TED2017
Anne Madden: Meet the microscopic life in your home -- and on your face
Anne Madden: Gặp gỡ thế giới vi sinh trong nhà--và cả trên mặt bạn.
Filmed:
Readability: 4.2
1,428,263 views
Chiêm ngưỡng thế giới vi sinh tồn tại trong ta và quanh ta: những vi sinh vật sống trên má, ngay dưới ghế sofa hay cả trong lớp đất ở khoảng sân sau nhà. Chúng ta luôn ở trong một mối quan hệ thù địch với các loại vi khuẩn -- chúng ta làm vệ sinh, tiêu diệt và tẩy uế -- tuy nhiên, theo như nhà vi khuẩn học Anne Madden, các vi khuẩn chính là nguồn công nghệ và dược phẩm mới cần được khám phá. Những "nhà luyện kim" có kích thước siêu nhỏ này không hề gớm ghiếc -- chúng là cả tương lai.
Anne Madden - Microbiologist, inventor and strategist
Whether brewing better beer, discovering novel antibiotics or chronicling the lives of the microscopic creatures living in the dust under the couch, Anne Madden seeks to understand and utilize the microbial world around us. Full bio
Whether brewing better beer, discovering novel antibiotics or chronicling the lives of the microscopic creatures living in the dust under the couch, Anne Madden seeks to understand and utilize the microbial world around us. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I want you to touch your face.
0
1290
1710
Hãy thử chạm tay lên mặt nào.
00:15
Go on.
1
3586
1271
Thử đi
00:17
What do you feel?
2
5586
1403
Bạn thấy thế nào?
00:19
Soft? Squishy?
3
7013
1883
Mềm? Hay ẩm ướt?
00:21
It's you, right? You're feeling you?
4
9493
2610
Phải bạn không?
Liệu đó có phải bạn?
Liệu đó có phải bạn?
00:25
Well, it's not quite true.
5
13109
1703
Uhm, không đúng lắm.
00:27
You're actually feeling
thousands of microscopic creatures
thousands of microscopic creatures
6
15387
3245
Bạn đang cảm thấy hàng nghìn
vi sinh vật
vi sinh vật
00:30
that live on our face and fingers.
7
18656
2541
sống trên mặt và các ngón tay.
00:34
You're feeling some of the fungi
8
22481
1722
Bạn đang cảm nhận một số loài nấm
00:36
that drifted down
from the air ducts today.
from the air ducts today.
9
24227
2880
rơi xuống từ ống dẫn khí ngày hôm nay.
00:39
They set off our allergies
10
27131
1967
Chúng gây dị ứng
00:41
and smell of mildew.
11
29122
1552
và có mùi nấm mốc.
00:44
You're feeling some
of the 100 billion bacterial cells
of the 100 billion bacterial cells
12
32045
4144
Bạn đang cảm thấy một vài
trong 100 tỉ tế bào vi khuẩn
trong 100 tỉ tế bào vi khuẩn
00:48
that live on our skin.
13
36213
1646
sống trên da chúng ta.
00:50
They've been munching away
at your skin oils and replicating,
at your skin oils and replicating,
14
38453
3906
Chúng thưởng thức dầu nhờn trên da
chúng ta và tái tạo,
chúng ta và tái tạo,
00:54
producing the smells of body odor.
15
42383
2262
tạo ra mùi cơ thể.
00:57
You're likely even touching
the fecal bacteria
the fecal bacteria
16
45564
2915
Bạn thậm chí còn chạm cả vào vi khuẩn phân
01:00
that sprayed onto you the last time
you flushed a toilet,
you flushed a toilet,
17
48503
3660
bắn lên bạn khi bạn dội
nhà vệ sinh,
nhà vệ sinh,
01:04
or those bacteria that live
in our water pipes
in our water pipes
18
52187
3124
hoặc những vi khuẩn sống trong
đường ống dẫn nước
đường ống dẫn nước
01:07
and sprayed onto you
with your last shower.
with your last shower.
19
55335
2459
và bắn lên bạn khi bạn tắm.
01:10
Sorry.
20
58666
1151
Xin lỗi nhé.
01:11
(Laughter)
21
59841
1468
(Cười)
01:13
You're probably even giving
a microscopic high five
a microscopic high five
22
61333
3564
Có khi bạn đang đập tay với
một đám vi khuẩn
một đám vi khuẩn
01:16
to the two species of mites
that live on our faces,
that live on our faces,
23
64921
3725
của hai loài nhỏ bé khác đang
sống trên mặt chúng ta,
sống trên mặt chúng ta,
01:20
on all of our faces.
24
68670
1668
trên mặt của tất cả chúng ta.
01:22
They've spent the night
squirming across your face
squirming across your face
25
70877
2646
Chúng dành cả đêm trườn trên mặt
01:25
and having sex on the bridge of your nose.
26
73547
2848
và quan hệ tình dục trên sống mũi của bạn.
01:28
(Laughter)
27
76419
2590
(Cười)
01:31
Many of them are now leaking
their gut contents onto your pores.
their gut contents onto your pores.
28
79970
4162
Rất nhiều con đang phóng uế
trên lỗ chân lông của bạn.
trên lỗ chân lông của bạn.
01:36
(Laughter)
29
84156
2056
(Cười)
01:38
Now look at your finger.
30
86236
1464
Hãy nhìn vào ngón tay của bạn.
01:40
How's it feel? Gross?
31
88366
2101
Bạn thấy thế nào? Khó chịu?
01:42
In desperate need of soap or bleach?
32
90491
2380
Thực sự cần xà phòng hay chất tẩy?
01:46
That's how you feel now,
33
94372
1614
Ngay bây giờ bạn sẽ thấy điều đó.
01:48
but it's not going to be
how you feel in the future.
how you feel in the future.
34
96010
2612
nhưng trong tương lai bạn sẽ
không còn thấy điều đó.
không còn thấy điều đó.
01:51
For the last 100 years,
35
99454
1925
Trong 100 năm qua,
01:53
we've had an adversarial relationship
36
101403
1977
chúng ta đã có một mối quan hệ thù địch
01:55
with the microscopic life nearest us.
37
103404
2615
với cuộc sống vi sinh ngay cạnh ta.
01:58
If I told you there was
a bug in your house
a bug in your house
38
106043
2122
Nếu tôi nói rằng nhà bạn
có một con côn trùng
có một con côn trùng
02:00
or bacteria in your sink,
39
108189
1234
hay bồn rửa có vi khuẩn,
02:01
there was a human-devised
solution for that,
solution for that,
40
109447
2327
sẽ có ngay một giải pháp quen thuộc,
02:03
a product to eradicate, exterminate,
41
111798
3136
một sản phẩm để loại trừ, tiêu diệt,
02:06
disinfect.
42
114958
1293
và cả tẩy uế.
02:08
We strive to remove most
of the microscopic life in our world now.
of the microscopic life in our world now.
43
116843
3875
Chúng ta đang nỗ lực loại bỏ phần lớn
vi khuẩn trong cuộc sống .
vi khuẩn trong cuộc sống .
02:13
But in doing so, we're ignoring
the best source of new technology
the best source of new technology
44
121822
4693
Nhưng làm như vậy, chúng ta đang bỏ qua
một nguồn công nghệ tốt nhất
một nguồn công nghệ tốt nhất
02:18
on this planet.
45
126539
1216
trên hành tinh này.
02:20
The last 100 years have featured
human solutions to microbial problems,
human solutions to microbial problems,
46
128624
5646
100 năm qua đã cho thấy các giải pháp của
con người với vi khuẩn,
con người với vi khuẩn,
02:26
but the next 100 years will feature
microbial solutions to human problems.
microbial solutions to human problems.
47
134294
5464
nhưng 100 năm tới, chính vi khuẩn sẽ
giải quyết các vấn đề của con người.
giải quyết các vấn đề của con người.
02:32
I'm a scientist, and I work
with researchers
with researchers
48
140511
2369
Tôi là một nhà khoa học,
cùng với các cộng sự
cùng với các cộng sự
02:34
at North Carolina State University
and the University of Colorado
and the University of Colorado
49
142904
3276
ở Đại học North Carolina State và
Đại học Colorado
Đại học Colorado
02:38
to uncover the microscopic
life that is nearest us,
life that is nearest us,
50
146204
3594
cùng khám phá cuộc sống vi sinh quanh ta,
02:42
and that's often in our most intimate
and boring environments,
and boring environments,
51
150817
3868
tồn tại trong cả không gian thân mật lẫn
buồn chán của chúng ta.
buồn chán của chúng ta.
02:46
be it under our couches, in our backyards,
52
154709
3158
có thể ở dưới ghế, trong sân sau,
02:49
or in our belly buttons.
53
157891
1419
hay trong rốn của chúng ta.
02:52
I do this work because it turns out
that we know very little
that we know very little
54
160083
2870
Tôi làm việc này vì hóa ra chúng ta
mới chỉ biết rất ít
mới chỉ biết rất ít
02:54
about the microscopic life
that's nearest us.
that's nearest us.
55
162977
2321
về cuộc sống vi sinh quanh ta.
02:58
As of a few years ago,
no scientist could tell you
no scientist could tell you
56
166281
2473
Vài năm trước, không nhà khoa học
nào có thể nói về
nào có thể nói về
03:00
what bugs or microorganisms
live in your home --
live in your home --
57
168778
2613
Những loại côn trùng hay vi sinh vật nào
trong nhà bạn
trong nhà bạn
03:04
your home, the place you know
better than anywhere else.
better than anywhere else.
58
172508
3423
ngôi nhà mà bạn biết rõ hơn bất kì
nơi nào khác.
nơi nào khác.
03:08
And so I and teams of others
59
176607
1740
Và tôi cùng một vài đội khác
03:10
are armed with Q-tips and tweezers
60
178371
2193
được trang bị tăm bông và nhíp
03:12
and advanced DNA techniques
61
180588
1866
cùng các công nghệ di truyền hiện đại
03:14
to uncover the microscopic
life nearest us.
life nearest us.
62
182478
2592
để khám phá cuộc sống vi sinh
ngay cạnh chúng ta.
ngay cạnh chúng ta.
03:18
In doing so, we found
over 600 species of bugs
over 600 species of bugs
63
186222
4060
Theo đó, chúng tôi đã tìm thấy
hơn 600 loài côn trùng
hơn 600 loài côn trùng
03:22
that live in USA homes,
64
190306
1900
sống trong các hộ cư dân Mỹ,
03:24
everything from spiders and cockroaches
65
192230
2497
tất cả từ những loài nhện và gián
03:26
to tiny mites that cling to feathers.
66
194751
2568
đến những loài nhỏ bé bám trên lông.
03:30
And we found over 100,000 species
of bacteria and fungi
of bacteria and fungi
67
198090
5325
Và chúng tôi cũng tìm thấy hơn 100.000
loại vi khuẩn và nấm
loại vi khuẩn và nấm
03:35
that live in our dust bunnies,
68
203439
2015
sống trong các đám bụi,
03:37
thousands more that live
on our clothes or in our showers.
on our clothes or in our showers.
69
205478
3534
hàng nghìn loài khác sống trong
quần áo và cả bồn tắm.
quần áo và cả bồn tắm.
03:42
We've gone further still,
70
210326
1544
Đi sâu hơn nữa,
03:43
and we looked at the microorganisms
71
211894
1716
chúng tôi nhìn vào các vi sinh vật
03:45
that live inside the bodies
of each of those bugs in our home.
of each of those bugs in our home.
72
213634
4128
sống trong cơ thể của các loài côn trùng
trong nhà.
trong nhà.
03:50
In each bug, for example, a wasp,
73
218508
3410
Trong mỗi con côn trùng,
ví dụ như ong bắp cày,
ví dụ như ong bắp cày,
03:53
we see a microscopic jungle
unfold in a petri plate,
unfold in a petri plate,
74
221942
4210
Chúng tôi thấy cả một thế giới vi sinh
hiện ra dưới đĩa kính petri,
hiện ra dưới đĩa kính petri,
03:58
a world of hundreds of vibrant species.
75
226176
3277
một thế giới với hàng trăm loài sống động.
04:01
Behold the biological cosmos!
76
229477
2453
Hãy cùng chiêm ngưỡng vũ trụ sinh học!
04:05
So many of the species
you're looking at right now
you're looking at right now
77
233531
2429
Rất nhiều loài bạn đang nhìn thấy
04:07
don't yet have names.
78
235984
1227
vẫn chưa có tên.
04:09
Most of the life around us
remains unknown.
remains unknown.
79
237903
2823
Phần lớn cuộc sống quanh ta vẫn chưa
được khám phá.
được khám phá.
04:13
I remember the first time I discovered
and got to name a new species.
and got to name a new species.
80
241830
3503
Tôi vẫn nhớ lần đầu tiên phát hiện ra và
được đặt tên cho một loài mới.
được đặt tên cho một loài mới.
04:17
It was a fungus that lives
in the nest of a paper wasp.
in the nest of a paper wasp.
81
245357
3494
Đó là một loại nấm sống trong tổ
của một con ong mật.
của một con ong mật.
04:20
It's white and fluffy,
82
248875
2225
Nó có màu trắng và mềm,
04:23
and I named it "mucor nidicola,"
83
251124
2544
Tôi đặt tên nó là "mucor nidicola,"
04:25
meaning in Latin that it lives
in the nest of another.
in the nest of another.
84
253692
3003
trong tiếng La-tinh có nghĩa là "sống
trong tổ của loài khác."
trong tổ của loài khác."
04:29
This is a picture of it
growing on a dinosaur,
growing on a dinosaur,
85
257952
2844
Đây là bức tranh về nó lớn lên
trên một con khủng long,
trên một con khủng long,
04:32
because everyone
thinks dinosaurs are cool.
thinks dinosaurs are cool.
86
260820
3097
vì tất cả chúng ta đều nghĩ rằng
khủng long rất ngầu.
khủng long rất ngầu.
04:36
At the time, I was in graduate school,
87
264686
2316
Vào lúc đó, tôi đang theo học
sau đại học,
sau đại học,
04:39
and I was so excited
that I had found this new life form.
that I had found this new life form.
88
267026
3722
và tôi rất phấn khích khi tìm ra được
một dạng sống mới.
một dạng sống mới.
04:42
I called up my dad, and I go,
89
270772
1776
Tôi gọi cho bố và nói,
04:44
"Dad! I just discovered
a new microorganism species."
a new microorganism species."
90
272572
3418
"Bố, con vừa tìm ra một
loài vi sinh vật mới đấy."
loài vi sinh vật mới đấy."
04:48
And he laughed and he goes,
91
276574
1501
Bố tôi bật cười và nói,
04:50
"That's great. I hope you also
discovered a cure for it."
discovered a cure for it."
92
278099
3268
"Giỏi đấy. Hi vọng con cũng tìm ra
cách xử lí nó."
cách xử lí nó."
04:53
(Laughter)
93
281391
1446
(Cười)
04:54
"Cure it."
94
282861
1172
"Xử lí nó."
04:57
Now, my dad is my biggest fan,
95
285202
2707
Bây giờ, bố đã trở thành fan hâm mộ tuyệt
nhất của tôi.
nhất của tôi.
04:59
so in that crushing moment where he wanted
to kill my new little life form,
to kill my new little life form,
96
287933
4370
Trong khoảnh khắc vỡ vụn đó, khi bố tôi
muốn phá hủy dạng sống nhỏ bé ấy
muốn phá hủy dạng sống nhỏ bé ấy
05:04
I realized that actually I had failed him,
97
292327
2546
Tôi nhận ra mình đã thất bại, cả
trong vai trò
trong vai trò
05:06
both as a daughter and a scientist.
98
294897
2161
là con gái của bố
lẫn một nhà khoa học.
lẫn một nhà khoa học.
05:09
In my years toiling away in labs
and in people's backyards,
and in people's backyards,
99
297082
3926
Trong những năm vất vả ở phòng thí nghiệm
và ở những khoảng sân sau,
và ở những khoảng sân sau,
05:13
investigating and cataloging
the microscopic life around us,
the microscopic life around us,
100
301032
3680
điều tra và phân loại cuộc sống
vi sinh quanh ta,
vi sinh quanh ta,
05:16
I'd never made clear
my true mission to him.
my true mission to him.
101
304736
2536
Tôi chưa từng làm rõ
sứ mệnh của mình với bố.
sứ mệnh của mình với bố.
05:20
My goal is not to find technology
102
308444
1916
Tôi không nhắm tới việc tìm ra công nghệ
05:22
to kill the new microscopic
life around us.
life around us.
103
310384
2400
để tiêu diệt cuộc sống vi sinh
quanh con người.
quanh con người.
05:25
My goal is to find new technology
from this life, that will help save us.
from this life, that will help save us.
104
313315
4132
Mục đích của tôi là tìm ra công nghệ mới
từ cuộc sống đó để cứu giúp con người.
từ cuộc sống đó để cứu giúp con người.
05:31
The diversity of life in our homes is more
than a list of 100,000 new species.
than a list of 100,000 new species.
105
319495
5752
Sự sống đa dạng trong nhà chúng ta
còn nhiều hơn cả danh sách 100.000 loài.
còn nhiều hơn cả danh sách 100.000 loài.
05:37
It is 100,000 new sources
of solutions to human problems.
of solutions to human problems.
106
325271
3968
Đó chính là 100.000 giải pháp mới cho
những vấn đề của con người.
những vấn đề của con người.
05:42
I know it's hard to believe
that anything that's so small
that anything that's so small
107
330448
2701
Tôi biết sẽ rất khó để tin rằng những
thứ nhỏ bé như vậy
thứ nhỏ bé như vậy
05:45
or only has one cell
108
333173
1158
chỉ là sinh vật đơn bào
05:46
can do anything powerful,
109
334355
1319
lại có tác động mạnh mẽ,
05:47
but they can.
110
335698
1337
nhưng chúng có thể.
05:49
These creatures
are microscopic alchemists,
are microscopic alchemists,
111
337059
2845
Những sinh vật này chính là
những nhà luyện kim siêu nhỏ,
những nhà luyện kim siêu nhỏ,
05:51
with the ability to transform
their environment
their environment
112
339928
2858
có khả năng biến đổi môi trường
05:54
with an arsenal of chemical tools.
113
342810
2319
với một kho gồm những
công cụ hóa học.
công cụ hóa học.
05:57
This means that they can live
anywhere on this planet,
anywhere on this planet,
114
345925
2983
Có nghĩa là chúng có thể sống ở
bất cứ nơi nào trên hành tinh,
bất cứ nơi nào trên hành tinh,
06:00
and they can eat whatever
food is around them.
food is around them.
115
348932
2387
và có thể ăn bất cứ thứ gì xung quanh.
06:04
This means they can eat everything
from toxic waste to plastic,
from toxic waste to plastic,
116
352552
4309
Có nghĩa là chúng có thể ăn mọi thứ
từ chất thải độc hại đến nhựa,
từ chất thải độc hại đến nhựa,
06:10
and they can produce waste products
like oil and battery power
like oil and battery power
117
358075
4515
và chúng còn có thể sản xuất phế phẩm
như dầu và năng lượng pin
như dầu và năng lượng pin
06:14
and even tiny nuggets of real gold.
118
362614
2842
và thậm chí cả những miếng vàng nhỏ.
06:18
They can transform the inedible
into nutritive.
into nutritive.
119
366729
3561
Chúng có thể biến đổi những thứ không thể
ăn được trở nên giàu dinh dưỡng.
ăn được trở nên giàu dinh dưỡng.
06:22
They can make sugar into alcohol.
120
370747
2382
Chúng có thể biến đường thành cồn.
06:25
They give chocolate its flavor,
121
373926
1913
Chúng tạo mùi sô-cô-la,
06:27
and soil the power to grow.
122
375863
1736
và giúp đất phát triển.
06:30
I'm here to tell you
123
378453
1167
Tôi ở đây để nói rằng
06:31
that the next 100 years will feature
these microscopic creatures
these microscopic creatures
124
379644
3147
100 năm tới những sinh vật nhỏ bé này sẽ
06:34
solving more of our problems.
125
382815
1605
giải quyết nhiều vấn đề hơn.
06:36
And we have a lot of problems
to choose from.
to choose from.
126
384960
2273
Và chúng ta có rất nhiều vấn đề
để lựa chọn.
để lựa chọn.
06:39
We've got the mundane:
bad-smelling clothes or bland food.
bad-smelling clothes or bland food.
127
387762
3927
Những thứ đáng chán như:
quần áo có mùi hôi hay đồ ăn vô vị.
quần áo có mùi hôi hay đồ ăn vô vị.
06:44
And we've got the monumental:
128
392464
2037
Hay đặc biệt hơn:
06:46
disease, pollution, war.
129
394525
3301
bệnh tật, ô nhiễm, chiến tranh.
06:51
And so this is my mission:
130
399326
1684
Và đây chính là sứ mệnh của tôi:
06:53
to not just catalog
the microscopic life around us,
the microscopic life around us,
131
401034
3230
không chỉ là phân loại cuộc sống
vi sinh vật quanh ta.
vi sinh vật quanh ta.
06:56
but to find out what it's uniquely
well-suited to help us with.
well-suited to help us with.
132
404288
3249
mà là tìm ra cách thức nó có thể
giúp chúng ta.
giúp chúng ta.
07:00
Here's an example.
133
408681
1365
Đây chính là một ví dụ.
07:02
We started with a pest,
134
410070
1632
Chúng tôi bắt đầu với một con bọ,
07:03
a wasp that lives on many of our homes.
135
411726
2348
một loài ong sống trong rất nhiều căn nhà.
07:06
Inside that wasp, we plucked out
a little-known microorganism species
a little-known microorganism species
136
414707
4927
Trong con ong đó, chúng tôi lấy ra
một loài sinh vật ít biết
một loài sinh vật ít biết
07:11
with a unique ability:
137
419658
1389
với khả năng đặc biệt:
07:13
it could make beer.
138
421775
1235
nó có thể tạo ra bia.
07:15
This is a trait that only
a few species on this planet have.
a few species on this planet have.
139
423886
3525
Đây là đặc điểm mà chỉ số ít loài có được
trên hành tinh này.
trên hành tinh này.
07:19
In fact, all commercially produced
beer you've ever had
beer you've ever had
140
427435
2861
Thực tế, những loại bia sản xuất
thương mại bạn đã sử dụng
thương mại bạn đã sử dụng
07:22
likely came from one of only
three microorganism species.
three microorganism species.
141
430320
3503
phần lớn đến từ một trong số
ba loài vi sinh vật.
ba loài vi sinh vật.
07:26
Yet our species, it could make
a beer that tasted like honey,
a beer that tasted like honey,
142
434729
4082
Tuy nhiên với loài của chúng tôi,
nó có thể tạo ra bia có vị mật ong,
nó có thể tạo ra bia có vị mật ong,
07:31
and it could also make
a delightfully tart beer.
a delightfully tart beer.
143
439596
2642
nó cũng có thể tạo ra bia
có vị chua gây mê hoặc.
có vị chua gây mê hoặc.
07:35
In fact, this microorganism species
that lives in the belly of a wasp,
that lives in the belly of a wasp,
144
443043
3833
Thật ra, loài vi sinh vật này sống trong
bụng của một con ong,
bụng của một con ong,
07:39
it could make a valuable sour beer
145
447607
2297
có thể tạo ra loại bia chua có giá trị
07:41
better than any other species
on this planet.
on this planet.
146
449928
3459
tốt hơn bất cứ loài nào khác
trên hành tinh này.
trên hành tinh này.
07:46
There are now four species
that produce commercial beer.
that produce commercial beer.
147
454676
3124
Hiện có bốn loài có thể
sản xuất bia thương mại.
sản xuất bia thương mại.
07:51
Where you used to see a pest,
148
459197
2315
Nơi mà bạn đã từng thấy một con
sâu bọ gây hại,
sâu bọ gây hại,
07:53
now think of tasting
your future favorite beer.
your future favorite beer.
149
461536
2937
Hãy nghĩ đến việc thưởng thức loại bia
tương lai mà bạn thích.
tương lai mà bạn thích.
07:57
As a second example,
150
465925
1529
Ví dụ thứ hai,
07:59
I worked with researchers
to dig in the dirt in people's backyards.
to dig in the dirt in people's backyards.
151
467478
3356
Tôi cùng các nhà nghiên cứu đào xới
đất ở sân sau.
đất ở sân sau.
08:03
There, we uncovered a microorganism
that could make novel antibiotics,
that could make novel antibiotics,
152
471493
4057
Ở đó, chúng tôi phát hiện loài vi sinh vật
có thể tạo ra những kháng sinh mới
có thể tạo ra những kháng sinh mới
08:07
antibiotics that can kill
the world's worst superbugs.
the world's worst superbugs.
153
475574
3133
những kháng sinh có thể diệt
loại siêu vi trùng tệ nhất.
loại siêu vi trùng tệ nhất.
08:11
This was an awesome thing to find,
154
479690
3209
Đây thật là một điều hoàn hảo,
08:14
but here's the secret:
155
482923
1378
nhưng bí mật nằm ở đây:
08:17
for the last 60 years,
156
485164
1920
Trong 60 năm qua,
08:19
most of the antibiotics on the market
157
487108
2289
phần lớn các loại kháng sinh
trên thị trường
trên thị trường
08:21
have come from similar soil bacteria.
158
489421
2209
đều đến từ loại vi khuẩn đất.
08:24
Every day, you and I
and everyone in this room
and everyone in this room
159
492269
3025
Hằng ngày, bạn và tôi và tất cả mọi người
trong căn phòng này
trong căn phòng này
08:27
and on this planet,
160
495318
1742
và trên toàn hành tinh này,
08:29
are saved by similar soil bacteria
that produce most of our antibiotics.
that produce most of our antibiotics.
161
497084
4419
được cứu bởi loại vi khuẩn đất sản xuất ra
phần lớn các loại kháng sinh.
phần lớn các loại kháng sinh.
08:35
Where you used to see dirt,
162
503225
1673
Nơi bạn đã từng thấy bẩn,
08:36
now think of medication.
163
504922
1931
hãy nghĩ đến dược phẩm.
08:40
Perhaps my favorite example
comes from colleagues
comes from colleagues
164
508402
2646
Có lẽ ví dụ ưa thích của tôi đến từ
những đồng nghiệp
những đồng nghiệp
08:43
who are studying
a pond scum microorganism,
a pond scum microorganism,
165
511072
2896
đang nghiên cứu một loại vi sinh vật
trên lớp váng mặt hồ,
trên lớp váng mặt hồ,
08:45
which is tragically named after
the cow dung it was first found in.
the cow dung it was first found in.
166
513992
3619
có tên rất thảm thương theo một loại
phân bò mà nó được tìm thấy lần đầu.
phân bò mà nó được tìm thấy lần đầu.
08:50
It's pretty unremarkable
and would be unworthy of discussion,
and would be unworthy of discussion,
167
518388
3958
Nó khá tầm thường và không đáng để
đem ra thảo luận,
đem ra thảo luận,
08:54
except that the researchers found
that if you feed it to mice,
that if you feed it to mice,
168
522370
3522
đến khi các nhà nghiên cứu phát hiện
nếu bạn bón cho chuột ăn,
nếu bạn bón cho chuột ăn,
08:57
it vaccinates against PTSD.
169
525916
2051
nó giúp phòng ngừa
hội chứng PTSD.
hội chứng PTSD.
09:01
It vaccinates against fear.
170
529842
1904
Nó chống lại nỗi sợ.
09:05
Where you used to see pond scum,
now think of hope.
now think of hope.
171
533418
3222
Nơi bạn từng nhìn thấy lớp váng mặt hồ,
hãy nghĩ đến hi vọng.
hãy nghĩ đến hi vọng.
09:10
There are so many more microbial examples
172
538077
2404
Còn rất nhiều ví dụ về vi khuẩn
09:12
that I don't have time
to talk about today.
to talk about today.
173
540505
2144
mà hôm nay tôi không có
thời gian để chia sẻ
thời gian để chia sẻ
09:15
I gave you examples of solutions
that came from just three species,
that came from just three species,
174
543122
5384
Tôi đã cho bạn thấy giải pháp chỉ
đến từ ba loài sinh vật,
đến từ ba loài sinh vật,
09:20
but imagine what those other
100,000 species in your dust bunnies
100,000 species in your dust bunnies
175
548530
4346
nhưng hãy hình dung những gì mà
100.000 loài khác trong đám bụi
100.000 loài khác trong đám bụi
09:24
might be able to do.
176
552900
1273
có thể làm được.
09:26
In the future, they might be able
to make you sexier
to make you sexier
177
554751
3328
Trong tương lai, chúng có thể khiến bạn
quyến rũ hơn
quyến rũ hơn
09:30
or smarter
178
558758
1307
hay thông minh hơn nữa.
09:33
or perhaps live longer.
179
561035
1877
hay có thể sống lâu hơn.
09:36
So I want you to look
at your finger again.
at your finger again.
180
564483
2152
Vậy các bạn hãy nhìn lại ngón tay
một lần nữa.
một lần nữa.
09:39
Think about all those
microscopic creatures
microscopic creatures
181
567185
2286
Nghĩ đến tất cả các loài vi sinh vật
09:41
that are unknown.
182
569495
1447
vẫn chưa được biết đến.
09:42
Think about in the future
what they might be able to do
what they might be able to do
183
570966
3005
Hãy nghĩ đến tương lai mà chúng
có thể mang lại
có thể mang lại
09:45
or make
184
573995
1173
hay tạo nên
09:47
or whose life they might be able to save.
185
575708
2146
hay những tính mạng chúng có thể cứu chữa.
09:51
How does your finger feel right now?
186
579071
1803
Lúc này bạn thấy ngón tay thế nào?
09:53
A little bit powerful?
187
581502
1505
một chút quyền lực đúng chứ?
09:56
That's because you're feeling the future.
188
584564
2027
Chính là bạn đang cảm nhận được
tương lai.
tương lai.
09:59
Thank you.
189
587210
1162
Cảm ơn.
10:00
(Applause)
190
588803
4621
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Anne Madden - Microbiologist, inventor and strategistWhether brewing better beer, discovering novel antibiotics or chronicling the lives of the microscopic creatures living in the dust under the couch, Anne Madden seeks to understand and utilize the microbial world around us.
Why you should listen
Dr. Anne Madden studies the ways that our dimly understood microbial neighbors can yield surprising discoveries, including solutions to many of our human problems. Alongside her colleagues at North Carolina State University and the University of Colorado, she discovers what life exists around us, and how it can be employed to make our lives better, from new medications to new food and beverage flavors. She's helped create novel brewing technology (see more in her 2016 TEDx Charlotte talk), discovered a new fungus species living inside wasp nests and cataloged the astonishing diversity of some of the microscopic and macroscopic life in our homes by investigating the DNA in our dust.
In addition to her research work at North Carolina State University, Madden is chief strategist and partner at the brewing yeast company Lachancea LLC and consults for a variety of industries from biotechnology and lifestyle companies to textile and food companies. Her work has been featured on numerous media platforms, including National Geographic, Newsweek, Scientific American and PBS NewsHour.
Anne Madden | Speaker | TED.com