TEDGlobal 2009
Loretta Napoleoni: The intricate economics of terrorism
Loretta Napoleoni: Phần chìm kinh tế của chủ nghĩa khủng bố
Filmed:
Readability: 4.3
735,286 views
Loretta Napolieoni đã chi tiết hóa cơ hội hiếm hoi được chất vấn thành viên quốc tịch Ý của tổ chức Lữ Đoàn Đỏ ( Red Brigades ) - một cơ hội thắp sáng một quá trình nghiên cứu về khủng bố dai dẳng, Loretta đã cho chúng ta thấy toàn cảnh sau hậu trường của nền kinh tế của chủ nghĩa khủng bố, lật tẩy sự kết nối bất ngờ giữa hoạt động rửa tiền và đạo luật Patriot Act của Mỹ
Loretta Napoleoni - Macroeconomist
She made her name following the dollars in terrorist networks, but now Loretta Napoleoni is on the trail of something far more sinister -- the gray zone where crime and unregulated credit meet. Full bio
She made her name following the dollars in terrorist networks, but now Loretta Napoleoni is on the trail of something far more sinister -- the gray zone where crime and unregulated credit meet. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'm going to show you how terrorism
0
1000
2000
Tôi sẽ chỉ ra cách mà chủ nghĩa khủng bố
00:18
actually interacts with our daily life.
1
3000
3000
thực sự tác động đến cuộc sống hằng ngày
của chúng ta
của chúng ta
00:21
15 years ago I received a phone call from a friend.
2
6000
4000
15 năm trước, tôi nhận được
một cuộc điện thoại từ một người bạn
một cuộc điện thoại từ một người bạn
00:25
At the time he was looking after the rights of political prisoners
3
10000
3000
khi anh đang theo đuổi về mảng quyền lợi
của tù nhân chính trị
của tù nhân chính trị
00:28
in Italian jails.
4
13000
3000
tại các nhà tù ở Ý.
00:31
He asked me if I wanted to interview the Red Brigades.
5
16000
4000
Anh ấy hỏi tôi có muốn phỏng vấn
Red Brigades hay không
Red Brigades hay không
00:35
Now, as many of you may remember,
6
20000
2000
Lúc này đây, nhiều người
chắc hẳn còn nhớ
chắc hẳn còn nhớ
00:37
the Red Brigades was a terrorist, Marxist organization
7
22000
4000
Red Brigades là một tên khủng bố
thuộc tổ chức Mác-xít
thuộc tổ chức Mác-xít
00:41
which was very active in Italy
8
26000
2000
Một tổ chức hoạt động rất mạnh ở Ý khi đó
00:43
from the 1960s until the mid-1980s.
9
28000
4000
từ giai đoạn thập niên 1960s cho tới giữa
những năm 1980.
những năm 1980.
00:47
As part of their strategy
10
32000
2000
Như một phần của chiến lược
00:49
the Red Brigades never spoke with anybody, not even with their lawyers.
11
34000
4000
Lữ Đoàn Đỏ không tiết lộ với bất cứ ai,
thậm chí với những luật sư của họ.
thậm chí với những luật sư của họ.
00:53
They sat in silence through their trails,
12
38000
4000
Họ giữ im lặng suốt những chặng đường,
00:57
waving occasionally at family and friends.
13
42000
4000
thỉnh thoảng vẫy tay về phía
gia đình và bạn bè
gia đình và bạn bè
01:01
In 1993 they declared the end of the armed struggle.
14
46000
6000
Năm 1993, họ tuyên bố kết thúc
đấu tranh vũ trang
đấu tranh vũ trang
01:07
And they drew a list of people with whom they would talk,
15
52000
2000
Và viết ra danh sách những người
họ muốn nói chuyện
họ muốn nói chuyện
01:09
and tell their story.
16
54000
2000
để kể ra những câu chuyện của họ
01:11
And I was one of those people.
17
56000
3000
Và tôi là 1 trong số những người đó.
01:14
When I asked my friend why the Red Brigades want to talk to me,
18
59000
3000
Khi tôi hỏi bạn mình vì sao Lữ Đoàn Đỏ
muốn nói chuyện với tôi?
muốn nói chuyện với tôi?
01:17
he said that the female members of the organization
19
62000
4000
anh ấy nói rằng những thành viên nữ của
tổ chức
tổ chức
01:21
had actually supported my name.
20
66000
3000
đã đề nghị tên tôi
01:24
In particular, one person had put it forward.
21
69000
3000
Chính xác là 1 thành viên đã đề xuất
01:27
She was my childhood friend.
22
72000
3000
Cô ấy là bạn thuở nhỏ của tôi
01:30
She had joined the Red Brigades
23
75000
2000
Cô ấy đã tham gia Tổ chức Lữ Đoàn Đỏ
01:32
and became a leader of the organization.
24
77000
3000
và trở thành lãnh đạo của tổ chức
01:35
Naturally, I didn't know that
25
80000
2000
Dĩ nhiên, tôi không hề biết điều này
01:37
until the day she was arrested.
26
82000
2000
cho đến ngày cô ấy bị bắt
01:39
In fact, I read it in the newspaper.
27
84000
4000
Thật ra là tôi đọc được tin đó ở trên báo.
01:43
At the time of the phone call
28
88000
2000
Khi cuộc gọi đến
01:45
I just had a baby,
29
90000
2000
Tôi vừa đón đứa con mới chào đời,
01:47
I successfully completed a management buyout
30
92000
2000
và mua lại thành công quyền quản lý
01:49
to the company I was working with,
31
94000
3000
công ty mà tôi đang làm việc
01:52
and the last thing I wanted to do was to go back home
32
97000
3000
và điều cuối cùng tối muốn làm
là trở về nhà
là trở về nhà
01:55
and touring the high-security prisons.
33
100000
3000
và đến thăm quan những nhà tù bảo mật cao
01:58
But this is exactly what I did
34
103000
3000
Nhưng tôi đã nhận cuộc phỏng vấn
02:01
because I wanted to know
35
106000
2000
bởi vì tôi muốn biết
02:03
what had turned my best friend
36
108000
2000
điều gì đã khiến bạn thân nhất của tôi
02:05
into a terrorist,
37
110000
2000
trở thành một kẻ khủng bố,
02:07
and why she'd never tried to recruit me.
38
112000
4000
và tại sao
cô ấy chưa bao giờ thử tuyển dụng tôi
cô ấy chưa bao giờ thử tuyển dụng tôi
02:11
(Laughter)
39
116000
2000
(cười)
02:13
(Applause)
40
118000
3000
(vỗ tay)
02:16
So, this is exactly what I did.
41
121000
5000
Vậy nên, đó chính là điều tôi đã làm.
02:21
Now, I found the answer very quickly.
42
126000
4000
Bây giờ, rất nhanh tôi đã thấy đáp án .
02:25
I actually had failed
43
130000
2000
Tôi thật sự đã bỏ qua
02:27
the psychological profiling of a terrorist.
44
132000
3000
hồ sơ tâm lí của 1 tên khủng bố.
02:30
The center committee of the Red Brigades
45
135000
2000
Ủy ban trung tâm của tổ chức Lữ Đoàn Đỏ
02:32
had judged me too single-minded
46
137000
2000
đánh giá tôi là quá ngay thẳng
02:34
and too opinionated to become a good terrorist.
47
139000
4000
và quá cố chấp để trở thành siêu khủng bố.
02:38
My friend, on the other hand, she was a good terrorist
48
143000
3000
Trong khi đó, bạn của tôi, cô ấy là một
mẫu khủng bố điển hình
mẫu khủng bố điển hình
02:41
because she was very good at following orders.
49
146000
3000
vì cô ấy biết tuân theo những mệnh lệnh.
02:44
She also embraced violence.
50
149000
3000
Cô ấy cũng ủng hộ bạo lực.
02:47
Because she believed that the only way
51
152000
2000
Bởi vì cô ấy tin rằng đó là cách duy nhất
02:49
to unblock what, at the time,
52
154000
3000
để thoát khỏi cái mà, tại thời điểm đó
02:52
was known as a blocked democracy,
53
157000
2000
được biết đến là một nền dân chủ khép kín
02:54
Italy, a country run by the same party for 35 years
54
159000
4000
Ở Ý, một đất nước được điều hành
bởi cùng một đảng trong suốt 35 năm
bởi cùng một đảng trong suốt 35 năm
02:58
was the arms struggle.
55
163000
4000
thì đó là một cuộc đấu tranh vũ trang.
03:02
At the same time, while I was interviewing the Red Brigades,
56
167000
3000
Cùng lúc đó, khi phỏng vấn Lữ Đoàn Đỏ
03:05
I also discovered that their life was not ruled
57
170000
3000
Tôi cũng phát hiện ra rằng cuộc sống
của họ không bị áp trị
của họ không bị áp trị
03:08
by politics or ideology,
58
173000
3000
bởi chính trị hay các hệ tư tưởng
03:11
but actually was ruled by economics.
59
176000
3000
mà thực ra là bởi kinh tế
03:14
They were constantly short of cash.
60
179000
3000
Họ đang trong cảnh thiếu thốn tiền bạc.
03:17
They were constantly searching for cash.
61
182000
3000
Họ đang tìm kiếm cách kiếm ra tiền.
03:20
Now, contrary to what many people believe,
62
185000
2000
Bây giờ, ngược với những thứ
mà nhiều người nghĩ,
mà nhiều người nghĩ,
03:22
terrorism is actually a very expensive business.
63
187000
4000
thật sự chủ nghĩa khủng bố
là một vụ kinh doanh đắt giá.
là một vụ kinh doanh đắt giá.
03:26
I'll give you an idea.
64
191000
2000
Tôi sẽ cho bạn một gợi ý
03:28
In the 1970s, the turnover of the Red Brigades
65
193000
5000
Trong những năm 1970,
số tiền mà Lữ Đoàn Đỏ kiếm được
số tiền mà Lữ Đoàn Đỏ kiếm được
03:33
on a yearly basis
66
198000
2000
cơ bản mỗi năm
03:35
was seven million dollars.
67
200000
2000
là 7 triệu đô la Mỹ.
03:37
This is roughly between 100
68
202000
2000
Nó tương đương với khoảng 100
03:39
and 150 million, today.
69
204000
2000
tới 150 triệu đô la hiện nay
03:41
Now, you know, if you live underground
70
206000
3000
Bây giờ bạn biết đấy, nếu bạn bần cùng
03:44
it's really hard to produce this amount of money.
71
209000
5000
thì thật khó để kiếm được số tiền đó
03:49
But this also explains why, when I was interviewing the Red Brigades,
72
214000
4000
Nhưng điều đó cũng giải thích tại sao,
khi tôi phỏng vấn Lữ Đoàn Đỏ
khi tôi phỏng vấn Lữ Đoàn Đỏ
03:53
and then, later on, other arms organizations,
73
218000
3000
và sau đó là những tổ chức vũ trang khác
03:56
including members of al-Zarqawi group in the Middle East,
74
221000
5000
bao gồm những thành viên của al-Zarqawi ở
Trung Đông,
Trung Đông,
04:01
everybody was extremely reluctant
75
226000
3000
mọi người đều do dự
04:04
to talk about ideology, or politics.
76
229000
3000
Khi nói về hệ tư tưởng hay chính trị
04:07
Because they had no idea.
77
232000
2000
Bởi vì họ không có khái niệm nào về chúng
04:09
The political vision of a terrorist organization
78
234000
4000
Tầm nhìn chính trị của 1 tổ chức khủng bố
04:13
is decided by the leadership,
79
238000
3000
được quyết định bởi những người lãnh đạo
04:16
which, generally, is never more than five to seven people.
80
241000
3000
Những nhóm mà thông thường
không quá 5 đến 7 thành viên
không quá 5 đến 7 thành viên
04:19
All the others do, day in and day out,
81
244000
3000
Còn một số khác, ngày qua ngày
04:22
is search for money.
82
247000
2000
phụ trách tìm kiếm tiền bạc.
04:24
Once, for example, I was interviewing
83
249000
2000
Ví dụ có một lần, khi tôi đang phỏng vấn
04:26
this part-timer from the Red Brigades.
84
251000
3000
một người làm thời vụ cho Lữ Đoàn Đỏ.
04:29
It was a psychiatrist. He loved sailing.
85
254000
2000
Đó là một bác sĩ tâm thần yêu chèo thuyền.
04:31
He was a really keen sailor. And he had this beautiful boat.
86
256000
4000
Anh ta là một tay chèo thuyền rất cừ
và sở hữu một chiếc thuyền rất đẹp.
và sở hữu một chiếc thuyền rất đẹp.
04:35
And he told me that the best time of his life
87
260000
2000
Anh ta nói
thời gian đẹp nhất trong đời
thời gian đẹp nhất trong đời
04:37
was when he was a member of the Red Brigades
88
262000
3000
là khi anh ta là một thành viên
của Lữ Đoàn Đỏ
của Lữ Đoàn Đỏ
04:40
and he went sailing, every summer, back and forth
89
265000
2000
và khi được chèo thuyền mỗi mùa hè,
04:42
from Lebanon, where he would pick up
90
267000
2000
đi rồi về Lebanon,
nơi anh ta sẽ nhận được
nơi anh ta sẽ nhận được
04:44
Soviet weapons from the PLO,
91
269000
2000
vũ khí Xô Viết từ PLO
04:46
and then carry them all the way to Sardinia
92
271000
3000
và sau đó vận chuyển chúng tới Sardinia
04:49
where the other arms organization from Europe would go
93
274000
3000
nơi các tổ chức vũ trang khác từ Châu Âu sẽ đến
04:52
and take their share of the arms.
94
277000
3000
và nhận phần vũ khí của mình.
04:55
For that service the Red Brigades were actually paid a fee,
95
280000
4000
Lữ Đoàn Đỏ được trả phí cho hoạt động này
04:59
which went to fund their organization.
96
284000
3000
Số tiền này sẽ được đưa vào quỹ tổ chức
05:02
So, because I am a trained economist
97
287000
3000
Và vì tôi là một nhà kinh tế học
05:05
and I think in economic terms,
98
290000
2000
và tôi nghĩ đến những khía cạnh kinh tế
05:07
all of the sudden I thought,
99
292000
2000
bất giác tôi nghĩ
05:09
maybe there is something here.
100
294000
2000
có thể có điều gì đó ở đây.
05:11
Maybe there is a link, a commercial link,
101
296000
2000
Có thể đây là 1 liên kết
một liên kết thương mại,
một liên kết thương mại,
05:13
between one organization and another one.
102
298000
4000
giữa tổ chức này với tổ chức khác.
05:17
But it was only when I interviewed
103
302000
3000
Nhưng chỉ đến khi tôi phỏng vấn
05:20
Mario Moretti, the head of the Red Brigades,
104
305000
4000
Mario Moretti,
lãnh đạo tối cao của Lữ Đoàn Đỏ,
lãnh đạo tối cao của Lữ Đoàn Đỏ,
05:24
the man who kidnapped and killed Aldo Moro,
105
309000
3000
người bắt cóc và giết Aldo Moro,
05:27
Italian former prime minister,
106
312000
3000
cựu thủ tướng Ý,
05:30
that I finally realized
107
315000
2000
thì cuối cùng tôi cũng nhận ra rằng
05:32
that terrorism is actually business.
108
317000
3000
thật ra chủ nghĩa khủng bố
là tổ chức thương mại
là tổ chức thương mại
05:35
I was having lunch with him
109
320000
2000
Tôi đã ăn trưa với ông ta
05:37
in a high-security prison in Italy.
110
322000
2000
trong một nhà giam an ninh nghiêm ngặt ở Ý
05:39
And as we were eating,
111
324000
3000
Và trong lúc chúng tôi ăn trưa
05:42
I had the distinct feeling
112
327000
2000
Tôi có một cảm giác rất rõ ràng
05:44
that I was back in the city of London,
113
329000
3000
rằng tôi đang trở về thành phố London
05:47
having lunch with a fellow banker or an economist.
114
332000
4000
và đang dùng bữa trưa
với một chủ ngân hàng hoặc kinh tế gia
với một chủ ngân hàng hoặc kinh tế gia
05:51
This guy thought in the same way I did.
115
336000
4000
Ông ta có lối suy nghĩ giống tôi
05:55
So, I decided that I wanted to investigate the economics of terrorism.
116
340000
6000
Vì vậy, tôi quyết định tìm hiểu kinh tế
của giới khủng bố
của giới khủng bố
06:01
Naturally, nobody wanted to fund my research.
117
346000
4000
Dĩ nhiên, không một ai,
muốn tài trợ cho nghiên cứu của tôi
muốn tài trợ cho nghiên cứu của tôi
06:05
In fact, I think many people thought that I was a bit crazy.
118
350000
2000
Thực tế, tôi nghĩ nhiều người cho rằng
tôi không được bình thường lắm
tôi không được bình thường lắm
06:07
You know, that woman that goes around to foundations
119
352000
3000
Bạn biết đấy,
một người phụ nữ đi khắp các tổ chức
một người phụ nữ đi khắp các tổ chức
06:10
asking for money, thinking about the economics of terrorism.
120
355000
4000
Để xin tài trợ cho ý tưởng là về kinh tế của chủ nghĩa khủng bố
06:14
So, in the end, I took a decision
121
359000
3000
Vậy nên, cuối cùng tôi
đi đến một quyết định
đi đến một quyết định
06:17
that, in retrospect, did change my life.
122
362000
3000
đã làm thay đổi cuộc đời tôi, hoàn toàn
khác những gì trước đây
khác những gì trước đây
06:20
I sold my company,
123
365000
2000
Tôi bán công ty của mình
06:22
and funded the research myself.
124
367000
3000
và tự tài trợ cho chương trình nghiên cứu
06:25
And what I discovered
125
370000
2000
Và tôi phát hiện ra rằng
06:27
is this parallel reality,
126
372000
2000
một thực tế
06:29
another international economic system,
127
374000
4000
một hệ thống kinh tế quốc tế khác
06:33
which runs parallel to our own,
128
378000
3000
đang vận hành song song
với nền kinh tế chúng ta
với nền kinh tế chúng ta
06:36
which has been created by arms organizations
129
381000
2000
vốn được lập ra bởi những tổ chức vũ trang
06:38
since the end of World War II.
130
383000
2000
bắt đầu từ cuối thế chiến thứ 2.
06:40
And what is even more shocking
131
385000
2000
và điều sốc hơn nữa là
06:42
is that this system
132
387000
4000
hệ thống này
06:46
has followed, step by step, the evolution
133
391000
3000
từng bước từng bước một, được dẫn dắt
theo sự phát triển
theo sự phát triển
06:49
of our own system,
134
394000
2000
của chính hệ thống của chúng ta
06:51
of our Western capitalism.
135
396000
2000
của chủ nghĩa tư bản Phương Tây.
06:53
And there are three main stages.
136
398000
3000
Và có ba giai đoạn chính.
06:56
The first one is the state sponsor of terrorism.
137
401000
3000
Giai đoạn đầu tiên :
nguồn tài trợ cho chủ nghĩa khủng bố
nguồn tài trợ cho chủ nghĩa khủng bố
06:59
The second one is the privatization of terrorism.
138
404000
3000
Giai đoạn thứ 2 :
cá nhân hóa chủ nghĩa khủng bố
cá nhân hóa chủ nghĩa khủng bố
07:02
And the third, of course, is the globalization of terrorism.
139
407000
4000
Giai đoạn thứ 3 :
dĩ nhiên, toàn cầu hóa chủ nghĩa khủng bố.
dĩ nhiên, toàn cầu hóa chủ nghĩa khủng bố.
07:06
So, state sponsor of terrorism,
140
411000
3000
Vì vậy, tình trạng tài trợ cho khủng bố,
07:09
feature of the Cold War.
141
414000
2000
đặc trưng của chiến tranh lạnh.
07:11
This is when the two superpowers were fighting
142
416000
2000
đó là khi 2 siêu cường quốc xảy ra gây hấn
07:13
a war by proxy,
143
418000
2000
một cuộc chiến bởi
những thế lực trung gian
những thế lực trung gian
07:15
along the periphery of the sphere of influence,
144
420000
3000
cùng với sự ảnh hưởng từ bên ngoài,
07:18
fully funding arms organizations.
145
423000
3000
tập trung đầu tư cho các tổ chức vũ trang.
07:21
A mix of legal and illegal activities is used.
146
426000
3000
Một loạt hành động hợp pháp và
bất hợp pháp được sử dụng.
bất hợp pháp được sử dụng.
07:24
So, the link between crime and terror
147
429000
3000
Nên mối liên hệ giữa phạm tội và khủng bố
07:27
is established very early on.
148
432000
3000
nhanh chóng được hình thành
07:30
And here is the best example,
149
435000
2000
Và đây là ví dụ điển hình,
07:32
the Contras in Nicaragua, created by the CIA,
150
437000
3000
Tổ chức Contras ở Nicaragua,
sáng lập bởi CIA,
sáng lập bởi CIA,
07:35
legally funded by the U.S. Congress,
151
440000
3000
được đầu tư hợp pháp từ quốc hội Mỹ,
07:38
illegally funded by the Reagan administration
152
443000
3000
và bất hợp pháp từ chính quyền Reagan
07:41
via covert operation, for example, the Iran-Contra Affair.
153
446000
6000
thông qua tổ chức ngầm
như tổ chức Contra ở Iran.
như tổ chức Contra ở Iran.
07:47
Then comes the late 1970s, early '80s,
154
452000
3000
Cuối những năm 1970 đầu 80,
07:50
and some groups successfully carry out
155
455000
3000
một số tổ chức
thành công trong việc thực hiện
thành công trong việc thực hiện
07:53
the privatization of terrorism.
156
458000
2000
Cá nhân hóa chủ nghĩa khủng bố.
07:55
So, they gain independence from the sponsor,
157
460000
3000
vì thế, họ tách ra khỏi nguồn tài trợ
07:58
and start funding themselves.
158
463000
4000
và bắt đầu tự mình tìm tài trợ.
08:02
Now, again we see a mix of legal and illegal activities.
159
467000
5000
Bây giờ, một lần nữa, ta thấy sự kết hợp
của những hoạt động hợp và bất hợp pháp.
của những hoạt động hợp và bất hợp pháp.
08:07
So, Arafat used to get a percentage
160
472000
3000
Afarat đã từng sử dụng một phần nhỏ
08:10
of the smuggling of hashish
161
475000
3000
của việc buôn lậu hashish
08:13
from Bekáa Valley, which is the valley between Lebanon and Syria.
162
478000
4000
từ thung lũng Bekáa,
một thung lũng nằm giữa Lebanon và Syria.
một thung lũng nằm giữa Lebanon và Syria.
08:17
And the IRA, which control the private transportation system
163
482000
4000
và IRA,
nơi điều khiển hệ thống truyền tải tin mật
nơi điều khiển hệ thống truyền tải tin mật
08:21
in Northern Ireland, did exactly the same thing.
164
486000
3000
ở phía bắc của Ireland,
đã làm chính xác điều đó
đã làm chính xác điều đó
08:24
So, every single time
165
489000
2000
Vì vậy, mỗi một lần
08:26
that somebody got into a taxi in Belfast
166
491000
3000
một ai đó bước lên taxi ở Belfast
08:29
without knowing, actually,
167
494000
2000
mà không hề biết rằng, thực ra
08:31
was funding the IRA.
168
496000
3000
họ đang góp tiền IRA.
08:34
But the great change came, of course,
169
499000
2000
Nhưng rồi một sự thay đổi lớn đã đến,
08:36
with globalization and deregulation.
170
501000
3000
dĩ nhiên, với sự toàn cầu hóa và
bãi bỏ các qui định.
bãi bỏ các qui định.
08:39
This is when arms organization were able to link up,
171
504000
3000
Đó là khi các tổ chức vũ trang
có thể liên kết lại,
có thể liên kết lại,
08:42
also financially, with each other.
172
507000
2000
về cả tài chính, cùng với nhau.
08:44
But above all, they started to do
173
509000
2000
Nhưng trên tất cả, họ bắt đầu thực hiện
08:46
serious business with the world of crime.
174
511000
3000
những hoạt động kinh doanh bài bản
với thế giới tội phạm.
với thế giới tội phạm.
08:49
And together they money-laundered
175
514000
2000
Và cùng nhau rửa tiền
08:51
their dirty business through the same channel.
176
516000
4000
những hoạt động kinh doanh bẩn thỉu của họ
cùng thông qua những kênh giống nhau
cùng thông qua những kênh giống nhau
08:55
This is when we see the birth of the transnational
177
520000
3000
Đó là khi chúng ta thấy sự ra đời của
08:58
arms organization Al Qaeda.
178
523000
3000
tổ chức vũ trang xuyên quốc gia AI Qaeda
09:01
This is an organization that can raise money across border.
179
526000
3000
Đây là tổ chức có thể quyên tiền
xuyên biên giới.
xuyên biên giới.
09:04
But also that is able to carry out attacks
180
529000
3000
Nhưng cũng có thể gây ra các cuộc tấn công
09:07
in more than one country.
181
532000
3000
vào không chỉ một quốc gia.
09:10
Now, deregulation also brought back
182
535000
3000
Bây giờ, việc bãi bỏ các qui định
đã mang lại
đã mang lại
09:13
rogue economics.
183
538000
2000
những nền kinh tế giả tạo.
09:15
So what is rogue economics?
184
540000
2000
Vậy kinh tế giả mạo là gì?
09:17
Rogue economics is a force which is constantly
185
542000
2000
Kinh tế giả mạo là một thế lực bền bỉ
09:19
lurking in the background of history.
186
544000
4000
luôn ẩn mình trong khung cảnh lịch sử
09:23
It comes back at times of great transformation,
187
548000
3000
Xuất hiện trong những cuộc đại chuyển đổi,
09:26
globalization being one of those transformations.
188
551000
3000
toàn cầu hóa
là một trong những cuộc chuyển đổi đó
là một trong những cuộc chuyển đổi đó
09:29
It is at this times in which
189
554000
3000
Là thời điểm mà tại đó
09:32
politics actually loses control of the economy,
190
557000
3000
chính trị mất quyền kiểm soát nền kinh tế
09:35
and the economy becomes a rogue force
191
560000
3000
và nền kinh tế trở thành một động lực
09:38
working against us.
192
563000
2000
vận hành chống lại chúng ta
09:40
It has happened before in history.
193
565000
1000
Nó đã từng xảy ra trong lịch sử
09:41
It has happened with the fall of the Roman Empire.
194
566000
4000
trong sự sụp đổ của Đế Quốc La Mã
09:45
It has happened with Industrial Revolution.
195
570000
2000
trong cuộc cách mạng công nghiệp
09:47
And it actually happened again, with the fall of the Berlin wall.
196
572000
5000
Thậm chí là trong sự sụp đổ
của "Bức Tường Berlin"
của "Bức Tường Berlin"
09:52
Now, I calculated how big was this international
197
577000
5000
Giờ đây, tôi đã tính toán được
09:57
economic system composed by crime,
198
582000
2000
hệ thống kinh tế quốc tế được cấu thành
09:59
terror, and illegal economy,
199
584000
3000
từ khủng bố, tội ác, phạm pháp này
10:02
before 9-11.
200
587000
2000
trước sự kiện 11 tháng 9
10:04
And it is a staggering 1.5 trillion dollars.
201
589000
5000
Và nó ở mức choáng ngợp, 1,5 ngàn tỷ Đô La
10:09
It is trillions, it's not billions.
202
594000
2000
Ở mức NGÀN tỷ, không phải đơn thuần chỉ tỷ
10:11
This is about twice the GDP of the United Kingdom,
203
596000
3000
Gấp đôi GDP của Anh Quốc
10:14
soon will be more,
204
599000
2000
và sớm thôi, sẽ còn nhiều hơn nữa
10:16
considering where this country is going.
205
601000
2000
hãy nghĩ xem quốc gia này đang ở đâu
10:18
(Laughter)
206
603000
3000
( Cười )
10:21
Now, until 9-11,
207
606000
2000
Vậy, trước sự kiện 11 tháng 9
10:23
the bulk of all this money
208
608000
2000
một lượng tiền khổng lồ từ 1,5 Ngàn Tỷ
10:25
flew into the U.S. economy
209
610000
2000
chảy vào trong nền kinh tế Mỹ
10:27
because the bulk of the money was denominated in U.S. dollars
210
612000
4000
Vì phần lớn số tiền là USD
10:31
and the money laundering was taking place
211
616000
3000
và hoạt động rửa tiền diễn ra
10:34
inside the United States.
212
619000
2000
ngay bên trong nước Mỹ
10:36
The entry point, of course, of most of this money
213
621000
3000
tất nhiên, lối vào của hầu hết số tiền này
10:39
were the off-shore facilities.
214
624000
2000
là từ hoạt động kinh doanh ở nươc ngoài
10:41
So, this was a vital injection of cash
215
626000
4000
nên đây là hoạt động bơm tiền quan trọng
10:45
into the U.S. economy.
216
630000
3000
vào nền kinh tế Mỹ
10:48
Now, when I went to look at the figures of the U.S. money supply,
217
633000
5000
Khi tôi nhìn vào đường cung tiền của Mỹ,
10:53
the U.S. money supply is the amount
218
638000
2000
lượng cung tiền là lượng tiền
10:55
of dollars that the Federal Reserve
219
640000
3000
Đô La được Cục Dự Trữ Liên Bang Mỹ (FED)
10:58
prints every year
220
643000
2000
phát hành hàng năm
11:00
in order to satisfy
221
645000
2000
để đáp ứng
11:02
the increase in the demand for dollars,
222
647000
3000
với lượng cầu tiền ngày càng tăng
11:05
which, of course, reflects the growth
223
650000
2000
là động thái phản ánh sự tăng trưởng
11:07
of the economy.
224
652000
2000
của một nền kinh tế
11:09
So, when I went to look at those figures, I noted that since the late 1960s
225
654000
4000
Vậy nên, khi nhìn vào những biểu đồ đó,
Tôi nhận ra từ cuối thập kỷ 1960
Tôi nhận ra từ cuối thập kỷ 1960
11:13
a growing number of these dollars
226
658000
4000
phần Đô La phát hành thêm này
11:17
was actually leaving the United States,
227
662000
2000
đang chảy ra khỏi nước Mỹ
11:19
never to come back.
228
664000
3000
và không quay trở lại
11:22
These were money taken out
229
667000
2000
lượng tiền này đã bị lấy ra
11:24
in suitcases or in containers, in cash of course.
230
669000
4000
trong những chiếc cặp, thùng hàng
và tất nhiên là qua tiền mặt
và tất nhiên là qua tiền mặt
11:28
These were money taken out by criminals and money launderers.
231
673000
3000
Lượng tiền bị lấy ra bởi phạm pháp,
và hoạt động rửa tiền
và hoạt động rửa tiền
11:31
These were money taken out to fund
232
676000
3000
Lượng tiền này bị lấy ra để đầu tư
11:34
the growth of the terror,
233
679000
2000
cho sự phát triển của khủng bố
11:36
illegal and criminal economy.
234
681000
4000
cho nền kinh tế phi pháp
11:40
So, you see, what is the relationship?
235
685000
4000
Vậy, đâu là những mối quan hệ ?
11:44
The United States actually is a country
236
689000
4000
Hoa Kỳ là một quốc gia
11:48
that is the reserve currency of the world.
237
693000
4000
là nguồn dự trữ tiền tệ của thế giới
11:52
What does it mean? That means that
238
697000
2000
Điều đó có nghĩa là
11:54
it has a privilege that other countries do not have.
239
699000
3000
Mỹ có đặc quyền mà các nước khác không có
11:57
It can borrow against the total amount of dollars
240
702000
4000
Mỹ có thể mượn toàn bộ lượng Đôla
12:01
in circulation in the world.
241
706000
2000
trong dòng lưu thông trên thế giới
12:03
This privilege is called seigniorage.
242
708000
3000
Đây là đặc quyền của Mỹ
12:06
No other country can do that.
243
711000
3000
mà không có quốc gia nào có được
12:09
All the other countries, for example the United Kingdom,
244
714000
2000
Những quốc gia khác, ví dụ như Anh
12:11
can borrow only against the amount of money
245
716000
4000
có thể mượn lại lượng tiền
12:15
in circulation inside its own borders.
246
720000
4000
trong dòng lưu thông trong nước
12:19
So, here is the implication of the relationship
247
724000
2000
Vậy nên, đây là điều cốt lõi của
mối quan hệ này
mối quan hệ này
12:21
between the worlds of crime, terror, and illegal economy, and our economy.
248
726000
5000
giữa thế giới kinh tế tội phạm,
và nền kinh tế của chúng ta
và nền kinh tế của chúng ta
12:26
The U.S. in the 1990s
249
731000
3000
Nước Mỹ vào những năm 1990
12:29
was borrowing against the growth
250
734000
2000
đang vay mượn ngược lại với tăng trưởng
12:31
of the terror, illegal and criminal economy.
251
736000
4000
của nền kinh tế khủng bố, phạm pháp
12:35
This is how close we are with this world.
252
740000
5000
Cho thấy
chúng ta gần với " thế giới " này thế nào
chúng ta gần với " thế giới " này thế nào
12:40
Now, this situation changed, of course, after 9-11,
253
745000
2000
Hiện nay, tình hình thay đổi,
sau sự kiện 11-9
sau sự kiện 11-9
12:42
because George Bush launched the War on Terror.
254
747000
3000
vì tổng thống G.Bush triển khai
Cuộc Chiến Chống Khủng Bố
Cuộc Chiến Chống Khủng Bố
12:45
Part of the War on Terror
255
750000
2000
một phần của chiến dịch này
12:47
was the introduction of the Patriot Act.
256
752000
3000
là tiền đề của đạo luật Patriot Act
12:50
Now, many of you know that the Patriot Act
257
755000
2000
Như mọi người đã biết, Patriot Act
12:52
is a legislation that greatly reduces
258
757000
3000
là đạo luật đã giảm đi mạnh mẽ
12:55
the liberties of Americans in order to protect them
259
760000
3000
quyền tự do của người Mỹ để bảo vệ họ
12:58
against terrorism.
260
763000
2000
trước chủ nghĩa khủng bố
13:00
But there is a section of the Patriot Act
261
765000
2000
Nhưng có một phần trong Patriot Act
13:02
which refers specifically to finance.
262
767000
2000
liên quan đặc biệt đến tài chính
13:04
And it is, in fact, an anti-money-laundering legislation.
263
769000
4000
Và đó là đạo luật chống rửa tiền
13:08
What the Patriot Act did was
264
773000
2000
Điều mà Patriot Act tiến hành
13:10
to prohibit U.S. bank,
265
775000
2000
là cấm các ngân hàng ở Mỹ
13:12
and U.S.-registered foreign banks
266
777000
2000
và các ngân hàng ngoại quốc Mỹ đăng ký
13:14
from doing any businesses with off-shore facilities.
267
779000
4000
không được thực hiện
các hoạt động kinh doanh ở nước ngoài
các hoạt động kinh doanh ở nước ngoài
13:18
It closed that door between the money laundering
268
783000
3000
Đạo luật đóng cánh cửa giữa rửa tiền
13:21
in dollars, and the U.S. economy.
269
786000
3000
dưới đồng Đôla, và nền kinh tế Mỹ
13:24
It also gave the U.S. monetary authorities
270
789000
5000
Đạo luật cũng cho Mỹ quyền lợi tiền tệ
13:29
the right to monitor any dollar transaction
271
794000
3000
quyền kiểm soát
mọi giao dịch dưới đồng Đôla
mọi giao dịch dưới đồng Đôla
13:32
taking place anywhere in the world.
272
797000
4000
diễn ra ở bất cứ đâu trên thế giới
13:36
Now, you can imagine what was the reaction of the international
273
801000
2000
Giờ đây, bạn có thể hình dung phản ứng của
13:38
finance and banking.
274
803000
2000
nền tài chính và ngân hàng quốc tế
13:40
All the bankers said to their clients,
275
805000
3000
Mọi Ngân Hàng khuyên khách hàng của họ
13:43
"Get out of the dollars and go and invest somewhere else."
276
808000
3000
"Đừng đầu tư vào đồng Đôla,
đầu tư vào nguồn khác"
đầu tư vào nguồn khác"
13:46
Now, the Euro was a newly born currency
277
811000
3000
Tại thời điểm đó, Đồng Euro vừa hình thành
13:49
of great opportunity for business, and, of course, for investment.
278
814000
4000
và là một cơ hội tuyệt vời
cho kinh doanh, và đầu tư
cho kinh doanh, và đầu tư
13:53
And this is what people did.
279
818000
2000
và đây là những gì họ đã làm
13:55
Nobody wants the U.S. monetary authority
280
820000
2000
Không ai muốn Quyền lực tiền tệ Mỹ
13:57
to check their relationship,
281
822000
2000
xen vào mối quan hệ của họ
13:59
to monitor their relationship with their clientele.
282
824000
4000
và điều chỉnh mối quan hệ
với khách hàng của họ
với khách hàng của họ
14:03
The same thing happened, of course,
283
828000
2000
Điều tương tự đã diễn ra, theo lẽ tất yếu
14:05
in the world of crime and terror.
284
830000
4000
trong thế giới của tội ác và khủng bố
14:09
People simply moved their money-laundering activities
285
834000
5000
Chúng chỉ đơn thuần chuyển
hoạt động rửa tiền
hoạt động rửa tiền
14:14
away from the United States
286
839000
3000
ra khỏi Mỹ
14:17
into Europe.
287
842000
3000
vào châu Âu
14:20
Why did this happen? This happened because
288
845000
2000
Tại sao điều này xảy ra ? Bởi vì
14:22
the Patriot Act was a unilateral legislation.
289
847000
3000
Patriot Act là một đạo luật một phía
14:25
It was introduced only in the United States.
290
850000
2000
do Mỹ đơn phương ban hành
14:27
And it was introduced only for the U.S. dollars.
291
852000
3000
Và chỉ áp dụng lên đồng Đôla Mỹ
14:30
In Europe, a similar legislation
292
855000
2000
Tại châu Âu, đạo luật tương tự
14:32
was not introduced.
293
857000
2000
chưa được ban hành
14:34
So, within six months
294
859000
2000
Do đó, chỉ trong vòng 6 tháng
14:36
Europe became the epicenter
295
861000
2000
Châu Âu trở thành tâm địa chấn
14:38
of the money-laundering activities
296
863000
3000
của hoạt động rửa tiền
14:41
of the world.
297
866000
3000
trên thế giới
14:44
So, this is how incredible are the relationship
298
869000
4000
Do đó, mối quan hệ này thật đáng kinh ngạc
14:48
between the world of crime
299
873000
2000
giữa thế giới tội ác
14:50
and the world of terror,
300
875000
2000
và thế giới khủng bố
14:52
and our own life.
301
877000
3000
và thế giới của chúng ta
14:55
So, why did I tell you this story?
302
880000
2000
Vậy, tại sao tôi kể bạn nghe chuyện này?
14:57
I told you this story because you
303
882000
2000
Tôi kể là bởi vì
14:59
must understand that there is a world
304
884000
3000
bạn cần hiểu rằng có một thế giới
15:02
that goes well beyond the headlines of the newspapers,
305
887000
4000
vượt ra ngoài cả những tiêu đề của báo chí
15:06
including the personal relationship that you have
306
891000
2000
bao gồm quan hệ cá nhân mà bạn có
15:08
with friends and family.
307
893000
3000
với bạn bè và gia đình
15:11
You got to question everything that is told to you,
308
896000
3000
bạn phải chất vấn mọi thứ được kể
15:14
including what I just told you today.
309
899000
2000
kể cả những gì tôi nói hôm nay
15:16
(Laughter)
310
901000
2000
(Cười)
15:18
This is the only way for you
311
903000
2000
Đây là cách duy nhất để bạn
15:20
to step into the dark side, and have a look at it.
312
905000
3000
bước vào mặt trái, và phải đối mặt nó
15:23
And believe me,
313
908000
2000
Và hãy tin tôi,
15:25
it's going to be scary.
314
910000
2000
nó sẽ trở nên rất đáng sợ.
15:27
It's going to be frightful, but it's going to enlighten you.
315
912000
3000
Nó sẽ trở nên kinh hoàng,
nhưng nó sẽ khai sáng bạn
nhưng nó sẽ khai sáng bạn
15:30
And, above all, it's not going to be boring.
316
915000
3000
Và trên hết, nó sẽ không nhàm chán
15:33
(Laughter)
317
918000
2000
(Vỗ tay)
15:35
(Applause)
318
920000
4000
ABOUT THE SPEAKER
Loretta Napoleoni - MacroeconomistShe made her name following the dollars in terrorist networks, but now Loretta Napoleoni is on the trail of something far more sinister -- the gray zone where crime and unregulated credit meet.
Why you should listen
Once it was easy to know where our money was going. Now we live under a system Loretta Napoleoni has dubbed "rogue economics," where the blurry histories of the products we consume and the cash we invest make us complicit in financing barely legal credit schemes -- and even crime, if it's the slavery producing the beans for our lattes or the guts of our mobile phones.
The reach of the newly global market, as Napoleoni argues in her new book, Rogue Economics: Capitalism's New Reality, connects us all to the dark side, regardless of our intentions to be responsible -- and, she says, our deep connection to fishy credit and unregulated finance has laid the groundwork for the current economic crisis. Her previous book, Terror Incorporated, dives into the true economic impact of terrorism.
Loretta Napoleoni | Speaker | TED.com