TEDWomen 2016
Sisonke Msimang: If a story moves you, act on it
Sisonke Msimang: Jeśli opowieść was porusza, działajcie
Filmed:
Readability: 3.7
1,365,356 views
Opowieści są niezbędne, ale - według Sisonke Msimang - nie są tak magiczne, jak się wydają. W zabawnej i wnikliwej prelekcji Msimang kwestionuje wagę, jaką przywiązujemy do opowiadania historii, i podkreśla zmniejszające się znaczenie faktów. W krytycznym momencie, kiedy słuchanie bywa mylone z działaniem, Msimang zachęca nas do wyłączenia telefonów, odejścia od ekranów i wkroczenia do prawdziwego świata, by stworzyć plan sprawiedliwości.
Sisonke Msimang - Writer, activist
Sisonke Msimang untangles the threads of race, class and gender that run through the fabric of African and global culture. Full bio
Sisonke Msimang untangles the threads of race, class and gender that run through the fabric of African and global culture. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So earlier this year,
0
760
1616
Na początku roku
poinformowano mnie,
że wygłoszę prelekcję TED.
że wygłoszę prelekcję TED.
00:14
I was informed that I would be
doing a TED Talk.
doing a TED Talk.
1
2400
3816
Byłam na zmianę
podekscytowana i spanikowana.
podekscytowana i spanikowana.
00:18
So I was excited, then I panicked,
2
6240
1976
00:20
then I was excited, then I panicked,
3
8240
2016
Między wybuchami paniki i radości
00:22
and in between the excitement
and the panicking,
and the panicking,
4
10280
2536
zaczęłam się przygotowywać,
00:24
I started to do my research,
5
12840
2296
co oznaczało głównie guglowanie,
jak zrobić dobrą prelekcję TED.
jak zrobić dobrą prelekcję TED.
00:27
and my research primarily consisted
of Googling how to give a great TED Talk.
of Googling how to give a great TED Talk.
6
15160
4456
(Śmiech)
00:31
(Laughter)
7
19640
1216
Przeplatało się to z guglowaniem
Chimamandy Ngozi Adichie.
Chimamandy Ngozi Adichie.
00:32
And interspersed with that,
8
20880
1656
00:34
I was Googling Chimamanda Ngozi Adichie.
9
22560
2696
00:37
How many of you know who that is?
10
25280
1616
Ilu z was wie, kto to jest?
00:38
(Cheers)
11
26920
2776
(Okrzyki)
Guglowałam ją, zawsze to robię,
00:41
So I was Googling her
because I always Google her
because I always Google her
12
29720
2335
bo jestem jej fanką.
00:44
because I'm just a fan,
13
32080
1256
Poza tym ma ważne i interesujące
rzeczy do przekazania.
rzeczy do przekazania.
00:45
but also because she always has
important and interesting things to say.
important and interesting things to say.
14
33360
3616
Połączenie tych wyszukiwań
00:49
And the combination of those searches
15
37000
3456
ciągle prowadziło do jej prelekcji
00:52
kept leading me to her talk
16
40480
2616
o niebezpieczeństwie jednej historii,
00:55
on the dangers of a single story,
17
43120
3176
o tym, co dzieje się,
gdy mamy jedną perspektywę,
gdy mamy jedną perspektywę,
00:58
on what happens
when we have a solitary lens
when we have a solitary lens
18
46320
3376
01:01
through which to understand
certain groups of people,
certain groups of people,
19
49720
2496
przez którą chcemy zrozumieć
pewne grupy ludzi,
pewne grupy ludzi,
a to idealna prelekcja.
01:04
and it is the perfect talk.
20
52240
1960
01:07
It's the talk that I would have given
if I had been famous first.
if I had been famous first.
21
55720
4336
Taką prelekcję wygłosiłabym,
gdybym wcześniej stała się sławna.
gdybym wcześniej stała się sławna.
01:12
(Laughter)
22
60080
2176
(Śmiech)
Obie jesteśmy z Afryki.
01:14
You know, and you know,
like, she's African and I'm African,
like, she's African and I'm African,
23
62280
3376
Jesteśmy feministkami.
01:17
and she's a feminist and I'm a feminist,
24
65680
1936
Ona opowiada historie i ja też.
01:19
and she's a storyteller
and I'm a storyteller,
and I'm a storyteller,
25
67640
2176
Czułam, że to moja prelekcja.
01:21
so I really felt like it's my talk.
26
69840
1816
(Śmiech)
01:23
(Laughter)
27
71680
2736
Stwierdziłam, że nauczę się kodować
01:26
So I decided that I was going
to learn how to code,
to learn how to code,
28
74440
3296
i zhakuję internet.
01:29
and then I was going to hack the internet
29
77760
2016
Ściągnęłabym kopie tej prelekcji,
01:31
and I would take down all the copies
of that talk that existed,
of that talk that existed,
30
79800
3736
zapamiętałabym ją
01:35
and then I would memorize it,
31
83560
1416
i wygłosiłabym tutaj jako własną.
01:37
and then I would come here
and deliver it as if it was my own speech.
and deliver it as if it was my own speech.
32
85000
3256
Plan szedł całkiem dobrze,
z wyjątkiem kodowania.
z wyjątkiem kodowania.
01:40
So that plan was going really well,
except the coding part,
except the coding part,
33
88280
3176
Aż pewnego poranka, kilka miesięcy temu,
01:43
and then one morning a few months ago,
34
91480
3896
obudziła mnie informacja,
01:47
I woke up
35
95400
1576
01:49
to the news that the wife
of a certain presidential candidate
of a certain presidential candidate
36
97000
5456
że żona kandydata na prezydenta
wygłosiła przemówienie, które...
01:54
had given a speech that --
37
102480
2976
(Śmiech)
01:57
(Laughter)
38
105480
1936
(Brawa)
01:59
(Applause)
39
107440
2560
02:04
that sounded eerily like a speech
given by one of my other faves,
given by one of my other faves,
40
112960
4616
było dziwnie podobne
do przemówienia mojej kolejnej idolki,
do przemówienia mojej kolejnej idolki,
Michelle Obamy.
02:09
Michelle Obama.
41
117600
1216
(Okrzyki)
02:10
(Cheers)
42
118840
2096
Pomyślałam, że powinnam jednak
napisać własną prelekcję,
napisać własną prelekcję,
02:12
And so I decided that I should
probably write my own TED Talk,
probably write my own TED Talk,
43
120960
4016
02:17
and so that is what I am here to do.
44
125000
2496
i dlatego tu jestem,
02:19
I'm here to talk about
my own observations about storytelling.
my own observations about storytelling.
45
127520
4320
żeby podzielić się swoimi
obserwacjami na temat opowieści.
obserwacjami na temat opowieści.
02:24
I want to talk to you
about the power of stories, of course,
about the power of stories, of course,
46
132640
3976
Powiem o potędze opowiadania,
ale chcę też mówić o jego ograniczeniach,
02:28
but I also want to talk
about their limitations,
about their limitations,
47
136640
2936
zwłaszcza dla zainteresowanych
tematem sprawiedliwości społecznej.
tematem sprawiedliwości społecznej.
02:31
particularly for those of us
who are interested in social justice.
who are interested in social justice.
48
139600
4040
Odkąd Adichie wygłosiła
tę prelekcję 7 lat temu,
tę prelekcję 7 lat temu,
02:36
So since Adichie gave that talk
seven years ago,
seven years ago,
49
144280
2896
02:39
there has been a boom in storytelling.
50
147200
2256
opowiadanie historii ma się świetnie.
Opowieści są wszędzie.
02:41
Stories are everywhere,
51
149480
2736
Jeśli powtarzanie jednej,
przebrzmiałej opowieści jest niebezpieczne
przebrzmiałej opowieści jest niebezpieczne
02:44
and if there was a danger
in the telling of one tired old tale,
in the telling of one tired old tale,
52
152240
3936
trzeba cieszyć się
z wielu licznych opowieści i głosów.
z wielu licznych opowieści i głosów.
02:48
then I think there has got to be
lots to celebrate about the flourishing
lots to celebrate about the flourishing
53
156200
4336
02:52
of so many stories and so many voices.
54
160560
2776
Historie są lekiem na uprzedzenia.
02:55
Stories are the antidote to bias.
55
163360
2800
02:58
In fact, today, if you are middle class
and connected via the internet,
and connected via the internet,
56
166960
5056
Obecnie, jeśli należy się
do klasy średniej i ma internet,
do klasy średniej i ma internet,
można pobierać opowieści
jednym kliknięciem
jednym kliknięciem
03:04
you can download stories
at the touch of a button
at the touch of a button
57
172040
3136
czy pociągnięciem palca.
03:07
or the swipe of a screen.
58
175200
1376
Można słuchać podcastu
03:08
You can listen to a podcast
59
176600
1816
o dorastaniu dalitów w Kolkacie.
03:10
about what it's like
to grow up Dalit in Kolkata.
to grow up Dalit in Kolkata.
60
178440
3896
Można słuchać Aborygenów z Australii
03:14
You can hear an indigenous
man in Australia
man in Australia
61
182360
2496
mówiących o wyzwaniach i sukcesach
w wychowywaniu dzieci w godności i dumie.
w wychowywaniu dzieci w godności i dumie.
03:16
talk about the trials and triumphs
of raising his children in dignity
of raising his children in dignity
62
184880
4096
03:21
and in pride.
63
189000
1336
Opowieści budzą miłość.
03:22
Stories make us fall in love.
64
190360
1976
Zmniejszają i niwelują podziały.
03:24
They heal rifts and they bridge divides.
65
192360
3176
Mogą nam nawet ułatwić
03:27
Stories can even make it easier for us
66
195560
1856
rozmowę o śmierci ludzi,
którzy nie liczą się w społeczeństwie,
którzy nie liczą się w społeczeństwie,
03:29
to talk about the deaths
of people in our societies
of people in our societies
67
197440
2656
03:32
who don't matter,
because they make us care.
because they make us care.
68
200120
2456
bo wzbudzają w nas troskę.
03:34
Right?
69
202600
1200
03:36
I'm not so sure,
70
204800
1256
Nie jestem taka pewna,
a pracuję w Centrum Opowieści.
03:38
and I actually work for a place
called the Centre for Stories.
called the Centre for Stories.
71
206080
3080
03:41
And my job is to help to tell stories
72
209840
4416
Pomagam opowiadać historie,
które kwestionują dominujące narracje
o tym, jak to jest być czarnym,
o tym, jak to jest być czarnym,
03:46
that challenge mainstream narratives
about what it means to be black
about what it means to be black
73
214280
3536
muzułmaninem, uchodźcą,
czy kimś innym z podobnych kategorii,
czy kimś innym z podobnych kategorii,
03:49
or a Muslim or a refugee
or any of those other categories
or any of those other categories
74
217840
3056
o których się ciągle mówi.
03:52
that we talk about all the time.
75
220920
3016
Zaczęłam tę pracę
03:55
But I come to this work
76
223960
1216
z doświadczeniem jako działaczka
walcząca o sprawiedliwość społeczną.
walcząca o sprawiedliwość społeczną.
03:57
after a long history
as a social justice activist,
as a social justice activist,
77
225200
3496
Dlatego ciekawi mnie, w jaki sposób
04:00
and so I'm really interested in the ways
78
228720
2136
ludzie mówią o prawdziwych historiach
04:02
that people talk
about nonfiction storytelling
about nonfiction storytelling
79
230880
2696
jako o czymś więcej niż rozrywce,
04:05
as though it's about
more than entertainment,
more than entertainment,
80
233600
2336
jako katalizatorze działań społecznych.
04:07
as though it's about being
a catalyst for social action.
a catalyst for social action.
81
235960
2960
04:11
It's not uncommon to hear people say
82
239560
2656
Nierzadko słyszy się opinie,
że opowieści czynią świat lepszym.
04:14
that stories make
the world a better place.
the world a better place.
83
242240
3000
04:18
Increasingly, though, I worry
that even the most poignant stories,
that even the most poignant stories,
84
246960
3216
Martwię się, że wzruszające historie,
zwłaszcza o ludziach,
o których nikt się nie troszczy,
o których nikt się nie troszczy,
04:22
particularly the stories about people
who no one seems to care about,
who no one seems to care about,
85
250200
3936
mogą utrudniać działania
w kierunku sprawiedliwości społecznej.
w kierunku sprawiedliwości społecznej.
04:26
can often get in the way
of action towards social justice.
of action towards social justice.
86
254160
3416
04:29
Now, this is not because
storytellers mean any harm.
storytellers mean any harm.
87
257600
3816
Nie dlatego że opowiadający
te historie chcą szkodzić.
te historie chcą szkodzić.
Wręcz przeciwnie.
04:33
Quite the contrary.
88
261440
1256
Czynią dobro tak jak ja,
i podejrzewam, że tak jak wy.
i podejrzewam, że tak jak wy.
04:34
Storytellers are often do-gooders
like me and, I suspect, yourselves.
like me and, I suspect, yourselves.
89
262720
4240
04:39
And the audiences of storytellers
90
267600
3056
Ich publiczność
tworzą ludzie pełni empatii i współczucia.
04:42
are often deeply compassionate
and empathetic people.
and empathetic people.
91
270680
3240
04:46
Still, good intentions
can have unintended consequences,
can have unintended consequences,
92
274360
4816
Dobre intencje mogą prowadzić
do niechcianych konsekwencji.
do niechcianych konsekwencji.
Stawiam tezę, że opowieści
nie są tak magiczne, jak się wydają.
nie są tak magiczne, jak się wydają.
04:51
and so I want to propose that stories
are not as magical as they seem.
are not as magical as they seem.
93
279200
4040
04:55
So three -- because
it's always got to be three --
it's always got to be three --
94
283680
2896
Trzy, zawsze muszą być trzy,
trzy powody, dla których uważam,
04:58
three reasons why I think
95
286600
2216
05:00
that stories don't necessarily
make the world a better place.
make the world a better place.
96
288840
4680
że opowieści niekoniecznie
ulepszają świat.
ulepszają świat.
05:06
Firstly, stories can create
an illusion of solidarity.
an illusion of solidarity.
97
294320
4056
Po pierwsze, opowiadanie
może tworzyć iluzję solidarności.
może tworzyć iluzję solidarności.
Nic nie przebije tego uczucia
podczas słuchania fantastycznej historii,
podczas słuchania fantastycznej historii,
05:10
There is nothing
like that feel-good factor you get
like that feel-good factor you get
98
298400
2536
05:12
from listening to a fantastic story
99
300960
2136
kiedy czujesz, że wszedłeś na tę górę,
05:15
where you feel like you
climbed that mountain, right,
climbed that mountain, right,
100
303120
3376
albo zaprzyjaźniłaś się
z więźniem w celi śmierci.
z więźniem w celi śmierci.
05:18
or that you befriended
that death row inmate.
that death row inmate.
101
306520
2840
05:21
But you didn't.
102
309840
1416
Jednak tak nie było.
Nic nie zrobiłeś.
05:23
You haven't done anything.
103
311280
1816
Słuchanie jest ważnym,
05:25
Listening is an important
104
313120
1776
ale niewystarczającym krokiem
w stronę działań społecznych.
w stronę działań społecznych.
05:26
but insufficient step
towards social action.
towards social action.
105
314920
2960
05:31
Secondly, I think often we are drawn
106
319120
2856
Po drugie, pociągają nas
05:34
towards characters and protagonists
107
322000
2936
sympatyczni i ludzcy bohaterowie.
05:36
who are likable and human.
108
324960
3456
Ma to sens.
05:40
And this makes sense, of course, right?
109
328440
1896
Jeśli kogoś lubisz, zależy ci na nim.
05:42
Because if you like someone,
then you care about them.
then you care about them.
110
330360
3056
Działa to również w drugą stronę.
05:45
But the inverse is also true.
111
333440
1400
05:47
If you don't like someone,
112
335400
1776
Jeśli kogoś nie lubisz,
nie zależy ci na nim.
05:49
then you don't care about them.
113
337200
1936
Jeśli ci nie zależy,
05:51
And if you don't care about them,
114
339160
1856
nie czujesz moralnego obowiązku,
05:53
you don't have to see yourself
as having a moral obligation
as having a moral obligation
115
341040
3896
żeby myśleć o okolicznościach
kształtujących jego życie.
kształtujących jego życie.
05:56
to think about the circumstances
that shaped their lives.
that shaped their lives.
116
344960
3240
06:01
I learned this lesson
when I was 14 years old.
when I was 14 years old.
117
349000
3296
Zrozumiałam to w wieku 14 lat.
Nie trzeba kogoś lubić,
06:04
I learned that actually,
you don't have to like someone
you don't have to like someone
118
352320
2776
żeby uznać jego mądrość.
06:07
to recognize their wisdom,
119
355120
1376
Na pewno nie trzeba kogoś lubić,
06:08
and you certainly
don't have to like someone
don't have to like someone
120
356520
2096
żeby kogoś wesprzeć.
06:10
to take a stand by their side.
121
358640
1440
06:12
So my bike was stolen
122
360800
1800
Ukradziono mi rower,
06:15
while I was riding it --
123
363520
1456
gdy na nim jechałam.
(Śmiech)
06:17
(Laughter)
124
365000
1136
To możliwe, gdy jedzie się powoli,
a ja tak właśnie jechałam.
a ja tak właśnie jechałam.
06:18
which is possible if you're
riding slowly enough, which I was.
riding slowly enough, which I was.
125
366160
3576
06:21
(Laughter)
126
369760
1496
(Śmiech)
Jechałam przez pole
06:23
So one minute
I'm cutting across this field
I'm cutting across this field
127
371280
2976
w Nairobi, gdzie dorastałam.
06:26
in the Nairobi neighborhood
where I grew up,
where I grew up,
128
374280
2296
To bardzo wyboista ścieżka.
06:28
and it's like a very bumpy path,
129
376600
2456
Kiedy jedzie się na rowerze,
06:31
and so when you're riding a bike,
130
379080
1816
nie chcemy wciąż podskakiwać.
06:32
you don't want to be like, you know --
131
380920
2256
(Śmiech)
06:35
(Laughter)
132
383200
1400
06:38
And so I'm going like this,
slowly pedaling,
slowly pedaling,
133
386160
4616
Jechałam powoli
i nagle jestem na ziemi.
06:42
and all of a sudden, I'm on the floor.
134
390800
2576
Patrzę w górę,
06:45
I'm on the ground, and I look up,
135
393400
2176
a jakieś dziecko odjeżdża na moim rowerze.
06:47
and there's this kid peddling away
in the getaway vehicle,
in the getaway vehicle,
136
395600
2776
06:50
which is my bike,
137
398400
1496
Ma jakieś 11 lub 12 lat.
06:51
and he's about 11 or 12 years old,
and I'm on the floor,
and I'm on the floor,
138
399920
3256
Leżę na ziemi i płaczę,
bo rower dużo mnie kosztował.
bo rower dużo mnie kosztował.
06:55
and I'm crying because I saved
a lot of money for that bike,
a lot of money for that bike,
139
403200
2856
Wstaję z płaczem i zaczynam
instynktownie krzyczeć.
instynktownie krzyczeć.
06:58
and I'm crying and I stand up
and I start screaming.
and I start screaming.
140
406080
2576
07:00
Instinct steps in,
and I start screaming, "Mwizi, mwizi!"
and I start screaming, "Mwizi, mwizi!"
141
408680
4256
Krzyczałam: "Mwizi, mwizi!",
co oznacza "złodziej" w Suahili.
07:04
which means "thief" in Swahili.
142
412960
1640
07:07
And out of the woodworks,
all of these people come out
all of these people come out
143
415560
5016
Niewiadomo skąd pojawili się ludzie
i zaczęli pościg.
07:12
and they start to give chase.
144
420600
1416
To Afryka, tłum wymierza sprawiedliwość.
07:14
This is Africa, so mob justice in action.
145
422040
2256
07:16
Right?
146
424320
1456
Zbliżam się, a oni go schwytali.
07:17
And I round the corner,
and they've captured him,
and they've captured him,
147
425800
2776
07:20
they've caught him.
148
428600
1456
Podejrzany został ujęty.
07:22
The suspect has been apprehended,
149
430080
2056
Musiał oddać rower
07:24
and they make him give me my bike back,
150
432160
3576
i przeprosić.
07:27
and they also make him apologize.
151
435760
1616
Typowa afrykańska sprawiedliwość.
07:29
Again, you know,
typical African justice, right?
typical African justice, right?
152
437400
3576
Musiał przeprosić.
07:33
And so they make him say sorry.
153
441000
1496
Staliśmy naprzeciw siebie,
07:34
And so we stand there facing each other,
154
442520
2336
spojrzał na mnie i przeprosił,
07:36
and he looks at me, and he says sorry,
155
444880
2936
jednak patrzył na mnie
z niepohamowaną złością.
z niepohamowaną złością.
07:39
but he looks at me
with this unbridled fury.
with this unbridled fury.
156
447840
3496
Był strasznie zły.
07:43
He is very, very angry.
157
451360
3040
07:47
And it is the first time that I have been
confronted with someone
confronted with someone
158
455440
3056
Pierwszy raz miałam do czynienia z kimś,
kto nie lubił mnie przez to,
co reprezentuję.
co reprezentuję.
07:50
who doesn't like me
simply because of what I represent.
simply because of what I represent.
159
458520
2616
Wyglądał, jakby chciał powiedzieć:
07:53
He looks at me
with this look as if to say,
with this look as if to say,
160
461160
2056
"Ty, z błyszczącą skórą
i rowerem, jesteś zła na mnie?".
i rowerem, jesteś zła na mnie?".
07:55
"You, with your shiny skin
and your bike, you're angry at me?"
and your bike, you're angry at me?"
161
463240
3880
08:01
So it was a hard lesson
that he didn't like me,
that he didn't like me,
162
469240
3256
To trudna lekcja.
Nie lubił mnie, ale miał rację.
08:04
but you know what, he was right.
163
472520
2056
Byłam przedstawicielką klasy średniej
żyjącą w biednym kraju.
żyjącą w biednym kraju.
08:06
I was a middle-class kid
living in a poor country.
living in a poor country.
164
474600
3496
Miałam rower, a on nie miał co jeść.
08:10
I had a bike, and he barely had food.
165
478120
3240
08:13
Sometimes, it's the messages
that we don't want to hear,
that we don't want to hear,
166
481760
2936
Czasami to, czego nie chcemy słyszeć,
to, co nas uwiera,
08:16
the ones that make us
want to crawl out of ourselves,
want to crawl out of ourselves,
167
484720
2496
jest tym, co musimy usłyszeć.
08:19
that we need to hear the most.
168
487240
2576
Na każdego autora opowieści,
który skradł wiele serc,
który skradł wiele serc,
08:21
For every lovable storyteller
who steals your heart,
who steals your heart,
169
489840
3176
przypadają setki, których głosy
są niewyraźne i zachrypnięty,
są niewyraźne i zachrypnięty,
08:25
there are hundreds more
whose voices are slurred and ragged,
whose voices are slurred and ragged,
170
493040
4376
którzy nie stoją na scenie
w ładnych strojach.
w ładnych strojach.
08:29
who don't get to stand up on a stage
dressed in fine clothes like this.
dressed in fine clothes like this.
171
497440
4680
08:34
There are a million
angry-boy-on-a-bike stories
angry-boy-on-a-bike stories
172
502640
4296
Są miliony opowieści
o rozgniewanych chłopcach na rowerze.
o rozgniewanych chłopcach na rowerze.
Nie możemy ich ignorować,
08:38
and we can't afford to ignore them
173
506960
1656
dlatego że nie lubimy ich bohaterów
08:40
simply because we don't like
their protagonists
their protagonists
174
508640
3136
albo że są dziećmi,
których nie zabralibyśmy z sierocińca.
których nie zabralibyśmy z sierocińca.
08:43
or because that's not the kid
that we would bring home with us
that we would bring home with us
175
511800
2936
08:46
from the orphanage.
176
514760
1200
08:48
The third reason that I think
177
516600
1856
Trzeci powód.
Opowiadania niekoniecznie
czynią świat lepszym,
czynią świat lepszym,
08:50
that stories don't necessarily
make the world a better place
make the world a better place
178
518480
3616
bo zbyt często angażujemy się
w indywidualną historię,
w indywidualną historię,
08:54
is that too often we are so invested
in the personal narrative
in the personal narrative
179
522120
3456
a zapominamy o szerszej perspektywie.
08:57
that we forget
to look at the bigger picture.
to look at the bigger picture.
180
525600
2840
09:00
And so we applaud someone
181
528880
1896
Oklaskujemy kogoś,
gdy mówi o uczuciach wstydu,
09:02
when they tell us
about their feelings of shame,
about their feelings of shame,
182
530800
2656
ale nie łączymy tego z prześladowaniem.
09:05
but we don't necessarily
link that to oppression.
link that to oppression.
183
533480
3160
09:09
We nod understandingly
when someone says they felt small,
when someone says they felt small,
184
537080
3656
Kiwamy głową, gdy ktoś mówi,
że czuje się mały,
że czuje się mały,
ale nie łączymy tego z dyskryminacją.
09:12
but we don't link that to discrimination.
185
540760
2040
09:15
The most important stories,
especially for social justice,
especially for social justice,
186
543600
2816
Najważniejsze opowieści,
zwłaszcza dla sprawiedliwości społecznej,
zwłaszcza dla sprawiedliwości społecznej,
09:18
are those that do both,
187
546440
1816
są osobiste, ale zachęcają do rozumienia
i poznania politycznego kontekstu.
i poznania politycznego kontekstu.
09:20
that are both personal and allow us
to explore and understand the political.
to explore and understand the political.
188
548280
4760
09:25
But it's not just
about the stories we like
about the stories we like
189
553920
2016
To nie tylko lubiane opowiadania
przeciwko tym ignorowanym.
przeciwko tym ignorowanym.
09:27
versus the stories we choose to ignore.
190
555960
1896
Coraz częściej w grze
pojawiają się większe siły.
pojawiają się większe siły.
09:29
Increasingly, we are living in a society
where there are larger forces at play,
where there are larger forces at play,
191
557880
3936
Dla wielu opowieści
stają się zamiennikiem wiadomości.
stają się zamiennikiem wiadomości.
09:33
where stories are actually for many people
beginning to replace the news.
beginning to replace the news.
192
561840
4360
09:38
Yeah?
193
566640
1216
Jesteśmy świadkami zmierzchu faktów.
09:39
We live in a time where we are witnessing
the decline of facts,
the decline of facts,
194
567880
3376
Emocje rządzą, a analiza jest nudna.
09:43
when emotions rule
195
571280
2216
09:45
and analysis, it's kind of boring, right?
196
573520
3096
Bardziej cenimy to, co czujemy,
niż to, co wiemy.
niż to, co wiemy.
09:48
Where we value what we feel
more than what we actually know.
more than what we actually know.
197
576640
4200
09:54
A recent report by the Pew Center
on trends in America
on trends in America
198
582040
4296
Niedawny raport Centrum Badań Pew
o trendach w Ameryce wskazuje,
o trendach w Ameryce wskazuje,
09:58
indicates that only 10 percent
of young adults under the age of 30
of young adults under the age of 30
199
586360
5776
że tylko 10 procent ludzi
poniżej 30 roku życia
poniżej 30 roku życia
"ma zaufanie do mediów".
10:04
"place a lot of trust in the media."
200
592160
3376
To ważne.
10:07
Now, this is significant.
201
595560
1800
To znaczy, że autorzy
opowieści zyskują zaufanie
opowieści zyskują zaufanie
10:09
It means that storytellers
are gaining trust
are gaining trust
202
597840
2616
w tym samym momencie,
10:12
at precisely the same moment
203
600480
1376
kiedy media je tracą
w oczach społeczeństwa.
w oczach społeczeństwa.
10:13
that many in the media
are losing the confidence in the public.
are losing the confidence in the public.
204
601880
3320
10:18
This is not a good thing,
205
606040
2576
Nie jest to dobre.
Mimo że historie są ważne,
10:20
because while stories are important
206
608640
1776
i pod wieloma względami
pomagają zrozumieć,
pomagają zrozumieć,
10:22
and they help us
to have insights in many ways,
to have insights in many ways,
207
610440
2216
media są potrzebne.
10:24
we need the media.
208
612680
1856
Jako działaczka na rzecz
sprawiedliwości społecznej
sprawiedliwości społecznej
10:26
From my years
as a social justice activist,
as a social justice activist,
209
614560
2496
wiem, że potrzebujemy wiarygodnych
faktów z instytucji medialnych
faktów z instytucji medialnych
10:29
I know very well that we need
credible facts from media institutions
credible facts from media institutions
210
617080
6096
połączonych z ważnymi głosami
opowiadających historie.
opowiadających historie.
10:35
combined with the powerful voices
of storytellers.
of storytellers.
211
623200
4016
To prowadzi do zmian
w kontekście sprawiedliwości społecznej.
w kontekście sprawiedliwości społecznej.
10:39
That's what pushes the needle forward
in terms of social justice.
in terms of social justice.
212
627240
3520
10:43
In the final analysis, of course,
213
631840
2720
Na koniec widać,
10:48
it is justice
214
636480
1816
że to sprawiedliwość
czyni świat lepszym miejscem,
10:50
that makes the world a better place,
215
638320
1736
nie opowieści.
10:52
not stories. Right?
216
640080
1960
10:55
And so if it is justice that we are after,
217
643080
3056
Jeśli dążymy do sprawiedliwości,
nie możemy skupiać się
na mediach czy autorach opowieści
na mediach czy autorach opowieści
10:58
then I think we mustn't focus
on the media or on storytellers.
on the media or on storytellers.
218
646160
3416
11:01
We must focus on audiences,
219
649600
2696
Musimy skupić się na odbiorcach.
Na każdym, kto kiedyś włączył radio,
11:04
on anyone who has ever turned on a radio
220
652320
3096
czy słuchał podcastów,
11:07
or listened to a podcast,
221
655440
1816
czyli na nas wszystkich.
11:09
and that means all of us.
222
657280
2096
Kilka końcowych uwag o tym,
11:11
So a few concluding thoughts
223
659400
2136
jak odbiorcy mogą uczynić świat lepszym.
11:13
on what audiences can do
to make the world a better place.
to make the world a better place.
224
661560
3880
11:18
So firstly, the world
would be a better place, I think,
would be a better place, I think,
225
666000
3936
Po pierwsze,
świat byłby lepszy, gdyby odbiorcy
byli ciekawsi i sceptyczni.
byli ciekawsi i sceptyczni.
11:21
if audiences were more curious
and more skeptical
and more skeptical
226
669960
3576
Gdyby zadawali więcej pytań
o społeczny kontekst
o społeczny kontekst
11:25
and asked more questions
about the social context
about the social context
227
673560
2616
tworzący historie,
które kochają tak bardzo.
które kochają tak bardzo.
11:28
that created those stories
that they love so much.
that they love so much.
228
676200
3080
11:32
Secondly, the world
would be a better place
would be a better place
229
680200
2256
Po drugie, świat byłby lepszy,
11:34
if audiences recognized
that storytelling is intellectual work.
that storytelling is intellectual work.
230
682480
3680
gdyby odbiorcy uznali opowiadanie
historii za pracę intelektualną.
historii za pracę intelektualną.
11:39
And I think it would
be important for audiences
be important for audiences
231
687640
2936
To ważne, żeby odbiorcy
11:42
to demand more buttons
on their favorite websites,
on their favorite websites,
232
690600
5336
wymagali większej ilości
przycisków na ulubionych stronach.
przycisków na ulubionych stronach.
Takich, które mówią:
"Jeśli podobała ci się ta historia,
"Jeśli podobała ci się ta historia,
11:47
buttons for example that say,
233
695960
2696
11:50
"If you liked this story,
234
698680
1616
kliknij, żeby wesprzeć inicjatywę,
którą wspiera jej autor",
którą wspiera jej autor",
11:52
click here to support a cause
your storyteller believes in."
your storyteller believes in."
235
700320
4056
lub: "Kliknij, żeby wesprzeć
kolejny wielki pomysł autora".
kolejny wielki pomysł autora".
11:56
Or "click here to contribute
to your storyteller's next big idea."
to your storyteller's next big idea."
236
704400
5160
12:02
Often, we are committed to the platforms,
237
710480
2576
Często wiążemy się z platformą,
ale niekoniecznie z samym autorem.
12:05
but not necessarily
to the storytellers themselves.
to the storytellers themselves.
238
713080
2456
Na koniec odbiorcy
mogą zmieniać świat na lepsze,
mogą zmieniać świat na lepsze,
12:07
And then lastly, I think that audiences
can make the world a better place
can make the world a better place
239
715560
5096
jeśli wyłączają telefony,
12:12
by switching off their phones,
240
720680
2080
12:15
by stepping away from their screens
241
723560
2016
odchejdą od ekranów,
wkroczą do realnego świata,
poza bezpieczną strefą.
poza bezpieczną strefą.
12:17
and stepping out into the real world
beyond what feels safe.
beyond what feels safe.
242
725600
4480
12:22
Alice Walker has said,
243
730840
2016
Alice Walker powiedziała:
"Spójrz na teraźniejszość, którą tworzysz.
12:24
"Look closely at the present
you are constructing.
you are constructing.
244
732880
3776
Powinna wyglądać tak,
jak przyszłość, o której marzysz".
jak przyszłość, o której marzysz".
12:28
It should look like the future
you are dreaming."
you are dreaming."
245
736680
3160
12:32
Storytellers can help us to dream,
246
740640
2216
Autorzy opowieści mogą pomóc nam marzyć,
ale od nas wszystkich zależy
stworzenie planu sprawiedliwości.
stworzenie planu sprawiedliwości.
12:34
but it's up to all of us
to have a plan for justice.
to have a plan for justice.
247
742880
3800
12:39
Thank you.
248
747480
1216
Dziękuję.
(Brawa)
12:40
(Applause)
249
748720
4350
ABOUT THE SPEAKER
Sisonke Msimang - Writer, activistSisonke Msimang untangles the threads of race, class and gender that run through the fabric of African and global culture.
Why you should listen
Sisonke Msimang tells stories about justice and human rights. In the early part of her career, Msimang set up a fund fight for people whose health had been compromised by their race, class and gender identities. In 2008 she became the executive director of the Open Society Initiative for Southern Africa, responsible for making grants on human rights projects. Msimang is now the head of programs at the Centre for Stories, a new initiative that collects, preserves and shares stories about migrants, refugees and diverse people and places linked to the Indian Ocean Rim.
Msimang has been awarded a number of fellowships including from Yale University, the University of the Witwatersrand and the Aspen Institute. She also contributes regularly to the New York Times, Newsweek, the Guardian and a range of other outlets. You can watch her Moth talk on the power of listening here.
Sisonke Msimang | Speaker | TED.com