ABOUT THE SPEAKER
Samantha Nutt - Doctor, writer and humanitarian
Samantha Nutt envisions a world where no child knows war.

Why you should listen

Samantha Nutt is a leading authority on the civilian impact of war and a bestselling author. A medical doctor and the founder of the international humanitarian organizations War Child USA and War Child Canada, Dr. Nutt has worked with children and their families at the frontline of many of the world's major crises -- from Iraq to Afghanistan, Somalia to the Democratic Republic of Congo, and Sierra Leone to Darfur, Sudan. With a career that has spanned more than two decades and dozens of conflict zones, her international work has benefited millions of war-affected children globally.

Dr. Nutt writes and speaks about war, international aid and foreign policy. Her work has been published by a variety of print and online media, including the Globe and Mail, Huffington Post, Reuters, Maclean's Magazine and many others. She regularly appears on news shows discussing foreign affairs and is a panelist on CBC's flagship news program, The National. Dr. Nutt's critically-acclaimed book, Damned Nations: Greed, Guns, Armies and Aid, was a bestseller. 

Dr. Nutt is a recipient of the Order of Canada, Canada's highest civilian honour, and has been recognized as a Young Global Leader by the World Economic Forum. She is a staff physician at Women's College Hospital in Toronto and an assistant professor of Medicine at the University of Toronto. She holds a degree in medicine from McMaster University and post graduate degrees from the London School of Hygiene and Tropical Medicine (University of London) and the University of Toronto. Dr. Nutt is also a member of the Royal College of Physicians and Surgeons of Canada, as well as the Canadian College of Family Practice.

More profile about the speaker
Samantha Nutt | Speaker | TED.com
TED Talks Live

Samantha Nutt: The real harm of the global arms trade

Samantha Nutt: Prawdziwy koszt światowego handlu bronią

Filmed:
1,121,591 views

W niektórych częściach świata łatwiej zdobyć karabin maszynowy niż szklankę czystej wody pitnej. Czy tak po prostu musi być? Samatha Nutt, lekarz i założyciel miedzynarodowej Organizacj Humanitarnej War Child, wyjaśnia mechanizmy światowego handlu bronią oraz proponuje odważne, zdroworozsądkowe rozwiązanie dla trwającego kręgu przemocy. "Wojna to ludzka rzecz", twierdzi Nutt. "Kupujemy ją, sprzedajemy, szerzymy i czerpiemy z niej korzyści. Nie jesteśmy więc wobec niej bezsilni."
- Doctor, writer and humanitarian
Samantha Nutt envisions a world where no child knows war. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Thank you very much. Good eveningwieczór.
0
727
1631
Bardzo dziękuję. Dobry wieczór.
00:14
Some of you maymoże have noticedzauważyłem
that my last nameNazwa is NuttNutt.
1
2382
3316
Niektórzy pewnie już zauważyli,
że nazywam się Nutt (ang. świr).
00:18
And if you did,
you are forgivenodpuszczone for wonderingpełen zdumienia
2
6336
2803
Nie szkodzi jeśli pomyśleliście:
00:21
how a NuttNutt managedzarządzane
to endkoniec up in a warwojna zonestrefa.
3
9163
2916
jak ta wariatka znalazła się
w strefie działań wojennych.
00:24
I actuallytak właściwie was offeredoferowany, right out
of medicalmedyczny schoolszkoła, and acceptedprzyjęty
4
12103
4341
Propozycję dostałam zaraz po
ukończeniu szkoły medycznej
i zostałam wolontariuszką UNICEF-u,
w ogarniętej wojną Somalii.
00:28
a volunteerwolontariusz contractkontrakt to work
with UNICEFUNICEF in war-tornwojną SomaliaSomalia,
5
16468
3837
00:32
that was worthwartość one dollardolar.
6
20329
2479
Kontrakt opiewał na jednego dolara.
00:34
And, you see, I had to be paidpłatny this dollardolar
7
22832
2411
Musieli mi zapłacić tego dolara,
00:37
in the eventzdarzenie that the UNONZ neededpotrzebne
to issuekwestia an evacuationEwakuacja orderzamówienie,
8
25267
3135
żeby w przypadku ewakuacji
00:40
so that I would be coveredpokryty.
9
28426
2070
ONZ mogło mnie stamtąd wyciągnąć.
00:42
I was, after all, headingnagłówek into one
of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy mostwiększość dangerousniebezpieczny placesmiejsca.
10
30520
4372
W końcu ruszałam do jednego z
najniebezpieczniejszych miejsc na świecie.
00:47
And by now, some of you
maymoże be askingpytając yourselvessię,
11
35340
3135
Teraz niektórzy
zastanawiają się pewnie,
00:50
and I just want to reassureuspokoić you,
12
38499
1532
więc zapewniam,
00:52
that I did get halfpół the moneypieniądze up frontz przodu.
13
40055
2299
że połowę tej sumy dostałam z góry.
00:54
(LaughterŚmiech)
14
42378
1788
(Śmiech)
00:56
But you see, this is how,
with 50 centscentów in my pocketkieszeń,
15
44717
2852
Tak oto, z 50 centami w kieszeni,
00:59
I endedzakończyło się up in BaidoaBaydhabo, SomaliaSomalia.
16
47593
2292
znalazłam się w Baidoa w Somalii.
01:02
JournalistsDziennikarzy callednazywa it the "cityMiasto of deathśmierć."
17
50615
2270
Dziennikarze nazywają to miejsce
"miastem śmierci".
01:05
And they callednazywa it the cityMiasto of deathśmierć
18
53299
1824
Baidoa zyskało ten przydomek po tym,
01:07
because 300,000 people
had lostStracony theirich liveszyje there --
19
55147
3158
jak straciło tam życie 300 tysięcy ludzi,
01:10
300,000 people,
20
58765
3598
300 tysięcy ludzi,
01:14
mostlyprzeważnie as a resultwynik
of war-relatedspowodowa- faminegłód and diseasechoroba.
21
62387
4156
głównie przez głód i choroby
spowodowane wojną.
01:19
I was partczęść of a teamzespół that was taskedza zadanie
with tryingpróbować to figurepostać out
22
67487
3947
Zadaniem mojego zespołu
było wypracowanie najlepszego sposobu
01:23
how bestNajlepiej to respondodpowiadać
to this humanitarianhumanitarny catastrophekatastrofa.
23
71458
2969
pomocy humanitarnej.
01:26
It was right on the heelsobcasy
of the RwandanRwandyjski genocideludobójstwo,
24
74839
2715
To było zaraz po ludobójstwie w Rwandzie
01:29
and aidpomoc moneypieniądze to the regionregion was dryingsuszenie up.
25
77578
2667
i pieniądze dla regionu się już kończyły.
01:32
ManyWiele aidpomoc organizationsorganizacje, unfortunatelyNiestety,
26
80269
2042
Niestety wiele organizacji humanitarnych
01:34
had been forcedwymuszony to closeblisko theirich doorsdrzwi.
27
82335
2576
zostało zmuszonych
do zakończenia działalności.
01:36
And so the questionpytanie that I was askedspytał
to specificallykonkretnie help answerodpowiedź,
28
84935
3710
Pytanie, które sobie zadawałam,
01:40
whichktóry is one that aidpomoc workerspracownicy askzapytać
themselvessami in warwojna zonesstref the worldświat over,
29
88669
5676
pytanie, które zadają sobie wszyscy
humanitariusze na całym świecie to:
01:47
is: What the hellpiekło do we do now?
30
95202
2048
"I co my teraz zrobimy, do cholery?"
Ówczesne bezpieczeństwo
wewnętrzne wtedy Somalii,
01:50
You know, the securitybezpieczeństwo environmentśrodowisko
in SomaliaSomalia at that momentza chwilę in time --
31
98131
3404
jak i dzisiaj,
bo nic się tam nie zmieniło,
01:53
and nothing has really changedzmienione too much --
32
101559
2031
01:55
can bestNajlepiej be describedopisane as "MadMad MaxMax"
by way of "A ClockworkMechaniczna OrangePomarańczowy."
33
103614
4438
Można opisać jako "Mad Max" w świecie
"Mechanicznej Pomarańczy".
02:01
And I rememberZapamiętaj very distinctlywyraźnie
a couplepara of daysdni after my arrivalprzyjazd,
34
109477
5131
Dokładnie pamiętam
jak kilka dni po przyjeździe,
02:06
I wentposzedł up to a feedingkarmienie clinicklinika.
35
114632
2605
pojechałam do kliniki żywienia.
02:09
There were dozensdziesiątki of womenkobiety
who were standingna stojąco in linelinia,
36
117967
2538
Mnóstwo kobiet stało tam w kolejce,
02:12
and they were clutchingtrzymając
theirich infantsniemowlęta very closeblisko.
37
120529
2740
kurczowo trzymając swoje niemowlaki.
02:16
About 20 minutesminuty into
this conversationrozmowa I was havingmający
38
124309
2745
Po 20 minutach rozmowy
z jedną z młodych kobiet,
02:19
with this one youngmłody womankobieta,
39
127078
2024
02:21
I leanedpochylił się forwardNaprzód
40
129126
1376
pochyliłam się,
02:23
and triedwypróbowany to put my fingerpalec
in the palmPalma of her baby'sdziecka handdłoń.
41
131260
3536
żeby włożyć palec w dłoń jej niemowlaka.
02:28
And when I did this,
42
136225
1311
Kiedy to zrobiłam,
02:29
I discoveredodkryty that her babydziecko
was alreadyjuż in rigorrygor.
43
137560
3998
zorientowałam się,
że dziewczynka była już martwa.
02:34
She was stiffsztywny,
44
142249
1754
Zesztywniała,
02:36
and her little, lifelessmartwe handdłoń
was curledZakręcony into itselfsamo.
45
144709
3405
a jej malutka dłoń po śmierci
zacisnęła się w piąstkę.
02:40
She had diedzmarły hoursgodziny before
46
148986
3067
Zmarła kilka godzin wcześniej
02:44
of malnutritionniedożywienie and dehydrationodwodnienie.
47
152759
2187
z odwodnienia i niedożywienia.
02:48
I laterpóźniej learnednauczyli
that as her babydziecko was dyingumierający,
48
156242
2898
Dowiedziałam się później,
że gdy dziecko umierało,
02:51
this youngmłody womankobieta had
been heldtrzymany for two daysdni
49
159164
4322
ta młoda kobieta była
przetrzymywana dwa dni
02:55
by some teenagenastoletni boyschłopcy who were armedzbrojnych
with KalashnikovKałasznikow rifleskarabiny,
50
163510
4736
przez uzbrojonych
w kałasznikowy nastolatków,
03:00
and they were tryingpróbować
to shakepotrząsnąć her down for more moneypieniądze,
51
168270
2530
którzy próbowali wyłudzić
od niej pieniądze.
03:02
moneypieniądze she very clearlywyraźnie did not have.
52
170824
2682
Pieniądze, których ewidentnie nie miała.
03:05
And this is a scenescena that I have confrontedkonfrontowany
53
173807
3341
Widziałam wiele takich
przypadków na terenach
03:09
in warwojna zonesstref the worldświat over;
54
177172
2587
objętych działaniami wojennymi
na całym świecie.
03:12
placesmiejsca where kidsdzieciaki, some as youngmłody
as eightosiem -- they are this bigduży --
55
180435
5313
Widziałam miejsca, gdzie dzieci,
czasem ośmiolatki...Takie małe...
03:18
and those kidsdzieciaki, they have
never been to schoolszkoła.
56
186345
2323
Nigdy nie były w szkole,
03:21
But they have foughtwalczył and they have killedzabity
with automaticAutomatyczne rifleskarabiny.
57
189049
6072
ale brały udział w walkach i zabijały,
strzelając z broni maszynowej.
03:28
Is this just the way the worldświat is?
58
196589
2913
Czy taki rzeczywiście jest nasz świat?
03:32
Some will you tell you
that warwojna is unavoidablynieunikniony humanczłowiek.
59
200451
4349
Niektórzy twierdzą,
że wojna leży w ludzkiej naturze.
03:37
After all, it is as oldstary
as existenceistnienie itselfsamo.
60
205234
3113
W końcu towarzyszy nam
od początku istnienia.
03:41
We say never again, and yetjeszcze it happensdzieje się
again and again and again.
61
209419
6634
Powtarzamy, że nigdy więcej,
a co raz wybucha jakiś konflikt.
03:49
But I will tell you
that I have seenwidziany the absoluteabsolutny worstnajgorszy
62
217232
5731
Widziałam najgorsze z najgorszych krzywd,
03:55
of what we as humanczłowiek beingsIstoty
are capablezdolny of doing to one anotherinne,
63
223671
3773
jakie ludzie są sobie w stanie
wzajemnie wyrządzić,
04:00
and yetjeszcze I still believe
a differentróżne outcomewynik is possiblemożliwy.
64
228222
4405
a mimo to nadal wierzę,
że istnieją inne rozwiązania.
04:05
Do you want to know why?
65
233659
1234
Chcecie wiedzieć czemu?
04:07
Because over 20 yearslat of doing this work,
66
235536
2318
Ponieważ przez 20 lat pracy,
04:09
going in and out of warwojna zonesstref
around the worldświat,
67
237878
2711
podróżowania z jednej strefy wojennej
04:12
I have come to understandzrozumieć
68
240613
2143
do następnej, zrozumiałam,
04:14
that there are aspectsaspekty of this problemproblem
69
242780
1920
że są pewne aspekty konfliktów,
04:16
that we, all of us, as people
occupyingokupowanie this sharedudostępniony spaceprzestrzeń,
70
244724
4078
które my wszyscy, ludzie zajmujący
pewien wspólny obszar,
04:21
that we can changezmiana --
71
249421
2183
możemy zmienić
04:23
not throughprzez forcesiła or coercionprzymus or invasioninwazja,
72
251628
3934
bez użycia siły, nacisku czy inwazji.
04:27
but by simplypo prostu looking at all
of the optionsopcje availabledostępny to us
73
255586
3729
Wystarczy spojrzeć na wszystkie
dostępne nam opcje
04:31
and choosingwybór the oneste that favorprzysługa
peacepokój at the expensekoszt of warwojna,
74
259940
5118
i wybrać rozwiązania pokojowe,
unikając zbrojnych,
04:37
insteadzamiast of warwojna at the expensekoszt of peacepokój.
75
265722
4202
a nie odwrotnie.
04:43
How so?
76
271158
1262
Jak to zrobić?
04:44
Well, I want you to considerrozważać this:
77
272444
1739
Rozważcie proszę co następuje:
04:46
there are at leastnajmniej 800 millionmilion
smallmały armsramiona and lightlekki weaponsBronie
78
274207
5457
co najmniej 800 milionów
sztuk lekkiej broni palnej
04:51
in circulationkrążenie in the worldświat todaydzisiaj.
79
279688
2456
jest dziś w użyciu na świecie.
04:54
The vastogromny majoritywiększość of civilianscywilów,
like that youngmłody babydziecko,
80
282788
3489
Większość cywilów, jak to małe dziecko,
04:58
who are dyingumierający in warwojna zonesstref
around the worldświat,
81
286301
2389
którzy giną w strefach wojennych
na świecie,
05:00
are dyingumierający at the handsręce
of variousróżnorodny armedzbrojnych groupsgrupy
82
288714
2975
umierają z rąk różnych grup zbrojnych,
05:03
who relypolegać on a near-infinitew pobliżu infinite supplyDostawa
of cheaptani, easyłatwo and efficientwydajny weaponsBronie
83
291713
6326
zależnych od dostaw taniej,
skutecznej i prostej w obsłudze broni.
05:10
to raperzepak, threatenzagrażają, intimidatezastraszyć
and brutalizeogłupiać those civilianscywilów
84
298063
4660
Używają jej żeby gwałcić, grozić,
zastraszać i brutalnie traktować
05:14
at everykażdy turnskręcać.
85
302747
1404
tych cywilów na każdym kroku.
05:16
How cheaptani?
86
304937
1151
Za ile to wszystko?
05:18
Well, in some partsCzęści of the worldświat,
87
306112
1616
W niektórych częściach świata
05:19
you can buykupować an AK-AK-47
for as little as 10 dollarsdolarów.
88
307752
4398
możecie kupić AK-47
za nie więcej niż 10 dolarów.
05:24
In manywiele placesmiejsca in whichktóry I have workedpracował,
89
312174
2856
W wielu miejscach, gdzie pracowałam
05:27
it is easierłatwiejsze to get accessdostęp
to an automaticAutomatyczne riflekarabin
90
315621
4497
łatwiej o karabin maszynowy
05:32
than it is to get accessdostęp
to cleanczysty drinkingpicie waterwoda.
91
320142
4121
niż o czystą wodę pitną.
05:37
And so now the importantważny partczęść:
92
325040
1596
A teraz najważniejsza kwestia.
05:39
Can anything be doneGotowe about this?
93
327699
3119
Czy można to jakoś zmienić?
05:43
To answerodpowiedź that questionpytanie,
94
331922
1880
Żeby odpowiedzieć na to pytanie,
05:45
let's take a look
at this mapmapa of the worldświat.
95
333826
2010
przyjrzyjmy się mapie świata.
05:48
And now, let's addDodaj in all of the countrieskraje
that are currentlyobecnie at warwojna,
96
336246
4384
Zaznaczmy wszystkie kraje,
w których obecnie toczy się wojna,
05:53
and the numbernumer of people
who have eitherzarówno diedzmarły
97
341266
2334
oraz dodajmy liczbę jej ofiar,
05:55
or have been displacedwysiedlone
as a resultwynik of that violenceprzemoc.
98
343624
2468
i przesiedleńców.
Szokująca liczba,
05:58
It is a staggeringzdumiewające numbernumer --
99
346116
1396
05:59
more than 40 millionmilion people.
100
347536
2697
to ponad 40 milionów ludzi.
06:02
But you will alsorównież noticeogłoszenie
something elsejeszcze about this mapmapa.
101
350764
2667
Zauważcie, że mapa
pokazuje nam coś jeszcze.
06:05
You will noticeogłoszenie
that mostwiększość of those countrieskraje
102
353455
2120
Większość wyróżnionych państw znajduje się
06:07
are in the GlobalGlobalny SouthPołudniowa.
103
355599
1354
w rejonie globalnego Południa.
06:09
Now, let's look at the countrieskraje
104
357453
2290
Spójrzmy teraz na państwa,
06:11
that are the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy topTop 20 exporterseksporterzy
of smallmały armsramiona in the worldświat.
105
359767
4855
znajdujące się w pierwszej
dwudziestce eksporterów broni.
06:17
And what do we noticeogłoszenie?
106
365559
1242
Co widzimy?
06:19
Well, you see them in greenZielony.
107
367331
1463
Są zaznaczone na zielono.
06:20
You will noticeogłoszenie that those are mostlyprzeważnie
countrieskraje in the GlobalGlobalny NorthPółnoc,
108
368818
3890
Większość z tych krajów należy
do globalnej Północy,
06:24
primarilyprzede wszystkim WesternWestern countrieskraje.
109
372732
1698
są to głównie państwa zachodnie.
06:26
What does this tell us?
110
374454
1216
Co nam to mówi?
06:27
This tellsmówi us that mostwiększość of the people
who are dyingumierający in warwojna
111
375694
3491
Mówi nam, że większość ofiar wojny
06:31
are livingżycie in poorubogi countrieskraje,
112
379209
1903
żyje w państwach ubogich,
06:33
and yetjeszcze mostwiększość of the people
who are profitingzyski from warwojna
113
381136
2814
a większość czerpiących
korzyści z konfliktów
06:36
are livingżycie in richbogaty countrieskraje --
people like you and me.
114
384609
4362
żyje w bogatych państwach, jak ty i ja.
06:41
And then what if we go
beyondpoza smallmały armsramiona for a seconddruga.
115
389804
2802
Weźmy pod uwagę
nie tylko lekką broń palną.
06:44
What if we look at all weaponsBronie
in circulationkrążenie in the worldświat?
116
392630
3224
Co będzie jeśli policzymy wszystką
broń używaną na świecie?
06:47
Who does the biggestnajwiększy businessbiznes?
117
395878
1784
Kto robi na tym największy interes?
06:49
Well, roughlyw przybliżeniu 80 percentprocent of those weaponsBronie
118
397686
2475
Mniej więcej 80 procent tej broni
06:52
come from noneŻaden other
than the fivepięć permanentstały membersczłonków
119
400185
3542
pochodzi z pięciu państw
- stałych członków
06:55
of the UnitedStany Zjednoczone NationsNarodów SecurityBezpieczeństwa CouncilRady,
120
403751
1891
Rady Bezpieczeństwa ONZ
06:57
plusplus GermanyNiemcy.
121
405666
1428
oraz z Niemiec.
06:59
It's shockingwstrząsający, isn't it?
122
407769
1278
Szokujące prawda?
07:01
Now, some of you mightmoc be sayingpowiedzenie
at this momentza chwilę in time,
123
409515
2676
Niektórzy pewnie teraz myślą:
07:04
"Oh yeah, but OK,
hangpowiesić on a seconddruga there ... NuttNutt."
124
412215
3251
"No tak, ale czekaj, czekaj... Nutt".
07:07
(LaughterŚmiech)
125
415490
2205
(Śmiech)
Świetnie wspominam szkołę podstawową.
07:10
GradeGatunek schoolszkoła was spectacularspektakularny for me.
126
418267
1813
07:12
It was, really, a wonderfulwspaniale experiencedoświadczenie.
127
420104
1944
To było naprawdę wspaniałe przeżycie.
07:14
(LaughterŚmiech)
128
422072
2954
(Śmiech)
07:17
But you mightmoc be sayingpowiedzenie to yourselvessię,
129
425420
1842
Może myślicie,
07:19
You know, all of these weaponsBronie
in warwojna zonesstref -- they're not a causeprzyczyna,
130
427286
3348
że cała ta broń w strefach wojennych,
nie jest przyczyną,
07:22
but an effectefekt of the violenceprzemoc
that plaguesplag them
131
430658
2422
a skutkiem przemocy, której doświadczają
07:25
eachkażdy and everykażdy singlepojedynczy day.
132
433104
1484
ci ludzie każdego dnia.
07:26
You know, placesmiejsca like IraqIrak
and AfghanistanAfganistan,
133
434612
2183
W miejscach jak Irak czy Afganistan,
07:28
where they need these weaponsBronie
to be ablezdolny to maintainutrzymać lawprawo and orderzamówienie,
134
436819
3414
gdzie broń jest potrzebna
dla utrzymania porządku,
07:32
promotepromować peacepokój and securitybezpieczeństwo,
to combatwalka terrorterror groupsgrupy --
135
440257
3621
promowania pokoju i bezpieczeństwa,
zwalczania terroryzmu,
07:35
surelypewno this is a good thing.
136
443902
2495
obecność broni jest w porządku.
07:38
Let's take a look at that assumptionzałożenie
for just one momentza chwilę,
137
446773
2688
Przyjrzyjmy się zatem temu stwierdzeniu.
07:41
because you see there has been
a boomBum in the small-armsstrzeleckiej tradehandel
138
449485
3786
Bo w handlu bronią nastąpił boom
07:45
sinceod the startpoczątek of the WarWojny on TerrorTerror.
139
453295
1784
odkąd prowadzimy Wojnę z Terrorem.
07:47
In factfakt, it is a businessbiznes
that has growndorosły threefoldtrzykrotnie
140
455103
3198
W rzeczywistości to biznes,
który rozrósł się trzykrotnie
07:50
over the pastprzeszłość 15 yearslat.
141
458325
1943
w ciągu ostatnich 15 lat.
07:52
And now let's compareporównać that
to the numbernumer of people
142
460688
3557
Porównajmy to teraz z liczbą ludzi,
07:56
who have directlybezpośrednio diedzmarły
in armedzbrojnych conflictkonflikt around the worldświat
143
464269
3826
którzy zginęli bezpośrednio
w konfliktach zbrojnych na świecie
08:00
in that samepodobnie periodokres.
144
468119
1175
w tym samym czasie.
08:01
What do you noticeogłoszenie?
145
469627
1445
Co widzicie?
08:03
Well, you noticeogłoszenie that, in factfakt,
that alsorównież goesidzie up
146
471096
2357
Widzicie, że ta liczba też rośnie,
08:05
roughlyw przybliżeniu three-trzy- to fourfoldczterokrotnie.
147
473477
1611
mniej więcej 3-lub 4-krotnie.
08:07
They basicallygruntownie go up
and endkoniec at the samepodobnie pointpunkt.
148
475112
3665
Obie liczby rosną i spotykają się
w tym samym punkcie.
08:11
Now, we can have a circularokólnik argumentargument here
149
479310
2770
Trafiamy w ten sposób
na błędne koło w rozumowaniu:
08:14
about whetherczy this increasezwiększać
in fatalitiesofiary śmiertelne is a responseodpowiedź
150
482104
4072
czy jest tak, że wzrost liczby ofiar
08:18
to the increasezwiększać of smallmały armsramiona,
or the other way around.
151
486200
3909
wynika ze wzrostu użycia broni,
czy jest odwrotnie?
08:22
But here'soto jest what we should
really take away from this.
152
490133
2496
Jakie wnioski z tego płyną?
08:24
What we should take away from this
153
492653
1660
By je wyciągnąć,
08:26
is that this is a relationshipzwiązek
worthwartość scrutinizingbadających,
154
494337
4418
warto przyjrzeć się tej korelacji.
08:31
especiallyszczególnie when you considerrozważać
that smallmały armsramiona that were shippeddostarczane to IraqIrak
155
499447
4866
Szczególnie jeśli wziąć pod uwagę,
że broń wysłana do Iraku
08:36
for use by the IraqiIracki ArmyArmia,
156
504337
1794
na użytek irackiej armii
08:38
or to SyriaSyria for so-calledtak zwana
moderateumiarkowany oppositionsprzeciw fightersmyśliwce,
157
506155
3247
lub do Syrii dla tzw. umiarkowanych
przeciwników opozycji,
08:41
that those armsramiona, manywiele of them,
are now in the handsręce of ISISISIS;
158
509426
4193
trafiła w ręce ISIS.
08:46
or when you considerrozważać that armsramiona
that were shippeddostarczane to LibyaLibia
159
514096
2740
Broń wysłana do Libii
08:48
are now activelyaktywnie driftingdrifting
acrossprzez the SahelSahelu,
160
516860
2713
krąży teraz po całym Sahelu
08:51
and endingkończący się up with groupsgrupy
like BokoBoko HaramHaram and alglin QaedaKaidy
161
519597
4743
i trafia w ręce grup,
takich jak Boko Haram lub Al-Kaida
08:56
and other militantbojowników groupsgrupy.
162
524364
2705
oraz innych militarnych organizacji.
08:59
And thereinnim lieskłamstwa the problemproblem.
163
527950
1834
Właśnie w tym tkwi cały problem.
09:02
Because, you see,
164
530466
1152
Ponieważ,
09:03
smallmały armsramiona anywheregdziekolwiek
are a menacegroźba everywherewszędzie,
165
531642
5519
broń, gdziekolwiek by się nie znalazła,
wszędzie sieje zagrożenie,
09:09
because theirich first stop
is rarelyrzadko theirich last.
166
537831
4343
ponieważ zwykle przechodzi z rąk do rąk.
09:14
SpendingWydatków on warwojna perza personosoba perza yearrok
167
542904
2416
Roczne wydatki wojenne na osobę
09:17
now amountskwoty to about 249 dollarsdolarów --
168
545344
4045
to obecnie 249 dolarów.
09:21
249 dollarsdolarów perza personosoba,
169
549413
2401
249 dolarów na każdą osobę,
09:23
whichktóry is roughlyw przybliżeniu 12 timesczasy
what we spendwydać on foreignobcy aidpomoc,
170
551838
4939
to mniej więcej 12 razy więcej
niż wydajemy na pomoc zagraniczną,
09:28
moneypieniądze that is used to educatekształcić
and vaccinateszczepić przeciw chorobie childrendzieci
171
556801
3437
czyli środki przeznaczone
na edukację i szczepienia dzieci
09:32
and combatwalka malnutritionniedożywienie
in the GlobalGlobalny SouthPołudniowa.
172
560262
2863
oraz na walkę z niedożywieniem
w krajach globalnego Południa.
09:35
But we can shiftprzesunięcie that balancesaldo.
173
563814
3297
Możemy zmienić tę proporcję.
09:39
How do we do this?
174
567604
1151
Jak to zrobić?
09:40
Well, it is essentiallygłównie a problemproblem
of bothobie supplyDostawa and demandżądanie,
175
568779
2842
To problem związany
zarówno z podażą, jak i popytem,
09:43
so we can tacklesprzęt it from bothobie sidesboki.
176
571645
1943
więc możemy go rozwiązać dwojako.
09:45
On the supplyDostawa sidebok,
177
573993
1670
Rozważając zaopatrzenie,
09:47
we can pushPchać our governmentsrządy
178
575687
3174
możemy naciskać na rządy,
09:50
to adoptprzyjąć internationalmiędzynarodowy armsramiona
transparencyprzezroczystość mechanismsmechanizmy
179
578885
3063
aby przyjęły międzynarodowe mechanizmy
jawności w obrocie bronią,
09:53
like the ArmsRamiona TradeHandlu TreatyTraktat,
180
581972
1801
jak np. Traktat o handlu bronią,
09:55
whichktóry makesczyni it so that richbogaty countrieskraje
have to be more accountableodpowiedzialny
181
583797
3767
nakładający na bogate państwa
odpowiedzialność za to,
09:59
for where theirich armsramiona are going
182
587588
1675
gdzie trafia ich broń
10:01
and what theirich armsramiona mightmoc be used for.
183
589287
2399
i do czego może być wykorzystana.
10:03
Here in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa,
184
591710
1265
Tu w Stanach,
10:04
the largestNajwiększa arms-exportingEksport broni countrykraj
in the worldświat by fardaleko,
185
592999
4617
które są obecnie największym
eksporterem broni na świecie,
10:09
PresidentPrezydent ObamaObama has rightlysłusznie signedpodpisany
the ArmsRamiona TradeHandlu TreatyTraktat,
186
597640
3925
prezydent Obama słusznie podpisał
Traktat o handlu bronią,
10:13
but noneŻaden of it takes effectefekt,
it isn't bindingwiązania,
187
601589
2561
ale dokument nie ma mocy prawnej,
nie jest wiążący
10:16
untilaż do it is approvedzatwierdzony
and ratifiedratyfikowany by the SenateSenat.
188
604174
3509
dopóki Senat go nie ratyfikuje.
10:20
This is where we need
to make our voicesgłosy heardsłyszał.
189
608865
2954
Musimy zatem sprawić,
żeby tam nas usłyszano.
10:23
You know, the curbingograniczenie of smallmały armsramiona --
190
611843
3714
Ograniczanie obrotu bronią
10:27
it's not going to solverozwiązać
the problemproblem of warwojna.
191
615581
2802
nie rozwiąże problemu wojny.
10:30
IncreasedZwiększona controlkontrola mechanismsmechanizmy
won'tprzyzwyczajenie solverozwiązać that problemproblem.
192
618407
3282
Zwiększanie mechanizmów kontroli
też nie rozwiąże tego problemu.
10:33
But it's an importantważny stepkrok
in the right directionkierunek.
193
621713
3247
Ale jest to ważny krok w dobrym kierunku.
10:36
And it's up to all of us
who liverelacja na żywo in those richbogaty countrieskraje
194
624984
2873
A od nas zależy, ludzi
mieszkających w krajach bogatych,
żeby zmiana mogła nastąpić.
10:39
to make changezmiana here.
195
627881
1810
10:41
What about on the demandżądanie sidebok?
196
629994
3209
A co z popytem?
10:45
You know, there are generationspokolenia
around the worldświat
197
633227
2753
Na całym świecie, dzięki wojnie,
10:48
who are beingistota lostStracony to warwojna.
198
636004
2056
żyją "stracone pokolenia".
10:51
It is possiblemożliwy to disruptzakłócać
that cyclecykl of violenceprzemoc
199
639202
2991
Możemy przerwać ten krąg przemocy,
10:54
with investmentsinwestycje in educationEdukacja,
in strengtheningwzmocnienie the rulereguła of lawprawo
200
642217
3993
inwestując w edukację,
wzmacnianie praworządności
10:58
and in economicgospodarczy developmentrozwój,
especiallyszczególnie for womenkobiety.
201
646234
2381
i rozwój ekonomiczny, szczególnie kobiet.
11:00
I have personallyosobiście seenwidziany
202
648639
1628
Osobiście widziałam,
11:02
just how incrediblyniewiarygodnie powerfulpotężny
those kindsrodzaje of effortsstarania can be
203
650291
3041
jak tego typu działania przynoszą
niesamowite efekty
11:05
around the worldświat.
204
653356
1334
na całym świecie.
11:07
But here'soto jest the thing:
205
655458
1376
Ale rzecz w tym,
11:08
they take time,
206
656858
1408
że zajmują one dużo czasu.
11:10
whichktóry meansznaczy for you as individualsosoby prywatne,
if you want to give,
207
658290
4039
Jeżeli chcecie wesprzeć
takie działania indywidualnie,
11:14
please, by all meansznaczy do it.
208
662353
1707
proszę, róbcie to, jak najbardziej.
11:16
But know that how you give
is just as importantważny
209
664084
3563
Ale pamiętajce, że to jak pomagacie
jest równie ważne
11:19
as how much you give.
210
667671
2007
jak to ile ofiarujecie.
11:22
RegularRegularne contributionsskładki
like monthlymiesięczny contributionsskładki
211
670147
2445
Regularne donacje, jak miesięczne,
11:24
are a fardaleko more effectiveefektywny way of givingdający,
212
672616
3288
są o wiele skuteczniejszą pomoca,
11:27
because they allowdopuszczać
humanitarianhumanitarny organizationsorganizacje
213
675928
2713
ponieważ umożliwiają
organizacjom humanitarnym
11:30
to properlyprawidłowo planplan and be investedzainwestowany
over the long termsemestr,
214
678665
4325
zaplanowanie wydatków
w dłuższej perspektywie czasowej,
11:35
and to be presentteraźniejszość in the liveszyje of familiesrodziny
who have been affectedafektowany by warwojna,
215
683014
5625
pomagają trwać przy rodzinach
dotkniętych wojnami,
11:40
warswojny that manywiele of us, franklyszczerze,
all too quicklyszybko forgetzapomnieć.
216
688663
4236
o których wielu z nas za szybko zapomina.
11:45
When I first got on that planesamolot
for SomaliaSomalia as a youngmłody doctorlekarz,
217
693939
5360
Kiedy po raz pierwszy jako młoda lekarka
wsiadłam do tego samolotu do Somalii,
11:52
I had no ideapomysł what it meantOznaczało
to liverelacja na żywo with warwojna.
218
700942
3297
nie miałam pojęcia
co znaczy żyć w czasie wojny.
11:57
But I can tell you that I know
what it meansznaczy now.
219
705519
2402
Teraz wiem co to oznacza.
12:00
And I know what it meansznaczy
220
708636
2345
I wiem jak to jest
12:03
to liekłamstwo in bedłóżko in the pitch-blackczarny jak smoła night
221
711529
4175
leżeć w łóżku w ciemną noc
12:08
and listen to that hauntingNawiedzony dom
"pop-pop-pop-pop-poppop pop pop pop pop!"
222
716684
3643
i słuchać tego przerażającego:
"rat-tat-tat-tat-tat!",
12:13
of automaticAutomatyczne gunfireobstrzał,
223
721295
1619
dźwięku broni maszynowej,
12:16
and wondercud with absoluteabsolutny dreadstrach
224
724002
2423
i w totalnym lęku myśleć,
12:19
how manywiele minutesminuty I have left
untilaż do it will be right on topTop of me.
225
727298
3587
ile minut jeszcze zanim strzały
zadźwięczą tuż nade mną.
12:23
I can tell you that it is a terrifyingprzerażający
and agonizingbolesny fearstrach,
226
731556
5037
To okropny oraz wykańczający strach.
12:28
one that millionsmiliony of people
around the worldświat are forcedwymuszony to confrontkonfrontować
227
736617
4357
Strach, który przeżywają
miliony ludzi na całym świecie
12:32
eachkażdy and everykażdy singlepojedynczy day,
228
740998
2166
każdego dnia,
12:35
especiallyszczególnie childrendzieci.
229
743188
1333
a szczególnie dzieci.
12:37
Over the yearslat of doing this work,
230
745417
2740
Niestety przez lata
wykonywania swojej pracy,
12:40
unfortunatelyNiestety, warwojna has killedzabity
fardaleko too manywiele people closeblisko to me.
231
748181
5112
wojna zabrała zbyt wiele bliskich mi osób.
12:46
And on at leastnajmniej a couplepara of occasionsokazje,
232
754277
2976
I przynajmniej kilka razy,
12:49
warwojna has very nearlyprawie killedzabity me as well.
233
757277
2770
prawie zabrała i mnie.
12:53
But I firmlymocno believe,
234
761309
4874
Ale mocno wierzę,
12:58
whichktóry is why I get up and do
what I do everykażdy singlepojedynczy day,
235
766207
2777
pewnie dlatego wstaję codziennie rano
i robię to co robię,
13:01
that we can make differentróżne choiceswybory here.
236
769786
2728
że możemy dokonać innych wyborów.
13:05
Because you see, warwojna is oursnasz,
237
773284
2819
Bo wiecie,
wojna to ludzka rzecz.
13:08
as humanczłowiek beingsIstoty.
238
776127
1579
13:09
We buykupować it, sellSprzedać it, spreadrozpiętość it and wagegaża it.
239
777730
3612
Kupujemy ją, sprzedajemy,
szerzymy i zarabiamy na niej.
13:13
We are thereforew związku z tym
not powerlessbezsilny to solverozwiązać it.
240
781960
3699
Nie jesteśmy zatem wobec niej bezsilni.
13:18
On the contraryprzeciwnie,
241
786569
1671
Wręcz przeciwnie,
13:20
we are the only oneste who can.
242
788264
2951
jesteśmy jedynymi,
którzy mogą coś z nią zrobić.
13:23
Thank you very much, and I want
to wishżyczenie you the greatestnajwiększy successpowodzenie.
243
791731
3110
Bardzo dziękuję
i życzę wam wielkich sukcesów.
(Brawa)
13:26
(ApplauseAplauz)
244
794865
6874
Translated by Małgorzata Jędrocha
Reviewed by Lena Gorska

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Samantha Nutt - Doctor, writer and humanitarian
Samantha Nutt envisions a world where no child knows war.

Why you should listen

Samantha Nutt is a leading authority on the civilian impact of war and a bestselling author. A medical doctor and the founder of the international humanitarian organizations War Child USA and War Child Canada, Dr. Nutt has worked with children and their families at the frontline of many of the world's major crises -- from Iraq to Afghanistan, Somalia to the Democratic Republic of Congo, and Sierra Leone to Darfur, Sudan. With a career that has spanned more than two decades and dozens of conflict zones, her international work has benefited millions of war-affected children globally.

Dr. Nutt writes and speaks about war, international aid and foreign policy. Her work has been published by a variety of print and online media, including the Globe and Mail, Huffington Post, Reuters, Maclean's Magazine and many others. She regularly appears on news shows discussing foreign affairs and is a panelist on CBC's flagship news program, The National. Dr. Nutt's critically-acclaimed book, Damned Nations: Greed, Guns, Armies and Aid, was a bestseller. 

Dr. Nutt is a recipient of the Order of Canada, Canada's highest civilian honour, and has been recognized as a Young Global Leader by the World Economic Forum. She is a staff physician at Women's College Hospital in Toronto and an assistant professor of Medicine at the University of Toronto. She holds a degree in medicine from McMaster University and post graduate degrees from the London School of Hygiene and Tropical Medicine (University of London) and the University of Toronto. Dr. Nutt is also a member of the Royal College of Physicians and Surgeons of Canada, as well as the Canadian College of Family Practice.

More profile about the speaker
Samantha Nutt | Speaker | TED.com