ABOUT THE SPEAKER
Julian Assange - Whistleblower
Internet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct.

Why you should listen

You could say Australian-born Julian Assange has swapped his long-time interest in network security flaws for the far-more-suspect flaws of even bigger targets: governments and corporations. Since his early 20s, he has been using network technology to prod and probe the vulnerable edges of administrative systems, but though he was a computing hobbyist first (in 1991 he was the target of hacking charges after he accessed the computers of an Australian telecom), he's now taken off his "white hat" and launched a career as one of the world's most visible human-rights activists.

He calls himself "editor in chief." He travels the globe as its spokesperson. Yet Assange's part in WikiLeaks is clearly dicier than that: he's become the face of creature that, simply, many powerful organizations would rather see the world rid of. His Wikipedia entry says he is "constantly on the move," and some speculate that his role in publishing decrypted US military video has put him in personal danger. A controversial figure, pundits debate whether his work is reckless and does more harm than good. Amnesty International recognized him with an International Media Award in 2009.

Assange studied physics and mathematics at the University of Melbourne. He wrote Strobe, the first free and open-source port scanner, and contributed to the book Underground: Tales of Hacking, Madness and Obsession on the Electronic Frontier.

More profile about the speaker
Julian Assange | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2010

Julian Assange: Why the world needs WikiLeaks

Julian Assange: Dlaczego świat potrzebuje WikiLeaks

Filmed:
2,716,210 views

Kontrowersyjna strona WikiLeaks zbiera i publikuje ściśle tajne dokumenty i filmy. Julian Assange, założyciel strony, który podobno jest poszukiwany za podważanie autorytetu władz USA, rozmawia z Chrisem Andersonem z TED o tym, jak funkcjonuje strona i jakie są jej osiągnięcia - - oraz o tym, co osobiście go motywuje. Wywiad zawiera materiał filmowy z niedawnego ataku żołnierzy amerykańskich w Bagdadzie.
- Whistleblower
Internet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
ChrisChris AndersonAnderson: JulianJulian, welcomeWitamy.
0
0
2000
Chris Anderson: Julian, witam.
00:17
It's been reportedzgłaszane that WikiLeaksWikiLeaks, your babydziecko,
1
2000
2000
Mówi się, że Twoje dziecko, WikiLeaks,
00:19
has, in the last fewkilka yearslat
2
4000
2000
w ostatnich dwóch latach
00:21
has releasedwydany more classifiedsklasyfikowane documentsdokumenty
3
6000
3000
udostępniło więcej tajnych dokumentów
00:24
than the restodpoczynek of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy mediagłoska bezdźwięczna combinedłączny.
4
9000
2000
niż cała reszta medów na świecie razem wziętych.
00:26
Can that possiblymożliwie be trueprawdziwe?
5
11000
2000
Czy możliwe, że to prawda?
00:28
JulianJulian AssangeAssange: Yeah, can it possiblymożliwie be trueprawdziwe?
6
13000
2000
Julian Assange: Właśnie, czy możliwe, że to prawda?
00:30
It's a worrymartwić się -- isn't it? -- that the restodpoczynek of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy mediagłoska bezdźwięczna
7
15000
3000
To martwi -- nie sądzisz? -- że wszytskie inne media na świecie
00:33
is doing suchtaki a badzły jobpraca
8
18000
2000
tak źle się spisują,
00:35
that a little groupGrupa of activistsaktywiści
9
20000
2000
że mała grupka aktywistów
00:37
is ablezdolny to releasewydanie more
10
22000
2000
może udostępnić więcej
00:39
of that typerodzaj of informationInformacja
11
24000
2000
informacji tego typu
00:41
than the restodpoczynek of the worldświat pressnaciśnij combinedłączny.
12
26000
2000
niż cała prasa światowa razem wzięta.
00:43
CACA: How does it work?
13
28000
2000
CA: Jak to działa?
00:45
How do people releasewydanie the documentsdokumenty?
14
30000
3000
Jak ludzie udostępniają dokumenty?
00:48
And how do you securebezpieczne theirich privacyPrywatność?
15
33000
3000
I jak chronicie ich prywatność?
00:51
JAJA: So these are -- as fardaleko as we can tell --
16
36000
2000
JA: To są -- na tyle, na ile możemy to stwierdzić --
00:53
classicalklasyczny whistleblowersosób zgłaszających przypadki naruszenia,
17
38000
2000
klasyczni donosiciele.
00:55
and we have a numbernumer of wayssposoby for them
18
40000
2000
Udostępniamy im kilka sposobów
00:57
to get informationInformacja to us.
19
42000
2000
na dostarczenie informacji.
00:59
So we use this state-of-the-artstate-of-the-art encryptionszyfrowanie
20
44000
2000
Używamy najnowszych metod szyfrowania
01:01
to bounceBounce stuffrzeczy around the InternetInternet, to hideukryć trailsSzlaki turystyczne,
21
46000
2000
aby przemieszczać dane w internecie, ukrywać ślady,
01:03
passprzechodzić it throughprzez legalprawny jurisdictionsjurysdykcjami
22
48000
2000
wykorzystujemy jurysdykcje,
01:05
like SwedenSzwecja and BelgiumBelgia
23
50000
3000
takie, jak Szwecja i Belgia,
01:08
to enactuchwalenie those legalprawny protectionszabezpieczenia.
24
53000
3000
aby zapewnić ochronę prawną.
01:12
We get informationInformacja in the mailPoczta,
25
57000
2000
Informacje dostajemy mailem,
01:14
the regularregularny postalpocztowy mailPoczta,
26
59000
3000
zwykłą pocztą,
01:17
encryptedszyfrowane or not,
27
62000
2000
zaszyfrowane lub nie,
01:19
vetkształcenia i szkolenia zawodowego it like a regularregularny newsAktualności organizationorganizacja, formatformat it --
28
64000
3000
sprawdzamy je jak standardowa organizacja prasowa, formatujemy --
01:22
whichktóry is sometimesczasami something that's quitecałkiem hardciężko to do,
29
67000
3000
co czasem jest nie lada problemem,
01:25
when you're talkingmówić about
30
70000
2000
mówimy tu o gigantycznych
01:27
giantogromny databasesbaz danych of informationInformacja --
31
72000
2000
bazach danych informacji --
01:29
releasewydanie it to the publicpubliczny
32
74000
2000
publikujemy,
01:31
and then defendbronić ourselvesmy sami
33
76000
2000
a później się bronimy
01:33
againstprzeciwko the inevitablenieunikniony legalprawny and politicalpolityczny attacksataki.
34
78000
3000
przeciw nieuniknionym atakom prawnym i politycznym.
01:36
CACA: So you make an effortwysiłek to ensurezapewnić
35
81000
2000
CA: Więc zadajecie sobie trud sprawdzenia,
01:38
the documentsdokumenty are legitimateprawowity,
36
83000
2000
czy dokumenty są wiarygodne.
01:40
but you actuallytak właściwie
37
85000
2000
Ale w istocie
01:42
almostprawie never know who the identitytożsamość of the sourceźródło is?
38
87000
3000
prawie nigdy nie znacie tożsamości informatora.
01:45
JAJA: That's right, yeah. Very rarelyrzadko do we ever know,
39
90000
3000
JA: Tak, dokładnie. Bardzo rzadko wiemy kto to.
01:49
and if we find out at some stageetap
40
94000
3000
I jeśli dowiadujemy się na którymś etapie,
01:52
then we destroyzniszczyć that informationInformacja as soonwkrótce as possiblemożliwy.
41
97000
3000
unicestwiamy takie informacje najszybciej jak się da.
01:55
(PhoneTelefon ringpierścień) God damncholerny it.
42
100000
2000
(Dzwoni telefon) Cholera.
01:57
(LaughterŚmiech)
43
102000
4000
(Śmiech)
02:01
CACA: I think that's the CIACIA askingpytając what the codekod is
44
106000
2000
CA: To chyba CIA pyta się o hasło potrzebne
02:03
for a TEDTED membershipczłonkostwo.
45
108000
2000
do założenia konta w TED.
02:05
(LaughterŚmiech)
46
110000
3000
(Śmiech)
02:08
So let's take [an] exampleprzykład, actuallytak właściwie.
47
113000
2000
Właściwie, weźmy jakiś prawdziwy przykład.
02:10
This is something
48
115000
2000
To jest coś,
02:12
you leakedwyciekły a fewkilka yearslat agotemu.
49
117000
2000
co ujawniliście parę lat temu.
02:14
If we can have this documentdokument up ...
50
119000
2000
Jeśli mogę prosić o ten dokument...
02:16
So this was a storyfabuła in KenyaKenia a fewkilka yearslat agotemu.
51
121000
2000
Ta historia wydarzyła się parę lat temu w Kenii.
02:18
Can you tell us what you leakedwyciekły and what happenedstało się?
52
123000
3000
Czy możesz powiedzieć nam, co ujawniłeś i co się stało?
02:21
JAJA: So this is the KrollKroll ReportRaport.
53
126000
2000
JA: To jest tzw. Raport Krolla (Kroll Report).
02:23
This was a secretsekret intelligenceinteligencja reportraport
54
128000
3000
Był to raport tajnych służb
02:26
commissioneddo służby by the KenyanKenijski governmentrząd
55
131000
2000
zlecony przez kenijski rząd,
02:28
after its electionwybór in 2004.
56
133000
3000
po jego wybraniu w 2004 roku.
02:31
PriorPrzed to 2004, KenyaKenia was ruledrządzony
57
136000
2000
Przed rokiem 2004, Kenią rządził
02:33
by DanielDaniel arapARAP MoiMoi
58
138000
2000
Daniel arap Moi,
02:35
for about 18 yearslat.
59
140000
2000
przez około 18 lat.
02:37
He was a softmiękki dictatordyktator of KenyaKenia.
60
142000
3000
Był kenijskim soft-dyktatorem.
02:40
And when KibakiKibaki, kenijski polityk got into powermoc --
61
145000
2000
I kiedy Kibaki doszedł do władzy --
02:42
throughprzez a coalitionkoalicja of forcessiły that were tryingpróbować
62
147000
2000
poprzez koalicję sił,
02:44
to cleanczysty up corruptionkorupcja in KenyaKenia --
63
149000
2000
które próbowały uprzątnąć korupcję w Kenii --
02:46
they commissioneddo służby this reportraport,
64
151000
2000
zlecono wykonanie tego raportu,
02:48
spentwydany about two millionmilion poundsfunty
65
153000
2000
który wraz z jeszcze jednym, powiązanym raportem,
02:50
on this and an associatedpowiązany reportraport.
66
155000
2000
kosztował około 2 milionów funtów.
02:52
And then the governmentrząd satsob on it
67
157000
3000
Kiedy rząd położył rękę na dokumencie,
02:55
and used it for politicalpolityczny leveragewpływ on MoiMoi,
68
160000
2000
użył go do wywarcia wpływu politycznego na Moi,
02:57
who was the richestnajbogatszy man --
69
162000
2000
który był najbogatszym człowiekiem
02:59
still is the richestnajbogatszy man -- in KenyaKenia.
70
164000
3000
-- który nadal jest najbogatszym człowiekiem -- w Kenii.
03:02
It's the HolyŚwięty GrailGraal of KenyanKenijski journalismdziennikarstwo.
71
167000
3000
To Święty Graal kenijskiego dziennikarstwa.
03:05
So I wentposzedł there in 2007,
72
170000
3000
Więc pojechałem tam w 2007 roku
03:08
and we managedzarządzane to get holdutrzymać of this
73
173000
2000
i udało nam się zdobyć ten raport
03:10
just priorwcześniejszy to the electionwybór --
74
175000
2000
zaraz przed wyborami --
03:12
the nationalkrajowy electionwybór, DecemberGrudnia 28.
75
177000
3000
-- wyborami powszechnymi z 28 grudnia.
03:17
When we releasedwydany that reportraport,
76
182000
3000
Kiedy udostępniliśmy raport,
03:20
we did so threetrzy daysdni after the newNowy presidentprezydent, KibakiKibaki, kenijski polityk,
77
185000
3000
a stało się to trzy dni po wyborze nowego prezydenta, Kibaki,
03:23
had decidedzdecydowany to palPAL up with
78
188000
2000
który zdecydował zaprzyjaźnić się
03:25
the man that he was going to cleanczysty out,
79
190000
2000
z człowiekiem, którego miał oczyścić z zarzutów,
03:27
DanielDaniel arapARAP MoiMoi,
80
192000
2000
Danielem arap Moi.
03:29
so this reportraport then
81
194000
3000
To wtedy raport
03:32
becamestał się a deadnie żyje albatrossAlbatross
82
197000
2000
stał się kłopotliwym ciężarem
03:34
around PresidentPrezydent Kibaki'sKibaki, kenijski polityk firmy neckszyja.
83
199000
3000
dla prezydenta Kibaki.
03:38
CACA: And -- I mean, to cutciąć a long storyfabuła shortkrótki --
84
203000
3000
CA: I -- w skrócie --
03:41
wordsłowo of the reportraport leakedwyciekły into KenyaKenia,
85
206000
3000
treść dokumentu przeciekła do Kenii,
03:44
not from the officialurzędnik mediagłoska bezdźwięczna, but indirectlypośrednio,
86
209000
3000
nie poprzez oficjalne media, ale nieoficjalnie.
03:47
and in your opinionopinia, it actuallytak właściwie shiftedprzesunięty the electionwybór.
87
212000
3000
I twoim zdaniem, to zmieniło bieg wyborów.
03:50
JAJA: Yeah. So this becamestał się frontz przodu pagestrona of the GuardianOpiekun
88
215000
3000
JA: Tak. Sprawa dostała się na okładkę Guardiana,
03:53
and was then printedwydrukowane in all the surroundingotaczający countrieskraje of KenyaKenia,
89
218000
3000
a następnie została przedrukowana we wszytskich państwach
03:56
in TanzanianTanzanii and SouthPołudniowa AfricanAfrykańska pressnaciśnij.
90
221000
3000
sąsiadujących z Kenią, w prasie tanzańskiej i południowoafrykańskiej.
03:59
And so it cameoprawa ołowiana witrażu in from the outsidena zewnątrz.
91
224000
2000
Tak informacje dotarły z zewnątrz.
04:01
And that, after a couplepara of daysdni,
92
226000
2000
A to, po kilku dniach,
04:03
madezrobiony the KenyanKenijski pressnaciśnij feel safebezpieczny to talk about it.
93
228000
2000
sprawiło, że kenijska prasa poczuła, że może bezpiecznie o tym mówić.
04:05
And it ranpobiegł for 20 nightsnoce straightproste on KenyanKenijski TVTELEWIZOR,
94
230000
3000
I tak, przez 20 dni kenijska telewizja emitowała wiadomości,
04:08
shiftedprzesunięty the votegłosować by 10 percentprocent,
95
233000
3000
które, według raportu kenijskiego wywiadu,
04:11
accordingwedług to a KenyanKenijski intelligenceinteligencja reportraport,
96
236000
2000
zmieniły liczbę głosów o 10 procent,
04:13
whichktóry changedzmienione the resultwynik of the electionwybór.
97
238000
2000
co zaważyło o wyniku wyborów.
04:15
CACA: WowWow, so your leaknieszczelność
98
240000
2000
CA: Wow, czyli twój przeciek
04:17
really substantiallyw zasadzie changedzmienione the worldświat?
99
242000
2000
naprawdę dokonał zmian na świecie?
04:19
JAJA: YepTak.
100
244000
2000
JA: Tak.
04:21
(ApplauseAplauz)
101
246000
4000
(Oklaski)
04:25
CACA: Here'sTutaj jest -- We're going to just showpokazać
102
250000
2000
CA: Tutaj -- Pokażemy
04:27
a shortkrótki clipspinacz from this
103
252000
3000
krótki fragment sfilmowanego
04:30
BaghdadBagdad airstrikenalot videowideo.
104
255000
2000
nalotu na Bagdad.
04:32
The videowideo itselfsamo is longerdłużej,
105
257000
2000
Cały film jest dłuższy.
04:34
but here'soto jest a shortkrótki clipspinacz.
106
259000
2000
Ale tutaj mamy krótki fragment.
04:36
This is -- this is intenseintensywny materialmateriał, I should warnostrzec you.
107
261000
3000
To jest -- ostrzegam, że to jest drastyczny materiał.
04:39
RadioRadia: ... just fuckin'fuckin ', oncepewnego razu you get on 'emim just openotwarty 'emim up.
108
264000
3000
Radio: ...po prostu k**, jak ich dostaniesz, strzelaj.
04:42
I see your elementelement, uh, got about fourcztery HumveesHumvees, uh, out alongwzdłuż ...
109
267000
4000
Widzę cel, z czetry samochody, wzdłuż...
04:46
You're clearjasny. All right. FiringWypalania.
110
271000
3000
Czysto. Dobra, strzelam.
04:49
Let me know when you've got them. Let's shootstrzelać.
111
274000
3000
Daj znać, kiedy ich będziesz miał. Strzelamy.
04:52
LightŚwiatło 'emim all up.
112
277000
2000
Oświetl ich.
04:54
C'monC'mon, fireogień!
113
279000
2000
No już, strzelaj!
04:56
(MachineMaszyny gunpistolet fireogień)
114
281000
3000
(Strzały z karabinu maszynowego)
04:59
Keep shootstrzelać 'n'n. Keep shootstrzelać 'n'n.
115
284000
3000
Strzelaj dalej. Strzelaj dalej.
05:02
(MachineMaszyny gunpistolet fireogień)
116
287000
3000
(Strzały z karabinu maszynowego)
05:05
Keep shootstrzelać 'n'n.
117
290000
3000
Strzelaj dalej.
05:08
HotelHotel ... BushmasterBushmaster Two-Six2-6, BushmasterBushmaster Two-Six2-6,
118
293000
2000
Hotel...Bushmaster Dwa-Sześcć, Bushmaster Dwa-Sześć,
05:10
we need to moveruszaj się, time now!
119
295000
2000
musimy się ruszyć, teraz!
05:12
All right, we just engagedzaręczony all eightosiem individualsosoby prywatne.
120
297000
3000
Dobrze, nawiązaliśmy walkę z ośmioma osobnikami.
05:15
Yeah, we see two birdsptaki [helicoptershelikoptery], and we're still firingwypalania.
121
300000
3000
Tak, widzimy dwa ptaszki [helikoptery], ciągle strzelamy.
05:18
RogerRoger. I got 'emim.
122
303000
2000
Roger. Mam ich.
05:20
Two-Six2-6, this is Two-Six2-6, we're mobilemobilny.
123
305000
2000
Dwa-Sześć, tu Dwa-Sześć, manewrujemy.
05:22
OopsOops, I'm sorry. What was going on?
124
307000
2000
Ups, przepraszam. Co się stało?
05:24
God damncholerny it, KyleKyle. All right, hahahahahaha. I hittrafienie 'emim.
125
309000
2000
Cholera, Kyle. Dobra, hahaha, trafiłem ich.
05:29
CACA: So, what was the impactwpływ of that?
126
314000
3000
CA: Jakie były konsekwencje?
05:32
JAJA: The impactwpływ on the people who workedpracował on it
127
317000
3000
JA: Dla ludzi, którzy pracowali nad tym projektem,
05:35
was severesilny.
128
320000
2000
poważne.
05:37
We endedzakończyło się up sendingwysyłanie two people to BaghdadBagdad
129
322000
2000
Ostatecznie wysłaliśmy dwóch ludzi do Bagdadu,
05:39
to furtherdalej researchBadania that storyfabuła.
130
324000
2000
żeby dalej badali ten temat.
05:41
So this is just the first of threetrzy attacksataki
131
326000
3000
To jest tylko pierwszy z trzech ataków,
05:44
that occurredwystąpił in that scenescena.
132
329000
2000
które nastąpiły w tej scenie.
05:46
CACA: So, I mean, 11 people diedzmarły in that attackatak, right,
133
331000
2000
CA: A w ataku zginęło 11 osób,
05:48
includingwłącznie z two ReutersReuters employeespracowników?
134
333000
2000
włączając dwóch pracowników Reutersa?
05:50
JAJA: Yeah. Two ReutersReuters employeespracowników,
135
335000
2000
JA: Tak. Dwóch pracowników Reutersa,
05:52
two youngmłody childrendzieci were woundedranny.
136
337000
3000
a dwoje małych dzieci odniosło obrażenia.
05:55
There were betweenpomiędzy 18 and 26 people killedzabity all togetherRazem.
137
340000
3000
W sumie zabito około 18 do 26 ludzi.
05:58
CACA: And releasingzwolnienie this causedpowodowany
138
343000
2000
CA: A publikacja tego materiału
06:00
widespreadrozpowszechniony outrageskandal.
139
345000
2000
wywołała powszechne oburzenie.
06:02
What was the keyklawisz elementelement of this
140
347000
2000
Co , twoim zdaniem, było tym kluczowym elementem,
06:04
that actuallytak właściwie causedpowodowany the outrageskandal, do you think?
141
349000
3000
który wywołał oburzenie?
06:07
JAJA: I don't know. I guessodgadnąć people can see
142
352000
2000
JA: Nie wiem, chyba ludzie dostrzegają
06:09
the grossobrzydliwy disparityróżnica in forcesiła.
143
354000
3000
olbrzymią różnicę sił.
06:12
You have guys walkingpieszy in a relaxedzrelaksowany way down the streetulica,
144
357000
2000
Widać ludzi idących sobie spokojnie ulicą,
06:14
and then an ApacheApache helicopterśmigłowiec sittingposiedzenie up at one kilometerkilometr
145
359000
3000
a w chwilę później, w rogu, helikopter,
06:17
firingwypalania 30-millimeter-milimetr cannonarmaty shellsmuszle
146
362000
2000
strzelający do wszystkich
06:19
on everyonekażdy --
147
364000
2000
30-milimetrowymi pociskami --
06:21
looking for any excusepretekst to do so --
148
366000
3000
szukający wymówki dla tego, co robi --
06:24
and killingzabicie people rescuingratowanie the woundedranny.
149
369000
2000
i zabija ludzi pomagających rannym.
06:26
And there was two journalistsdziennikarze involvedzaangażowany that clearlywyraźnie weren'tnie były insurgentspowstańców
150
371000
3000
I tych dwóch dziennikarzy przypadkowo wciągniętych w zamieszanie,
06:29
because that's theirich full-timepełny etat jobpraca.
151
374000
2000
którzy na pewno nie byli rebeliantami, po prostu taką mają pracę.
06:33
CACA: I mean, there's been this U.S. intelligenceinteligencja analystanalityk,
152
378000
3000
CA: Ale w USA aresztowano
06:36
BradleyBradley ManningZałogi, arrestedaresztowany,
153
381000
2000
analityka wywiadu, Bradleya Manninga.
06:38
and it's allegedrzekome that he confessedprzyznał się in a chatczat roompokój
154
383000
3000
I rzekomo przyznał podczas rozmowy na chacie,
06:41
to have leakedwyciekły this videowideo to you,
155
386000
3000
że przekazał ci to nagranie
06:44
alongwzdłuż with 280,000
156
389000
2000
razem z 280,000
06:46
classifiedsklasyfikowane U.S. embassyAmbasada cablesKable.
157
391000
2000
tajnych dokumentów z ambasady USA.
06:48
I mean, did he?
158
393000
3000
On to zrobił?
06:51
JAJA: We have deniedodmówiono receivingodbieranie those cablesKable.
159
396000
2000
JA: Odmówiliśmy przyjęcia tych dokumentów.
06:53
He has been chargednaładowany,
160
398000
2000
Jakieś pięc dni temu
06:55
about fivepięć daysdni agotemu,
161
400000
2000
został oskarżony
06:57
with obtaininguzyskanie 150,000 cablesKable
162
402000
3000
o posiadanie 150,000 dokumentów
07:00
and releasingzwolnienie 50.
163
405000
2000
i przekazanie 50 w niepowołane ręce.
07:02
Now, we had releasedwydany,
164
407000
3000
Udostępniliśmy
07:05
earlywcześnie in the yearrok,
165
410000
2000
na początku tego roku
07:07
a cablekabel from the ReykjavikReykjavik U.S. embassyAmbasada,
166
412000
3000
dokument z ambasady USA w Rejkiawiku.
07:11
but this is not necessarilykoniecznie connectedpołączony.
167
416000
2000
Ale to nie musi mieć związku.
07:13
I mean, I was a knownznany visitorgość of that embassyAmbasada.
168
418000
2000
Mam na myśli to, że byłem częstym gościem tej ambasady.
07:15
CACA: I mean, if you did receiveotrzymać thousandstysiące
169
420000
2000
CA: Jeśli otrzymałeś te tysiące
07:17
of U.S. embassyAmbasada diplomaticdyplomatyczne cablesKable ...
170
422000
3000
dokumentów z ambasady USA...
07:20
JAJA: We would have releasedwydany them. (CACA: You would?)
171
425000
2000
JA: Już byśmy je opublikowali. (CA: Czyżby?)
07:22
JAJA: Yeah. (CACA: Because?)
172
427000
3000
JA: Tak. (CA: Dlaczego?)
07:25
JAJA: Well, because these sortsortować of things
173
430000
2000
JA: Ponieważ tego typu informacje
07:27
revealodsłonić what the trueprawdziwe statestan
174
432000
3000
ujawniają prawdziwy stan,
07:30
of, say,
175
435000
2000
powiedzmy,
07:32
ArabEmiraty governmentsrządy are like,
176
437000
2000
tego, jakie są arabskie rządy,
07:34
the trueprawdziwe human-rightspraw człowieka abusesnadużyć in those governmentsrządy.
177
439000
3000
prawdę o pogwałceniu praw człowieka w rządach.
07:37
If you look at declassifiedodtajnione cablesKable,
178
442000
2000
Jeśli spojrzymy na odtajnione dokumenty,
07:39
that's the sortsortować of materialmateriał that's there.
179
444000
2000
to znajdziemy w nich materiały właśnie tego typu.
07:41
CACA: So let's talk a little more broadlyszeroko about this.
180
446000
2000
CA: Omówmy więc to dokładniej.
07:43
I mean, in generalgenerał, what's your philosophyfilozofia?
181
448000
2000
Jaka jest twoja ogólna filozofia?
07:45
Why is it right
182
450000
2000
Dlaczego zachęcanie do
07:47
to encouragezachęcać leakingprzecieka of secretsekret informationInformacja?
183
452000
3000
ujawniania tajnych informacji jest dobre?
07:51
JAJA: Well, there's a questionpytanie as to what sortsortować of informationInformacja is importantważny in the worldświat,
184
456000
3000
JA: Nasuwa się pytanie, które informacje są ważne dla świata,
07:54
what sortsortować of informationInformacja
185
459000
2000
jaki rodzaj informacji
07:56
can achieveosiągać reformreformy.
186
461000
2000
może dokonać zmiany na lepsze.
07:58
And there's a lot of informationInformacja.
187
463000
2000
A informacji jest mnóstwo.
08:00
So informationInformacja that organizationsorganizacje
188
465000
2000
Więc kiedy pojawiają się informacje,
08:02
are spendingwydatki economicgospodarczy effortwysiłek into concealingUkrywanie,
189
467000
3000
które tak skrzętnie ukrywane są przez organizacje,
08:05
that's a really good signalsygnał
190
470000
2000
to świetny znak,
08:07
that when the informationInformacja getsdostaje out,
191
472000
2000
że kiedy inforamcja zostaje ujawniona,
08:09
there's a hopenadzieja of it doing some good --
192
474000
2000
wyjdzie to na dobre.
08:11
because the organizationsorganizacje that know it bestNajlepiej,
193
476000
2000
Ponieważ organizacje, które znają te informacje najlepiej,
08:13
that know it from the insidewewnątrz out,
194
478000
2000
które znają je od podszewki,
08:15
are spendingwydatki work to concealukryć it.
195
480000
3000
wkładają pracę w to, aby je ukryć.
08:18
And that's what we'vemamy founduznany in practicećwiczyć,
196
483000
2000
Właśnie tego dowiedzieliśmy się z doświadczenia.
08:20
and that's what the historyhistoria of journalismdziennikarstwo is.
197
485000
3000
Właśnie taka jest historia dziennikarstwa.
08:23
CACA: But are there risksryzyko with that,
198
488000
3000
CA: Ale czy wiąże się z tym ryzyko,
08:26
eitherzarówno to the individualsosoby prywatne concernedzaniepokojony
199
491000
3000
dla pojedynczych osób
08:29
or indeedw rzeczy samej to societyspołeczeństwo at largeduży,
200
494000
2000
lub ogółu społeczeństwa,
08:31
where leakingprzecieka can actuallytak właściwie have
201
496000
2000
że taki przeciek
08:33
an unintendedniezamierzone consequencekonsekwencja?
202
498000
2000
spowoduje niechciane konsekwencje?
08:35
JAJA: Not that we have seenwidziany with anything we have releasedwydany.
203
500000
2000
JA: Dotychczas nic takiego nie miało miejsca wskutek naszych publikacji.
08:37
I mean, we have a harmszkoda immunizationimmunizacja policypolityka.
204
502000
2000
Prowadzimy politykę uodparniania na szkody.
08:39
We have a way of dealingpostępowanie with informationInformacja
205
504000
2000
Mamy sposób na obchodzenie się z informacjami,
08:41
that has sortsortować of personalosobisty --
206
506000
2000
które mają jakieś osobiste --
08:43
personallyosobiście identifyingidentyfikacji informationInformacja in it.
207
508000
2000
informacje wskazujące na konkretną osobę.
08:46
But there are legitimateprawowity secretstajniki --
208
511000
3000
Ale są też tajemnice uzasadnione --
08:49
you know, your recordsdokumentacja with your doctorlekarz;
209
514000
3000
na przykład historia przebytych chorób;
08:52
that's a legitimateprawowity secretsekret --
210
517000
2000
to jest tajemnica uzasadniona.
08:54
but we dealsprawa with whistleblowersosób zgłaszających przypadki naruszenia that are comingprzyjście forwardNaprzód
211
519000
2000
Ale zgłaszają się aktywni donosiciele, którzy
08:56
that are really sortsortować of well-motivatedDobrze zmotywowani.
212
521000
3000
są naprawdę w pewnym sensie pozytywnie zmotywowani.
08:59
CACA: So they are well-motivatedDobrze zmotywowani.
213
524000
2000
CA: A więc są pozytywnie zmotywowani.
09:01
And what would you say to, for exampleprzykład,
214
526000
2000
A co byś powiedział, na przykład,
09:03
the, you know, the parentrodzic of someonektoś
215
528000
3000
wiesz, czyjemuś rodzicowi --
09:06
whosektórego sonsyn is out servingporcja the U.S. militarywojskowy,
216
531000
3000
którego syn służy w armii USA
09:09
and he saysmówi, "You know what,
217
534000
2000
i [rodzic] mówi: "Wiesz co,
09:11
you've put up something that someonektoś had an incentivezachęta to put out.
218
536000
2000
wyciągnąłeś to, co ktoś i tak chciał wyciągnąć.
09:13
It showsprzedstawia a U.S. soldierżołnierz laughingśmiać się
219
538000
2000
Materiał pokazuje amerykańskiego żołnierza
09:15
at people dyingumierający.
220
540000
2000
śmiejącego się z konania ludzi.
09:17
That givesdaje the impressionwrażenie, has givendany the impressionwrażenie,
221
542000
2000
To sprawia -- już sprawiło,
09:19
to millionsmiliony of people around the worldświat
222
544000
2000
że miliony ludzi na całym świecie myślą,
09:21
that U.S. soldiersżołnierski are inhumannieludzkiego people.
223
546000
2000
że amerykańscy żołnierze są nieludzcy.
09:23
ActuallyFaktycznie, they're not. My sonsyn isn't. How dareodważyć się you?"
224
548000
2000
Ale to nie prawda. Mój syn taki nie jest. Jak śmiesz?"
09:25
What would you say to that?
225
550000
2000
Co byś na to odpowiedział?
09:27
JAJA: Yeah, we do get a lot of that.
226
552000
2000
JA: Tak, dużo tego dostajemy.
09:29
But rememberZapamiętaj, the people in BaghdadBagdad,
227
554000
2000
Ale pamiętaj, że ludzie w Bagdadzie,
09:31
the people in IraqIrak, the people in AfghanistanAfganistan --
228
556000
3000
ludzie w Iraku, ludzie w Afganistanie --
09:34
they don't need to see the videowideo;
229
559000
2000
nie muszą oglądać tego filmu;
09:36
they see it everykażdy day.
230
561000
2000
oglądają takie sceny codziennie.
09:38
So it's not going to changezmiana theirich opinionopinia. It's not going to changezmiana theirich perceptionpostrzeganie.
231
563000
3000
A więc nie zmieni to ich opinii. Nie zmieni ich postrzegania.
09:41
That's what they see everykażdy day.
232
566000
2000
To są rzeczy, które widzą codziennie.
09:43
It will changezmiana the perceptionpostrzeganie and opinionopinia
233
568000
3000
Zmienią się postrzeganie i opinia ludzi,
09:46
of the people who are payingintratny for it all,
234
571000
2000
którzy płacą za to wszystko.
09:48
and that's our hopenadzieja.
235
573000
3000
I o to nam chodzi.
09:51
CACA: So you founduznany a way to shineblask lightlekki
236
576000
3000
CA: Znalazłeś sposób na rzucenie światła,
09:54
into what you see
237
579000
3000
na to, co widzisz,
09:57
as these sortsortować of darkciemny secretstajniki in companiesfirmy and in governmentrząd.
238
582000
3000
na te ciemne sekrety przedsiębiorstw i rządu.
10:01
LightŚwiatło is good.
239
586000
2000
Światło jest dobre.
10:03
But do you see any ironyironia in the factfakt that,
240
588000
2000
Ale czy nie dostrzegasz ironii w tym, że
10:05
in orderzamówienie for you to shineblask that lightlekki,
241
590000
2000
aby rzucić to światło,
10:07
you have to, yourselfsiebie,
242
592000
2000
musisz sam
10:09
createStwórz secrecytajność around your sourcesźródła?
243
594000
3000
utrzymywać swoje żródła w sekrecie?
10:12
JAJA: Not really. I mean, we don't have
244
597000
3000
JA: Nie całkiem. Nie spotkaliśmy się
10:15
any WikiLeaksWikiLeaks dissidentsdysydentów yetjeszcze.
245
600000
3000
jeszcze z bunotwnikami w WikiLeaks.
10:19
We don't have sourcesźródła who are dissidentsdysydentów on other sourcesźródła.
246
604000
3000
Nie mamy żródeł, które są buntownikami wobec innych źródeł.
10:23
Should they come forwardNaprzód, that would be a trickyzdradliwy situationsytuacja for us,
247
608000
3000
Gdyby się pojawili, znaleźlibyśmy się w niełatwej sytuacji.
10:26
but we're presumablyprawdopodobnie actinggra aktorska in suchtaki a way
248
611000
3000
Z założenia działamy w taki sposób,
10:29
that people feel
249
614000
2000
że ludzie czują się
10:31
morallymoralnie compelledzmuszony
250
616000
2000
moralnie zobligowani
10:33
to continueKontyntynuj our missionmisja, not to screwwkręt it up.
251
618000
3000
do kontynuowania naszej misji, a nie by jej szkodzić.
10:37
CACA: I'd actuallytak właściwie be interestedzainteresowany, just basedna podstawie on what we'vemamy heardsłyszał so fardaleko --
252
622000
3000
CA: Właściwie, to jestem zainteresowany, na podstawie tego, co usłyszeliśmy dotychczas --
10:40
I'm curiousciekawy as to the opinionopinia in the TEDTED audiencepubliczność.
253
625000
3000
Ciekawi mnie, jaka jest opinia słuchaczy wykładów TED.
10:45
You know, there mightmoc be a couplepara of viewswidoki
254
630000
2000
Może mają parę poglądów na temat
10:47
of WikiLeaksWikiLeaks and of JulianJulian.
255
632000
2000
WikiLeaks i Juliana.
10:49
You know, herobohater -- people'sludzie herobohater --
256
634000
3000
Wiesz, bohater -- bohater ludzi --
10:52
bringingprzynoszący this importantważny lightlekki.
257
637000
3000
wnosi to ważne światło.
10:55
DangerousNiebezpieczne troublemakerTroublemaker.
258
640000
2000
Niebezpieczny intrygant.
10:58
Who'sKto w got the herobohater viewwidok?
259
643000
3000
Kto jest za bohaterem?
11:02
Who'sKto w got the dangerousniebezpieczny troublemakerTroublemaker viewwidok?
260
647000
3000
Kto jest za intrygantem?
11:06
JAJA: Oh, come on. There mustmusi be some.
261
651000
2000
JA: Przestańcie, musi ktoś być.
11:09
CACA: It's a softmiękki crowdtłum, JulianJulian, a softmiękki crowdtłum.
262
654000
2000
CA: To łagodny tłum, Julianie, łagodny tłum.
11:11
We have to try better. Let's showpokazać them anotherinne exampleprzykład.
263
656000
2000
Musimy się bardziej postarać. Jeszcze jeden przykład.
11:13
Now here'soto jest something that you haven'tnie mam yetjeszcze leakedwyciekły,
264
658000
3000
Tutaj mamy coś, czego jeszcze nie opublikowałeś,
11:16
but I think for TEDTED you are.
265
661000
3000
ale myślę, że dla to zrobisz. Dla TED.
11:19
I mean it's an intriguingintrygancki storyfabuła that's just happenedstało się, right?
266
664000
2000
Ta historia, która właśnie się wydarzyła, jest bardzo intrygująca, prawda?
11:21
What is this?
267
666000
2000
Co to jest?
11:23
JAJA: So this is a samplepróba of what we do
268
668000
2000
JA: To próbka tego, co robimy
11:25
sortsortować of everykażdy day.
269
670000
2000
właściwie każdego dnia.
11:27
So latepóźno last yearrok -- in NovemberListopada last yearrok --
270
672000
3000
Pod koniec zeszłego roku -- w listopadzie --
11:30
there was a seriesseria of well blowoutsprzepalenia
271
675000
2000
nastąpiła seria wybuchów szybów
11:32
in AlbaniaAlbania,
272
677000
2000
w Albanii,
11:34
like the well blowoutBlowout in the GulfZatoka of MexicoMeksyk,
273
679000
3000
takich jak wybuch na platformie w Zatoce Meksykańskiej,
11:37
but not quitecałkiem as bigduży.
274
682000
2000
ale nie tak dużych.
11:39
And we got a reportraport --
275
684000
3000
Dostaliśmy raport --
11:42
a sortsortować of engineeringInżynieria analysisanaliza into what happenedstało się --
276
687000
3000
coś w rodzaju analizy inżynierskiej tego, co się stało --
11:45
sayingpowiedzenie that, in factfakt, securitybezpieczeństwo guardsosłony
277
690000
3000
w którym było napisane, że strażnicy
11:48
from some rivalrywalizować, variousróżnorodny competingkonkurowanie oilolej firmsfirmy
278
693000
3000
z rywalizujących, konkurencyjnych spółek naftowych
11:51
had, in factfakt, parkedzaparkowany truckssamochody ciężarowe there and blownnadęty them up.
279
696000
3000
zaparkowali tam ciężarówki i wysadzili je w powietrze.
11:55
And partczęść of the AlbanianAlbański governmentrząd was in this, etcitp., etcitp.
280
700000
3000
Uczestniczyła w tym też część albańskiego rządu itd.
11:59
And the engineeringInżynieria reportraport
281
704000
1000
A raport inżynierski
12:00
had nothing on the topTop of it,
282
705000
2000
nie był w ogóle opisany,
12:02
so it was an extremelyniezwykle difficulttrudny documentdokument for us.
283
707000
2000
Tak więc, był to dla nas niezmiernie trudny dokument.
12:04
We couldn'tnie mógł verifyzweryfikować it because we didn't know
284
709000
2000
Nie mogliśmy go zweryfikować, bo nie wiedzieliśmy,
12:06
who wrotenapisał it and knewwiedziałem what it was about.
285
711000
2000
kto go napisał i kto wiedział, o czym był.
12:08
So we were kinduprzejmy of skepticalsceptyczny that maybe it was
286
713000
2000
Byliśmy sceptycznie nastawieni, bo podejrzewaliśmy, że może
12:10
a competingkonkurowanie oilolej firmfirma just sortsortować of playinggra the issuekwestia up.
287
715000
2000
to inna spółka naftowa bawi się w wyciąganie brudów konkurencji.
12:12
So underpod that basispodstawa, we put it out and said,
288
717000
2000
Na tej podstawie, opublikowaliśmy raport z zastrzeżeniem,
12:14
"Look, we're skepticalsceptyczny about this thing.
289
719000
2000
że "jesteśmy sceptycznie nastawieni do tego dokumentu.
12:16
We don't know, but what can we do?
290
721000
2000
Nie wiemy, ale co możemy zrobić?
12:18
The materialmateriał lookswygląda good, it feelsczuje right,
291
723000
2000
Materiał wygląda dobrze, wydaje się w porządku,
12:20
but we just can't verifyzweryfikować it."
292
725000
2000
ale po prostu nie możemy go zweryfikować."
12:22
And we then got a letterlist
293
727000
3000
I dostaliśmy list
12:25
just this weektydzień
294
730000
3000
dosłownie w tym tygodniu,
12:28
from the companyfirma who wrotenapisał it,
295
733000
3000
od firmy, która go napisała,
12:31
wantingbrakujący to tracktor down the sourceźródło --
296
736000
3000
z zapytaniem, kto dostarczył nam tych informacji --
12:34
(LaughterŚmiech)
297
739000
3000
(Śmiech)
12:38
sayingpowiedzenie, "Hey, we want to tracktor down the sourceźródło."
298
743000
3000
po prostu powiedzieli "Cześć, chcemy znaleźć źródło."
12:41
And we were like, "Oh, tell us more.
299
746000
2000
A my na to: "Ale powiedzcie nam więcej.
12:43
What documentdokument is it, preciselydokładnie, you're talkingmówić about?
300
748000
3000
O jakim dokumencie, dokładnie, mówicie?
12:46
Can you showpokazać that you had legalprawny authorityautorytet over that documentdokument?
301
751000
3000
Czy możecie wykazać, że mieliście prawną władzę nad tym dokumentem?
12:49
Is it really yoursTwój?"
302
754000
2000
Czy jest naprawdę wasz?"
12:51
So they sentwysłane us this screenekran shotstrzał
303
756000
3000
Wysłali nam zrzut ekranu
12:54
with the authorautor
304
759000
2000
z autorem
12:56
in the MicrosoftMicrosoft WordSłowo IDIDENTYFIKATOR.
305
761000
3000
w identyfikatorze Microsoft Word.
13:01
Yeah.
306
766000
2000
Tak.
13:03
(ApplauseAplauz)
307
768000
5000
(Oklaski)
13:08
That's happenedstało się quitecałkiem a lot thoughchociaż.
308
773000
2000
Ale to zdarza się dość często.
13:10
This is like one of our methodsmetody
309
775000
2000
Jedną z takich naszych metod
13:12
of identifyingidentyfikacji, of verifyingWeryfikowanie, what a materialmateriał is,
310
777000
3000
identyfikacji -- weryfikacji, czym jest materiał,
13:15
is to try and get these guys to writepisać letterslisty.
311
780000
2000
jest skłanianie takich ludzi do pisania listów.
13:17
CACA: Yeah. Have you had informationInformacja
312
782000
3000
CA: Tak. Dostaliście infomacje
13:20
from insidewewnątrz BPBP?
313
785000
2000
z wewnątrz BP?
13:22
JAJA: Yeah, we have a lot, but I mean, at the momentza chwilę,
314
787000
3000
JA: Tak, mamy ich dużo, ale w tym momencie
13:25
we are undergoingw trakcie a sortsortować of seriouspoważny fundraisingpozyskiwania funduszy and engineeringInżynieria effortwysiłek.
315
790000
3000
wkładamy dużo wysiłku w zbiórkę pieniędzy i sprawy techniczne.
13:28
So our publicationopublikowanie rateoceniać
316
793000
2000
Dlatego liczba publikacji
13:30
over the pastprzeszłość fewkilka monthsmiesiące
317
795000
2000
z ostatnich paru miesięcy
13:32
has been sortsortować of minimizedzminimalizowane
318
797000
2000
została w pewnym sensie zminimalizowana,
13:34
while we're re-engineeringponownego projektowania our back systemssystemy
319
799000
3000
w tym czasie dostosowujemy nasze systemy
13:37
for the phenomenalfenomenalny publicpubliczny interestzainteresowanie that we have.
320
802000
3000
do fenomenalnego zainteresowania publiczności.
13:40
That's a problemproblem.
321
805000
2000
To jest problem.
13:42
I mean, like any sortsortować of growingrozwój startupuruchomienie organizationorganizacja,
322
807000
3000
Tak jak każda rozwijająca się organizacja,
13:45
we are sortsortować of overwhelmedprzytłoczony
323
810000
2000
jesteśmy nieco oszołomieni tym,
13:47
by our growthwzrost,
324
812000
2000
jak szybko się rozwijamy.
13:49
and that meansznaczy we're gettinguzyskiwanie enormousogromny quantityilość
325
814000
2000
Oznacza to również, że dostajemy gigantyczne ilości
13:51
of whistleblowerWhistleblower disclosuresUjawnianie informacji
326
816000
2000
ujawnionych przez donosicieli,
13:53
of a very highwysoki caliberkaliber
327
818000
2000
bardzo ważnych informacji,
13:55
but don't have enoughdość people to actuallytak właściwie
328
820000
2000
ale nie mamy wsytarczającej ilości ludzi,
13:57
processproces and vetkształcenia i szkolenia zawodowego this informationInformacja.
329
822000
2000
żeby je przetwarzać i weryfikować.
13:59
CACA: So that's the keyklawisz bottleneckszyjka,
330
824000
2000
CA: To jest główne utrudnienie,
14:01
basicallygruntownie journalisticdziennikarskie volunteerswolontariusze
331
826000
2000
dla dziennikarzy-wolonariuszy
14:03
and/or the fundingfinansowanie of journalisticdziennikarskie salariespensje?
332
828000
3000
i/lub finansowania pensji dziennikarskich?
14:06
JAJA: YepTak. Yeah, and trustedzaufany people.
333
831000
2000
JA: Tak. I zaufanych ludzi.
14:08
I mean, we're an organizationorganizacja
334
833000
2000
Jesteśmy organizacją,
14:10
that is hardciężko to growrosnąć very quicklyszybko
335
835000
2000
którą trudno bardzo szybko rozwijać,
14:12
because of the sortsortować of materialmateriał we dealsprawa with,
336
837000
2000
ze względu na materiał jakim operujemy.
14:14
so we have to restructurerestrukturyzacji
337
839000
3000
Musimy więc się zrestrukturyzować,
14:17
in orderzamówienie to have people
338
842000
2000
żeby pozyskać ludzi,
14:19
who will dealsprawa with the highestnajwyższy nationalkrajowy securitybezpieczeństwo stuffrzeczy,
339
844000
3000
którzy zajmą się sprawami bezpieczeństwa narodowego najwyższej rangi,
14:22
and then lowerniższy securitybezpieczeństwo casesprzypadki.
340
847000
2000
a później materiałem niższej rangi.
14:24
CACA: So help us understandzrozumieć a bitkawałek about you personallyosobiście
341
849000
3000
CA: Czy możesz nam powiedzieć coś o sobie,
14:27
and how you cameoprawa ołowiana witrażu to do this.
342
852000
2000
jak doszedłeś do tego wszystkiego.
14:29
And I think I readczytać that as a kiddziecko
343
854000
2000
Chyba czytałem gdzieś, że jako dziecko,
14:31
you wentposzedł to 37 differentróżne schoolsszkoły.
344
856000
3000
chodziłeś do 37 różnych szkół.
14:34
Can that be right?
345
859000
2000
Czy to prawda?
14:36
JAJA: Well, my parentsrodzice were in the moviefilm businessbiznes
346
861000
3000
JA: Moi rodzice pracowali w przemyśle filmowym,
14:39
and then on the runbiegać from a cultkult,
347
864000
2000
a później uciekali przed sektą,
14:41
so the combinationpołączenie betweenpomiędzy the two ...
348
866000
2000
tak więc kombinacja między tymi dwoma...
14:43
(LaughterŚmiech)
349
868000
4000
(Śmiech)
14:47
CACA: I mean, a psychologistpsycholog mightmoc say
350
872000
2000
CA: Psycholog mógłby powiedzieć,
14:49
that's a recipePrzepis for breedinghodowla paranoiaparanoja.
351
874000
3000
że to recepta na wychowanie paranoika.
14:52
JAJA: What, the moviefilm businessbiznes?
352
877000
2000
JA: Przemysł filmowy?
14:54
(LaughterŚmiech)
353
879000
3000
(Śmiech)
14:57
(ApplauseAplauz)
354
882000
3000
(Oklaski)
15:00
CACA: And you were alsorównież -- I mean,
355
885000
2000
CA: I byłeś też --
15:02
you were alsorównież a hackerhaker at an earlywcześnie agewiek
356
887000
2000
kiedy byłeś młodszy, zostałeś hakerem
15:04
and ranpobiegł into the authoritieswładze earlywcześnie on.
357
889000
3000
i całkiem wcześnie wpadłeś w konflikt z prawem.
15:07
JAJA: Well, I was a journalistdziennikarz.
358
892000
3000
JA: Właściwie, byłem dziennikarzem.
15:10
You know, I was a very youngmłody journalistdziennikarz activistaktywista at an earlywcześnie agewiek.
359
895000
2000
Wiesz, byłem bardzo młodym, początkującym dziennikarzem-aktywistą.
15:12
I wrotenapisał a magazineczasopismo,
360
897000
2000
Pisałem magazyn,
15:14
was prosecutedścigany for it when I was a teenagernastolatek.
361
899000
3000
za który byłem ścigany, kiedy byłem jeszcze nastolatkiem.
15:17
So you have to be carefulostrożny with hackerhaker.
362
902000
2000
Tak więc, trzeba uważać z hakerstwem.
15:19
I mean there's like -- there's a methodmetoda
363
904000
2000
Jest coś -- jest metoda,
15:21
that can be deployedwdrożone for variousróżnorodny things.
364
906000
2000
która może być stosowana do wielu rzeczy.
15:23
UnfortunatelyNiestety, at the momentza chwilę,
365
908000
2000
Niestety, na ten moment,
15:25
it's mostlyprzeważnie deployedwdrożone by the RussianRosyjski mafiamafia
366
910000
2000
metodę tą stosuje rosyjska mafia,
15:27
in orderzamówienie to stealkraść your grandmother'sbabci bankBank accountskonta.
367
912000
2000
w celu okradania kont waszych babć.
15:29
So this phrasewyrażenie is not,
368
914000
3000
Także to sformułowanie nie jest --
15:32
not as nicemiły as it used to be.
369
917000
2000
nie jest już tak dobre jak kiedyś.
15:34
CACA: Yeah, well, I certainlyna pewno don't think
370
919000
2000
CA: Tak, nie jestem pewien,
15:36
you're stealingkradzież anyone'sniczyjej grandmother'sbabci bankBank accountkonto,
371
921000
3000
czy okradasz czyjąś babcię.
15:39
but what about
372
924000
2000
Ale co
15:41
your corerdzeń valueswartości?
373
926000
2000
z twoimi podstawowymi wartościami?
15:43
Can you give us a sensesens of what they are
374
928000
3000
Możesz w miarę nakreślić jakie są,
15:46
and maybe some incidentincydent in your life
375
931000
2000
być może opisać jakieś zdarzenie,
15:48
that helpedpomógł determineustalać them?
376
933000
3000
które pomogło je ukształtować?
15:53
JAJA: I'm not sure about the incidentincydent.
377
938000
2000
JA: Nie jestem pewny co do wydarzenia.
15:55
But the corerdzeń valueswartości:
378
940000
3000
Ale podstawowe wartości to:
15:58
well, capablezdolny, generoushojny menmężczyźni
379
943000
3000
uzdolnieni, wielkoduszni ludzie
16:01
do not createStwórz victimsofiary;
380
946000
2000
nie powodują ofiar;
16:03
they nurturewychowanie victimsofiary.
381
948000
2000
oni się nimi opiekują.
16:05
And that's something from my fatherojciec
382
950000
2000
Tego dowiedziałem się od ojca
16:07
and something from other capablezdolny, generoushojny menmężczyźni
383
952000
3000
i innych uzdolnionych, wielkodusznych ludzi,
16:10
that have been in my life.
384
955000
3000
którzy pojawiali się w moim życiu.
16:13
CACA: CapableZdolne do, generoushojny menmężczyźni do not createStwórz victimsofiary;
385
958000
2000
CA: Uzdolnieni, wielkoduszni ludzie nie powodują ofiar;
16:15
they nurturewychowanie victimsofiary?
386
960000
2000
oni się nimi opiekują?
16:17
JAJA: Yeah. And you know,
387
962000
2000
JA: Tak. I wiesz,
16:19
I'm a combativewojowniczy personosoba,
388
964000
4000
jestem wojownikiem,
16:23
so I'm not actuallytak właściwie so bigduży on the nurturewychowanie,
389
968000
2000
więc nie znam się tak dobrze na opiekowaniu się.
16:25
but some way --
390
970000
3000
Ale w pewien sposób --
16:28
there is anotherinne way of nurturingpielęgnowanie victimsofiary,
391
973000
3000
Istnieje inny sposób opiekowania się ofiarami,
16:31
whichktóry is to policePolicja perpetratorssprawców
392
976000
3000
którym jest zamykanie w więzieniach
16:34
of crimeprzestępstwo.
393
979000
2000
sprawców przestępstw.
16:36
And so that is something
394
981000
2000
I to jest coś,
16:38
that has been in my characterpostać
395
983000
2000
co ujawnia się w moim charakterze
16:40
for a long time.
396
985000
2000
od dawna.
16:42
CACA: So just tell us, very quicklyszybko in the last minutechwila, the storyfabuła:
397
987000
3000
CA: Powiedz nam, bardzo szybko w ostatniej minucie, historię:
16:45
what happenedstało się in IcelandIslandia?
398
990000
3000
co stało się w Islandii?
16:48
You basicallygruntownie publishedopublikowany something there,
399
993000
3000
Ogólnie, opublikowaliście tam coś,
16:51
ranpobiegł into troublekłopot with a bankBank,
400
996000
3000
wpadliście w konflikt z bankiem,
16:54
then the newsAktualności serviceusługa there
401
999000
2000
a później serwis z wiadomościami
16:56
was injunctedinjuncted from runningbieganie the storyfabuła.
402
1001000
3000
dostał zakaz publikowania wydarzenia.
16:59
InsteadZamiast tego, they publicizednagłośnione your sidebok.
403
1004000
2000
Zamiast tego, opublikowali Twoją wersję.
17:01
That madezrobiony you very high-profileProfil wysoki in IcelandIslandia. What happenedstało się nextNastępny?
404
1006000
3000
To sprawiło, że stałeś się rozpoznawalny w Islandii. Co wydarzyło się później?
17:04
JAJA: Yeah, this is a great casewalizka, you know.
405
1009000
2000
JA: Tak, to jest świetny temat.
17:06
IcelandIslandia wentposzedł throughprzez this financialbudżetowy crisiskryzys.
406
1011000
2000
Islandia przechodziła kryzys finansowy,
17:08
It was the hardestnajtrudniejszy hittrafienie of any countrykraj in the worldświat.
407
1013000
2000
który dotknął to państwo bardziej, niż jakiekolwiek inne na świecie.
17:10
Its bankingBankowość sectorsektor was 10 timesczasy the GDPPKB
408
1015000
2000
Sektor bankowy Islandii wynosił dziesięciokrotność
17:12
of the restodpoczynek of the economygospodarka.
409
1017000
2000
PKB całej reszty gospodarki.
17:14
AnywayW każdym razie, so we releasewydanie this reportraport
410
1019000
3000
W każdym razie, opublikowaliśmy ten raport
17:17
in JulyLipiec last yearrok.
411
1022000
3000
w czerwcu zeszłego roku.
17:20
And the nationalkrajowy TVTELEWIZOR stationstacja was injunctedinjuncted
412
1025000
2000
Ale pięć minut przed planowanym podaniem informacji o raporcie
17:22
fivepięć minutesminuty before it wentposzedł on airpowietrze,
413
1027000
2000
na publicznym kanale telewizyjnym, do prowadzącego dotarł zakaz.
17:24
like out of a moviefilm: injunctionnakaz landedwylądował on the newsAktualności deskbiurko,
414
1029000
2000
Tak, jak w filmie, zakaz wylądował na biurku w wiadomościach,
17:26
and the newsAktualności readerczytelnik was like,
415
1031000
2000
a prezenter wygądał, jakby chciał powiedzieć:
17:28
"This has never happenedstało się before. What do we do?"
416
1033000
2000
"To jeszcze nigdy się nie zdarzyło. Co mam robić?"
17:30
Well, we just showpokazać the websitestronie internetowej insteadzamiast,
417
1035000
2000
Po prostu, zamiast materiału, w całym czasie jego trwania,
17:32
for all that time, as a fillerwypełniacz,
418
1037000
3000
pokazujemy stronę internetową, aby wypełnić czas.
17:35
and we becamestał się very famoussławny in IcelandIslandia,
419
1040000
2000
I staliśmy się bardzo sławni w Islandii,
17:37
wentposzedł to IcelandIslandia and spokeprzemówił about this issuekwestia.
420
1042000
3000
pojechaliśmy tam i rozmawialiśmy o tej sprawie.
17:40
And there was a feelinguczucie in the communityspołeczność
421
1045000
2000
A w społeczności pojawiło się uczucie,
17:42
that that should never happenzdarzyć again,
422
1047000
2000
że takie wydarzenia nie powinny już nigdy mieć miejsca.
17:44
and as a resultwynik,
423
1049000
2000
W konsekwencji,
17:46
workingpracujący with IcelandicIslandzki politicianspolitycy
424
1051000
2000
współpracując z kilkoma islandzkimi politykami
17:48
and some other internationalmiędzynarodowy legalprawny expertseksperci,
425
1053000
2000
i ekspertami w sprawach prawa międzynarodowego,
17:50
we put togetherRazem a newNowy sortsortować of
426
1055000
2000
zebraliśmy coś w rodzaju nowego zestwu
17:52
packagepakiet of legislationustawodawstwo for IcelandIslandia
427
1057000
3000
praw dla Islandii, który
17:55
to sortsortować of becomestają się an offshoreOffshore havenHaven
428
1060000
3000
miała się stać niebiańską przystanią
17:58
for the freewolny pressnaciśnij,
429
1063000
3000
dla wolnej prasy,
18:01
with the strongestnajsilniejszy journalisticdziennikarskie protectionszabezpieczenia in the worldświat,
430
1066000
3000
z najlepszą ochroną dziennikarzy na świecie,
18:04
with a newNowy NobelLaureat Nagrody Nobla PrizeNagrody
431
1069000
2000
z nową Nagrodą Nobla
18:06
for freedomwolność of speechprzemówienie.
432
1071000
2000
za wolność słowa.
18:08
Iceland'sIslandii a NordicNordycka countrykraj,
433
1073000
2000
Islandia to kraj nordycki,
18:10
so, like NorwayNorwegia, it's ablezdolny to tapkran into the systemsystem.
434
1075000
3000
więc, tak, jak w Norwegii, można ingerować w system.
18:13
And just a monthmiesiąc agotemu,
435
1078000
2000
I miesiąc temu,
18:15
this was passedminęło by the IcelandicIslandzki parliamentparlament unanimouslyjednogłośnie.
436
1080000
3000
nasz projekt został przyjęty jednomyślnie w islandzkim parlamencie.
18:18
CACA: WowWow.
437
1083000
2000
CA: Niesamowite.
18:20
(ApplauseAplauz)
438
1085000
6000
(Oklaski)
18:26
Last questionpytanie, JulianJulian.
439
1091000
2000
Ostatnie pytanie.
18:28
When you think of the futureprzyszłość then,
440
1093000
2000
Kiedy myślisz o przyszłości,
18:30
do you think it's more likelyprawdopodobne to be
441
1095000
2000
wydaje Ci się, że będzie to raczej coś w stylu
18:32
BigDuże BrotherBrat exertingwywierając more controlkontrola,
442
1097000
2000
uczestnictwa w Big Brotherze, coraz więcej kontroli,
18:34
more secrecytajność,
443
1099000
2000
więcej sekretów,
18:36
or us watchingoglądanie
444
1101000
2000
czy może będziemy biernymi widzami
18:38
BigDuże BrotherBrat,
445
1103000
2000
Big Brothera,
18:40
or it's just all to be playedgrał for eitherzarówno way?
446
1105000
3000
a może to wszytsko rozegra się na dwa sposoby?
18:43
JAJA: I'm not sure whichktóry way it's going to go.
447
1108000
2000
JA: Nie jestem pewien, w którą stronę się to potoczy.
18:45
I mean, there's enormousogromny pressurespresje
448
1110000
2000
Wywiera się ogromny nacisk na to,
18:47
to harmonizezharmonizowanie freedomwolność of speechprzemówienie legislationustawodawstwo
449
1112000
3000
żeby zharmonizować prawo o wolności słowa
18:50
and transparencyprzezroczystość legislationustawodawstwo around the worldświat --
450
1115000
3000
z polityką przejrzystości na całym świecie --
18:53
withinw ciągu the E.U.,
451
1118000
2000
w Unii Europejskiej,
18:55
betweenpomiędzy ChinaChiny and the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa.
452
1120000
2000
między Chinami i Stanami Zjednoczonymi.
18:57
WhichCo way is it going to go? It's hardciężko to see.
453
1122000
3000
Jak potoczą się losy? Ciężko przewidzieć.
19:00
That's why it's a very interestingciekawy time to be in --
454
1125000
2000
Dlatego to bardzo interesujący okres czasu.
19:02
because with just a little bitkawałek of effortwysiłek,
455
1127000
2000
Z niewielkim wysiłkiem,
19:04
we can shiftprzesunięcie it one way or the other.
456
1129000
3000
możemy zmieniać bieg rzeczy w jedną lub drugą stronę.
19:07
CACA: Well, it lookswygląda like I'm reflectingodzwierciedlając the audience'spubliczności opinionopinia
457
1132000
3000
CA: Wygląda na to, że reprezentuję opinię publiczności,
19:10
to say, JulianJulian, be carefulostrożny,
458
1135000
2000
mówiąc: "Bądź ostrożny"
19:12
and all powermoc to you.
459
1137000
2000
i życzymy ci dużo siły.
19:14
JAJA: Thank you, ChrisChris. (CACA: Thank you.)
460
1139000
2000
JA: Dziękuję, Chris. (CA: Dziękuję.)
19:16
(ApplauseAplauz)
461
1141000
10000
(Oklaski)
Translated by Michalina Ziemba
Reviewed by Kacper Malachwiej

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Julian Assange - Whistleblower
Internet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct.

Why you should listen

You could say Australian-born Julian Assange has swapped his long-time interest in network security flaws for the far-more-suspect flaws of even bigger targets: governments and corporations. Since his early 20s, he has been using network technology to prod and probe the vulnerable edges of administrative systems, but though he was a computing hobbyist first (in 1991 he was the target of hacking charges after he accessed the computers of an Australian telecom), he's now taken off his "white hat" and launched a career as one of the world's most visible human-rights activists.

He calls himself "editor in chief." He travels the globe as its spokesperson. Yet Assange's part in WikiLeaks is clearly dicier than that: he's become the face of creature that, simply, many powerful organizations would rather see the world rid of. His Wikipedia entry says he is "constantly on the move," and some speculate that his role in publishing decrypted US military video has put him in personal danger. A controversial figure, pundits debate whether his work is reckless and does more harm than good. Amnesty International recognized him with an International Media Award in 2009.

Assange studied physics and mathematics at the University of Melbourne. He wrote Strobe, the first free and open-source port scanner, and contributed to the book Underground: Tales of Hacking, Madness and Obsession on the Electronic Frontier.

More profile about the speaker
Julian Assange | Speaker | TED.com