TED2018
Olga Yurkova: Inside the fight against Russia's fake news empire
Olga Yurkova: Rusya'nın yalan haber imparatorluğuna karşı sürdürülen savaş
Filmed:
Readability: 4
1,312,757 views
"Eğer bilgiler yanlışsa kararlar yanlış alınır" diyor editör ve TED dostu Olga Yurkova. Yalan haberlerin yayılmasını engellemek için o ve bir grup gazeteci, gazetecilerimize, önderlerimize ve kurumlarımıza karşı kaybettiğimiz güveni yeniden yapılandırabilmek için, yanlı ya da hatalı gazeteciliği ifşa ettikleri StopFake.org'u kurdular. Yanlış bilgilendirmeye karşı sürdürülen bu mücadele hakkında daha çok bilgi edinin ve yalan haber okumayı (ve paylaşmayı) önleyen iki kritik yöntemi öğrenin.
Olga Yurkova - Journalist, editor
TED Fellow Olga Yurkova is a journalist and cofounder of StopFake.org, an independent Ukrainian organization that trains an international cohort of fact-checkers in an effort to curb propaganda and misinformation in the media. Full bio
TED Fellow Olga Yurkova is a journalist and cofounder of StopFake.org, an independent Ukrainian organization that trains an international cohort of fact-checkers in an effort to curb propaganda and misinformation in the media. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
2014, July 5,
0
1440
3696
5 Haziran 2014,
00:17
the Ukrainian army entered
Sloviansk city in eastern Ukraine.
Sloviansk city in eastern Ukraine.
1
5160
4200
Ukrayna ordusu doğu Ukrayna'daki
Sloviansk şehrine girdi.
Sloviansk şehrine girdi.
00:21
They gathered all the locals
in Lenin Square.
in Lenin Square.
2
9880
3936
Yerel halkı
Lenin Meydanı'na topladılar.
Lenin Meydanı'na topladılar.
00:25
Then, they organized
the public crucifixion
the public crucifixion
3
13840
4216
Daha sonra Rusya taraftarı
milis güçlerinden birinin oğlunu
milis güçlerinden birinin oğlunu
00:30
of the son of a pro-Russia militant.
4
18080
3176
orada, halkın gözleri önünde
çarmıha gerdiler.
çarmıha gerdiler.
00:33
He was only three years old.
5
21280
2480
Oğlan ancak üç yaşındaydı.
00:36
Refugee Galina Pyshnyak told this story
to Russia's First TV channel.
to Russia's First TV channel.
6
24440
6496
Mülteci Galina Pyshnyak bu hikâyeyi
Rusya birinci devlet kanalına anlattı.
Rusya birinci devlet kanalına anlattı.
00:42
In fact, this incident never happened.
7
30960
4056
Gerçekte bu olay hiç yaşanmadı.
00:47
I visited Sloviansk.
8
35040
2096
Ben Sloviansk'ı ziyaret ettim.
00:49
There is no Lenin Square.
9
37160
2336
Orada Lenin Meydanı yok.
00:51
In reality, Galina's husband was an active
pro-Russia militant in Donbass.
pro-Russia militant in Donbass.
10
39520
6456
Gerçekte Galina'nın kocası Donbass'da
çalışan bir Rusya taraftarı milisti.
çalışan bir Rusya taraftarı milisti.
00:58
This is just one of many examples.
11
46000
3176
Bu birçok örnekten sadece biri.
01:01
Ukraine has been suffering
from Russian propaganda and fake news
from Russian propaganda and fake news
12
49200
3896
Ukrayna dört yıldır Rus propagandası
ve yalan haberlerinin
ve yalan haberlerinin
01:05
for four years now,
13
53120
2416
acısını çekmektedir.
01:07
but Russia is not
the only player in this space.
the only player in this space.
14
55560
4376
Ama sadece Rusya
bu oyunu oynamıyor.
bu oyunu oynamıyor.
01:11
Fake news is happening
all around the world.
all around the world.
15
59960
4056
Yalan haberler dünyanın
her tarafında yayınlanıyor.
her tarafında yayınlanıyor.
01:16
We all know about fake news.
16
64040
1856
Herkes yalan haberin
ne olduğunu bilir.
ne olduğunu bilir.
01:17
We see it and read it all the time.
17
65920
3136
Her zaman her yerde
görür ve okuruz.
görür ve okuruz.
01:21
But the thing about fake news
18
69080
2536
Yalan haberi normalinden
ayrıştıran özellik
ayrıştıran özellik
01:23
is that we don't always know
what is fake and what is real,
what is fake and what is real,
19
71640
4176
onu okuduğumuzda gerçek mi
yalan mı bilmememizdir.
yalan mı bilmememizdir.
01:27
but we base our decisions on facts
we get from the press and social media.
we get from the press and social media.
20
75840
5936
Kararlarımızı basın ve sosyal medyadan
edindiğimiz bilgilere göre veririz.
edindiğimiz bilgilere göre veririz.
01:33
When facts are false,
21
81800
2056
Bilgiler hatalıysa
01:35
decisions are wrong.
22
83880
1560
yanlış kararlar veririz.
01:38
A lot of people
stop believing anyone at all
stop believing anyone at all
23
86560
3496
Birçok insan artık
kimseye inanmıyor.
kimseye inanmıyor.
01:42
and this is even more dangerous.
24
90080
2736
Bu, daha da tehlikeli bir durum.
01:44
They easily become prey
to populists in elections,
to populists in elections,
25
92840
3936
Seçimlerde kolaylıkla
çoğulcuların yemi oluyorlar.
çoğulcuların yemi oluyorlar.
01:48
or even take up arms.
26
96800
1880
Hatta bazen silahlanıyorlar bile.
01:51
Fake news is not only bad for journalism.
27
99760
2536
Yalan haber
sadece gazetecilik için kötü değil.
sadece gazetecilik için kötü değil.
01:54
It's a threat for democracy and society.
28
102320
3760
Demokrasi ve toplum için de
bir tehdit.
bir tehdit.
01:58
Four years ago, unmarked soldiers
29
106960
3456
Dört yıl evvel işaretsiz askerler
02:02
entered the Crimean Peninsula,
30
110440
2776
Kırım Yarımadası'na girdi.
02:05
and at the same time,
31
113240
1616
Aynı süre zarfında
02:06
Russian media was going crazy
with fake news about Ukraine.
with fake news about Ukraine.
32
114880
4160
Rus medyası Ukrayna hakkında çılgıncasına
yalan haber üretmekle meşguldü.
yalan haber üretmekle meşguldü.
02:12
So a group of journalists, including me,
33
120200
3496
Benim de dâhil olduğum
bir grup gazeteci
bir grup gazeteci
02:15
started a website
to investigate this fake news.
to investigate this fake news.
34
123720
3936
bu yalan haberleri incelemek için
bir websitesi kurduk.
bir websitesi kurduk.
02:19
We called it StopFake.
35
127680
2280
Adını StopFake (SahteliğiDurdur) koyduk.
02:22
The idea was simple:
36
130600
1616
Fikir basitti:
02:24
take a piece of news,
check it with verifiable proof
check it with verifiable proof
37
132240
4336
bir haberin bir parçasını alıp
fotoğraf, video ve diğer güçlü
fotoğraf, video ve diğer güçlü
02:28
like photos, videos
and other strong evidence.
and other strong evidence.
38
136600
3496
kanıtlar gibi doğrulanabilir
kanıtlarla denetlemek.
kanıtlarla denetlemek.
02:32
If it turns out to be fake,
we put it on our website.
we put it on our website.
39
140120
3520
Eğer sahte çıkarsa
sitemize koyuyoruz.
sitemize koyuyoruz.
02:36
Now, StopFake is an informational hub
40
144600
3616
StopFake propagandayı
02:40
which analyzes propaganda
in all its phases.
in all its phases.
41
148240
3440
her aşamasında inceleyen
bir veri aktarım merkezi.
bir veri aktarım merkezi.
02:44
We have 11 language versions,
we have millions of views,
we have millions of views,
42
152600
4816
11 dilde iletişim kuran,
milyonların izlediği bir sitemiz var.
milyonların izlediği bir sitemiz var.
02:49
We have taught more than 10,000 people
43
157440
3136
10.000'den fazla kişiye
02:52
how to distinguish true from false.
44
160600
3016
doğruyu yanlıştan ayırt etmeyi öğrettik.
02:55
And we teach fact checkers
all around the world.
all around the world.
45
163640
3960
Bütün dünyada içerik teyit edenlere
eğitimler veriyoruz.
eğitimler veriyoruz.
03:00
StopFake has uncovered
more than 1,000 fakes about Ukraine.
more than 1,000 fakes about Ukraine.
46
168760
5120
StopFake Ukrayna hakkında 1.000'den fazla
yalan haber ayrıştırabildi.
yalan haber ayrıştırabildi.
03:06
We've identified 18 narratives
47
174880
3936
Ukrayna Devleti,
03:10
created using this fake news,
48
178840
2536
darbe vasıtasıyla başa geçen
bir cunta rejimidir,
bir cunta rejimidir,
03:13
such as Ukraine is a fascist state,
49
181400
3616
faşist bir devlettir,
03:17
a failed state,
50
185040
1496
başarısız bir devlettir
03:18
a state run by a junta who came to power
as a result of a coup d'état.
as a result of a coup d'état.
51
186560
4856
gibi yalan haberleri yazabilmek
için oluşturulan 18 hikâye tespit ettik.
için oluşturulan 18 hikâye tespit ettik.
03:23
We proved that it's not bad journalism;
52
191440
2776
Kötü gazetecilik olmadığını
03:26
it's a deliberate act of misinformation.
53
194240
2960
ancak bilinçli bir yanlış bilgilendirme
olduğunu ispatladık.
olduğunu ispatladık.
03:29
Fake news is a powerful weapon
in information warfare,
in information warfare,
54
197800
3456
Yalan haber, istihbarat savaşında
güçlü bir silah.
güçlü bir silah.
03:33
but there is something we can do about it.
55
201280
2800
Ama ona karşı yapabileceğimiz
bir şey var.
bir şey var.
03:37
We all have smartphones.
56
205080
1936
Hepimizin akıllı telefonu var.
03:39
When we see something interesting,
it's often automatic.
it's often automatic.
57
207040
3456
İlginç bir şey gördüğümüzde
genellikle otomatik olarak bunu yaparız.
genellikle otomatik olarak bunu yaparız.
03:42
We just click and pass it along.
58
210520
1920
Klikleyip paylaşırız.
03:45
But how can you
not be a part of fake news?
not be a part of fake news?
59
213400
2840
Yalan habere nasıl alet olmayız?
03:48
First, if it's too dramatic,
too emotional, too clickbait,
too emotional, too clickbait,
60
216680
6480
Öncelikle çok çarpıcıysa,
çok duygusal, çok tık tuzağıysa
çok duygusal, çok tık tuzağıysa
03:56
then it's very likely that it isn't true.
61
224240
2920
büyük ihtimalle gerçek değildir.
04:00
The truth is boring sometimes.
62
228320
2336
Gerçek sıkıcı olabiliyor kimi zaman.
04:02
(Laughter)
63
230680
1376
(Gülüşmeler)
04:04
Manipulations are always sexy.
64
232080
2320
Manipülasyon çok seksi olur.
04:07
They are designed to captivate you.
65
235040
2080
Sizi ele geçirmek için tasarlanmışlardır.
04:10
Do your research.
66
238000
1776
Araştırmalarınızı yapın.
04:11
This is the second point, very simple.
67
239800
2816
Bu ikinci odak noktamız. Çok basit.
04:14
Look at other sites.
68
242640
1816
Başka sitelere de bakın.
04:16
Check out alternative news sources.
69
244480
2616
Alternatif haber kaynaklarına bakın.
04:19
Google names, addresses,
license plates, experts and offers.
license plates, experts and offers.
70
247120
5416
Google da isim, adres,
plaka, eksper ve teklifleri aratın.
plaka, eksper ve teklifleri aratın.
04:24
Don't just believe, check.
71
252560
1600
Hemen inanmayın.
Teyit edin.
Teyit edin.
04:26
It's the only way
to stop this culture of fake news.
to stop this culture of fake news.
72
254840
3960
Bu yalan haber kültürünü
durdurmanın tek yolu.
durdurmanın tek yolu.
04:31
This information warfare
is not only about fake news.
is not only about fake news.
73
259640
3496
Bu istihbarat savaşı sadece
yalan haber hakkında değil.
yalan haber hakkında değil.
04:35
Our society depends on trust:
74
263160
2600
Toplumumuz güvene dayanıyor:
04:38
trust in our institutions,
75
266840
1856
Kurumlarımıza
duyduğumuz güven
duyduğumuz güven
04:40
in science,
76
268720
1376
bilime,
04:42
trust in our leaders,
77
270120
2056
önderlerimize
04:44
trust in our news outlets.
78
272200
2480
ve haber kaynaklarımıza.
04:47
And it's on us to find a way
to rebuild trust,
to rebuild trust,
79
275320
5056
Güveni yeniden oluşturmanın
yolunu bulmak bizim sorumluluğumuz
yolunu bulmak bizim sorumluluğumuz
04:52
because fake news destroys it.
80
280400
2120
çünkü yalan haber onu yok ediyor.
04:55
So ask yourself,
81
283320
2096
Kendinize şunu sorun:
04:57
what have you lost your faith in?
82
285440
2640
Neye inancınızı kaybettiniz?
05:01
Where has trust been ruined for you?
83
289000
2720
Neye güveniniz paramparça oldu?
05:04
And what are you going to do about it?
84
292600
2800
Bu uğurda ne yapmayı düşünüyorsunuz?
05:08
Thank you.
85
296160
1216
Teşekkürler.
05:09
(Applause)
86
297400
5520
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Olga Yurkova - Journalist, editorTED Fellow Olga Yurkova is a journalist and cofounder of StopFake.org, an independent Ukrainian organization that trains an international cohort of fact-checkers in an effort to curb propaganda and misinformation in the media.
Why you should listen
Olga Yurkova edits the Context and Opinions sections of StopFake.org. She teaches different audiences how propaganda works and how to identify fake news, consulting a range of organizations and public structures and collaborating with mainstream media as a journalist.
Yurkova explores propaganda methods and finds out new ways to overcome these new challenges. In June 2017, she and her colleagues Maarten Schenk and Jordy Nijenhuis launched a project called Forbidden Facts, which explains how fake news spreads online through clickbait headlines on Facebook that reach out to skeptical audiences.
Yurkova has 15 years of experience in journalism. She headed the local multimedia newsroom in Ternopil city for six years, becoming the market leader during that time. She then ran the Donbas and Crimea department at the national multimedia newsroom Nova Informacia for three years. She has been working as a new media trainer since 2012.
For fighting propaganda, Yurkova was included into the list of New Europe 100 and was named a TED Fellow in 2018.
Olga Yurkova | Speaker | TED.com