TED2017
Rutger Bregman: Poverty isn't a lack of character; it's a lack of cash
روتگێر برێگمەن: هەژاری نەبوونا کەسایەتییێ نینە، ئەو نەبوونا پارەی یە
Filmed:
Readability: 4.1
3,031,569 views
"هزر براستیژی دشێن جیهانێ بگوهورن،" مێژوونڤێس روتگێر برێگمەن دبێژیت، کەیسا خوە دەربارەی "گەرەنتییا داهاتێ بنەرەت" بەلاڤ دکەت. زێدەتر بزانە لسەر هزرا 500 سالێن مێژوویێ هەین و تاقیکرنێن نوی یێن هاتی ژبیرکرنێ ئەو تاقیکرنێن کو بڕاستی کاردکرن و ئەنجام هەبین -- و هەروەسا هزرا خو بکە کو ئەم چەند بەهرە و وزێ دێ مەزێخین ئەگەر مە بتەمامی خو ژ هەژارییێ خلاس کر؟
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I'd like to start with a simple question:
0
1575
3107
من دڤێت بپرسیارەکا سادە دەستپێبکەم:
00:18
Why do the poor make
so many poor decisions?
so many poor decisions?
1
6000
3840
ئەرێ بۆچی خەلکێ هەژار
گەلەک بریارێن هەژار ددەن؟
گەلەک بریارێن هەژار ددەن؟
00:23
I know it's a harsh question,
2
11852
1551
ئەز دزانم پرسیارەکا بزەحمەتە،
00:25
but take a look at the data.
3
13427
1965
بەلـێ پا بەرێ خوە بدە داتایان.
00:27
The poor borrow more, save less,
4
15416
1843
هەژار پتر دەیندکەت، کێمتر رادکەت،
00:29
smoke more, exercise less, drink more
5
17283
2659
پتر جگاران دکێشیت، کێمتر راهێنانان دکەت،
پتر ڤەدخوەت و
کێمتر خوارنێن ساخلەم دخوەت.
کێمتر خوارنێن ساخلەم دخوەت.
00:31
and eat less healthfully.
6
19966
1520
00:34
Why?
7
22372
1161
بۆچی؟
00:36
Well, the standard explanation
8
24451
1527
باشە، شروڤەکرنا ستاندارد
00:38
was once summed up by the British
Prime Minister, Margaret Thatcher.
Prime Minister, Margaret Thatcher.
9
26002
3380
جارەکێ هاتبوو کومڤەکرن ژلایێ سەرۆک وەزیرا
بریتانییا، مارگارێت تاچەر.
بریتانییا، مارگارێت تاچەر.
00:41
And she called poverty
"a personality defect."
"a personality defect."
10
29406
3385
و ئەوێ هەژاری
ب "نەخوەشییەکا کەسایەتییێ" ناڤکر.
ب "نەخوەشییەکا کەسایەتییێ" ناڤکر.
00:44
(Laughter)
11
32815
1840
(کەنین)
00:46
A lack of character, basically.
12
34679
1906
بشێوەیەکێ سادە، نەبوونا کەسایەتییێ،
00:49
Now, I'm sure not many of you
would be so blunt.
would be so blunt.
13
37465
3991
نوکە، ئەز یێ پشتراستم نە گەلەک ژهەوە
دێ گەلەک دچاڤگرتی بن دەربارەی ڤێ چەندێ.
دێ گەلەک دچاڤگرتی بن دەربارەی ڤێ چەندێ.
00:54
But the idea that there's something
wrong with the poor themselves
wrong with the poor themselves
14
42497
3850
بەلـێ ئەو هزرا کو دبێژیت
شاشییەک یا دهەژاران بخوەدا هەی
شاشییەک یا دهەژاران بخوەدا هەی
00:58
is not restricted to Mrs. Thatcher.
15
46371
1983
نەییا گرێدایە بخاتینا تاچەرێ ڤە.
01:01
Some of you may believe that the poor
should be held responsible
should be held responsible
16
49285
3203
دبیت هندەک ژهەوە وێ چەندێ باوەر
بکەن کو پێتڤییە هەژاری بکەینە
بکەن کو پێتڤییە هەژاری بکەینە
01:04
for their own mistakes.
17
52512
1753
بەرپرسیار ژشاشییێن وان بخوە.
01:06
And others may argue that we should
help them to make better decisions.
help them to make better decisions.
18
54289
3897
و دبیت هندەکێن دی بێژن کو پێتڤییە ئەم
هاریکارییا وان بکەین ددانا بریارێن باشتردا
هاریکارییا وان بکەین ددانا بریارێن باشتردا
01:10
But the underlying assumption is the same:
19
58854
3229
بەلـێ پا گومانا سەرەکی هەر وەکی خوەیە:
01:14
there's something wrong with them.
20
62650
2574
تشتەکێ شاش یێ هەی دەربارەی وان بخوە.
01:18
If we could just change them,
21
66057
1858
ئەگەر بتنێ ئەم بشێین وان بگوهورین،
01:19
if we could just teach them
how to live their lives,
how to live their lives,
22
67939
2492
ئەگەر بتنێ ئەم بشێین وان
فێربکەین چەوا ژیانا خوە بەنە
فێربکەین چەوا ژیانا خوە بەنە
01:22
if they would only listen.
23
70455
1533
سەر، ئەگەر بتنێ ئەو دگوهداربن.
01:25
And to be honest,
24
73233
1697
و هەوە راستی بڤێت،
01:26
this was what I thought for a long time.
25
74954
3338
من ئەڤ چەندە نیشا خەلکی
ددا ژبو دەمەکێ درێژ.
ددا ژبو دەمەکێ درێژ.
01:31
It was only a few years ago
that I discovered
that I discovered
26
79078
2114
بتنێ چەند سالەکێن بوورینە
کو بومن دیاربووی
کو بومن دیاربووی
01:33
that everything I thought I knew
about poverty was wrong.
about poverty was wrong.
27
81216
3497
کو هەمی تشتێن من هزر دکر کو ئەز دزانم
دەربارەی هەژارییێ دشاش بوون.
دەربارەی هەژارییێ دشاش بوون.
01:38
It all started when I accidentally
stumbled upon a paper
stumbled upon a paper
28
86286
2651
ئەڤ هەمییە دەستپێکر دەمێ
ژنیشکەکڤێ ڤە من روژنامەک خواندی
ژنیشکەکڤێ ڤە من روژنامەک خواندی
01:40
by a few American psychologists.
29
88961
1608
ژلایێ چەند دەروونناسێن ئەمریکیڤە.
01:42
They had traveled 8,000 miles,
all the way to India,
all the way to India,
30
90593
2553
ئەو ٨،٠٠٠ میلان چووبون
ڤێ هەمی رێکێ بەرەف هندێ ڤە،
ڤێ هەمی رێکێ بەرەف هندێ ڤە،
01:45
for a fascinating study.
31
93170
1575
بو خواندنەکا زانستی یا بالکێش.
01:47
And it was an experiment
with sugarcane farmers.
with sugarcane farmers.
32
95245
2768
و ئەو جەرباندنەک بوو دگەل
جووتیارێن لەڤەنا.
جووتیارێن لەڤەنا.
01:50
You should know that these farmers
collect about 60 percent
collect about 60 percent
33
98838
3348
لسەر تە پێتڤییە بزانی کو ئەڤ جووتیارە
نێزیکی ٦٠٪ ژداهاتێ خوە یێ سالانە
نێزیکی ٦٠٪ ژداهاتێ خوە یێ سالانە
01:54
of their annual income all at once,
34
102210
2133
هەمییێ لسەر ئێک
وەردگرن بئێکجاری،
وەردگرن بئێکجاری،
01:56
right after the harvest.
35
104367
1708
ئێکسەر پشتی چنینێ.
01:58
This means that they're relatively
poor one part of the year
poor one part of the year
36
106099
3540
ئەڤە وێ چەندێ دگەهینیت کو ئەو هەتا
ڕادەکی دهەژارن دوەرزەکێ سالـێ دا
ڕادەکی دهەژارن دوەرزەکێ سالـێ دا
02:01
and rich the other.
37
109663
1594
و ددەولەمەندن دوەرزێ دی دا.
02:04
The researchers asked them to do
an IQ test before and after the harvest.
an IQ test before and after the harvest.
38
112595
4056
ڤەکولەران داخواز ژوان کر کو تێستا ئای-کیو
بکەن بەری چنینێ و پشتی چنینێ.
بکەن بەری چنینێ و پشتی چنینێ.
02:09
What they subsequently discovered
completely blew my mind.
completely blew my mind.
39
117902
4020
ئەو تشتێ وان ئاشکەرا کری پشتی ڤێ چەندێ
بتەمامی مێشكێ من ڕاوەستاند.
بتەمامی مێشكێ من ڕاوەستاند.
02:15
The farmers scored much worse
on the test before the harvest.
on the test before the harvest.
40
123159
4449
جووتیاران نمرێن گەلەک لاواز
بدەست خوەڤە ئینان بەری چنینێ.
بدەست خوەڤە ئینان بەری چنینێ.
02:20
The effects of living
in poverty, it turns out,
in poverty, it turns out,
41
128457
2300
هوسا دیاربوو، کارتێکرنا ژینێ دهەژارییێ دا،
02:22
correspond to losing 14 points of IQ.
42
130781
3368
یەکسانە بژدەستدانا ١٤ خالـێن ئای-کیو یێ.
02:26
Now, to give you an idea,
43
134173
1869
نوکە، داکو هزرەکێ بگەهینمە تە،
02:28
that's comparable
to losing a night's sleep
to losing a night's sleep
44
136066
2441
ئەڤە دهێتە بەروارد کرن دگەل
ژدەست دانا خەوا شەڤەکێ
ژدەست دانا خەوا شەڤەکێ
02:30
or the effects of alcoholism.
45
138531
2173
یان کارتێکرنا ئالودەبوون بئەلکوحولی.
02:34
A few months later,
I heard that Eldar Shafir,
I heard that Eldar Shafir,
46
142685
2259
پشتی چەند هەیڤەکان،
من گوهـ لێ بو ئیلدار شافر،
من گوهـ لێ بو ئیلدار شافر،
02:36
a professor at Princeton University
and one of the authors of this study,
and one of the authors of this study,
47
144968
3547
ماموستایەکە لزانکویا پرێنستون
و ئێکە ژبەلاڤکەرێن ڤێ خواندنا زانستی،
و ئێکە ژبەلاڤکەرێن ڤێ خواندنا زانستی،
02:40
was coming over to Holland, where I live.
48
148539
2319
دا هێتە هولەندا، ئەو جهـێ ئەز لـێ دژیم.
02:42
So we met up in Amsterdam
49
150882
1402
ڤێجا مە ئێک و دوو دیت لئەمستردام
02:44
to talk about his revolutionary
new theory of poverty.
new theory of poverty.
50
152308
3551
داکو دەربارەی گریمانا وی یا شورەشگێری
یا نوی دەربارەی هەژارییێ باخڤین.
یا نوی دەربارەی هەژارییێ باخڤین.
02:48
And I can sum it up in just two words:
51
156390
2103
و ئەز دشێم کورتبکەم بتنێ ددوو پەیڤان دا:
02:51
scarcity mentality.
52
159415
2017
کێماتییا مێشکی.
02:54
It turns out that people
behave differently
behave differently
53
162647
2154
هوسا دیاربوو مروڤ
جیاواز ڕەفتارێ دکەن
جیاواز ڕەفتارێ دکەن
02:56
when they perceive a thing to be scarce.
54
164825
2486
دەمێ ئەو دزانن کو
تشتەک ژوانا یێ کێمە.
تشتەک ژوانا یێ کێمە.
02:59
And what that thing is
doesn't much matter --
doesn't much matter --
55
167335
2215
و نەیا گرنگە کا ئەو تشتە چییە --
03:01
whether it's not enough time,
money or food.
money or food.
56
169574
3013
.چ ئەو کێم دەم بیت، پارە یان خوارن
03:05
You all know this feeling,
57
173080
1658
،هین هەمی ڤی هەستی دزانن
دەمێ لسەر
دەمێ لسەر
03:06
when you've got too much to do,
58
174762
1963
،تە پێتڤی گەلەکـێ ئەنجام بدەی
03:08
or when you've put off breaking for lunch
59
176749
2016
یان دەمێ بێهنڤەدانا دبەیە دناڤ فراڤینێ دا
03:10
and your blood sugar takes a dive.
60
178789
1663
.و شەکرا دناڤ خوینا تەدا کێم دبیت
03:12
This narrows your focus
to your immediate lack --
to your immediate lack --
61
180476
2828
ئەڤ چەندە گرنگیدانا تە بەرتەنگ دکەت
ئێکسەر بو ئەو تشتێ ژتە کێم --
ئێکسەر بو ئەو تشتێ ژتە کێم --
03:15
to the sandwich you've got to have now,
62
183328
2010
بو وێ ساندەویچا لسەر تە پێتڤی نوکە بخوەی.
03:17
the meeting that's starting
in five minutes
in five minutes
63
185362
2262
ئەو کومبوونا دێ دەستپێکەت
د پێنج خولەکان دا
د پێنج خولەکان دا
03:19
or the bills that have
to be paid tomorrow.
to be paid tomorrow.
64
187648
2879
یان ئەو قەرێن کو پێتڤییە
بهێنە دان هەتا سوبەهی.
بهێنە دان هەتا سوبەهی.
03:23
So the long-term perspective
goes out the window.
goes out the window.
65
191048
3216
و هوسا نێرینێن دومدرێژ
نامیننە لسەر هزرا مە.
نامیننە لسەر هزرا مە.
03:27
You could compare it to a new computer
66
195835
2531
تو دشێی بەرواردییێ بکەی
بو کومپیوتەرەکێ نوی
بو کومپیوتەرەکێ نوی
03:30
that's running 10 heavy programs at once.
67
198390
2187
یێ کو کار ب ١٠ پروگرامێن بهێز دکەت
.دئێک دەم دا
.دئێک دەم دا
03:33
It gets slower and slower, making errors.
68
201201
2773
پیچ پیچە خاف دبیت، و شاشییان دکەت،
03:35
Eventually, it freezes --
69
203998
1822
و لدوماهییێ، دراوەستیت --
03:37
not because it's a bad computer,
70
205844
2106
نەژبەرکو ئەو کومپیوتەرەکێ نەباشە،
03:39
but because it has too much to do at once.
71
207974
2620
بەلـێ ژبەرکو لسەر پێتڤییە
گەلەک تشتان بکەت دئێک دەم دا.
گەلەک تشتان بکەت دئێک دەم دا.
03:43
The poor have the same problem.
72
211459
2868
هەژاری هەمان ئاریشە یا هەی.
03:46
They're not making dumb decisions
because they are dumb,
because they are dumb,
73
214834
2790
ئەو بریارێن مەژی هشک نادەن
ژبەرکو ئەو دمەژی هشکن،
ژبەرکو ئەو دمەژی هشکن،
03:49
but because they're living in a context
74
217648
1922
بەلـێ پا ژبەرکو یێ دچارچووڤەکی دا دژین
03:51
in which anyone would make dumb decisions.
75
219594
2344
یێ کو وەل وان دکەت کو
بریارێن مەژی هشک بدەن.
بریارێن مەژی هشک بدەن.
03:54
So suddenly I understood
76
222542
2948
ڤێجا ژنیشکەکێ ڤە ئەز تێگەهشتم
03:57
why so many of our anti-poverty
programs don't work.
programs don't work.
77
225514
3966
بوچی گەلەک ژپروگرامێن مە
یێن لدژی هەژارییێ دبێ مفانە.
یێن لدژی هەژارییێ دبێ مفانە.
04:02
Investments in education, for example,
are often completely ineffective.
are often completely ineffective.
78
230647
4524
بو نموونە، وەبەرهێنان دپەروەردێ دا
بتەمامی یا بێ ئەنجامە.
بتەمامی یا بێ ئەنجامە.
04:07
Poverty is not a lack of knowledge.
79
235195
2812
ڕامانا هەژارییێ نە کێماتییا زانینێ یە.
04:10
A recent analysis of 201 studies
80
238760
2555
ڤەکولینەکا نوی یا ٢٠١ خواندنێن
زانستی یێن پروگرامێن
زانستی یێن پروگرامێن
04:13
on the effectiveness
of money-management training
of money-management training
81
241339
2312
فێرکاری دەربارەی
کارتێکرنا ڕێڤەبرنا پاران
کارتێکرنا ڕێڤەبرنا پاران
04:15
came to the conclusion
that it has almost no effect at all.
that it has almost no effect at all.
82
243675
3749
گەهشتە وی ئەنجامی
کو چ کارتێکرن بتەمامی نینن.
کو چ کارتێکرن بتەمامی نینن.
04:19
Now, don't get me wrong --
83
247448
1445
نوکە، خەلەت دمن نەگەهن --
04:20
this is not to say the poor
don't learn anything --
don't learn anything --
84
248917
2496
ئەڤە نە بووێ چەندێ یە
کو هەژار فێری چ تشتان نابن --
کو هەژار فێری چ تشتان نابن --
04:23
they can come out wiser for sure.
85
251437
1905
چ پێنەڤیت ئەو دشێن گەلەک ژیر تربن.
04:26
But it's not enough.
86
254012
1638
بەلـێ پا ئەڤ چەندە نەبەسە.
04:27
Or as Professor Shafir told me,
87
255674
3002
یان هەروەکی پروفیسور شافری گوتییە من،
04:30
"It's like teaching someone to swim
88
258700
1984
"ئەڤە وەکی وێ چەندێ یە، دەمێ مەلەڤانییا
04:32
and then throwing them in a stormy sea."
89
260708
3026
نیشا کەسەکی ددەی، و پاشی
دهاڤێژییە ددەریایەکێ تژی باروڤەیی دا."
دهاڤێژییە ددەریایەکێ تژی باروڤەیی دا."
04:36
I still remember sitting there,
90
264688
1595
هێشتا یا لبیرامن لوێرێ ڕوینشتی،
04:39
perplexed.
91
267203
1255
مەندەهوش بووم.
04:41
And it struck me
92
269291
1157
و ژنیشکەکێ ڤە من زانی
04:42
that we could have figured
this all out decades ago.
this all out decades ago.
93
270472
2513
کو ئەم دشییان ڤێ چەندێ
بزانین بەری دەهان سالان.
بزانین بەری دەهان سالان.
04:45
I mean, these psychologists didn't need
any complicated brain scans;
any complicated brain scans;
94
273009
3251
ئانکو، ڤان دەروونناسان پێتڤی ب
چ سکانەرێن مێشکی یێن ئالووز نەدبوون؛
چ سکانەرێن مێشکی یێن ئالووز نەدبوون؛
بتنێ لسەر وان یا پێتڤی بوو
کو ئای-کیو یا جوتیاری بپیڤن.
کو ئای-کیو یا جوتیاری بپیڤن.
04:48
they only had to measure the farmer's IQ,
95
276284
2009
04:50
and IQ tests were invented
more that 100 years ago.
more that 100 years ago.
96
278317
2508
و تێستێن ئای-کیو
بەری پتر ژسەد سالان هاتینە داهێنان.
بەری پتر ژسەد سالان هاتینە داهێنان.
04:53
Actually, I realized I had read about
the psychology of poverty before.
the psychology of poverty before.
97
281219
3709
براستی، بومن دیار بوو
من دەربارەی دەروونناسییا هەژارییێ
بەری نوکە خواندبوو.
بەری نوکە خواندبوو.
04:57
George Orwell, one of the greatest
writers who ever lived,
writers who ever lived,
98
285547
3674
جورج ئوروێل،
ئێک ژمەزنترین نڤێسەرێن هەتا نوکە ژیای،
ئێک ژمەزنترین نڤێسەرێن هەتا نوکە ژیای،
05:01
experienced poverty
firsthand in the 1920s.
firsthand in the 1920s.
99
289245
2903
لدەستپێکا سالێن ١٩٢٠'ان
ئەوی بخوە دهەژارییێ دا دژییا.
ئەوی بخوە دهەژارییێ دا دژییا.
05:04
"The essence of poverty,"
he wrote back then,
he wrote back then,
100
292856
2178
"ناڤەروکا هەژارییێ،"
ئەوی لوی دەمی نڤێسابوو کو
ئەوی لوی دەمی نڤێسابوو کو
05:07
is that it "annihilates the future."
101
295058
2934
کو هەژاری
"پاشەڕۆژی ژناڤ دبەت."
"پاشەڕۆژی ژناڤ دبەت."
05:11
And he marveled at, quote,
102
299147
2187
و ئەو پێ دما مەندەهوش، و دبێژیت،
05:13
"How people take it for granted
they have the right to preach at you
they have the right to preach at you
103
301926
3286
"چەوا خەلک هوسا بسانەهی مافی ددەنە
خوە کو وانایەن بدەنە تە و دوعایان
خوە کو وانایەن بدەنە تە و دوعایان
05:17
and pray over you
104
305236
1151
بوتە بکەن هەر دەمێ
05:18
as soon as your income falls
below a certain level."
below a certain level."
105
306411
2472
داهاتێ تە کێمترلـێ دهێت
و دچیتە دبن چەند ئاستەکاندا."
و دچیتە دبن چەند ئاستەکاندا."
05:20
Now, those words are every bit
as resonant today.
as resonant today.
106
308907
3905
نوکە، ئەو پەیڤە گەلەک
دجهێ خوەدانە بو ئەڤروکە ژی.
دجهێ خوەدانە بو ئەڤروکە ژی.
05:27
The big question is, of course:
107
315145
1981
چ پێ نەڤێت، پرسیارا مەزن ئەڤەیە:
05:29
What can be done?
108
317150
1340
ئەرێ چ دشێت بهێتە کرن؟
05:30
Modern economists have
a few solutions up their sleeves.
a few solutions up their sleeves.
109
318514
2795
ئابووریناسێن نویخاز چەند چارەسەری
یێن هەین لبن هچکێن خوە.
یێن هەین لبن هچکێن خوە.
05:33
We could help the poor
with their paperwork
with their paperwork
110
321333
2059
ئەم دشێن هاریکارییا
وان بکەین دکارێ واندا
وان بکەین دکارێ واندا
05:35
or send them a text message
to remind them to pay their bills.
to remind them to pay their bills.
111
323416
2982
یان نامەیان بو فرێکەن داکو
بیرا وان بینن کو قەرێن خوە بدەن.
بیرا وان بینن کو قەرێن خوە بدەن.
05:38
This type of solution is hugely popular
with modern politicians,
with modern politicians,
112
326422
4707
ئەڤ جورە چارەسەرییە گەلەک یا بەربەلاڤە
دناڤ سیاسەتمەدارێن ئەڤرو و مودێرن،
دناڤ سیاسەتمەدارێن ئەڤرو و مودێرن،
05:43
mostly because,
113
331153
1703
پتر ژبەر وێ چەندێ،
05:44
well, they cost next to nothing.
114
332880
2060
ژبەرکو بهایێ وان چ نینە.
05:48
These solutions are, I think,
a symbol of this era
a symbol of this era
115
336135
4010
ئەز هزردکەم کو، ئەڤ چارەسەرییە،
هێمایەکێ ڤی چەرخی یە یێ کو
هێمایەکێ ڤی چەرخی یە یێ کو
05:52
in which we so often treat the symptoms,
116
340169
2177
پترییا دەمان ئەم بتنێ
نیشانان چارەسەر دکەین،
نیشانان چارەسەر دکەین،
05:54
but ignore the underlying cause.
117
342370
1843
بەلـێ پا ئەگەرێ سەرەکی
پشتگوهـ دهاڤێین.
پشتگوهـ دهاڤێین.
05:57
So I wonder:
118
345674
1254
ڤێجا ئەز هزردکەم:
05:59
Why don't we just change the context
in which the poor live?
in which the poor live?
119
347786
3347
ئەرێ بوچی ئەم وی چارچووڤەی
نا گوهورین یێ کو هەژار تێدا دژیت؟
نا گوهورین یێ کو هەژار تێدا دژیت؟
06:03
Or, going back to our computer analogy:
120
351725
2125
یان، بزڤرینەڤە نموونا خوە یا کومپویتەری:
06:05
Why keep tinkering around
with the software
with the software
121
353874
2137
بوچی دێ هەر دپروگرامی خەبتن
06:08
when we can easily solve the problem
by installing some extra memory instead?
by installing some extra memory instead?
122
356035
4065
دەمێ ئەم بشێن بسانەهی ئاریشێ چارەسەر بکەین
بزێدەکرنا هندەک بیردانکا کومپیوتەری؟
بزێدەکرنا هندەک بیردانکا کومپیوتەری؟
06:12
At that point, Professor Shafir
responded with a blank look.
responded with a blank look.
123
360124
3398
لوێ خالـێ، پروفیسور شافری بەرسڤ دا
ببەرێخوەدانەکا ڕاست و ڕاست.
ببەرێخوەدانەکا ڕاست و ڕاست.
06:16
And after a few seconds, he said,
124
364292
1637
و پشتی چەندی چرکەیەکان، ئەوی گوت،
06:18
"Oh, I get it.
125
366922
2125
"ئەها، ئەز تێگەهشتم.
06:21
You mean you want to just hand out
more money to the poor
more money to the poor
126
369660
3731
مەرەما تە ئەوە ئەرێ بوچی
ئەم پتر پاران نادەینە هەژاران
ئەم پتر پاران نادەینە هەژاران
06:26
to eradicate poverty.
127
374144
1851
داکو هەژارییێ ژناڤ ببەین.
06:28
Uh, sure, that'd be great.
128
376019
2801
ئوهـ، چ پێنەڤێت،
دا تشتەکێ گەلەک جوان بیت.
دا تشتەکێ گەلەک جوان بیت.
06:31
But I'm afraid that brand
of left-wing politics
of left-wing politics
129
379914
2301
بەلـێ بلێبورینڤە ئەو کومپیانییا
چەنگێ چەپێ یێ
چەنگێ چەپێ یێ
06:34
you've got in Amsterdam --
130
382239
1844
سیاسیی یا هەوە هەی لئەمستردام --
06:36
it doesn't exist in the States."
131
384107
1663
لویلایەتێن ئێکگرتی نینە."
06:38
But is this really
an old-fashioned, leftist idea?
an old-fashioned, leftist idea?
132
386522
3975
بەلـێ پا ئەرێ براستیژی ئەڤە
هزرەکا کەڤنە و چەپگرە؟
هزرەکا کەڤنە و چەپگرە؟
06:43
I remembered reading about an old plan --
133
391394
1987
بیرا من لخواندنا پلانەکا کەڤن هات --
06:45
something that has been proposed
by some of history's leading thinkers.
by some of history's leading thinkers.
134
393405
3484
تشتەک کو هاتبوو پێشنیارکرن ژلایێ
هندەک هزرڤانێن پێشەنگ یێن مێژووی.
هندەک هزرڤانێن پێشەنگ یێن مێژووی.
06:48
The philosopher Thomas More
first hinted at it in his book, "Utopia,"
first hinted at it in his book, "Utopia,"
135
396913
3816
فەیلەسوف توماس مور ئێکەم جار دپەرتووکا
خوەدا تێبینییێ پێ ددەت، "یوتوپییا،"
خوەدا تێبینییێ پێ ددەت، "یوتوپییا،"
06:52
more than 500 years ago.
136
400753
1899
پتر ژ ٥٠٠ سالان بەری نوکە.
06:55
And its proponents have spanned
the spectrum from the left to the right,
the spectrum from the left to the right,
137
403205
3550
و لایەنگرێن مەرەمێن پروژێ
وی گوهارتن ژلایێ چەپێ بو راستێ،
وی گوهارتن ژلایێ چەپێ بو راستێ،
06:58
from the civil rights campaigner,
Martin Luther King,
Martin Luther King,
138
406779
2770
ژخودان هەوێن مافێن سیڤیل
مارتن لوتەر کینگی،
مارتن لوتەر کینگی،
07:01
to the economist Milton Friedman.
139
409573
2751
بەرەف ئابووریناس میلتون فرێدمەنی.
07:05
And it's an incredibly simple idea:
140
413273
2820
و ئەو هزرەکا گەلەک سادەیە:
07:09
basic income guarantee.
141
417243
2635
گەرەنتییا داهاتەکێ بنەرەت.
07:13
What it is?
142
421465
1158
ئەڤە چ تشتە؟
07:15
Well, that's easy.
143
423004
1162
ئێ باشە، یا بسانەهییە.
07:16
It's a monthly grant, enough to pay
for your basic needs:
for your basic needs:
144
424727
2731
پشتگیرییەکا هەیڤانەیە، تێرا
وێ چەندێ کەت کو پێتڤییێن
وێ چەندێ کەت کو پێتڤییێن
خوەیێن سەرەکی دابین بکەی:
وەک خوارن، پاراستن و و پەروەردە.
وەک خوارن، پاراستن و و پەروەردە.
07:19
food, shelter, education.
145
427482
1678
07:21
It's completely unconditional,
146
429683
1821
ئەو بتەمامی یا بێ مەرجە،
07:23
so no one's going to tell you
what you have to do for it,
what you have to do for it,
147
431528
2760
ڤێجا چ کەسەک نابێژیتە
تە کا پێتڤییە تو چ بکی بۆ وێ پشتگیرییێ،
تە کا پێتڤییە تو چ بکی بۆ وێ پشتگیرییێ،
07:26
and no one's going to tell you
what you have to do with it.
what you have to do with it.
148
434312
2818
و چ کەسەک نابێژیت ژی.
کا پێتڤییە تو چ لوێ پشتگیرییێ بکەی.
کا پێتڤییە تو چ لوێ پشتگیرییێ بکەی.
07:29
The basic income
is not a favor, but a right.
is not a favor, but a right.
149
437154
2290
داهاتێ بنەرەت
نە خزمەتەکە، بەلـێ پا مافەکە.
نە خزمەتەکە، بەلـێ پا مافەکە.
07:31
There's absolutely no stigma attached.
150
439468
2133
چ شەرم ژبنیرا تێدا نینە.
07:34
So as I learned about the true
nature of poverty,
nature of poverty,
151
442372
2630
ڤێجا دەمێ ئەز دسروشتێ
بدروستاهی یێ هەژارییێ گەهشتیم،
بدروستاهی یێ هەژارییێ گەهشتیم،
07:37
I couldn't stop wondering:
152
445026
1490
ئەز نەشییام براوەستم ژهزرکرنێ:
07:39
Is this the idea
we've all been waiting for?
we've all been waiting for?
153
447208
2840
ئەرێ ئەڤە ئەو هزرە
یاکو ئەم هەمی لهیڤییێ؟
یاکو ئەم هەمی لهیڤییێ؟
07:42
Could it really be that simple?
154
450698
2181
ئەرێ دبیت هەما
هوسا بسانەهی بیت؟
هوسا بسانەهی بیت؟
07:46
And in the three years that followed,
155
454348
1800
و دسێ سالـێن دویڤدا دا،
من هەمی تشتێن
من هەمی تشتێن
07:48
I read everything I could find
about basic income.
about basic income.
156
456172
2538
ئەز دشیام بخوینم خواندن
دەربارەی داهاتێ بنەرەت.
دەربارەی داهاتێ بنەرەت.
07:50
I researched the dozens of experiments
157
458734
1937
من ژمارەکا مەزن یا ئەزموونان خواندن
07:52
that have been conducted
all over the globe,
all over the globe,
158
460695
2121
یێن هاتینە ئەنجام دان سەرانسەری جیهانێ،
07:54
and it didn't take long before I stumbled
upon a story of a town
upon a story of a town
159
462840
3068
و گەلەک پێ نەچوو بەری
ئەز دچیرووکا گوندەکی بهەلنگڤم
ئەز دچیرووکا گوندەکی بهەلنگڤم
07:57
that had done it --
had actually eradicated poverty.
had actually eradicated poverty.
160
465932
2472
یا ئەڤ چەندە ئەنجام دای --
براستی هەژاری ژناڤبربوو.
براستی هەژاری ژناڤبربوو.
08:00
But then ...
161
468428
1270
بەلـێ پا پاشی...
08:02
nearly everyone forgot about it.
162
470478
1570
هەمی کەسان دەربارەی وێ ژبیر کر.
08:05
This story starts in Dauphin, Canada.
163
473586
2529
ئەڤ چیرووکە لداوفین، کەنەدا دەستپێدکەت.
08:09
In 1974, everybody in this small town
was guaranteed a basic income,
was guaranteed a basic income,
164
477051
5580
لسالا ١٩٧٤ێ، داهاتەکێ بنەرەتی بۆ هەمی
کەسێن دڤی گوندێ بچوویک دا هاتە دابینکرن.
کەسێن دڤی گوندێ بچوویک دا هاتە دابینکرن.
08:14
ensuring that no one fell
below the poverty line.
below the poverty line.
165
482655
2735
خوە پشتراستبکر کو چ کەسەک
نەکەڤیتە دژێر هێلا هەژارییێ دا.
نەکەڤیتە دژێر هێلا هەژارییێ دا.
08:17
At the start of the experiment,
166
485414
1596
لدەستپێکا ئەزموونێ،
08:19
an army of researchers
descended on the town.
descended on the town.
167
487034
3473
لەشکەرەکێ ڤەکولەران لدەڤەرێ کومڤەبوون.
08:23
For four years, all went well.
168
491367
2531
بو ماوێ چوار سالان، هەمی
تشت بباشی برێڤە دچوون.
تشت بباشی برێڤە دچوون.
08:26
But then a new government
was voted into power,
was voted into power,
169
494511
3432
بەلـێ پا پشتی هینگی هێز بدەنگان
کەتە دەستێن حکومەتەکا نوی،
کەتە دەستێن حکومەتەکا نوی،
08:29
and the new Canadian cabinet saw
little point to the expensive experiment.
little point to the expensive experiment.
170
497967
3510
و کابینا نوی یا کەنەدا کێم
مەرەم دیتن دڤێ ئەزموونا گەلەک گرانبهادا.
مەرەم دیتن دڤێ ئەزموونا گەلەک گرانبهادا.
08:33
So when it became clear there was
no money left to analyze the results,
no money left to analyze the results,
171
501501
4253
ڤێجا دەمێ دیاربووی کو چ
پارە نەمان داکو ئەنجامان براگەهینن،
پارە نەمان داکو ئەنجامان براگەهینن،
08:37
the researchers decided to pack
their files away in some 2,000 boxes.
their files away in some 2,000 boxes.
172
505778
4802
ڤەکولەران بریاردا فایلێن خوە
دنێزیکی ٢،٠٠٠ کارتوونان دا ڕاکەن و بارکەن.
دنێزیکی ٢،٠٠٠ کارتوونان دا ڕاکەن و بارکەن.
08:44
Twenty-five years went by,
173
512175
2790
بیست و پێنج سال بسەرڤە چوون،
08:46
and then Evelyn Forget,
a Canadian professor,
a Canadian professor,
174
514989
2688
و پاشی ئێڤێلین فورگێت،
پروفیسوورەکا کەنەدی،
پروفیسوورەکا کەنەدی،
08:49
found the records.
175
517701
1216
تومار دیتن.
08:50
For three years, she subjected the data
to all manner of statistical analysis,
to all manner of statistical analysis,
176
518941
3967
بو ماوێ سێ سالان، ئەوێ داتا دانانە
بەر هەمی شێوازێن هەلسەنگاندنێن ئاماری،
بەر هەمی شێوازێن هەلسەنگاندنێن ئاماری،
08:54
and no matter what she tried,
177
522932
1586
و نەیا گرنگە ئەوێ چ پێکوول کربن،
08:56
the results were the same every time:
178
524542
2736
ئەنجام هەمی دەمان بهەمان شێواز بوون:
08:59
the experiment had been
a resounding success.
a resounding success.
179
527968
3818
ئەزموون سەرکەفتنەکا بەرچاڤبوو.
09:05
Evelyn Forget discovered
180
533311
1160
ئێڤێلین فورگێتێ
ئاشکەراکر
ئاشکەراکر
09:06
that the people in Dauphin
had not only become richer
had not only become richer
181
534495
2584
کو خەلکێ لداوفین نەبتنێ
یێن دەولەمەندتر لـێ هاتین
یێن دەولەمەندتر لـێ هاتین
09:09
but also smarter and healthier.
182
537103
1531
بەلـێ پا ژیرتر و سالخەمتر.
09:10
The school performance of kids
improved substantially.
improved substantially.
183
538658
3506
پێرفورمەنسا زارۆکان
لقوتابخانەیان زێدە پێشڤە چوو.
لقوتابخانەیان زێدە پێشڤە چوو.
09:15
The hospitalization rate decreased
by as much as 8.5 percent.
by as much as 8.5 percent.
184
543156
4228
ڕێژا نەخوەشان برێژا ٨.٥٪ کێمتر لـێ هات.
09:20
Domestic violence incidents were down,
185
548122
1810
ڕۆیدانێن توندوتیژییێ کێم لـێ هاتن،
09:21
as were mental health complaints.
186
549956
1791
دگەل گلییێن دەروونی و مێشکی.
09:24
And people didn't quit their jobs.
187
552153
2056
و خەلکی کارێ خوە نەهێلا.
09:26
The only ones who worked a little less
were new mothers and students --
were new mothers and students --
188
554509
3734
کەسێن ئێکەمین یێن کو پیچەک کێمتر
کاردکر دایکێن نوی و قوتابی بوون --
کاردکر دایکێن نوی و قوتابی بوون --
09:30
who stayed in school longer.
189
558267
1445
ئەڤێن پتر دماینە لقوتابخانا.
09:32
Similar results have since been found
190
560888
1875
ئەنجام بڤی شێوەی ژهینگێ وەرە یێن
09:34
in countless other experiments
around the globe,
around the globe,
191
562787
2396
هاتینە دیتن دژمارەکا مەزن یا ئەزموونان دا
09:37
from the US to India.
192
565207
2247
لسەرانسەری جیهانی، بگرە ژئەمریکا بو هندێ.
09:41
So ...
193
569613
1220
ڤێجا...
09:43
here's what I've learned.
194
571680
1334
ئەها ئەز ڤی تشتی فێربوویم.
09:45
When it comes to poverty,
195
573995
2156
دەمێ دهێتە هەژارییێ،
09:48
we, the rich, should stop
pretending we know best.
pretending we know best.
196
576175
5116
ئەم، دەولەمەند، پێتڤییە
ژنیشاندانا وێ چەندێ براوەستین کو
ژنیشاندانا وێ چەندێ براوەستین کو
ئەم باشتر ژوان دزانین.
09:54
We should stop sending shoes
and teddy bears to the poor,
and teddy bears to the poor,
197
582211
2754
پێتڤییە ئەم براوەستین ژهنارتنا پێلاڤان و
هرچێن بچوویک بو هەژاران.
هرچێن بچوویک بو هەژاران.
09:56
to people we have never met.
198
584989
1521
بۆ وان مرۆڤێن ئەم چ جاران لهەڤ نەهاتین.
09:58
And we should get rid of the vast
industry of paternalistic bureaucrats
industry of paternalistic bureaucrats
199
586534
3533
و لسەر مە پێتڤییە ژوێ پیشەسازییا مەزن
یا پێشنیارێن بیوروکراتی قورتال بکەین
یا پێشنیارێن بیوروکراتی قورتال بکەین
10:02
when we could simply
hand over their salaries
hand over their salaries
200
590091
2181
لدەمەکێ ئەم بسانەهی دشێین
مووچێن وان بدەینە
مووچێن وان بدەینە
10:04
to the poor they're supposed to help.
201
592296
1806
وان هەژارێن دا ئەو چاڤێ خوە دەنێ.
10:06
(Applause)
202
594126
2296
(دەست قووتان)
10:08
Because, I mean, the great
thing about money
thing about money
203
596446
2873
ژبەرکو، مەرەما من ئەوە، تشتێ
جوان دەربارەی پارەی ئەوە کو خەلک
جوان دەربارەی پارەی ئەوە کو خەلک
10:11
is that people can use it
to buy things they need
to buy things they need
204
599343
2351
دشێت بکاربینیت داکو وان
تشتێن ئەو پێتڤی پێ بکرن
تشتێن ئەو پێتڤی پێ بکرن
10:13
instead of things that self-appointed
experts think they need.
experts think they need.
205
601718
3153
لشوینا وان تشتێن هاتینە دەستنیشانکرن و
شارەزا هزردکەن ئەو پێتڤی نە.
شارەزا هزردکەن ئەو پێتڤی نە.
10:17
Just imagine how many brilliant scientists
and entrepreneurs and writers,
and entrepreneurs and writers,
206
605882
4404
بتنێ هزربکە کا نوکە چەند
زانا و کارساز و نڤێسەر،
زانا و کارساز و نڤێسەر،
10:22
like George Orwell,
207
610310
1151
وەک جورج ئورێل،
10:23
are now withering away in scarcity.
208
611485
2790
یێ بەرزە دبن دناڤ نەبوون و کێمبوونێ دا.
10:26
Imagine how much energy
and talent we would unleash
and talent we would unleash
209
614299
2456
هزربکە دا چەند وزە و بەهرە دەرکەڤیت
10:28
if we got rid of poverty once and for all.
210
616779
2739
ئەگەر مە خوە ژهەژارییێ
بئێکجاری خلاس کربایە.
بئێکجاری خلاس کربایە.
10:31
I believe that a basic income would work
like venture capital for the people.
like venture capital for the people.
211
619542
4352
ئەز باوەر دکەم داهاتەکێ بنەرەت دا ڕەفتارێ
کەت وەک سەرمایەکێ بەرهەمهێنەر بو خەلکی.
کەت وەک سەرمایەکێ بەرهەمهێنەر بو خەلکی.
10:37
And we can't afford not to do it,
212
625093
2044
و مە ئێدی پێ چێنابیت ئەگەر
ئەم ڤێ چەندێ ئەنجام نەدەین،
ئەم ڤێ چەندێ ئەنجام نەدەین،
10:39
because poverty is hugely expensive.
213
627161
2845
ژبەرکو هەژاری
بشێوەیەکێ مەزن یا ببهایە.
بشێوەیەکێ مەزن یا ببهایە.
10:42
Just look at the cost of child poverty
in the US, for example.
in the US, for example.
214
630546
3392
بو نمونە، بتنێ بەرێ خوە بدە
بهایێ هەژارییا زاروکی لئەمریکا.
بهایێ هەژارییا زاروکی لئەمریکا.
10:45
It's estimated at 500 billion
dollars each year,
dollars each year,
215
633962
4232
سالانە دگەهیتە ٥٠٠ ملیار دولاران،
10:50
in terms of higher health care
spending, higher dropout rates,
spending, higher dropout rates,
216
638218
2948
ئەڤە هەمی و هێشتا چاڤدێرییا ساخلەمی
یا گرانە، ڕێژێن خزمەتێن بکران خرابترن،
یا گرانە، ڕێژێن خزمەتێن بکران خرابترن،
10:53
and more crime.
217
641190
1383
و پتر تاوان.
10:54
Now, this is an incredible waste
of human potential.
of human potential.
218
642597
3880
نوکە، ئەڤە بهەدەردانەکا
مەزنە یا شیانێن مروڤی.
مەزنە یا شیانێن مروڤی.
11:00
But let's talk about
the elephant in the room.
the elephant in the room.
219
648365
2201
بەلـێ پا دا دەربارەی
فیلی باخڤین دژوورێ ڤە.
فیلی باخڤین دژوورێ ڤە.
11:03
How could we ever afford
a basic income guarantee?
a basic income guarantee?
220
651326
3012
ئەرێ دێ چەوا شێین گەرەنتییا
داهاتەکێ بنەرەت بدەست خوەڤە ئینین.
داهاتەکێ بنەرەت بدەست خوەڤە ئینین.
11:07
Well, it's actually a lot cheaper
than you may think.
than you may think.
221
655052
3099
باشە، براستی ئەو گەلەک
ئەرزانترە ژ ئەوا تو هزر بو دکەی.
ئەرزانترە ژ ئەوا تو هزر بو دکەی.
11:10
What they did in Dauphin is finance it
with a negative income tax.
with a negative income tax.
222
658175
3564
یاکو وان لداوفن ئەنجام دای ئابووریکرنا وێ
یە بباجا داهاتەکێ نەرێنی
یە بباجا داهاتەکێ نەرێنی
11:13
This means that your income is topped up
223
661763
2008
ئەڤە وێ چەندێ دگەهینیت
داهاتێ تە زێدە دبیت
داهاتێ تە زێدە دبیت
11:15
as soon as you fall
below the poverty line.
below the poverty line.
224
663795
2412
هەر دەمێ تو دچییە
دبن هێلا هەژارییێ دا.
دبن هێلا هەژارییێ دا.
11:18
And in that scenario,
225
666231
1362
و دوێ سیناریویێ دا،
11:19
according to our economists'
best estimates,
best estimates,
226
667617
2514
لدویف باشترین تەخمینا ئابووریناسێن مە،
11:22
for a net cost of 175 billion --
227
670155
3025
ئەڤ چەندە دێ ڕوویدەت ب ١٧٥ ملیاران --
11:25
a quarter of US military spending,
one percent of GDP --
one percent of GDP --
228
673204
4907
چارێکەکا مەزاختننێن لەشکەرێ ئەمریکی، ١٪ ژ
بەرهەمێ نافخویی بو تاکەکێ نافخویی [GDP] --
بەرهەمێ نافخویی بو تاکەکێ نافخویی [GDP] --
11:30
you could lift all impoverished Americans
above the poverty line.
above the poverty line.
229
678135
3554
تو دشێی هەمی تشتان بلندتر لێ
بکەی ژهێلا هەژارییێ بو ئەمریکییان.
بکەی ژهێلا هەژارییێ بو ئەمریکییان.
11:34
You could actually eradicate poverty.
230
682566
3141
تو دشێی براستیژی هەژارییێ ژناڤ ببەی.
11:38
Now, that should be our goal.
231
686142
1802
پێتڤییە نوکە، ئەڤ چەندە ئارمانجە مە بیت.
11:40
(Applause)
232
688716
1084
(دەست قووتان)
11:41
The time for small thoughts
and little nudges is past.
and little nudges is past.
233
689824
2932
دەمێ هزرێن و پالدانێن بچوویک یێ بووری.
11:44
I really believe that the time has come
for radical new ideas,
for radical new ideas,
234
692780
3308
ئەز براستیژی هزر دکەم دەمێ هزرێن
نوی یێن بنگەهی و شورەشگێری یێ هاتی،
نوی یێن بنگەهی و شورەشگێری یێ هاتی،
11:48
and basic income is so much more
than just another policy.
than just another policy.
235
696112
3200
و داهاتێ بنەرەت گەلەک
پترە ژیاساییەکا دی یا سادە.
پترە ژیاساییەکا دی یا سادە.
11:51
It is also a complete rethink
of what work actually is.
of what work actually is.
236
699336
4638
هەروەسا ئەو دووبارە هزرکرنەکا تەمامە
دەربارەی وێ چەندێ کا کار براستی چییە.
دەربارەی وێ چەندێ کا کار براستی چییە.
11:55
And in that sense,
237
703998
1670
و ژبەر ڤێ چەندێ،
11:57
it will not only free the poor,
238
705692
1792
ئەو بتنێ هەژاری ئازاد ناکەت،
12:00
but also the rest of us.
239
708532
1468
بەلکو مە هەمییان.
12:03
Nowadays, millions of people feel
240
711261
2246
نوکە، ملیونەهان خەلکی
هەست دکەن کو کارێن وان
هەست دکەن کو کارێن وان
12:05
that their jobs have little
meaning or significance.
meaning or significance.
241
713531
2506
چ ڕامان یان گرنگییێن هوسا بو نینن.
12:08
A recent poll among 230,000 employees
242
716061
2817
ڕاپرسینەکا ڤان دوماهییا
دناڤبەرا ٢٣٠،٠٠٠ کارمەندان
دناڤبەرا ٢٣٠،٠٠٠ کارمەندان
12:10
in 142 countries
243
718902
1906
ل ١٤٢ وەلاتان
12:12
found that only 13 percent of workers
actually like their job.
actually like their job.
244
720832
4665
دیارکر کو بتنێ ١٣٪ ژکرێکاران
براستی حەز ژکارێ خوە دکەن.
براستی حەز ژکارێ خوە دکەن.
12:18
And another poll found that as much
as 37 percent of British workers
as 37 percent of British workers
245
726600
3667
و ڕاپرسینەکا دی دیارکر کو پتر
ژ ٣٧٪ ژکرێکارێن بریتانی هزردکەن
ژ ٣٧٪ ژکرێکارێن بریتانی هزردکەن
12:22
have a job that they think
doesn't even need to exist.
doesn't even need to exist.
246
730291
2930
کو ئەو کارێن ئەو دکەن هەما
پێتڤی بهەبوونێ ژی نی نینە.
پێتڤی بهەبوونێ ژی نی نینە.
12:26
It's like Brad Pitt says in "Fight Club,"
247
734387
2294
ئەڤە وەکی براد پیتی یە دەمێ
دفلمێ "فایت کلوب،" دا دبێژیت
دفلمێ "فایت کلوب،" دا دبێژیت
12:28
"Too often we're working jobs we hate
so we can buy shit we don't need."
so we can buy shit we don't need."
248
736705
3656
"گەلەک جاران ئەم وان کارێن مە نەڤێین دکەین
داکوبشێین وان تشتان بکرین یێن ئەم نەپێتڤی"
داکوبشێین وان تشتان بکرین یێن ئەم نەپێتڤی"
12:32
(Laughter)
249
740385
1478
(کەنین)
12:33
Now, don't get me wrong --
250
741887
1397
نوکە، خەلەت دمن نەگەهن --
12:35
I'm not talking about the teachers
and the garbagemen
and the garbagemen
251
743308
2554
ئەز لڤێرە دەربارەی ماموستایان
و زەلامێن پاقشکرنێ
و زەلامێن پاقشکرنێ
12:37
and the care workers here.
252
745886
1482
و کارکەرێن چاڤدێرییێ نائاخڤم.
12:39
If they stopped working,
253
747392
1614
ئەگەر ئەو براوەستن ژکارکرنێ،
12:41
we'd be in trouble.
254
749030
1317
ئەم دا دئاریشێ دا بین.
12:42
I'm talking about all those well-paid
professionals with excellent résumés
professionals with excellent résumés
255
750990
3625
من بەحسێ وان کارێن بگەلەک پارەیە
و خودان باشترین سیڤی وی کاری دکەن
و خودان باشترین سیڤی وی کاری دکەن
12:46
who earn their money doing ...
256
754639
1805
ئەوێن پارێن خوە بدەست
خوەڤە دئینن ب...
خوەڤە دئینن ب...
12:48
strategic transactor peer-to-peer meetings
257
756468
2036
کومبوونێن کەس-ب-کەس
یێن شاندێن ستراتیژی یێن
یێن شاندێن ستراتیژی یێن
12:50
while brainstorming the value
add-on of disruptive co-creation
add-on of disruptive co-creation
258
758528
3032
کو تێدا هزر دهێنە کرن
دەربارەی بهایێ زێدەکرنا ژناڤبرنا
دەربارەی بهایێ زێدەکرنا ژناڤبرنا
داهێنانا پێکڤە دجڤاکێ ئێکگرتی دا.
12:53
in the network society.
259
761584
1173
12:54
(Laughter)
260
762781
1023
(کەنین)
12:55
(Applause)
261
763828
1018
(دەست قوتان)
12:56
Or something like that.
262
764870
1202
یان تشتەکێ بوی شێوەی.
12:58
Just imagine again how much
talent we're wasting,
talent we're wasting,
263
766096
2924
بتنێ بینە پێشچاڤێن خوە ئەم
یێ چەند بەهرەییێ بهەدەرددین،
یێ چەند بەهرەییێ بهەدەرددین،
13:01
simply because we tell our kids
they'll have to "earn a living."
they'll have to "earn a living."
264
769044
3840
ژبەرکو ئەم یێ دبێژینە زاروکێن خوە لسەر
وان پێتڤییە ئەو "ژیانێ بدەست خوەڤە بینن"
وان پێتڤییە ئەو "ژیانێ بدەست خوەڤە بینن"
13:05
Or think of what a math whiz working
at Facebook lamented a few years ago:
at Facebook lamented a few years ago:
265
773638
3742
یان هزرکە هەواییەکێ بیرکاریێ چ کاردکەت
دفەیسبووکی دا یێ کو ئەم شەرمزارکرین
دفەیسبووکی دا یێ کو ئەم شەرمزارکرین
بەری چەند سالان:
13:09
"The best minds of my generation
266
777404
1862
باشترین مێشکێن نفشێ من"
13:11
are thinking about how
to make people click ads."
to make people click ads."
267
779290
3113
یێ هزردکەن کا دێ چەوا وەل خەلکی کەن کو
کلیکان لریکلامان بدەن."
کلیکان لریکلامان بدەن."
13:16
I'm a historian.
268
784699
1245
ئەز مێژوونڤیسەکم.
13:18
And if history teaches us anything,
269
786992
2069
و ئەگەر مێژوو تشتەکی بتنێ نیشا مە بدەت،
13:21
it is that things could be different.
270
789085
2792
ئەوە کو تشت دهێنە گوهارتن.
13:23
There is nothing inevitable
271
791901
1391
چ تشتێ حەتمی نینە
13:25
about the way we structured our society
and economy right now.
and economy right now.
272
793316
2957
دەربارەی ئەو ڕێکا مە جڤاک
و ئابوورێ خوە ئاڤاکری نوکە.
و ئابوورێ خوە ئاڤاکری نوکە.
13:28
Ideas can and do change the world.
273
796297
2356
هزر دشێن جیهانێ بگوهورن
و ئەو دگوهورن ژی.
و ئەو دگوهورن ژی.
13:30
And I think that especially
in the past few years,
in the past few years,
274
798677
2511
و ئەز هزردکەم بتایبەتی
دڤان دچەند سالێن دووماهییێ دا،
دڤان دچەند سالێن دووماهییێ دا،
13:33
it has become abundantly clear
275
801212
1429
بشێوەیەکێ مەزن یا دیاربووی
13:34
that we cannot stick to the status quo --
276
802665
1953
کو ئەم نەشێین خوە
برەوشا نوکەڤە گرێدەین --
برەوشا نوکەڤە گرێدەین --
13:36
that we need new ideas.
277
804642
1575
کو ئەم پێتڤی بهزرێن نوی نە.
13:40
I know that many of you
may feel pessimistic
may feel pessimistic
278
808499
3213
ئەز دزانم کو دبیت گەلەک ژهەوە
درەشبینبن دەربارەی
درەشبینبن دەربارەی
13:43
about a future of rising inequality,
279
811736
2063
پاشەڕۆژەکا سەرهلدانا نە یەکسانییێ،
13:45
xenophobia
280
813823
1277
ترس و کەرب ژبیانییان
13:47
and climate change.
281
815124
1196
و گوهورینا کەشێ هەوای.
13:48
But it's not enough
to know what we're against.
to know what we're against.
282
816986
2218
بەلـێ پا ئەڤە نە بەسە
بزانین کا ئەم لدژی چ نە.
بزانین کا ئەم لدژی چ نە.
13:51
We also need to be for something.
283
819228
1612
هەروەسا دڤێت ئەم دگەل تشتەکی بین.
13:52
Martin Luther King didn't say,
"I have a nightmare."
"I have a nightmare."
284
820864
2534
مارتن لوتەر کینگی نەگوتبوو،
"من کابوویسەک یێ هەی."
"من کابوویسەک یێ هەی."
13:55
(Laughter)
285
823422
1873
(کەنین)
13:57
He had a dream.
286
825319
1159
ئەوی خەونەک هەبوو.
13:58
(Applause)
287
826502
1079
(دەست قوتان)
13:59
So ...
288
827605
1152
ڤێجا...
14:01
here's my dream:
289
829835
1225
ئەڤەیە خەونا من:
14:04
I believe in a future
290
832303
1638
ئەز باوەرییێ بپاشەڕۆژەکێ دئینم
14:05
where the value of your work
is not determined
is not determined
291
833965
2353
یێ کو بهایێ کارێ تە
نەهێتە دیارکرن بقەبارێ مووچێ تە،
نەهێتە دیارکرن بقەبارێ مووچێ تە،
14:08
by the size of your paycheck,
292
836342
1477
14:09
but by the amount of happiness you spread
293
837843
2032
بەلـێ ب وێ ڕێژا
کەیفخوەشییێ یاکو تو بەلاڤ دکەی
کەیفخوەشییێ یاکو تو بەلاڤ دکەی
14:11
and the amount of meaning you give.
294
839899
1977
و بوێ ڕێژا ڕامانێ یا کو تو ددەیێ.
14:13
I believe in a future
295
841900
1232
ئەز باوەرییێ بپاشەڕۆژەکێ دئینم
14:15
where the point of education is not
to prepare you for another useless job
to prepare you for another useless job
296
843156
3660
یێکو مەرەما فێرکرن و پەروەردەکرنێ
نە ئەو بیت کو تە ئامادە بکەت بو
کارەکێ دی یێ بێ مفا
کارەکێ دی یێ بێ مفا
14:18
but for a life well-lived.
297
846840
1610
بەلـێ پابو ژیانەکا بباشترین شێوەتێدا بژی.
14:21
I believe in a future
298
849204
1279
ئەز باوەرییێ بپاشەڕۆژەکێ دئینم یێکو
هەبوون بێی هەژاری نە بەرژەوەندی بیت
هەبوون بێی هەژاری نە بەرژەوەندی بیت
14:22
where an existence
without poverty is not a privilege
without poverty is not a privilege
299
850507
3094
14:25
but a right we all deserve.
300
853625
2013
بەلکو ئێک ژمافان بیت
ئەم هەمی ژهەژی.
ئەم هەمی ژهەژی.
14:27
So here we are.
301
855662
1465
ڤێجا ئەڤە ئەم لڤێرە.
14:29
Here we are.
302
857151
1151
ئەڤە ئەم لڤێرە.
14:30
We've got the research,
we've got the evidence
we've got the evidence
303
858326
2190
مە خواندنا زانستی یا هەی
مە بەلگە یا هەی
مە بەلگە یا هەی
14:32
and we've got the means.
304
860540
1163
و مە خەون یێن هەین.
14:33
Now, more than 500 years after Thomas More
first wrote about a basic income,
first wrote about a basic income,
305
861727
3909
نوکە، پتر ژ ٥٠٠ سالانە پشتی توماس موری
ئێکەم جار دەربارەی داهاتەکێ بنەرەت نڤێسای،
ئێکەم جار دەربارەی داهاتەکێ بنەرەت نڤێسای،
14:37
and 100 years after George Orwell
discovered the true nature of poverty,
discovered the true nature of poverty,
306
865660
4055
و ١٠٠ سالان پشتی جورج ئوروێلی سروشتێ دروست
یێ هەژارییێ ئاشکەرا کری،
یێ هەژارییێ ئاشکەرا کری،
14:41
we all need to change our worldview,
307
869739
2441
لسەر مە هەمییان پێتڤییە
نێرینا خوە دەربارەی جیهانێ بگوهورین
نێرینا خوە دەربارەی جیهانێ بگوهورین
14:44
because poverty
is not a lack of character.
is not a lack of character.
308
872204
2989
،ژبەرکو ڕامانا هەژارییێ
نەبوونا کەسایەتییێ نینە.
نەبوونا کەسایەتییێ نینە.
14:47
Poverty is a lack of cash.
309
875832
2568
هەژاری نەبوونا پارەی یە.
14:51
Thank you.
310
879321
1184
سوپاس بوهەوە.
14:52
(Applause)
311
880529
4423
(دەست قوتان)
ABOUT THE SPEAKER
Rutger Bregman - HistorianRutger Bregman is the author of "Utopia for Realists."
Why you should listen
Rutger Bregman is one of Europe's most prominent young thinkers. The 28-year-old historian and author has published four books on history, philosophy and economics. His book Utopia for Realists -- on universal basic income and other radical ideas -- has been translated in more than 20 languages. His work has been featured in The Washington Post and The Guardian and on the BBC.
Rutger Bregman | Speaker | TED.com