ABOUT THE SPEAKER
Anjan Chatterjee - Cognitive neuroscientist
Anjan Chatterjee seeks to answer a tantalizing question: Why is beauty so gripping?

Why you should listen

In his recent book, The Aesthetic Brain: How We Evolved to Desire Beauty and Enjoy Art, cognitive neuroscientist Anjan Chatterjee investigates neural responses to beauty, explaining that the faces and places we find aesthetically pleasing may promote evolutionary success.

With numerous publications to his name in areas such as attention, spatial cognition and neuroethics, Chatterjee is the former president of the Behavioral and Cognitive Neurology Society and the International Association of Empirical Aesthetics, and he is also a founding member of the Board of Governors of the Neuroethics Society. In 2016, Chatterjee was awarded the Rudolph Arnheim Award for contributions to psychology and the arts. Currently at the Center for Cognitive Neuroscience at the University of Pennsylvania, Chatterjee's cutting edge work in neuroaesthetics bridges art and neuroscience in complex and fascinating ways.

More profile about the speaker
Anjan Chatterjee | Speaker | TED.com
TEDMED 2016

Anjan Chatterjee: How your brain decides what is beautiful

Anjan Chatterjee: Jak mózg decyduje o tym, co jest pięknie

Filmed:
2,701,069 views

Anjan Chatterjee wykorzystuje narzędzia psychologii ewolucyjnej i neurobiologii kognitywnej do badania jednego z najbardziej fascynujących tworów natury: piękna. Dowiedz się więcej o tym, dlaczego określone zestawienia linii, kolorów i kształtów tak bardzo się nam podobają, przyglądając się temu, co fascynującego dzieje się w mózgu.
- Cognitive neuroscientist
Anjan Chatterjee seeks to answer a tantalizing question: Why is beauty so gripping? Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
It's 1878.
0
1869
1967
Jest rok 1878.
00:16
SirSir FrancisFranciszek GaltonGalton
givesdaje a remarkableznakomity talk.
1
4969
3278
Sir Francis Galton
wygłasza niezwykłe przemówienie
00:21
He's speakingmówienie to the anthropologicantropologiczne
instituteinstytut of Great BritainWielkiej Brytanii and IrelandIrlandia.
2
9318
4138
w Instytucie Antropologicznym
Wielkiej Brytanii i Irlandii.
00:26
KnownZnane for his pioneeringpionierskość work
in humanczłowiek intelligenceinteligencja,
3
14170
4026
Znany z innowacyjnych badań
nad ludzką inteligencją
00:30
GaltonGalton is a brilliantznakomity polymathchemik, fizyk.
4
18220
1988
Galton był wielkim erudytą.
00:33
He's an explorerExplorer,
5
21716
1554
Był badaczem,
00:35
an anthropologistantropolog,
6
23294
1753
antropologiem,
00:37
a sociologistsocjolog,
7
25071
1530
socjologiem,
00:38
a psychologistpsycholog
8
26625
1569
psychologiem
00:40
and a statisticianstatystyk.
9
28218
1474
i statystykiem.
00:43
He's alsorównież a eugenistpublicysta.
10
31387
2282
Był również eugenikiem.
00:46
In this talk,
11
34600
1246
W swoim przemówieniu
00:48
he presentsprzedstawia a newNowy techniquetechnika
by whichktóry he can combinepołączyć photographsfotografie
12
36807
4753
zaprezentował nową technikę łączenia zdjęć
00:53
and produceprodukować compositezłożony portraitsportrety.
13
41584
2259
i tworzenia złożonych portretów.
00:56
This techniquetechnika could be used
to characterizescharakteryzować differentróżne typestypy of people.
14
44663
5014
Technika mogła być użyta
do charakteryzowania różnych typów ludzi.
01:02
GaltonGalton thinksmyśli that if he combinesKombajny
photographsfotografie of violentgwałtowny criminalsprzestępców,
15
50702
5349
Galton sądził, że łącząc
zdjęcia agresywnych kryminalistów,
01:08
he will discoverodkryć the facetwarz of criminalityKryminalistyka.
16
56075
3126
odkryje twarz przestępczości.
01:12
But to his surpriseniespodzianka,
17
60253
1987
Jednak, ku jego zaskoczeniu,
01:14
the compositezłożony portraitportret that he producesprodukuje
18
62264
2864
złożony portret, który stworzył,
01:17
is beautifulpiękny.
19
65951
1256
okazał się piękny.
01:22
Galton'sGalton's surprisingzaskakujący findingodkrycie
raisespodnosi deepgłęboki questionspytania:
20
70026
3028
Zaskakujące odkrycie Galtona
stawia przed nami poważne pytania:
01:25
What is beautypiękno?
21
73515
1585
"Czym jest piękno?
01:28
Why do certainpewny configurationskonfiguracje of linelinia
and colorkolor and formformularz excitepodniecać us so?
22
76070
6819
Dlaczego pewne zestawienia linii,
kolorów i kształtów nas przyciągają?".
01:36
For mostwiększość of humanczłowiek historyhistoria,
23
84372
1528
Przez większą część historii
01:37
these questionspytania have been approachedzbliżył się
usingza pomocą logiclogika and speculationspekulacja.
24
85924
5555
te pytania były badane
za pomocą logiki i spekulacji.
01:44
But in the last fewkilka decadesdziesiątki lat,
25
92115
1517
W ostatnich latach
01:45
scientistsnaukowcy have addressedzaadresowany
the questionpytanie of beautypiękno
26
93656
2878
naukowcy zajęli się problemem piękna,
01:48
usingza pomocą ideaspomysły from evolutionaryewolucyjny psychologyPsychologia
and toolsprzybory of neuroscienceneuronauka.
27
96558
5069
sięgając po idee psychologii ewolucyjnej
i narzędzia neurobiologii.
01:54
We're beginningpoczątek to glimpsedojrzeć
the why and the how of beautypiękno,
28
102502
3863
Zaczynamy rozumieć,
jak i dlaczego coś jest piękne,
01:58
at leastnajmniej in termswarunki of what it meansznaczy
for the humanczłowiek facetwarz and formformularz.
29
106945
3324
przynajmniej w odniesieniu
do ludzkiej twarzy i formy.
02:03
And in the processproces,
30
111201
1556
W tym procesie
02:04
we're stumblingZawada uponna some surprisesniespodzianek.
31
112781
2352
spotkają nas pewne niespodzianki.
02:08
When it comespochodzi to seeingwidzenie
beautypiękno in eachkażdy other,
32
116160
2808
Jeśli chodzi o dostrzeganie piękna
w sobie nawzajem,
02:11
while this decisiondecyzja is certainlyna pewno
subjectivesubiektywny for the individualindywidualny,
33
119749
4355
a decyzja jest subiektywna dla jednostki,
02:16
it's sculptedwyrzeźbione by factorsczynniki that contributeprzyczynić się
to the survivalprzetrwanie of the groupGrupa.
34
124128
4183
to wpływają na nią czynniki,
które przyczyniają się do przeżycia grupy.
02:20
ManyWiele experimentseksperymenty have shownpokazane
35
128810
2648
Wiele badań pokazało,
02:23
that a fewkilka basicpodstawowy parametersparametry contributeprzyczynić się
to what makesczyni a facetwarz attractiveatrakcyjny.
36
131482
4001
że kilka podstawowych cech
wpływa na atrakcyjność twarzy,
02:28
These includezawierać averagingśrednio, symmetrySymetria
and the effectsruchomości of hormoneshormony.
37
136315
5676
a zalicza się do nich: przeciętność,
symetria i wpływ hormonów.
02:34
Let's take eachkażdy one of these in turnskręcać.
38
142015
2410
Omówimy każdą z nich po kolei.
02:38
Galton'sGalton's findingodkrycie
39
146531
1474
Odkrycie Galtona,
02:40
that compositezłożony or averageśredni facestwarze
are typicallyzwykle more attractiveatrakcyjny
40
148029
5283
że złożone lub przeciętne twarze
są zazwyczaj bardziej atrakcyjne
02:45
than eachkażdy individualindywidualny facetwarz
that contributesprzyczynia się to the averageśredni
41
153336
3557
od każdej indywidualnej twarzy,
która współtworzy przeciętność,
02:48
has been replicatedreplikowane manywiele timesczasy.
42
156917
1929
było powielane wiele razy.
02:51
This laboratorylaboratorium findingodkrycie fitspasuje
with manywiele people'sludzie intuitionsintuicje.
43
159933
4189
To odkrycie odzwierciedla
intuicje wielu ludzi.
02:56
AverageŚrednia facestwarze representprzedstawiać
the centralcentralny tendenciestendencje of a groupGrupa.
44
164754
4211
Przeciętne twarze prezentują
główne upodobania grupy.
03:01
People with mixedmieszany featurescechy
representprzedstawiać differentróżne populationspopulacje,
45
169724
4319
Ludzie o mieszanych cechach
reprezentują różne populacje
03:06
and presumablyprawdopodobnie harborport
greaterwiększy geneticgenetyczny diversityróżnorodność
46
174067
3348
i prawdopodobnie są
bardziej różnorodni genetycznie
03:09
and adaptabilityzdolności adaptacyjnych to the environmentśrodowisko.
47
177439
2198
oraz lepiej przystosowani do środowiska.
03:12
ManyWiele people find mixed-racerasy mieszanej
individualsosoby prywatne attractiveatrakcyjny
48
180337
4404
Wielu ludzi uważa osoby rasy mieszanej
za bardziej atrakcyjne
03:16
and inbredwsobnych familiesrodziny lessmniej so.
49
184765
2174
niż osoby z rodzin endogamicznych.
03:20
The seconddruga factorczynnik that contributesprzyczynia się
to beautypiękno is symmetrySymetria.
50
188627
4183
Drugim czynnikiem,
który decyduje o pięknie, jest symetria.
03:25
People generallyogólnie find symmetricsymetryczny facestwarze
more attractiveatrakcyjny than asymmetricasymetryczne oneste.
51
193474
4326
Ludziom bardziej podobają się
twarze symetryczne niż asymetryczne.
03:30
DevelopmentalRozwojowych abnormalitieszaburzenia
are oftenczęsto associatedpowiązany with asymmetriesasymetrie.
52
198758
5252
Zaburzenia rozwojowe
często kojarzymy z asymetrią.
03:36
And in plantsrośliny, animalszwierzęta and humansludzie,
53
204034
3265
U roślin, zwierząt i ludzi
03:39
asymmetriesasymetrie oftenczęsto arisepowstać
from parasiticpasożytnicze infectionsinfekcje.
54
207323
3306
asymetria jest często wynikiem
zakażeń pasożytniczych.
03:43
SymmetrySymetria, it turnsskręca out,
55
211373
2218
Okazuje się, że symetria
03:45
is alsorównież an indicatorwskaźnik of healthzdrowie.
56
213615
3503
jest też wskaźnikiem zdrowia.
W latach 30.
03:50
In the 1930s,
57
218469
1594
03:52
a man namedo imieniu MaksymilianMaksymilian FaktorowiczFaktorowicz
58
220779
2900
Maksymilian Faktorowicz uznał,
03:55
recognizeduznane the importanceznaczenie
of symmetrySymetria for beautypiękno
59
223703
3177
że symetria jest ważna dla piękna,
03:58
when he designedzaprojektowany the beautypiękno micrometerMikrometry.
60
226904
2155
kiedy wynalazł mikrometr kosmetyczny.
04:02
With this deviceurządzenie,
61
230297
1151
Dzięki temu urządzeniu
04:03
he could measurezmierzyć minormniejszy asymmetricasymetryczne flawswad
62
231472
3055
mierzył drobne, asymetryczne wady,
04:06
whichktóry he could then make up for
with productsprodukty he soldsprzedany from his companyfirma,
63
234551
4549
które mógł skorygować produktami
sprzedawanymi w jego firmie
04:11
namedo imieniu brilliantlybłyszcząco
after himselfsamego siebie, MaxMax FactorWspółczynnik,
64
239124
3824
o świetnej nazwie Max Factor,
04:14
whichktóry, as you know,
is one of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy mostwiększość famoussławny brandsMarek
65
242972
3011
która jest jedną z najbardziej znanych
marek makijażowych.
04:18
for "make up."
66
246007
1168
04:20
The thirdtrzeci factorczynnik that contributesprzyczynia się
to facialwytryski na twarz attractivenessatrakcyjność
67
248515
3958
Trzeci czynnik wpływający
na atrakcyjność twarzy
04:24
is the effectefekt of hormoneshormony.
68
252497
1713
to efekt działania hormonów.
04:27
And here, I need to apologizeprzepraszać
for confiningograniczenie my commentskomentarze
69
255533
4054
Niestety, muszę przeprosić
za ograniczenie moich komentarzy
04:32
to heterosexualheteroseksualnych normsnormy.
70
260282
1567
do norm heteroseksualnych.
04:35
But estrogenestrogen and testosteronetestosteronu
playgrać importantważny rolesrole
71
263618
4470
Estrogen i testosteron
odgrywają ważną rolę
04:40
in shapingkształtowanie featurescechy
that we find attractiveatrakcyjny.
72
268112
2598
w kształtowaniu atrakcyjnych cech.
04:43
EstrogenEstrogenów producesprodukuje featurescechy
that signalsygnał fertilitypłodność.
73
271643
3857
Estrogen odpowiada za cechy
sygnalizujące płodność.
04:48
MenMężczyźni typicallyzwykle find womenkobiety attractiveatrakcyjny
74
276334
2950
Mężczyźni uważają za atrakcyjne kobiety,
04:51
who have elementselementy
of bothobie youthmłodość and maturitydojrzałość.
75
279308
4301
które mają zarówno
cechy młodości, jak i dojrzałości.
04:56
A facetwarz that's too baby-likedziecko jak mightmoc
mean that the girldziewczyna is not yetjeszcze fertilepłodny,
76
284183
3973
Twarz, która jest zbyt dziecinna,
oznacza, że kobieta jest niepłodna,
05:01
so menmężczyźni find womenkobiety attractiveatrakcyjny
77
289119
1973
dlatego mężczyźni wolą kobiety
05:03
who have largeduży eyesoczy,
fullpełny lipsusta and narrowwąska chinsBrody
78
291116
4236
z dużymi oczami, pełnymi ustami
i wąskim podbródkiem,
05:07
as indicatorswskaźniki of youthmłodość,
79
295376
1509
które są oznakami młodości,
05:09
and highwysoki cheekboneskości policzkowe
as an indicatorwskaźnik of maturitydojrzałość.
80
297700
3383
oraz wysokie kości policzkowe
wskazujące na dojrzałość.
05:14
TestosteroneTestosteronu producesprodukuje featurescechy
that we regardwzgląd as typicallyzwykle masculinerodzaj męski.
81
302564
5283
Testosteron odpowiada
za typowo męskie cechy
05:20
These includezawierać heaviercięższe browsbrwi,
82
308777
2020
takie jak: gęste brwi,
05:22
thinnercieńszy cheekspoliczki
83
310821
1305
wąskie policzki
05:24
and biggerwiększy, squared-offkwadratu off jawsszczęki.
84
312150
2252
i większe, kwadratowe szczęki.
05:26
But here'soto jest a fascinatingfascynujący ironyironia.
85
314426
1790
Jednak jest w tym pewna ironia.
05:29
In manywiele speciesgatunki,
86
317695
1151
U wielu gatunków
05:30
if anything,
87
318870
1381
05:32
testosteronetestosteronu suppressespomija the immuneodporny systemsystem.
88
320275
3692
testosteron osłabia układ odpornościowy.
05:37
So the ideapomysł that testosterone-infusedTestosteron podawać
featurescechy are a fitnessfitness indicatorwskaźnik
89
325002
4174
Idea, że cechy nadane przez testosteron
to wskaźnik sprawności fizycznej,
05:41
doesn't really make a wholecały lot of sensesens.
90
329200
2225
wcale nie ma sensu.
05:44
Here, the logiclogika is turnedobrócony on its headgłowa.
91
332183
2499
Nie ma tutaj logiki.
05:47
InsteadZamiast tego of a fitnessfitness indicatorwskaźnik,
92
335658
2149
Zamiast wskazywać na sprawność fizyczną
05:49
scientistsnaukowcy invokeodwołać się a handicapHandicap principlezasada.
93
337831
3407
naukowcy przywołują hipotezę upośledzenia.
05:54
The mostwiększość commonlypowszechnie citedwyrok w sprawie
exampleprzykład of a handicapHandicap
94
342789
3532
Najczęściej podawany przykład tej hipotezy
05:58
is the peacock'sPawi tailogon.
95
346345
1491
to ogon pawia.
06:00
This beautifulpiękny but cumbersomekłopotliwe tailogon
doesn't exactlydokładnie help the peacockpaw
96
348542
4396
Ten piękny, lecz nieporęczny ogon
nie pomaga w unikaniu drapieżników
06:04
avoiduniknąć predatorsdrapieżniki
97
352962
1262
czy zbliżeniu się do samic.
06:06
and approachpodejście peahensbliska.
98
354910
1457
06:09
Why should suchtaki an extravagantekstrawaganckie
appendagedodatek evolveewoluować?
99
357188
3452
Dlaczego coś tak ekstrawaganckiego
miałoby wyewoluować?
06:13
Even CharlesCharles DarwinDarwin,
100
361947
1595
Nawet Karol Darwin, w 1860 roku,
06:16
in an 1860 letterlist to AsaASA GraySzary wrotenapisał
101
364408
3399
w liście do Asa Gray'a pisał,
06:19
that the sightwidok of the peacock'sPawi tailogon
madezrobiony him physicallyfizycznie illchory.
102
367831
3772
że nie może znieść widoku pawiego ogona.
Nie mógł wyjaśnić tego zjawiska
za pomocą teorii doboru naturalnego,
06:24
He couldn'tnie mógł explainwyjaśniać it
with his theoryteoria of naturalnaturalny selectionwybór,
103
372144
2898
06:27
and out of this frustrationudaremnienie,
104
375066
1899
więc, pod wpływem frustracji,
06:28
he developedrozwinięty the theoryteoria
of sexualseksualny selectionwybór.
105
376989
3184
opracował teorię doboru płciowego.
06:33
On this accountkonto,
106
381501
1150
W tym kontekście
06:34
the displaypokaz of the peacock'sPawi tailogon
is about sexualseksualny enticementpokusa,
107
382675
4383
wygląd pawiego ogona
jest wabikiem seksualnym,
06:39
and this enticementpokusa meansznaczy
it's more likelyprawdopodobne the peacockpaw will mateMate
108
387082
6222
który zwiększa szansę,
że paw znajdzie samice
06:45
and have offspringpotomstwo.
109
393328
1334
i będzie miał potomstwo.
06:47
Now, the modernnowoczesny twistTwist
on this displaypokaz argumentargument
110
395818
2989
Dodatkowo, współcześnie uważa się,
06:51
is that the peacockpaw is alsorównież
advertisingreklama its healthzdrowie to the peahenpeahen.
111
399472
4970
że w ten sposób paw
pokazuje swoje zdrowie.
06:58
Only especiallyszczególnie fitdopasowanie organismsorganizmy
can affordpozwolić sobie to divertodwrócić resourceszasoby
112
406001
5127
Tylko wyjątkowo zdrowe osobniki
potrafią przekierować swoje zasoby tak,
07:03
to maintainingutrzymywanie suchtaki
an extravagantekstrawaganckie appendagedodatek.
113
411152
2698
żeby mieć ekstrawaganckie cechy.
07:06
Only especiallyszczególnie fitdopasowanie menmężczyźni can affordpozwolić sobie
the pricecena that testosteronetestosteronu leviesopłaty wyrównawcze
114
414592
4893
Zatem tylko mężczyźni w dobrej formie
mogą sobie pozwolić na to, jak testosteron
07:11
on theirich immuneodporny systemsystem.
115
419509
1269
wpływa na ich odporność.
07:13
And by analogyanalogia, think of the factfakt
116
421560
2658
Analogicznie, tylko bogatych mężczyzn
07:16
that only very richbogaty menmężczyźni can affordpozwolić sobie
to payzapłacić more than $10,000 for a watch
117
424242
6965
stać na zegarek warty
ponad 10 tysięcy dolarów,
żeby pokazać ich bogactwo.
07:23
as a displaypokaz of theirich financialbudżetowy fitnessfitness.
118
431231
2250
07:27
Now, manywiele people hearsłyszeć these kindsrodzaje
of evolutionaryewolucyjny claimsroszczenia
119
435113
2802
Wiele ludzi, słysząc
takie teorie ewolucyjne,
07:29
and think they mean that we somehowjakoś
are unconsciouslynieświadomie seekingszukanie mateskumple
120
437939
5730
myśli, że w jakiś sposób podświadomie
każdy szuka zdrowego partnera.
07:35
who are healthyzdrowy.
121
443693
1915
07:37
And I think this ideapomysł
is probablyprawdopodobnie not right.
122
445632
2943
Myślę, że to nieprawda.
07:42
TeenagersNastolatków and youngmłody adultsdorośli ludzie are not exactlydokładnie
knownznany for makingzrobienie decisionsdecyzje
123
450269
4862
Nastolatkowie i młodzi dorośli nie słyną
z podejmowania decyzji
07:47
that are predicatedprzewidywane on healthzdrowie concernsobawy.
124
455155
2188
ze względu na kwestie zdrowotne.
07:50
But they don't have to be,
125
458544
1601
Nie muszą tak robić.
07:52
and let me explainwyjaśniać why.
126
460169
1483
Wyjaśnię dlaczego.
07:55
ImagineWyobraź sobie a populationpopulacja
127
463151
1351
Wyobraźmy sobie populację,
07:57
in whichktóry people have threetrzy differentróżne
kindsrodzaje of preferencesPreferencje:
128
465208
4178
której przedstawiciele
mają upodobania do innych kolorów:
08:01
for greenZielony, for orangePomarańczowy and for redczerwony.
129
469410
3325
zielonego, pomarańczowego i czerwonego.
08:05
From theirich pointpunkt of viewwidok,
130
473922
1191
Z ich punktu widzenia
08:07
these preferencesPreferencje have
nothing to do with healthzdrowie;
131
475137
2363
to, co lubią, nie łączy się ze zdrowiem.
08:09
they just like what they like.
132
477524
1492
Po prostu lubią to, co lubią.
08:12
But if it were alsorównież the casewalizka
that these preferencesPreferencje are associatedpowiązany
133
480128
4041
Ale jeśli byłoby tak,
że te preferencje są powiązane
08:16
with the differentróżne likelihoodprawdopodobieństwo
of producingprodukujący offspringpotomstwo --
134
484193
2998
z prawdopodobieństwem produkcji potomstwa
08:19
let's say in a ratiostosunek of 3:2:1 --
135
487215
2862
w stosunku 3 : 2 : 1,
08:23
then in the first generationgeneracja,
136
491060
1444
to w pierwszym pokoleniu
08:24
there would be 3 greensZieloni
to 2 orangespomarańcze to 1 redczerwony,
137
492528
3272
mielibyśmy stosunek 3 zielonych
do 2 pomarańczowych i 1 czerwonego,
08:27
and in eachkażdy subsequentkolejne generationgeneracja,
138
495824
2186
a w każdym kolejnym pokoleniu
08:30
the proportionproporcja of greensZieloni increasezwiększać,
139
498034
2706
populacja zielonych wzrastałaby
08:34
so that in 10 generationspokolenia,
140
502067
1711
do tego stopnia, że w 10 pokoleniu
08:35
98 percentprocent of this populationpopulacja
has a greenZielony preferencepreferencji.
141
503802
3773
98% populacji wolałoby kolor zielony.
08:39
Now, a scientistnaukowiec comingprzyjście in
and samplingPobieranie próbek this populationpopulacja
142
507963
3121
Naukowiec, pobierając próbki
z takiej populacji,
08:43
discoversodkrywa that greenZielony
preferencesPreferencje are universaluniwersalny.
143
511108
3649
zauważy, że upodobanie
do zielonego jest uniwersalne.
08:47
So the pointpunkt about this little
abstractabstrakcyjny exampleprzykład
144
515606
3872
Ten abstrakcyjny przykład pokazuje,
08:51
is that while preferencesPreferencje
for specifickonkretny physicalfizyczny featurescechy
145
519502
4660
że preferencje
do wybranych cech fizycznych
są arbitralne dla jednostki,
08:56
can be arbitraryarbitralny for the individualindywidualny,
146
524186
2563
09:00
if those featurescechy are heritabledziedziczne
147
528090
1770
a jeśli te cechy są dziedziczne
09:05
and they are associatedpowiązany
with a reproductiveRozród advantageZaletą,
148
533232
4159
i sprzyjają posiadaniu potomstwa,
09:09
over time,
149
537415
1214
to z biegiem czasu
09:10
they becomestają się universaluniwersalny for the groupGrupa.
150
538653
1927
stają się uniwersalne dla całej grupy.
09:15
So what happensdzieje się in the brainmózg
when we see beautifulpiękny people?
151
543172
5201
Co dzieje się w mózgu,
kiedy widzimy kogoś atrakcyjnego?
09:22
AttractiveAtrakcyjne facestwarze activateaktywować
partsCzęści of our visualwizualny cortexkora
152
550520
4028
Atrakcyjne twarze aktywują
obszary kory wzrokowej
09:26
in the back of the brainmózg,
153
554572
1945
z tyłu mózgu,
obszar zwany zakrętem wrzecionowatym,
09:28
an areapowierzchnia callednazywa the fusiformwrzecionowaty gyruszakrętu,
154
556541
1942
09:30
that is especiallyszczególnie tuneddostrojony
to processingprzetwarzanie facestwarze,
155
558507
2802
który jest przystosowany
do identyfikowania twarzy,
09:33
and an adjacentsąsiadujący areapowierzchnia callednazywa
the lateralboczny occipitalpotylicznej complexzłożony,
156
561333
4014
oraz sąsiadujący z nim
kompleks boczny potyliczny,
09:37
that is especiallyszczególnie attuneddostosowane
to processingprzetwarzanie objectsobiekty.
157
565371
2756
który odpowiada
za rozpoznawanie przedmiotów.
09:40
In additiondodanie,
158
568700
1396
Dodatkowo,
09:42
attractiveatrakcyjny facestwarze activateaktywować partsCzęści
of our rewardnagroda and pleasureprzyjemność centerscentra
159
570120
5078
atrakcyjne twarze aktywują
nasze ośrodki nagrody i przyjemności
09:47
in the frontz przodu and deepgłęboki in the brainmózg,
160
575222
2265
znajdujące się z przodu i w głębi mózgu.
09:50
and these includezawierać areasobszary
that have complicatedskomplikowane namesnazwy,
161
578179
3124
Wliczają się w to obszary
o skomplikowanych nazwach,
09:53
like the ventralbrzuszne striatumprążkowie,
162
581327
1864
jak na przykład: prążkowie brzuszne,
09:55
the orbitofrontalokołooczodołowej cortexkora
163
583215
1919
kora orbitofrontalna,
09:57
and the ventromedialventromedial prefrontalprzedczołowej cortexkora.
164
585158
2594
i brzuszno-przyśrodkowa kora przedczołowa.
10:00
Our visualwizualny brainmózg that is tuneddostrojony
to processingprzetwarzanie facestwarze
165
588732
3984
Nasza kora wzrokowa rozpoznaje twarze
10:04
interactswspółdziała with our pleasureprzyjemność centerscentra
166
592740
2637
i współdziała z ośrodkami przyjemności,
10:07
to underpinstanowią podstawę the experiencedoświadczenie of beautypiękno.
167
595401
2447
co wzmacnia doświadczanie piękna.
10:11
AmazinglyO dziwo, while we all
engageangażować with beautypiękno,
168
599719
4092
Co ciekawe, sami interesujemy się pięknem,
10:15
withoutbez our knowledgewiedza, umiejętności,
169
603835
1597
ale i tak nieświadomie
10:17
beautypiękno alsorównież engagesangażuje się us.
170
605456
1758
piękno samo nas przyciąga.
10:20
Our brainsmózg respondodpowiadać to attractiveatrakcyjny facestwarze
171
608478
2499
Nasz mózg reaguje na piękne twarze,
10:23
even when we're not thinkingmyślący about beautypiękno.
172
611001
2354
nawet gdy nie myślimy o pięknie.
10:26
We conductedprowadzona an experimenteksperyment
in whichktóry people saw a seriesseria of facestwarze,
173
614637
4289
Podczas eksperymentu grupa ludzi
miała obserwować różne twarze
10:30
and in one conditionstan,
174
618950
1703
i zdecydować, które pary twarzy
10:32
they had to decidedecydować się if a pairpara of facestwarze
were the samepodobnie or a differentróżne personosoba.
175
620677
5576
są takie same, a które inne.
10:39
Even in this conditionstan,
176
627907
2493
Zauważono,
10:42
attractiveatrakcyjny facestwarze drovestado neuralnerwowy activityczynność
robustlymocno in theirich visualwizualny cortexkora,
177
630424
6142
że atrakcyjne twarze pobudzały
neurony w korze wzrokowej,
10:48
despitepomimo the factfakt that they were thinkingmyślący
about a person'sosoby identitytożsamość
178
636590
3513
pomimo że badani myśleli o tożsamości,
a nie o pięknie danej osoby.
10:52
and not theirich beautypiękno.
179
640127
1301
10:55
AnotherInnym groupGrupa similarlypodobnie founduznany
automaticAutomatyczne responsesodpowiedzi to beautypiękno
180
643127
4311
U kolejnej grupy badanych
zauważono automatyczne reakcje
na piękno w ośrodkach przyjemności.
10:59
withinw ciągu our pleasureprzyjemność centerscentra.
181
647462
2163
11:02
TakenPodejmowane togetherRazem, these studiesstudia suggestsugerować
182
650551
2789
Podsumowując, badania pokazały,
11:06
that our brainmózg automaticallyautomatycznie
respondsodpowiada to beautypiękno
183
654033
4511
że nasz mózg reaguje na piękno,
11:10
by linkinglinkowanie visionwizja and pleasureprzyjemność.
184
658568
2015
łącząc wzrok z przyjemnością.
11:13
These beautypiękno detectorsczujki, it seemswydaje się,
185
661854
2380
Detektory piękna
dają znać za każdym razem,
gdy widzimy coś pięknego,
11:16
pingping everykażdy time we see beautypiękno,
186
664258
1838
11:18
regardlessbez względu of whatevercokolwiek elsejeszcze
we mightmoc be thinkingmyślący.
187
666120
2694
bez względu na to, o czym myślimy.
11:23
We alsorównież have a "beautypiękno is good"
stereotypestereotyp embeddedosadzone in the brainmózg.
188
671022
5489
Mamy utwierdzony stereotyp,
że piękno jest dobre.
11:29
WithinW ramach the orbitofrontalokołooczodołowej cortexkora,
189
677712
2227
W korze orbitofrontalnej
11:31
there's overlappingnakładanie się neuralnerwowy activityczynność
190
679963
1775
w tym samym czasie aktywują się neurony
11:33
in responseodpowiedź to beautypiękno and to goodnessdobroć,
191
681762
3784
w odpowiedzi na piękno i dobro.
11:39
and this happensdzieje się even when people
aren'tnie są explicitlywyraźnie thinkingmyślący
192
687185
3522
Dzieje się tak nawet, gdy ludzie nie myślą
11:42
about beautypiękno or goodnessdobroć.
193
690731
1603
o pięknie czy dobroci.
11:45
Our brainsmózg seemwydać się to reflexivelyodruchowo
associateskojarzyć beautypiękno and good.
194
693906
3959
Mózg automatycznie łączy piękno z dobrem.
11:50
And this reflexiverefleksyjne associationstowarzyszenie
maymoże be the biologicbiologiczny triggercyngiel
195
698690
3978
Odruchowe skojarzenia
mogą być biologicznym bodźcem
11:54
for the manywiele socialspołeczny effectsruchomości of beautypiękno.
196
702692
2682
do wielu zachowań społecznych.
11:58
AttractiveAtrakcyjne people receiveotrzymać
all kindsrodzaje of advantagesZalety in life.
197
706057
4394
Ludzie atrakcyjni
mają więcej korzyści w życiu.
12:03
They're regardeduważany as more intelligentinteligentny,
198
711556
2754
Uważa się ich za bardziej inteligentnych,
12:06
more trustworthygodne zaufania,
199
714334
1603
bardziej godnych zaufania,
12:07
they're givendany higherwyższy payzapłacić
and lessermałopolskie punishmentskary,
200
715961
3545
zarabiają więcej i dostają mniejsze kary,
12:11
even when suchtaki judgmentswyroki
are not warrantedgwarantowany.
201
719530
2722
nawet jeśli takie oceny są bezpodstawne.
12:15
These kindsrodzaje of observationsobserwacje
revealodsłonić beauty'spiękno uglybrzydki sidebok.
202
723572
3340
Tego rodzaju obserwacje
ujawniają brzydką stronę piękna.
12:19
In my lablaboratorium, we recentlyostatnio founduznany
203
727796
2073
Mój zespół odkrył niedawno,
12:21
that people with minormniejszy facialwytryski na twarz
anomaliesanomalie and disfigurementszniekształcenia
204
729893
4922
że osoby z małymi niedoskonałościami
i zniekształceniami twarzy
12:26
are regardeduważany as lessmniej good, lessmniej kinduprzejmy,
205
734839
3784
postrzega się jako gorsze, mniej życzliwe,
12:30
lessmniej intelligentinteligentny, lessmniej competentkompetentny
and lessmniej hardworkingpracowity.
206
738647
4431
mniej inteligentne,
kompetentne czy pracowite.
12:35
UnfortunatelyNiestety, we alsorównież have
a "disfiguredzniekształcone is badzły" stereotypestereotyp.
207
743854
5284
Niestety jest też stereotyp
"niekształtne jest złe".
12:42
This stereotypestereotyp is probablyprawdopodobnie
exploitedwykorzystana and magnifiedpowiększony
208
750398
6658
Stereotyp jest prawdopodobnie
rozpowszechniony i wyolbrzymiony
12:49
by imagesobrazy in popularpopularny mediagłoska bezdźwięczna,
209
757080
2413
przez zdjęcia w mediach,
12:51
in whichktóry facialwytryski na twarz disfigurementzniekształcenia
is oftenczęsto used as a shorthandskrót
210
759517
3896
na których niedoskonałości twarzy
są często wykorzystywane,
12:55
to depictprzedstawiają someonektoś of villainousnikczemnego characterpostać.
211
763437
2658
żeby ukazać kogoś o złym charakterze.
12:59
We need to understandzrozumieć
these kindsrodzaje of implicitniejawne biasesuprzedzenia
212
767378
3454
Musimy zrozumieć takie uprzedzenia,
13:02
if we are to overcomeprzezwyciężać them
213
770856
1737
jeśli chcemy im zapobiec
13:04
and aimcel for a societyspołeczeństwo
in whichktóry we treatleczyć people fairlydość,
214
772617
3681
i stworzyć społeczeństwo,
gdzie każdy traktowany jest tak samo,
13:08
basedna podstawie on theirich behaviorzachowanie and not
on the happenstanceprzypadek of theirich lookswygląda.
215
776322
4415
patrząc na zachowanie, a nie na wygląd.
13:16
Let me leavepozostawiać you with one finalfinał thought.
216
784758
3245
Na koniec chcę podkreślić,
13:21
BeautyPiękno is a work in progresspostęp.
217
789044
2048
że piękno to nieskończony proces.
13:24
The so-calledtak zwana universaluniwersalny
attributesatrybuty of beautypiękno
218
792527
3207
Tak zwane uniwersalne atrybuty piękna
13:27
were selectedwybrany for duringpodczas the almostprawie
two millionmilion yearslat of the PleistocenePlejstocenu.
219
795758
5488
były kształtowane w czasie plejstocenu.
13:33
Life was nastypaskudny, brutishokrutny
and a very long time agotemu.
220
801944
4892
Życie było wtedy brutalne i straszne,
jednak to było bardzo dawno temu.
13:40
The selectionwybór criteriakryteria
for reproductiveRozród successpowodzenie from that time
221
808014
5324
Te kryteria wyboru cech
korzystnych dla reprodukcji
już nie obowiązują.
13:45
doesn't really applyzastosować todaydzisiaj.
222
813362
1865
13:47
For exampleprzykład,
223
815966
1490
Na przykład,
13:49
deathśmierć by parasitepasożyt is not one
of the topTop wayssposoby that people dieumierać,
224
817480
4067
śmierć z powodu infekcji pasożytniczej
nie jest najczęstszym powodem śmierci,
13:53
at leastnajmniej not in the technologicallytechnologicznie
developedrozwinięty worldświat.
225
821571
2891
nie w technologicznie rozwiniętym świecie.
13:57
From antibioticsantybiotyki to surgeryChirurgia,
226
825997
2360
Od antybiotyków po chirugię,
14:00
birthnarodziny controlkontrola to in vitroin vitro fertilizationzapłodnienie,
227
828381
3492
antykoncepcję i metody in vitro,
14:03
the filtersfiltry for reproductiveRozród successpowodzenie
are beingistota relaxedzrelaksowany.
228
831897
3390
warunki sukcesu reprodukcyjnego
zostały zmienione.
14:07
And underpod these relaxedzrelaksowany conditionswarunki,
229
835956
2655
W takich sytuacjach
14:10
preferencepreferencji and traitcecha combinationskombinacje
are freewolny to driftdryf
230
838635
4234
nasze upodobania i zestawienia cech
mogą się ciągle zmieniać i różnić.
14:14
and becomestają się more variableZmienna.
231
842893
1769
14:17
Even as we are profoundlygłęboko
affectingwpływający our environmentśrodowisko,
232
845416
4186
Nawet jeśli to my zmieniamy otoczenie,
14:22
modernnowoczesny medicinelekarstwo
and technologicaltechniczny innovationinnowacja
233
850985
3313
nowoczesne technologie i medycyna
14:26
is profoundlygłęboko affectingwpływający
234
854322
1753
bardzo wpływają na to,
14:28
the very essenceistota of what it meansznaczy
to look beautifulpiękny.
235
856099
3722
jak postrzegane jest piękno.
14:33
The universaluniwersalny natureNatura of beautypiękno is changingwymiana pieniędzy
236
861197
2550
Uniwersalne kryteria piękna się zmieniają
14:35
even as we're changingwymiana pieniędzy the universewszechświat.
237
863771
2921
tak, jak my zmieniamy nasz świat.
14:40
Thank you.
238
868863
1185
Dziękuję.
14:42
(ApplauseAplauz)
239
870072
3586
Translated by Angelika Klimczyk
Reviewed by Sylwia Gliniewicz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Anjan Chatterjee - Cognitive neuroscientist
Anjan Chatterjee seeks to answer a tantalizing question: Why is beauty so gripping?

Why you should listen

In his recent book, The Aesthetic Brain: How We Evolved to Desire Beauty and Enjoy Art, cognitive neuroscientist Anjan Chatterjee investigates neural responses to beauty, explaining that the faces and places we find aesthetically pleasing may promote evolutionary success.

With numerous publications to his name in areas such as attention, spatial cognition and neuroethics, Chatterjee is the former president of the Behavioral and Cognitive Neurology Society and the International Association of Empirical Aesthetics, and he is also a founding member of the Board of Governors of the Neuroethics Society. In 2016, Chatterjee was awarded the Rudolph Arnheim Award for contributions to psychology and the arts. Currently at the Center for Cognitive Neuroscience at the University of Pennsylvania, Chatterjee's cutting edge work in neuroaesthetics bridges art and neuroscience in complex and fascinating ways.

More profile about the speaker
Anjan Chatterjee | Speaker | TED.com