TEDGlobal 2017
Katlego Kolanyane-Kesupile: How I'm bringing queer pride to my rural village
Katlego Kolanyane-Kesupile: Si po sjell krenari të çuditshme në fshatin tim rural
Filmed:
Readability: 4.1
1,226,337 views
Në një bisedë poetike dhe personale, TED Fellow Katlego Kolanyane-Kesupile shqyrton lidhjen midis stilit të jetesës së saj moderne dhe fëmijërisë së saj në një fshat rural në Botsvanë. "Në një kohë kur të qënit e zezë, gay, afrikane dhe meritoje te zije hapësirën do të thotë të jesh gjithçka, por jo rurale, kam frikë se po fshijmë shumë mundime që na çuan atje ku ndodhemi", thotë ajo. "Të përshtat abnormalitetin tim do të thotë të lidh shumë pjesë të vecanta të vetvetes."
Katlego Kolanyane-Kesupile - Artist, activist
Katlego Kolanyane-Kesupile is the founder of the Queer Shorts Showcase Festival, Botswana's first and only LGBT-themed theatre festival. Full bio
Katlego Kolanyane-Kesupile is the founder of the Queer Shorts Showcase Festival, Botswana's first and only LGBT-themed theatre festival. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
"You don't belong here"
0
760
1496
"Ti nuk i përket këtij vendi."
00:14
almost always means, "We can't find
a function or a role for you."
a function or a role for you."
1
2280
3480
pothuajse gjithmonë nënkupton,
"Ne nuk mund të gjejmë një rol për ju. "
"Ne nuk mund të gjejmë një rol për ju. "
00:18
"You don't belong here" sometimes means,
"You're too queer to handle."
"You're too queer to handle."
2
6865
4375
"Ti nuk i përket këtij vendi"
ndonjëherë do të thotë,
ndonjëherë do të thotë,
"Ti je anormal për këtë vend.
Nuk je për këtë vend"
00:24
"You don't belong here"
3
12200
1800
shumë rrallë nënkupton,
00:27
very rarely means,
4
15360
1696
"Nuk ka asnjë mënyrë që ti të ekzistosh
dhe të jesh i lumtur këtu ".
dhe të jesh i lumtur këtu ".
00:29
"There's no way for you to exist
and be happy here."
and be happy here."
5
17080
3560
Kur shkova në universitet,
00:33
I went to university
in Johannesburg, South Africa,
in Johannesburg, South Africa,
6
21920
2416
në Johannesburg, Afrikë e Jugut
mbaj mend herën e parë
00:36
and I remember the first time
a white friend of mine
a white friend of mine
7
24360
2429
që miku im i bardhë
00:38
heard me speaking Setswana,
the national language of Botswana.
the national language of Botswana.
8
26813
3600
më dëgjoi teksa flisja në Setswana,
gjuhën kombëtare të Botsvanës.
gjuhën kombëtare të Botsvanës.
00:43
I was on the phone with my mother
9
31240
1656
Isha në telefon me nënën time
00:44
and the intrigue which painted itself
across her face was absolutely priceless.
across her face was absolutely priceless.
10
32920
5416
dhe kureshtja që ajo kishte në fytyrë
ishte absolutisht e pacmueshme.
ishte absolutisht e pacmueshme.
00:50
As soon as I hung up,
she comes to me and says,
she comes to me and says,
11
38360
2656
Sapo mbylla telefonin,
ajo erdhi tek unë dhe tha:
ajo erdhi tek unë dhe tha:
00:53
"I didn't know you could do that.
12
41040
1616
"Nuk e dija se mund ta bëje atë.
00:54
After all these years of knowing you,
how did I not know you could do that?"
how did I not know you could do that?"
13
42680
3680
Pas gjithë këtyre viteve që të njoh,
si nuk e dija që ti mund ta bëje këtë? "
si nuk e dija që ti mund ta bëje këtë? "
00:59
What she was referring to was the fact
that I could switch off the twang
that I could switch off the twang
14
47280
3416
Ajo po i referohej faktit
që unë mund të ndërroja shqiptimin
që unë mund të ndërroja shqiptimin
01:02
and slip into a native tongue,
15
50720
1456
dhe të kaloja në gjuhë amtare,
01:04
and so I chose to let her in
on a few other things
on a few other things
16
52200
3336
dhe vendosa t'i bëja të ditur asaj
dhe disa gjëra të tjera
dhe disa gjëra të tjera
01:07
which locate me as a Motswana,
17
55560
1960
që më karakterizojnë mua si Motswana,
01:10
not just by virtue of the fact
that I speak a language
that I speak a language
18
58400
2576
jo vetëm për shkak të faktit
që unë flas një gjuhë
që unë flas një gjuhë
01:13
or I have family there,
19
61000
1616
ose kam familje atje,
01:14
but that a rural child lives
within this shiny visage of fabulosity.
within this shiny visage of fabulosity.
20
62640
5056
por që një fëmijë fshatar ka këtë fytyrë
të shndritshme plot madhështi.
të shndritshme plot madhështi.
01:19
(Laughter)
21
67720
2736
(Të qeshura)
01:22
(Applause)
22
70480
4016
(Duartrokitje)
01:26
I invited the Motswana public
into the story, my story,
into the story, my story,
23
74520
3216
Kam ftuar publikun e Motswanas
në histori, në historinë time,
në histori, në historinë time,
01:29
as a transgender person years ago,
in English of course,
in English of course,
24
77760
3456
si një person tranvestit vite më parë,
në Anglisht sigurisht,
në Anglisht sigurisht,
01:33
because Setswana
is a gender-neutral language
is a gender-neutral language
25
81240
2576
sepse Setswana është një gjuhë
neutrale për nga gjinia
neutrale për nga gjinia
01:35
and the closest we get
is an approximation of "transgender."
is an approximation of "transgender."
26
83840
3336
dhe nëse e vërejmë mirë
është një përafrim i "tranvestitit".
është një përafrim i "tranvestitit".
01:39
And an important part of my history
got left out of that story,
got left out of that story,
27
87200
3696
Dhe një pjesë e rëndësishme e historisë
time u la jashtë asaj historie,
time u la jashtë asaj historie,
01:42
by association rather than
out of any act of shame.
out of any act of shame.
28
90920
3040
nga marrëveshja më shumë se sa
nga ndonjë akt turpi.
nga ndonjë akt turpi.
01:47
"Kat" was an international superstar,
29
95400
3056
"Kat" ishte një yll ndërkombëtar,
01:50
a fashion and lifestyle writer,
a musician, theater producer
a musician, theater producer
30
98480
3256
një shkrimtare e modës dhe e kohës,
një muzikante, producente teatri
një muzikante, producente teatri
01:53
and performer --
31
101760
1256
dhe një performuese -
01:55
all the things that qualify me
to be a mainstream, whitewashed,
to be a mainstream, whitewashed,
32
103040
3896
të gjitha gjërat që më kualifikojnë mua
të bëhem realiste, fleksible,
të bëhem realiste, fleksible,
01:58
new age digestible queer.
33
106960
2136
dukshëm anormale në
moshë të re.
moshë të re.
02:01
Kat.
34
109120
1200
Kat.
02:02
Kat had a degree from one
of the best universities in Africa,
of the best universities in Africa,
35
110920
3376
Kat kishte një diplomë nga një
prej universiteteve më të mira në Afrikë,
prej universiteteve më të mira në Afrikë,
02:06
oh no, the world.
36
114320
1520
oh jo, në botë.
02:08
By association, what Kat wasn't
37
116480
2096
Sipas shoqërisë, ajo që Kati nuk kishte
02:10
was just like the little
brown-skinned children
brown-skinned children
38
118600
2376
ishte ngjashmëria me fëmijët
me lëkurë të errët
me lëkurë të errët
02:13
frolicking through the streets
of some incidental railway settlement
of some incidental railway settlement
39
121000
3256
që enden rastësisht rrugëve
të disa vendbanimeve hekurudhore
të disa vendbanimeve hekurudhore
02:16
like Tati Siding,
40
124280
1496
si Tati Siding,
02:17
or an off-the-grid village like Kgagodi,
41
125800
3215
ose të një fshati të izoluar si Kgagodi,
02:21
legs clad in dust stockings
whose knees had blackened
whose knees had blackened
42
129039
3017
këmbët e veshura me geta të
papastra me gjunjë të zbehur
papastra me gjunjë të zbehur
02:24
from years of kneeling
and wax-polishing floors,
and wax-polishing floors,
43
132080
3256
nga vitet e gjunjëzimit
dhe lyerjeve të dyshemeve me dyll,
dhe lyerjeve të dyshemeve me dyll,
02:27
whose shins were marked
with lessons from climbing trees,
with lessons from climbing trees,
44
135360
4136
shputat e të cilave ishin me të
çara nga ngjitja e pemëve,
çara nga ngjitja e pemëve,
02:31
who played until dusk,
45
139520
1616
e cila luante deri në muzg,
02:33
went in for supper by a paraffin lamp
46
141160
2696
shkoi për darkë me një llambë parafine
02:35
and returned to play hide-and-seek
amongst centipedes and owls
amongst centipedes and owls
47
143880
4376
dhe u kthye për të luajtur kukafshehti
mes insektesh dhe bufash
mes insektesh dhe bufash
02:40
until finally someone's mother
would call the whole thing to an end.
would call the whole thing to an end.
48
148280
3560
deri sa më në fund nëna e dikujt
do t'i sillte fundin gjithckaje.
do t'i sillte fundin gjithckaje.
02:44
That got lost both in translation
and in transition,
and in transition,
49
152440
4696
Ajo humbi si në ndryshim
dhe në tranzicion,
dhe në tranzicion,
02:49
and when I realized this,
50
157160
1256
dhe kur e kuptova këtë,
02:50
I decided it was time for me to start
building bridges between myselves.
building bridges between myselves.
51
158440
5096
vendosa se ishte koha që unë të filloja
ndërtimin e urave midis vetvetes.
ndërtimin e urave midis vetvetes.
02:55
For me and for others to access me,
52
163560
2696
Për mua dhe për të tjerët
që të më pranojnë,
që të më pranojnë,
02:58
I had to start indigenizing my queerness.
53
166280
2800
Unë duhej të filloja të përshtatja
homoseksualitetin tim.
homoseksualitetin tim.
03:01
What I mean by indigenizing
is stripping away the city life film
is stripping away the city life film
54
169960
3416
Çfarë dua të them me përshtatje është
heqja e filmit të jetës në qytet
heqja e filmit të jetës në qytet
03:05
that stops you from seeing
the villager within.
the villager within.
55
173400
2936
që ju ndalon të shihni
fshatarin brenda jush.
fshatarin brenda jush.
03:08
In a time where being brown, queer,
African and seen as worthy of space
African and seen as worthy of space
56
176360
4376
Në një kohë kur duke qenë e zezë, gay,
Afrikane dhe e vlerësuar,
Afrikane dhe e vlerësuar,
03:12
means being everything but rural,
57
180760
2016
do të thotë të jesh gjithçka por fshatare,
03:14
I fear that we're erasing
the very struggles
the very struggles
58
182800
2096
kam frikë se po fshijmë
shumë mundime
shumë mundime
03:16
that got us to where we are now.
59
184920
1960
që na sollën ku ndodhemi tani.
03:19
The very first time I queered
being out in a village,
being out in a village,
60
187640
2576
Herën e parë që unë e prisha
të qënurit në një fshat,
të qënurit në një fshat,
03:22
I was in my early 20s,
and I wore a kaftan.
and I wore a kaftan.
61
190240
2976
kam qenë rreth të njëzetave,
dhe vesha një kaftan.
dhe vesha një kaftan.
03:25
I was ridiculed by some of my family
and by strangers for wearing a dress.
and by strangers for wearing a dress.
62
193240
4936
Unë u talla prej shumicës së familjes sime
dhe nga të huajt sepse vesha një fustan.
dhe nga të huajt sepse vesha një fustan.
03:30
My defense against their comments
was the default that we who don't belong,
was the default that we who don't belong,
63
198200
4456
Mbrojtja ime kundër komenteve të tyre
ishte gabimi se ne që nuk i përkasim,
ishte gabimi se ne që nuk i përkasim,
03:34
the ones who are better than, get taught,
64
202680
2936
atyre që janë më të mirë se ne,
mësohemi,
mësohemi,
03:37
we shrug them off and say,
"They just don't know enough."
"They just don't know enough."
65
205640
2840
i injorojmë ata dhe themi,
"Ata thjesht nuk dinë mjaftueshëm."
"Ata thjesht nuk dinë mjaftueshëm."
03:41
And of course I was wrong,
because my idea of wealth of knowledge
because my idea of wealth of knowledge
66
209240
4456
Dhe natyrisht isha gabim,
sepse ideja ime e pasurisë së dijes
sepse ideja ime e pasurisë së dijes
03:45
was based in removing yourself
from Third World thinking and living.
from Third World thinking and living.
67
213720
6200
ishte e bazuar në largimin e vetes nga
të menduarit dhe jeta e Botës së Tretë.
të menduarit dhe jeta e Botës së Tretë.
03:52
But it took time for me to realize
that my acts of pride
that my acts of pride
68
220640
2656
Por u desh kohë të kuptoj
që veprimet e mia të krenarisë
që veprimet e mia të krenarisë
03:55
weren't most alive in
the global cities I traipsed through,
the global cities I traipsed through,
69
223320
3416
nuk ishin më të gjalla
në qytetet globale ku unë u zhvendosa,
në qytetet globale ku unë u zhvendosa,
03:58
but in the villages where I speak
the languages and play the games
the languages and play the games
70
226760
4056
por në fshatrat ku unë flas
gjuhën dhe luaj lojëra
gjuhën dhe luaj lojëra
04:02
and feel most at home and I can say,
71
230840
1896
dhe ndihem si në shtëpi
e mund të them,
e mund të them,
04:04
"I have seen the world,
72
232760
1896
"Unë e kam parë botën,
04:06
and I know that people like me
aren't alone here, we are everywhere."
aren't alone here, we are everywhere."
73
234680
3640
dhe unë e di që njerëzit si unë
nuk janë vetëm këtu, ne jemi kudo ".
nuk janë vetëm këtu, ne jemi kudo ".
04:11
And so I used these village homes
for self-reflection
for self-reflection
74
239160
3336
Dhe kështu i kam përdorur këto
shtëpitë e fshatit për vetë-reflektim
shtëpitë e fshatit për vetë-reflektim
04:14
and to give hope
to the others who don't belong.
to the others who don't belong.
75
242520
3416
dhe për të dhënë shpresë
për të tjerët që nuk i përkasin.
për të tjerët që nuk i përkasin.
04:17
Indigenizing my queerness
76
245960
1656
Të përshtaturit me anormalen time
04:19
means bridging the many
exceptional parts of myself.
exceptional parts of myself.
77
247640
4360
do të thotë të lidh shumë
pjesë të vecanta të vetes.
pjesë të vecanta të vetes.
Do të thotë të nderosh faktin
04:24
It means honoring the fact
78
252760
1256
04:26
that my tongue can contort itself
to speak the romance languages
to speak the romance languages
79
254040
3416
që gjuha ime mund të marrë formë
për të folur gjuhët romantike
për të folur gjuhët romantike
04:29
without denying or exoticizing the fact
that when I am moved, it can do this:
that when I am moved, it can do this:
80
257480
6216
pa mohuar apo shfaqur faktin se kur
ndihem i emocionuar, mund të bëj këtë:
ndihem i emocionuar, mund të bëj këtë:
04:35
(Ululating)
81
263720
3960
(Brohorima)
04:41
It means --
82
269160
1256
Do të thotë --
04:42
(Cheers)
83
270440
1656
(Fishkëllima)
04:44
(Applause)
84
272120
4056
(Duartrokitje)
04:48
It means branding cattle with my mother
or chopping firewood with my cousins
or chopping firewood with my cousins
85
276200
3936
Kjo do të thotë se të mjel lopën me nënën
apo të pres drutë me kushërinjtë e mi
apo të pres drutë me kushërinjtë e mi
04:52
doesn't make me
any less fabulous or queer,
any less fabulous or queer,
86
280160
2416
nuk më bën mua
më pak mahnitës ose anormal,
më pak mahnitës ose anormal,
04:54
even though I'm now accustomed
to rooftop shindigs, wine-paired menus
to rooftop shindigs, wine-paired menus
87
282600
4336
edhe pse jam mësuar me festat mbi cati,
menutë e verës për cifte
menutë e verës për cifte
04:58
and VIP lounges.
88
286960
1616
dhe seksionet VIP.
05:00
(Laughter)
89
288600
1856
(Të qeshura)
05:02
It means wearing my pride
through my grandmother's tongue,
through my grandmother's tongue,
90
290480
4576
Kjo do të thotë të vesh krenarinë time
nëpërmjet gjuhës së gjyshes sime,
nëpërmjet gjuhës së gjyshes sime,
05:07
my mother's food, my grandfather's song,
91
295080
2816
ushqimit të nënës sime,
këngës së gjyshit tim,
këngës së gjyshit tim,
05:09
my skin etched with stories
of falling off donkeys
of falling off donkeys
92
297920
3376
lëkurës sime me shenjat e historive
të rënies nga gomerët
të rënies nga gomerët
05:13
and years and years and years
of sleeping under a blanket of stars.
of sleeping under a blanket of stars.
93
301320
4120
dhe vitet e vitet e vitet
e gjumit nën një mbulesë yjesh.
e gjumit nën një mbulesë yjesh.
05:19
If there's any place I don't belong,
94
307240
2896
Nëse ka ndonjë vend që nuk i përkas,
05:22
it's in a mind where the story of me
starts with the branch of me being queer
starts with the branch of me being queer
95
310160
4576
është në një mendje ku historia ime
fillon me degën time të të qënurit anormal
fillon me degën time të të qënurit anormal
05:26
and not with my rural roots.
96
314760
1840
dhe jo me rrënjët e mia rurale.
05:29
Indigenizing my queerness
means understanding
means understanding
97
317240
3456
Përshtatja e abnormalitetit tim
do të thotë të kuptuarit
do të thotë të kuptuarit
05:32
that the rural is a part of me,
and I am an indelible part of it.
and I am an indelible part of it.
98
320720
4040
që ruralja është një pjesë e imja,
dhe unë jam pjesë e pandryshueshme e saj.
dhe unë jam pjesë e pandryshueshme e saj.
05:37
Thank you.
99
325360
1216
Ju falemnderit.
05:38
(Applause)
100
326600
3760
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Katlego Kolanyane-Kesupile - Artist, activistKatlego Kolanyane-Kesupile is the founder of the Queer Shorts Showcase Festival, Botswana's first and only LGBT-themed theatre festival.
Why you should listen
Katlego Kolanyane-Kesupile is an ARTivist, communications specialist and human rights practitioner from Botswana. She is the founder and artistic director of the Queer Shorts Showcase Festival, author of "…on about the same old things" and a globally performed playwright with a vested interest in the development of LGBT+ inclusive cultures in Africa. She holds a Masters in Human Rights, Culture and Social Justice.
More profile about the speakerKatlego Kolanyane-Kesupile | Speaker | TED.com