TED2019
Moreangels Mbizah: How community-led conservation can save wildlife
Moreangels Mbizah: Bảo tồn dẫn dắt bởi cộng đồng để cứu động vật hoang dã
Filmed:
Readability: 4.2
1,405,511 views
Moreangles Mbizah - nhà bảo tồn học và là TED Fellow - nghiên cứu về sư tử nổi tiếng Cecil cho đến khi nó bị một thợ săn bắn chết vào năm 2015. Cô tự hỏi sẽ thế nào nếu chuyện có thể khác đi: "Sẽ thế nào nếu cộng đồng sống kề cận Cecil cũng quan tâm đến việc bảo vệ nó?". Trong bài nói chuyện ngắn, Mbizah chia sẻ về tình trạng bảo tồn tại Zimbabwe, quê hương cô -- và tại sao cô nghĩ rằng các cộng đồng sống chung với động vật hoang dã là đối tượng có nhiều thuận lợi nhất để cứu chúng.
Moreangels Mbizah - Lion conservationist
Moreangels Mbizah is the founder of Wildlife Conservation Action, an organization dedicated to conserving biodiversity, promoting human-wildlife coexistence and empowering local communities. Full bio
Moreangels Mbizah is the founder of Wildlife Conservation Action, an organization dedicated to conserving biodiversity, promoting human-wildlife coexistence and empowering local communities. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Tôi là một nhà bảo tồn sư tử.
00:13
I'm a lion conservationist.
0
1317
1968
00:15
Sounds cool, doesn't it?
1
3309
1857
Nghe cũng thú vị đúng không?
00:17
Some people may have no idea
what that means.
what that means.
2
5190
3191
Một vài người cho rằng
điều đó không có nghĩa lý gì cả.
điều đó không có nghĩa lý gì cả.
Nhưng tôi tin là tất cả chúng ta
đều đã nghe về sư tử Cecil.
đều đã nghe về sư tử Cecil.
00:20
But I'm sure you've all heard
about Cecil the lion.
about Cecil the lion.
3
8405
3009
00:23
[Cecil the Lion (2002-2015)]
4
11438
1545
[ Sư tử Cecil năm 2002 - 2015 ]
00:25
(Lion roaring)
5
13007
4989
(Tiếng gầm)
Nó không còn gầm được nữa.
00:31
He roars no more.
6
19744
2276
00:34
On the second of July, 2015,
7
22044
2628
Vào ngày 02 tháng Bảy 2015,
00:36
his life was cut short
when he was killed by a trophy hunter.
when he was killed by a trophy hunter.
8
24696
3419
cuộc đời nó đã chấm dứt
khi bị một thợ săn bắn chết.
khi bị một thợ săn bắn chết.
Người ta nói bạn có thể trở nên gắn bó
với những con vật bạn nghiên cứu
với những con vật bạn nghiên cứu
00:41
They say that you can become attached
to the animals you study.
to the animals you study.
9
29069
3344
Đó cũng là trường hợp của tôi và Cecil,
00:44
That was the case for me
with Cecil the lion,
with Cecil the lion,
10
32919
2722
00:47
having known him and studied him
for three years
for three years
11
35665
2301
tôi biết nó và nghiên cứu nó trong ba năm
00:49
in Hwange National Park.
12
37990
1541
ở công viên quốc gia Hwange.
00:52
I was heartbroken at his death.
13
40411
2066
Tôi đã rất đau lòng
trước cái chết của Cecil.
trước cái chết của Cecil.
00:56
But the good thing
to come out of this tragedy
to come out of this tragedy
14
44061
2525
Nhưng điều tốt mà
thảm kịch này mang lại là
thảm kịch này mang lại là
sự chú ý của công chúng
00:58
is the attention that the story brought
15
46610
2269
01:00
towards the plight
of threatened wild animals.
of threatened wild animals.
16
48903
3174
tới tình trạng bị đe dọa
của động vật hoang dã.
của động vật hoang dã.
01:04
After Cecil's death,
17
52101
2095
Sau cái chết của Cecil,
01:06
I began to ask myself these questions:
18
54220
2802
tôi bắt đầu tự hỏi:
01:09
What if the community
that lived next to Cecil the lion
that lived next to Cecil the lion
19
57046
3987
Sẽ thế nào nếu cộng đồng
kề cận Cecil
kề cận Cecil
cố gắng bảo vệ nó?
01:13
was involved in protecting him?
20
61057
2066
01:15
What if I had met Cecil
when I was 10 years old, instead of 29?
when I was 10 years old, instead of 29?
21
63572
5473
Sẽ thế nào nếu tôi gặp Cecil
khi lên mười, thay vì 29?
khi lên mười, thay vì 29?
Liệu tôi hay bạn học của tôi
có thể thay đổi số phận của nó?
có thể thay đổi số phận của nó?
01:21
Could I or my classmates
have changed his fate?
have changed his fate?
22
69458
2988
01:25
Many people are working
to stop lions from disappearing,
to stop lions from disappearing,
23
73212
3714
Nhiều người đang làm việc
để ngăn loài sư tử không biến mất,
để ngăn loài sư tử không biến mất,
01:28
but very few of these people
are native to these countries
are native to these countries
24
76950
3667
nhưng rất ít trong số họ
là dân bản địa
là dân bản địa
01:32
or from the communities most affected.
25
80641
2533
hay đến từ những cộng đồng
chịu nhiều ảnh hưởng nhất.
chịu nhiều ảnh hưởng nhất.
01:35
But the communities
that live with the lions
that live with the lions
26
83601
2445
Thế nhưng,
những cộng đồng sống với tư tử
những cộng đồng sống với tư tử
01:38
are the ones best positioned
to help lions the most.
to help lions the most.
27
86070
3673
là những người có thể giúp chúng
nhiều nhất.
nhiều nhất.
01:42
Local people should be at the forefront
28
90268
2333
Người dân địa phương nên đi đầu
trong các giải pháp cho những thách thức
mà động vật hoang dã phải đối mặt.
mà động vật hoang dã phải đối mặt.
01:44
of the solutions to the challenges
facing their wildlife.
facing their wildlife.
29
92625
3563
Đôi khi, thay đổi chỉ xảy ra
01:48
Sometimes, change can only come
30
96212
2095
01:50
when the people most affected
and impacted take charge.
and impacted take charge.
31
98331
4182
khi những người ảnh hưởng và bị ảnh hưởng
nhiều nhất hành động.
nhiều nhất hành động.
01:54
Local communities play an important role
32
102537
2198
Cộng đồng địa phương
đóng vai trò quan trọng
đóng vai trò quan trọng
trong việc chống săn trộm và
buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp,
buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp,
01:56
in fighting poaching
and illegal wildlife trade,
and illegal wildlife trade,
33
104759
3182
01:59
which are major threats
affecting lions and other wildlife.
affecting lions and other wildlife.
34
107965
3717
những mối đe dọa lớn
cho sư tử và động vật hoang dã khác.
cho sư tử và động vật hoang dã khác.
02:04
Being a black African woman
in the sciences,
in the sciences,
35
112395
2825
Là một phụ nữ da đen châu Phi
trong lĩnh vực khoa học,
trong lĩnh vực khoa học,
02:07
the people I meet
are always curious to know
are always curious to know
36
115244
2558
những người tôi gặp luôn tò mò
02:09
if I've always wanted
to be a conservationist,
to be a conservationist,
37
117826
2640
liệu tôi có luôn muốn trở thành
một nhà bảo tồn
một nhà bảo tồn
02:12
because they don't meet
a lot of conservationists
a lot of conservationists
38
120490
2309
vì họ không gặp nhiều nhà bảo tồn
trông giống như tôi.
trông giống như tôi.
02:14
who look like me.
39
122823
1381
Khi lớn lên,
02:16
When I was growing up,
40
124228
1151
tôi, thậm chí, còn không biết
bảo tồn động vật hoang dã là một nghề.
bảo tồn động vật hoang dã là một nghề.
02:17
I didn't even know that wildlife
conservation was a career.
conservation was a career.
41
125403
3066
02:20
The first time I saw a wild animal
in my home country
in my home country
42
128800
3214
Lần đầu tiên tôi nhìn thấy
động vật hoang dã tại quê hương
động vật hoang dã tại quê hương
02:24
was when I was 25 years old,
43
132038
2626
là khi lên 25,
02:26
even though lions and African wild dogs
44
134688
2453
dù sư tử và chó hoang châu Phi
02:29
lived just a few miles away from my home.
45
137165
2865
chỉ sống cách nhà tôi có vài dặm.
02:32
This is quite common in Zimbabwe,
46
140815
2326
Điều này khá phổ biến ở Zimbabwe,
02:35
as many people
are not exposed to wildlife,
are not exposed to wildlife,
47
143165
2666
khi nhiều người không tiếp xúc
với động vật hoang dã
với động vật hoang dã
02:37
even though it's part of our heritage.
48
145855
2654
dù đó là một phần di sản của chúng tôi.
02:40
When I was growing up,
49
148533
1539
Lớn lên, tôi, thậm chí, còn không biết
02:42
I didn't even know
that lions lived in my backyard.
that lions lived in my backyard.
50
150096
3968
rằng sư tử sống ngay
trong sân sau nhà mình.
trong sân sau nhà mình.
02:46
When I stepped into
Savé Valley Conservancy
Savé Valley Conservancy
51
154088
2730
Khi tới Khu bảo tồn
thung lũng Savé
thung lũng Savé
02:48
on a cold winter morning 10 years ago
52
156842
3068
trong một buổi sáng lạnh mùa đông
10 năm trước
10 năm trước
02:51
to study African wild dogs
for my master's research project,
for my master's research project,
53
159934
4184
để nghiên cứu chó hoang châu Phi
cho đồ án thạc sĩ,
cho đồ án thạc sĩ,
02:56
I was mesmerized by the beauty
and the tranquility that surrounded me.
and the tranquility that surrounded me.
54
164142
4091
tôi bị mê hoặc bởi vẻ đẹp
và sự yên tĩnh bao quanh.
và sự yên tĩnh bao quanh.
Tôi cảm thấy như đã tìm thấy niềm đam mê
và mục đích của mình trong cuộc sống
và mục đích của mình trong cuộc sống
03:00
I felt like I had found my passion
and my purpose in life.
and my purpose in life.
55
168701
3676
03:04
I made a commitment that day
56
172401
1936
Tôi tự hứa vào ngày đó
03:06
that I was going to dedicate my life
to protecting animals.
to protecting animals.
57
174361
3357
rằng tôi sẽ cống hiến cuộc đời mình
để bảo vệ động vật.
để bảo vệ động vật.
03:09
I think of my childhood
school days in Zimbabwe
school days in Zimbabwe
58
177742
2873
Tôi nghĩ về những ngày đi học
thời thơ ấu ở Zimbabwe
thời thơ ấu ở Zimbabwe
03:12
and the other kids I was in school with.
59
180639
2446
và những đứa trẻ khác cùng trường.
03:15
Perhaps if we had a chance
to interact with wildlife,
to interact with wildlife,
60
183109
4206
Nếu có cơ hội tiếp xúc
với động vật hoang dã,
với động vật hoang dã,
03:19
more of my classmates
would be working alongside me now.
would be working alongside me now.
61
187339
3250
có lẽ nhiều bạn cùng lớp
sẽ làm việc cùng với tôi ngày hôm nay.
sẽ làm việc cùng với tôi ngày hôm nay.
03:23
Unless the local communities
want to protect and coexist with wildlife,
want to protect and coexist with wildlife,
62
191458
4881
Nếu cộng đồng địa phương không muốn bảo vệ
và cùng tồn tại với động vật hoang dã,
và cùng tồn tại với động vật hoang dã,
03:28
all conservation efforts might be in vain.
63
196363
2733
tất cả nỗ lực bảo tồn có thể là vô ích.
Đây là những cộng đồng
sống với động vật hoang dã
sống với động vật hoang dã
03:31
These are the communities
that live with the wild animals
that live with the wild animals
64
199616
2977
trong cùng một hệ sinh thái
03:34
in the same ecosystem
65
202617
1635
03:36
and bear the cost of doing so.
66
204276
2201
và phải có trách nhiệm với việc này.
03:39
If they don't have a direct connection
67
207109
2278
Nếu không có một kết nối trực tiếp
03:41
or benefit from the animals,
68
209411
2166
hay một lợi ích từ động vật
03:43
they have no reason
to want to protect them.
to want to protect them.
69
211601
2549
họ không có lí do gì muốn bảo vệ chúng.
03:46
And if local communities
don't protect their wildlife,
don't protect their wildlife,
70
214649
3111
Và nếu cộng đồng địa phương
không bảo vệ động vật hoang dã,
không bảo vệ động vật hoang dã,
03:49
no amount of outside
intervention will work.
intervention will work.
71
217784
3000
mọi can thiệp từ bên ngoài
sẽ đều vô tác dụng.
sẽ đều vô tác dụng.
Vậy cần phải làm những gì?
03:53
So what needs to be done?
72
221728
2182
03:56
Conservationists must prioritize
environmental education
environmental education
73
224688
3461
Những nhà bảo tồn
phải ưu tiên giáo dục về môi trường
phải ưu tiên giáo dục về môi trường
04:00
and help expand the community's skills
to conserve their wildlife.
to conserve their wildlife.
74
228173
3831
và giúp mở rộng các kỹ năng cộng đồng
để bảo tồn động vật hoang dã.
để bảo tồn động vật hoang dã.
Học sinh và cộng đồng
phải được đưa đến công viên quốc gia,
phải được đưa đến công viên quốc gia,
04:04
Schoolchildren and communities
must be taken to national parks,
must be taken to national parks,
75
232426
3651
04:08
so they get a chance
to connect with the wildlife.
to connect with the wildlife.
76
236101
3151
để có cơ hội
kết nối với động vật hoang dã.
kết nối với động vật hoang dã.
Ở mọi nỗ lực và mọi cấp độ,
04:11
At every effort and every level,
77
239776
2682
04:14
conservation must include
the economies of the people
the economies of the people
78
242482
2993
bảo tồn phải tính đến
nền kinh tế của người dân
nền kinh tế của người dân
04:17
who share the land with the wild animals.
79
245499
2734
những người chia sẻ đất đai
với động vật hoang dã.
với động vật hoang dã.
04:20
It is also critical
that local conservationists
that local conservationists
80
248872
3127
Điều quan trọng là
các nhà bảo tồn địa phương
các nhà bảo tồn địa phương
04:24
be part of every conservation effort,
81
252023
3068
là một phần của mọi nỗ lực bảo tồn
04:27
if we are to build trust and really embed
conservation into communities.
conservation into communities.
82
255115
4414
giúp xây dựng niềm tin
và thực sự gắn kết bảo tồn vào cộng đồng.
và thực sự gắn kết bảo tồn vào cộng đồng.
04:31
As local conservationists,
we face many hurdles,
we face many hurdles,
83
259974
3486
Là nhà bảo tồn địa phương,
chúng tôi phải đối mặt với nhiều rào cản,
chúng tôi phải đối mặt với nhiều rào cản,
04:35
from outright discrimination
to barriers because of cultural norms.
to barriers because of cultural norms.
84
263484
4347
từ phân biệt đối xử gay gắt
đến rào cản văn hóa.
đến rào cản văn hóa.
Nhưng tôi không từ bỏ nỗ lực
04:40
But I will not give up my efforts
85
268133
2365
04:42
to bring indigenous
communities to this fight
communities to this fight
86
270522
2543
đưa cộng đồng bản địa
vào cuộc chiến này
vào cuộc chiến này
04:45
for the survival of our planet.
87
273089
2067
vì sự sống còn của hành tinh chúng ta.
04:47
I'm asking you to come
and stand together with me.
and stand together with me.
88
275712
3047
Tôi đang kêu gọi bạn đến
và sát cánh cùng tôi.
và sát cánh cùng tôi.
04:50
We must actively dismantle
the hurdles we have created,
the hurdles we have created,
89
278783
3461
Chúng ta phải chủ động tháo gỡ
những rào cản do chính mình tạo ra,
những rào cản do chính mình tạo ra,
04:54
which are leaving indigenous populations
out of conservation efforts.
out of conservation efforts.
90
282268
4182
đang ngăn cách cư dân bản địa
với những nỗ lực bảo tồn.
với những nỗ lực bảo tồn.
04:58
I've dedicated my life
to protecting lions.
to protecting lions.
91
286474
3143
Tôi đã dành cuộc đời của mình
để bảo vệ sư tử.
để bảo vệ sư tử.
05:01
And I know my neighbor would, too,
92
289641
2333
Và tôi biết hàng xóm của mình
cũng sẽ như vậy,
cũng sẽ như vậy,
05:03
if only they knew the animals
that lived next door to them.
that lived next door to them.
93
291998
4406
chỉ khi nào họ biết tới
những loài hoang dã sống ngay cạnh bên.
những loài hoang dã sống ngay cạnh bên.
Xin cảm ơn.
05:08
Thank you.
94
296984
1174
05:10
(Applause)
95
298182
4515
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Moreangels Mbizah - Lion conservationistMoreangels Mbizah is the founder of Wildlife Conservation Action, an organization dedicated to conserving biodiversity, promoting human-wildlife coexistence and empowering local communities.
Why you should listen
Besides identifying and addressing the threats to lions, other large carnivores and their habitat in Zimbabwe, Moreangels Mbizah also works to promote coexistence between wildlife and the communities that reside alongside wildlife habitats. Mbizah has dedicated her life to seeking ways to jointly address conservation and livelihoods issues to benefit both wildlife and the local communities who are living in abject poverty.
Moreangels Mbizah | Speaker | TED.com