ABOUT THE SPEAKER
Dolly Chugh - Author, social psychologist
Dolly Chugh studies the psychology of good people.

Why you should listen
Dolly Chugh teaches at New York University's Stern School of Business in the full-time MBA program and the NYU Prison Education Program. Her book, The Person You Mean to Be: How Good People Fight Bias, was published by HarperCollins and selected by Malcolm Gladwell, Adam Grant, Susan Cain and Dan Pink as one of "six books to have on your bookshelf" in fall 2018. Prior to becoming an academic, Chugh worked in the corporate world for 11 years. She received her BA from Cornell and her MBA and PhD from Harvard.
More profile about the speaker
Dolly Chugh | Speaker | TED.com
TED@BCG Toronto

Dolly Chugh: How to let go of being a "good" person -- and become a better person

Dolly Chugh:: ကောင်းတဲ့လူတစ်ယောက်ဖြစ်ခြင်းကို စွန့်လွှတ်ပြီး ပိုကောင်းတဲ့သူတစ်ယောက်ဖြစ်လာပုံ။

Filmed:
3,946,584 views

ကောင်းတဲ့လူတစ်ယောက်ဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ သင့်အစွဲအလမ်းက တကယ့်ကို ပိုကောင်းတဲ့ လူစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ တားဆီးနေတယ်ဆိုရင်ရော။ ဒီနားလည်လွယ်တဲ့ ဟောပြောချက်ထဲမှာ လူမှုရေး စိတ်ပညာရှင် Dolly Chugh ကနေပြီး ကိုယ်ကျင့်ဆိုင်ရာ အပြုအမူရဲ့ တွေးရခက်တဲ့ စိတ်ပညာ ကိုရှင်းပြထားပါတယ်။ ဥပမာ သင့်ရဲ့ဘက်လိုက်မှုတွေကို ရိပ်စားမိဖို့နဲ့ အမှားတွေကို အသိအမှတ်ပြုဖို့ဟာ ဘာကြောင့် ခက်ရတာလဲ၊ နောက်ပြီးတော့ သင့်အမှားတွေကို ဝန်ခံခြင်းနဲ့ ပိုကောင်းမွန်တဲ့ အစပြုမှုတွေဖြစ်လာစေတဲ့ လမ်းကြောင်းကို ပြသထားပါတယ်။ "ကျွန်မတို့ဘဝတွေရဲ့ အခြားအပိုင်းတွေတိုင်းမှာ ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးစေဖို့ ကိုယ့်ဘာသာ နေရာပေးကြတယ်၊ ဒီတစ်ခုကလွဲရင်ပေါ့လေ၊ ဒါက အရေးပါဆုံးနေရာပါ"လို့ Chugh က ဆိုပါတယ်။
- Author, social psychologist
Dolly Chugh studies the psychology of good people. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
So a friend of mine was riding
in a taxi to the airport the other day,
0
1515
3706
ဟိုတစ်နေ့က ကျွန်မရဲ့မိတ်ဆွေတစ်ယောက်
လေဆိပ်ကို အငှားကားစီးသွားနေရင်း
00:17
and on the way, she was chatting
with the taxi driver,
1
5245
2710
လမ်းမှာ အငှားကာမောင်းသူနဲ့
စကားစမြည်ပြောမိတယ်။
00:19
and he said to her, with total sincerity,
2
7979
2429
သူက သူမကို ပြောတာက
လုံးဝကို ရိုးရိုးသားနဲ့ပါ။
00:22
"I can tell you are a really good person."
3
10432
3286
"ခင်ဗျားဟာ တကယ့် လူကောင်းဆိုတာ
ကျုပ်ပြောနိုင်တယ်။"
00:25
And when she told me this story later,
4
13742
1817
နောက် ဒီဇာတ်လမ်း ကျွန်မကို ပြောပြတော့
00:27
she said she couldn't believe
how good it made her feel,
5
15583
3175
သူ့ကို ဘယ်လို အားရကျေနပ်
သွားတယ်ဆိုတာမယုံနိုင်ဘူး၊
00:30
that it meant a lot to her.
6
18782
2059
ဒါက သူ့အတွက် အတော့ကို အရေးပါတယ်တဲ့။
00:32
Now that may seem
like a strong reaction from my friend
7
20865
3026
ကဲ ဒါက သူစိမ်းသက်သက်တစ်ဦးရဲ့
စကားလုံးတွေအတွက် ကျွန်မမိတ်ဆွေဆီက
00:35
to the words of a total stranger,
8
23915
2204
ပြင်းထန်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပုံရတယ်၊
00:38
but she's not alone.
9
26143
1618
ဒါပေမဲ့ သူတစ်ဦးတည်းတော့ မဟုတ်ဘူး။
00:39
I'm a social scientist.
10
27785
1365
ကျွန်မက လူမှုသိပ္ပံပညာရှင်ပါ။
00:41
I study the psychology of good people,
11
29174
2653
လူကောင်းတွေရဲ့ စိတ်ပညာကို လေ့လာပြီး
00:43
and research in my field says
many of us care deeply
12
31851
4290
လူကောင်းတစ်ဦလို ခံစားရတာ၊ လူကောင်း
တစ်ဦးအဖြစ် အမြင်ခံရတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့
00:48
about feeling like a good person
and being seen as a good person.
13
36165
5001
အတော်များများ အလေးအနက် အရေးစိုက်
တယ်ဆိုတဲ့ ကျွန်မ နယ်ပယ်မှာသုတေသနပြုတယ်။
00:53
Now, your definition of "good person"
and your definition of "good person"
14
41467
4833
ကဲ သင့်ရဲ့ "လူကောင်း"အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်
သင့်ရဲ့ "လူကောင်း"အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်နဲ့
00:58
and maybe the taxi driver's
definition of "good person" --
15
46324
2740
အငှားကားမောင်းသူရဲ့
"လူကောင်း"အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ဟာ
01:01
we may not all have the same definition,
16
49088
1983
တူညီတဲ့ ဖွင့်ဆိုချက် မဖြစ်လောက်ပေမဲ့
01:03
but within whatever our definition is,
17
51095
2825
ကျွန်မတို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်
ဘောင်က ဘာဖြစ်ဖြစ်
01:05
that moral identity
is important to many of us.
18
53944
2801
ကိူယ်ကျင့် လက္ခဏာ အတော်များများ
အတွက် အရေးကြီးပါတယ်။
01:09
Now, if somebody challenges it,
like they question us for a joke we tell,
19
57154
5221
ကဲ တစ်ဦဦးက ဒါကို စိန်ခေါ်ရင် ကျွန်မတို့
ပြောတဲ့ ပြက်လုံးတစ်ခုအတွက် မေးတာလို
01:14
or maybe we say
our workforce is homogenous,
20
62399
2683
(သို့) ကျွန်မတို့ ပြောလောက်တာက
အလုပ်အင်အားစုက မျိုးတူတွေ
01:17
or a slippery business expense,
21
65106
2979
(သို့) စိတ်မချရတဲ့ လုပ်ငန်း
ငွေယိုပေါက်တစ်ခုဆို
01:20
we go into red-zone defensiveness
a lot of the time.
22
68109
3198
ကျွန်မတို့ဟာ အချိန်များစွာ အနီရောင် ဇုန်
ခံစစ်အနေအထားကို ဝင်သွားတယ်။
01:23
I mean, sometimes we call out
23
71331
3091
ဆိုလိုတာက တစ်ခါတစ်ရံမှာ
01:26
all the ways in which we help
people from marginalized groups,
24
74446
3669
ဘေးဖယ်ခံရတဲ့ အစုတွေက လူတွေကို
ကူညီရာမှာ (သို့) အလှူခံအဖွဲကို လှူရာမှာ
01:30
or we donate to charity,
25
78139
1768
(သို့) အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့အဖွဲ့တွေကို
01:31
or the hours we volunteer to nonprofits.
26
79931
4039
နာရီများစွာ လုပ်အားပေးရာမှာ
နည်းလမ်းစုံနဲ့ ခေါ်တာပါ။
01:35
We work to protect
that good person identity.
27
83994
3691
လူကောင်း လက္ခဏာကို ကာကွယ်ဖို့
ကျွန်မတို့ လုပ်တယ်။
01:39
It's important to many of us.
28
87709
1936
ဒါက လူအများအတွက် အရေးကြီးပါတယ်။
01:42
But what if I told you this?
29
90517
1858
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မ ဒါကိုပြောမယ်ဆိုရင်ရော။
01:44
What if I told you that our attachment
to being good people
30
92399
4714
ကောင်းတဲ့လူဖြစ်ခြင်းကို တွယ်တာမှုဟာ
ကျွန်မတို့ရဲ့ ပိုကောင်းတဲ့လူဖြစ်ဖို့
01:49
is getting in the way
of us being better people?
31
97137
2516
လမ်းဆီ ရောက်စေလားလို့
ကျွန်မ ပြောမယ်ဆိုရင်ရော။
01:52
What if I told you that our definition
of "good person" is so narrow,
32
100225
6326
"လူကောင်း"ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်က
ကျဉ်းမြောင်းလွန်းတယ်လို့ ပြောမယ်ဆိုရင်ရော။
01:58
it's scientifically impossible to meet?
33
106575
2531
သိပ္ပံနည်းအရတော့ ကိုက်ညီဖို့
မဖြစ်နိင်ဘူးလား။
02:01
And what if I told you
the path to being better people
34
109806
3277
ပိုကောင်းတဲ့သူဖြစ်ခြင်းရဲ့ လမ်ကြောင်းဟာ
ကောင်းတဲ့သူဖြစ်ခြင်းကို
02:05
just begins with letting go
of being a good person?
35
113107
2936
စွန့်လွှတ်တာနဲ့
အစပြုတယ်လို့ ကျွန်မပြောရင်ရော။
02:08
Now, let me tell you a little bit
about the research
36
116876
2640
အခု လူ့စိတ် အလုပ်လုပ်ပုံနဲ့ပတ်သက်တဲ့
02:11
about how the human mind works
37
119540
1472
သုတေသနအကြောင်းရှင်း ပြဖိူ့
02:13
to explain.
38
121036
1150
နည်းနည်း ပြောခွင့်ပြုပါ။
02:14
The brain relies on shortcuts
to do a lot of its work.
39
122540
4108
ဦးနှောက်ဟာ ၎င်းရဲ့အလုပ်များစွာကို
လုပ်ဖို့ ဖြတ်လမ်းတွေကို အားကိုးတယ်။
02:18
That means a lot of the time,
40
126672
1625
ဆိုလိုတာက အချိန်များစွာမှာ
02:20
your mental processes are taking place
outside of your awareness,
41
128321
3328
သင့်စိတ်ပိုင်းလုပ်ဆောင်မှုတွေဟာ
နိုးကြားမှုရဲ့အပြင်မှာ ဖြစ်ပျက်နေတာပါ၊
02:23
like in low-battery, low-power mode
in the back of your mind.
42
131673
4738
သင့်စိတ်ရဲ့အနောက်ဘက်မှာ ဘက်ထရီ
ကျနေတာ၊ စွမ်းအင်စနစ်ကျနေတာမျိုးပါ။
02:29
That's, in fact, the premise
of bounded rationality.
43
137088
3461
တကယ်တမ်းတော့ ဒါဟာ
နယ်သတ်ထားတဲ့ ဆင်ခြင်မှုရဲ့အဆိုပါ။
02:32
Bounded rationality is
the Nobel Prize-winning idea
44
140573
3441
နယ်သတ်ထားတဲ့ ဆင်ခြင်မှုဟာ
လူ့စိတ်ဟာ အကန့်အသတ်ရှိတဲ့
02:36
that the human mind
has limited storage resources,
45
144038
2842
သိုလှောင် ရင်းမြစ်တွေ၊
အကန့်အသတ်ရှိတဲ့ လုပ်ဆောင်ခြင်း အစွမ်း
02:38
limited processing power,
46
146904
2096
ရှိတယ်ဆိုတဲ့
နိုဗယ်လ်ဆုရ စိတ်ကူးပါ၊
02:41
and as a result, it relies on shortcuts
to do a lot of its work.
47
149024
4032
အကျိုးဆက်အနေနဲ့ ၎င်းရဲ့အလုပ်များစွာကို
လုပ်ဖို့ ဖြတ်လမ်းတွေကို အားကိုးတယ်။
02:45
So for example,
48
153571
1524
ဥပမာအနေနဲ့
02:47
some scientists estimate
that in any given moment ...
49
155833
2634
တစ်ချို့သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ခန့်မှန်းတာက
သတ်မှတ်ချိန်အတွင်း
02:51
Better, better click, right? There we go.
50
159270
2080
ပိုကောင်းတယ်၊ နှိပ်၊ ဟုတ်လား။ ရပြီ။
02:53
(Laughter)
51
161374
1007
(ရယ်သံများ)
02:54
At any given moment,
52
162405
1244
သတ်မှတ်တဲ့အချိန်မှာ
02:55
11 million pieces of information
are coming into your mind.
53
163673
3804
၁၁ သန်းရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ
ကျွန်မ စိတ်ထဲကို လာနေတယ်။
03:00
Eleven million.
54
168054
1616
တစ်ဆယ့်တစ်သန်းနော်။
03:01
And only 40 of them
are being processed consciously.
55
169694
2873
ဒီအထဲက ၄၀ ကျော်ငကိုပဲ
သတိရှိရှိ အရေးယူဆောင်ရွက်နေတယ်။
03:05
So 11 million, 40.
56
173051
2222
ဒီတော့ ၁၁ သန်း၊ ၄၀။
03:08
I mean, has this ever happened to you?
57
176140
1884
ဆိုလိုတာက သင်တို့ ဖြစ်ဖူးတယ်မို့လား။
03:10
Have you ever had
a really busy day at work,
58
178048
2354
အလုပ်မှာ တကယ် အလုပ်ရှုပ်တဲ့
နေ့တစ်နေ့ ကြုံဖူးလား၊
03:12
and you drive home,
59
180426
1729
အိမ်ကို ကာမောင်းပြန်တယ်၊
03:14
and when you get in the door,
60
182179
2218
တံခါးကို အဝင်မှာ
03:16
you realize you don't
even remember the drive home,
61
184421
3248
အိမ်ကို ကားမောင်းပြန်လာတာကိုတောင်
သတိမရဘူးဆိုတာ သိလိုက်တယ်၊
03:19
like whether you had
green lights or red lights.
62
187693
2503
မီးစိမ်းလား၊ မီးနီလား ဆိုတာမျိုးတွေပေါ့။
03:22
You don't even remember.
You were on autopilot.
63
190220
2410
အလိုအလျောက် မောင်းနှင်နေခဲ့တာ
ကို တောင် သတိမရဘူးလေ။
03:24
Or have you ever opened the fridge,
64
192974
3287
ဒါမှမဟုတ် ရေခဲသေတ္တာဖွင့်ပြီး
03:28
looked for the butter,
65
196285
2072
ထောပတ်ရှာပါတယ်၊
03:30
swore there is no butter,
66
198381
2944
ထောပတ်မရှိဘူးလို့ ကျိန်ဆဲတယ်၊
03:33
and then realized the butter
was right in front of you the whole time?
67
201349
3617
ပြီးတော့မှ ထောပတ်က ကိုယ့်ရှေ့မှာ
တစ်ချိန်လုံးရှိနေတာမျိုး ကြုံဖူးလား။
03:36
These are the kinds of "whoops" moments
that make us giggle,
68
204990
3521
ကျွန်မတို့ကို တခစ်ခစ်ရယ်စေတဲ့
"မြူးပျော်အော်ဟစ်"တဲ့ ကာလမျိုးတွေရှိပြီး
03:40
and this is what happens in a brain
69
208535
2011
ဒါက ၁၁ သန်းရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ
03:42
that can handle 11 million
pieces of information coming in
70
210570
3574
ဝင်လာပြီး ၄၀ လောက်ပဲ
သတိရှိရှိ ကိုင်တွယ်နိုင်တဲ့
03:46
with only 40 being processed consciously.
71
214168
2577
ဦးနှောက်တစ်လုံးထဲမှာ ဖြစ်ပျက်တာပါ။
03:48
That's the bounded part
of bounded rationality.
72
216769
3380
ဒါက နယ်သတ်ထားတဲ့ ဆင်ခြင်မှုရဲ့
နယ်သတ်ထားတဲ့ အပိုင်းပါ။
03:55
This work on bounded rationality
73
223352
2477
ဒီနယ်သတ်ထားတဲ့ ဆင်ခြင်မှုပေါ်က
လုပ်ဆောင်မှုက
03:57
is what's inspired work I've done
with my collaborators
74
225853
4166
ကျွန်မနဲ့ ပူပေါင်းဆောင်ရွက်သူတွေဖြစ်တဲ့
Max Bazerman နဲ့ Mahzarin Banaji တို့နဲ့
04:02
Max Bazerman and Mahzarin Banaji,
75
230043
2635
ကျွန်မလုပ်ခဲ့တဲ့ နယ်သတ်ထားတဲ့
ကိုယ်ကျင့်တရားကို
04:04
on what we call bounded ethicality.
76
232702
2646
စေ့ဆော်ပေးတာပါ။
04:07
So it's the same premise
as bounded rationality,
77
235702
3072
ဒီတော့ ဒါ နယ်သတ်ထားတဲ့
ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့တူတဲ့ အဆိုပါ၊
04:10
that we have a human mind
that is bounded in some sort of way
78
238798
5601
ကျွန်မတို့မှာ တစ်နည်းမဟုတ်တစ်နည်းနဲ့
နယ်သတ်ထားပြီး
04:16
and relying on shortcuts,
79
244423
2082
ဖြတ်လမ်းတွေကို
အမှီပြုနေတဲ့ လူ့စိတ်ရှိပြီး
04:18
and that those shortcuts
can sometimes lead us astray.
80
246529
3825
တစ်ခါတစ်ရံ ဒီဖြတ်လမ်းတွေက
ကျွန်မတို့ကို လမ်းလွဲစေတာပါ။
04:22
With bounded rationality,
81
250886
1525
နယ်သတ်ထားတဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့
04:24
perhaps it affects the cereal
we buy in the grocery store,
82
252435
3686
ဖြစ်နိုင်တာက ကုန်စုံဆိုင်က ဝယ်တဲ့
အဟာရ (သို့) ဘုတ််အစည်းအဝေးခန်းမှာ
04:28
or the product we launch in the boardroom.
83
256145
3083
ကျွန်မတို့ မိတ်ဆက်တဲ့ ထုတ်ကုန်တွေကို
သက်ရောက်စေပါတယ်။
04:31
With bounded ethicality, the human mind,
84
259836
2683
နယ်သတ်ထားတဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားနဲ့ဆို
လူသားစိတ်ဟာ
04:34
the same human mind,
85
262543
2079
ဒီအလားတူ လူသားစိတ်ဟာ
04:36
is making decisions,
86
264646
1492
ဆုံးဖြတ်ချက်တွေချနေတယ်၊
04:38
and here, it's about who to hire next,
87
266162
2786
ဒီမှာတော့ နောက်ထပ် ဘယ်သူ့ကို ခန့်မယ်၊
04:40
or what joke to tell
88
268972
1650
(သို့) ဘယ်ပြက်လုံးပြောမယ်၊
04:42
or that slippery business decision.
89
270646
2222
(သို့) စိတ်မချရတဲ့ လုပ်ငန်း
ဆုံးဖြတ်ချက်ပေါ့။
04:46
So let me give you an example
of bounded ethicality at work.
90
274157
4603
ဒီတော့ အလုပ်က နယ်သတ်ထားတဲ့
ကိုယ်ကျင့်တရားရဲ့ နမူနာတစ်ခု ပေးပါရစေ။
04:50
Unconscious bias is one place
91
278784
2786
မရည်ရွယ်တဲ့ ဘက်လိုက်မှုဟာ
04:53
where we see the effects
of bounded ethicality.
92
281594
3509
နယ်သတ်ထားတဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားရဲ့
သက်ရောက်မှုတွေကို မြင်ရတဲ့ နေရာတစ်ခုပါ။
04:57
So unconscious bias refers
to associations we have in our mind,
93
285127
4386
ဒီတော့ မရည်ရွယ်တဲ့ ဘက်လိုက်မှုဟာ
စိတ်မှာရှိတဲ့ ဆက်စပ်မှုတွေကို ကိုးကားတယ်၊
05:01
the shortcuts your brain is using
to organize information,
94
289537
4290
သတင်းအချက်အလက်တွေကို စုစည်းဖို့
သင့်ဦးနှောက်က သုံးနေတဲ့ ဖြတ်လမ်းတွေပါ၊
05:05
very likely outside of your awareness,
95
293851
2264
အတော် ဖြစ်နိုင်တာက သင့်သတိမူမိတာရဲ့အပြင်က
05:08
not necessarily lining up
with your conscious beliefs.
96
296139
3452
သင့် သတိထားမိတဲ့ ယုံကြည်မှုတွေနဲ့
သေချာပေါက် တစ်တန်းတည်းမရှိတာပါ၊
05:12
Researchers Nosek, Banaji and Greenwald
97
300503
2524
သုတေသီတွေဖြစ်တဲ့ Nosek, Banaji နဲ့
Greenwald တို့ဟာ
05:15
have looked at data
from millions of people,
98
303051
2731
သန်းချီတဲ့ လူတွေဆီက အချက်အလက်တွေကို
ကြည့်ရှုခဲ့ကြပြီး
05:17
and what they've found is, for example,
99
305806
2757
နမူနာအနေနဲ့ သူတို့တွေ့ရှိတာက
05:20
most white Americans
can more quickly and easily
100
308587
3493
အမေရိကန် လူဖြူအများစုဟာ
လူမည်းတွေ၊ ကောင်းတာတွေနဲ့စာရင်
05:24
associate white people and good things
101
312104
4269
လူဖြူတွေ၊ ကောင်းတာတွေနဲ့
ပိုပြီးလျင်မြန်၊
05:28
than black people and good things,
102
316397
2293
လွယ်ကူစွာ ဆက်စပ်နိုင်ကြပြီး
05:31
and most men and women
can more quickly and easily associate
103
319650
5614
ယောက်ျား၊ မိန်းမ အများစုဟာ မိန်းမနဲ့
သိပ္ပံပညာထက် ယောက်ျားနဲ့ သိပ္ပံပညာကို
05:37
men and science than women and science.
104
325288
4302
ပိုပြီးလျင်မြန်၊ လွယ်ကူစွာ
ဆက်စပ်နိုင်ကြတာပါ။
05:42
And these associations
don't necessarily line up
105
330137
4287
ဒီဆက်စပ်မှုတွေဟာ လူတွေ
သိစိတ်ရှိရှိ တွေးတာနဲ့
05:46
with what people consciously think.
106
334448
1875
သေချာပေါက် တစ်တန်းတည်း ကျမနေဘူး။
05:48
They may have
very egalitarian views, in fact.
107
336347
3333
တကယ်တော့ သူတို့မှာ သာတူညီမျှမှု
ရှိနိုင်လောက်ပါတယ်၊
05:52
So sometimes, that 11 million
and that 40 just don't line up.
108
340206
4413
ဒီတော့ တစ်ခါတစ်ရံမှာ ဒီ ၁၁ သန်းနဲ့
ဒီ ၄၀ ဟာ တစ်တန်းတည်း ကျနေတယ်။
05:57
And here's another example:
109
345402
1967
ဟောဒီမှာ နောက် နမူနာတစ်ခု၊
05:59
conflicts of interest.
110
347393
1492
စိတ်ဝင်စားမှုရဲ့ ဝိရောဓိတွေပါ။
06:01
So we tend to underestimate
how much a small gift --
111
349372
3810
ဒီတော့ ကျွန်မတို့ဟာ လက်ဆောင်လေးတစ်ခုရဲ့
တန်ဖိုးကို လျှော့တွက်တတ်ကြတယ်၊
06:05
imagine a ballpoint pen or dinner --
112
353206
3643
ဘောပင်တစ်ချောင်း (သို့) ညစာကို
စိတ်ကူးကြည့်ပါ၊
06:08
how much that small gift
can affect our decision making.
113
356873
4158
လက်ဆောင်လေးဟာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာမှာ
ဘယ်လောက် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်လဲ။
06:13
We don't realize that our mind
is unconsciously lining up evidence
114
361852
4326
လက်ဆောင်ပေးသူရဲ့အမြင်ကို ထောက်ခံ့ဖို့
အထောက်အထားကို ကျွန်မတို့စိတ်က
06:18
to support the point of view
of the gift-giver,
115
366202
3531
မရည်ရွယ်ဘဲ တန်းစီနေတာ
ကျွန်မတို့ မသိကြဘူး၊
06:21
no matter how hard we're consciously
trying to be objective and professional.
116
369757
4821
ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျဖို့၊ ပညာရှင်ပီသဖို့
ဘယ်လောက်ပဲ သတိရှိရှိ ကြိုးစားနေနေပါ။
06:27
We also see bounded ethicality --
117
375689
1719
ကောင်းတဲ့လူဖြစ်တာကို တွယ်တာကြပေမဲ့
06:29
despite our attachment
to being good people,
118
377432
3377
နယ်သတ်ထားတဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားကိုလည်း
ကျွန်မတို့ မြင်ပါတယ်၊
06:32
we still make mistakes,
119
380833
2081
ကျွန်မတို့ အမှားတွေကို လုပ်နေဆဲပါ၊
06:34
and we make mistakes
that sometimes hurt other people,
120
382938
4011
တစ်ခါတစ်ရံ လူတွေကို နာကျင်စေတဲ့၊
06:38
that sometimes promote injustice,
121
386973
2470
အကောင်းဆုံး ကြိုးစားပေမဲ့
တစ်ခါတစ်ရံ မတရားမှုကို
06:41
despite our best attempts,
122
389467
2025
အားပေးတဲ့
အမှားတွေ ကျွန်မတို့လုပ်မိကြပြီး
06:43
and we explain away our mistakes
rather than learning from them.
123
391516
4117
အမှားတွေကနေ သင်ယူတာထက်
ဒါတွေကို ဆင်ခြေပေးကြပါတယ်။
06:48
Like, for example,
124
396810
2453
ဆိုပါစို့ ဥပမာအဖြစ်
06:51
when I got an email
from a female student in my class
125
399287
3801
ကျွန်မရဲ့အတန်းထဲက ကျောင်းသူ
တစ်ယောက်ဆီကနေ အီးမေးရတဲ့အခါ၊
06:55
saying that a reading I had assigned,
126
403112
2548
ရေးထားတာက ကျွန်မ တာဝန်းပေးထားတဲ့
06:57
a reading I had been assigning for years,
127
405684
2754
နှစ်ချီပြီး ကျွန်မ တာဝန်းပေးခဲ့တဲ့
ဖတ်စာက
07:00
was sexist.
128
408462
1431
လိင်ခွဲခြားမှုတဲ့။
07:02
Or when I confused
two students in my class
129
410738
5588
(သို့) လူမျိုးတူတဲ့ ကျွန်မအတန်းထဲက
ကျောင်းသားနှစ်ယောက်ကို
07:08
of the same race --
130
416350
1357
ရောထွေးတဲ့အခါ
07:09
look nothing alike --
131
417731
2270
ဘာမှ မတူဘူးနော်၊
07:12
when I confused them for each other
132
420025
2159
လူတိုင်းရဲ့ရှေ့မှာ တစ်ခါမက
07:14
more than once, in front of everybody.
133
422208
2665
သူတို့အချင်းချင်းကို ရောထွေးတဲ့အခါမှာပါ။
07:17
These kinds of mistakes send us, send me,
134
425885
4323
ဒီအမှားမျိုးတွေက ကျွန်မတို့ကို၊
ကျွန်မကို အနီရောင် ဇုန်
07:22
into red-zone defensiveness.
135
430232
2835
ခံစစ်အနေအထားဆီ
ပို့ပေးတယ်။
07:25
They leave us fighting
for that good person identity.
136
433091
4230
ဒီလူကောင်း လက္ခဏာအတွက်
တိုက်ခိုက်ရေးမှာ ကျွန်မတို့ကိုထားခဲ့တယ်။
07:30
But the latest work that I've been doing
on bounded ethicality with Mary Kern
137
438189
4340
ဒါပေမဲ့ Mary Kern နဲ့ တွဲလုပ်နေတဲ့ နယ်သတ်
ကိုယ်ကျင့်တရား နောက်ဆုံးအလုပ်က ဆိုတာက
07:34
says that we're not
only prone to mistakes --
138
442553
3572
ကျွန်မတို့ဟာ အမှားတွေကို လုပ်လေ့ရှိရုံသာမက
ဒီအမှားတွေဘက်ဆီ ယိမ်းယိုင်မှုဟာ
07:38
that tendency towards mistakes depends
on how close we are to that red zone.
139
446149
5239
ကျွန်မတို့ဟာ အနီရောင် ဇုန်နဲ့
ဘယ်လို နီးကပ်နေပုံမှာလည်း မူတည်တယ်တဲ့။
07:43
So most of the time, nobody's challenging
our good person identity,
140
451412
4199
ဒီတော့ အချိန်အများစုမှာ လူကောင်း လက္ခဏာကို
ဘယ်သူကမှ စိန်ခေါ်နေတာမဟုတ်တော့
07:47
and so we're not thinking too much
141
455635
2159
ကိုယ့်ဆုံးဖြတ်ချက်တွေရဲ့
ကိုယ်ကျင့်ပိုင်း
07:49
about the ethical implications
of our decisions,
142
457818
2333
ဂယက်ရိုက်မှုတွေအကြောင်း သိပ် တွေးမနေကြပဲ
07:52
and our model shows
that we're then spiraling
143
460175
3879
ကျွန်မတို့ဟာ အချိန်အများစုမှာ
နည်းနည်းလာတဲ့ ကိုယ်ကျင့် အပြုအမူဘက်ဆီ
07:56
towards less and less
ethical behavior most of the time.
144
464078
4739
တလိပ်လိပ် ရစ်တက်နေတယ်ဆိုတယ်လို့
ကျွန်မတို့ရဲ့ ပုံစံကပြသတယ်။
08:00
On the other hand, somebody
might challenge our identity,
145
468841
2848
တစ်ဘက်မှာ တစ်ဦးက ကိုယ့်
ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာကိုစိန်ခေါ်နိုင်တယ်၊
08:03
or, upon reflection,
we may be challenging it ourselves.
146
471713
3499
(သို့) ပြန်ပြောင်းသုံးသပ်ချက်မှာ
ဒါကို ကိုယ်တိုင် စိန်ခေါ်နေလောက်တယ်။
08:07
So the ethical implications
of our decisions become really salient,
147
475236
4124
ဒီတော့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေရဲ့ကိုယ်ကျင့်ပိုင်း
ဂယက်ရိုက်မှုတွေက အဓိကကျလာတယ်။
08:11
and in those cases, we spiral towards
more and more good person behavior,
148
479384
5737
ဒီဖြစ်ရပ်တွေမှာ ကျွန်မတို့ဟာ ပိုပိုများတဲ့
လူကောင်း အပြုအမူဘက်ဆီ တလိပ်လိပ် ရစ်တက်တယ်၊
08:17
or, to be more precise,
149
485145
1841
(သို့) ပိုတိကျရမယ်ဆို
08:19
towards more and more behavior
that makes us feel like a good person,
150
487010
4538
လူကောင်းတစ်ဦးလို ခံစားမိစေတဲ့
အပြုအမူဘက်ဆီ ပိုပိုများသွားတာပေါ့၊
08:23
which isn't always the same, of course.
151
491572
2444
တကယ်ကျတော့ ဒါက အမြဲတော့ မတူဘူးလေ။
08:27
The idea with bounded ethicality
152
495413
3643
နယ်သတ်ထားတဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားနဲ့
စိတ်ကူးဆိုတာက
08:31
is that we are perhaps overestimating
153
499080
4202
ကျွန်မတို့ရဲ့ အတွင်းစိတ်
သံလိုအိမ်မြှောင်ဟာ
08:35
the importance our inner compass
is playing in our ethical decisions.
154
503306
5168
ကိုယ်ကျင့်ပိုင်း ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာပါနေတဲ့
အရေးပါမှုကို ပိုခန့်မှန်းနေလောက်တာပါ။
08:40
We perhaps are overestimating
how much our self-interest
155
508498
4485
ကျွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်ကျိုးကြည့်မှုက
ကျွန်မတို့ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို
08:45
is driving our decisions,
156
513007
3372
ဘယ်လောက် တွန်းအားပေးနေတာ
ပိုခန့်မှန်းနေတာဖြစ်လောက်ပြီး
08:48
and perhaps we don't realize
how much our self-view as a good person
157
516403
5715
လူကောင်းတစ်ဦးအဖြစ် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်
အမြင်က ဘယ်လောက် ကိုယ့်အပြုအမူကို
08:54
is affecting our behavior,
158
522142
2524
ထိခိုက်နေတာကို နားမလည်တာ
ဖြစ်လောက်တယ်။
08:56
that in fact, we're working so hard
to protect that good person identity,
159
524690
5485
တကယ်တမ်းက ဒီလူကောင်းလက္ခဏာကို
ကာကွယ်ဖို့၊ ဒါကို အနီရောင် ဇုန်ကနေ
09:02
to keep out of that red zone,
160
530199
2294
ရှောင်နေဖို့ ကြိုးစားနေတာပါ
09:04
that we're not actually giving ourselves
space to learn from our mistakes
161
532517
5354
အမှားတွေကနေ သင်ယူဖို့၊
တကယ် ပိုကောင်းသူတွေဖြစ်ဖို့
09:09
and actually be better people.
162
537895
2317
ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် တကယ်
နေရာပေးမနေတာပါ။
09:13
It's perhaps because
we expect it to be easy.
163
541998
3041
ဖြစ်နိုင်တာက ဒါက
လွယ်မယ်လို့ မျှော်လင့်ကြလို့ပါ။
09:17
We have this definition
of good person that's either-or.
164
545063
4090
ဒီတစ်ခုမဟုတ်၊ တစ်ခုဆိုတဲ့ ကောင်းတဲ့လူရဲ့
အဓိပ္ပါယ်သတ်မှတ်ချက် ကျွန်မတို့မှာရှိတယ်။
09:21
Either you are a good person
or you're not.
165
549177
3039
သင်ဟာ လူကောင်းတစ်ယောက်
(သို့) ဟုတ်ချင်မှဟုတ်မယ်ပေါ့။
09:24
Either you have integrity or you don't.
166
552240
2620
သင့်မှာ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတယ်
(သို့) မရှိဘူးပေါ့။
09:26
Either you are a racist or a sexist
or a homophobe or you're not.
167
554884
4632
သင်ဟာ လူမျိုးရေးခွဲခြားသူ၊ လိင်ခွဲခြားသူ၊
လိင်တူဆက်ဆံမှု မုန်းသူ(သို့)မဟုတ်ဘူးပေါ့။
09:31
And in this either-or definition,
there's no room to grow.
168
559540
3983
ဒီတစ်ခုမဟုတ်၊ တစ်ခု အဓိပ္ပါယ်
သတ်မှတ်ချက်မှာ တိုးပွားဖို့ နေရာမရှိဘူး။
09:36
And by the way,
169
564444
1151
ဒါနဲ့ စကားမစပ်
09:37
this is not what we do
in most parts of our lives.
170
565619
2984
ဒါက ဘဝရဲ့အများစု အစိတ်အပိုင်း
တွေမှာကျွန်မတို့လုပ်တာ မဟုတ်ဘူး။
09:40
Life, if you needed to learn accounting,
171
568627
2475
ဘဝ၊ စာရင်းကိုင်တတ်ဖို့လိုရင်
09:43
you would take an accounting class,
172
571126
1693
စာရင်းကိုင်သင်တန်း တက်ရမှာပေါ့။
09:44
or if you become a parent,
173
572843
2294
(သို့) မိဘတစ်ဦးဖြစ်လာရင်
09:47
we pick up a book and we read about it.
174
575161
3507
စာအုပ်တစ်အုပ်ကောက်ပြီး
ဒီအကြောင်းဖတ်တယ်။
09:50
We talk to experts,
175
578692
2627
ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ ဆွေးနွေးတယ်၊
09:53
we learn from our mistakes,
176
581343
1454
အမှားတွေကနေ သင်ယူတယ်၊
09:54
we update our knowledge,
177
582821
1499
အသိသုတကို ခေတ်မီအောင်လုပ်တယ်၊
09:56
we just keep getting better.
178
584344
1966
ပိုကောင်းအောင် ဆက်လုပ်တယ်။
09:58
But when it comes to being a good person,
179
586835
1956
ဒါပေမဲ့ လူကောင်းတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ကျတော့
10:00
we think it's something
we're just supposed to know,
180
588815
2492
ဒါဟာ ကြိုးစားမှု (သို့) တိုးပွားမှုရဲ့
10:03
we're just supposed to do,
181
591331
1263
အကျိုးကျေးဇူးမပါပဲ
10:04
without the benefit of effort or growth.
182
592618
3308
ကိုယ်သိသင့်တဲ့၊ကိုယ်လုပ်သင့်တဲ့
တစ်ခုခုလို့ ထင်ကြတယ်။
10:07
So what I've been thinking about
183
595950
1840
ဒီတော့ ကျွန်မ တွေးနေခဲ့တာက
10:09
is what if we were to just forget
about being good people,
184
597814
4152
ကောင်းတဲ့လူဖြစ်ခြင်းဆိုတာကို မေ့ပြီး
10:13
just let it go,
185
601990
1765
ဒါကို စွန့်လွှတ်လိုက်ကာ
10:15
and instead, set a higher standard,
186
603779
3096
ဒီအစား ပိုမြင့်တဲ့ အဆင့်အတန်းတစ်ခု၊
10:18
a higher standard
of being a good-ish person?
187
606899
3062
ကောင်းသလိုလိုဖြစ်ခြင်းရဲ့
ပိုမြင့်တဲ့ အဆင့်အတန်းတစ်ခုဆိုရင်ရော။
10:24
A good-ish person
absolutely still makes mistakes.
188
612891
4223
ကောင်းသလိုလိုလူဟာ အမှားတွေ
လုပ်ဆဲဆိုတာ အသေအချာပါ။
10:29
As a good-ish person,
I'm making them all the time.
189
617138
3042
ကောင်းသလိုလိုလူ အဖြစ်နဲ့
ဒါတွေကို ကျွန်မ တစ်ချိန်လုံးလုပ်နေတယ်။
10:32
But as a good-ish person,
I'm trying to learn from them, own them.
190
620881
4374
ဒါပေမဲ့ ကောင်းသလိုလိုလူ အဖြစ်နဲ့ ဒါတွေကို
သင်ယူဖို့၊ ဝန်ခံဖို့ ကြိုးစားနေတယ်။
10:37
I expect them and I go after them.
191
625279
3559
ဒါတွေကို မျှော်လင့်ပြီး
ဒါတွေနောက်ကို လိုက်တယ်။
10:40
I understand there are costs
to these mistakes.
192
628862
2604
ဒီအမှားတွေအတွက် ပေးဆပ်မှုတွေရှိတာ
ကျွန်မ နားလည်တယ်။
10:43
When it comes to issues like ethics
and bias and diversity and inclusion,
193
631490
4068
ကျင့်ဝတ်၊ ဘက်လိုက်မှု၊ ထွေပြားမှုနဲ့
ပါဝင်မှုလို ကိစ္စရပ်တွေနဲ့ ဆိုင်လာတဲ့အခါ
10:47
there are real costs to real people,
194
635582
3142
တကယ့်လူတွေအတွက်
တကယ့်ပေးဆပ်မှုတွေရှိပါတယ်၊
10:50
and I accept that.
195
638748
1315
ဒါကို ကျွန်မ လက်ခံပါတယ်။
10:54
As a good-ish person, in fact,
196
642602
1881
အမှန်က ကောင်းသလိုလိုလူ ဖြစ်တဲ့အတွက်
10:56
I become better
at noticing my own mistakes.
197
644507
2683
ကိုယ်ပိုင်အမှားတွေကို
သတိပြုမိရာမှာ ပိုတော်လာတယ်။
10:59
I don't wait for people to point them out.
198
647214
2300
လူအများက ဒါတေွကိုထောက်ပြတာကို
ကျွန်မ မစောင့်ဘူး။
11:01
I practice finding them,
199
649538
2142
ဒါတွေကို ရှာတွေ့ဖို့ လေ့ကျင့်တယ်၊
11:03
and as a result ...
200
651704
1276
အကျိုးဆက်အနေနဲ့က...
11:05
Sure, sometimes it can be embarrassing,
201
653911
3617
သေချာတာပေါ့၊ တစ်ခါတစ်လေ
အနေခက်နိုင်တယ်၊
11:09
it can be uncomfortable.
202
657552
1862
ကသိကအောက်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
11:11
We put ourselves
in a vulnerable place, sometimes.
203
659438
3346
တစ်ခါတစ်လေ ကိုယ်တိုင် ခုခံနိုင်စွမ်း
မရှိတဲ့ နေရာတစ်ခုထဲရောက်သွားတယ်။
11:15
But through all that vulnerability,
204
663968
2151
ဒါပေမဲ့ ဒီခံနိုင်ရည်မရှိမှုကနေ
11:18
just like in everything else
we've tried to ever get better at,
205
666143
4340
ပိုကောင်းဖို့ ကျွန်မတို့ ကြိုးစားခဲ့ဖူးတဲ့
အရာတိုင်းလိုပဲ
11:22
we see progress.
206
670507
1302
တိုးတက်မှုကို မြင်ရတယ်။
11:23
We see growth.
207
671833
1151
ကြီးထွားမှုကို မြင်ရတယ်။
11:25
We allow ourselves to get better.
208
673008
2929
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပိုကောင်းခွင့်ပေးတယ်။
11:29
Why wouldn't we give ourselves that?
209
677016
3421
ဘာလို့ ဒါကို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် မပေးရမှာလဲ။
11:32
In every other part of our lives,
we give ourselves room to grow --
210
680944
4527
ကျွန်မတို့ဘဝရဲ့ အခြားအပိုင်းတွေတိုင်းမှာ
ဖွံ့ဖြိုးစေဖို့ ကိုယ့်ဘာသာ နေရာပေးကြတယ်၊
11:37
except in this one, where it matters most.
211
685495
2531
ဒီတစ်ခုကလွဲရင်ပေါ့လေ၊
ဒါက အရေးပါဆုံးနေရာပါ။
11:41
Thank you.
212
689256
1151
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
11:42
(Applause)
213
690431
4600
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Dolly Chugh - Author, social psychologist
Dolly Chugh studies the psychology of good people.

Why you should listen
Dolly Chugh teaches at New York University's Stern School of Business in the full-time MBA program and the NYU Prison Education Program. Her book, The Person You Mean to Be: How Good People Fight Bias, was published by HarperCollins and selected by Malcolm Gladwell, Adam Grant, Susan Cain and Dan Pink as one of "six books to have on your bookshelf" in fall 2018. Prior to becoming an academic, Chugh worked in the corporate world for 11 years. She received her BA from Cornell and her MBA and PhD from Harvard.
More profile about the speaker
Dolly Chugh | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM