ABOUT THE SPEAKER
Moreangels Mbizah - Lion conservationist
Moreangels Mbizah is the founder of Wildlife Conservation Action, an organization dedicated to conserving biodiversity, promoting human-wildlife coexistence and empowering local communities.

Why you should listen

Besides identifying and addressing the threats to lions, other large carnivores and their habitat in Zimbabwe, Moreangels Mbizah also works to promote coexistence between wildlife and the communities that reside alongside wildlife habitats. Mbizah has dedicated her life to seeking ways to jointly address conservation and livelihoods issues to benefit both wildlife and the local communities who are living in abject poverty.

More profile about the speaker
Moreangels Mbizah | Speaker | TED.com
TED2019

Moreangels Mbizah: How community-led conservation can save wildlife

Moreangels Mbizah: Topluluk yönetimli doğal yaşamı koruma nasıl vahşi yaşamı kurtarabilir

Filmed:
1,405,511 views

Çevreci ve TED Fellow Moreangels Mbizah, 2015 yılında bir ganimet avcısı tarafından vurulana kadar ünlü Aslan Cecil'i araştırıyordu. Olayların nasıl farklı olabileceğini merak ediyor ve şöyle soruyor: "Cecil'in yakınında yaşayan toplum onu korusaydı ne olurdu?" Bu hızlı konuşmada, Mbizah Zimbabve'deki evinde doğal yaşamı koruma hareketinin durumunu ve vahşi yaşamla birlikte yaşayan toplumların neden onlara yardım etmede en iyi konumlanmış olanlar olduklarını paylaşıyor.
- Lion conservationist
Moreangels Mbizah is the founder of Wildlife Conservation Action, an organization dedicated to conserving biodiversity, promoting human-wildlife coexistence and empowering local communities. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
I'm a lionAslan conservationistdoğacı.
0
1317
1968
Ben bir aslan koruyucuyum.
Kulağa havalı geliyor, değil mi?
00:15
SoundsSesler coolgüzel, doesn't it?
1
3309
1857
Bazı kişilerin bunun ne anlama geldiği
konusunda hiçbir fikri olmayabilir.
00:17
Some people mayMayıs ayı have no ideaFikir
what that meansanlamına geliyor.
2
5190
3191
00:20
But I'm sure you've all heardduymuş
about CecilCecil the lionAslan.
3
8405
3009
Ama eminim ki hepiniz
Aslan Cecil'i duymuştur.
00:23
[CecilCecil the LionAslan (2002-2015)]
4
11438
1545
[Aslan Cecil (2002-2015)]
00:25
(LionAslan roaringkükreyen)
5
13007
4989
(Aslan kükrüyor)
00:31
He roarskükrer no more.
6
19744
2276
2 Temmuz 2015'te bir daha uyanmadı.
00:34
On the secondikinci of JulyTemmuz, 2015,
7
22044
2628
00:36
his life was cutkesim shortkısa
when he was killedöldürdü by a trophyganimet hunteravcı.
8
24696
3419
Bir ödül avcısı tarafından
öldürüldüğünde hayatı yarıda kalmıştı.
00:41
They say that you can becomeolmak attachedekli
to the animalshayvanlar you studyders çalışma.
9
29069
3344
Araştırdığınız hayvanlara
bağlanabileceğiniz söylenir.
00:44
That was the casedurum for me
with CecilCecil the lionAslan,
10
32919
2722
Benim durumumda ise
o hayvan Aslan Cecil'di,
00:47
havingsahip olan knownbilinen him and studiedokudu him
for threeüç yearsyıl
11
35665
2301
Hwange Ulusal Parkı'nda
üç yıl boyunca onu incelemiştim.
00:49
in HwangeHwange NationalUlusal ParkPark.
12
37990
1541
00:52
I was heartbrokenKalbi kırık at his deathölüm.
13
40411
2066
Ölümüne çok üzülmüştüm.
00:56
But the good thing
to come out of this tragedytrajedi
14
44061
2525
Ancak bu trajediden çıkan
iyi şey, hikâyenin,
00:58
is the attentionDikkat that the storyÖykü broughtgetirdi
15
46610
2269
tehdit altındaki vahşi hayvanların
kötü durumuna dikkat çekmesiydi.
01:00
towardskarşı the plightvâât
of threatenedtehdit wildvahşi animalshayvanlar.
16
48903
3174
01:04
After Cecil'sCecil'in deathölüm,
17
52101
2095
Cecil'in ölümünden sonra
01:06
I beganbaşladı to asksormak myselfkendim these questionssorular:
18
54220
2802
kendime bu soruları sormaya başladım:
Aslan Cecil'in yakınında yaşayan
toplum onu korusaydı ne olurdu?
01:09
What if the communitytoplum
that livedyaşamış nextSonraki to CecilCecil the lionAslan
19
57046
3987
01:13
was involvedilgili in protectingkoruyucu him?
20
61057
2066
01:15
What if I had metmet CecilCecil
when I was 10 yearsyıl oldeski, insteadyerine of 29?
21
63572
5473
29 yerine 10 yaşındayken
Cecil'le tanışsaydım ne olurdu?
01:21
Could I or my classmatessınıf arkadaşları
have changeddeğişmiş his fatekader?
22
69458
2988
Ben veya sınıf arkadaşlarım
kaderini değiştirebilir miydik?
01:25
ManyBirçok people are workingçalışma
to stop lionsaslanlar from disappearingyok olan,
23
73212
3714
Birçok insan hayvanların yok olmasını
durdurmak için çalışıyor
01:28
but very fewaz of these people
are nativeyerli to these countriesülkeler
24
76950
3667
ancak bu insanların çok azı
bu ülkelere veya en çok etkilenen
toplumlara aşina.
01:32
or from the communitiestopluluklar mostçoğu affectedetkilenmiş.
25
80641
2533
01:35
But the communitiestopluluklar
that livecanlı with the lionsaslanlar
26
83601
2445
Ancak aslanlarla yaşayan toplumlar
01:38
are the onesolanlar besten iyi positionedkonumlandırılmış
to help lionsaslanlar the mostçoğu.
27
86070
3673
aslanlara en çok yardım edebilecek
en iyi konumdakilerdir.
01:42
LocalYerel people should be at the forefrontön planda
28
90268
2333
Yerel insanlar vahşi yaşamın
yüzleştiği zorluklara
01:44
of the solutionsçözeltiler to the challengeszorluklar
facingkarşı theironların wildlifeyaban hayatı.
29
92625
3563
çözüm üretmede ön sırada olmalı.
01:48
SometimesBazen, changedeğişiklik can only come
30
96212
2095
Bazen değişim sadece
en çok etkilenen insanlar
01:50
when the people mostçoğu affectedetkilenmiş
and impactedetkilenen take chargeşarj etmek.
31
98331
4182
sorumluluğu ele aldığında gerçekleşebilir.
01:54
LocalYerel communitiestopluluklar playoyun an importantönemli rolerol
32
102537
2198
Yerel toplumlar, aslanları
ve diğer vahşi yaşamı etkileyen
01:56
in fightingkavga poachingkaçak avcılık
and illegalyasadışı wildlifeyaban hayatı tradeTicaret,
33
104759
3182
en büyük tehditlerden olan kaçak avlanma
veya yasa dışı vahşi yaşam ticaretiyle
01:59
whichhangi are majormajör threatstehditler
affectingetkileyen lionsaslanlar and other wildlifeyaban hayatı.
34
107965
3717
savaşmada önemli bir rol oynuyorlar.
02:04
BeingVarlık a blacksiyah AfricanAfrika womankadın
in the sciencesbilimler,
35
112395
2825
Bilimle uğraşan siyahi
bir Afrikalı kadın olarak
02:07
the people I meetkarşılamak
are always curiousMeraklı to know
36
115244
2558
tanıştığım insanlar her zaman bir çevreci
olmak isteyip istemediğimi merak ediyorlar
02:09
if I've always wanted
to be a conservationistdoğacı,
37
117826
2640
02:12
because they don't meetkarşılamak
a lot of conservationistskorumacılar
38
120490
2309
çünkü benim gibi görünen
çok çevreciyle tanışmıyorlar.
02:14
who look like me.
39
122823
1381
02:16
When I was growingbüyüyen up,
40
124228
1151
Büyürken
vahşi yaşamı koruyucu olmanın
bir meslek olduğunu bile bilmiyordum.
02:17
I didn't even know that wildlifeyaban hayatı
conservationkoruma was a careerkariyer.
41
125403
3066
02:20
The first time I saw a wildvahşi animalhayvan
in my home countryülke
42
128800
3214
Ana vatanımda vahşi bir hayvanı
ilk gördüğümde 25 yaşındaydım,
02:24
was when I was 25 yearsyıl oldeski,
43
132038
2626
02:26
even thoughgerçi lionsaslanlar and AfricanAfrika wildvahşi dogsköpekler
44
134688
2453
hem de aslanlar
ve Afrika yaban köpeklerinin
02:29
livedyaşamış just a fewaz milesmil away from my home.
45
137165
2865
evimden sadece birkaç kilometre
ötede yaşamasına rağmen.
02:32
This is quiteoldukça commonortak in ZimbabweZimbabve,
46
140815
2326
Mirasımızın bir parçası olmasına rağmen
02:35
as manyçok people
are not exposedmaruz to wildlifeyaban hayatı,
47
143165
2666
birçok insan vahşi yaşama
maruz kalmadığından dolayı
02:37
even thoughgerçi it's partBölüm of our heritagemiras.
48
145855
2654
Zimbabve'de bu oldukça sıradan bir durum.
02:40
When I was growingbüyüyen up,
49
148533
1539
Büyürken
02:42
I didn't even know
that lionsaslanlar livedyaşamış in my backyardarka bahçe.
50
150096
3968
aslanların arka bahçemde
yaşadığını bile bilmiyordum.
02:46
When I steppedbasamaklı into
SavSavé ValleyVadi ConservancyKoruma
51
154088
2730
Yüksek lisans araştırma projem için
Afrika yaban köpeklerini araştırmak için
02:48
on a coldsoğuk winterkış morningsabah 10 yearsyıl agoönce
52
156842
3068
10 sene önce soğuk bir kış sabahında
02:51
to studyders çalışma AfricanAfrika wildvahşi dogsköpekler
for my master'syüksek lisans researchAraştırma projectproje,
53
159934
4184
Savé Valley Conservancy'e adım attığımda
02:56
I was mesmerizedmesmerized by the beautygüzellik
and the tranquilityhuzur that surroundedçevrili me.
54
164142
4091
çevremi sarmalayan güzellik
ve huzur karşısında büyülenmiştim.
03:00
I feltkeçe like I had foundbulunan my passiontutku
and my purposeamaç in life.
55
168701
3676
Hayatımın tutkusunu ve amacını
bulmuş gibi hissediyordum.
03:04
I madeyapılmış a commitmenttaahhüt that day
56
172401
1936
Hayatımı hayvanları korumaya
adayacağımın sözünü verdim.
03:06
that I was going to dedicateadamak my life
to protectingkoruyucu animalshayvanlar.
57
174361
3357
03:09
I think of my childhoodçocukluk
schoolokul daysgünler in ZimbabweZimbabve
58
177742
2873
Zimbabve'de çocukluğumdaki okul günlerimi
03:12
and the other kidsçocuklar I was in schoolokul with.
59
180639
2446
ve okuldaki diğer çocukları düşünüyorum.
03:15
PerhapsBelki de if we had a chanceşans
to interactetkileşim with wildlifeyaban hayatı,
60
183109
4206
Vahşi yaşamla etkileşime
girmek için bir şansımız olsaydı
belki de daha fazla sınıf arkadaşımla
şu anda yan yana çalışıyor olabilirdik.
03:19
more of my classmatessınıf arkadaşları
would be workingçalışma alongsideyanında me now.
61
187339
3250
03:23
UnlessSürece the localyerel communitiestopluluklar
want to protectkorumak and coexistbir arada with wildlifeyaban hayatı,
62
191458
4881
Yerel toplumlar, vahşi yaşamla bir arada
var olmak ve onu korumak istemeselerdi
03:28
all conservationkoruma effortsçabaları mightbelki be in vainboşuna.
63
196363
2733
tüm koruma çabaları boşu boşuna olurdu.
03:31
These are the communitiestopluluklar
that livecanlı with the wildvahşi animalshayvanlar
64
199616
2977
Bunlar, aynı ekosistemde
vahşi hayvanlarla yaşayan
03:34
in the sameaynı ecosystemekosistem
65
202617
1635
ve bunu yapmanın
masrafını üstlenen toplumlar.
03:36
and bearayı the costmaliyet of doing so.
66
204276
2201
03:39
If they don't have a directdirekt connectionbağ
67
207109
2278
Eğer hayvanlarla direkt bir bağları
veya faydaları yoksa
03:41
or benefityarar from the animalshayvanlar,
68
209411
2166
03:43
they have no reasonneden
to want to protectkorumak them.
69
211601
2549
onları korumak isteyecek
bir nedenleri de olmazdı.
03:46
And if localyerel communitiestopluluklar
don't protectkorumak theironların wildlifeyaban hayatı,
70
214649
3111
Eğer yerel toplumlar
vahşi yaşamı korumazsa
03:49
no amounttutar of outsidedışında
interventionmüdahale will work.
71
217784
3000
hiçbir dışarıdan müdahale
işe yaramayacaktır.
03:53
So what needsihtiyaçlar to be donetamam?
72
221728
2182
O hâlde ne yapılmalı?
03:56
ConservationistsKorumacılar mustşart prioritizeöncelik
environmentalçevre educationEğitim
73
224688
3461
Çevreciler çevre eğitimine öncelik vermeli
ve vahşi yaşamı korumak için
04:00
and help expandgenişletmek the community'stopluluk en skillsbecerileri
to conservetasarruf etmek theironların wildlifeyaban hayatı.
74
228173
3831
toplumun yeteneklerini
geliştirmesine yardım etmeli.
04:04
SchoolchildrenOkul and communitiestopluluklar
mustşart be takenalınmış to nationalUlusal parksparklar,
75
232426
3651
Okul çağındaki çocuklar ve toplumlar
ulusal parklara götürülmeli,
04:08
so they get a chanceşans
to connectbağlamak with the wildlifeyaban hayatı.
76
236101
3151
böylece vahşi yaşamla
bağ kurma şansı elde edecekler.
04:11
At everyher effortçaba and everyher levelseviye,
77
239776
2682
Her çabada ve her seviyede
04:14
conservationkoruma mustşart includeDahil etmek
the economiesekonomiler of the people
78
242482
2993
doğal yaşamı koruma, vahşi hayvanlarla
toprağı paylaşan insanların
04:17
who sharepay the landarazi with the wildvahşi animalshayvanlar.
79
245499
2734
ekonomilerini de içermeli.
04:20
It is alsoAyrıca criticalkritik
that localyerel conservationistskorumacılar
80
248872
3127
Eğer güven oluşturabilirsek
ve toplumlara gerçekten
doğal yaşamı korumayı aşılayabilirsek
04:24
be partBölüm of everyher conservationkoruma effortçaba,
81
252023
3068
yerel çevrecilerin aynı zamanda
her doğal yaşamı koruma çabasının
04:27
if we are to buildinşa etmek trustgüven and really embedGöm
conservationkoruma into communitiestopluluklar.
82
255115
4414
bir parçası olması oldukça önemli.
04:31
As localyerel conservationistskorumacılar,
we faceyüz manyçok hurdlesEngelli,
83
259974
3486
Yerel çevreciler olarak
birçok engelle karşılaşıyoruz,
04:35
from outrightdüpedüz discriminationayrımcılık
to barriersengeller because of culturalkültürel normsnormlar.
84
263484
4347
ayrımcılıktan tutun kültürel normlardan
dolayı oluşan engellere kadar.
04:40
But I will not give up my effortsçabaları
85
268133
2365
Ama gezegenimizin hayatta kalması için
04:42
to bringgetirmek indigenousyerli
communitiestopluluklar to this fightkavga
86
270522
2543
yerli toplumları bu savaşta birleştirme
çabalarımdan asla vazgeçmeyeceğim.
04:45
for the survivalhayatta kalma of our planetgezegen.
87
273089
2067
04:47
I'm askingsormak you to come
and standdurmak togetherbirlikte with me.
88
275712
3047
Sizden gelmenizi ve yanımdan
durmanızı rica ediyorum.
04:50
We mustşart activelyaktif dismantleortadan kaldırmak
the hurdlesEngelli we have createdoluşturulan,
89
278783
3461
Yerel nüfusları doğal yaşamı koruma
çabalarının dışında bırakan
04:54
whichhangi are leavingayrılma indigenousyerli populationspopülasyonları
out of conservationkoruma effortsçabaları.
90
282268
4182
yarattığımız engelleri etkin bir şekilde
ortadan kaldırmalıyız.
04:58
I've dedicatedadanmış my life
to protectingkoruyucu lionsaslanlar.
91
286474
3143
Hayatımı aslanları korumaya adadım
05:01
And I know my neighborkomşu would, too,
92
289641
2333
ve komşumun da böyle
yapabileceğini biliyorum,
05:03
if only they knewbiliyordum the animalshayvanlar
that livedyaşamış nextSonraki doorkapı to them.
93
291998
4406
eğer yakınlarında yaşayan
hayvanları bilselerdi.
05:08
Thank you.
94
296984
1174
Teşekkür ederim.
05:10
(ApplauseAlkış)
95
298182
4515
(Alkış)
Translated by Gözde Alpçetin
Reviewed by Nevaz Mescioğlu

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Moreangels Mbizah - Lion conservationist
Moreangels Mbizah is the founder of Wildlife Conservation Action, an organization dedicated to conserving biodiversity, promoting human-wildlife coexistence and empowering local communities.

Why you should listen

Besides identifying and addressing the threats to lions, other large carnivores and their habitat in Zimbabwe, Moreangels Mbizah also works to promote coexistence between wildlife and the communities that reside alongside wildlife habitats. Mbizah has dedicated her life to seeking ways to jointly address conservation and livelihoods issues to benefit both wildlife and the local communities who are living in abject poverty.

More profile about the speaker
Moreangels Mbizah | Speaker | TED.com