recordghi lại
141
326718
2508
đã quyết định rằng,
bất cứ ai muốn giữ kỷ lục đó
05:41
had to do so with essentiallybản chất the sametương tự equipmentTrang thiết bị
142
329226
3072
phải làm điều đó với cùng 1 thiết bị
05:44
that EddyThiết bị dòng xoáy MerckxMerckx used in 1972.
143
332298
2665
mà Eddy Merckx đã sử dụng năm 1972.
05:47
Where does the recordghi lại standđứng todayhôm nay?
144
334963
2255
Kỷ lục ngày nay đang ở mức nào?
05:49
30 milesdặm, 4,657 feetđôi chân,
145
337218
3622
30 dặm và 4657 feet,
05:53
a grandlớn totaltoàn bộ of 883 feetđôi chân
146
340840
3110
nhiều hơn tổng cộng 883 feet
05:56
fartherxa hơn than EddyThiết bị dòng xoáy MerckxMerckx cycledđạp xe
147
343950
1776
so với Eddy Merckx đã làm
05:57
more than fourbốn decadesthập kỷ agotrước.
148
345726
1701
cách đây hơn 4 thập kỷ.
05:59
EssentiallyVề cơ bản the entiretoàn bộ improvementcải tiến in this recordghi lại
149
347427
2381
Về cơ bản, mọi sự thay đổi trong bảng kỷ lục này
06:02
was dueđến hạn to technologyCông nghệ.
150
349808
2052
là do công nghệ.
06:04
Still, technologyCông nghệ isn't the only
thing pushingđẩy athletesvận động viên forwardphía trước.
151
351860
3170
Tuy nhiên, công nghệ không phải là
thứ duy nhất thúc đẩy các vận động viên về phía trước.
06:07
While indeedthật we haven'tđã không evolvedphát triển
152
355030
1451
Trong khi sự thật là chúng ta
đã không phát triển
06:08
into a newMới speciesloài in a centurythế kỷ,
153
356481
1717
thành một loài mới
trong suốt một thế kỷ,
06:10
the genegen poolbơi withinbên trong competitivecạnh tranh sportscác môn thể thao
154
358198
1960
nguồn gen trong cạnh tranh
các môn thể thao
06:12
mostphần lớn certainlychắc chắn has changedđã thay đổi.
155
360158
2392
chắc chắn đã thay đổi.
06:14
In the earlysớm halfmột nửa of the 20ththứ centurythế kỷ,
156
362550
1909
Trong nửa đầu của thế kỷ 20,
06:16
physicalvật lý educationgiáo dục instructorsgiáo viên hướng dẫn and coacheshuấn luyện viên
157
364459
1685
những giáo viên hướng dẫn
và huấn luyện viên thể dục thể thao
06:18
had the ideaý kiến that the averageTrung bình cộng bodythân hình typekiểu
158
366144
2272
đã có ý tưởng rằng
các dạng cơ thể trung bình
06:20
was the besttốt for all athleticthể thao endeavorsnỗ lực:
159
368416
2371
là tốt nhất cho các nỗ lực thể thao:
06:22
mediumTrung bình heightChiều cao, mediumTrung bình weightcân nặng, no mattervấn đề the sportmôn thể thao.
160
370787
3323
cân nặng trung bình,
chiều cao trung bình,
không có vấn đề gì với các môn thể thao.
06:26
And this showedcho thấy in athletes'vận động viên bodiescơ thể.
161
374110
1972
Và điều này thể hiện
trên cơ thể của các vận động viên.
06:28
In the 1920s, the averageTrung bình cộng eliteưu tú high-jumpernhảy cao
162
376082
2253
Vào những năm 1920, mức trung bình
của các vận động viên nhảy cao ưu tú
06:30
and averageTrung bình cộng eliteưu tú shot-puttershot-putter
were the sametương tự exactchính xác sizekích thước.
163
378335
3715
và các vận động viên đẩy tạ
có kích cỡ như nhau.
06:34
But as that ideaý kiến startedbắt đầu to fadephai màu away,
164
382050
1910
Nhưng ý tưởng đó bắt đầu mờ dần,
06:36
as sportscác môn thể thao scientistscác nhà khoa học and coacheshuấn luyện viên realizedthực hiện that
165
383960
2076
vì các nhà khoa học thể thao
và các huấn luyện viên nhận ra rằng
06:38
ratherhơn than the averageTrung bình cộng bodythân hình typekiểu,
166
386036
1592
thay vì là dạng cơ thể trung bình,
06:39
you want highlycao specializedchuyên nghành bodiescơ thể
167
387628
1912
bạn muốn có một dạng cơ thể
đặc biệt hơn cao hơn
06:41
that fitPhù hợp into certainchắc chắn athleticthể thao nicheshốc,
168
389540
2330
để phù hợp với một số môn thể thao,
06:44
a formhình thức of artificialnhân tạo selectionlựa chọn tooklấy placeđịa điểm,
169
391870
2305
một hình thức lựa chọn nhân tạo
đã xảy ra,
06:46
a self-sortingtự phân loại for bodiescơ thể that fitPhù hợp certainchắc chắn sportscác môn thể thao,
170
394175
2623
một sự tự phân loại cơ thể sao cho
phù hợp với các môn thể thao cụ thể,
06:48
and athletes'vận động viên bodiescơ thể becameđã trở thành
more differentkhác nhau from one anotherkhác.
171
396798
2660
và cơ thể các vận động viên trở nên
khác nhau với những người khác.
06:51
TodayHôm nay, ratherhơn than the sametương tự sizekích thước
as the averageTrung bình cộng eliteưu tú highcao jumperjumper,
172
399458
3956
Thay vì có cùng kích cỡ như
vận động viên nhảy cao,
06:55
the averageTrung bình cộng eliteưu tú shot-puttershot-putter
173
403414
1014
vận động viên đẩy tạ
06:56
is two and a halfmột nửa inchesinch tallercao hơn
174
404428
1651
cao hơn 2.5 inches
06:58
and 130 poundsbảng heaviernặng hơn.
175
406079
3089
và nặng hơn 130 pounds.
07:01
And this happenedđã xảy ra throughoutkhắp the sportscác môn thể thao worldthế giới.
176
409168
1919
Và điều này xảy ra
trong thế giới thể thao.
07:03
In factthực tế, if you plotâm mưu on a heightChiều cao versusđấu với masskhối lượng graphbiểu đồ
177
411087
2665
Sự thật là, nếu bạn vẽ đồ thị
chiều cao và khối lượng
07:05
one datadữ liệu pointđiểm for eachmỗi of two dozen sportscác môn thể thao
178
413752
2528
mỗi điểm dữ liệu
cho khoảng 24 môn thể thao
07:08
in the first halfmột nửa of the 20ththứ centurythế kỷ, it looksnhìn like this.
179
416280
3285
trong nửa đầu thế kỷ 20,
nó sẽ trông như thế này.
07:11
There's some dispersalphân tán,
180
419565
1485
Có một vài sự phân tán ở đây,
07:13
but it's kindloại of groupedđược nhóm lại
around that averageTrung bình cộng bodythân hình typekiểu.
181
421050
3010
nhưng nó trông như tập trung
ở xung quanh dạng cơ thể trung bình.
07:16
Then that ideaý kiến startedbắt đầu to go away,
182
424060
1579
Và thế là ý tưởng đó bắt đầu biến mất,
07:17
and at the sametương tự time, digitalkỹ thuật số technologyCông nghệ --
183
425639
1701
và cùng lúc đó, công nghệ kỹ thuật số --
07:19
first radioradio, then televisiontivi and the InternetInternet --
184
427340
2207
đầu tiên là đài phát thanh, rồi đến ti vi
và mạng internet --
07:21
gaveđưa ra millionshàng triệu, or in some casescác trường hợp billionshàng tỷ, of people
185
429547
2377
cho phép hàng triệu,
hay hàng tỷ người trong vài trường hợp
07:24
a ticket to consumetiêu dùng eliteưu tú sportscác môn thể thao performancehiệu suất.
186
431924
3179
một tấm vé để có mặt
trong các màn trình diễn thể thao ưu tú.
07:27
The financialtài chính incentivesưu đãi and famedanh tiếng and gloryvinh quang
affordedcung cấp eliteưu tú athletesvận động viên skyrocketedtăng vọt,
187
435103
3873
Các ưu đãi tài chính, danh tiếng
dành cho các vận động viên ưu tú tăng vọt,
07:31
and it tippedtipped towardđối với the tinynhỏ bé
upperphía trên echelonEchelon of performancehiệu suất.
188
438976
4193
và nó nghiêng về một phần nhỏ
các cấp bậc phía trên của buổi diễn.
07:35
It acceleratedtăng tốc the artificialnhân tạo
selectionlựa chọn for specializedchuyên nghành bodiescơ thể.
189
443169
3427
Nó làm tăng sự lựa chọn có chọn lọc
của các tổ chức chuyên môn.
07:38
And if you plotâm mưu a datadữ liệu pointđiểm for these sametương tự
190
446596
1628
Và nếu bạn vẽ một điểm dữ liệu cho
07:40
two dozen sportscác môn thể thao todayhôm nay, it looksnhìn like this.
191
448224
3882
cùng 24 môn thể thao đó ngày hôm nay,
nó sẽ trông như thế này.
07:44
The athletes'vận động viên bodiescơ thể have gottennhận
192
452106
1427
Cơ thể các vận động viên đã
07:45
much more differentkhác nhau from one anotherkhác.
193
453533
2194
có nhiều sự khác biệt
với những vận động viên khác.
07:47
And because this chartđồ thị looksnhìn like the chartsbiểu đồ
194
455727
2109
Và bởi vì biểu đồ này
trông giống như một biểu đồ
07:50
that showchỉ the expandingmở rộng universevũ trụ,
195
457836
1731
cho thấy vũ trụ mở rộng,
07:51
with the galaxiesthiên hà flyingbay away from one anotherkhác,
196
459567
2460
với các thiên hà
bay cách xa các thiên hà khác,
07:54
the scientistscác nhà khoa học who discoveredphát hiện ra it call it
197
462027
1644
những nhà khoa học đã phát hiện ra nó,
gọi là
07:55
"The BigLớn BangBang of BodyCơ thể TypesCác loại."
198
463671
3289
"The Big Bang of Body Types."
(Vụ nổ Big Bang của các dạng cơ thể)
07:59
In sportscác môn thể thao where heightChiều cao is prizedđánh giá cao, like basketballbóng rổ,
199
466960
2408
Trong các môn thể thao
đánh giá cao chiều cao như bóng rổ
08:01
the tallcao athletesvận động viên got tallercao hơn.
200
469368
1790
các vận động viên đã cao lại cao hơn.
08:03
In 1983, the NationalQuốc gia BasketballBóng rổ AssociationHiệp hội
201
471158
3106
Năm 1983, giải bóng rổ nhà nghề Mỹ
(National Basketball Association - NBA)
08:06
signedký kết a groundbreakingđột phá agreementthỏa thuận
202
474264
1323
đã ký một thỏa thuận đột phá
08:07
makingchế tạo playersngười chơi partnersđối tác in the leagueliên đoàn,
203
475587
2052
làm cho các đội chơi trong giải đấu,
08:09
entitledđược phép to sharescổ phiếu of ticket revenuesdoanh thu
204
477639
1550
được hưởng cổ phần doanh thu bán vé
08:11
and televisiontivi contractshợp đồng.
205
479189
1907
và các hợp đồng truyền hình.
08:13
SuddenlyĐột nhiên, anybodybất kỳ ai who could be an NBANBA playerngười chơi
206
481096
2203
Đột nhiên, bất cứ ai cũng có thể là một cầu thủ NBA
08:15
wanted to be,
207
483299
1196
nếu họ muốn,
08:16
and teamsđội startedbắt đầu scouringcọ rửa the globequả địa cầu
208
484495
1846
các đội chơi bắt đầu lùng sục khắp nơi
08:18
for the bodiescơ thể that could
help them winthắng lợi championshipsGiải vô địch.
209
486341
2280
để tìm ra những cơ thể
có thể giúp họ giành chức vô địch.
08:20
AlmostGần overnightqua đêm,
210
488621
1743
Gần như chỉ qua một đêm,
08:22
the proportiontỉ lệ of menđàn ông in the NBANBA
211
490364
1378
tỷ lệ nam giới trong NBA
08:23
who are at leastít nhất sevenbảy feetđôi chân tallcao doubledtăng gấp đôi
212
491742
1892
những người cao ít nhất 7 feet
(khoảng 2,13 mét) đã tăng gấp đôi
08:25
to 10 percentphần trăm.
213
493634
1765
lên 10%.
08:27
TodayHôm nay, one in 10 menđàn ông in the NBANBA
214
495399
2023
Ngày nay, 1 trong 10 cầu thủ ở NBA
08:29
is at leastít nhất sevenbảy feetđôi chân tallcao,
215
497422
2182
cao ít nhất 7 feet,
08:31
but a seven-foot-tall7-foot-tall man is incrediblyvô cùng rarehiếm
216
499604
2149
nhưng những người cao 7 feet
thì thật sự rất hiếm
08:33
in the generalchung populationdân số --
217
501753
1519
trong dân số, nói chung --
08:35
so rarehiếm that if you know an AmericanNgười Mỹ man
218
503272
2650
hiếm tới nỗi
nếu bạn biết rằng đàn ông Mỹ
08:38
betweengiữa the ageslứa tuổi of 20 and 40
219
505922
1405
trong độ tuổi 20 và 40
08:39
who is at leastít nhất sevenbảy feetđôi chân tallcao,
220
507327
2136
mà cao ít nhất 7 feet
08:41
there's a 17 percentphần trăm chancecơ hội
221
509463
1772
thì chỉ có khoảng 17% anh ta
08:43
he's in the NBANBA right now.
222
511235
1805
đang ở NBA ngay lúc này.
08:45
(LaughterTiếng cười)
223
513040
2938
(Cười lớn)
08:48
That is, find sixsáu honestthật thà sevenbảy footerschân trang,
224
515978
2876
Có nghĩa là, tìm ra 6 người thật sự cao 7 feet
08:51
one is in the NBANBA right now.
225
518854
3230
thì có 1 người đang ở NBA lúc này.
08:54
And that's not the only way that
NBANBA players'cầu thủ' bodiescơ thể are uniqueđộc nhất.
226
522084
2829
Và đó không phải là cách duy nhất mà
cơ thể những cầu thủ NBA là duy nhất.
08:57
This is LeonardoLeonardo dada Vinci'sVinci "VitruvianVitruvian Man,"
227
524913
2615
Đây là bức vẽ "Vitruvian Man"
của Leonardo da Vinci,
08:59
the ideallý tưởng proportionstỷ lệ,
228
527528
1423
những tỷ lệ lý tưởng,
09:01
with armcánh tay spannhịp equalcông bằng to heightChiều cao.
229
528951
1999
với sải tay tương đương với chiều cao
09:03
My armcánh tay spannhịp is exactlychính xác equalcông bằng to my heightChiều cao.
230
530950
2508
Sải tay của tôi chính xác
là bằng với chiều cao của tôi
09:05
YoursMáy của bạn is probablycó lẽ very nearlyGần so.
231
533458
2136
Và của bạn cũng sẽ như vậy.
09:07
But not the averageTrung bình cộng NBANBA playerngười chơi.
232
535594
2162
Nhưng không phải
là với các cầu thủ trung bình ở NBA.
09:09
The averageTrung bình cộng NBANBA playerngười chơi is a shadebóng râm underDưới 6'7",
233
537756
2807
Các cầu thủ trung bình ở NBA
dưới 6,7 feet
09:12
with armscánh tay that are sevenbảy feetđôi chân long.
234
540563
2311
với cánh tay dài 7 feet.
09:15
Not only are NBANBA playersngười chơi ridiculouslyridiculously tallcao,
235
542874
2798
Không chỉ cao một cách kì cục,
09:17
they are ludicrouslyludicrously long.
236
545672
2278
họ dài một cách khôi hài.
09:20
Had LeonardoLeonardo wanted to drawvẽ tranh
237
547950
1005
Leonardo nếu từng muốn vẽ
09:21
the VitruvianVitruvian NBANBA PlayerMáy nghe nhạc,
238
548955
1975
bức tranh Vitruvian NBA Player,
09:23
he would have neededcần a rectanglehình chữ nhật and an ellipsehình elip,
239
550930
1973
ông ấy sẽ cần đến
1 hình chữ nhật và 1 hình ê-lip,
09:25
not a circlevòng tròn and a squareQuảng trường.
240
552903
2782
chứ không phải là 1 hình tròn
và 1 hình vuông.
09:27
So in sportscác môn thể thao where largelớn sizekích thước is prizedđánh giá cao,
241
555685
2165
Vì thế, trong các môn thể thao khi mà
kích cỡ được đánh giá cao,
09:30
the largelớn athletesvận động viên have gottennhận largerlớn hơn.
242
557850
2071
thì các vận động viên đã to cao
lại càng cao lớn hơn.
09:32
ConverselyNgược lại, in sportscác môn thể thao where
diminutivediminutive staturetầm vóc is an advantagelợi thế,
243
559921
2979
Ngược lại, trong những môn mà
thân hình nhỏ bé chiếm ưu thế,
09:35
the smallnhỏ bé athletesvận động viên got smallernhỏ hơn.
244
562900
2217
thì các vận động viên đã nhỏ
sẽ nhỏ hơn.
09:37
The averageTrung bình cộng eliteưu tú femalegiống cái gymnastthể dục
245
565117
1663
Các nữ vận động viên thể dục dụng cụ ưu tú trung bình
09:38
shrunkthu nhỏ from 5'3" to 4'9" on averageTrung bình cộng
246
566780
2763
giảm từ 5,3 xuống 4,9 feet
09:41
over the last 30 yearsnăm,
247
569543
1337
trong hơn 30 năm qua,
09:43
all the better for theirhọ power-to-weightsức mạnh, trọng lượng ratiotỷ lệ
248
570880
2115
tất cả là để tốt cho
tỷ lệ công suất - trọng lượng của họ
09:45
and for spinningquay in the airkhông khí.
249
572995
1770
và cho việc xoay trong không khí.
09:46
And while the largelớn got largerlớn hơn
250
574765
1362
Và mọi thứ lớn thì ngày càng lớn hơn
09:48
and the smallnhỏ bé got smallernhỏ hơn,
251
576127
1364
nhỏ thì ngày càng nhỏ hơn,
09:49
the weirdkỳ dị got weirderweirder.
252
577491
2428
những thứ kì lạ lại trở nên kì lạ hơn.
09:52
The averageTrung bình cộng lengthchiều dài of the forearmcánh tay
253
579919
1550
Độ dài trung bình cẳng tay
09:53
of a waterNước poloPolo playerngười chơi in relationmối quan hệ
254
581469
1751
của cầu thủ bóng nước trong mối tương quan
09:55
to theirhọ totaltoàn bộ armcánh tay got longerlâu hơn,
255
583220
1857
với cả cánh tay trở nên dài hơn,
09:57
all the better for a forcefulmạnh mẽ throwingném whiproi da.
256
585077
2129
tất cả để cho một cú ném bóng thật mạnh mẽ.
09:59
And as the largelớn got largerlớn hơn,
257
587206
1727
Và vì mọi thứ lớn thì ngày càng lớn hơn,
10:01
smallnhỏ bé got smallernhỏ hơn, and the weirdkỳ dị weirderweirder.
258
588933
2370
nhỏ thì ngày càng nhỏ hơn,
những thứ kì lạ lại trở nên kì lạ hơn.
10:03
In swimmingbơi lội, the ideallý tưởng bodythân hình typekiểu
259
591303
2193
Trong bộ môn bơi lội, thân hình lý tưởng
10:05
is a long torsothân and shortngắn legschân.
260
593496
1895
là phần thân dài và chân ngắn.
10:07
It's like the long hullHull of a canoeđi canoe
261
595391
1939
Nó giống như một thân tàu dài
của chiếc ca-nô
10:09
for speedtốc độ over the waterNước.
262
597330
1706
để tăng tốc trên mặt nước.
10:11
And the oppositeđối diện is advantageousthuận lợi in runningđang chạy.
263
599036
1765
Và hướng ngược lại
là lợi thế cho môn chạy bộ.
10:13
You want long legschân and a shortngắn torsothân.
264
600801
2015
Bạn cần chân dài và cơ thể ngắn.
10:15
And this showstrình diễn in athletes'vận động viên bodiescơ thể todayhôm nay.
265
602816
2196
Và điều này cho thấy
thân hình của các vận động viên ngày nay.
10:17
Here you see MichaelMichael PhelpsPhelps,
266
605012
1595
Đây là Michael Phelps,
10:18
the greatestvĩ đại nhất swimmervận động viên bơi in historylịch sử,
267
606607
1464
vận động viên bơi lội
xuất sắc nhất trong lịch sử,
10:20
standingđứng nextkế tiếp to HichamHicham ElEl GuerroujGuerrouj,
268
608071
2869
đứng kế bên Hicham El Guerrouj,
10:23
the worldthế giới recordghi lại holderchủ sở hữu in the miledặm.
269
610940
1987
người giữ kỷ lục thế giới trong 1 dặm.
10:25
These menđàn ông are sevenbảy inchesinch differentkhác nhau in heightChiều cao,
270
612927
2817
Hai người này khác nhau
7 inch về chiều cao,
10:27
but because of the bodythân hình typesloại
271
615744
1202
nhưng bởi vì hình dạng cơ thể
10:29
advantagedthuận lợi in theirhọ sportscác môn thể thao,
272
616946
1863
chiếm ưu thế
trong môn thể thao của họ,
10:31
they wearmặc the sametương tự lengthchiều dài pantsQuần lót.
273
618809
2388
họ mặc những chiếc quần
có chiều dài ngang nhau.
10:33
SevenBảy inchesinch differenceSự khác biệt in heightChiều cao,
274
621197
1494
Khác nhau 7 inch về chiều cao,
10:34
these menđàn ông have the sametương tự lengthchiều dài legschân.
275
622691
2520
mặc chung 1 kích thước quần.
10:37
Now in some casescác trường hợp, the searchTìm kiếm for bodiescơ thể
276
625211
1958
Và trong một số trường hợp,
việc tìm kiếm các dạng cơ thể
10:39
that could pushđẩy athleticthể thao performancehiệu suất forwardphía trước
277
627169
1973
có thể đẩy thành tích
của vận động viên lên phía trước
10:41
endedđã kết thúc up introducinggiới thiệu into the competitivecạnh tranh worldthế giới
278
629142
2643
thành ra là việc bước chân
vào thế giới cạnh tranh
10:43
populationsdân số of people that weren'tkhông phải
previouslytrước đây competingcạnh tranh at all,
279
631785
3139
của những người mà trước đây
không cạnh tranh gì cả,
10:47
like KenyanKenya distancekhoảng cách runnersvận động viên.
280
634924
2752
giống như những cầu thủ chạy cự ly dài người Kenya.
10:49
We think of KenyansKenyans as beingđang great marathonersmarathoners.
281
637676
3330
Chúng ta nghĩ về người Kenya là
những vận động viên marathon tuyệt vời.
10:53
KenyansKenyans think of the KalenjinKalenjin tribebộ lạc
282
641006
2378
Người Kenya nghĩ về bộ tộc Kalenjin
10:55
as beingđang great marathonersmarathoners.
283
643384
2100
như là những người
chạy marathon nhanh nhất.
10:57
The KalenjinKalenjin make up just 12 percentphần trăm
284
645484
2095
Bộ tộc Kalenjin chỉ chiếm 12%
10:59
of the KenyanKenya populationdân số
285
647579
1797
dân số Kenya
11:01
but the vastrộng lớn majorityđa số of eliteưu tú runnersvận động viên.
286
649376
2169
nhưng chiếm phần lớn
các vận động viên ưu tú.
11:03
And they happenxảy ra, on averageTrung bình cộng,
287
651545
1306
Và điều đó xảy ra,
trung bình
11:05
to have a certainchắc chắn uniqueđộc nhất physiologysinh lý học:
288
652851
2104
để có một
chức năng sinh lý độc đáo nhất định:
11:07
legschân that are very long
289
654955
1081
chân rất dài
11:08
and very thingầy at theirhọ extremitycực đoan,
290
656036
2538
và rất ốm ở mức cùng cực,
11:10
and this is because they have theirhọ ancestrytổ tiên
291
658574
1418
đó là bởi vì họ có tổ tiên
11:12
at very lowthấp latitudevĩ độ
292
659992
1435
ở vùng vĩ độ thấp
11:13
in a very hotnóng bức and drykhô climatekhí hậu,
293
661427
2415
với khí hậu rất nóng và khô,
11:16
and an evolutionarytiến hóa adaptationthích nghi to that
294
663842
1890
và việc tiến hóa
để thích nghi với điều đó
11:17
is limbschân tay that are very long
295
665732
958
làm cho tứ chi rất dài
11:18
and very thingầy at the extremitycực đoan
296
666690
1519
và ốm một cách cùng cực
11:20
for coolinglàm mát purposesmục đích.
297
668209
1774
cho mục đích làm mát.
11:22
It's the sametương tự reasonlý do that a radiatorbộ tản nhiệt has long coilscuộn dây,
298
669983
3029
Cùng lý do tại sao
bộ tản nhiệt thường có cuộn dây dài,
11:25
to increasetăng surfacebề mặt areakhu vực comparedso to volumeâm lượng
299
673012
1842
là để tăng diện tích bề mặt tiếp xúc
11:27
to let heatnhiệt out,
300
674854
1942
để tản nhiệt,
11:28
and because the legchân is like a pendulumquả lắc,
301
676796
1513
và vì cái chân giống như một con lắc,
11:30
the longerlâu hơn and thinnermỏng hơn it is at the extremitycực đoan,
302
678309
1657
nên nó càng dài và ốm
11:32
the more energy-efficientnăng lượng hiệu quả it is to swinglung lay.
303
679966
2779
thì năng lượng sẽ càng được tiết kiệm
để đu đưa.
11:34
To put KalenjinKalenjin runningđang chạy successsự thành công in perspectivequan điểm,
304
682745
2594
Đặt việc chạy thành công
của bộ tộc người Kalenjin trong quan điểm đó,
11:37
considerxem xét that 17 AmericanNgười Mỹ menđàn ông in historylịch sử
305
685339
2727
xem như 17 người đàn ông Mỹ
trong lịch sử
11:40
have runchạy fasternhanh hơn than two hoursgiờ and 10 minutesphút
306
688066
2629
đã chạy nhanh hơn 2 giờ 10 phút
11:42
in the marathonMarathon.
307
690695
1289
trong cuộc đua marathon.
11:44
That's a four-minute-and-4-phút- và -58-second-per-mile-Thứ hai-cho-mile pacetốc độ.
308
691984
3047
Tốc độ là 4 phút 58 giây mỗi dặm.
11:47
Thirty-twoBa mươi hai KalenjinKalenjin menđàn ông did that last OctoberTháng mười.
309
695031
2935
32 người đàn ông Kalenjin
đã làm điều đó vào tháng 10 năm trước.
11:50
(LaughterTiếng cười)
310
697966
2094
(Cười lớn)
11:52
That's from a sourcenguồn populationdân số the sizekích thước
311
700060
1821
Đó là từ nguồn dân số
11:54
of metropolitanđô thị AtlantaAtlanta.
312
701881
2827
của thành phố Atlanta.
11:56
Still, even changingthay đổi technologyCông nghệ
313
704708
1574
Tuy nhiên, thậm chí công nghệ thay đổi
11:58
and the changingthay đổi genegen poolbơi in sportscác môn thể thao
314
706282
1606
và các nguồn gen trong thể thao thay đổi
12:00
don't accounttài khoản for all of the changesthay đổi in performancehiệu suất.
315
707888
2473
không tính đến
tất cả sự thay đổi trong hiệu năng.
12:02
AthletesVận động viên have a differentkhác nhau mindsettư duy than they onceMột lần did.
316
710361
2890
Các vận động viên có những ý thức khác nhau với những gì họ đã làm.
12:05
Have you ever seenđã xem in a moviebộ phim when someonengười nào getsđược
317
713251
1369
Bạn đã từng xem trong một bộ phim
khi mà một người
12:06
an electricalđiện shocksốc
318
714620
1272
bị giật điện
12:08
and they're thrownném acrossbăng qua a roomphòng?
319
715892
2323
và họ bị ném
băng qua căn phòng chưa?
12:10
There's no explosionปัก แทน เลือก ปัก there.
320
718215
1571
Chẳng có vụ nổ nào ở đó.
12:11
What's happeningxảy ra when that happensxảy ra is that
321
719786
1238
Việc đã xảy ra khi điều đó xảy ra là
12:13
the electricalđiện impulsethúc đẩy is causinggây ra
322
721024
1462
các xung điện làm cho
12:14
all theirhọ musclecơ bắp fiberssợi to twitchco giật at onceMột lần,
323
722486
2130
tất cả các sợi cơ của họ
co giật cùng một lúc,
12:16
and they're throwingném themselvesbản thân họ acrossbăng qua the roomphòng.
324
724616
2594
và họ tự ném mình băng qua căn phòng.
12:19
They're essentiallybản chất jumpingnhảy.
325
727210
1897
Cơ bản là họ đang nhảy.
12:21
That's the powerquyền lực
326
729107
1177
Nguồn năng lượng đó
12:22
that's containedcó chứa in the humanNhân loại bodythân hình.
327
730284
1949
có trong cơ thể con người.
12:24
But normallybình thường we can't accesstruy cập nearlyGần all of it.
328
732233
2227
Nhưng bình thường, chúng ta không thể
tiếp cận chúng.
12:26
Our brainóc actshành vi as a limitergiới hạn,
329
734460
2019
Não của chúng ta làm việc như một
bộ hạn chế,
12:28
preventingngăn ngừa us from accessingtruy cập
all of our physicalvật lý resourcestài nguyên,
330
736479
2295
ngăn cản chúng ta tiếp cận
tất cả các nguồn lực vật chất của mình,
12:30
because we mightcó thể hurtđau ourselveschúng ta,
331
738774
1241
bởi vỉ chúng ta có thể
làm tổn thương chính mình,
12:32
tearingrách tendonsgân or ligamentsdây chằng.
332
740015
1692
xé rách các dây chằng hay các sợi gân.
12:33
But the more we learnhọc hỏi about
how that limitergiới hạn functionschức năng,
333
741707
3023
Nhưng chúng ta càng biết nhiều về
tác dụng của bộ giới hạn đó,
12:36
the more we learnhọc hỏi how we can pushđẩy it back
334
744730
1880
chúng ta càng biết cách để chống lại nó
12:38
just a bitbit,
335
746610
1440
chỉ một ít,
12:40
in some casescác trường hợp by convincingthuyết phục the brainóc
336
748050
2432
trong vài trường hợp,
bằng cách thuyết phục não rằng
12:42
that the bodythân hình won'tsẽ không be in mortalchết người dangernguy hiểm
337
750482
1774
cơ thể sẽ không gặp
nguy hiểm chết người
12:44
by pushingđẩy harderkhó hơn.
338
752256
1810
khi cố gắng thêm chút xíu.
12:46
EnduranceĐộ bền and ultra-endurancesiêu độ bền sportscác môn thể thao
339
754066
1619
Những môn thể thao
sức bền và siêu bền
12:47
servephục vụ as a great examplethí dụ.
340
755685
1572
là một ví dụ tuyệt vời.
12:49
Ultra-enduranceSiêu độ bền was onceMột lần thought to be harmfulcó hại
341
757257
2122
Những môn siêu bền từng được cho là có hại
12:51
to humanNhân loại healthSức khỏe,
342
759379
1415
cho sức khỏe con người,
12:52
but now we realizenhận ra
343
760794
1418
nhưng bây giờ chúng ta nhận ra
12:54
that we have all these traitstính trạng
344
762212
1096
chúng ta có tất cả những tính trạng
12:55
that are perfecthoàn hảo for ultra-endurancesiêu độ bền:
345
763308
3104
hoàn hảo cho sự siêu bền bỉ:
12:58
no bodythân hình furlông thú and a glutdư thừa of sweatmồ hôi glandstuyến
346
766412
2924
không có lông cơ thể
và rất nhiều tuyến mồ hôi
13:01
that keep us coolmát mẻ while runningđang chạy;
347
769336
1616
để giữ cho chúng ta mát mẻ trong khi chạy;
13:03
narrowhẹp waistsvòng eo and long legschân comparedso to our frameskhung;
348
770952
3400
vòng eo hẹp và đôi chân dài so với cơ thể;
13:06
largelớn surfacebề mặt areakhu vực of jointskhớp nối for shocksốc absorptionhấp thụ.
349
774352
2918
diện tích bền mặt của các khớp xương lớn để chống sốc.
13:09
We have an archkiến trúc in our footchân that actshành vi like a springmùa xuân,
350
777270
2734
Chúng ta có một kiến trúc
ngay tại chân của mình
và nó làm nhiệm vụ như một động cơ,
13:12
shortngắn toesngón chân that are better for pushingđẩy off
351
780004
2103
những ngón chân ngắn
sẽ tốt hơn cho việc đẩy mạnh
13:14
than for graspingnắm bắt treecây limbschân tay,
352
782107
1674
hơn là bám vào cành cây,
13:15
and when we runchạy,
353
783781
1127
và khi chúng ta chạy,
13:17
we can turnxoay our torsothân and our shouldersvai
354
784908
1525
chúng ta có thể biến cơ thể
và vai chúng ta
13:18
like this while keepingduy trì our headsđầu straightthẳng.
355
786433
2044
như thế này
trong khi vẫn giữ thẳng đầu.
13:20
Our primatelinh trưởng cousinsanh chị em họ can't do that.
356
788477
1483
Anh em họ linh trưởng của chúng ta
không thể làm điều đó.
13:22
They have to runchạy like this.
357
789960
2310
Họ phải chạy như thế này.
13:24
And we have biglớn old buttMông musclescơ bắp
358
792270
2066
Và chúng ta có cơ mông lớn
13:26
that keep us uprightđứng thẳng while runningđang chạy.
359
794336
2087
giữ cho chúng ta đứng thẳng khi chạy.
13:28
Have you ever lookednhìn at an ape'sApe's buttMông?
360
796423
1718
Bạn đã bao giờ nhìn vào mông
một con khỉ?
13:30
They have no bunsbánh because they don't runchạy uprightđứng thẳng.
361
798141
3005
Chúng không có mông
bởi vì chúng không chạy thẳng.
13:33
And as athletesvận động viên have realizedthực hiện
362
801146
1387
Và vì các vận động viên đã nhận ra
13:34
that we're perfectlyhoàn hảo suitedphù hợp for ultra-endurancesiêu độ bền,
363
802533
2557
rằng chúng ta hoàn toàn phù hợp
cho các môn siêu bền,
họ đã đưa vào những chiến công
13:37
they'vehọ đã takenLấy on featsnhững kỳ công
364
805090
1047
13:38
that would have been unthinkablekhông thể tưởng tượng before,
365
806137
2409
mà trước đây
chúng ta không thể tưởng tượng được,
13:40
athletesvận động viên like SpanishTiếng Tây Ban Nha enduranceđộ bền racerđua xelianLian JornetJornet.
366
808546
3903
như tay đua sức bền
người Tây Ban Nha - Kílian Jornet.
13:44
Here'sĐây làlianLian runningđang chạy up the MatterhornMatterhorn.
367
812449
2000
Đây là Kílian chạy lên đỉnh Matterhorn.
13:46
(LaughterTiếng cười)
368
814449
1512
(Cười lớn)
13:48
With a sweatshirtsweatshirt there tiedgắn around his waisteo.
369
815961
2609
Với một chiếc áo
buộc quanh eo của mình.
13:50
It's so steepdốc he can't even runchạy here.
370
818570
1722
Nó rất dốc,
anh ta thậm chí không thể chạy ở đây.
13:52
He's pullingkéo up on a ropedây thừng.
371
820292
1653
Anh ta kéo lên trên một sợi dây thừng.
13:54
This is a verticaltheo chiều dọc ascentđi lên
372
821945
1337
Đây là một đường dốc thẳng đứng
13:55
of more than 8,000 feetđôi chân,
373
823282
2109
hơn 8,000 feet,
13:57
and KílianLian wentđã đi up and down
374
825391
1667
và Kílian đã leo lên và xuống
13:59
in underDưới threesố ba hoursgiờ.
375
827058
2381
trong chưa tới 3 giờ.
14:01
AmazingTuyệt vời.
376
829439
1919
Tuyệt vời.
14:03
And talentedcó tài thoughTuy nhiên he is,
377
831358
1189
Và tài năng, mặc dù
14:04
lianLian is not a physiologicalSinh lý freakquái vật.
378
832547
2824
Kílian không phải là
một con quái vật sinh lý.
14:07
Now that he has donelàm xong this,
379
835371
1679
Và vì anh ta đã làm được,
14:09
other athletesvận động viên will followtheo,
380
837050
1911
những vận động viên khác sẽ làm theo,
14:11
just as other athletesvận động viên followedtheo sau
381
838961
1517
cũng giống như
những vận động viên khác làm theo
14:12
after SirThưa ngài RogerRoger BannisterBannister
382
840478
1574
Sir Roger Bannister
14:14
ranchạy underDưới fourbốn minutesphút in the miledặm.
383
842052
2138
chạy 1 dặm dưới 4 phút.
14:16
ChangingThay đổi technologyCông nghệ, changingthay đổi genesgen,
384
844190
1627
Công nghệ thay đổi, bộ gen thay đổi,
14:18
and a changingthay đổi mindsettư duy.
385
845817
2398
và suy nghĩ thay đổi.
14:20
InnovationĐổi mới sáng tạo in sportscác môn thể thao,
386
848215
1784
Sự đổi mới trong thể thao,
14:22
whetherliệu that's newMới tracktheo dõi surfacesbề mặt
387
849999
1657
cho dù là bề mặt đường đua
14:23
or newMới swimmingbơi lội techniqueskỹ thuật,
388
851656
1464
hay kỹ thuật bơi mới,
14:25
the democratizationdân chủ of sportmôn thể thao,
389
853120
1870
sự dân chủ hóa thể thao,
14:27
the spreadLan tràn to newMới bodiescơ thể
390
854990
1341
sự lan truyền các dạng cơ thể mới
14:28
and to newMới populationsdân số around the worldthế giới,
391
856331
2585
và dân cư mới trên toàn thế giới,
14:31
and imaginationtrí tưởng tượng in sportmôn thể thao,
392
858916
2053
và trí tưởng tượng trong thể thao,
14:33
an understandinghiểu biết of what the humanNhân loại bodythân hình
393
860969
1436
một sự hiểu biết về
những gì cơ thể con người
14:34
is trulythực sự capablecó khả năng of,
394
862405
1781
thật sự có khả năng làm được,
14:36
have conspiredâm mưu to make athletesvận động viên strongermạnh mẽ hơn,
395
864186
1892
đã làm cho các vận động viên
mạnh hơn,
14:38
fasternhanh hơn, bolderbolder,
396
866078
2523
nhanh hơn, táo bạo hơn,
14:40
and better than ever.
397
868601
1977
và giỏi hơn bao giờ hết.
14:42
Thank you very much.
398
870578
2356
Cảm ơn rất nhiều.
14:45
(ApplauseVỗ tay)
399
872934
3526
(Vỗ tay)
Translated by Jenny Nguyen
Reviewed by Nga Vũ

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
David Epstein - Sports science reporter
David Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap.

Why you should listen
David Epstein writes about the developing science around sport -- from performance-enhancing drugs to the lucky genetics that separate a professional athlete from a duffer. A science writer and longtime contributor to Sports Illustrated, he's helped break stories on steroids in baseball, fraudulently marketed health remedies, and big-money irregularities in "amateur" college football. In 2007, inspired by the death of a childhood friend, he wrote a moving exploration of the most common cause of sudden death in young athletes, a hard-to-diagnose heart irregularity known as HCM.
 
Now an investigative reporter at ProPublica, Epstein is the author of The Sports Gene, a book that explores the complex factors that make up a championship athlete. Is there such a thing as natural greatness, or can even extreme skills -- like the freaky-fast reaction of a hockey great -- be learned? Conversely, is the desire and will to master extreme skills something you're born with?
More profile about the speaker
David Epstein | Speaker | TED.com