TED2019
Sarah Kay: "A Bird Made of Birds"
سارا کای: باڵندەیەکی دروستکراوی باڵندەکان
Filmed:
Readability: 3
1,727,091 views
گەردوون پێش ئێستا ئەو هۆنراوەیەی نووسیەوە کەوا پلانتان دادەنا بینووسن." سارا کای دەڵێت، قسەی هاوڕێیەکییەتی، کاڤا ئەکبەری شاعیر. بە پپێشکەشکردنی :باڵندەیەکی دروستکراوی باڵندەکان، پێمان دەڵێت چۆن و لە کوێ هۆنراوەکە دەدۆزێتەوە، ( هەروها کای خانەخوی پڕۆگرامی پۆدکستی تێدە، ئیکس گۆێ لە ئەستێرەی بەرنامەی بۆداکست بگرە لە ئەستێرە.
Sarah Kay - Poet
A performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Full bio
A performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I have a friend named Kaveh Akbar,
who is a fellow poet.
who is a fellow poet.
0
915
5227
هاوڕێیەکەم هەیە ناوی کاڤا ئەکبار،
هاوەڵی شاعیرێکە.
هاوەڵی شاعیرێکە.
00:18
And Kaveh found this photo online
1
6721
2773
و کاڤا ئەو وێنەیەی لە
ئەنتەرنێت دۆزییەوە
ئەنتەرنێت دۆزییەوە
00:21
of the anatomical heart of a blue whale
2
9518
3662
دڵی نەهەنگێکی شینی توێکراو
00:25
that scientists had hung
on a hook from the ceiling,
on a hook from the ceiling,
3
13204
3810
کەوا زاناکان بە بنمیچەکەوە
هەڵیانواسیوە،
هەڵیانواسیوە،
00:29
which is how they were able to observe
that the heart of a blue whale
that the heart of a blue whale
4
17038
3519
چۆن توانیان تێبینی بکەن
کەوا دڵی نەهەنگە شینەکە
کەوا دڵی نەهەنگە شینەکە
00:32
is big enough that a person
can stand up fully inside of it.
can stand up fully inside of it.
5
20581
4390
ئەوەندە گەورەیە کەوا
کەسێک بتوانیت لەناوی ڕابوەستێت.
کەسێک بتوانیت لەناوی ڕابوەستێت.
00:37
And when Kaveh shared this photo online,
6
25499
2908
کاتێک کاڤا ئەو وێنەیەی
لە ئەنتەرنێت بڵاوکردەوە،
لە ئەنتەرنێت بڵاوکردەوە،
00:40
he did so with the caption,
7
28431
2150
ئەوەی لەناو نیشانەکەی نووسی،
00:42
"This is another reminder
8
30605
2623
ئەوە ئاگادارکردنەوەیەکی دیکەیە"
00:45
that the universe has already written
the poem you were planning on writing."
the poem you were planning on writing."
9
33252
5793
کەوا گەردوون ئەو هۆنراوەیەی
نووسیوە کەوا پلاندادەنیت بینووسیت."
نووسیوە کەوا پلاندادەنیت بینووسیت."
00:52
And when I first saw that,
I was horrified.
I was horrified.
10
40197
3050
و کاتێک سەرەتا بینیم،
ترسام.
ترسام.
00:55
I was like, "Come on, man!
I'm trying to invent new metaphors!
I'm trying to invent new metaphors!
11
43271
3530
بەوشێوەیە بووم، دەی، پیاو!
هەوڵدەدەم مێتافۆرێکی نوێ دابهێنم!
هەوڵدەدەم مێتافۆرێکی نوێ دابهێنم!
00:58
I'm trying to discover beauty
that hasn't been discovered yet.
that hasn't been discovered yet.
12
46825
2938
هەوڵدەدەم جوانی بدۆزمەوە
کەوا هێشتا نەدۆزراوەتەوە.
کەوا هێشتا نەدۆزراوەتەوە.
01:01
What do you mean, the universe
is always going to get there before me?"
is always going to get there before me?"
13
49787
3397
مەبەستت چییە، کەون هەمێشە
پێش من دەستی بەوێ دەگات؟"
پێش من دەستی بەوێ دەگات؟"
01:05
And I know this isn't
a uniquely poet problem,
a uniquely poet problem,
14
53208
3560
و دەزانم گرفتێکی
دەگمەنی شاعیر نییە
دەگمەنی شاعیر نییە
01:08
but on days when the world
feels especially big
feels especially big
15
56792
5232
بەڵام ڕۆژێک کاتێک جیهان هەستی
بە گەورەیەکی تایبەتی دەکرد
بە گەورەیەکی تایبەتی دەکرد
01:14
or especially impossible
16
62048
2230
یان بەتایبەتی مەحاڵ
01:16
or especially full of grandeur,
17
64302
3019
یانی بەتایبەتی پڕ لە جوانی،
01:19
those are the days when I feel,
18
67345
1801
ئەو ڕۆژانەیە کاتێک هەست دەکەم،
01:22
"What do I possibly have to contribute
19
70492
3241
پێویستە هاوبەشی بەچی بکەم"
01:25
to all of this?"
20
73757
1426
بە هەموو ئەمانە؟
ماوەیەکی کەمە، ئەو ڤیدیۆیەم بینی
لەوانەیە هەندێک لە ئێوش بینیبیتیان.
لەوانەیە هەندێک لە ئێوش بینیبیتیان.
01:28
Not long ago, I saw this video
that some of you may have seen.
that some of you may have seen.
21
76503
2929
01:31
It makes the internet rounds
every couple of months.
every couple of months.
22
79456
2938
ئەوە وادەکەت ئینتەرنێتەکە بخولێتەوە
هەموو دوو مانگێک.
هەموو دوو مانگێک.
01:34
There are these birds
that are called starlings,
that are called starlings,
23
82418
2545
ئەو باڵندانە
کەوا پێیان دەڵێن ڕیشۆڵە،
کەوا پێیان دەڵێن ڕیشۆڵە،
01:36
and they fly in what's
called a "murmuration,"
called a "murmuration,"
24
84987
3476
و دەفڕەن بەشێوەی
"پۆل ،"
"پۆل ،"
01:40
which is generally
just a big cloud of birds.
just a big cloud of birds.
25
88487
2926
بەشێوەیەکی گشتی
تەنها هەورێکی گەورەی باڵندەکانە.
تەنها هەورێکی گەورەی باڵندەکانە.
01:43
And someone happened to catch
a quick video on their phone
a quick video on their phone
26
91940
3967
و کەسێک ئەو هەلەی بۆ ڕەخسا
بە مۆبایلەکەی خێرا ڤیدیۆیان بگرێت
بە مۆبایلەکەی خێرا ڤیدیۆیان بگرێت
01:47
of these starlings flying.
27
95931
2310
کاتێک ئەو ڕیشۆلانە دەفرن.
01:50
And at first, it's just an amorphous blob,
28
98265
3152
و لەسەرەتادا. تەنها پەڵەیەکی نادیارە،
01:53
and then there's a moment
where the birds shift,
where the birds shift,
29
101441
2952
و دوای کەمێک
باڵندەکان دەگۆڕێن،
باڵندەکان دەگۆڕێن،
01:56
and they form the shape of a starling
30
104417
4458
و بۆ شێوەی ڕیشۆڵەکە
02:00
in the sky!
31
108899
1651
لە ئاسمان!
02:02
(Laughter)
32
110574
1009
(پێکەنین)
02:03
And as soon as I saw it, I was like,
33
111607
2023
و کاتێک بینیم. من وەکو،
02:05
(Gasps) "The universe has already
written the poem
written the poem
34
113654
2403
(هەناسەبڕکێ)"
گەردوون پیشتر هۆنراوەکەی نووسیەوە
گەردوون پیشتر هۆنراوەکەی نووسیەوە
02:08
you were planning on writing!"
35
116081
1567
کاتێک پلانت دادەنا بینووسیت!"
02:09
(Laughter)
36
117672
1080
(پێکەنین)
02:10
Except, for the first time,
it didn't fill me with despair.
it didn't fill me with despair.
37
118776
3290
بێجگەلە. یەکەم جار
نائومێدی نەکردم.
نائومێدی نەکردم.
02:14
Instead, I thought, "OK.
38
122090
3054
لەجیاتی، بیر، "باش.
02:17
Maybe it's not my job
to invent something new.
to invent something new.
39
125168
4741
لەوانەیە ئەوە کاری من نەبێت
شتێکی نوێ دابهێنم.
شتێکی نوێ دابهێنم.
02:21
Maybe instead it's my job to listen
to what the universe is showing me
to what the universe is showing me
40
129933
5582
لەوانەیە لە جیاتی کارەکەم گوێ لەوە بگرم
کەوان چیم پیشان دەدات
کەوان چیم پیشان دەدات
02:28
and to keep myself open
to what the universe offers,
to what the universe offers,
41
136674
4493
و خۆم بە کراوەیی هێشتەوە
بۆ ئەوەی گەردوون پێشنیاری دەکات.
بۆ ئەوەی گەردوون پێشنیاری دەکات.
02:33
so that when it's my turn,
42
141191
2485
کەواتە کاتێک نۆرەم دێت،
02:35
I can hold something to the light,
43
143700
2429
دەتوانم شتێک هەڵگرم بۆ ڕوناکییەکە،
02:38
just for a moment,
44
146153
2049
تەنها بۆ ساتێک،
02:40
just for as long as I have.
45
148226
2234
تەنها تا کاتم هەیە.
02:43
The universe has already written the poem
46
151942
4589
گەردوون پێش ئێستا هۆنراوەکەی نووسیوە
02:48
that you were planning on writing.
47
156555
3217
کەوا تۆ پلانت دادەنا بینووسیت.
02:51
And this is why
48
159796
1687
لەبەر ئەمە
02:53
you can do nothing
but point at the flock of starlings
but point at the flock of starlings
49
161507
5752
ناتوانیت هیچ شتێک بکەیت
بەڵام پیشاندانی پۆلێک ڕیشۆڵە
بەڵام پیشاندانی پۆلێک ڕیشۆڵە
02:59
whose bodies rise and fall
in inherited choreography,
in inherited choreography,
50
167283
6125
بەرز و نزمی لاشەیان
دەبێتە سەما،
دەبێتە سەما،
03:05
swarming the sky in a sweeping curtain
51
173432
3773
ئاسمانێکی جەنجاڵ لە گسکدانی پەردەیەک
03:09
that, for one blistering moment,
52
177229
3026
کەوا، بۆ یەک خولەکی بەهێز،
03:12
forms the unmistakeable shape
53
180279
2562
شێوەکەیان ئاشکرا و ڕوونە
03:14
of a giant bird
54
182865
1659
وەک باڵندەیەکی زەبەلاح
03:16
flapping against the sky.
55
184548
2162
شەقەی باڵ لە ئاسماندا.
03:19
It is why your mouth forms an "o"
56
187351
4035
ئەوکاتەیە کە دەمت شێوە
"ئۆ" وەردەگرێت
"ئۆ" وەردەگرێت
03:23
that is not a gasp,
57
191410
1474
ئەوە هەناسەبرکێ نییە،
03:24
but rather, the beginning of,
58
192908
2560
بەڵام زیاتر، لە دەست پێکەکەیدا
03:27
"Oh. Of course."
59
195492
2807
ئۆ . بەدڵنییایەوە".
03:30
As in, of course the heart of a blue whale
is as large as a house
is as large as a house
60
198323
6089
وەک لە، بیگومان دڵی نەهەنگە شینەکە
گەورەیە هێندەی خانویەک
گەورەیە هێندەی خانویەک
03:36
with chambers tall enough
to fit a person standing.
to fit a person standing.
61
204436
4336
لەگەڵ درێژی ژووری نووستن
گونجاوە کەسێک تێدا ڕابوەستێت.
گونجاوە کەسێک تێدا ڕابوەستێت.
03:40
Of course a fig becomes possible
62
208796
3899
بیگومان هەنجیرەکە بەردەست دەبێت
03:44
when a lady wasp lays her eggs
inside a flower,
inside a flower,
63
212719
4527
کاتێک خانمێکی زەردەواڵە هێلکەکانی دادەنێت
لە ناو گوڵێک،
لە ناو گوڵێک،
03:49
dies and decomposes,
64
217270
2915
دەمرێت، بە هۆکارێک دەمرێت،
03:52
the fruit, evidence of her transformation.
65
220209
3716
میوەکە، بەڵگەیە بۆ گۆڕانەکانی.
03:55
Sometimes, the poem is so bright,
66
223949
3414
هەندێک جار، هۆنراوەیەک زۆر درەوشاوەیە،
03:59
your silly language will not stick to it.
67
227387
3274
زمانە بێکەڵکەکەت لەسەری ناوەستێت.
04:02
Sometimes, the poem is so true,
68
230685
3334
هەندێک جار، هۆنراوەکە زۆر ڕاستە
04:06
nobody will believe you.
69
234043
2328
کەس باوەڕت پێناکات.
04:08
I am a bird
70
236395
2703
من باڵندەیەکەم
04:11
made of birds.
71
239122
2718
دروستکراوی باڵندەکانم.
04:13
This blue heart a house
you can stand up inside of.
you can stand up inside of.
72
241864
3921
ئەو دڵە شینەی خانووەکە
کە دەتوانیت لە ناوی ڕابوەستیت.
کە دەتوانیت لە ناوی ڕابوەستیت.
04:17
I am dying
73
245809
2304
من دەمرم
04:20
here
74
248137
1660
لێرە
04:21
inside this flower.
75
249821
3583
لەناو ئەو گوڵە.
04:26
It is OK.
76
254140
1755
ئەوە باشە.
04:27
It is what I was put here to do.
77
255919
2980
من بۆ ئەوە لێرەم.
04:30
Take this fruit.
78
258923
2594
ئەوە میوەیە بگرە.
04:33
It is what I have to offer.
79
261541
2659
من ئەوەم هەیە بیبەخشم
04:36
It may not be first,
80
264224
2152
لەوانەیە یەکەم جارم نەبێت،
04:38
or ever best,
81
266400
1980
یان تا ئێستا باشترین نییە،
04:40
but it is the only way to be sure
82
268404
2590
بەڵام ئەوە تاکە ڕێگەیە بۆ ئەوەی دڵنیابیت
04:43
that I lived at all.
83
271018
2396
کەوا من بەو شێوەیە ژیاوم.
04:46
(Applause)
84
274094
6194
(چەپڵەرێزان)
ABOUT THE SPEAKER
Sarah Kay - PoetA performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool.
Why you should listen
Plenty of 14-year-old girls write poetry. But few hide under the bar of the famous Bowery Poetry Club in Manhattan’s East Village absorbing the talents of New York’s most exciting poets. Not only did Sarah Kay do that -- she also had the guts to take its stage and hold her own against performers at least a decade her senior. Her talent for weaving words into poignant, funny, and powerful performances paid off.
Sarah holds a Masters degree in the art of teaching from Brown University and an honorary doctorate in humane letters from Grinnell College. Her first book, B, was ranked the number one poetry book on Amazon.com. Her second book, No Matter the Wreckage, is available from Write Bloody Publishing.
Sarah also founded Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Project VOICE runs performances and workshops to encourage people to engage in creative self-expression in schools and communities around the world.
Sarah Kay | Speaker | TED.com