ABOUT THE SPEAKER
Rick Smolan - Photographer
Rick Smolan is the co-founder of the America 24/7 and Day in the Life photography series -- and a natural storyteller in many media. His latest books are America at Home and Blue Planet Run.

Why you should listen

Photographer Rick Smolan is the co-creator of the America at Home project, which captured the "emotions of home" across the United States during a week in September 2008. More than 20,000 photographers -- pros and amateurs -- sent images to a team of editors assembled by Smolan and partner Jennifer Erwitt, who turned the photos into an eye-popping book. It's become a best-seller, of course, helped along by the fact that buyers can choose their own image for the cover

Smolan has long been a force for exploring culture through photography. The Day in the Life photography series that he cofounded -- best-selling photo books that captured life in America, Australia, the Soviet Union ... -- were an '80s cultural phenomenon. (Rare was the coffee table without at least one of them.) In the 1990s his production company, Against All Odds, investigated the storytelling powers of interactive CD-ROMs with From Alice to Ocean, a narrative of a cross-Australia trek, and Passage to Vietnam, exploring that country as it opened up in the early 1990s. 24 Hours in Cyberspace took a snapshot of the booming industry in 1996, and One Digital Day in 1997 further explored our fascination with tech.

Along with collaborator Jennifer Erwitt, Smolan published the beautiful Blue Planet Run in 2007, about the drive to bring fresh drinking water to everyone on Earth. It's packed with glorious (and sometimes shocking) images and data about our planet's water. In an unprecedented move, Amazon.com offers Blue Planet Run as a free PDF download. Download the free PDF of Blue Planet Run >>

Smolan's latest work is The Obama Time Capsule, a collection of photographs and insights capturing the historical election of President Barack Obama, from the beginning of his campaign to his first 100 days in office. 

More profile about the speaker
Rick Smolan | Speaker | TED.com
EG 2007

Rick Smolan: The story of a girl

Rick Smolan: Câu chuyên của một bé gái

Filmed:
1,360,498 views

Nhiếp ảnh viên Rick Smolan kề một câu chuyên khó quên của môt bé gái Á châu lai Mỹ, môt bức ảnh định mệnh, một câu chuyện xin con nuôi với một diển biến bất ngờ.
- Photographer
Rick Smolan is the co-founder of the America 24/7 and Day in the Life photography series -- and a natural storyteller in many media. His latest books are America at Home and Blue Planet Run. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
Some of you have heardnghe the storycâu chuyện before,
0
0
2000
Có lẽ nhiều người ở đây đã biết câu chuyện
00:17
but, in factthực tế, there's somebodycó ai in the audiencethính giả
1
2000
2000
nhưng có một người trong số khán giả
00:19
who'sai never heardnghe this storycâu chuyện -- in fronttrước mặt of an audiencethính giả -- before,
2
4000
2000
chưa từng nghe câu chuyện này --
00:21
so I'm a little more nervouslo lắng than I normallybình thường am tellingnói this storycâu chuyện.
3
6000
4000
bởi vậy nên tôi hơi lo lắng hơn
những lần kể chuyện khác.
00:26
I used to be a photographernhiếp ảnh gia for manynhiều yearsnăm.
4
11000
2000
Tôi đã là một nhiếp ảnh gia rất nhiều năm.
00:28
In 1978, I was workingđang làm việc for Time magazinetạp chí,
5
13000
3000
Năm 1978, tôi làm việc cho tạp chí Time,
00:31
and I was givenđược a three-dayba ngày assignmentnhiệm vụ
6
16000
2000
tôi đã được giao nhiệm vụ trong 3 ngày
00:33
to photographảnh chụp AmerasianAmerasian childrenbọn trẻ,
7
18000
2000
đi chụp những đứa bé Ameriansian,
00:35
childrenbọn trẻ who had been fatheredlà cha by AmericanNgười Mỹ GIsGIs
8
20000
2000
những đứa trẻ sinh ra bởi các quân nhân Mỹ
00:37
all over SoutheastĐông nam AsiaAsia, and then abandonedbị bỏ rơi --
9
22000
3000
khắp Đông Nam Á, rồi bị bỏ rơi.
00:40
40,000 childrenbọn trẻ all over AsiaAsia.
10
25000
2000
Có khoảng 40,000 đứa trẻ như thế ở châu Á.
00:42
I had never heardnghe the wordtừ AmerasianAmerasian before.
11
27000
2000
Tôi chưa từng nghe qua
từ Amerasian trước đó.
00:44
I spentđã bỏ ra a fewvài daysngày photographingchụp ảnh childrenbọn trẻ in differentkhác nhau countriesquốc gia,
12
29000
4000
Tôi dành một vài ngày chụp ảnh trẻ em ở
những quốc gia khác nhau,
00:48
and like a lot of photographersnhiếp ảnh gia and a lot of journalistsnhà báo,
13
33000
3000
và như nhiều nhiếp ảnh gia và phóng viên,
00:51
I always hopemong that when my picturesnhững bức ảnh were publishedđược phát hành,
14
36000
2000
tôi luôn hy vọng
khi hình ảnh được công bố,
00:53
they mightcó thể actuallythực ra have an effecthiệu ứng on a situationtình hình,
15
38000
2000
sẽ thực sự tác động lên hiện trạng đó,
00:55
insteadthay thế of just documentingghi chép it.
16
40000
2000
chứ không chỉ là những tấm ảnh.
00:57
So, I was so disturbedquấy rầy by what I saw,
17
42000
5000
Tôi đã rất hoang mang với
những gì mình chứng kiến,
01:02
and I was so unhappykhông vui with the articlebài báo that ranchạy afterwardssau đó,
18
47000
4000
và thấy thất vọng về
bài viết được đăng sau đó,
01:06
that I decidedquyết định I would take sixsáu monthstháng off.
19
51000
2000
nên tôi quyết định nghỉ sáu tháng.
01:08
I was 28 yearsnăm old.
20
53000
2000
Lúc ấy tôi 28 tuổi.
01:10
I decidedquyết định I would find sixsáu childrenbọn trẻ in differentkhác nhau countriesquốc gia,
21
55000
3000
Tôi muốn tìm đến sáu trẻ em
ở các quốc gia khác nhau,
01:13
and actuallythực ra go spendtiêu some time with the kidstrẻ em,
22
58000
2000
và thật sự dành thời gian tìm hiểu chúng,
01:15
and try to tell theirhọ storycâu chuyện a little bitbit better
23
60000
2000
cố gắng ghi lại những câu chuyện
chi tiết hơn
01:17
than I thought I had donelàm xong for Time magazinetạp chí.
24
62000
3000
so với những gì tôi đã làm cho tờ Time.
01:20
In the coursekhóa học of doing the storycâu chuyện,
25
65000
3000
Trong quá trình làm câu chuyện này,
01:23
I was looking for childrenbọn trẻ who hadn'tđã không been photographedchụp ảnh before,
26
68000
5000
tôi tìm đến những đứa trẻ
chưa từng được chụp hình,
01:28
and the PearlTrân Châu BuckBuck FoundationNền tảng told me
27
73000
3000
và tổ chức từ thiện Pearl Buck
nói với tôi rằng
01:31
that they workedđã làm việc with a lot of AmericansNgười Mỹ who were
28
76000
2000
họ đang làm việc với nhiều người Mỹ
01:33
donatingtặng moneytiền bạc to help some of these kidstrẻ em.
29
78000
3000
muốn quyên tiền giúp đỡ những đứa trẻ này.
01:36
And a man told me, who ranchạy the PearlTrân Châu BuckBuck FoundationNền tảng in KoreaHàn Quốc,
30
81000
4000
Người phụ trách tổ chức Pearl Buck
ở Hàn Quốc giới thiệu với tôi về một cô bé
01:40
that there was a youngtrẻ girlcon gái, who was 11 yearsnăm old, beingđang raisednâng lên by her grandmotherbà ngoại.
31
85000
3000
Đó là một bé gái mười một tuổi,
đang được bà ngoại nuôi dưỡng.
01:43
And the grandmotherbà ngoại had never let any WesternersNgười phương Tây ever see her.
32
88000
3000
Bà của em chưa bao giờ cho
một người Phương Tây nào gặp em.
01:46
EveryMỗi time any WesternersNgười phương Tây cameđã đến to the villagelàng, she hidgiấu the girlcon gái.
33
91000
3000
Mỗi khi có người Tây nào đến trong làng,
bà ấy giấu đứa cháu gái đi.
01:49
And of coursekhóa học, I was immediatelyngay intriguedhấp dẫn.
34
94000
2000
Và dĩ nhiên, tôi lập tức cảm thấy hiếu kỳ.
01:51
I saw photographshình ảnh of her, and I thought I wanted to go.
35
96000
3000
Tôi thấy hình ảnh của cô bé
và tôi muốn đi gặp em.
01:54
And the guy just told me, "There's no way. This grandmotherbà ngoại won'tsẽ không even -- you know,
36
99000
3000
Người kia bảo tôi: "Không được
đâu. Người bà - anh biết đấy,
01:57
there's no way she's ever going to let you meetgặp this girlcon gái that's she's raisingnuôi."
37
102000
2000
sẽ không bao giờ để anh gặp cô bé đâu."
01:59
I tooklấy a translatorngười phiên dịch with me, and wentđã đi to this villagelàng,
38
104000
3000
Tôi đi cùng một thông dịch viên
tới ngôi làng,
02:02
foundtìm the grandmotherbà ngoại, satngồi down with her.
39
107000
2000
gặp bà lão và nói chuyện với bà.
02:04
And to my astonishmentngạc nhiên, she agreedđã đồng ý to let me
40
109000
2000
Tôi hết sức ngạc nhiên khi bà cho phép tôi
02:06
photographảnh chụp her granddaughtercháu gái.
41
111000
2000
chụp hình cháu gái bà.
02:08
And I was payingtrả tiền for this myselfriêng tôi, so I askedyêu cầu the translatorngười phiên dịch
42
113000
3000
Vì tôi tự trả chi phí, nên tôi hỏi
người phiên dịch
02:11
if it would be OK if I stayedở lại for the weektuần.
43
116000
2000
liệu tôi có thể ở lại một tuần lễ không.
02:13
I had a sleepingngủ bagtúi.
44
118000
2000
Tôi có một cái túi ngủ.
02:15
The familygia đình had a smallnhỏ bé shednhà kho on the sidebên of the housenhà ở,
45
120000
3000
Gia đình họ có một căn lều bên cạnh nhà,
02:18
so I said, "Could I sleepngủ in my sleepingngủ bagtúi in the eveningsbuổi tối?"
46
123000
3000
nên tôi hỏi "Tôi có thể ngủ trong túi ngủ
vào ban đêm không?"
02:21
And I just told the little girlcon gái, whose nameTên was Hyun-SookHyun-Sook LeeLee,
47
126000
5000
Và tôi bảo cô bé Hyun-Sook Lee rằng
02:26
that if I ever did anything to embarrasslúng túng her --
48
131000
2000
khi nào tôi làm việc gì khiến cô bé xấu hổ
02:28
she didn't speaknói a wordtừ of EnglishTiếng Anh, althoughmặc dù she lookednhìn very AmericanNgười Mỹ --
49
133000
2000
chỉ cần đưa tay lên và nói "Stop"
02:30
she could just put up her handtay and say, "Stop,"
50
135000
2000
(cô bé không biết tiếng Anh
dù rất giống người Mỹ)
02:32
and I would stop takinglấy picturesnhững bức ảnh.
51
137000
2000
thì tôi sẽ không chụp hình nữa.
02:34
And then, my translatorngười phiên dịch left.
52
139000
1000
Và rồi, người phiên dịch rời đi
02:35
So there I was, I couldn'tkhông thể speaknói a wordtừ of KoreanHàn Quốc,
53
140000
2000
Tôi ở lại đó, không biết một từ tiếng Hàn,
02:37
and this is the first night I metgặp Hyun-SookHyun-Sook.
54
142000
2000
và đó là đêm đầu tiên tôi gặp Hyun-Sook.
02:39
Her mothermẹ was still alivesống sót.
55
144000
2000
Mẹ cô bé vẫn còn sống.
02:41
Her mothermẹ was not raisingnuôi her, her grandmotherbà ngoại was raisingnuôi her.
56
146000
2000
nhưng không nuôi em mà để bà nuôi nấng em.
02:43
And what strucktấn công me immediatelyngay was
57
148000
3000
Ngay lập tực tôi nhận ra rằng
02:46
how in love the two of these people were.
58
151000
4000
hai bà cháu rất thương yêu nhau.
02:50
The grandmotherbà ngoại was incrediblyvô cùng fondngây thơ, deeplysâu sắc in love with this little girlcon gái.
59
155000
3000
Người bà cực kỳ yêu thương cháu gái mình.
02:53
They sleptđã ngủ on the floorsàn nhà at night.
60
158000
2000
Ban đêm, họ ngủ trên sàn nhà.
02:55
The way they heatnhiệt theirhọ homesnhà in KoreaHàn Quốc is to put bricksgạch underDưới the floorstầng,
61
160000
3000
Người Hàn Quốc sưởi ấm nhà bằng cách
chôn gạch dưới sàn nhà,
02:58
so the heatnhiệt actuallythực ra radiatesbức xạ from underneathbên dưới the floorsàn nhà.
62
163000
2000
để nhiệt lan tỏa dưới sàn.
03:00
Hyun-SookHyun-Sook was 11 yearsnăm old.
63
165000
2000
Khi đó, Hyun-Sook 11 tuổi.
03:02
I had photographedchụp ảnh, as I said, a lot of these kidstrẻ em.
64
167000
2000
Như đã nói, tôi chụp ảnh rất nhiều đứa trẻ lai
03:04
Hyun-SookHyun-Sook was in factthực tế the fifththứ năm childđứa trẻ that I foundtìm to photographảnh chụp.
65
169000
4000
Hyun-Sook là đứa bé thứ năm tôi đã chụp.
03:08
And almosthầu hết universallyphổ quát, amongstgiữa all the kidstrẻ em,
66
173000
2000
Dường như tất cả những đứa trẻ này
03:10
they were really psychologicallytâm lý damagedhư hỏng by
67
175000
3000
đều bị tổn thương tinh thần
03:13
havingđang có been madethực hiện funvui vẻ of, ridiculednhạo báng, pickedđã chọn on and been rejectedtừ chối.
68
178000
4000
vì bị trêu chọc, bắt nạt và ruồng bỏ.
03:17
And KoreaHàn Quốc was probablycó lẽ the placeđịa điểm I foundtìm
69
182000
2000
Và Hàn Quốc có lẽ là nơi tôi thấy bọn trẻ
03:19
to be the worsttệ nhất for these kidstrẻ em.
70
184000
2000
chịu nhiều tổn thương nhất.
03:21
And what strucktấn công me immediatelyngay in meetinggặp gỡ Hyun-SookHyun-Sook
71
186000
3000
Thế nên điều làm tôi lập tức ngạc nhiên
nhất khi gặp Hyun-Sook
03:24
was how confidenttự tin she appearedxuất hiện to be,
72
189000
2000
là sự tự tin của em,
03:26
how happyvui mừng she seemeddường như to be in her ownsở hữu skinda.
73
191000
2000
và sự vui vẻ vì được là chính mình.
03:28
And remembernhớ lại this picturehình ảnh,
74
193000
1000
Hãy ghi nhớ ảnh này
03:29
because I'm going to showchỉ you anotherkhác picturehình ảnh latermột lát sau,
75
194000
2000
vì tôi sẽ cho quí vị xem một ảnh khác sau,
03:31
but you can see how much she looksnhìn like her grandmotherbà ngoại,
76
196000
2000
để thấy cô bé giống bà của em
đến mức nào,
03:33
althoughmặc dù she looksnhìn so WesternTây.
77
198000
2000
mặc dù em nhìn rất Tây.
03:35
I decidedquyết định to followtheo her to schooltrường học.
78
200000
1000
Tôi cùng cô bé đi học
03:36
This is the first morningbuổi sáng I stayedở lại with her.
79
201000
2000
Đây là buổi sáng đầu tiên tôi ở với em.
03:38
This is on the way to schooltrường học.
80
203000
2000
Đây là trong lúc đi đến trường.
03:40
This is the morningbuổi sáng assemblyhội,, tổ hợp outsideở ngoài her schooltrường học.
81
205000
4000
Đây là cuộc họp mặt ngoài sân trường.
03:47
And I noticednhận thấy that she was clowningclowning around.
82
212000
3000
Và tôi thấy cô bé đang đùa giỡn.
03:50
When the teachersgiáo viên would askhỏi questionscâu hỏi,
83
215000
2000
Khi thầy cô đưa ra câu hỏi,
03:52
she'dcô ấy be the first personngười to raisenâng cao her handtay.
84
217000
2000
cô bé luôn là người giơ tay đầu tiên.
03:54
Again, not at all shynhát or withdrawnngừng hoạt động,
85
219000
2000
Em không nhút nhát hay mặc cảm,
03:56
or anything like the other childrenbọn trẻ that I'd photographedchụp ảnh.
86
221000
3000
như những đứa bé khác mà tôi đã gặp.
03:59
Again, the first one to go to the blackboardBlackboard to answercâu trả lời questionscâu hỏi.
87
224000
2000
Và là đứa bé đầu tiên lên trả lời câu hỏi.
04:01
GettingNhận được in troublerắc rối for whisperingthì thầm into her besttốt friend'scủa bạn bè earsđôi tai
88
226000
2000
Bị nhắc vì nói chuyện riêng với bạn
04:03
in the middleở giữa of classlớp học.
89
228000
2000
trong giờ học.
04:05
And one of the other things that I said to her throughxuyên qua the translatorngười phiên dịch --
90
230000
2000
Tôi cũng nhờ phiên dịch nói với cô bé
04:07
again, this thing about sayingnói stop -- was to not paytrả attentionchú ý to me.
91
232000
6000
như việc nói "Stop"- là đừng để ý đến tôi.
04:13
And so, she really just completelyhoàn toàn ignoredlàm ngơ me mostphần lớn of the time.
92
238000
2000
Và cô bé đã gần như hoàn toàn phớt lờ tôi.
04:15
I noticednhận thấy that at recessRecess, she was the girlcon gái
93
240000
3000
Trong giờ chơi, tôi thấy cô bé là
người có quyền
04:18
who pickedđã chọn the other girlscô gái to be on her teamđội.
94
243000
3000
chọn những bạn gái khác vào nhóm.
04:21
It was very obvioushiển nhiên, from the very beginningbắt đầu, that she was a leaderlãnh đạo.
95
246000
2000
Rõ ràng ngay từ đầu em đã là trưởng nhóm.
04:23
This is on the way home.
96
248000
1000
Đây là trên đường về nhà.
04:24
And that's NorthBắc KoreaHàn Quốc up alongdọc theo the hillđồi núi.
97
249000
2000
Và kia là B́ắc Hàn ở phía trên sườn núi.
04:26
This is up alongdọc theo the DMZDMZ.
98
251000
2000
Đây là khu phi quân sự.
04:28
They would actuallythực ra coverche the windowscác cửa sổ everymỗi night, so that lightánh sáng couldn'tkhông thể be seenđã xem,
99
253000
3000
Họ che lại cửa sổ mỗi đêm, để ánh đèn
không lọt ra ngoài,
04:31
because the SouthNam KoreanHàn Quốc governmentchính quyền has said for yearsnăm
100
256000
3000
vì chính phủ Nam Hàn đã cảnh báo
suốt nhiều năm rằng
04:34
that the NorthBắc KoreansNgười Triều tiên mayTháng Năm invadexâm chiếm at any time.
101
259000
2000
Bắc Hàn có thể gây chiến bất cứ lúc nào.
04:36
So there's always this -- the closergần hơn you were to NorthBắc KoreaHàn Quốc, the more terrifyingđáng sợ it was.
102
261000
4000
Thế nên càng gần Bắc Hàn,
tình huống càng đáng lo ngại.
04:40
Very oftenthường xuyên at schooltrường học, I'd be takinglấy picturesnhững bức ảnh,
103
265000
2000
Nhiều lần khi tôi chụp ảnh cô bé ở trường
04:42
and she would whisperthì thầm into her girlfriends'bạn gái earsđôi tai,
104
267000
3000
em sẽ quay qua nói thầm với bạn bè,
04:45
and then look at me and say, "Stop."
105
270000
2000
rồi quay sang tôi nói : "Stop".
04:47
And I would standđứng at attentionchú ý, and all the girlscô gái would crackcrack up,
106
272000
2000
Tôi sẽ đứng yên, và các cô bé cười rộ lên
04:49
and it was sortsắp xếp of a little jokeđùa.
107
274000
2000
Như thể một trò đùa vậy.
04:51
(LaughterTiếng cười)
108
276000
1000
(cười)
04:53
The endkết thúc of the weektuần cameđã đến and my translatorngười phiên dịch cameđã đến back,
109
278000
1000
Người phiên dịch đến vào cuối tuần
04:54
because I'd askedyêu cầu her to come back,
110
279000
2000
vì tôi bảo cô ấy đến
04:56
so I could formallychính thức thank the grandmotherbà ngoại and Hyun-SookHyun-Sook.
111
281000
4000
để tôi có thể chính thức cám ơn
bà cụ và Hyun-Sook.
05:00
And in the coursekhóa học of the grandmotherbà ngoại talkingđang nói to the translatorngười phiên dịch,
112
285000
2000
Trong lúc nói chuyện với người phiên dịch
05:02
the grandmotherbà ngoại startedbắt đầu cryingkhóc.
113
287000
2000
bà cụ bật khóc.
05:04
And I said to my translatorngười phiên dịch, "What's going on, why is she cryingkhóc?"
114
289000
3000
Tôi hỏi người phiên dịch
"Có chuyện gì vậy, sao bà ấy lại khóc?"
05:07
And she spokenói to the grandmotherbà ngoại for a momentchốc lát,
115
292000
2000
Cô ấy nói chuyện với bà cụ một lát
05:09
and then she startedbắt đầu gettingnhận được tearsnhững giọt nước mắt in her eyesmắt.
116
294000
2000
và cũng bắt đầu khóc.
05:11
And I said, "OK, what did I do? What's going on?
117
296000
2000
Tôi hỏi "Tôi đã làm gì à? Chuyện gì vậy?"
05:13
Why is everyonetất cả mọi người cryingkhóc?"
118
298000
2000
Tại sao mọi người đều khóc?"
05:15
And the translatorngười phiên dịch said, "The grandmotherbà ngoại saysnói
119
300000
2000
Người phiên dịch nói, "Bà cụ nói rằng
05:17
that she thinksnghĩ she's dyingchết,
120
302000
2000
bà nghĩ mình sắp chết,
05:19
and she wants to know if you would take Hyun-SookHyun-Sook to AmericaAmerica with you."
121
304000
4000
cụ muốn hỏi anh có thể dẫn
Hyun-Sook về Mỹ với anh không?"
05:23
And I said, "I'm 28 yearsnăm old, and I livetrực tiếp in hotelskhách sạn,
122
308000
5000
Tôi nói, "Tôi mới 28 tuổi,
tôi ở tại khách sạn,
05:28
and I'm not marriedcưới nhau."
123
313000
2000
và tôi chưa lập gia đình."
05:30
I mean I had fallenrơi in love with this girlcon gái,
124
315000
3000
Tôi muốn nói là
mặc dù tôi rất yêu mến cô bé
05:33
but I -- you know, it was, like, emotionallytình cảm I was about 12 yearsnăm old.
125
318000
3000
nhưng mà về mặt tinh thần,
tôi cảm thấy mình chỉ mới 12 tuổi.
05:36
If you know of photographersnhiếp ảnh gia, the jokeđùa is
126
321000
2000
Chúng tôi hay đùa rằng, nhiếp ảnh gia
05:38
it's the finesttốt nhất formhình thức of delayedtrì hoãn adolescencetuổi vị thành niên ever inventedphát minh.
127
323000
3000
là những người mắc kẹt mãi
ở tuổi thiếu niên.
05:41
"Sorry, I have to go on an assignmentnhiệm vụ, I'll be back" --
128
326000
2000
"Xin lỗi, tôi có việc bận, tôi sẽ trở lại"
05:43
and then you never come back.
129
328000
2000
và rồi không bao giờ trở lại.
05:45
So, I askedyêu cầu the translatorngười phiên dịch why she thought she was dyingchết.
130
330000
6000
Bởi vậy, tôi nhờ phiên dịch viên hỏi
tại sao bà cụ nghĩ rằng mình sắp chết.
05:51
Can I get her to a hospitalbệnh viện? Could I paytrả to get her a doctorBác sĩ?
131
336000
2000
Liệu tôi có thể giúp bà chữa bệnh không?
05:53
And she refusedtừ chối any help at all.
132
338000
2000
Bà cụ từ chối mọi sự giúp đỡ.
05:55
And so, when I got outsideở ngoài,
133
340000
2000
Thế nên, khi ra ngoài,
05:57
I actuallythực ra gaveđưa ra the translatorngười phiên dịch some moneytiền bạc and said,
134
342000
2000
Tôi đưa người phiên dịch một số tiền
và nhờ
05:59
"Please go back and see if you can do something."
135
344000
2000
"Làm ơn hãy quay lại và tìm cách giúp họ."
06:01
And I gaveđưa ra the grandmotherbà ngoại my businesskinh doanh cardThẻ.
136
346000
2000
Tôi đưa danh thiếp của mình cho bà cụ.
06:03
And I said, "If you're seriousnghiêm trọng, I will try to find a familygia đình for her."
137
348000
3000
Tôi nói: "Nếu bà thật sự muốn, tôi
sẽ tìm một gia đình cho bé."
06:06
And I immediatelyngay wroteđã viết a letterlá thư to my besttốt friendsbạn bè
138
351000
2000
Và tôi lập tức viết thư cho người bạn thân
06:08
in AtlantaAtlanta, GeorgiaGeorgia, who had an 11-year-old-tuổi sonCon trai.
139
353000
3000
ở Atlanta, Georgia.
Họ có một con trai 11 tuổi.
06:11
And my besttốt friendngười bạn had mistakenlynhầm lẫn one day
140
356000
3000
Người bạn thân đã có lần lỡ nói với tôi
06:14
said something about wishingvới mong muốn he had anotherkhác childđứa trẻ.
141
359000
4000
là anh ta mong có thêm một đứa con nữa.
06:18
So here my friendsbạn bè GeneGene and GailGail had not heardnghe from me in about a yearnăm,
142
363000
4000
Khi đó, Gene và Gail đã không
nghe tin về tôi gần một năm trời,
06:22
and suddenlyđột ngột I was callingkêu gọi, sayingnói "I'm in KoreaHàn Quốc,
143
367000
2000
đột nhiên tôi gọi: "Tôi đang ở Hàn Quốc,
06:24
and I've metgặp this extraordinarybất thường girlcon gái."
144
369000
2000
và tôi đã gặp một cô bé tuyệt vời."
06:26
And I said, "The grandmotherbà ngoại thinksnghĩ she's sickđau ốm,
145
371000
3000
"Bà của cô bé nghĩ rằng mình đang bệnh,
06:29
but I think maybe we would have to bringmang đến the grandmotherbà ngoại over alsocũng thế."
146
374000
3000
nhưng tôi nghĩ chúng ta nên
đưa cả bà ấy qua đó."
06:33
And I said, "I'll paytrả for the ... " I mean, I had this wholetoàn thể sortsắp xếp of picturehình ảnh.
147
378000
3000
Tôi nói "Tôi sẽ trả tiền..." Ý tôi là,
đó là những gì tôi nghĩ.
06:36
So anywaydù sao, I left.
148
381000
2000
Thế rồi, tôi rời đi.
06:38
And my friendsbạn bè actuallythực ra said they were very interestedquan tâm in adoptingchấp nhận her.
149
383000
5000
Bạn tôi nói rằng họ muốn nhận nuôi cô bé.
06:43
And I said, "Look, I think I'll scaresợ hãi the grandmotherbà ngoại to deathtử vong,
150
388000
2000
Tôi bảo "Chắc bà cụ sẽ sợ chết khiếp"
06:45
if I actuallythực ra writeviết to her and tell her
151
390000
2000
nếu tôi viết thư nói về ý định này.
06:47
that you're willingsẵn lòng to adoptthông qua her, I want to go back and talk to her."
152
392000
2000
Tôi muốn nói chuyện trực tiếp với bà."
06:49
But I was off on assignmentnhiệm vụ.
153
394000
2000
Nhưng tôi lại phải đi công tác.
06:51
I figuredhình dung I'd come back in a couplevợ chồng of weekstuần and talk to the grandmotherbà ngoại.
154
396000
3000
Tôi dự tính sẽ trở lại trong vài tuần
để nói chuyện với bà cụ.
06:54
And on ChristmasGiáng sinh Day,
155
399000
2000
Vào Giáng Sinh,
06:56
I was in BangkokBăng Cốc with a groupnhóm of photographersnhiếp ảnh gia
156
401000
2000
khi đang ở Bangkok với vài nhiếp ảnh gia
06:58
and got a telegramđiện tín -- back in those daysngày, you got telegramsđiện tín --
157
403000
3000
tôi nhận được một bức điện tín,
phổ biến vào thời ấy,
07:01
from Time magazinetạp chí sayingnói someonengười nào in KoreaHàn Quốc had diedchết,
158
406000
2000
từ tờTime báo về một người
Hàn Quốc qua đời,
07:03
and left theirhọ childđứa trẻ in a will to me.
159
408000
3000
và để lại một đứa bé cho tôi
trong tờ di chúc.
07:06
Did I know anything about this?
160
411000
2000
Và hỏi tôi có biêt gì về việc này không?
07:08
Because I hadn'tđã không told them what I was doing,
161
413000
2000
Tôi đã không cho họ biết việc tôi làm,
07:10
because I was so upsetbuồn bã with the storycâu chuyện they'dhọ muốn runchạy.
162
415000
2000
vì tôi thất vọng với câu chuyện họ đăng.
07:12
So, I wentđã đi back to KoreaHàn Quốc, and I wentđã đi back to Hyun-Sook'sHyun Sook villagelàng,
163
417000
3000
Tôi trở lại Hàn Quốc,
và đến làng của Hyun-Sook.
07:15
and she was goneKhông còn.
164
420000
2000
Cô bé đã đi mất.
07:17
And the housenhà ở that I had spentđã bỏ ra time in was emptytrống.
165
422000
2000
Ngôi nhà tôi từng ở giờ trống rỗng.
07:19
It was incrediblyvô cùng coldlạnh.
166
424000
2000
Nó trở nên lạnh lẽo đến đáng sợ.
07:21
No one in the villagelàng would tell me where Hyun-SookHyun-Sook was,
167
426000
2000
Không ai cho tôi biết Hyun-Sook đang ở đâu
07:23
because the grandmotherbà ngoại had always hiddenẩn her from WesternersNgười phương Tây.
168
428000
3000
vì bà của em luôn giấu em khỏi
những người Tây phương.
07:26
And they had no ideaý kiến about this requestyêu cầu that she'dcô ấy madethực hiện of me.
169
431000
3000
Và họ không biết gì về việc bà cụ yêu cầu.
07:29
So I finallycuối cùng foundtìm MyungMyung SungSung,
170
434000
3000
Cuối cùng tôi tìm ra được Myung Sung,
07:32
her besttốt friendngười bạn that she used to playchơi with after schooltrường học everymỗi day.
171
437000
2000
bạn thân thường chơi với cô bé
sau giờ học
07:34
And MyungMyung SungSung, underDưới some pressuresức ép from me and the translatorngười phiên dịch,
172
439000
4000
Myung Sung, dưới sức ép từ tôi và
người phiên dịch,
07:38
gaveđưa ra us an addressđịa chỉ nhà on the outsideở ngoài of SeoulSeoul.
173
443000
3000
cho chúng tôi một địa chỉ ở ngoại ô Seoul.
07:41
And I wentđã đi to that addressđịa chỉ nhà and knockedđánh đập on the doorcửa,
174
446000
3000
Tôi đi đến địa chỉ đó và gõ cửa,
07:44
and a man answeredđã trả lời the doorcửa.
175
449000
2000
và một người đàn ông trả lời.
07:46
It was not a very nicetốt đẹp areakhu vực of SeoulSeoul,
176
451000
3000
Nơi đó là một khu không tốt lắm ở Seoul,
07:49
as there were mudbùn streetsđường phố outsideở ngoài of it.
177
454000
2000
bao quanh là những con đường bùn lầy.
07:51
And I knockedđánh đập on the doorcửa, and Hyun-SookHyun-Sook answeredđã trả lời the doorcửa,
178
456000
3000
Tôi gõ cửa, Hyun-Sook ra mở cửa,
07:54
and her eyesmắt were bloodshotđỏ ngầu, and she seemeddường như to be in shocksốc.
179
459000
3000
cập mắt cô bé đỏ hoe, và như bị sốc.
07:57
She didn't recognizenhìn nhận me -- there was no recognitionsự công nhận whatsoeverbất cứ điều gì.
180
462000
3000
Cô bé không nhận ra tôi,
không nhận biết gì cả.
08:00
And this man cameđã đến to the doorcửa and kindloại of barkedbarked something in KoreanHàn Quốc.
181
465000
2000
Người đàn ông ra cửa,
quát bằng tiếng Hàn.
08:02
And I said to the translatorngười phiên dịch, "What did he say?"
182
467000
3000
Tôi hỏi người phiên dịch, "Hắn ta nói gì?"
08:05
And she said, "He wants to know who you are."
183
470000
2000
Cô ấy nói, "Hắn ta muốn biết anh là ai."
08:07
And I said, "Well, tell him that I am a photographernhiếp ảnh gia."
184
472000
2000
Tôi nói "Nói với hắn
tôi là nhiếp ảnh gia."
08:09
I startedbắt đầu explaininggiải thích who I was, and he interruptedgián đoạn.
185
474000
3000
Tôi bắt đầu giải thích tôi là ai,
thì hắn ta cắt ngang.
08:12
And she said, "He saysnói he knowsbiết who you are, what do you want?"
186
477000
3000
Người phiên dịch nói
"Hắn biết anh là ai, và hỏi anh muốn gì?"
08:15
I said, "Well, tell him that I was askedyêu cầu
187
480000
3000
Tôi nói "Nói với hắn là bà ngoại cuả
08:18
by this little girl'scủa cô gái grandmotherbà ngoại to find a familygia đình for her."
188
483000
4000
bé gái này nhờ tôi
kiếm một gia đình cho em."
08:22
And he said, "I'm her uncleChú, she's fine, you can leaverời khỏi now."
189
487000
5000
Hắn nói, "Tôi là cậu của nó,
nó không sao cả, ông đi về đi."
08:27
So I was -- you know, the doorcửa was beingđang slammedsập sập in my faceđối mặt,
190
492000
4000
Rồi cánh cửa đóng lại như đập vào mặt tôi.
08:31
it's incrediblyvô cùng coldlạnh, and I'm tryingcố gắng to think,
191
496000
2000
Hết sức lạnh lùng, và tôi nghĩ,
08:33
"What would the heroanh hùng do in a moviebộ phim,
192
498000
2000
"Nếu là một người hùng trong phim
08:35
if I was writingviết this as a moviebộ phim scriptkịch bản?"
193
500000
2000
thì anh ta sẽ làm gì?"
08:37
So I said, "Listen, it's really coldlạnh, I've come a very long way,
194
502000
2000
Và tôi nói "Ở đây rất lạnh.
Tôi đến từ rất xa.
08:39
do you mindlí trí if I just come in for a minutephút? I'm freezingđóng băng."
195
504000
2000
Hãy cho tôi vào nghỉ một lát.
Tôi rét run rồi."
08:41
So the guy kindloại of reluctantlymiễn cưỡng let us in and we satngồi down on the floorsàn nhà.
196
506000
3000
Hắn ngần ngại cho chúng tôi vào.
Chúng tôi ngồi trên sàn nhà.
08:44
And as we startedbắt đầu talkingđang nói, I saw him yellhét lên something,
197
509000
3000
Khi chúng tôi bắt đầu nói chuyện,
tôi nghe hắn hét lên gì đó,
08:47
and Hyun-SookHyun-Sook cameđã đến and broughtđưa us some foodmón ăn.
198
512000
4000
rồi Hyun-Sook mang đồ ăn lên cho chúng tôi
08:51
And I had this wholetoàn thể mentaltâm thần picturehình ảnh of, sortsắp xếp of like CinderellaCô bé Lọ Lem.
199
516000
3000
Trong đầu tôi hiện ra hình ảnh Lọ Lem.
08:54
I sortsắp xếp of had this picturehình ảnh of this incrediblyvô cùng wonderfulTuyệt vời,
200
519000
3000
Tôi thấy hình ảnh của một cô bé
cực kỳ tuyệt vời
08:57
brightsáng, happyvui mừng little childđứa trẻ, who now appearedxuất hiện to be very withdrawnngừng hoạt động,
201
522000
5000
thông minh, vui vẻ; giờ đây trở thành
một đứa trẻ thụ động,
09:02
beingđang enslavednô lệ by this familygia đình.
202
527000
2000
như trở thành người ở cho gia đình này.
09:04
And I was really appalledkinh hoàng, and I couldn'tkhông thể figurenhân vật out what to do.
203
529000
3000
Tôi thật sự kinh hãi, và không biết
phải làm thế nào.
09:07
And the more I triedđã thử talkingđang nói to him, the lessít hơn friendlythân thiện he was gettingnhận được.
204
532000
3000
Tôi càng cố gắng nói chuyện,
hắn ta càng tỏ ra hung hãn
09:10
So I finallycuối cùng decidedquyết định, I said "Look," --
205
535000
2000
Cuối cùng tôi quyết định, tôi nói,
09:12
this is all throughxuyên qua the translatorngười phiên dịch, because, this is all,
206
537000
2000
tất cả đều qua người phiên dịch,
09:14
you know, I don't speaknói a wordtừ of KoreanHàn Quốc --
207
539000
2000
vì như đã nói, tôi không biết tiếng Hàn.
09:16
and I said, "Look, I'm really gladvui vẻ that Hyun-SookHyun-Sook has a familygia đình to livetrực tiếp with.
208
541000
3000
"Tôi rất là mừng vì Hyun-Sook đã được
người thân trông nom.
09:19
I was very worriedlo lắng about her.
209
544000
2000
Tôi rất lo cho cô bé.
09:21
I madethực hiện a promiselời hứa to her grandmotherbà ngoại, your mothermẹ, that I would find a familygia đình,
210
546000
4000
Tôi đã hứa với bà cụ, mẹ anh, là tôi
sẽ tìm một gia đình cho bé,
09:25
and now I'm so happyvui mừng that you're going to take carequan tâm of her."
211
550000
2000
nên giờ tôi rất vui là anh sẽ nuôi cô bé.
09:27
I said, "But you know, I boughtđã mua an airlinehãng hàng không ticket,
212
552000
2000
Nhưng tôi đã mua vé máy bay,
09:29
and I'm stuckbị mắc kẹt here for a weektuần."
213
554000
1000
và sẽ ở lại một tuần.
09:30
And I said, "I'm stayingở lại in a hotelkhách sạn downtowntrung tâm thành phố.
214
555000
2000
Tôi hiện đang ở tại khách sạn trong phố.
09:32
Would you like to come and have lunchBữa trưa tomorrowNgày mai?
215
557000
2000
Tôi muốn mời anh đi ăn trưa ngày mai.
09:34
And you can practicethực hành your EnglishTiếng Anh." Because he told me --
216
559000
2000
Anh có thể luyện tiếng Anh." - Vì hắn
09:36
I was tryingcố gắng to askhỏi him questionscâu hỏi about himselfbản thân anh ấy.
217
561000
2000
nói tôi đang cố hỏi những chuyện cá nhân .
09:38
And so I wentđã đi to the hotelkhách sạn, and I foundtìm two olderlớn hơn AmerasiansAmerasians.
218
563000
7000
Tôi đến khách sạn, và tìm thấy
hai người lai Mỹ lớn hơn.
09:45
A girlcon gái whose mothermẹ had been a prostitutegái mại dâm,
219
570000
4000
Một cô gái có mẹ làm gái điếm,
09:49
and she was a prostitutegái mại dâm,
220
574000
2000
và giờ cô cũng làm gái điếm,
09:51
and a boycon trai who'dai muốn been in and out of jailnhà giam.
221
576000
2000
cùng một thiếu niên đã từng vào tù.
09:53
And I said to them, "Look, there's a little girlcon gái
222
578000
2000
Tôi nói với họ "Tôi biết một cô bé
09:55
who has a tinynhỏ bé chancecơ hội of gettingnhận được out of here and going to AmericaAmerica."
223
580000
4000
có cơ hội được sang Mỹ."
09:59
I said, "I don't know if it's the right decisionphán quyết or not,
224
584000
3000
Tôi nói, "Tôi không biết làm vậy
có đúng không,
10:02
but I would like you to come to lunchBữa trưa tomorrowNgày mai
225
587000
2000
nhưng tôi muốn mời hai người đi ăn trưa
10:04
and tell the uncleChú what it's like to walkđi bộ down the streetđường phố,
226
589000
2000
và kể với cậu của cô bé những gì xảy ra với các bạn,
10:06
what people say to you, what you do for a livingsống.
227
591000
3000
những gì người ta nói với các bạn
và các bạn làm gì để sống.
10:09
And just -- I want him to understandhiểu không what happensxảy ra if she staysở lại here.
228
594000
3000
Tôi muốn ông ta hiểu
điều gì sẽ xảy ra nếu để cô bé ở lại đây.
10:12
And I could be wrongsai rồi, I don't know, but I wishmuốn you would come tomorrowNgày mai."
229
597000
3000
Có thể tôi sai, tôi không biết,
nhưng tôi mong các bạn sẽ đến."
10:15
So, these two cameđã đến to lunchBữa trưa, and
230
600000
3000
Và rồi, cả hai đến ăn trưa,
10:18
we got thrownném out of the restaurantnhà hàng.
231
603000
2000
chúng tôi bị đuổi ra nhà hàng.
10:20
They were yellingla hét at him, they were -- it got to be really uglyxấu xí.
232
605000
3000
Họ quát lên với hắn ta.
Họ đã nói chuyện khá khiếm nhã.
10:23
And we wentđã đi outsideở ngoài, and he was just furiousgiận dữ.
233
608000
2000
Khi chúng tôi ra ngoài hắn ta rất tức giận
10:25
And I knewbiết I had totallyhoàn toàn blownthổi this wholetoàn thể thing.
234
610000
2000
Tôi biết tôi đã làm hỏng mọi chuyện.
10:27
Here I was again, tryingcố gắng to figurenhân vật out what to do.
235
612000
2000
Một lần nữa,
tôi phải tính xem nên làm gì.
10:29
And he startedbắt đầu yellingla hét at me, and I said to the translatorngười phiên dịch,
236
614000
2000
Hắn ta bắt đầu la hét, tôi bảo phiên dịch,
10:31
"OK, tell him to calmđiềm tĩnh down, what is he sayingnói?"
237
616000
2000
"Bảo hắn bình tĩnh. Hắn đang nói gì vậy?"
10:33
And she said, "Well, he's sayingnói,
238
618000
2000
Cô ấy nói "Ông ta bảo
10:35
'Who the hellĐịa ngục are you to walkđi bộ into my housenhà ở,
239
620000
2000
"Anh là ai mà dám vào nhà tôi,
10:37
some richgiàu có AmericanNgười Mỹ with your camerasmáy ảnh around your neckcái cổ,
240
622000
3000
ỷ là Mỹ giàu với máy ảnh trên cổ,
10:40
accusingcáo buộc me of enslavingenslaving my niececháu gái?
241
625000
3000
đổ tội tôi nô dịch cháu gái tôi?
10:43
This is my niececháu gái, I love her, she's my sister'scủa em gái daughterCon gái.
242
628000
3000
Đây là cháu tôi, tôi yêu thương nó,
nó là con của chị tôi.
10:46
Who the hellĐịa ngục are you
243
631000
3000
Anh là ai mà dám
10:49
to accusetố cáo me of something like this?'"
244
634000
2000
đổ tội cho tôi?"
10:51
And I said, you know, "Look," I said, "You're absolutelychắc chắn rồi right.
245
636000
3000
Tôi nói, "Phải, Anh nói rất đúng.
10:54
I don't pretendgiả vờ to understandhiểu không what's going on here."
246
639000
2000
Tôi không dám giả vờ
biết mọi chuyện ở đây"
10:56
I said, "All I know is, I've been photographingchụp ảnh a lot of these childrenbọn trẻ."
247
641000
2000
Tôi chỉ biết là, tôi đã chụp ảnh
rất nhiều trẻ em như vậy.
10:58
I said, "I'm in love with your niececháu gái,
248
643000
4000
Và tôi rất thương cháu của anh,
11:02
I think she's an incrediblyvô cùng specialđặc biệt childđứa trẻ."
249
647000
3000
Tôi thấy nó là một đứa bé cực kỳ đặc biệt.
11:05
And I said, "Look, I will flybay my friendsbạn bè over here
250
650000
2000
Tôi sẽ bảo bạn tôi bay đến đây
11:07
from the UnitedVương StatesTiểu bang if you want to meetgặp them, to see if you approvephê duyệt of them.
251
652000
3000
từ Hoa Kỳ nếu anh muốn gặp mặt họ,
xem anh có bằng lòng không.
11:10
I just think that -- what little I know about the situationtình hình,
252
655000
4000
Tôi nghĩ, với hiểu biết hạn hẹp của tôi,
11:14
she has very little chancecơ hội here of havingđang có the kindloại of life
253
659000
3000
con bé có rất ít cơ hội
để sống một cuộc sống
11:17
that you probablycó lẽ would like her to have."
254
662000
2000
mà anh mong muốn nó được hưởng."
11:19
So, everyonetất cả mọi người told me afterwardssau đó that invitingmời the prospectivetiềm năng parentscha mẹ over
255
664000
3000
Mọi người sau khi nghe tôi nói đều bảo
11:22
was, again, the stupidestStupidest thing I could have possiblycó thể donelàm xong,
256
667000
2000
đó là điều ngu ngốc nhất mà tôi đã làm
11:24
because who'sai ever good enoughđủ for your relativequan hệ?
257
669000
4000
vì mấy ai thấy người khác
đủ tốt để nuôi dưỡng con cháu mình.
11:28
But he invitedđược mời me to come to a ceremonybuổi lễ
258
673000
2000
Nhưng ông ta đã mời tôi đi dự một buổi lễ
11:30
they were havingđang có that day for her grandmotherbà ngoại.
259
675000
3000
dành cho bà cụ trong ngày hôm đó.
11:33
And they actuallythực ra take itemsmặt hàng of clothingquần áo and photographshình ảnh,
260
678000
2000
Họ mang quần áo và ảnh
11:35
and they burnđốt cháy them as partphần of the rituallễ nghi.
261
680000
3000
đem đốt theo nghi lễ.
11:38
And you can see how differentkhác nhau she looksnhìn just in threesố ba monthstháng.
262
683000
2000
Cô bé nhìn rất khác chỉ trogn 3 tháng.
11:40
This was now, I think, FebruaryTháng hai, earlysớm FebruaryTháng hai.
263
685000
3000
Đây là ảnh chụp lúc đó.
Tôi nhớ là vào đầu tháng 2.
11:43
And the picturesnhững bức ảnh before were takenLấy in SeptemberTháng chín.
264
688000
4000
Bức ảnh trước đó chụp vào hồi tháng 9.
11:47
Well, there was an AmericanNgười Mỹ MarineThủy priestthầy tu that I had metgặp
265
692000
2000
Tôi có gặp một vị mục sư trong hải quân Mỹ
11:49
in the coursekhóa học of doing the storycâu chuyện,
266
694000
2000
trong quá trình mọi việc diễn ra.
11:51
who had 75 childrenbọn trẻ livingsống in his housenhà ở.
267
696000
2000
Ông ấy đang nuôi dưỡng 75 đứa trẻ lai.
11:53
He had threesố ba womenđàn bà helpinggiúp him take carequan tâm of these kidstrẻ em.
268
698000
2000
Có 3 người phụ nữ giúp chăm sóc bọn trẻ
11:55
And so I suggestedgợi ý to the uncleChú that we go down
269
700000
2000
Tôi đã đề nghị người cậu cùng đi tới đó
11:57
and meetgặp FatherCha KeeneKeene, to find out
270
702000
2000
gặp Cha Keene để hỏi thêm
11:59
how the adoptionnhận con nuôi processquá trình workedđã làm việc.
271
704000
2000
về thủ tục nhận con nuôi.
12:01
Because I wanted him to feel like
272
706000
2000
Vì tôi muốn anh ta thấy được
12:03
this was all beingđang donelàm xong very much aboveở trên boardbảng.
273
708000
2000
mọi chuyện đều được làm rất minh bạch.
12:05
So, this is on the way down to the orphanagecô nhi viện.
274
710000
2000
Đây là trên đường đến trại trẻ mồ côi.
12:08
This is FatherCha KeeneKeene. He's just a wonderfulTuyệt vời guy.
275
713000
4000
Đây là Cha Keene.
Ông ấy là một người tuyệt vời.
12:13
He had kidstrẻ em from all over KoreaHàn Quốc livingsống there,
276
718000
2000
Bọn trẻ đến từ mọi nơi tại Hàn Quốc.
12:15
and he would find familiescác gia đình for these kidstrẻ em.
277
720000
2000
và ông ấy tìm kiếm gia đình cho các em.
12:18
This is a socialxã hội workercông nhân interviewingphỏng vấn Hyun-SookHyun-Sook.
278
723000
3000
Đây là một nhân viên xã hội đang
phỏng vấn Huyn-Sook.
12:21
Now, I had always thought she was completelyhoàn toàn
279
726000
2000
Lúc này tôi nghĩ rằng cô bé hoàn toàn
12:23
untouchedkhông bị ảnh hưởng by all of this, because the grandmotherbà ngoại, to me,
280
728000
2000
không bị tác động bởi chuyện này,
bởi vì bà của em
12:25
appearedxuất hiện to be sortsắp xếp of the villagelàng wisekhôn ngoan womanđàn bà, and the personngười everybodymọi người --
281
730000
4000
là một người hiểu biết,
và là người mà dân làng
12:29
throughoutkhắp the day, I noticednhận thấy people keptgiữ comingđang đến to visitchuyến thăm her grandmotherbà ngoại.
282
734000
3000
thường hay ghé thăm.
12:32
And I always had this mentaltâm thần picturehình ảnh that
283
737000
2000
Lúc nào tôi cũng nghĩ rằng
12:34
even thoughTuy nhiên they mayTháng Năm have been one of the poorernghèo familiescác gia đình in the villagelàng,
284
739000
4000
có thể họ là một trong những
gia đình nghèo khó trong làng,
12:38
they were one of the mostphần lớn respectedtôn trọng familiescác gia đình in the villagelàng.
285
743000
2000
nhưng lại được người ta tôn trọng nhất.
12:40
And I always feltcảm thấy that the grandmotherbà ngoại had kindloại of demandedyêu cầu, and insistedkhăng khăng,
286
745000
3000
Có lẽ bà cụ đã từng yêu cầu dân làng
12:43
that the villagersdân làng treatđãi Hyun-SookHyun-Sook with the sametương tự respectsự tôn trọng they treatedđã xử lý her.
287
748000
6000
hãy đối xử tôn trọng với Huyn-Sook
như đối xử với bà.
12:49
Hyun-SookHyun-Sook stayedở lại at FatherCha Keene'sKeene của,
288
754000
2000
Huyn-Sook ở lại với Cha Keene,
12:51
and her uncleChú agreedđã đồng ý to let her stayở lại there untilcho đến the adoptionnhận con nuôi wentđã đi throughxuyên qua.
289
756000
3000
và người cậu đồng ý cho em ở đó
đến khi xong thủ tục nhận nuôi.
12:54
He actuallythực ra agreedđã đồng ý to the adoptionnhận con nuôi.
290
759000
3000
Anh ta chấp nhận việc cho con nuôi.
12:57
And I wentđã đi off on assignmentnhiệm vụ and cameđã đến back a weektuần latermột lát sau,
291
762000
1000
Tôi đi làm việc và trở lại sau 1 tuần.
12:59
and FatherCha KeeneKeene said, "I've got to talk to you about Hyun-SookHyun-Sook."
292
764000
2000
Cha Keene bảo tôi, "Tôi phải nói chuyện
với anh về Hyun-Sook."
13:01
I kindloại of said, "Oh God, now what?"
293
766000
2000
Tôi nói, "Chúa ơi, có chuyện gì vậy?"
13:03
And he takes me into this roomphòng, and he closesđóng cửa the doorcửa,
294
768000
1000
Chúng tôi nói chuyện trong một căn phòng.
13:04
and he saysnói, "I have 75 childrenbọn trẻ here in the orphanagecô nhi viện, and it's totaltoàn bộ bedlamBedlam."
295
769000
4000
Ông nói " Tôi có tới 75 đứa trẻ trong
viện mồ côi nên nên mọi thứ rất hỗn độn."
13:08
And there's clothesquần áo, and there's kidstrẻ em, and, you know,
296
773000
3000
Quần áo, trẻ con, và anh biết đấy,
13:11
there's threesố ba adultsngười trưởng thành and 75 kidstrẻ em -- you can imaginetưởng tượng.
297
776000
2000
chỉ có ba người lớn lo cho 75 đứa trẻ.
13:13
And he said, "The secondthứ hai day she was here she madethực hiện up a listdanh sách
298
778000
3000
Ông ta nói, "Ngày thứ hai con bé ở đây
13:16
of all of the namestên of the olderlớn hơn kidstrẻ em and the youngertrẻ hơn kidstrẻ em.
299
781000
3000
nó đã lập danh sách những đứa bé lớn
và những đứa nhỏ.
13:19
And she assignedgiao one of the olderlớn hơn kidstrẻ em to eachmỗi of the youngertrẻ hơn kidstrẻ em.
300
784000
3000
Cô bé giao cho những đứa trẻ lớn hơn
chăm sóc những đứa bé hơn.
13:22
And then she setbộ up a work detailchi tiết listdanh sách
301
787000
2000
Cô bé làm một danh sách công việc chi tiết
13:24
of who cleanedlàm sạch the orphanagecô nhi viện on what day."
302
789000
3000
phân công lịch dọn dẹp trại trẻ.
13:27
And he said, "She's tellingnói me that I'm messylộn xộn, and I have to cleandọn dẹp up my roomphòng."
303
792000
3000
Con bé còn chê tôi luộm thuộm,
và bảo tôi nên dọn phòng.
13:30
And he said, "I don't know who raisednâng lên her,
304
795000
2000
Tôi không biết ai dạy dỗ cô bé,
13:32
but," he said, "she's runningđang chạy the orphanagecô nhi viện,
305
797000
2000
nhưng nó đang quản lý cái trại trẻ này đấy
13:34
and she's been here threesố ba daysngày."
306
799000
2000
và nó mới ở đây có ba ngày."
13:36
(LaughterTiếng cười)
307
801000
1000
(cười)
13:38
This was moviebộ phim day -- that she organizedtổ chức -- where all the kidstrẻ em wentđã đi to the moviesphim.
308
803000
3000
Đây là ngày xem phim do cô bé tổ chức,
lũ trẻ được đi xem phim.
13:41
A lot of the kidstrẻ em who had been adoptedcon nuôi
309
806000
3000
Nhiều đứa bé sau khi được nhận nuôi,
13:44
actuallythực ra wroteđã viết back to the other kidstrẻ em, tellingnói them
310
809000
2000
đã viết thư cho những đứa trẻ khác,
13:46
about what theirhọ life was like with theirhọ newMới familiescác gia đình.
311
811000
3000
kể về cuộc sống với gia đình mới.
13:49
So, it was a really biglớn dealthỏa thuận when the lettersbức thư showedcho thấy up.
312
814000
2000
Nên những lá thư này rất được quan tâm.
13:51
This is a womanđàn bà who is now workingđang làm việc at the orphanagecô nhi viện,
313
816000
2000
Đây là một phụ nữ đang làm việc
tại trả trẻ
13:53
whose sonCon trai had been adoptedcon nuôi.
314
818000
2000
con trai của cô ấy cũng đã được nhận nuôi.
13:59
GeneGene and GailGail startedbắt đầu studyinghọc tập KoreanHàn Quốc
315
824000
2000
Gene and Gail đã bắt đầu học tiếng Hàn
14:01
the momentchốc lát they had gottennhận my first letterlá thư.
316
826000
2000
khi họ nhận lá thư đầu tiên của tôi.
14:03
They really wanted to be ablecó thể to welcomechào mừng Hyun-SookHyun-Sook into theirhọ familygia đình.
317
828000
4000
Họ thực sự muốn được chào đón Hyun-Sook
tới với gia đình mình.
14:08
And one of the things FatherCha KeeneKeene told me when I cameđã đến back
318
833000
1000
Cha Keene nói với tôi
14:09
from one of these tripschuyến đi -- Hyun-SookHyun-Sook had chosenđã chọn the nameTên NatashaNatasha,
319
834000
4000
khi tôi quay về sau các chuyến đi là
Hyun-Sook đã chọn cái tên Natasha.
14:13
which I understoodhiểu was from her watchingxem
320
838000
2000
Tôi nghĩ cô bé lấy tên này từ bộ phim
14:15
a "RockyRocky and BullwinkleBullwinkle" cartoonhoạt hình on the AmericanNgười Mỹ AirMáy ForceLực lượng stationga tàu.
321
840000
5000
"Rocky and Bullwinkle" chiếu ở
trạm không quân Mỹ.
14:20
This mayTháng Năm be one of those myth-busterhuyền thoại-nhóc ạ things that we'lltốt have to cleartrong sáng up here, in a minutephút.
322
845000
4000
Đây là một trong những bí ẩn chúng ta sẽ
làm rõ trong ít phút tới.
14:24
So, my friendngười bạn GeneGene flewbay over with his sonCon trai, TimTim.
323
849000
2000
Bạn tôi Gene bay qua với cậu con trai Tim.
14:26
GailGail couldn'tkhông thể come.
324
851000
2000
Gail không tới được.
14:28
And they spentđã bỏ ra a lot of time huddledhuddled over a dictionarytừ điển.
325
853000
2000
Họ dành nhiều thời gian với cuốn từ điển.
14:30
And this was GeneGene showinghiển thị the uncleChú where AtlantaAtlanta was on the mapbản đồ, where he livedđã sống.
326
855000
4000
Đây là Gene chỉ cho người cậu
vị trí của Atlanta, nơi họ đang sống.
14:36
This is the uncleChú signingký kết the adoptionnhận con nuôi papersgiấy tờ.
327
861000
2000
Đây là người cậu ký giấy cho con nuôi.
14:38
Now, we wentđã đi out to dinnerbữa tối that night to celebrateăn mừng.
328
863000
2000
Tối đó, chúng tôi ra ngoài ăn mừng.
14:40
The uncleChú wentđã đi back to his familygia đình,
329
865000
2000
Người cậu trở về nhà.
14:42
and NatashaNatasha and TimTim and GeneGene and I wentđã đi out to dinnerbữa tối.
330
867000
4000
Natasha, Tim, Gene, và tôi đi ăn tối.
14:46
And GeneGene was showinghiển thị NatashaNatasha how to use a knifedao and forkngã ba,
331
871000
4000
Gene chỉ cho Natasha cách dùng dao và nĩa,
14:50
and then NatashaNatasha was returningtrở lại the utensilMáy lessonsBài học.
332
875000
4000
còn Natasha dạy Gene dùng đũa.
14:54
We wentđã đi back to our hotelkhách sạn roomphòng,
333
879000
2000
Chúng tôi trở về khách sạn.
14:56
and GeneGene was showinghiển thị NatashaNatasha alsocũng thế where AtlantaAtlanta was.
334
881000
2000
Gene chỉ cho Natasha vị trí của Atlanta.
14:58
This is the thirdthứ ba night we were in KoreaHàn Quốc.
335
883000
2000
Đây là đêm thứ ba chúng tôi ở Hàn Quốc.
15:00
The first night we'dThứ Tư gottennhận a roomphòng for the kidstrẻ em right nextkế tiếp to us.
336
885000
4000
Đêm đầu chúng tôi thuê một phòng
cạnh phòng tôi cho hai đứa trẻ.
15:04
Now, I'd been stayingở lại in this roomphòng for about threesố ba monthstháng --
337
889000
2000
Tôi đã ở phòng đó khoảng 3 tháng.
15:06
it was a little 15-story-câu chuyện KoreanHàn Quốc hotelkhách sạn.
338
891000
4000
Đó là một khách sạn Hàn Quốc nhỏ, 15 tầng.
15:11
So, the secondthứ hai night, we didn't keep the kids'dành cho trẻ em roomphòng,
339
896000
2000
Đêm thứ hai, chúng tôi không
thuê phòng cho lũ trẻ
15:13
because we wentđã đi down and sleptđã ngủ on the floorsàn nhà with all the kidstrẻ em at the orphanagecô nhi viện.
340
898000
3000
vì chúng tôi ngủ lại trại trẻ,
nằm trên sàn với bọn trẻ ở đó.
15:16
And the thirdthứ ba night, we cameđã đến back, we'dThứ Tư just goneKhông còn out to dinnerbữa tối,
341
901000
1000
Đêm thứ 3 khi ăn tối về,
15:17
where you saw the picturesnhững bức ảnh, and we got to the fronttrước mặt deskbàn
342
902000
2000
chúng tôi đến quầy lễ tân,
15:19
and the guy at the fronttrước mặt deskbàn said,
343
904000
2000
người trực quầy nói với chúng tôi rằng
15:21
"There's no other freemiễn phí roomsphòng on your floorsàn nhà tonighttối nay,
344
906000
2000
"Đêm nay không còn phòng trống ở tầng đó.
15:23
so if you want to put the kidstrẻ em fivesố năm floorstầng belowphía dưới you, there's a roomphòng there."
345
908000
4000
Có một phòng ở dưới đó 5 tầng,
nếu ông muốn thuê cho bọn trẻ."
15:27
And GeneGene and I lookednhìn at eachmỗi other and said,
346
912000
2000
Gene với tôi nhìn nhau và nói:
15:29
"No, we don't want two 11-year-olds-tuổi fivesố năm floorstầng away."
347
914000
2000
"Không. Chúng tôi không để hai đứa bé 11 tuổi
ngủ cách mình 5 tầng được.
15:31
So, his sonCon trai said, "DadCha, I have a sleepingngủ bagtúi, I'll sleepngủ on the floorsàn nhà."
348
916000
3000
Tim nói "Cha, con có túi ngủ,
con có thể nằm sàn."
15:34
And I said, "Yeah, I have one too."
349
919000
2000
Tôi bảo "Đúng thế, chú cũng có một cái."
15:36
So, TimTim and I sleptđã ngủ on the floorsàn nhà,
350
921000
2000
Thế là tôi và Tim ngủ trên sàn nhà.
15:38
NatashaNatasha got one bedGiường, GeneGene got the other -- kidstrẻ em passvượt qua out,
351
923000
2000
Natasha và Gene mỗi người 1 giường.
Bọn trẻ thiếp đi.
15:40
it's been very excitingthú vị for threesố ba daysngày.
352
925000
2000
Đó là ba ngày rất thú vị.
15:42
We're lyingnói dối in bedGiường, and GeneGene and I are talkingđang nói about how coolmát mẻ we are.
353
927000
3000
Gene và tôi bàn luận những việc
mình đã làm được
15:46
We said, "That was so great, we savedđã lưu this little girl'scủa cô gái life."
354
931000
3000
Chúng tôi nói "Tốt quá, chúng ta
đã cứu vớt cuộc đời cô bé."
15:49
We were just like, you know, ahah, just fullđầy of ourselveschúng ta.
355
934000
4000
Các bạn thấy đấy, chúng tôi hoàn toàn
thỏa mãn với bản thân.
15:53
And we fallngã asleepngủ -- and I've been in this roomphòng, you know,
356
938000
2000
Và chúng tôi thiếp đi.
Tôi đã ở căn phòng này
15:55
for a couplevợ chồng of monthstháng now.
357
940000
2000
khoảng vài tháng nay.
15:57
And they always overheatquá nóng the hotelskhách sạn in KoreaHàn Quốc terriblykhủng khiếp,
358
942000
4000
Các khách sạn ở Hàn Quốc luôn sưởi ấm
quá mức cần thiết
16:01
so duringsuốt trong the day I always left the windowcửa sổ openmở.
359
946000
2000
nên ban ngày, bao giờ tôi cũng mở cửa sổ.
16:03
And then, at night, about midnightnửa đêm, they turnxoay the heatnhiệt off in the hotelkhách sạn.
360
948000
2000
Đến nửa đêm, họ lại tắt sưởi.
16:05
So at about 1 a.m., the wholetoàn thể roomphòng would be like 20 belowphía dưới zerokhông, and I'd get up.
361
950000
4000
Thế là khoảng 1 giờ sáng, cả căn phòng
lạnh như -20 độ vậy nên tôi tỉnh giấc.
16:09
I'd been doing this everymỗi night I'd been there.
362
954000
2000
Từ lúc tới đây, đêm nào cũng vậy.
16:11
So, sure enoughđủ, it's one o'clockgiờ, room'scủa phòng freezingđóng băng,
363
956000
3000
Đêm ̣đó, một giờ sáng,
căn phòng lạnh như băng.
16:14
I go to closegần the windowcửa sổ, and I hearNghe people shoutinghét lên outsideở ngoài,
364
959000
4000
Tôi đi ̣̣đóng cửa sổ,
và tôi nghe tiếng người la hét bên ngoài.
16:18
and I thought, "Oh, the barsthanh mustphải have just gottennhận out."
365
963000
2000
Tôi nghĩ "Chắc mấy bar giờ mới đóng cửa."
16:20
And I don't speaknói KoreanHàn Quốc, but I'm hearingthính giác these voicestiếng nói,
366
965000
2000
Tôi không hiểu tiếng Hàn,
nhưng trong giọng họ
16:22
and I'm not hearingthính giác angerSự phẫn nộ, I'm hearingthính giác terrorkhủng bố.
367
967000
4000
tôi không nghe thấy giận dữ
mà nghe thấy khiếp sợ.
16:26
So, I openmở the windowcửa sổ, and I look out,
368
971000
2000
Thế là tôi mở cửa sổ, nhìn ra ngoài,
16:28
and there's flamesngọn lửa comingđang đến up the sidebên of our hotelkhách sạn,
369
973000
2000
và tôi thấy lửa ở một bên của khách sạn.
16:30
and the hotel'scủa khách sạn on firengọn lửa.
370
975000
2000
Khách sạn đang bị cháy.
16:32
So, I runchạy over to GeneGene, and I wakeđánh thức him up,
371
977000
2000
Tôi chạy lại đánh thức Gene.
16:34
and I say, "GeneGene, don't freakquái vật out, I think the hotel'scủa khách sạn on firengọn lửa."
372
979000
3000
Tôi nói "Gene, hãy bình tĩnh,
khách sạn đang bốc cháy."
16:37
And now there's smokehút thuốc lá and flamesngọn lửa comingđang đến by our windowscác cửa sổ -- we're on the elevenththứ mười một floorsàn nhà.
373
982000
4000
Khói và lửa lan đến cửa sổ phòng chúng tôi
Và chúng tôi đang ở tầng 11.
16:41
So, the two of us were just like, "Oh my God, oh my God."
374
986000
2000
Hai chúng tôi cứ la lên "Lạy chúa tôi!"
16:43
So, we're tryingcố gắng to get NatashaNatasha up, and we can't talk to her.
375
988000
4000
Chúng tôi cố gắng đánh thức Natasha,
nhưng chúng tôi không thể.
16:47
And you know what kidstrẻ em are like when they'vehọ đã been asleepngủ for like an hourgiờ,
376
992000
2000
Các bạn cũng biết khi ngủ được 1 giờ
16:49
it's like they tooklấy fivesố năm ValiumsValiums -- you know, they're all over the placeđịa điểm.
377
994000
3000
lũ trẻ như vừa uống 5 viên an thần Valium:
Chúng ngủ mê mệt.
16:52
And we can't talk to her.
378
997000
2000
Chúng tôi không sao đánh thức được cô bé.
16:54
I remembernhớ lại his sonCon trai had the L.L. BeanĐậu bootlacesbootlaces,
379
999000
2000
Tôi nhớ là Tim có dây giầy hiệu L.L. Bean,
16:56
and we're tryingcố gắng to do up his lacesLaces.
380
1001000
2000
chúng tôi cố cột dây giàu cho cậu bé.
16:58
So, we try to get to the doorcửa, and we runchạy to the doorcửa,
381
1003000
2000
Chúng tôi chạy về phía cửa.
17:00
and we openmở the doorcửa and it's like walkingđi dạo into a blastvụ nổ furnaceLò nung.
382
1005000
3000
Cừa mở cửa ra, chúng tôi thấy mình
như đang trong lò lửa vậy.
17:03
There's people screamingla hét, there's the soundâm thanh of glassly breakingphá vỡ,
383
1008000
2000
Có tiếng người la hét, tiếng thủy tinh vỡ,
17:05
there's these weirdkỳ dị thumpsphát.
384
1010000
2000
và tiếng đập kì lạ.
17:07
And the wholetoàn thể roomphòng filledđầy with smokehút thuốc lá in about two secondsgiây.
385
1012000
3000
Chỉ vài giây thôi,
cả căn phòng ngập trong khói.
17:10
And GeneGene turnslượt around and saysnói, "We're not going to make it."
386
1015000
2000
Gene quay người nói "Chúng ta sẽ không ra khỏi đây được."
17:12
And he closesđóng cửa the doorcửa, and the wholetoàn thể roomphòng is now filledđầy with smokehút thuốc lá.
387
1017000
4000
Anh ấy đóng cửa phòng,
và bây giờ cả căn phòng ngập khói.
17:16
We're all chokingnghẹt thở, and there's smokehút thuốc lá pouringđổ throughxuyên qua the ventslỗ thông hơi,
388
1021000
2000
Chúng tôi bị ngạt thở và khói tràn vào qua lỗ thông gió,
17:18
underDưới the doorscửa ra vào. There's people screamingla hét.
389
1023000
2000
dưới các cánh cửa. Mọi người la hét.
17:20
I just remembernhớ lại this unbelievableKhông thể tin được, just utterutter chaoshỗn loạn.
390
1025000
4000
Tôi chỉ nhớ mọi thứ hoàn toàn hỗn loạn.
17:24
I remembernhớ lại sittingngồi nearở gần the bedGiường, and I was just so --
391
1029000
2000
Tôi nhớ rằng đang ngồi cạnh giường,
17:26
I had two overwhelmingáp đảo feelingscảm xúc.
392
1031000
2000
tôi cảm thấy 2 điều.
17:28
One was absolutetuyệt đối terrorkhủng bố -- it's like, "Oh, please God, I just want to wakeđánh thức up.
393
1033000
2000
Một là kinh sợ tột độ. "Lạy chúa, hãy để con tỉnh lại"
17:30
This has got to be a nightmareác mộng, this can't be happeningxảy ra.
394
1035000
2000
Đây là ác mộng. Nó không thể xảy ra được.
17:32
Please, I just want to wakeđánh thức up, it's got to be a nightmareác mộng."
395
1037000
2000
Xin để con tỉnh dậy, đây chắc chắn là ác mộng."
17:34
And the other is unbelievableKhông thể tin được guilttội lỗi.
396
1039000
2000
Cảm giác còn lại là tội lỗi ngập tràn.
17:36
Here I've been, playingđang chơi God with my friends'bạn bè' livescuộc sống, my friends'bạn bè' sonCon trai, with Natasha'sNatasha của life,
397
1041000
5000
Tôi đã làm như mình là thượng đế, sắp xếp
cuộc đời bạn tôi và con trai, và Natasha .
17:41
and this what you get when you try playingđang chơi God, is you hurtđau people.
398
1046000
3000
Khi cố gắng kiểm soát cuộc đời ai đó,
bạn khiến họ tổn thương.
17:44
I remembernhớ lại just beingđang so frightenedsợ hãi and terrifiedsợ.
399
1049000
2000
Tôi đã rất hoảng sợ và kinh hãi.
17:46
And GeneGene, who'sai lyingnói dối on the floorsàn nhà, saysnói,
400
1051000
2000
Gene nằm dưới sàn nói:
17:48
"Man, we'vechúng tôi đã got to soakngâm towelskhăn tắm." I said, "What?"
401
1053000
2000
"Chúng ta phải thấm ướt khăn."
Tôi hỏi "Cái gì cơ?"
17:50
He saysnói, "We'veChúng tôi đã got to soakngâm towelskhăn tắm. We're going to diechết from the smokehút thuốc lá."
402
1055000
2000
"Thấm ướt khăn đi, nếu không sẽ chết vì ngạt khói."
17:52
So, we ranchạy to the bathroomphòng tắm, and got towelskhăn tắm,
403
1057000
2000
Chúng tôi chạy vào nhà tắm lấy khăn,
17:54
and put them over our faceskhuôn mặt, and the kidstrẻ em faceskhuôn mặt.
404
1059000
2000
phủ lên mặt mình bọn trẻ.
17:56
Then he said, "Do you have gaffer'scủa The Gaffer tapebăng?"
405
1061000
2000
Gene hỏi tôi "Cậu có băng keo điện không?"
17:58
I said, "What?" He said, "Do you have gaffer'scủa The Gaffer tapebăng?"
406
1063000
2000
Tôi nói "Cái gì?"
Gene bảo "Cậu có băng keo điện không?"
18:00
I said, "Yeah, somewheremột vài nơi in my HalliburtonHalliburton."
407
1065000
2000
Tôi nói, "Có. Ở trong vali của tớ."
18:02
He saysnói, "We'veChúng tôi đã got to stop the smokehút thuốc lá."
408
1067000
2000
Gene nói "Chúng ta phải khống chế khói.
18:04
He said, "That's all we can do, we'vechúng tôi đã got to stop the smokehút thuốc lá."
409
1069000
2000
Đó là tất cả những gì chúng ta có thể làm"
18:06
I mean, GeneGene -- thank God for GeneGene.
410
1071000
2000
Tôi nghĩ, lạy Chúa vì có Gene.
18:08
So, we put the roomphòng servicedịch vụ menusmenu over the ventslỗ thông hơi in the wallTường,
411
1073000
4000
Chúng tôi dán mấy tờ thực đơn
lên lỗ thông gió.
18:12
we put blanketschăn at the bottomđáy of the doorcửa,
412
1077000
2000
Chúng tôi chặn chăn vào dưới cửa.
18:14
we put the kidstrẻ em on the windowsillcửa sổ to try to get some airkhông khí.
413
1079000
3000
Chúng tôi đặt bọn trẻ lên bệ cửa sổ
để chúng có thể hít thở.
18:17
And there was a buildingTòa nhà, a newMới buildingTòa nhà, going up,
414
1082000
2000
Có một tòa nhà mới xây,
18:19
that was beingđang builtđược xây dựng right outsideở ngoài, acrossbăng qua the streetđường phố from our hotelkhách sạn.
415
1084000
3000
ngay bên ngoài, bên kia đường
từ chỗ khách sạn này.
18:22
And there, in the buildingTòa nhà were photographersnhiếp ảnh gia
416
1087000
1000
Ở đó, có tay thợ ảnh
18:23
waitingđang chờ đợi for people to jumpnhảy.
417
1088000
2000
đang đợi người ta nhảy xuống.
18:25
ElevenMười một people endedđã kết thúc up dyingchết in the firengọn lửa.
418
1090000
3000
11 người đã chết trong đám cháy.
18:28
FiveNăm people jumpednhảy lên and diedchết, other people were killedbị giết by the smokehút thuốc lá.
419
1093000
6000
5 người chết vì nhảy từ trên lầu xuống.
Nhưng người khác chết vì khói.
18:34
And there's this loudto tiếng thumpingto lớn on the doorcửa after about 45 minutesphút
420
1099000
3000
Khoảng 45 phút sau, có tiếng đập
thùm thụp vào cửa.
18:37
in all this, and people were shoutinghét lên in KoreanHàn Quốc.
421
1102000
2000
và có tiếng người hét lên bằng tiếng Hàn.
18:39
And I remembernhớ lại, NatashaNatasha didn't want us openingkhai mạc the doorcửa --
422
1104000
7000
Tôi nhớ là Natasha không muốn
chúng tôi mở cửa
18:46
sorry, I was tryingcố gắng not to openmở the doorcửa,
423
1111000
2000
à không, tôi cố gắng không mở cửa,
18:48
because we'dThứ Tư spentđã bỏ ra so much time barricadingbarricading the roomphòng.
424
1113000
2000
vì chúng tôi đã rất tốn công chặn khói từ cửa.
18:50
I didn't know who it was, I didn't know what they wanted,
425
1115000
2000
Tôi không biết họ là ai, muốn gì
18:52
and NatashaNatasha could tell they were firemenngười chữa cháy tryingcố gắng to get us out.
426
1117000
4000
và Natasha bảo đó là lính cứu hỏtusa
đang cố gắng cứu chúng tôi.
18:56
I remembernhớ lại a sortsắp xếp of a tussleđấu nhau at the doorcửa, tryingcố gắng to get the doorcửa openmở.
427
1121000
3000
Ở bên ngoài, người ta đang cố gắng mở.
18:59
In any casetrường hợp, 12 hoursgiờ latermột lát sau, I mean, they put us in the lobbysảnh đợi.
428
1124000
6000
12 tiếng sau, họ đưa chúng tôi ra hành lang.
19:05
GeneGene endedđã kết thúc up usingsử dụng his coatÁo khoác, and his fistnắm tay in the coatÁo khoác, to breakphá vỡ openmở a liquorrượu cabinetTủ.
429
1130000
4000
Gene bọc nắm đấm vào áo khoác
và đập vỡ tủ rượt.
19:09
People were lyingnói dối on the floorsàn nhà.
430
1134000
2000
Mọi người nằm la liệt dưới đất.
19:11
It was one of just the mostphần lớn horrifyingkinh hoàng nightsđêm.
431
1136000
3000
Thật là một đêm kinh hoàng.
19:14
And then 12 hoursgiờ latermột lát sau, we rentedthuê a carxe hơi, as we had plannedkế hoạch to,
432
1139000
3000
12 giờ sau, theo như kế hoạch,
chúng tôi thuê một chiếc xe,
19:17
and drovelái back to Natasha'sNatasha của villagelàng.
433
1142000
2000
và lái về làng của Natasha.
19:19
And we keptgiữ sayingnói, "Do you realizenhận ra we were dyingchết in a hotelkhách sạn firengọn lửa,
434
1144000
2000
Chúng tôi lặp lại:
"Suýt chút nữa là chúng ta chết cháy rồi,
19:21
like eighttám hoursgiờ agotrước?"
435
1146000
2000
chỉ 8 tiếng trước thôi."
19:23
It's so weirdkỳ dị how life just goesđi on.
436
1148000
2000
Cuộc đời luôn kì lạ như vậy.
19:25
NatashaNatasha wanted to introducegiới thiệu her brotherem trai and fathercha to all the villagersdân làng,
437
1150000
3000
Natasha muốn giới thiệu
cha và anh cô bé với dân làng.
19:28
and the day we showedcho thấy up turnedquay out to be a 60-year-old-tuổi man'sngười đàn ông birthdaysinh nhật.
438
1153000
4000
Ngày chúng tôi về là sinh nhật 60 tuổi
của một ông lão.
19:32
This guy'sanh chàng 60 yearsnăm old.
439
1157000
2000
Đây chính là ông ấy.
19:34
So it turnedquay into a dualhai celebrationLễ kỷ niệm, because NatashaNatasha was the first personngười
440
1159000
2000
Thế là người ta ăn mừng kép, vì Natasha
là người đầu tiên
19:36
from this villagelàng ever to go to the UnitedVương StatesTiểu bang.
441
1161000
2000
trong làng được đi qua Mỹ.
19:38
So, these are the greenhousenhà kính tentslều.
442
1163000
2000
Đây là những cái lều nilon.
19:40
This is the eldersgià teachinggiảng bài GeneGene theirhọ dancesđiệu múa.
443
1165000
3000
Đây là những người già đang
dạy Gene những điệu nhảy của họ.
19:43
We drankUống a lot of ricecơm winerượu nho. We were bothcả hai so drunksay,
444
1168000
3000
Chúng tôi uống rất nhiều rượu gạo.
Cả hai đều say mềm.
19:46
I couldn'tkhông thể believe it.
445
1171000
3000
Tôi không thể tưởng tượng được điều này.
19:50
This is the last picturehình ảnh before GeneGene and TimTim headedđứng đầu back.
446
1175000
4000
Đây là tấm hình cuối cùng của Gene và Tim
trước khi quay về Mỹ.
19:54
The adoptionnhận con nuôi people told us it was going to take a yearnăm for the adoptionnhận con nuôi to go throughxuyên qua.
447
1179000
5000
Những người phụ trách cho nhận con nuôi nói
phải mất khoảng 1 năm để giấy tờ được thông qua.
19:59
Like, what could you do for a yearnăm?
448
1184000
2000
Tôi nghĩ người ta làm gì mà cần tới 1 năm?
20:01
So I foundtìm out the nameTên of everymỗi officialchính thức on bothcả hai the KoreanHàn Quốc and AmericanNgười Mỹ sidebên,
449
1186000
3000
Thế là tôi tìm đến từng cán bộ liên quan,
cả Hàn Quốc và Mỹ.
20:04
and I photographedchụp ảnh them, and told them
450
1189000
2000
Tôi chụp ảnh họ và bảo rằng
20:06
how famousnổi danh they were going to be when this booksách was donelàm xong.
451
1191000
3000
họ sẽ rất nổi tiếng khi
cuốn sách được xuất bản.
20:09
And fourbốn monthstháng latermột lát sau, the adoptionnhận con nuôi papersgiấy tờ cameđã đến throughxuyên qua.
452
1194000
4000
Và chỉ bốn tháng sau,
thủ tục xin con nuôi đã hoàn tất.
20:13
This is sayingnói goodbyeTạm biệt to everybodymọi người at the orphanagecô nhi viện.
453
1198000
3000
Đây là khi chúng tôi tạm biệt
những người ở trại trẻ
20:16
This is FatherCha KeeneKeene with NatashaNatasha at the busxe buýt stop.
454
1201000
3000
Đây là cha Keene và Natasha ở bến xe buýt.
20:19
Her great aunt at the airportsân bay.
455
1204000
2000
Bà dì của cô bé ở sân bay.
20:21
I had a wonderfulTuyệt vời dealthỏa thuận with CathayCathay PacificThái Bình Dương airlinescác hãng hàng không for manynhiều yearsnăm,
456
1206000
4000
Tôi có một giao dịch tuyệt vời với
hãng Cathay Pacific trong nhiều năm:
20:25
where they gaveđưa ra me freemiễn phí passesvượt qua on all theirhọ airlinescác hãng hàng không in returntrở về for photographynhiếp ảnh.
457
1210000
4000
họ cho tôi bay miễn phí
và tôi chụp ảnh cho họ.
20:29
It was like the ultimatetối hậu perkperk.
458
1214000
2000
Đó là một ưu đãi hậu hĩnh.
20:31
And the pilotPhi công, I actuallythực ra knewbiết -- because they used to let me sitngồi
459
1216000
3000
Đây là viên phi công tôi quen.
Họ từng cho tôi ngồi ở jump seat
20:34
in the jumpnhảy seatghế, to tell you how long agotrước this was.
460
1219000
2000
(ghế phụ trong buồng lái)
Ưu đãi này đã kéo dài lâu rồi.
20:36
This is a Tri-StarTri-ngôi sao, and so they let NatashaNatasha actuallythực ra sitngồi in the jumpnhảy seatghế.
461
1221000
4000
Đây là chiếc Tri-Star,
và họ cho Natasha ngồi ở jump seat.
20:40
And the pilotPhi công, JeffJeff CowleyCowley, actuallythực ra wentđã đi back
462
1225000
3000
Và viên phi công Jeff Cowley đã quay lại
20:43
and adoptedcon nuôi one of the other kidstrẻ em at the orphanagecô nhi viện after meetinggặp gỡ NatashaNatasha.
463
1228000
4000
xin một đứa con ở trại trẻ
sau khi gặp Natasha.
20:47
This is 28 hoursgiờ latermột lát sau in AtlantaAtlanta. It's a very long flightchuyến bay.
464
1232000
3000
Đây là ở Atlanta sau 28 giờ bay,
một chuyến bay rất dài.
20:50
Just to make things even crazierđiên,
465
1235000
2000
Để làm câu chuyện thêm hấp dẫn,
20:52
GailGail, Natasha'sNatasha của newMới mommẹ, was threesố ba daysngày away
466
1237000
2000
chỉ còn 3 ngày nữa là Gail,
mẹ mới của Natasha,
20:54
from givingtặng birthSinh to her ownsở hữu daughterCon gái.
467
1239000
3000
sẽ sinh một bé gái.
20:57
So you know, if you were writingviết this, you'dbạn muốn say,
468
1242000
3000
Nếu các bạn là người viết câu chuyện này,
bạn chắc hẳn sẽ nói
21:00
"No, we'vechúng tôi đã got to writeviết the scriptkịch bản differentlykhác."
469
1245000
2000
"Không, tôi sẽ viết kịch bản khác cơ"
21:02
This is the first night showinghiển thị NatashaNatasha her newMới cousinsanh chị em họ and uncleschú bác and auntscô dì.
470
1247000
4000
Đây là đêm đầu tiên Natasha thấy
các anh em họ và các cô chú mới.
21:06
GeneGene and GailGail know everyonetất cả mọi người in AtlantaAtlanta --
471
1251000
2000
Gene and Gail biết hết mọi người ở Atlanta
21:08
they're the mostphần lớn socialxã hội couplevợ chồng imaginabletưởng tượng.
472
1253000
2000
Họ xã giao rất rộng.
21:10
So, at this pointđiểm, NatashaNatasha doesn't speaknói a wordtừ of EnglishTiếng Anh,
473
1255000
2000
Khi đó, Natasha không nói một từ tiếng Anh
21:12
other than what little FatherCha KeeneKeene taughtđã dạy her.
474
1257000
4000
trừ một chút mà Cha Keene đã dạy cô bé.
21:16
This is KylieKylie, her sisterem gái, who'sai now a doctorBác sĩ, on the right.
475
1261000
6000
Đây là Kylie, em gái cô bé,
hiện là một bác sĩ, ở phía bên phải.
21:22
This is a dealthỏa thuận I had with NatashaNatasha, which is that when we got to AtlantaAtlanta
476
1267000
4000
Tôi đã thỏa thuận với Natasha rằng
khi đến Atlanta
21:26
she could take -- she could cutcắt tỉa off my beardrâu.
477
1271000
2000
cô bé có thể cắt bỏ bộ râu của tôi.
21:28
She never likedđã thích it very much.
478
1273000
2000
Con bé không thích bộ râu lắm.
21:31
She learnedđã học EnglishTiếng Anh in threesố ba monthstháng.
479
1276000
2000
Cô bé học tiếng Anh trong khoảng 3 tháng,
21:33
She enteredđã nhập sevenththứ bảy gradecấp at her ownsở hữu agetuổi tác levelcấp độ.
480
1278000
4000
sau đó vào học lớp 7 đúng tuổi.
21:37
PledgeCam kết of AllegianceLòng trung thành for the first time.
481
1282000
2000
Lễ chào cờ đầu tiên của cô bé.
21:40
This is her cookingnấu nướng teachergiáo viên.
482
1285000
2000
Đây là cô giáo dạy nấu ăn của Natasha.
21:42
NatashaNatasha told me that a lot of the kidstrẻ em thought she was stuckbị mắc kẹt up,
483
1287000
2000
Natasha nói với tôi rằng nhiều bạn bè
nghĩ cô kiêu ngạo
21:44
because they would talk to her and she wouldn'tsẽ không answercâu trả lời,
484
1289000
2000
vì cô không trả lời khi chúng bắt chuyện.
21:46
and they didn't realizenhận ra she didn't actuallythực ra speaknói EnglishTiếng Anh very well, in the beginningbắt đầu.
485
1291000
3000
Ban đầu, lũ trẻ không nhận ra là Natasha
nói tiếng Anh không tốt
21:49
But what I noticednhận thấy, again as an observerngười quan sát,
486
1294000
2000
Là một người ngoài cuộc, tôi thấy thế này:
21:51
was she was choosinglựa chọn who was going to be on her teamđội,
487
1296000
4000
con bé đang chọn lựa
người mình sẽ chơi cùng
21:56
and seemeddường như to be very popularphổ biến very, very quicklyMau.
488
1301000
4000
và được rất nhiều bè bạn yêu thích
một cách nhanh chóng.
22:00
Now, remembernhớ lại the picturehình ảnh,
489
1305000
2000
Các bạn có nhớ bức ảnh
22:02
how much she lookednhìn like her grandmotherbà ngoại, at the beginningbắt đầu?
490
1307000
2000
mà cô bé nhìn rất giống bà ngoại không?
22:04
People were always tellingnói NatashaNatasha how much she looksnhìn like her mothermẹ, GailGail.
491
1309000
6000
Người ta lại thường bảo Natasha
rất giống mẹ cô, Gail.
22:10
This is a tensebẩn quá momentchốc lát in the first footballbóng đá gametrò chơi, I think.
492
1315000
6000
Đây là một khoảnh khác gay cấn
trong trận bóng đá đầu tiên của cô bé.
22:16
And KylieKylie -- I mean, it was almosthầu hết like KylieKylie was her ownsở hữu childđứa trẻ.
493
1321000
5000
Và Kyle, Natasha chăm sóc Kyle như thể
nó là con của cô bé.
22:25
She's beingđang baptizedrửa tội.
494
1330000
2000
Đây là lễ rửa tội.
22:27
Now, a lot of parentscha mẹ, when they adoptthông qua,
495
1332000
2000
Có nhiều cha mẹ khi xin con nuôi,
22:29
actuallythực ra want to erasetẩy xóa theirhọ children'strẻ em historylịch sử.
496
1334000
2000
sẽ muốn các em quên đi quá khứ.
22:31
And GailGail and GeneGene did the completehoàn thành oppositeđối diện.
497
1336000
2000
Gail and Gene thì hoàn toàn ngược lại.
22:33
They were studyinghọc tập KoreanHàn Quốc; they boughtđã mua KoreanHàn Quốc clothesquần áo.
498
1338000
3000
Họ học tiếng Hàn, mua quần áo Hàn.
22:36
GeneGene even did a little tilengói work in the kitchenphòng bếp,
499
1341000
3000
Gene thậm chí còn viết một câu
trong nhà bếp
22:39
which was that, "OnceMột lần upontrên a time, there was a beautifulđẹp girlcon gái
500
1344000
2000
thế này: "Ngày xửa ngày xưa,
có một bé gái xinh đẹp
22:41
that cameđã đến from hillsđồi of KoreaHàn Quốc to livetrực tiếp happilyhạnh phúc ever after in AtlantaAtlanta."
501
1346000
4000
đến từ vùng đồi núi của Hàn Quốc
và sống an vui suốt đời ở Atlanta.
22:45
She hatesghét this picturehình ảnh -- it was her first jobviệc làm.
502
1350000
2000
Cô bé ghét ảnh này - công việc đầu tiên
của cô.
22:47
She boughtđã mua a brightsáng redđỏ KarmannKarmann GhiaGhia
503
1352000
3000
Natasha mua chiếc Karmann Ghia màu đỏ tươi
22:50
with the moneytiền bạc she madethực hiện workingđang làm việc at BurgerBurger KingVua.
504
1355000
3000
với số tiền kiếm được ở Burger King.
22:53
The captainđội trưởng of the cheerleaderscheerleaders.
505
1358000
2000
Cô là đội trưởng đội cổ vũ.
22:55
BeautyLàm đẹp pageantcuộc thi.
506
1360000
2000
Thí sinh trong cuộc thi sắc đẹp.
22:57
Used to do theirhọ ChristmasGiáng sinh cardThẻ everymỗi yearnăm.
507
1362000
3000
Họ tự làm thiệp Giáng sinh mỗi năm.
23:00
Gene'sCủa Gene been restoringkhôi phục this carxe hơi for a milliontriệu yearsnăm.
508
1365000
4000
Gene đã sửa chiếc xe này rất lâu rồi.
23:06
KodakKodak hiredthuê NatashaNatasha to be a translatorngười phiên dịch for them at the OlympicsThế vận hội in KoreaHàn Quốc.
509
1371000
4000
Kodak nhận Natasha làm phiên dịch viên
ở Thế Vận Hội tại Hàn Quốc.
23:10
Her futureTương lai husbandngười chồng, JeffJeff, was workingđang làm việc for CanonCanon camerasmáy ảnh,
510
1375000
4000
Người chồng tương lai của cô, Jeff,
làm việc cho Canon,
23:14
and metgặp NatashaNatasha at the OlympicThế vận hội VillageLàng.
511
1379000
4000
và gặp Natasha tại làng Olympic.
23:18
This is her first tripchuyến đi back to KoreaHàn Quốc, so there's her uncleChú.
512
1383000
3000
Đây là chuyến đi về Hàn Quốc đầu tiên.
Đó là cậu cô.
23:22
This is her half-sisterem gái khác mẹ.
513
1387000
2000
Đây là chị em cùng mẹ của cô.
23:25
She wentđã đi back to the villagelàng. That's her besttốt friend'scủa bạn bè mothermẹ.
514
1390000
3000
Cô trở về làng.
Đây là mẹ của bạn thân cô.
23:32
And I always thought that was a very AnnieAnnie HallHall kindloại of outfitTrang phục.
515
1397000
4000
Tôi lúc nào cũng nghĩ bộ đồ này
giống Annie Hall.
23:36
It's just, you know, it was just so interestinghấp dẫn, just to watch --
516
1401000
3000
Các bạn thấy đấy, thật là thú vị khi thấy
23:39
this is her mothermẹ in the backgroundlý lịch there.
517
1404000
3000
đây là mẹ cô ở phía sau.
23:46
This is Natasha'sNatasha của weddingđám cưới day.
518
1411000
3000
Đây là ngày cưới của Natasha.
23:53
GeneGene is looking a little olderlớn hơn.
519
1418000
3000
Gene nhìn già hơn một chút.
24:06
This is SydneySydney, who'sai going to be threesố ba yearsnăm old in a couplevợ chồng of daysngày.
520
1431000
4000
Đây là Sydney, vài ngày nữa sẽ lên ba tuổi
24:11
And there's EvanEvan.
521
1436000
2000
Và đó là Evan.
24:13
NatashaNatasha, would you just come up, for a secondthứ hai,
522
1438000
2000
Natasha, hãy lên đây một chút thôi,
24:15
just maybe to say helloxin chào to everybodymọi người?
523
1440000
2000
để chào mọi người.
24:17
(ApplauseVỗ tay)
524
1442000
10000
(Vỗ tay)
24:28
Natasha'sNatasha của actuallythực ra never heardnghe me tell the storycâu chuyện.
525
1453000
2000
Natasha chưa bao giờ
nghe tôi kể chuyện này
24:30
I mean, she -- you know, we'vechúng tôi đã lookednhìn at the picturesnhững bức ảnh togethercùng với nhau.
526
1455000
3000
Ý tôi là, chúng tôi đã từng
cùng nhau xem ảnh
24:33
NatashaNatasha: I've seenđã xem picturesnhững bức ảnh millionshàng triệu of timeslần,
527
1458000
2000
Natasha: Tôi đã xem những bức ảnh này
cả triệu lần,
24:35
but todayhôm nay was the first time I'm actuallythực ra seeingthấy him give the wholetoàn thể presentationtrình bày.
528
1460000
4000
nhưng đây là lần đầu tiên tôi thấy chú ấy
kể toàn bộ câu chuyện.
24:39
I startedbắt đầu cryingkhóc.
529
1464000
2000
Tôi đã bật khóc.
24:41
RickRick SmolanSmolan: I'm sure there's about 40 things she's going to tell me,
530
1466000
2000
RS: Tôi chắt chắn cô bé muốn nói với tôi
những 40 điều.
24:43
"That wasn'tkhông phải là what happenedđã xảy ra, that wasn'tkhông phải là what you said."
531
1468000
2000
"Chuyện đó đâu có xảy ra như vậy.
Chú đâu có nói như vậy."
24:45
NatashaNatasha: LaterSau đó, I'll do that latermột lát sau.
532
1470000
2000
Natasha: Chút xíu nữa đây, tôi sẽ nói sau.
24:47
(LaughterTiếng cười)
533
1472000
1000
(Cười)
24:48
RSRS: AnywayDù sao, thank you, MikeMike and RichardRichard,
534
1473000
2000
RS: Dù sao đi nữa,
cám ơn Mike và Richard,
24:50
so much for lettingcho phép us tell the storycâu chuyện.
535
1475000
2000
đã cho chúng tôi kể câu chuyện này.
24:52
Thank you all of you.
536
1477000
2000
Cám ơn tất cả các bạn.
24:54
(ApplauseVỗ tay)
537
1479000
2000
(Vổ tay)
Translated by hien lam
Reviewed by Libellula Piccola

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Rick Smolan - Photographer
Rick Smolan is the co-founder of the America 24/7 and Day in the Life photography series -- and a natural storyteller in many media. His latest books are America at Home and Blue Planet Run.

Why you should listen

Photographer Rick Smolan is the co-creator of the America at Home project, which captured the "emotions of home" across the United States during a week in September 2008. More than 20,000 photographers -- pros and amateurs -- sent images to a team of editors assembled by Smolan and partner Jennifer Erwitt, who turned the photos into an eye-popping book. It's become a best-seller, of course, helped along by the fact that buyers can choose their own image for the cover

Smolan has long been a force for exploring culture through photography. The Day in the Life photography series that he cofounded -- best-selling photo books that captured life in America, Australia, the Soviet Union ... -- were an '80s cultural phenomenon. (Rare was the coffee table without at least one of them.) In the 1990s his production company, Against All Odds, investigated the storytelling powers of interactive CD-ROMs with From Alice to Ocean, a narrative of a cross-Australia trek, and Passage to Vietnam, exploring that country as it opened up in the early 1990s. 24 Hours in Cyberspace took a snapshot of the booming industry in 1996, and One Digital Day in 1997 further explored our fascination with tech.

Along with collaborator Jennifer Erwitt, Smolan published the beautiful Blue Planet Run in 2007, about the drive to bring fresh drinking water to everyone on Earth. It's packed with glorious (and sometimes shocking) images and data about our planet's water. In an unprecedented move, Amazon.com offers Blue Planet Run as a free PDF download. Download the free PDF of Blue Planet Run >>

Smolan's latest work is The Obama Time Capsule, a collection of photographs and insights capturing the historical election of President Barack Obama, from the beginning of his campaign to his first 100 days in office. 

More profile about the speaker
Rick Smolan | Speaker | TED.com