TEDGlobal 2017
Gus Casely-Hayford: The powerful stories that shaped Africa
Gus Casely-Hayford: Afrika'ya şekil veren güçlü hikayeler
Filmed:
Readability: 5.8
1,248,246 views
Tarih sürüklenirken, bir imparatorluk bile unutulabilir. Bu geniş kapsamlı konuşmada, Gus Casely-Hayford, çok sık yazılmayan, kaybolan ve paylaşılmayan Afrika kökenli hikayeleri paylaşıyor. Esrarengiz kökenleri ve ileri mimarisi ile arkeologların kafasını karıştırmaya devam eden antik kent Büyük Zimbabwe'ye gidin. Veya muazzam zenginliği ile Timbuktu'nun efsanevi kütüphanelerini inşa eden Mali İmparatorluğu hükümdarı Mansa Musa'nın zamanına. Ve farkında olmadan gözden kaçırabileceğimiz diğer tarih derslerini düşünün.
Gus Casely-Hayford - Cultural historian
Gus Casely-Hayford writes, lectures, curates and broadcasts about African culture. Full bio
Gus Casely-Hayford writes, lectures, curates and broadcasts about African culture. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Now, Hegel -- he very famously said
0
1007
2985
Hegel'in meşhur bir sözü var:
00:16
that Africa was a place without history,
1
4016
2807
"Afrika tarihi, geçmişi,
00:18
without past, without narrative.
2
6847
2088
öyküsü olmayan bir yerdi."
00:20
Yet, I'd argue that no other continent
has nurtured, has fought for,
has nurtured, has fought for,
3
8959
5828
Ancak, iddia ederim ki başka hiçbir kıta
tarihi ile bu kadar ilgilenmiş,
tarihi ile bu kadar ilgilenmiş,
tarihi için savaşmış, tarihini daha uyumlu
bir şekilde kutlamış değildir.
bir şekilde kutlamış değildir.
00:26
has celebrated its history
more concertedly.
more concertedly.
4
14811
3468
00:30
The struggle to keep
African narrative alive
African narrative alive
5
18303
3069
Afrika anlatılarını hayatta tutmak için
verilen mücadele
verilen mücadele
00:33
has been one of the most consistent
6
21396
2091
Afrika insanının en istikrarlı ve
00:35
and hard-fought endeavors
of African peoples,
of African peoples,
7
23511
2909
canla başla uğraştığı
mücadelelerinden biridir
mücadelelerinden biridir
00:38
and it continues to be so.
8
26444
1973
ve böyle olmaya da devam ediyor.
00:40
The struggles endured and the sacrifices
made to hold onto narrative
made to hold onto narrative
9
28441
4711
Öykülere tutunmak için esaret,
sömürgecilik, ırkçılık, savaşlar
sömürgecilik, ırkçılık, savaşlar
00:45
in the face of enslavement, colonialism,
racism, wars and so much else
racism, wars and so much else
10
33176
6049
karşısında zorluklara göğüs gerildi
ve kurbanlar verildi
ve kurbanlar verildi
ve pek çok başka şey
tarihimizin temelini oluşturan
tarihimizin temelini oluşturan
00:51
has been the underpinning narrative
11
39249
2011
00:53
of our history.
12
41284
1269
öyküler olmuştur.
00:55
And our narrative has not just
survived the assaults
survived the assaults
13
43434
3161
Ve öykülerimiz sadece
tarihin saldırılarına karşı
tarihin saldırılarına karşı
00:58
that history has thrown at it.
14
46619
1795
hayatta kalmış değildir.
01:00
We've left a body of material culture,
15
48438
3722
Maddi bir kültürü, artistik majistrali
01:04
artistic magistery
and intellectual output.
and intellectual output.
16
52184
3893
ve düşünsel üretimi terk ettik.
01:08
We've mapped and we've charted
and we've captured our histories
and we've captured our histories
17
56101
4636
Haritaladık, grafiğe döktük
ve tarihlerimizi
ve tarihlerimizi
01:12
in ways that are the measure
of anywhere else on earth.
of anywhere else on earth.
18
60761
3782
yeryüzünün herhangi bir yerinde
ölçü olacak şekilde zapt ettik.
ölçü olacak şekilde zapt ettik.
01:17
Long before the meaningful
arrival of Europeans --
arrival of Europeans --
19
65063
4556
Avrupalıların manidar
varışlarından çok önce
varışlarından çok önce
01:21
indeed, whilst Europe was still
mired in its Dark Age --
mired in its Dark Age --
20
69643
3540
- aslında, Avrupa hâlâ Karanlık Çağı
içinde boğuşuyordu -
içinde boğuşuyordu -
01:25
Africans were pioneering techniques
in recording, in nurturing history,
in recording, in nurturing history,
21
73207
5384
Afrikalılar tarihi kaydetme,
koruma tekniklerine öncülük ediyor,
koruma tekniklerine öncülük ediyor,
01:31
forging revolutionary methods
for keeping their story alive.
for keeping their story alive.
22
79287
4773
hikâyelerini canlı tutmak için
devrimsel metodlar üretiyorlardı.
devrimsel metodlar üretiyorlardı.
01:36
And living history, dynamic heritage --
23
84823
2962
Ve yaşayan tarih, dinamik miras
01:39
it remains important to us.
24
87809
2312
bizim için önemini koruyor.
01:42
We see that manifest in so many ways.
25
90145
3720
Bu manifestoyu çok çeşitli
şekillerde görüyoruz.
şekillerde görüyoruz.
01:46
I'm reminded of how, just last year --
you might remember it --
you might remember it --
26
94576
4848
Geçen sene hatırlatmıştım,
belki hatırlarsınız,
belki hatırlarsınız,
01:51
the first members
27
99448
1171
El-Kaide'ye bağlı
01:52
of the al Qaeda-affiliated Ansar Dine
28
100643
2425
Ansar Dine'nin ilk üyeleri
01:55
were indicted for war crimes
and sent to the Hague.
and sent to the Hague.
29
103092
3222
savaş suçu işlemekle suçlandı
ve Lahey'e gönderildi.
ve Lahey'e gönderildi.
01:58
And one of the most notorious
was Ahmad al-Faqi,
was Ahmad al-Faqi,
30
106338
4558
Ve en kötü şöhretlilerinden
olan genç bir Malili,
olan genç bir Malili,
02:02
who was a young Malian,
31
110920
1444
Ahmad Al-Faqi
02:04
and he was charged, not with genocide,
32
112388
2126
suçlu bulundu fakat soykırım
02:06
not with ethnic cleansing,
33
114538
1916
veya etnik temizlikten değil,
02:08
but with being one
of the instigators of a campaign
of the instigators of a campaign
34
116478
3815
Mali'nin en önemli kültürel
miraslarından bazılarının
miraslarından bazılarının
02:12
to destroy some of Mali's most
important cultural heritage.
important cultural heritage.
35
120317
4421
yok edilmesini azmettirenlerden biri
olmasından dolayı.
olmasından dolayı.
02:16
This wasn't vandalism;
36
124762
1798
Bu vandalizm değildi;
02:18
these weren't thoughtless acts.
37
126584
2197
bunlar düşüncesizce
yapılan şeyler değildi.
yapılan şeyler değildi.
02:21
One of the things that al-Faqi said
38
129389
1829
Kendisini mahkemeye
tanıtması istendiğinde
tanıtması istendiğinde
02:23
when he was asked
to identify himself in court
to identify himself in court
39
131242
2933
Al-Faqi'nin söylediği şeylerden biri
02:26
was that he was a graduate,
that he was a teacher.
that he was a teacher.
40
134199
2863
bir üniversite mezunu olduğu,
bir öğretmen olduğuydu.
bir öğretmen olduğuydu.
02:29
Over the course of 2012,
they engaged in a systematic campaign
they engaged in a systematic campaign
41
137661
5633
2012 yılı boyunca, Mali'nin
kültürel mirasını yok etme gibi
kültürel mirasını yok etme gibi
02:35
to destroy Mali's cultural heritage.
42
143318
3239
sistematik bir eyleme giriştiler.
02:39
This was a deeply considered waging of war
43
147142
4325
Bu, derinlemesine düşünülmüş bir savaştı
02:43
in the most powerful way
that could be envisaged:
that could be envisaged:
44
151491
2683
ve planlanan şuydu:
02:46
in destroying narrative,
in destroying stories.
in destroying stories.
45
154198
3362
öyküleri yok etmek,
hikayeleri yok etmek.
hikayeleri yok etmek.
02:50
The attempted destruction of nine shrines,
46
158210
3363
Dokuz tapınağı, merkez camiyi
02:53
the central mosque
47
161597
1494
ve belki de
02:55
and perhaps as many as 4,000 manuscripts
48
163115
3493
4.000 kadar el yazmasını
yok etme teşebbüsü
yok etme teşebbüsü
02:58
was a considered act.
49
166632
2343
planlı bir fiildi.
03:01
They understood the power of narrative
to hold communities together,
to hold communities together,
50
169729
5352
Toplumları bir arada tutan
öykülerin gücünü anlamışlardı
öykülerin gücünü anlamışlardı
03:07
and they conversely understood
that in destroying stories,
that in destroying stories,
51
175105
4218
ve buna karşılık hikayeleri yok ederek
03:11
they hoped they would destroy a people.
52
179347
2915
bir insanı yok etmeyi umdular.
03:14
But just as Ansar Dine
and their insurgency
and their insurgency
53
182286
3497
Fakat tıpkı Ansar Dine gibi
onların ayaklanmaları da
onların ayaklanmaları da
03:17
were driven by powerful narratives,
54
185807
3216
güçlü öykülerle yönlendiriliyor,
03:21
so was the local population's defense
of Timbuktu and its libraries.
of Timbuktu and its libraries.
55
189047
4357
aynı şekilde Timbuktu yerel nüfusunun
savunması ve kütüphaneleri de.
savunması ve kütüphaneleri de.
03:25
These were communities who've grown up
with stories of the Mali Empire;
with stories of the Mali Empire;
56
193428
4230
Bunlar Mali İmparatorluğu
hikayeleriyle büyüyen toplumlardı;
hikayeleriyle büyüyen toplumlardı;
03:29
lived in the shadow
of Timbuktu's great libraries.
of Timbuktu's great libraries.
57
197682
3161
Timbuktu'nun büyük kütüphanelerinin
gölgesinde yaşadılar.
gölgesinde yaşadılar.
03:32
They'd listened to songs
of its origin from their childhood,
of its origin from their childhood,
58
200867
3857
Çocukluklarında kökenlerine ait
şarkılarını dinlediler
şarkılarını dinlediler
03:36
and they weren't about to give up on that
59
204748
2742
ve savaşmadan bundan vazgeçecek
03:39
without a fight.
60
207514
1582
değillerdi.
03:41
Over difficult months of 2012,
61
209120
3212
2012'nin zorlu aylarında,
03:44
during the Ansar Dine invasion,
62
212356
3952
Ansar Dine istilası sırasında
03:48
Malians, ordinary people,
risked their lives
risked their lives
63
216332
3826
Malililer, sıradan insanlar,
hayatlarını riske atarak
hayatlarını riske atarak
03:52
to secrete and smuggle
documents to safety,
documents to safety,
64
220182
3469
belgeleri güvenli bir yere kaçırdılar,
03:56
doing what they could
to protect historic buildings
to protect historic buildings
65
224628
3306
tarihi binalarını korumak için
ellerinden geleni yaptılar
ellerinden geleni yaptılar
03:59
and defend their ancient libraries.
66
227958
2300
ve antik kütüphanelerini savundular.
04:02
And although they weren't
always successful,
always successful,
67
230282
2654
Ve her zaman başarılı olamasalar da,
04:04
many of the most important manuscripts
were thankfully saved,
were thankfully saved,
68
232960
3683
şükür ki, en önemli
el yazmalarının çoğu kurtarıldı.
el yazmalarının çoğu kurtarıldı.
04:08
and today each one of the shrines
that was damaged during that uprising
that was damaged during that uprising
69
236667
4905
Ve bugün, başkaldırı sırasında
zarar gören tapınakların her biri
zarar gören tapınakların her biri
04:13
have been rebuilt,
70
241596
1792
tekrar inşa edildi.
04:15
including the 14th-century mosque
that is the symbolic heart of the city.
that is the symbolic heart of the city.
71
243412
5218
Kentin sembolik kalbi olan
14. yüzyıl camisi de
14. yüzyıl camisi de
04:20
It's been fully restored.
72
248654
1816
tamamen restore edildi.
04:22
But even in the bleakest periods
of the occupation,
of the occupation,
73
250494
4405
Fakat işgalin en kasvetli sıralarında bile
04:26
enough of the population of Timbuktu
simply would not bow
simply would not bow
74
254923
5393
Timbuktu'nun büyük çoğunluğu
al-Faqi gibi adamlara
al-Faqi gibi adamlara
04:32
to men like al-Faqi.
75
260340
1867
öylece boyun eğmemiştir.
04:34
They wouldn't allow their history
to be wiped away,
to be wiped away,
76
262231
3063
Tarihlerinin silinmesine
izin vermemişlerdir
izin vermemişlerdir
04:37
and anyone who has visited
that part of the world,
that part of the world,
77
265318
3267
ve dünyanın o kısmını ziyaret edenler
04:40
they will understand why,
78
268609
1828
neden hikâyelerin, öykülerin,
04:42
why stories, why narrative, why histories
are of such importance.
are of such importance.
79
270461
5133
tarihin bu kadar önemli olduğunu
anlayacaktır.
anlayacaktır.
04:47
History matters.
80
275618
2336
Tarih önemlidir.
04:49
History really matters.
81
277978
2738
Tarih gerçekten önemlidir.
04:53
And for peoples of African descent,
82
281227
2236
Ve yüzyıllar boyunca öykülerinin
04:55
who have seen their narrative
systematically assaulted over centuries,
systematically assaulted over centuries,
83
283487
5618
sistematik olarak saldırıya uğradığını
gören Afrika kökenli insanlar için
gören Afrika kökenli insanlar için
05:01
this is critically important.
84
289129
2527
bu son derece önemlidir.
05:04
This is part of a recurrent echo
across our history
across our history
85
292131
4048
Bu, tarihimiz boyunca hikâyeleri,
tarihleri için direnen
tarihleri için direnen
05:08
of ordinary people making a stand
for their story, for their history.
for their story, for their history.
86
296203
5307
sıradan insanların tekrar eden
yankılarının bir parçası.
yankılarının bir parçası.
05:14
Just as in the 19th century,
87
302385
1669
Tıpkı 19. yüzyılda olduğu gibi,
05:16
enslaved peoples of African
descent in the Caribbean
descent in the Caribbean
88
304078
3969
Karayiplerde esir edilen
Afrika kökenli insanlar
Afrika kökenli insanlar
05:20
fought under threat of punishment,
89
308071
2314
cezalandırılma tehdidi altında,
05:22
fought to practice their religions,
to celebrate Carnival,
to celebrate Carnival,
90
310409
4151
inançlarını yaşamak,
bayramlarını kutlamak,
bayramlarını kutlamak,
05:26
to keep their history alive.
91
314584
2735
tarihlerini hayatta tutmak için savaştı.
05:29
Ordinary people were prepared
to make great sacrifices,
to make great sacrifices,
92
317343
3880
Sıradan insanlar büyük
fedakârlıklar yapmak için hazırdı
fedakârlıklar yapmak için hazırdı
05:33
some even the ultimate sacrifice,
93
321247
3226
ve hatta bazısı tarihleri için
05:36
for their history.
94
324497
1390
bu uğurda canını verdi.
05:38
And it was through control of narrative
95
326965
2445
Ve öykülerin kontrolü ile
05:41
that some of the most devastating
colonial campaigns were crystallized.
colonial campaigns were crystallized.
96
329434
4336
en yıkıcı sömürge mücadelelerinin
bazıları sonuç elde etti.
bazıları sonuç elde etti.
05:45
It was through the dominance
of one narrative over another
of one narrative over another
97
333794
3855
Bir öykünün diğerine üstünlüğü ile
05:49
that the worst manifestations
of colonialism became palpable.
of colonialism became palpable.
98
337673
4555
sömürgeciliğin en kötü alametleri
belirgin hale geldi.
belirgin hale geldi.
05:54
When, in 1874, the British
attacked the Ashanti,
attacked the Ashanti,
99
342795
3893
1874'te İngilizler
Ashanti'ye saldırdığında,
Ashanti'ye saldırdığında,
05:58
they overran Kumasi
and captured the Asantehene.
and captured the Asantehene.
100
346712
3628
Kumasi'yi istila ettiler ve
Ashanti hükümdarını esir aldılar.
Ashanti hükümdarını esir aldılar.
06:02
They knew that controlling territory
and subjugating the head of state --
and subjugating the head of state --
101
350364
4773
Bölgeyi kontrol etmenin ve
devletin başına boyun eğdirmenin
devletin başına boyun eğdirmenin
06:07
it wasn't enough.
102
355161
1557
yeterli olmadığını biliyorlardı.
06:08
They recognized that
the emotional authority of state
the emotional authority of state
103
356742
3524
Devletin duygusal otoritesinin öykülerinde
06:12
lay in its narrative
104
360290
1823
ve onu temsil eden
06:15
and the symbols that represented it,
105
363118
2562
sembollerde yattığının
farkında varmışlardı,
farkında varmışlardı,
06:17
like the Golden Stool.
106
365704
1362
Altın Tabure gibi.
06:19
They understood that control of story
was absolutely critical
was absolutely critical
107
367706
5467
Bir kişiyi gerçekten kontrol etmede
hikâyenin kontrolünün
hikâyenin kontrolünün
06:25
to truly controlling a people.
108
373197
2247
çok önemli olduğunu anladılar.
06:27
And the Ashanti understood, too,
109
375468
2079
Ashanti de bunu anladı ve
06:29
and they never were to relinquish
the precious Golden Stool,
the precious Golden Stool,
110
377571
4410
değerli Altın Tabureden
asla vazgeçmediler,
asla vazgeçmediler,
06:34
never to completely
capitulate to the British.
capitulate to the British.
111
382005
4585
ve İngilizlere asla
tamamen teslim olmadılar.
tamamen teslim olmadılar.
06:39
Narrative matters.
112
387289
2344
Öyküler önemlidir.
06:41
In 1871, Karl Mauch, a German geologist
working in Southern Africa,
working in Southern Africa,
113
389657
5658
1871'de, Güney Afrika'da çalışan
Alman Jeolog Karl Mauch,
Alman Jeolog Karl Mauch,
06:47
he stumbled across
an extraordinary complex,
an extraordinary complex,
114
395339
4057
sıradışı bir kompleks ile karşılaştı,
06:51
a complex of abandoned stone buildings.
115
399420
2726
terk edilmiş bir taş bina kompleksi.
06:54
And he never quite recovered
from what he saw:
from what he saw:
116
402170
3316
Ve gördüğü şeyi asla unutamadı:
06:57
a granite, drystone city,
117
405510
3233
bir granit, kuru duvar şehri,
07:00
stranded on an outcrop
above an empty savannah:
above an empty savannah:
118
408767
3801
boş bir bozkırın üstündeki
bir mostraya gömülmüş halde:
bir mostraya gömülmüş halde:
07:04
Great Zimbabwe.
119
412592
1728
Büyük Zimbabwe.
07:07
And Mauch had no idea who was responsible
120
415073
3492
Ve insanı hayrette bırakan
mimari bir başarıdan
mimari bir başarıdan
07:10
for what was obviously
an astonishing feat of architecture,
an astonishing feat of architecture,
121
418589
5066
kimin sorumlu olduğuna dair
Mauch'un en ufak bir fikri yoktu,
Mauch'un en ufak bir fikri yoktu,
07:15
but he felt sure of one single thing:
122
423679
3543
ama kendini bir şeyden emin hissediyordu:
07:19
this narrative needed to be claimed.
123
427246
3790
bu öyküye sahip çıkılmalıydı.
07:23
He later wrote that the wrought
architecture of Great Zimbabwe
architecture of Great Zimbabwe
124
431060
3844
Daha sonra Büyük Zimbabve mimarisinin
07:26
was simply too sophisticated,
125
434928
2739
çok sofistike olduğunu,
07:29
too special to have
been built by Africans.
been built by Africans.
126
437691
3533
Afrikalılar tarafından inşa edilemeyecek
kadar özel olduğunu yazdı.
kadar özel olduğunu yazdı.
07:33
Mauch, like dozens of Europeans
that followed in his footsteps,
that followed in his footsteps,
127
441248
4527
Mauch, onun ayak izini takip eden
onlarca Avrupalı gibi
onlarca Avrupalı gibi
07:37
speculated on who
might have built the city.
might have built the city.
128
445799
2780
şehri kimin inşa etmiş
olabileceğine kafa yordu.
olabileceğine kafa yordu.
07:40
And one went as far as to posit,
129
448603
3214
Ve birisi ileri giderek şunları söyledi:
07:43
"I do not think that I am far wrong
if I suppose that that ruin on the hill
if I suppose that that ruin on the hill
130
451841
5725
"Tepedeki harabenin Kral Süleyman'ın
Mabedinin bir kopyası olduğunu düşünerek
Mabedinin bir kopyası olduğunu düşünerek
07:49
is a copy of King Solomon's Temple."
131
457590
2551
çok yanılmış olacağımı sanmıyorum."
07:52
And as I'm sure you know, Mauch,
132
460165
1731
Ve eminim ki, Mauch
07:53
he hadn't stumbled upon
King Solomon's Temple,
King Solomon's Temple,
133
461920
2944
Kral Süleyman'ın Mabedine değil
07:56
but upon a purely African
complex of buildings
complex of buildings
134
464888
3546
11. yüzyıldan sonra bütünüyle bir
Afrika uygarlığı tarafından inşa edilmiş
Afrika uygarlığı tarafından inşa edilmiş
08:00
constructed by a purely
African civilization
African civilization
135
468458
3627
bütünüyle bir Afrika bina kompleksinde
08:04
from the 11th century onward.
136
472109
1956
bulunuyordu.
08:06
But like Leo Frobenius,
a fellow German anthropologist
a fellow German anthropologist
137
474089
4151
Fakat Leo Frobenius gibi
bir Alman antropolog
bir Alman antropolog
08:10
who speculated some years later,
138
478264
2345
birkaç yıl sonra Nijerya Ife Başlarını
ilk defa gördüğünde
ilk defa gördüğünde
08:12
upon seeing the Nigerian Ife Heads
for the very first time,
for the very first time,
139
480633
4007
şöyle düşündü:
08:16
that they must have been artifacts
from the long-lost kingdom of Atlantis.
from the long-lost kingdom of Atlantis.
140
484664
5407
"Bunlar uzun süredir kayıp olan
Atlantis krallığının kalıntıları olmalı."
Atlantis krallığının kalıntıları olmalı."
08:22
He felt, just like Hegel,
141
490095
2577
O da, tıpkı Hegel gibi
08:24
an almost instinctive need
to rob Africa of its history.
to rob Africa of its history.
142
492696
5739
içgüdüsel olarak Afrika'yı tarihinden
mahrum bırakma ihtiyacını hissetti.
mahrum bırakma ihtiyacını hissetti.
08:31
These ideas are so irrational,
143
499216
2406
Bu fikirler o kadar mantıksız
08:33
so deeply held,
144
501646
1813
ve bağnazca ki,
08:35
that even when faced
with the physical archaeology,
with the physical archaeology,
145
503483
3199
fiziksel arkeolojiyle
yüzleştirilseler bile
yüzleştirilseler bile
08:38
they couldn't think rationally.
146
506706
2009
mantıklı düşünemiyorlardı.
08:40
They could no longer see.
147
508739
1998
Artık göremiyorlardı.
08:42
And like so much of Africa's relationship
with Enlightenment Europe,
with Enlightenment Europe,
148
510761
4181
Afrika'nın Aydınlanmış Avrupa
ile ilişkilerinde olduğu gibi,
ile ilişkilerinde olduğu gibi,
08:46
it involved appropriation, denigration
and control of the continent.
and control of the continent.
149
514966
5783
işin içinde el koyma, aşağılama
ve kıtanın kontrolü vardı.
ve kıtanın kontrolü vardı.
08:52
It involved an attempt
to bend narrative to Europe's ends.
to bend narrative to Europe's ends.
150
520773
4740
İşin içinde anlatıları Avrupa'nın
çıkarlarına göre bükmek de vardı.
çıkarlarına göre bükmek de vardı.
08:57
And if Mauch had really wanted
to find an answer to his question,
to find an answer to his question,
151
525955
4193
Ve eğer Mauch "Büyük Zimbabve
veya büyük taş bina nereden geldi?"
veya büyük taş bina nereden geldi?"
09:02
"Where did Great Zimbabwe
or that great stone building come from?"
or that great stone building come from?"
152
530172
4654
sorusuna gerçekten
bir cevap bulmak isteseydi,
bir cevap bulmak isteseydi,
09:06
he would have needed to begin his quest
153
534850
2200
arayışına Büyük Zimbabve'nin
09:09
a thousand miles away from Great Zimbabwe,
154
537074
2689
1.600 km uzağından, kıtanın doğu ucu olan,
09:11
at the eastern edge of the continent,
where Africa meets the Indian Ocean.
where Africa meets the Indian Ocean.
155
539787
3819
Afrika'nın Hint Okyanusu ile
buluştuğu yerden başlaması gerekirdi.
buluştuğu yerden başlaması gerekirdi.
09:15
He would have needed to trace
the gold and the goods
the gold and the goods
156
543630
3208
Bu gizemli kültürün büyüklük algısını
ve etkisini anlamak,
ve etkisini anlamak,
09:18
from some of the great trading emporia
of the Swahili coast to Great Zimbabwe,
of the Swahili coast to Great Zimbabwe,
157
546862
4815
kontrol altına alınan krallıklar ve
medeniyetler üzerinden Büyük Zimbabve'yi
medeniyetler üzerinden Büyük Zimbabve'yi
09:23
to gain a sense of the scale and influence
158
551701
3459
siyasi, kültürel bir varlık olarak
09:27
of that mysterious culture,
159
555184
1880
resmetmek için,
09:29
to get a picture of Great Zimbabwe
as a political, cultural entity
as a political, cultural entity
160
557088
5182
Svahili sahilinden Büyük Zimbabve'ye kadar
09:34
through the kingdoms and the civilizations
161
562294
3441
bazı büyük pazar yerlerindeki
altın ve eşyanın
altın ve eşyanın
09:37
that were drawn under its control.
162
565759
2459
izini süremesi gerekirdi.
09:40
For centuries, traders have been drawn
to that bit of the coast
to that bit of the coast
163
568242
5035
Yüzyıllardır, tüccarlar Hindistan,
Çin ve Orta Doğu gibi uzak yerlerden
Çin ve Orta Doğu gibi uzak yerlerden
09:46
from as far away as India
and China and the Middle East.
and China and the Middle East.
164
574463
4746
sahilin o parçasına çekilmiştir.
09:51
And it might be tempting to interpret,
165
579233
2687
Bu cazip olabilir --
09:53
because it's exquisitely
beautiful, that building,
beautiful, that building,
166
581944
3110
çünkü o bina o kadar
zarif bir güzellik ki --
zarif bir güzellik ki --
09:57
it might be tempting to interpret it
167
585078
2988
onu zarif, sembolik bir mücevher,
10:00
as just an exquisite, symbolic jewel,
168
588090
3528
taştan muazzam bir ayin heykeli olarak
10:03
a vast ceremonial sculpture in stone.
169
591642
2888
yorumlamak cazip olabilir.
10:07
But the site must have been a complex
170
595022
3157
Fakat bu alan, bin yıllar boyunca
10:10
at the center of a significant
nexus of economies
nexus of economies
171
598203
4555
bu bölgeyi tanımlayan
önemli bir ekonomik ilişkinin
önemli bir ekonomik ilişkinin
10:14
that defined this region for a millennium.
172
602782
3081
merkezinde bir kompleks olmalıydı.
10:18
This matters.
173
606395
1716
Bu önemlidir.
10:20
These narratives matter.
174
608135
2039
Bu öyküler önemli.
10:22
Even today, the fight to tell our story
is not just against time.
is not just against time.
175
610198
5041
Bugün bile, hikâyemizi anlatma mücadelesi
sadece zamana karşı değildir.
sadece zamana karşı değildir.
10:27
It's not just against
organizations like Ansar Dine.
organizations like Ansar Dine.
176
615263
3723
Sadece Ansar Dine gibi
örgütlere karşı değildir.
örgütlere karşı değildir.
10:31
It's also in establishing
a truly African voice
a truly African voice
177
619010
4074
Yüzyıllar boyu dayatılan tarihlerden sonra
10:35
after centuries of imposed histories.
178
623108
2848
gerçek bir Afrika sesi
tesis etme meselesidir.
tesis etme meselesidir.
10:38
We don't just have
to recolonize our history,
to recolonize our history,
179
626775
3431
Tarihimizi sadece yeniden
kolonileştirmek değil
kolonileştirmek değil
10:42
but we have to find ways to build back
the intellectual underpinning
the intellectual underpinning
180
630230
4874
Hegel'in olduğunu inkar ettiği
düşünsel desteği
düşünsel desteği
tekrar inşa etmenin
yollarını bulmak zorundayız.
yollarını bulmak zorundayız.
10:47
that Hegel denied was there at all.
181
635128
2185
10:49
We have to rediscover African philosophy,
182
637866
2720
Afrika felsefesini, Afrika bakış açısını,
10:52
African perspectives, African history.
183
640610
4002
Afrika tarihini tekrar
keşfetmek zorundayız.
keşfetmek zorundayız.
10:57
The flowering of Great Zimbabwe --
it wasn't a freak moment.
it wasn't a freak moment.
184
645651
3510
Büyük Zimbabve'nin çiçek açması
garip bir an değildi.
garip bir an değildi.
11:01
It was part of a burgeoning change
across the whole of the continent.
across the whole of the continent.
185
649185
3973
Kıtanın tamamında gelişen
değişimin bir parçasıydı.
değişimin bir parçasıydı.
11:05
Perhaps the great exemplification of that
was Sundiata Keita,
was Sundiata Keita,
186
653182
4326
Muhtemelen Batı Afrika'nın gördüğü
en büyük imparatorluk olan
en büyük imparatorluk olan
11:09
the founder of the Mali Empire,
187
657532
2193
Mali İmparatorluğu'nun
kurucusu Sundiata Keita,
kurucusu Sundiata Keita,
11:11
probably the greatest empire
that West Africa has ever seen.
that West Africa has ever seen.
188
659749
3940
belki de bunun en büyük
örneğini oluşturmuştur.
örneğini oluşturmuştur.
11:15
Sundiata Keita was born about 1235,
189
663713
3098
Sundiata Keita 1235 yılında doğdu,
11:18
growing up in a time of profound flux.
190
666835
3457
müthiş bir değişim zamanında büyüdü.
11:22
He was seeing the transition
between the Berber dynasties to the north,
between the Berber dynasties to the north,
191
670928
3848
Kuzeydeki Berberi hanedanları
arasındaki geçişi görüyor,
arasındaki geçişi görüyor,
11:26
he may have heard about the rise
of the Ife to the south
of the Ife to the south
192
674800
3270
güneyde Ife'nin doğuşunu
ve belki hatta batıdaki
ve belki hatta batıdaki
11:30
and perhaps even the dominance
of the Solomaic Dynasty
of the Solomaic Dynasty
193
678094
5117
Etiyopya Solomon hanedanının egemenliğini
11:35
in Ethiopia to the east.
194
683235
1703
duymuş olmalı.
11:37
And he must have been aware
that he was living through a moment
that he was living through a moment
195
685516
3636
Ve kıtamızda artan bir güvenin,
hızlı bir değişimin
hızlı bir değişimin
11:41
of quickening change,
196
689176
1695
olduğu bir dönemde
11:42
of growing confidence in our continent.
197
690895
2760
yaşadığının farkında olmalıydı.
11:46
He must have been aware of new states
198
694370
3165
Büyük Zimbabve ve Swahili
sultanlıklarına kadar
sultanlıklarına kadar
11:49
that were building their influence
199
697559
2464
etkilerini geliştiren,
11:52
from as far afield as Great Zimbabwe
and the Swahili sultanates,
and the Swahili sultanates,
200
700047
5268
her biri doğrudan veya dolaylı olarak
kıtanın ötesini hedefleyen
kıtanın ötesini hedefleyen
11:57
each engaged directly or indirectly
beyond the continent itself,
beyond the continent itself,
201
705339
6247
ve entelektüel ve kültürel miraslarını
güvence altına almak adına
güvence altına almak adına
12:03
each driven also to invest in securing
their intellectual and cultural legacy.
their intellectual and cultural legacy.
202
711610
5430
yatırım yapan yeni devletlerin
farkında olmalıydı.
farkında olmalıydı.
12:09
He probably would have engaged
in trade with these peer nations
in trade with these peer nations
203
717794
3428
Muhtemelen büyük orta çağ
Afrika ekonomilerinin
Afrika ekonomilerinin
12:13
as part of a massive continental nexus
204
721246
3503
büyük bir kıta bağlantısının
parçası olarak
parçası olarak
12:16
of great medieval African economies.
205
724773
2234
bu akran uluslarla
ticaret yapmakla ilgilenirdi.
ticaret yapmakla ilgilenirdi.
12:19
And like all of those great empires,
206
727608
3599
Ve tüm bu büyük imparatorluklar gibi,
12:23
Sundiata Keita invested in securing
his legacy through history
his legacy through history
207
731231
5601
Sundiata Keita hikâyeyi kullanarak
mirasını tarihle güvence altına almaya
mirasını tarihle güvence altına almaya
12:28
by using story --
208
736856
1602
yatırım yaptı.
12:31
not just formalizing
the idea of storytelling,
the idea of storytelling,
209
739744
5693
Sadece öykü anlatma fikrini
şekillendirmekle kalmayıp,
şekillendirmekle kalmayıp,
12:37
but in building a whole convention
210
745461
2677
imparatorluğu için bir anlatı
tesis etmenin
tesis etmenin
12:40
of telling and retelling his story
211
748162
3361
anahtarı olarak
öyküsünü anlatan ve tekrarlayan
12:43
as a key to founding a narrative
212
751547
2417
tam bir düzen kurmaya.
12:45
for his empire.
213
753988
1595
12:47
And these stories, in musical form,
214
755607
3345
Ve bu hikâyeler, müzikal formda,
12:50
are still sung today.
215
758976
3355
bugün hâlâ söyleniyor.
12:55
Now, several decades
after the death of Sundiata,
after the death of Sundiata,
216
763371
3304
Sundiata'nın ölümünden birkaç on yıl sonra
12:58
a new king ascended the throne,
217
766699
2399
tahta yeni bir kral oturdu,
13:01
Mansa Musa, its most famous emperor.
218
769122
4163
en meşhur hükümdar olan Mansa Musa.
13:05
Now, Mansa Musa is famed
for his vast gold reserves
for his vast gold reserves
219
773309
3157
Mansa Musa, büyük altın
rezervleri ve elçilerini
rezervleri ve elçilerini
13:08
and for sending envoys to the courts
of Europe and the Middle East.
of Europe and the Middle East.
220
776490
4017
Avrupa ve Orta Doğu saraylarına
göndermekle ünlüdür.
göndermekle ünlüdür.
13:13
He was every bit as ambitious
as his predecessors,
as his predecessors,
221
781238
4023
O, tam da ataları kadar hırslıydı,
13:17
but saw a different kind of route
of securing his place in history.
of securing his place in history.
222
785285
4267
ama tarihteki yerini güvenceye almada
farklı bir yol seçti.
farklı bir yol seçti.
13:21
In 1324, Mansa Musa
went on pilgrimage to Mecca,
went on pilgrimage to Mecca,
223
789576
4007
1324'te, Mansa Musa Mekke'ye hacca gitti
13:25
and he traveled
with a retinue of thousands.
with a retinue of thousands.
224
793607
3331
ve beraberindeki
binlerce kişiyle seyahat etti.
binlerce kişiyle seyahat etti.
13:28
It's been said that 100 camels
each carried 100 pounds of gold.
each carried 100 pounds of gold.
225
796962
6658
Her biri 45 kilo altın taşıyan
100 deve olduğu söyleniyor.
100 deve olduğu söyleniyor.
13:35
It's been recorded that he built
a fully functioning mosque
a fully functioning mosque
226
803644
3516
Kayıtlara göre seyahati sırasında
13:39
every Friday of his trip,
227
807184
2167
her Cuma tam teçhizatlı
bir cami yaptırıyormuş
bir cami yaptırıyormuş
13:41
and performed so many acts of kindness,
228
809375
3121
ve o kadar izzet-i ikramda bulunmuş ki
13:44
that the great Berber chronicler,
Ibn Battuta, wrote,
Ibn Battuta, wrote,
229
812520
3839
büyük Berberi tarihçi
İbn Batuta şöyle yazmış:
İbn Batuta şöyle yazmış:
13:48
"He flooded Cairo with kindness,
230
816383
2959
"Kahire'ye nezaketle sel gibi aktı,
13:51
spending so much in the markets
of North Africa and the Middle East
of North Africa and the Middle East
231
819366
3537
Kuzey Afrika ve Orta Doğu pazarlarında
çok fazla harcama yaptı,
çok fazla harcama yaptı,
13:54
that it affected the price of gold
into the next decade."
into the next decade."
232
822927
4188
öyle ki bu, sonraki on yılın
altın değerini etkiledi."
altın değerini etkiledi."
14:00
And on his return,
233
828081
1547
Ve geri dönüş yolunda
14:01
Mansa Musa memorialized his journey
234
829652
3446
Mansa Musa, seyahatini
14:05
by building a mosque
at the heart of his empire.
at the heart of his empire.
235
833885
5257
imparatorluğun kalbinde bir cami
inşa ettirerek anıtlaştırmıştır.
inşa ettirerek anıtlaştırmıştır.
14:11
And the legacy of what he left behind,
236
839792
2646
Ve arkasında bıraktığı miras,
14:14
Timbuktu,
237
842462
1677
Timbuktu,
14:16
it represents one of the great bodies
of written historical material
of written historical material
238
844163
5260
Afrikalı bilginler tarafından üretilen
yazılı tarihi malzemelerinden
birini temsil eder:
birini temsil eder:
14:21
produced by African scholars:
239
849447
2183
14:23
about 700,000 medieval documents,
240
851654
3222
ilmi çalışmalar ve mektupların bulunduğu
14:26
ranging from scholarly works to letters,
241
854900
3199
daha çok aileler tarafından korunan
14:30
which have been preserved
often by private households.
often by private households.
242
858123
3048
yaklaşık 7.000 ortaçağ belgesi.
14:33
And at its peak,
in the 15th and 16th centuries,
in the 15th and 16th centuries,
243
861195
3483
Ve zirve zamanlar olan
15. ve 16. yüzyılda
15. ve 16. yüzyılda
14:36
the university there was as influential
244
864702
3988
oradaki üniversite
Avrupa'daki herhangi bir
eğitim kuruluşu kadar etkiliydi
eğitim kuruluşu kadar etkiliydi
14:40
as any educational
establishment in Europe,
establishment in Europe,
245
868714
3046
14:43
attracting about 25,000 students.
246
871784
2994
ve 25.000 öğrenci orada eğitim almak
için geliyordu.
için geliyordu.
14:46
This was in a city
of around 100,000 people.
of around 100,000 people.
247
874802
3566
Burası yaklaşık 100.000
kişilik bir şehirdi.
kişilik bir şehirdi.
14:50
It cemented Timbuktu
as a world center of learning.
as a world center of learning.
248
878392
5178
Bu Timbuktu'yu eğitimin merkezi
olarak pekiştirdi.
olarak pekiştirdi.
14:55
But this was a very particular
kind of learning
kind of learning
249
883594
4207
Fakat bu İslam odaklı ve güdümlü
14:59
that was focused and driven by Islam.
250
887825
3228
çok özel bir tür eğitimdi.
15:03
And since I first visited Timbuktu,
251
891594
2243
Ve Timbuktu'yu ilk ziyaretimden beri
15:05
I've visited many other
libraries across Africa,
libraries across Africa,
252
893861
2861
Afrika genelinde birçok
kütüphaneyi ziyaret ettim
kütüphaneyi ziyaret ettim
15:08
and despite Hegel's view
that Africa has no history,
that Africa has no history,
253
896746
5295
ve Hegel'in Afrika'nın tarihi olmadığı
görüşüne rağmen
görüşüne rağmen
15:14
not only is it a continent
with an embarrassment of history,
with an embarrassment of history,
254
902065
4213
tarihinden utanç duyan değil,
15:18
it has developed unrivaled systems
for collecting and promoting it.
for collecting and promoting it.
255
906302
4830
onu toplama ve bunu tanıtma konusunda
eşsiz bir sistem geliştiren bir kıtadır.
eşsiz bir sistem geliştiren bir kıtadır.
15:23
There are thousands of small archives,
256
911634
2821
Ortada binlerce küçük arşiv,
15:26
textile drum stores,
257
914479
1898
el yazmaları ve maddi kültürün
saklandığı kaplardan fazlası olan
saklandığı kaplardan fazlası olan
15:28
that have become more than repositories
of manuscripts and material culture.
of manuscripts and material culture.
258
916401
4871
kumaş davul satılan mağazalar var.
15:33
They have become fonts
of communal narrative,
of communal narrative,
259
921296
3139
Onlar halk öykülerinin kaynağı,
15:36
symbols of continuity,
260
924459
2260
sürekliliğin sembolleri oldular
15:38
and I'm pretty sure that many
of those European philosophers
of those European philosophers
261
926743
3126
ve oldukça eminim ki
Afrika düşünsel geleneğini sorgulayan
Afrika düşünsel geleneğini sorgulayan
15:41
who questioned an African
intellectual tradition
intellectual tradition
262
929893
3497
Avrupa'lı filizofların çoğu
15:45
must have, beneath their prejudices,
263
933414
2877
önyargılarının altında,
15:48
been aware of the contribution
of Africa's intellectuals
of Africa's intellectuals
264
936315
5191
Afrikalı fikir adamlarının
Batı ilmine katkılarının
Batı ilmine katkılarının
15:53
to Western learning.
265
941530
1333
farkında olmalılar.
15:54
They must have known
266
942887
1238
Akdeniz'i yönlendiren
15:56
of the great North African
medieval philosophers
medieval philosophers
267
944149
2828
büyük Kuzey Afrika ortaçağ filozoflarını
15:59
who had driven the Mediterranean.
268
947001
2492
biliyor olmalılar.
16:01
They must have known about
and been aware of
and been aware of
269
949517
3111
Hristiyanlığın bir parçası olan
bu geleneği,
bu geleneği,
16:04
that tradition that is part
of Christianity, of the three wise men.
of Christianity, of the three wise men.
270
952940
5029
üç müneccim kralı biliyor
ve onların farkında olmalılardı.
ve onların farkında olmalılardı.
16:09
And in the medieval period,
Balthazar, that third wise man,
Balthazar, that third wise man,
271
957993
3989
Ve ortaçağ döneminde,
üçüncü müneccim olan Baltazar,
üçüncü müneccim olan Baltazar,
16:14
was represented as an African king.
272
962006
2703
Afrika kralı olarak temsil edildi.
16:16
And he became hugely popular
273
964733
2604
Ve o, Eski Dünya ilminin
16:19
as the third intellectual leg
of Old World learning,
of Old World learning,
274
967361
3985
üçüncü düşünsel ayağı olarak
son derece popüler oldu,
son derece popüler oldu,
16:23
alongside Europe and Asia, as a peer.
275
971370
3498
Avrupa ve Asya'nın yanı sıra,
bir eş olarak.
bir eş olarak.
16:27
These things were well-known.
276
975652
3876
Bunların hepsi iyi biliniyordu.
16:31
These communities
did not grow up in isolation.
did not grow up in isolation.
277
979552
3624
Bu topluluklar fanusta büyümediler.
16:35
Timbuktu's wealth and power developed
because the city became
because the city became
278
983200
4109
Timbuktu'nun serveti ve gücü büyüdü
çünkü şehir kazançlı kıtalar arası
ticaret yollarının merkezi oldu.
ticaret yollarının merkezi oldu.
16:39
a hub of lucrative
intercontinental trade routes.
intercontinental trade routes.
279
987333
4080
16:43
This was one center
280
991437
2166
Bu, sınırsız,
16:45
in a borderless, transcontinental,
281
993627
2550
kıtalar arası, iddialı,
16:48
ambitious, outwardly focused,
confident continent.
confident continent.
282
996201
3887
dışa odaklanmış, kendine güvenen
kıtanın bir merkeziydi.
kıtanın bir merkeziydi.
16:52
Berber merchants,
they carried salt and textiles
they carried salt and textiles
283
1000874
3922
Berberi tüccarlar tuz ve tekstil ürünleri
16:56
and new precious goods and learning
down into West Africa
down into West Africa
284
1004820
3800
ve çölden Batı Afrika'ya
yeni, değerli eşyalar
yeni, değerli eşyalar
17:00
from across the desert.
285
1008644
2556
ve bilgi taşıyorlardı.
17:03
But as you can see from this map
286
1011224
3471
Fakat Mansa Musa'dan kısa bir süre sonra
17:06
that was produced a little time
after the life of Mansa Musa,
after the life of Mansa Musa,
287
1014719
4245
üretilen bu haritada görebileceğiniz gibi,
17:10
there was also a nexus
of sub-Saharan trade routes,
of sub-Saharan trade routes,
288
1018988
4602
Afrika'nın fikirleri ve geleneklerinin
17:15
along which African ideas and traditions
289
1023614
3260
Timbuktu'nun düşünsel değerine eklendiği
17:18
added to the intellectual
worth of Timbuktu
worth of Timbuktu
290
1026898
3623
ve çöllerden Avrupa'ya uzanan
17:22
and indeed across the desert to Europe.
291
1030545
2980
Sahra altı ticaret yolları
birliği de vardı.
birliği de vardı.
17:26
Manuscripts and material culture,
292
1034420
3730
El yazmaları ve maddi kültür,
17:30
they have become fonts
of communal narrative,
of communal narrative,
293
1038174
4927
onlar halk öykülerinin kaynağı,
17:35
symbols of continuity.
294
1043125
2043
sürekliliğin sembolleri oldular.
17:37
And I'm pretty sure that
those European intellectuals
those European intellectuals
295
1045192
4711
Ve oldukça eminim ki,
tarihimizi hor gören
tarihimizi hor gören
17:41
who cast aspersions on our history,
296
1049927
3734
bu Avrupalı fikir adamları
17:45
they knew fundamentally
about our traditions.
about our traditions.
297
1053685
3915
esasında geleneklerimizi biliyorlardı.
17:50
And today, as strident forces
like Ansar Dine and Boko Haram
like Ansar Dine and Boko Haram
298
1058155
4710
Ve bugün, Ansar Dine ve
Boko Haram gibi katı güçlerin
Boko Haram gibi katı güçlerin
17:54
grow popular in West Africa,
299
1062889
1913
Batı Afrika'da popüler olmasının nedeni
17:56
it's that spirit of truly indigenous,
dynamic, intellectual defiance
dynamic, intellectual defiance
300
1064826
5610
kadim geleneğin işine yarayan
yerli, dinamik, düşünsel
başkaldırı ruhudur.
başkaldırı ruhudur.
18:02
that holds ancient
traditions in good stead.
traditions in good stead.
301
1070460
2954
18:05
When Mansa Musa made Timbuktu his capital,
302
1073438
3199
Mansa Musa Timbuktu'yu başkent yaparken,
18:08
he looked upon the city
as a Medici looked upon Florence:
as a Medici looked upon Florence:
303
1076661
3978
şehre Medici'nin Floransa'ya
baktığı gibi baktı,
baktığı gibi baktı,
18:12
as the center of an open, intellectual,
entrepreneurial empire
entrepreneurial empire
304
1080663
5059
yani, çeşitli yerlerden gelen
büyük fikirlerin geliştiği
büyük fikirlerin geliştiği
18:17
that thrived on great ideas
wherever they came from.
wherever they came from.
305
1085746
3317
açık, düşünsel, girişimci bir
imparatorluğun merkezi.
imparatorluğun merkezi.
18:21
The city, the culture,
306
1089087
2249
Bu bölgenin kenti, kültürü
18:23
the very intellectual DNA of this region
307
1091360
3118
ve düşünsel DNA'sı
18:26
remains so beautifully
complex and diverse,
complex and diverse,
308
1094502
3693
o kadar güzel bir şekilde
karmaşık ve çeşitli kalmıştır ki,
karmaşık ve çeşitli kalmıştır ki,
18:30
that it will always remain, in part,
309
1098219
2669
kısmen İslam öncesi,
yerli geleneklerden türeyen
yerli geleneklerden türeyen
18:32
located in storytelling traditions
that derive from indigenous,
that derive from indigenous,
310
1100912
4312
hikâye anlatım geleneklerinde
18:37
pre-Islamic traditions.
311
1105248
1765
kain olacaktır.
18:39
The highly successful form of Islam
that developed in Mali became popular
that developed in Mali became popular
312
1107037
5607
Mali'de gelişen İslam'ın
son derece başarılı biçimi,
son derece başarılı biçimi,
bu özgürlükleri ve bu özünde olan
18:44
because it accepted those freedoms
313
1112668
2049
18:46
and that inherent cultural diversity.
314
1114741
2482
kültürel çeşitliliği kabul ettiği için
rağbet gördü.
rağbet gördü.
18:49
And the celebration of that complexity,
315
1117247
2427
Ve bu karmaşıklığın kutlanması,
18:51
that love of rigorously
contested discourse,
contested discourse,
316
1119698
4025
sert bir şekilde tartışılan
söylemin sevgisi,
söylemin sevgisi,
18:55
that appreciation of narrative,
317
1123747
1844
anlatının takdir edilmesi,
18:57
was and remains, in spite of everything,
318
1125615
3274
her şeye rağmen
Batı Afrika'nın kalbindeydi
Batı Afrika'nın kalbindeydi
19:00
the very heart of West Africa.
319
1128913
3410
ve hâlâ mevcut.
19:04
And today, as the shrines and the mosque
vandalized by Ansar Dine
vandalized by Ansar Dine
320
1132347
4582
Ve bugün, Ansar Dine tarafından
tahrip edilen türbeler ve camiler
tahrip edilen türbeler ve camiler
19:08
have been rebuilt,
321
1136953
1157
yeniden inşa edildiği gibi,
19:10
many of the instigators
of their destruction have been jailed.
of their destruction have been jailed.
322
1138134
3827
yıkımları azmettirenlerin
birçoğu hapsedildi.
birçoğu hapsedildi.
19:13
And we are left with powerful lessons,
323
1141985
2902
Ve güçlü dersler edindik.
19:16
reminded once again
of how our history and narrative
of how our history and narrative
324
1144911
4356
Bir kez daha tarih ve öykülerimizin
19:21
have held communities
together for millennia,
together for millennia,
325
1149291
3907
toplumları nasıl binlerce yıldır
bir arada tuttuğu,
bir arada tuttuğu,
19:25
how they remain vital
in making sense of modern Africa.
in making sense of modern Africa.
326
1153222
3726
modern Afrika'yı anlamada nasıl
hayati önem taşıdıklarını hatırladık.
hayati önem taşıdıklarını hatırladık.
19:29
And we're also reminded
327
1157906
1510
Ayrıca bu kendine güvenen,
19:31
of how the roots of this confident,
intellectual, entrepreneurial,
intellectual, entrepreneurial,
328
1159440
5024
entelektüel, girişimci, dışa dönük,
19:36
outward-facing, culturally porous,
tariff-free Africa
tariff-free Africa
329
1164488
4784
kültürel açıdan geçişken,
gümrüksüz Afrika'nın köklerinin
gümrüksüz Afrika'nın köklerinin
bir zamanlar dünya için nasıl
gıpta nedeni olduğunu hatırladık.
gıpta nedeni olduğunu hatırladık.
19:41
was once the envy of the world.
330
1169296
2466
19:44
But those roots, they remain.
331
1172181
2570
Fakat bu kökler, hâlâ mevcut.
19:46
Thank you very much.
332
1174775
1213
Çok teşekkür ederim.
19:48
(Applause)
333
1176012
4150
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Gus Casely-Hayford - Cultural historianGus Casely-Hayford writes, lectures, curates and broadcasts about African culture.
Why you should listen
Dr. Gus Casely-Hayford is a curator and cultural historian who focuses on African culture. He has presented two series of The Lost Kingdoms of Africa for the BBC and has lectured widely on African art and culture, advising national and international bodies (including the United Nations and the Canadian, Dutch and Norwegian Arts Councils) on heritage and culture.
In 2005, Casely-Hayford deployed his leadership, curatorial, fundraising and communications skills to organize the biggest celebration of Africa that Britain has ever hosted; more than 150 organizations put on more than 1,000 exhibitions and events to showcase African culture. Now, he is developing a National Portrait Gallery exhibition that will tell the story of abolition of slavery through 18th- and 19th-century portraits -- an opportunity to bring many of the most important paintings of black figures together in Britain for the first time.
Gus Casely-Hayford | Speaker | TED.com