TED2016
Tshering Tobgay: This country isn't just carbon neutral -- it's carbon negative
Tshering Tobgay: Bu ülke sadece karbon nötr değil -- o, eksi karbon
Filmed:
Readability: 4.7
4,118,176 views
Himalayaların derinliklerinde, Çin ve Hindistan sınırında yer alan Butan Krallığı tüm zamanlarda karbon nötr kalma sözü verdi. Bu aydınlatıcı konuşmada Butan'ın başbakanı Tshering Tobgay, ekonomik gelişmişliğin önüne mutluluğu koymak olan ülkesinin hedefini paylaşıyor ve çevre koruması için dünya standartlarını belirliyor.
Tshering Tobgay - Prime Minister of Bhutan
Acting on his mandate to move Bhutan into the 21st century, Prime Minister Tshering Tobgay is transforming his nation -- while maintaining its “Gross National Happiness.” Full bio
Acting on his mandate to move Bhutan into the 21st century, Prime Minister Tshering Tobgay is transforming his nation -- while maintaining its “Gross National Happiness.” Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
In case you are wondering,
0
1520
1736
Merak ediyorsanız söyleyeyim
00:15
no, I'm not wearing a dress,
1
3280
2600
hayır, üstümdeki bir elbise değil
00:18
and no, I'm not saying
what I'm wearing underneath.
what I'm wearing underneath.
2
6840
3320
ve hayır, içime ne
giydiğimi söylemeyeceğim.
giydiğimi söylemeyeceğim.
00:22
(Laughter)
3
10480
2816
(Gülüşmeler)
00:25
This is a gho.
4
13320
1920
Bunun adı gho.
00:27
This is my national dress.
5
15920
1440
Bu benim milli kıyafetim.
00:30
This is how all men dress in Bhutan.
6
18200
2760
Bhutan'daki her erkeğin giydiği kıyafet.
00:34
That is how our women dress.
7
22520
2680
Bu da kadınlarımızın giydiği şey.
00:38
Like our women,
8
26320
2176
Tıpkı kadınlarımız gibi
00:40
we men get to wear pretty bright colors,
9
28520
3080
biz erkekler de
açık renkli kıyafetler giyeriz,
açık renkli kıyafetler giyeriz,
00:44
but unlike our women,
10
32960
1280
fakat kadınlarımızdan farklı olarak
00:47
we get to show off our legs.
11
35240
1576
Bizler bacaklarımızı gösteririz.
00:48
(Laughter)
12
36840
2016
(Gülüşmeler)
00:50
Our national dress is unique,
13
38880
1416
Milli kıyafetimiz eşsizdir,
00:52
but this is not the only thing
that's unique about my country.
that's unique about my country.
14
40320
3200
fakat bu ülkemde
eşsiz olan tek şey bu değil.
eşsiz olan tek şey bu değil.
00:56
Our promise to remain
carbon neutral is also unique,
carbon neutral is also unique,
15
44040
3136
Karbon nötr kalmak için
verdiğimiz söz de eşsizdir
verdiğimiz söz de eşsizdir
00:59
and this is what I'd like
to speak about today,
to speak about today,
16
47200
2216
ve bugün konuşmak istediğim konu bu;
01:01
our promise to remain carbon neutral.
17
49440
2360
karbon nötr kalmak için verdiğimiz söz.
01:04
But before I proceed,
I should set you the context.
I should set you the context.
18
52720
2960
Fakat devam etmeden önce,
durumu anlatmalıyım.
durumu anlatmalıyım.
01:08
I should tell you our story.
19
56680
1480
Bizim hikayemizi anlatmalıyım.
01:11
Bhutan is a small country
in the Himalayas.
in the Himalayas.
20
59440
3800
Bhutan, Himalayalarda
bulunan küçük bir ülke.
bulunan küçük bir ülke.
01:16
We've been called Shangri-La,
21
64160
2136
Shangri-La olarak anılırız,
01:18
even the last Shangri-La.
22
66320
1680
kalan son Shangri-La olsa bile.
01:21
But let me tell you right off the bat,
we are not Shangri-La.
we are not Shangri-La.
23
69040
3416
Fakat şunu söyleyeyim,
biz Shangri-La değiliz.
biz Shangri-La değiliz.
01:24
My country is not one big monastery
24
72480
2736
Ülkem sadece koca bir manastırdan ve
01:27
populated with happy monks.
25
75240
1656
mutlu keşişlerden oluşmuyor.
01:28
(Laughter)
26
76920
1656
(Gülüşmeler)
01:30
The reality is that
there are barely 700,000 of us
there are barely 700,000 of us
27
78600
5696
Gerçek şu ki biz 700.000 kişiden oluşan
01:36
sandwiched between two
of the most populated countries on earth,
of the most populated countries on earth,
28
84320
4936
dünyadaki popülasyonu en büyük iki dev
-Çin ve Hindistan-
-Çin ve Hindistan-
01:41
China and India.
29
89280
2160
arasına sıkışmış bir ülkeyiz.
01:44
The reality is that we are a small,
underdeveloped country
underdeveloped country
30
92760
3776
Gerçek şu ki; küçük, gelişmemiş bu ülke
01:48
doing our best to survive.
31
96560
1800
hayatta kalma mücadelesi veriyor.
01:51
But we are doing OK. We are surviving.
32
99600
2800
Şu anda iyiyiz, hayattayız.
01:55
In fact, we are thriving,
33
103000
2120
Aslında, gelişiyoruz
01:58
and the reason we are thriving
is because we've been blessed
is because we've been blessed
34
106320
3040
ve gelişmemizin sebebi olağanüstü
02:02
with extraordinary kings.
35
110800
2296
liderler tarafından yönetilmemiz.
02:05
Our enlightened monarchs
have worked tirelessly
have worked tirelessly
36
113120
3016
Aydın hükümdarlarımız, tamamı iyi yönetim
kapsamında yer alan sosyal gelişmişlik,
kapsamında yer alan sosyal gelişmişlik,
02:08
to develop our country,
37
116160
1856
çevresel sürdürülebilirlik,
kültürel koruma ile bağlantılı olarak
kültürel koruma ile bağlantılı olarak
02:10
balancing economic growth carefully
38
118040
3576
ekonomik büyümeyi dikkatlice dengeleyerek
02:13
with social development,
environmental sustainability
environmental sustainability
39
121640
2896
02:16
and cultural preservation,
40
124560
1856
yorulmaksızın ülkemizi
geliştirmek için çalıştılar.
geliştirmek için çalıştılar.
02:18
all within the framework
of good governance.
of good governance.
41
126440
2479
02:22
We call this holistic approach
to development
to development
42
130199
2857
Biz, gelişmek için bütüncül yaklaşıma
02:25
"Gross National Happiness," or GNH.
43
133080
2720
"Büyük Milli Mutluluk" veya GNH diyoruz.
02:29
Back in the 1970s,
44
137440
2016
1970'lerde,
02:31
our fourth king famously
pronounced that for Bhutan,
pronounced that for Bhutan,
45
139480
3536
4. kralımız Bhutan için
Büyük Milli Mutluluğun,
Büyük Milli Mutluluğun,
02:35
Gross National Happiness is more important
than Gross National Product.
than Gross National Product.
46
143040
4536
Gayrisafi Milli Hasıladan (GSMH)
daha önemli olduğunu duyurdu.
daha önemli olduğunu duyurdu.
02:39
(Applause)
47
147600
3880
(Alkışlar)
02:44
Ever since,
48
152400
1200
O zamandan bu yana,
02:46
all development in Bhutan
is driven by GNH,
is driven by GNH,
49
154320
3760
Bhutan'daki tüm gelişmişlik,
02:51
a pioneering vision
that aims to improve the happiness
that aims to improve the happiness
50
159080
3896
insanların mutluluğunun ve refahın
02:55
and well-being of our people.
51
163000
1840
geliştirilmesini amaçlayan,
GNH ile güç kazandı.
GNH ile güç kazandı.
02:58
But that's easier said than done,
52
166760
2176
Ama bunu söylemek yapmaktan daha kolay,
03:00
especially when you are one
of the smallest economies in the world.
of the smallest economies in the world.
53
168960
3920
özellikle de dünyanın en küçük
ekonomilerinden biriyseniz.
ekonomilerinden biriyseniz.
03:05
Our entire GDP is less
than two billion dollars.
than two billion dollars.
54
173360
3320
Tüm GSMH'miz iki milyar dolardan daha az.
03:09
I know that some of you here
are worth more --
are worth more --
55
177920
2496
Biliyorum burada
bulunanlardan bazılarınız
bundan daha büyük
kıymete sahip --
kıymete sahip --
03:12
(Laughter)
56
180440
1256
(Gülüşmeler)
03:13
individually
57
181720
1536
kişisel olarak,
03:15
than the entire economy of my country.
58
183280
2480
bizim ülke ekonomimizin toplamından.
03:20
So our economy is small,
59
188640
2216
Yani, bizim ekonomimiz küçük
03:22
but here is where it gets interesting.
60
190880
1810
ancak işte bu noktada
işler ilginçleşmeye başlıyor.
işler ilginçleşmeye başlıyor.
03:26
Education is completely free.
61
194000
1760
Eğitim tamamen ücretsiz.
03:28
All citizens are guaranteed
free school education,
free school education,
62
196360
3056
Tüm vatandaşlar,
eğitimlerinin ücretsizliği
eğitimlerinin ücretsizliği
konusunda garanti altına alınmıştır
03:31
and those that work hard
are given free college education.
are given free college education.
63
199440
2976
ve çok çalışanlar ücretsiz
üniversiteye de gidebilirler.
üniversiteye de gidebilirler.
03:34
Healthcare is also completely free.
64
202440
2456
Sağlık tamamen ücretsiz.
03:36
Medical consultation,
medical treatment, medicines:
medical treatment, medicines:
65
204920
3056
Tıbbi muayene, tedavi, ilaçlar:
03:40
they are all provided by the state.
66
208000
1880
bunların hepsi devlet
tarafından karşılanıyor.
tarafından karşılanıyor.
03:43
We manage this
67
211440
1200
Bunları biz hallediyoruz,
03:45
because we use our limited
resources very carefully,
resources very carefully,
68
213560
3160
çünkü biz sınırlı kaynaklarımızı
çok dikkatli kullanıyoruz
çok dikkatli kullanıyoruz
03:49
and because we stay faithful
to the core mission of GNH,
to the core mission of GNH,
69
217600
5656
ve biz, değerlerle birlikte gelişme olan
GNH'nın esas misyonuna
güvenmeye devam ediyoruz.
güvenmeye devam ediyoruz.
03:55
which is development with values.
70
223280
2800
03:59
Our economy is small,
and we must strengthen it.
and we must strengthen it.
71
227600
2896
Bizim ekonomimiz küçük ve
bizim onu güçlendirmemiz gerekiyor.
bizim onu güçlendirmemiz gerekiyor.
04:02
Economic growth is important,
72
230520
2176
Ekonomik gelişmişlik önemlidir,
04:04
but that economic growth must not come
from undermining our unique culture
from undermining our unique culture
73
232720
5136
ancak bu ekonomik
gelişmişlik bizim eşsiz kültürümüzün
gelişmişlik bizim eşsiz kültürümüzün
ve el değmemiş çevremizin
içini boşaltarak elde edilmemelidir .
içini boşaltarak elde edilmemelidir .
04:09
or our pristine environment.
74
237880
3080
04:14
Today, our culture is flourishing.
75
242680
1680
Bugün, kültürümüz zenginleşiyor.
04:17
We continue to celebrate
our art and architecture,
our art and architecture,
76
245080
3696
Sanatımızı ve mimarimizi,
yiyeceklerimizi ve festivallerimizi
yiyeceklerimizi ve festivallerimizi
04:20
food and festivals,
77
248800
1600
keşişlerimizi ve manastırlarımızı
04:23
monks and monasteries.
78
251880
2080
kutlamaya devam ediyoruz.
04:26
And yes, we celebrate
our national dress, too.
our national dress, too.
79
254760
3880
Evet, milli kıyafetimizi de kutluyoruz.
04:32
This is why I can wear my gho with pride.
80
260480
3520
Ben, bu yüzden gho'mu gururla giyiyorum.
04:37
Here's a fun fact:
81
265200
1240
İşte size ilginç bir bilgi:
04:39
you're looking
at the world's biggest pocket.
at the world's biggest pocket.
82
267520
2600
Şu an dünyanın
en büyük cebine bakıyorsunuz.
en büyük cebine bakıyorsunuz.
04:42
(Laughter)
83
270760
2336
(Gülüşmeler)
04:45
It starts here,
84
273120
2016
Buradan başlıyor,
04:47
goes around the back,
85
275160
2176
arkaya doğru devam ediyor
04:49
and comes out from inside here.
86
277360
2480
ve buradan çıkıyor.
04:52
In this pocket
87
280400
1496
Bu cepte,
04:53
we store all manner of personal goods
88
281920
3016
telefon ve cüzdandan,
04:56
from phones and wallets
89
284960
1920
iPad'e, dosyalara ve kitaplara kadar
05:00
to iPads, office files and books.
90
288280
3016
tüm şahsi eşyalarımızı muhafaza ederiz.
05:03
(Laughter)
91
291320
1216
(Gülüşmeler)
05:04
(Applause)
92
292560
1696
(Alkışlar)
05:06
But sometimes --
93
294280
2536
Ancak bazen de --
05:08
sometimes even precious cargo.
94
296840
3000
bazen de en değerli yükümüzü.
05:14
So our culture is flourishing,
95
302200
1600
Bu yüzden kültürümüz zenginleşiyor
05:16
but so is our environment.
96
304560
2456
ve çevremiz de.
05:19
72 percent of my country
is under forest cover.
is under forest cover.
97
307040
3400
Ülkemin yüzde 72'si ormanlarla kaplı.
05:23
Our constitution demands
that a minimum of 60 percent
that a minimum of 60 percent
98
311440
4976
Anayasamız, Bhutan'ın bütün topraklarının
05:28
of Bhutan's total land
shall remain under forest cover
shall remain under forest cover
99
316440
3696
en az yüzde 60'nın,
ormanlarla kaplı olması
ormanlarla kaplı olması
05:32
for all time.
100
320160
1216
şartını içermektedir.
05:33
(Applause)
101
321400
2520
(Alkışlar)
05:39
Our constitution,
102
327080
1520
Anayasamız,
05:41
this constitution,
103
329240
1560
bu anayasa,
05:44
imposes forest cover on us.
104
332000
2240
bize ülkeyi ormanlarla kaplama
dayatmasını yapmaktadır.
dayatmasını yapmaktadır.
05:47
Incidentally, our king
used this constitution
used this constitution
105
335880
4216
Bu arada, kralımız
bu anayasayı, bize demokrasiyi
bu anayasayı, bize demokrasiyi
05:52
to impose democracy on us.
106
340120
1760
dayatma konusunda kullanmıştır.
05:54
You see, we the people
didn't want democracy.
didn't want democracy.
107
342640
3176
Görüyorsunuz, biz,
insanlar, demokrasiyi istemedik.
insanlar, demokrasiyi istemedik.
05:57
We didn't ask for it, we didn't demand it,
108
345840
2976
Bunu talep etmedik, bunu arzulamadık
06:00
and we certainly didn't fight for it.
109
348840
1800
ve kesinlikle bunun için savaşmadık.
06:03
Instead, our king imposed democracy on us
110
351280
4696
bunun yerine, kralımız
demokrasiyi bize dayattı,
demokrasiyi bize dayattı,
06:08
by insisting that he include it
in the constitution.
in the constitution.
111
356000
2840
bunu da anayasaya koyarak yaptı.
06:12
But he went further.
112
360520
1240
Fakat, daha da ileri gitti.
06:14
He included provisions in the constitution
113
362480
2640
Bu anayasaya hükümler eklemiştir.
06:18
that empower the people
to impeach their kings,
to impeach their kings,
114
366320
3040
Bu anayasa, krallara itiraz edebilmek
için insanları güçlendirmektedir
için insanları güçlendirmektedir
06:22
and included provisions in here
that require all our kings to retire
that require all our kings to retire
115
370080
5536
ve kralların 65 yaşında emekli olması
06:27
at the age of 65.
116
375640
1440
şartını getirmiştir.
06:30
(Applause)
117
378440
1456
(Alkışlar)
06:31
Fact is, we already have
a king in retirement:
a king in retirement:
118
379920
4320
Gerçek ise: bizim şu anda
emekli olmuş bir kralımız var:
emekli olmuş bir kralımız var:
06:36
our previous king, the Great Fourth,
119
384840
3296
bir önceki kralımız, Muhteşem Dördüncü,
06:40
retired 10 years ago
120
388160
2456
10 yıl önce,
06:42
at the peak of his popularity.
121
390640
2280
en zirvede iken emekli oldu.
06:45
He was all of 51 years at that time.
122
393720
3960
O zamanlar en aşağı 51 yaşındaydı.
06:51
So as I was saying,
123
399080
1320
Şunu söylüyordum ki,
06:53
72 percent of our country
is under forest cover,
is under forest cover,
124
401480
3416
ülkemizin yüzde 72'si ormanlarla kaplı
06:56
and all that forest is pristine.
125
404920
2240
ve tüm ormanlar el değmemiştir.
06:59
That's why we are one of the few remaining
126
407720
2376
İşte bu yüzden, dünyada arta kalan
07:02
global biodiversity hotspots in the world,
127
410120
3016
birkaç geniş çaplı bio-çeşitliliği
olan yerlerden birisiyiz
olan yerlerden birisiyiz
07:05
and that's why we are
a carbon neutral country.
a carbon neutral country.
128
413160
2360
ve işte bu yüzden biz
karbon nötr bir ülkeyiz.
karbon nötr bir ülkeyiz.
07:08
In a world that is threatened
with climate change,
with climate change,
129
416360
2336
Küresel ısınma tehdidi
altında olan dünyada biz,
altında olan dünyada biz,
07:10
we are a carbon neutral country.
130
418720
2920
karbon nötr bir ülkeyiz.
07:15
Turns out, it's a big deal.
131
423480
1760
Anlaşılıyor ki, bu büyük bir mesele.
07:17
Of the 200-odd countries
in the world today,
in the world today,
132
425920
2376
Bugün dünyadaki sıradışı 200 ülkeden,
07:20
it looks like we are the only one
133
428320
1760
görünen o ki,
sadece biz karbon nötrüz.
07:22
that's carbon neutral.
134
430560
1240
07:25
Actually, that's not quite accurate.
135
433520
1960
Aslında, bu oldukça kesin değil.
07:29
Bhutan is not carbon neutral.
136
437040
1840
Bhutan karbon nötr değil.
07:31
Bhutan is carbon negative.
137
439920
2320
Bhutan, eksi karbon bir ülke.
07:35
Our entire country generates
2.2 million tons of carbon dioxide,
2.2 million tons of carbon dioxide,
138
443600
6936
Tüm ülkemiz 2.2 milyon ton
karbondioksit meydana getiriyor,
karbondioksit meydana getiriyor,
07:42
but our forests, they sequester
more than three times that amount,
more than three times that amount,
139
450560
3840
ancak ormanlarımız, bu miktarın
üç katından daha fazlasını emiyor,
üç katından daha fazlasını emiyor,
07:47
so we are a net carbon sink
140
455720
2136
yani biz, her yıl 4 milyon
tondan fazlası için
tondan fazlası için
07:49
for more than four million tons
of carbon dioxide each year.
of carbon dioxide each year.
141
457880
3920
karbon azalması içerisindeyiz.
07:55
But that's not all.
142
463160
1256
Ancak bu hepsi değil.
07:56
(Applause)
143
464440
2096
(Alkışlar)
07:58
We export most
of the renewable electricity
of the renewable electricity
144
466560
3096
Biz, debisi yüksek
nehirlerimizden elde ettiğimiz
nehirlerimizden elde ettiğimiz
08:01
we generate from our fast-flowing rivers.
145
469680
2160
yenilenebilir elektriği ihraç ediyoruz.
08:05
So today, the clean energy that we export
146
473160
3416
Bugün, ihraç ettiğimiz temiz enerji
08:08
offsets about six million tons
of carbon dioxide in our neighborhood.
of carbon dioxide in our neighborhood.
147
476600
5080
komşularımızın yaklaşık 6 milyon ton
karbondioksidini telafi ediyor.
karbondioksidini telafi ediyor.
08:14
By 2020, we'll be exporting
enough electricity
enough electricity
148
482240
3936
2020'de, 17 milyon ton
karbondioksidi telafi edecek
karbondioksidi telafi edecek
08:18
to offset 17 million tons
of carbon dioxide.
of carbon dioxide.
149
486200
3680
miktarda elektrik ihraç ediyor olacağız.
08:22
And if we were to harness
even half our hydropower potential,
even half our hydropower potential,
150
490680
3256
Eğer su gücü potansiyelimizin
yarısını bile elde edebiliyor olsak,
yarısını bile elde edebiliyor olsak,
08:25
and that's exactly what we are working at,
151
493960
2040
ki şu an üzerinde çalıştığımız şey bu,
08:29
the clean, green energy that we export
152
497120
2376
ihraç ettiğimiz temiz enerji yılda
08:31
would offset something like
50 million tons of carbon dioxide a year.
50 million tons of carbon dioxide a year.
153
499520
5120
50 milyon ton karbondioksidi
telafi edecek bir miktar olacak.
telafi edecek bir miktar olacak.
08:38
That is more CO2 than what the entire city
of New York generates in one year.
of New York generates in one year.
154
506320
5880
Bu, bir yılda tüm New York'un ürettiği
karbondioksit miktarından daha fazla.
karbondioksit miktarından daha fazla.
08:45
So inside our country,
we are a net carbon sink.
we are a net carbon sink.
155
513159
3097
Ülke sınırlarımız dahilinde,
karbon sıkıntısı içindeyiz.
karbon sıkıntısı içindeyiz.
08:48
Outside, we are offsetting carbon.
156
516280
2536
Dışarıda ise karbonu telafi ediyoruz.
08:50
And this is important stuff.
157
518840
1360
Bu önemli bir mesele.
08:53
You see, the world is getting warmer,
158
521240
1799
Görüyorsunuz, dünya daha da ısınıyor
08:55
and climate change is a reality.
159
523840
2280
ve küresel ısınma bir gerçek.
08:59
Climate change is affecting my country.
160
527440
2240
Küresel ısınma benim ülkemi etkiliyor.
09:02
Our glaciers are melting,
161
530280
1440
Buzullarımız eriyor,
09:04
causing flash floods and landslides,
162
532360
2496
ani su baskınlarına,
heyelanlara sebep oluyor,
heyelanlara sebep oluyor,
09:06
which in turn are causing disaster
and widespread destruction in our country.
and widespread destruction in our country.
163
534880
4440
bu da felaketlere ve ülkemizin
geniş çapta yıkımına sebep oluyor.
geniş çapta yıkımına sebep oluyor.
09:13
I was at that lake recently.
164
541560
1640
Geçenlerde bu göldeydim.
09:15
It's stunning.
165
543760
1240
Muhteşem.
09:18
That's how it looked 10 years ago,
166
546240
2976
Bu 10 yıl önce nasıl göründüğü
09:21
and that's how it looked 20 years ago.
167
549240
2600
ve bu da 20 yıl önce nasıl göründüğü.
09:24
Just 20 years ago, that lake didn't exist.
168
552320
2840
Sadece 20 yıl önce, bu göl yoktu.
09:27
It was a solid glacier.
169
555880
1800
Katı bir buzuldu.
09:31
A few years ago, a similar lake
170
559520
2040
Bir kaç yıl önce, benzer bir göl,
09:34
breached its dams
171
562760
1400
barajında gedik açtı
09:37
and wreaked havoc in the valleys below.
172
565920
2240
ve alt tarafındaki vadinin
zarara uğramasına sebep oldu.
zarara uğramasına sebep oldu.
09:42
That destruction
was caused by one glacier lake.
was caused by one glacier lake.
173
570360
3016
Bu yıkıma bir buzul sebep oldu.
09:45
We have 2,700 of them to contend with.
174
573400
3920
Biz bunlardan 2,700 tanesine sahibiz.
09:50
The point is this:
175
578640
1240
Mevzu şu:
09:52
my country and my people have done nothing
176
580800
3816
ülkem ve halkım,
küresel ısınmanın olması için
küresel ısınmanın olması için
09:56
to contribute to global warming,
177
584640
1880
hiçbir şey yapmadı
09:59
but we are already bearing the brunt
of its consequences.
of its consequences.
178
587920
4120
ama bunun sonuçlarına bizler katlanıyor.
10:05
And for a small, poor country,
one that is landlocked and mountainous,
one that is landlocked and mountainous,
179
593640
3936
Küçük, fakir, kara ve
dağlarla çevrili bir ülke için,
dağlarla çevrili bir ülke için,
10:09
it is very difficult.
180
597600
1760
bu çok zor bir durum.
10:12
But we are not going to sit
on our hands doing nothing.
on our hands doing nothing.
181
600320
2616
fakat biz oturup, ellerimizi
bağlayıp beklemeyeceğiz.
bağlayıp beklemeyeceğiz.
10:14
We will fight climate change.
182
602960
1400
Küresel ısınmaya karşı savaşacağız.
10:16
That's why we have promised
to remain carbon neutral.
to remain carbon neutral.
183
604920
3560
İşte bu yüzden biz karbon nötr
olmaya devam etme sözü verdik.
olmaya devam etme sözü verdik.
10:22
We first made this promise in 2009
184
610480
4336
Biz bu sözü ilk defa 2009'da
10:26
during COP 15 in Copenhagen,
185
614840
2760
Kopenhag'da COP 15 sırasında verdik
10:30
but nobody noticed.
186
618800
1200
ancak kimse fark etmedi.
10:32
Governments were so busy
arguing with one another
arguing with one another
187
620960
2656
Hükümetler, birbirleri ile tartışmak
10:35
and blaming each other
for causing climate change,
for causing climate change,
188
623640
2936
ve küresel ısınma için
birbirlerini suçlamak ile çok meşgullerdi.
birbirlerini suçlamak ile çok meşgullerdi.
10:38
that when a small country
raised our hands and announced,
raised our hands and announced,
189
626600
3656
Küçük bir ülke elini kaldırıp,
10:42
"We promise to remain
carbon neutral for all time,"
carbon neutral for all time,"
190
630280
3096
"biz her zaman karbon nötr
kalma sözü veriyoruz" dediğinde,
kalma sözü veriyoruz" dediğinde,
10:45
nobody heard us.
191
633400
1200
kimse bizi duymadı.
10:47
Nobody cared.
192
635880
1200
Kimse umursamadı.
10:51
Last December in Paris,
193
639400
1800
Geçen Aralık ayında, Paris'te,
10:54
at COP 21, we reiterated our promise
194
642480
3256
COP 21'de biz her zaman
karbon nötr kalma sözümüzü tekrarladık.
10:57
to remain carbon neutral
for all time to come.
for all time to come.
195
645760
2560
11:01
This time, we were heard.
196
649760
1320
Bu sefer, duyulduk.
11:03
We were noticed, and everybody cared.
197
651880
2400
Fark edildik ve herkes umursadı.
11:09
What was different in Paris
was that governments came round together
was that governments came round together
198
657200
4936
Paris'te bir araya gelip
küresel ısınma gerçeğini,
küresel ısınma gerçeğini,
11:14
to accept the realities of climate change,
199
662160
2616
biraraya gelmeye niyet
etmelerinde ve birlikte hareket edip,
etmelerinde ve birlikte hareket edip,
11:16
and were willing to come together
and act together and work together.
and act together and work together.
200
664800
3360
birlikte çalışmayı kabul
ettiklerinde ne gibi bir fark vardı.
ettiklerinde ne gibi bir fark vardı.
11:21
All countries, from the very small
to the very large,
to the very large,
201
669000
3160
Tüm ülkeler, en küçüğünden en büyüğüne,
11:25
committed to reduce
the greenhouse gas emissions.
the greenhouse gas emissions.
202
673440
3920
sera gazı yaymayı
azaltacaklarının sözünü verdiler.
azaltacaklarının sözünü verdiler.
11:30
The UN Framework Convention
on Climate Change
on Climate Change
203
678680
3096
Küresel Isınma Hakkındaki
BM Çerçeve Anlaşması,
BM Çerçeve Anlaşması,
11:33
says that if these so-called
intended commitments are kept,
intended commitments are kept,
204
681800
4760
bu bahsedilen,
niyetlenilen taahütler tutulursa,
niyetlenilen taahütler tutulursa,
küresel ısınmanın
2 santigrat derece olmasına
2 santigrat derece olmasına
11:39
we'd be closer
to containing global warming
to containing global warming
205
687400
2216
11:41
by two degrees Celsius.
206
689640
1360
yakın olacağımızı ifade etmektedir.
11:46
By the way,
207
694440
1200
Bu arada,
11:48
I've requested the TED organizers here
208
696640
2736
TED düzenleyicilerinden
11:51
to turn up the heat in here
by two degrees,
by two degrees,
209
699400
3880
buradaki sıcaklığı 2
derece arttırmalarını istedim,
derece arttırmalarını istedim,
11:56
so if some of you
are feeling warmer than usual,
are feeling warmer than usual,
210
704520
2816
eğer içinizden bazıları
normalden daha sıcak hissettiyse,
normalden daha sıcak hissettiyse,
11:59
you know who to blame.
211
707360
1200
kim suçlayacağınızı biliyorsunuz.
12:03
It's crucial that all of us
keep our commitments.
keep our commitments.
212
711520
3640
Hepimizin taaahütlerini
yerine getirmesi çok önemli.
yerine getirmesi çok önemli.
12:07
As far as Bhutan is concerned,
213
715600
1456
Bhutan'ın ilgili olduğu kadarıyla,
12:09
we will keep our promise
to remain carbon neutral.
to remain carbon neutral.
214
717080
3440
biz, karbon nötr kalma sözümüzü tutacağız.
12:13
Here are some of the ways we are doing it.
215
721560
2040
İşte bunu nasıl
yaptığımıza dair bir kaç yöntem.
yaptığımıza dair bir kaç yöntem.
12:16
We are providing free electricity
to our rural farmers.
to our rural farmers.
216
724760
2840
Köydeki çiftçilere
bedava elektirik sağlıyoruz.
bedava elektirik sağlıyoruz.
12:20
The idea is that, with free electricity,
they will no longer have to use firewood
they will no longer have to use firewood
217
728240
6296
Buradaki fikir, bedava elektrik sunma,
artık onların yiyeceklerini
pişirmek için odun ateşine
pişirmek için odun ateşine
12:26
to cook their food.
218
734560
1200
ihtiyaç duymayacak olmalarıdır.
12:28
We are investing in sustainable transport
219
736520
2816
sürdürülebilir taşımaya yatırım yapıyoruz
12:31
and subsidizing the purchase
of electric vehicles.
of electric vehicles.
220
739360
3456
ve elektrikli araçların satın
alınması için ödenek sağlıyoruz.
alınması için ödenek sağlıyoruz.
12:34
Similarly, we are subsidizing
the cost of LED lights,
the cost of LED lights,
221
742840
4136
Benzer şekilde, LED ışıklarının
bedeli için ödenek sağlıyoruz
bedeli için ödenek sağlıyoruz
12:39
and our entire government
is trying to go paperless.
is trying to go paperless.
222
747000
4296
ve tüm hükümet kağıtsız
bir düzene geçmeye çalışıyor.
bir düzene geçmeye çalışıyor.
12:43
We are cleaning up our entire country
through Clean Bhutan, a national program,
through Clean Bhutan, a national program,
223
751320
4496
Tüm ülkeyi Temiz Bhutan,
ulusal bir program,
aracılığıyla temizliyoruz
aracılığıyla temizliyoruz
12:47
and we are planting trees
throughout our country
throughout our country
224
755840
3136
ve tüm ülkeye, Yeşil Bhutan,
12:51
through Green Bhutan,
225
759000
1440
bir başka ulusal program,
12:53
another national program.
226
761160
2120
ile ağaçlar dikiyoruz.
12:56
But it is our protected areas
227
764320
2176
Ancak bizim karbon nötr stratejimizin
12:58
that are at the core
of our carbon neutral strategy.
of our carbon neutral strategy.
228
766520
3320
temelindeki korunmuş yerlerimizde.
13:02
Our protected areas are our carbon sink.
229
770320
3216
Korunmuş bölgelerimiz
karbon azalması içinde.
karbon azalması içinde.
13:05
They are our lungs.
230
773560
1800
Onlar bizim ciğerlerimiz.
13:08
Today, more than half
our country is protected,
our country is protected,
231
776880
3496
Bugün ülkemizin yarısından fazlası,
13:12
as national parks, nature reserves
232
780400
2376
doğal parklar, doğal rezervler
ve vahşi yaşam koruma alanları
ve vahşi yaşam koruma alanları
13:14
and wildlife sanctuaries.
233
782800
1920
olarak koruma altında.
13:17
But the beauty is that we've connected
them all with one another
them all with one another
234
785400
4096
Fakat güzellik şu ki, biz
onları biyolojik koridorlar kurarak
onları biyolojik koridorlar kurarak
13:21
through a network of biological corridors.
235
789520
2920
bir ağ şeklinde birbirine bağladık.
13:26
Now, what this means
236
794120
1256
Şimdi, bu şu anlama geliyor:
13:27
is that our animals are free
to roam throughout our country.
to roam throughout our country.
237
795400
3920
hayvanlarımız, tüm
ülkede dolaşmakta özgürler.
ülkede dolaşmakta özgürler.
13:33
Take this tiger, for example.
238
801760
1416
Örneğin bu kaplanı örnek verelim.
13:35
It was spotted
at 250 meters above sea level
at 250 meters above sea level
239
803200
3696
Deniz seviyesinden 259 metre yükseklikte,
13:38
in the hot, subtropical jungles.
240
806920
2320
sıcak, alt tropical ormanlarda görüldü.
13:42
Two years later, that same tiger
241
810040
2976
İki yıl sonra, aynı kaplan
13:45
was spotted near 4,000 meters
242
813040
3496
soğuk Alp dağlarımızda, 4,000 metre
13:48
in our cold alpine mountains.
243
816560
2520
yükseklikte görüldü.
13:51
Isn't that awesome?
244
819840
1200
Muhteşem değil mi?
13:53
(Applause)
245
821720
4056
(Alkışlar)
13:57
We must keep it that way.
246
825800
1840
Bu durumu bu şekilde tutmalıyız.
14:00
We must keep our parks awesome.
247
828480
2080
Parklarımızı muhteşem tutmalıyız.
14:03
So every year, we set aside resources
to prevent poaching, hunting,
to prevent poaching, hunting,
248
831840
4696
Böylece her yıl, o parklarda
yaşayan topluluklara yardım etmek,
yaşayan topluluklara yardım etmek,
14:08
mining and pollution in our parks,
249
836560
2376
onların ormanlarını düzenlemesi,
14:10
and resources to help communities
who live in those parks
who live in those parks
250
838960
5136
küresel ısınmaya uyumlu hale getirmesi ve
doğa ana ile ahenk içinde
yaşamaya devam ederken
yaşamaya devam ederken
14:16
manage their forests,
251
844120
1496
daha iyi yaşam sürmeleri için;
14:17
adapt to climate change,
252
845640
1456
parklarımızdaki
izinsiz avlanma,
izinsiz avlanma,
14:19
and lead better lives while continuing
to live in harmony with Mother Nature.
to live in harmony with Mother Nature.
253
847120
4000
avlanma,
maden çıkarma ve
maden çıkarma ve
kirliliği engellemek
için kaynaklarımızı, bir yana bırakıyoruz.
14:24
But that is expensive.
254
852600
1240
Ancak bu pahalı bir şey.
14:26
Over the next few years,
our small economy won't have the resources
our small economy won't have the resources
255
854640
5736
Önümüzdeki bir kaç yıl, küçük ekonomimiz,
çevreyi korumak için gerekli masrafları
14:32
to cover all the costs that are required
to protect our environment.
to protect our environment.
256
860400
3720
karşılayacak kaynaklara sahip olmayacak.
14:37
In fact, when we run the numbers,
257
865560
1616
Aslında, sayıları işin içine kattığımızda,
14:39
it looks like it'll take us
at least 15 years
at least 15 years
258
867200
2696
tüm koruma çabalarımızı
tamamen finanse edebilmeden önce
tamamen finanse edebilmeden önce
14:41
before we can fully finance
all our conservation efforts.
all our conservation efforts.
259
869920
4160
en azından 15 yıla
ihtiyacımız varmış gibi görünüyor.
ihtiyacımız varmış gibi görünüyor.
14:47
But neither Bhutan,
260
875280
1240
Ama ne Bhutan'ın
14:49
nor the world
261
877720
1200
ne de dünyanın
14:51
can afford to spend 15 years
going backwards.
going backwards.
262
879480
3160
bu 15 yılı geriye dönük
olarak telafi etme şansı yok.
olarak telafi etme şansı yok.
14:56
This is why His Majesty the King
263
884600
2240
Bu yüzden Majesteleri, Kral
14:59
started Bhutan For Life.
264
887720
1640
Hayat İçin Bhutan'ı başlattı.
15:02
Bhutan For Life gives us the time we need.
265
890320
2576
Hayat İçin Bhutan, bize, bizim
ihtiyacımız olan zamanı verdi.
ihtiyacımız olan zamanı verdi.
15:04
It gives us breathing room.
266
892920
1400
Bize mola verdi.
15:07
It is essentially a funding mechanism
267
895120
2376
Aslında bu, hükümet işi
bizden devralana kadar,
bizden devralana kadar,
15:09
to look after our parks,
268
897520
1936
parklarımız ile ilgilenmek,
15:11
to protect our parks,
269
899480
1440
onlara bakmak için
15:13
until our government
can take over on our own fully.
can take over on our own fully.
270
901680
2880
bir kaynak yaratma mekanizması.
15:17
The idea is to raise a transition fund
271
905720
3776
Fikir, bireysel kişilerden,
ortaklıklardan ve topluluklardan
ortaklıklardan ve topluluklardan
15:21
from individual donors,
corporations and institutions,
corporations and institutions,
272
909520
3320
bir geçiş fonu yaratmak.
15:25
but the deal is closed only
after predetermined conditions are met
after predetermined conditions are met
273
913840
4536
Ancak mesele, önceden
belirlenmiş şartların sağlanması
belirlenmiş şartların sağlanması
ve tüm fonların yerine
15:30
and all funds committed.
274
918400
1600
getirilmesinden sonra
çözülmüş olur.
çözülmüş olur.
15:32
So multiparty, single closing:
275
920920
2920
Yani, çok taraflı, tek sonuçlu:
15:36
an idea we borrowed from Wall Street.
276
924360
2160
Wall Street'den ödünç aldığımız bir fikir.
15:39
This means that individual donors
can commit without having to worry
can commit without having to worry
277
927680
4296
Bu, şahsi bağışçıların
eksik finanse edilmiş
eksik finanse edilmiş
bir planı desteklemekten
geri duracağına dair endişeleri
15:44
that they'll be left
supporting an underfunded plan.
supporting an underfunded plan.
278
932000
3960
olmaksızın vaatlerini
yerine getirebilirler.
yerine getirebilirler.
15:49
It's something like a Kickstarter project,
279
937480
2256
Bu bir Kickstarter projesi gibi bir şey,
15:51
only with a 15-year time horizon
280
939760
2376
ancak burada 15 yıllık bir ufuk
15:54
and millions of tons
of carbon dioxide at stake.
of carbon dioxide at stake.
281
942160
3320
ve milyonlarca ton
karbondioksit söz konusu.
karbondioksit söz konusu.
15:58
Once the deal is closed,
282
946400
1720
Teklif kapandıktan sonra,
16:01
we use the transition fund
to protect our parks,
to protect our parks,
283
949320
4056
15 yıllık zaman diliminin sonuna kadar
16:05
giving our government time
to increase our own funding gradually
to increase our own funding gradually
284
953400
5176
hükümetimize, fonumuzu
yavaş yavaş arttıracak zaman vererek,
yavaş yavaş arttıracak zaman vererek,
16:10
until the end of the 15-year period.
285
958600
2016
parklarımızı korumak için
geniş fonunu kullacağız.
geniş fonunu kullacağız.
16:12
After that, our government
guarantees full funding forever.
guarantees full funding forever.
286
960640
5560
Bundan sonra, hükümetimiz bundan sonra
tam finansmanı garanti etmektedir.
tam finansmanı garanti etmektedir.
16:20
We are almost there.
287
968120
1200
Hemen hemen amacımıza ulaşık.
16:21
We expect to close later this year.
288
969800
1840
Bu seneden sonra
kapatmayı düşünüyoruz.
kapatmayı düşünüyoruz.
16:24
Naturally, I'm pretty excited.
289
972640
1696
Ben, doğal olarak
oldukça heyecanlıyım.
oldukça heyecanlıyım.
16:26
(Applause)
290
974360
3640
(Alkışlar)
16:32
The World Wildlife Fund
is our principle partner in this journey,
is our principle partner in this journey,
291
980280
6040
Dünya Vahşi Yaşam Fonu
bu yolda esas ortağımız
bu yolda esas ortağımız
ve ben onları, Bhutan'da
ve dünyada yaptıkları
ve dünyada yaptıkları
16:38
and I want to give them a big shoutout
292
986960
2056
16:41
for the excellent work
they are doing in Bhutan
they are doing in Bhutan
293
989040
2320
harika işler için
saygılarımı sunmak istiyorum.
saygılarımı sunmak istiyorum.
16:44
and across the world.
294
992160
1256
16:45
(Applause)
295
993440
3576
(Alkışlar)
16:49
Whew, it is getting warm in here.
296
997040
1960
Oh, burası gittikçe sıcaklaşıyor.
17:04
I thank you for listening to our story,
297
1012320
2000
Bizim hikayemizi,
17:07
a story of how we are keeping
our promise to remain carbon neutral,
our promise to remain carbon neutral,
298
1015120
4536
nasıl kabron nötr kalma taahhüdümüzü
yerine getirdiğimiz bir hikayeyi,
yerine getirdiğimiz bir hikayeyi,
17:11
a story of how we are keeping
our country pristine,
our country pristine,
299
1019680
3720
ülkemizi, kendimiz, çocuklarımız,
sizin çocuklarınız ve dünya için
sizin çocuklarınız ve dünya için
17:16
for ourselves, our children,
300
1024359
1681
nasıl el değmemiş
tuttuğumuzun hikayesini,
tuttuğumuzun hikayesini,
17:18
for your children and for the world.
301
1026760
2079
dinlediğiniz için teşekkür ediyorum.
17:22
But we are not here
to tell stories, are we?
to tell stories, are we?
302
1030560
2080
Ama tabi ki burada hikayeler
anlatmak için gelmedik, değil mi?
anlatmak için gelmedik, değil mi?
17:25
We are here to dream together.
303
1033640
2760
Buraya birlikte hayal etmek için geldik.
17:29
So in closing, I'd like to share
one more dream that I have.
one more dream that I have.
304
1037319
3760
Bu yüzden kapanış olarak,
düşlediğim bir hayali daha sizinle
paylaşmak istiyorum.
paylaşmak istiyorum.
17:34
What if we could mobilize
our leadership and our resources,
our leadership and our resources,
305
1042200
3616
İster misiniz liderlerimizi ve
kaynaklarımızı,
kaynaklarımızı,
17:37
our influence and our passion,
306
1045839
2657
etkimizi ve tutkumuzu,
17:40
to replicate the Bhutan For Life idea
to other countries
to other countries
307
1048520
3296
Yaşam İçin Bhutan fikrinin
diğer ülkelerde aynısını yapmak için
diğer ülkelerde aynısını yapmak için
17:43
so that they too
308
1051840
1440
harekete geçirelim,
17:46
can conserve their
protected areas for all time.
protected areas for all time.
309
1054640
2280
böylece onlarda tüm zamanlar için
kendi korunmuş bölgelerini
koruyabilsinler.
koruyabilsinler.
17:50
After all, there are many other countries
who face the same issues that we face.
who face the same issues that we face.
310
1058160
3762
Sonuç olarak, bizim karşılaştığımız
problemlerle karşılaşan bir çok ülke var.
problemlerle karşılaşan bir çok ülke var.
17:53
They too have natural resources
311
1061946
2190
Onların da dünyanın
sürdürülebilirliği için
sürdürülebilirliği için
17:56
that can help win the world's fight
for sustainability,
for sustainability,
312
1064160
2920
yapılan savaşı kazanmaya yardım
edebilecek doğal kaynakları var,
edebilecek doğal kaynakları var,
18:00
only they may not have the ability
to invest in them now.
to invest in them now.
313
1068160
2896
ama onlar yatırım yapma
kabiliyetine sahip olmayabilirler.
kabiliyetine sahip olmayabilirler.
18:03
So what if we set up Earth For Life,
314
1071080
2440
Yani biz Yaşam İçin Dünya
fikrini ortaya atsak,
fikrini ortaya atsak,
18:06
a global fund, to kickstart
the Bhutan For Life throughout the world?
the Bhutan For Life throughout the world?
315
1074120
4080
evrensel bir fon, Bhutan İçin Yaşam'ın
dünyaya yayılması adına teşvik?
dünyaya yayılması adına teşvik?
18:12
I invite you to help me,
316
1080320
1480
Sizleri bana yardım
etmeye çağırıyorum,
etmeye çağırıyorum,
18:14
to carry this dream beyond our borders
317
1082720
2456
bu hayali sınırlarımız
dışına çıkarmak için,
dışına çıkarmak için,
18:17
to all those who care
about our planet's future.
about our planet's future.
318
1085200
4440
gezegenimizin geleceğini
önemseyen kişilere ulaştırmak için.
önemseyen kişilere ulaştırmak için.
18:22
After all, we're here to dream together,
319
1090880
3280
Her ne olursa olsun, buraya
birlikte hayal etmek için geldik,
birlikte hayal etmek için geldik,
18:27
to work together,
320
1095000
1776
birlikte çalışmak için,
18:28
to fight climate change together,
to protect our planet together.
to protect our planet together.
321
1096800
3600
küresel ısınma ile birlikte savaşmak için,
dünyamızı birlikte korumak için.
dünyamızı birlikte korumak için.
18:33
Because the reality is
322
1101080
1760
Çünkü gerçek olan şey,
18:36
we are in it together.
323
1104280
1400
bizim bir arada yaşamamızdır.
18:38
Some of us might dress differently,
324
1106720
2080
Bazılarımız farklı giyinebilir,
18:41
but we are in it together.
325
1109520
1240
fakat bir aradayız.
18:43
Thank you very much,
326
1111720
1280
Çok teşekkür ederim,
18:45
and kadrin chhe la. Thank you.
327
1113320
1896
ve kadrin chhe la. Teşekkürler.
18:47
(Applause)
328
1115240
1616
(Alkışlar)
18:48
Thank you, thank you, thank you.
329
1116880
1640
Teşkkürler, teşekkürler, teşekkürler.
ABOUT THE SPEAKER
Tshering Tobgay - Prime Minister of BhutanActing on his mandate to move Bhutan into the 21st century, Prime Minister Tshering Tobgay is transforming his nation -- while maintaining its “Gross National Happiness.”
Why you should listen
Tshering Tobgay went from civil servant to politician to prime minister -- all the while maintaining his star social media profile in one of Asia’s most progressive emerging states. As the second democratically elected Prime Minister of Bhutan, Tobgay continues to emphasize his country’s core value of happiness.
Bhutan's acclaimed "Gross National Happiness" index prioritizes well-being over financial growth. But Tobgay also seeks to solve Bhutan's great challenges: unemployment, poverty, gaps in education and infrastructure. WIth a foundation of optimism, his administration and the country's young democracy hope to become a paragon of stability in the developing world.
Tshering Tobgay | Speaker | TED.com