TED2018
Liv Boeree: 3 lessons on decision-making from a poker champion
Liv Boeree: 3 bài học từ nhà vô địch poker về việc đưa ra quyết định
Filmed:
Readability: 3.8
2,960,494 views
May mắn hay tài giỏi thì sẽ tốt hơn? Chúng ta nên tin vào cảm nhận của mình hay dựa vào các xác suất và sự phân tích cẩn thận khi đưa ra những quyết định quan trọng? Trong buổi nói chuyện nhanh này, tay chơi poker chuyên nghiệp Liv Boeree chia sẻ ba chiến lược cô học được từ trò chơi và làm thế nào chúng ta có thể áp dụng chúng vào cuộc sống thực tế.
Liv Boeree - Science communicator, games specialist
Liv Boeree investigates how we make better decisions in an uncertain world. Full bio
Liv Boeree investigates how we make better decisions in an uncertain world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So I'm a professional poker player,
0
944
2374
Tôi là một tay chơi bài poker
chuyên nghiệp,
chuyên nghiệp,
00:15
and today, I want to talk about
three things that the game has taught me
three things that the game has taught me
1
3342
5270
và hôm nay, tôi muốn nói về
ba điều mà trò chơi này đã dạy tôi
ba điều mà trò chơi này đã dạy tôi
00:20
around decision-making
that I find apply to everyday life.
that I find apply to everyday life.
2
8636
3828
xung quanh việc đưa ra quyết định
và tôi nhận ra nó có thể áp dụng
cho cuộc sống hàng ngày.
cho cuộc sống hàng ngày.
00:25
Now the first of these things
is about luck.
is about luck.
3
13061
2791
Điều đầu tiên trong số đó
là về may mắn.
là về may mắn.
00:27
Now, like poker, life is also
a game of skill and luck,
a game of skill and luck,
4
15876
4838
Giống như chơi bài, cuộc sống cũng
là một trò chơi của kỹ năng và may mắn.
là một trò chơi của kỹ năng và may mắn.
Khi liên quan đến những mối quan tâm
lớn nhất của chúng ta
lớn nhất của chúng ta
00:32
and when it comes
to the biggest things we care about --
to the biggest things we care about --
5
20738
2678
00:35
health, wealth and relationships --
6
23440
2777
như là sức khỏe, của cải
và các mối quan hệ
và các mối quan hệ
00:38
these outcomes don't only depend
on the quality of our decision-making,
on the quality of our decision-making,
7
26241
3834
những kết quả này không chỉ phụ thuộc
vào chất lượng những quyết định
của chúng ta,
của chúng ta,
00:42
but also the roll of life's dice.
8
30099
1745
mà còn là vòng quay của xúc sắc cuộc đời
00:43
For example, we can be
perfectly health-conscious
perfectly health-conscious
9
31868
2987
Ví dụ, chúng ta có thể
có sức khỏe trông có vẻ hoàn hảo
có sức khỏe trông có vẻ hoàn hảo
00:46
and still get unlucky
with something like cancer.
with something like cancer.
10
34879
3370
và vẫn không may mắn
với một điều gì đó như ung thư.
với một điều gì đó như ung thư.
00:50
Or we can smoke 20 a day
and live to a ripe old age,
and live to a ripe old age,
11
38273
3119
Hoặc chúng ta hút 20 điếu thuốc mỗi ngày
và sống tới khi già lão
và sống tới khi già lão
00:53
and this kind of ambiguity
can make it hard for us to know
can make it hard for us to know
12
41416
3523
và điều mơ hồ này có thể
khiến chúng ta khó nhận biết được
khiến chúng ta khó nhận biết được
00:56
how good our strategies are, sometimes,
13
44963
2596
chiến lược của chúng ta tốt tới đâu,
00:59
especially when we're
experiencing a lot of success.
experiencing a lot of success.
14
47583
2888
đặc biệt là khi chúng ta
trải qua rất nhiều thành công.
trải qua rất nhiều thành công.
01:03
For example, back in 2010,
15
51043
1834
Ví dụ, trở về năm 2010,
01:04
I won a really big poker tournament
known as the European Poker Tour.
known as the European Poker Tour.
16
52901
3984
Tôi thắng một giải đấu bài thực sự lớn
được biết đến như Giải Đấu Poker Châu Âu
được biết đến như Giải Đấu Poker Châu Âu
01:08
And because I'd only been playing
full-time for about a year,
full-time for about a year,
17
56909
3342
Và bởi vì tôi chỉ mới chơi
chuyên nghiệp được một năm,
chuyên nghiệp được một năm,
01:12
when I won, I assumed
I must be rather brilliant.
I must be rather brilliant.
18
60275
2895
khi thắng, tôi đã nghĩ
mình hẳn phải thông minh lắm.
mình hẳn phải thông minh lắm.
01:16
In fact, I thought I was so brilliant
19
64106
1842
Thực tế, tôi đã nghĩ tôi rất giỏi
01:17
that I not only got rather lazy
with studying the game,
with studying the game,
20
65972
3444
đến mức tôi không chỉ lười hơn
trong việc nghiên cứu về trò chơi,
trong việc nghiên cứu về trò chơi,
01:21
but I also got more risky,
21
69440
1650
mà tôi còn mạo hiểm hơn
01:23
started playing in
the biggest tournaments I could
the biggest tournaments I could
22
71114
3008
bắt đầu chơi trong
những giải đấu lớn nhất mà tôi có thể
những giải đấu lớn nhất mà tôi có thể
01:26
against the very best in the world.
23
74146
2515
thi đấu với
những người giỏi nhất trên thế giới.
những người giỏi nhất trên thế giới.
01:28
And then my profit graph went
from a thing of beauty
from a thing of beauty
24
76685
3492
Và khi bảng thành tích của tôi đi
từ một vị trí đẹp
từ một vị trí đẹp
01:32
to something kind of sad,
25
80201
2412
đến một điều gì đó khá buồn
cùng với sự lo lắng
tuột dốc trong một thời gian dài,
tuột dốc trong một thời gian dài,
01:34
with this worrying
downhill trend for a long time,
downhill trend for a long time,
26
82637
2360
01:37
until I finally realized
that I was overestimating my skill level,
that I was overestimating my skill level,
27
85021
3465
tới tận khi tôi nhận ra rằng
tôi đang tự đánh giá quá cao
tôi đang tự đánh giá quá cao
trình độ kỹ năng của mình
01:40
and got my act together.
28
88510
1491
và tôi bắt đầu sắp xếp lại.
Và điều này nhắc nhở tôi về
điều chúng ta đã được thấy
điều chúng ta đã được thấy
01:42
And this kind of reminds me
of what we've been seeing
of what we've been seeing
29
90525
2517
01:45
in the cryptocurrency space,
at least in 2017,
at least in 2017,
30
93066
2746
trong không gian tiền ảo,
ít nhất vào năm 2017,
ít nhất vào năm 2017,
01:47
where the only thing that's been going up
faster than the markets themselves
faster than the markets themselves
31
95836
3589
nơi chỉ có một điều phát triển nhanh hơn
thị trường của chúng
thị trường của chúng
01:51
is the number of "senior
investment specialists"
investment specialists"
32
99449
2477
là số lượng
những "chuyên gia đầu tư cấp cao"
những "chuyên gia đầu tư cấp cao"
01:53
who have been appearing out of nowhere.
33
101950
2388
người đã xuất hiện từ hư không.
Bây giờ tôi không nói rằng không thể có
một kế hoạch chiến lược,
một kế hoạch chiến lược,
01:56
Now I'm not saying it's not possible
to have a strategic edge,
to have a strategic edge,
34
104362
2966
nhưng cùng lúc đó
01:59
but at the same time,
it's very easy to feel like a genius
it's very easy to feel like a genius
35
107352
3080
rất dễ để cảm thấy
giống như một thiên tài
giống như một thiên tài
khi bạn ở trong một thị trường
phát triển rất nhanh
phát triển rất nhanh
02:02
when you're in a market
that's going up so fast
that's going up so fast
36
110456
2412
đến mức thậm chí những chiến lược tồi nhất
đang tạo ra lợi nhuận
đang tạo ra lợi nhuận
02:04
that even the worst strategies
are making a profit.
are making a profit.
37
112892
2406
02:07
So when we're experiencing success,
38
115322
2309
vì thế khi chúng ta đang thành công,
đừng quên dành ra một khoảnh khắc
để thực sự tự hỏi bản thân
để thực sự tự hỏi bản thân
02:09
it's important to take a moment
to really ask ourselves
to really ask ourselves
39
117655
2857
bao nhiêu phần là nhờ thực lực,
02:12
how much of it is truly down to us,
40
120536
2632
vì lòng tự tôn của chúng ta thích hạ thấp
yếu tố may mắn khi chúng ta chiến thắng
yếu tố may mắn khi chúng ta chiến thắng
02:15
because our egos love to downplay
the luck factor when we're winning.
the luck factor when we're winning.
41
123192
4492
Điều thứ hai chơi bài poker đã dạy tôi
02:21
Now, a second thing poker taught me
42
129058
2181
là tầm quan trọng của định lượng hóa
suy nghĩ của bản thân
suy nghĩ của bản thân
02:23
is the importance
of quantifying my thinking.
of quantifying my thinking.
43
131263
3343
Khi bạn đang chơi,
bạn không thể cứ nghĩ:
bạn không thể cứ nghĩ:
02:26
When you're playing,
you can't just get away with going,
you can't just get away with going,
44
134630
2899
"Eh, có vẻ họ đang thấu cáy"
02:29
"Eh, they're probably bluffing."
45
137553
1679
Điều đó chỉ làm bạn mất một mớ tiền
02:31
That's just going to lose you
a bunch of money,
a bunch of money,
46
139256
2224
bởi vì poker là một trò chơi của
xác suất và độ chính xác
xác suất và độ chính xác
02:33
because poker is a game
of probabilities and precision,
of probabilities and precision,
47
141504
3199
và vì thế bản thân bạn phải tập luyện
suy nghĩ bằng những con số
suy nghĩ bằng những con số
02:36
and so you have to train yourself
to think in numbers.
to think in numbers.
48
144727
3496
cho nên bây giờ,
bất cứ khi nào tôi nhận ra
bất cứ khi nào tôi nhận ra
02:40
So now, whenever I catch myself
49
148247
2182
tôi đang suy nghĩ mơ hồ về điều gì đó
thực sự quan trọng, như là
thực sự quan trọng, như là
02:42
thinking vaguely about something
really important, like,
really important, like,
50
150453
3549
"Mình không thể nào quên điều
mình muốn nói ở buổi nói chuyện TED"
mình muốn nói ở buổi nói chuyện TED"
02:46
"It's unlikely I'll forget
what I want to say in my TED Talk,"
what I want to say in my TED Talk,"
51
154026
3225
bây giờ tôi đang cố gắng
ước lượng nó bằng số
ước lượng nó bằng số
02:49
I now try to estimate it numerically.
52
157275
2691
(Cười lớn)
Hãy tin tôi, điều này giúp ích
rất nhiều trong quá trình kế hoạch
rất nhiều trong quá trình kế hoạch
02:52
(Laughter)
53
160819
1001
02:53
Trust me, it helps a lot
with the planning process.
with the planning process.
54
161844
2474
và một điều là, hầu như bất cứ thứ gì
có thể xảy ra tại đây hôm nay,
có thể xảy ra tại đây hôm nay,
02:56
And the thing is, almost anything
that could possibly happen here today,
that could possibly happen here today,
55
164342
3420
hoặc tại bất kì điểm nào trong tương lai,
02:59
or at any point in the future,
56
167786
1555
cũng có thể được diễn tả
như một xác suất
như một xác suất
03:01
can also be expressed
as a probability, too.
as a probability, too.
57
169365
2296
(Cười lớn)
03:04
(Laughter)
58
172333
2715
vì thế hiện tại tôi cũng cố gắng
nói chuyện bằng con số.
nói chuyện bằng con số.
03:07
So now I also try to speak
in numbers as well.
in numbers as well.
59
175072
3405
Nếu ai đó hỏi tôi,
03:10
So if someone asks me,
60
178501
1151
"Này, Liv, bạn có nghĩ rằng bạn sẽ
làm tốt tối nay không?"
làm tốt tối nay không?"
03:11
"Hey, Liv, do you think you're going
to come along to that thing tonight?"
to come along to that thing tonight?"
61
179676
3515
thay vì nói với họ,
"Yeah, có lẽ vậy"
"Yeah, có lẽ vậy"
03:15
instead of just saying to them,
"Yeah, probably,"
"Yeah, probably,"
62
183215
2317
Tôi thực sự đưa ra cho họ
ước tính tốt nhất của tôi
ước tính tốt nhất của tôi
03:17
I actually give them my best estimate --
63
185556
1828
03:19
say, 60 percent.
64
187408
1842
và nói, 60%
03:21
Because -- I know that sounds
a little odd --
a little odd --
65
189274
2103
bởi vì -- tôi biết nó nghe
có chút kì cục
có chút kì cục
03:23
but the thing is, I ran a poll on Twitter
66
191401
3072
nhưng có một điều là, tôi đã
thực hiện một cuộc bỏ phiếu trên Twitter
thực hiện một cuộc bỏ phiếu trên Twitter
03:26
of what people understand
the word "probably" to mean,
the word "probably" to mean,
67
194497
2564
về việc mọi người hiểu từ
"có lẽ" như thế nào,
"có lẽ" như thế nào,
03:29
and this was the spread of answers.
68
197085
1748
và đây là khoảng dao động
Khổng lồ!
03:30
Enormous!
69
198857
1151
Rõ ràng là, nó hoàn toàn vô ích
03:32
So apparently, it's absolutely useless
70
200032
1833
03:33
at actually conveying
any real information.
any real information.
71
201889
2695
trong việc thực sự chuyển tải
bất cứ thông tin nào.
bất cứ thông tin nào.
03:36
So if you guys catch yourselves
using these vague words,
using these vague words,
72
204608
3641
Vì thế nếu bạn nhận thấy bản thân
sử dụng các từ ngữ mơ hồ
sử dụng các từ ngữ mơ hồ
03:40
like "probably" or "sometimes,"
73
208273
2896
giống như "có thể" hoặc "thỉnh thoảng"
hãy thử, thay vào đó, sử dụng con số
bởi vì khi chúng ra nói bằng con số
bởi vì khi chúng ra nói bằng con số
03:43
try, instead, using numbers,
because when we speak in numbers,
because when we speak in numbers,
74
211193
3199
03:46
we know what lands
in the other person's brain.
in the other person's brain.
75
214416
2396
chúng ta biết được chúng sẽ đọng lại
trong đầu của người khác
trong đầu của người khác
Bây giờ, điều thứ ba tôi muốn
đề cập ngày hôm nay là trực giác
đề cập ngày hôm nay là trực giác
03:50
Now, the third thing I want
to touch on today is intuition.
to touch on today is intuition.
76
218092
3690
03:55
How often have you seen
these kinds of inspirational memes
these kinds of inspirational memes
77
223410
3516
Bạn có thường thấy
những loại hình ảnh đầy cảm hứng này
những loại hình ảnh đầy cảm hứng này
trên trang Facebook của bạn?
03:58
in your Facebook feed?
78
226950
1483
[Luôn tin vào cảm nhận trong lòng bạn
và không bao giờ tin vào suy đoán thứ hai]
và không bao giờ tin vào suy đoán thứ hai]
04:01
[Always trust your gut feeling
and never second-guess.]
and never second-guess.]
79
229018
2723
04:03
They're nice, right?
80
231765
1261
Chúng thật tuyệt, phải không?
Thật đáng yêu. Đúng.
''Tin vào tâm hồn bạn''
''Tin vào tâm hồn bạn''
04:05
It's lovely. Yes. "Trust your soul."
81
233726
2625
Vâng, chúng là những lời khuyên tệ hại.
04:09
Well, they're terrible advice.
82
237030
1873
04:11
These are some of the best
poker players in the world right now.
poker players in the world right now.
83
239292
3470
Đây là những người chơi poker
giỏi nhất trên thế giới hiện nay.
giỏi nhất trên thế giới hiện nay.
Liệu họ trông có giống những người
hoàn toàn không có cảm nhận và trực giác?
hoàn toàn không có cảm nhận và trực giác?
04:14
Do they look like people who live
purely off feelings and intuitions?
purely off feelings and intuitions?
84
242786
4461
04:19
(Laughter)
85
247271
1001
(Cười lớn)
Hãy nhìn họ kìa!
04:20
Look at them!
86
248296
1649
Rõ ràng là, những người này phân tích
chậm rãi và cẩn thận
chậm rãi và cẩn thận
04:21
Obviously, these guys
are about slow, careful analysis,
are about slow, careful analysis,
87
249969
4580
04:26
and that's because the game
has outgrown the days
has outgrown the days
88
254573
2507
và bởi vì trò chơi
ngày càng phát triển
ngày càng phát triển
nơi những kỹ năng đường phố thuần túy
và khả năng đọc vị
và khả năng đọc vị
04:29
where pure street smarts
and people-reading
and people-reading
89
257104
3008
04:32
can get you to the top.
90
260136
1821
có thể đưa bạn lên đỉnh cao.
04:33
And that's because our intuitions
aren't nearly as perfect
aren't nearly as perfect
91
261981
3302
Và bởi vì trực giác của chúng ta
gần như không hoàn hảo
gần như không hoàn hảo
như chúng ta muốn tin
04:37
as we'd like to believe.
92
265307
1270
Tôi muốn nói, chúng rất tốt, bất cứ
khi nào chúng ta ở một vị trí gay go
khi nào chúng ta ở một vị trí gay go
04:38
I mean, it'd be great,
whenever we're in a tough spot,
whenever we're in a tough spot,
93
266601
2542
04:41
to just have an answer appear to us
from some magical source of inspiration.
from some magical source of inspiration.
94
269167
4006
để có câu trả lời xuất hiện tới chúng ta
từ một vài nguồn cảm hứng thần kỳ.
từ một vài nguồn cảm hứng thần kỳ.
04:45
But in reality, our gut
is extremely vulnerable
is extremely vulnerable
95
273197
3398
Nhưng thực tế, sự quyết tâm
của chúng ta cực kỳ mong manh
của chúng ta cực kỳ mong manh
04:48
to all kinds of wishful
thinking and biases.
thinking and biases.
96
276619
3435
đối với các kiểu suy nghĩ ao ước
và thiên vị
và thiên vị
Cho nên, sự quyết tâm của chúng ta
tốt cho cái gì?
tốt cho cái gì?
04:52
So then, what is our gut good for?
97
280905
2199
04:55
Well, all the studies I've read
98
283128
2072
Uhm, trong tất cả những nghiên cứu
tôi đã từng đọc
tôi đã từng đọc
04:57
conclude that it's best-suited
for everyday things
for everyday things
99
285224
3947
kết luận rằng nó phù hợp nhất
cho những thứ hàng ngày
cho những thứ hàng ngày
chúng ra có rất nhiều và
rất nhiều trải nghiệm
rất nhiều trải nghiệm
05:01
that we have lots
and lots of experience in,
and lots of experience in,
100
289195
2389
giống như làm thế nào chúng ta biết bạn
đang nổi khùng với mình
đang nổi khùng với mình
05:03
like how we just know
that our friend is mad at us
that our friend is mad at us
101
291608
2730
05:06
before we've even said anything to them,
102
294362
2047
trước khi chúng ta nói
bất cứ điều gì với họ,
bất cứ điều gì với họ,
05:08
or whether we can fit our car
into a tight parking spot.
into a tight parking spot.
103
296433
3152
hoặc liệu chúng ta có thể đỗ vừa
xe ô tô vào ô đỗ xe chật hẹp.
xe ô tô vào ô đỗ xe chật hẹp.
05:11
But when it comes to the really big stuff,
104
299609
2088
Nhưng khi nó trở thành
các vấn đề thực sự lớn
các vấn đề thực sự lớn
05:13
like what's our career path going to be
105
301721
2524
như là đâu sẽ là
con đường sự nghiệp cả chúng ta
con đường sự nghiệp cả chúng ta
05:16
or who should we marry,
106
304269
1682
hoặc chúng ta nên kết hôn với ai.
05:17
why should we assume that our intuitions
107
305975
3525
Tại sao chúng ta nên giả sử rằng
trực giác của mình
trực giác của mình
05:21
are better calibrated for these
than slow, proper analysis?
than slow, proper analysis?
108
309524
3702
định lượng những điều trên tốt hơn là
phân tích chậm rãi và chính xác?
phân tích chậm rãi và chính xác?
05:25
I mean, they don't have
any data to be based off.
any data to be based off.
109
313250
2460
Ý của tôi là, họ không có
dữ liệu nào để dựa vào.
dữ liệu nào để dựa vào.
05:28
So my third lesson is,
while we shouldn't ignore our intuitions,
while we shouldn't ignore our intuitions,
110
316528
3778
Vậy bài học thứ ba của tôi là, trong khi
chúng ta không nên bỏ qua trực giác
chúng ta không nên bỏ qua trực giác
05:32
we shouldn't overprivilege them either.
111
320330
2373
chúng ta cũng không nên quá ưu ái chúng.
05:34
And I'd like to summarize
these three lessons today
these three lessons today
112
322727
2428
Và tôi muốn tóm tắt
ba bài học ngày hôm nay
ba bài học ngày hôm nay
05:37
with my own set of memes,
113
325179
1628
với những hình ảnh của riêng tôi
05:38
with more of a poker-player twist.
114
326831
2055
với tư cách của một người chơi poker
"Thành công là điều ngọt ngào nhất khi bạn
đạt được nó trong một số lượng mẫu lớn".
đạt được nó trong một số lượng mẫu lớn".
05:41
"Success is sweetest when you achieve it
across a large sample size."
across a large sample size."
115
329957
4135
05:46
(Laughter)
116
334116
1738
(Cười lớn)
05:47
"Your gut is your friend
and so is a cost-benefit analysis.
and so is a cost-benefit analysis.
117
335878
4420
"Sự quyết tâm là bạn
và sự phân tích lợi ích-chi phí cũng vậy.
và sự phân tích lợi ích-chi phí cũng vậy.
05:52
(Laughter)
118
340322
1233
(Cười lớn)
05:53
"The future is unknown, but you can
damn well try and estimate it."
damn well try and estimate it."
119
341579
4643
"Tương lai không thể biết trước,
nhưng bạn có thể cố gắng và dự đoán nó."
nhưng bạn có thể cố gắng và dự đoán nó."
05:58
Thank you.
120
346246
1151
Cảm ơn.
05:59
(Applause)
121
347421
6666
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Liv Boeree - Science communicator, games specialistLiv Boeree investigates how we make better decisions in an uncertain world.
Why you should listen
Liv Boeree is a science communicator and games specialist. A former professional poker player, she has won multiple championship titles on the international poker circuit and was the #1 ranked female player in 2016. Previously, she studied astrophysics and became fascinated with applying scientific thinking to everyday life. This introduced her to effective altruism: a philosophical movement that uses evidence and reason to identify and mitigate the world's most pressing problems. In 2014, she co-founded Raising for Effective Giving, a non-profit that fundraises for the most globally impactful charities and research organizations.
Liv Boeree | Speaker | TED.com