TED2018
Dan Gibson: How to build synthetic DNA and send it across the internet
Dan Gibson: Sentetik DNA nasıl yapılır ve internetten nasıl gönderilir
Filmed:
Readability: 5.9
1,461,746 views
Biyolog Dan Gibson, yazılımcıların bilgisayarı programladığı gibi DNA'yı kurgulayıp programlıyor. Fakat onun "kodu" bilim insanlarına dijital bilgiyi protein ve aşı gibi biyolojik materyale dönüştürme gücü vererek hayat yaratıyor. Şimdi yeni bir proje üzerine çalışıyor: yeni ilaçları internet üzerinden tüm dünyaya ışınlama vaadinde bulunan "biyolojik ulaştırma". Bu teknolojinin hastalık salgınlarına tepki verme şeklimizi nasıl değiştirebileceği ve evimizde kişiselleştirilmiş reçeteleri karşıdan nasıl yükleyebileceğimiz hakkında daha fazla şey öğrenin.
Dan Gibson - Genome writer
Dan Gibson leads a new breed of bioengineers, called genome writers, who use DNA to design and build new products powering the next industrial revolution. Full bio
Dan Gibson leads a new breed of bioengineers, called genome writers, who use DNA to design and build new products powering the next industrial revolution. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Alright, let me tell you
about building synthetic cells
about building synthetic cells
0
1388
3175
Pekâlâ, size sentetik hücreler yapmayı
00:16
and printing life.
1
4587
1945
yaşam yazdırmayı anlatayım.
00:18
But first, let me tell you a quick story.
2
6556
2483
Ama önce size kısa bir hikâye anlatayım.
00:21
On March 31, 2013,
3
9063
2506
31 Mart 2013 tarihinde
00:23
my team and I received an email
from an international health organization,
from an international health organization,
4
11593
4183
ekibim ve ben uluslararası bir sağlık
örgütünden bir eposta aldık,
örgütünden bir eposta aldık,
00:27
alerting us that two men died in China
5
15800
2833
Çin'de H7N9 kuş gribine
yakalandıktan kısa süre sonra
yakalandıktan kısa süre sonra
00:30
shortly after contracting
the H7N9 bird flu.
the H7N9 bird flu.
6
18657
3055
hayatını kaybeden
iki kişi hakkında bilgilendirilmiştik.
iki kişi hakkında bilgilendirilmiştik.
00:34
There were fears of a global pandemic
7
22149
1857
Küresel bir salgın korkusu vardı
00:36
as the virus started rapidly
moving across China.
moving across China.
8
24030
3333
çünkü virüs tüm Çin'de hızla yayılıyordu.
00:40
Although methods existed
to produce a flu vaccine
to produce a flu vaccine
9
28004
2782
Bir grip aşısı yapma
ve hastalığı yayılmasını önlemek için
ve hastalığı yayılmasını önlemek için
00:42
and stop the disease from spreading,
10
30810
1972
bazı yöntemler olmasına karşın,
00:44
at best, it would not be available
for at least six months.
for at least six months.
11
32806
3844
en iyi ihtimalle altı aydan önce
hazır olmayacaktı.
hazır olmayacaktı.
00:49
This is because a slow, antiquated
flu vaccine manufacturing process
flu vaccine manufacturing process
12
37474
4730
Bunun nedeni 70 yıl önce
geliştirilmiş olan
geliştirilmiş olan
00:54
developed over 70 years ago
was the only option.
was the only option.
13
42228
3958
yavaş ve demode aşı üretme süreci.
00:59
The virus would need to be isolated
from infected patients,
from infected patients,
14
47140
3452
Virüsün enfekte hastalardan
izole edilmesi gerekiyor,
izole edilmesi gerekiyor,
01:02
packaged up and then sent to a facility
15
50616
2294
sonra hazırlanarak
bir tesise gönderilecek,
bir tesise gönderilecek,
01:04
where scientists would inject
the virus into chicken eggs,
the virus into chicken eggs,
16
52934
4016
orada bilim insanları virüsü
tavuk yumurtalarına enjekte edecek
tavuk yumurtalarına enjekte edecek
01:08
and incubate those chicken eggs
for several weeks
for several weeks
17
56974
2571
ve yumurtalar birkaç hafta
kuluçkaya yatırılacak,
kuluçkaya yatırılacak,
01:11
in order to prepare the virus
for the start of a multistep,
for the start of a multistep,
18
59569
3722
böylelikle çok aşamalı ve aylar sürecek
bir aşı üretme sürecinin
bir aşı üretme sürecinin
01:15
multimonth flu vaccine
manufacturing process.
manufacturing process.
19
63315
3282
ilk adımı için virüs hazırlanmış olacak.
01:19
My team and I received this email
20
67363
1994
Ekibim ve ben bu e-postayı aldık
01:21
because we had just invented
a biological printer,
a biological printer,
21
69381
3886
çünkü grip aşısı yönergelerinin
01:25
which would allow
for the flu vaccine instructions
for the flu vaccine instructions
22
73291
2421
anında internetten
indirilip yazılabileceği
indirilip yazılabileceği
01:27
to be instantly downloaded
from the internet and printed.
from the internet and printed.
23
75736
3321
biyolojik bir yazıcıyı
daha yeni icat etmiştik.
daha yeni icat etmiştik.
01:31
Drastically speeding up the way
in which flu vaccines are made,
in which flu vaccines are made,
24
79633
3286
Bu icat, grip aşıları hazırlanış şeklini
büyük oranda hızlandıracak
büyük oranda hızlandıracak
01:34
and potentially saving thousands of lives.
25
82943
2800
ve muhtemelen binlerce hayat kurtaracak.
01:38
The biological printer leverages
our ability to read and write DNA
our ability to read and write DNA
26
86776
4974
Biyolojik yazıcı DNA okuma
ve yazma yetimizi artırmakta
ve yazma yetimizi artırmakta
01:43
and starts to bring into focus
27
91774
1970
ve biyolojik ışınlama dediğimiz sürece
01:45
what we like to call
biological teleportation.
biological teleportation.
28
93768
3133
bir odak noktası sunuyor.
01:49
I am a biologist and an engineer
who builds stuff out of DNA.
who builds stuff out of DNA.
29
97704
4200
Ben DNA'dan bir şeyler inşa eden
bir biyolog ve mühendisim.
bir biyolog ve mühendisim.
01:54
Believe it or not,
one of my favorite things to do
one of my favorite things to do
30
102577
2349
Kulağa inanılmaz gelse de
en sevdiğim şeylerden biri
en sevdiğim şeylerden biri
01:56
is to take DNA apart
and put it back together
and put it back together
31
104950
2377
DNA'yı parçalarına ayırıp
geri birleştirerek
geri birleştirerek
01:59
so that I can understand
better how it works.
better how it works.
32
107351
2758
nasıl çalıştığını daha iyi anlamak.
02:02
I can edit and program DNA to do things,
just like coders programing a computer.
just like coders programing a computer.
33
110442
4659
Bilgisayarı programlar gibi ben de
DNA'yı biçimlendirip programlayabilirim.
DNA'yı biçimlendirip programlayabilirim.
02:07
But my apps are different.
34
115797
1801
Ama benim uygulamalarım farklı.
02:09
They create life.
35
117622
1246
Benimkiler hayat yaratıyor.
02:10
Self-replicating living cells
and things like vaccines and therapeutics
and things like vaccines and therapeutics
36
118892
4272
Kendini kopyalayan yaşayan hücreler,
aşı ve tedaviler gibi şeyler
aşı ve tedaviler gibi şeyler
02:15
that work in ways
that were previously impossible.
that were previously impossible.
37
123188
3107
daha önce mümkün olmayan
şekillerde çalışıyor.
şekillerde çalışıyor.
02:19
Here's National Medal of Science
recipient Craig Venter
recipient Craig Venter
38
127141
3301
Ulusal Bilim Madalyası alan Craig Venter
02:22
and Nobel laureate Ham Smith.
39
130466
2135
ve Nobel Ödülü sahibi Ham Smith.
02:25
These two guys shared a similar vision.
40
133038
2309
Bu iki adam benzer
bir vizyon paylaşıyordu.
bir vizyon paylaşıyordu.
02:27
That vision was, because all
of the functions and characteristics
of the functions and characteristics
41
135371
4397
Bu vizyona göre, virüsler
ve yaşayan hücreler dahil
ve yaşayan hücreler dahil
02:31
of all biological entities,
including viruses and living cells,
including viruses and living cells,
42
139792
4157
tüm biyolojik varlıkların
işlev ve özellikleri
işlev ve özellikleri
02:35
are written into the code of DNA,
43
143973
2430
DNA koduna yazılıyor,
02:38
if one can read and write
that code of DNA,
that code of DNA,
44
146427
3396
o hâlde biri bu DNA kodunu
okuyup yazabilirse
okuyup yazabilirse
02:41
then they can be reconstructed
in a distant location.
in a distant location.
45
149847
3263
bu kodlar uzak bir konumda
yeniden yapılandırılabilir.
yeniden yapılandırılabilir.
02:46
This is what we mean
by biological teleportation.
by biological teleportation.
46
154043
3334
Biyolojik ışınlamadan
kastettiğimiz şey bu.
kastettiğimiz şey bu.
02:50
To prove out this vision,
47
158210
1342
Bu vizyonu kanıtlamak için
02:51
Craig and Ham set a goal
of creating, for the first time,
of creating, for the first time,
48
159576
2993
Craig ve Ham ilk defa bilgisayarda
DNA kodundan başlayarak
DNA kodundan başlayarak
02:54
a synthetic cell, starting
from DNA code in the computer.
from DNA code in the computer.
49
162593
3153
sentetik bir hücre yaratma hedefi koydu.
02:58
I mean, come on,
as a scientist looking for a job,
as a scientist looking for a job,
50
166284
4857
İş arayan bir bilim insanı olarak
03:03
doing cutting-edge research,
it doesn't get any better than this.
it doesn't get any better than this.
51
171165
3063
son teknoloji bir araştırma yapmak...
yani daha iyisi olamazdı.
yani daha iyisi olamazdı.
03:06
(Laughter)
52
174252
1759
(Kahkahalar)
03:08
OK, a genome is a complete set
of DNA within an organism.
of DNA within an organism.
53
176035
4527
Genom, bir organizmadaki tüm DNA setidir.
03:13
Following the Human
Genome Project in 2003,
Genome Project in 2003,
54
181138
2709
2003 İnsan Genomu Projesi'nden sonra,
03:15
which was an international
effort to identify
effort to identify
55
183871
2199
bu proje bir insanın tam
genetik haritasını çıkarmak için
genetik haritasını çıkarmak için
03:18
the complete genetic blueprint
of a human being,
of a human being,
56
186094
3158
uluslararası bir teşebbüstü,
03:21
a genomics revolution happened.
57
189276
2253
genom biliminde bir devrim gerçekleşti.
03:23
Scientists started mastering
the techniques for reading DNA.
the techniques for reading DNA.
58
191553
3692
Bilim insanları DNA okuma tekniklerinde
uzmanlaşmaya başladılar.
uzmanlaşmaya başladılar.
03:27
In order to determine the order
of the As, Cs, Ts and Gs
of the As, Cs, Ts and Gs
59
195269
3294
Bir organizmadaki A'ların,
C'lerin, T'lerin ve G'lerin
C'lerin, T'lerin ve G'lerin
03:30
within an organism.
60
198587
1266
sırasını belirlemek için.
03:32
But my job was far different.
61
200475
1556
Fakat benim işim çok farklıydı.
03:34
I needed to master
the techniques for writing DNA.
the techniques for writing DNA.
62
202412
3006
Benim DNA yazma tekniklerinde
uzmanlaşmam gerekiyordu.
uzmanlaşmam gerekiyordu.
03:37
Like an author of a book,
63
205442
1270
Bir kitap yazarı gibi
03:38
this started out
as writing short sentences,
as writing short sentences,
64
206736
2182
her şey DNA koduna ilişkin
kısa cümleler
kısa cümleler
03:40
or sequences of DNA code,
65
208942
2103
ve dizilimler yazarak başladı,
03:43
but this soon turned into
writing paragraphs
writing paragraphs
66
211069
2278
ama sonra paragraf yazmaya
03:45
and then full-on novels of DNA code,
67
213371
2365
ve sonra da DNA koduna dair
roman yazmaya dönüştü.
roman yazmaya dönüştü.
03:47
to make important biological instructions
for proteins and living cells.
for proteins and living cells.
68
215760
4229
paragraf yazmaya ve sonra da tam bir
DNA kodu romanı yazmaya dönüştü.
DNA kodu romanı yazmaya dönüştü.
03:52
Living cells are nature's most efficient
machines at making new products,
machines at making new products,
69
220466
3500
Yaşayan hücreler yeni ürünler yapmak için
doğanın en etkili makineleri,
doğanın en etkili makineleri,
03:55
accounting for the production
70
223990
1659
toplam ilaç pazarının
03:57
of 25 percent of the total
pharmaceutical market,
pharmaceutical market,
71
225673
3571
%25'lik üretiminden sorumlu,
04:01
which is billions of dollars.
72
229268
1933
bu da milyarlarca dolar demek.
04:03
We knew that writing DNA
would drive this bioeconomy even more,
would drive this bioeconomy even more,
73
231823
3881
Hücreler de aynı bilgisayarlar gibi
programlanabildiğinde
programlanabildiğinde
04:07
once cells could be programmed
just like computers.
just like computers.
74
235728
3166
DNA yazmanın bu biyo-ekonomiyi
daha da işler kılacağını biliyorduk.
daha da işler kılacağını biliyorduk.
04:11
We also knew that writing DNA
would enable biological teleportation ...
would enable biological teleportation ...
75
239339
4651
Ayrıca DNA yazmanın biyolojik
ışınlamayı mümkün kılacağını da...
ışınlamayı mümkün kılacağını da...
04:17
the printing of defined,
biological material,
biological material,
76
245186
2908
DNA kodundan başlayarak
tanımlanmış biyolojik
materyalin yazılmasını.
materyalin yazılmasını.
04:20
starting from DNA code.
77
248118
1695
04:22
As a step toward bringing
these promises to fruition,
these promises to fruition,
78
250575
2962
Bu vaatleri gerçekleştirmek için
atılan bir adım olarak
atılan bir adım olarak
04:25
our team set out to create,
for the first time,
for the first time,
79
253561
2722
ekibimiz DNA kodundan başlayarak
04:28
a synthetic bacterial cell,
80
256307
2238
ilk defa sentetik bir bakteri hücresini
04:30
starting from DNA code in the computer.
81
258569
2599
bilgisayarda yaratmaya koyuldu.
04:33
Synthetic DNA is a commodity.
82
261918
2127
Sentetik DNA bir ticari mal.
04:36
You can order very short pieces of DNA
from a number of companies,
from a number of companies,
83
264069
3611
Pek çok firmadan çok küçük oranlarda
DNA siparişi verebilirsiniz
DNA siparişi verebilirsiniz
04:39
and they will start from these four
bottles of chemicals that make up DNA,
bottles of chemicals that make up DNA,
84
267704
3667
ve onlar da DNA'yı oluşturan kimyasallar
içeren bu dört şişeden başlıyor;
içeren bu dört şişeden başlıyor;
04:43
G, A, T and C,
85
271395
1445
G, A, T ve C
04:44
and they will build
those very short pieces of DNA for you.
those very short pieces of DNA for you.
86
272864
3256
ve sizin için küçük
DNA parçaları yapıyorlar.
DNA parçaları yapıyorlar.
04:48
Over the past 15 years or so,
87
276986
1833
Yaklaşık son 15 yıldır
04:50
my teams have been
developing the technology
developing the technology
88
278843
2323
ekiplerim bu küçük DNA parçalarını
birbirine tutturarak
birbirine tutturarak
04:53
for stitching together
those short pieces of DNA
those short pieces of DNA
89
281190
2756
bunu eksiksiz bir bakteriyel
genoma dönüştürecek
genoma dönüştürecek
04:55
into complete bacterial genomes.
90
283970
2190
bir teknolojisi geliştiriyorlar.
04:58
The largest genome that we constructed
contained over one million letters.
contained over one million letters.
91
286871
4333
Oluşturduğumuz en büyük genomda
bir milyondan fazla harf vardı.
bir milyondan fazla harf vardı.
05:03
Which is more than twice the size
of your average novel,
of your average novel,
92
291942
2660
Bu, ortalama bir romanın
iki katına denk geliyor
iki katına denk geliyor
05:06
and we had to put every single one
of those letters in the correct order,
of those letters in the correct order,
93
294626
3443
ve tek bir harf hatası bile yapmadan
tüm harfleri doğru sıraya
koymamız gerekiyordu.
koymamız gerekiyordu.
05:10
without a single typo.
94
298093
1269
05:11
We were able to accomplish this
by developing a procedure
by developing a procedure
95
299386
4293
''Vitro rekombinasyon döneminde
tek aşamalı isotermal'' dediğim
tek aşamalı isotermal'' dediğim
05:15
that I tried to call the "one-step
isothermal in vitro recombination method."
isothermal in vitro recombination method."
96
303703
5047
bir prosedür geliştirerek
bunu başarabildik.
bunu başarabildik.
05:20
(Laughter)
97
308774
2089
(Kahkahalar)
05:22
But, surprisingly, the science community
didn't like this technically accurate name
didn't like this technically accurate name
98
310887
4992
Ancak şaşırtıcı bir şekilde, bilim camiası
bu teknik olarak doğru ismi beğenmedi
bu teknik olarak doğru ismi beğenmedi
05:27
and decided to call it Gibson Assembly.
99
315903
2600
ve adını Gibson Kurulumu koydu.
05:31
Gibson Assembly
is now the gold standard tool,
is now the gold standard tool,
100
319625
2857
Gibson Kurulumu artık standart bir araç,
05:34
used in laboratories around the world
101
322506
2468
uzun ve kısa DNA parçaları yapabilmek için
05:36
for building short and long pieces of DNA.
102
324998
2800
dünyadaki tüm laboratuvarlarda
kullanılıyor.
kullanılıyor.
05:40
(Applause)
103
328236
5333
(Alkışlar)
05:45
Once we chemically synthesized
the complete bacterial genome,
the complete bacterial genome,
104
333593
3325
Tam bakteriyal genomu kimyasal
olarak sentezledikten sonra,
olarak sentezledikten sonra,
05:48
our next challenge was to find a way
105
336942
2310
bir sonraki zorluk
05:51
to convert it into a free-living,
self-replicating cell.
self-replicating cell.
106
339276
3468
onu hayatta kalabilen,
çoğalabilen bir hücreye dönüştürmek.
çoğalabilen bir hücreye dönüştürmek.
05:55
Our approach was to think of the genome
as the operating system of the cell,
as the operating system of the cell,
107
343427
3825
Yaklaşımımız genomu, hücrenin
işletim sistemi olarak düşünmekti,
işletim sistemi olarak düşünmekti,
05:59
with the cell containing the hardware
necessary to boot up the genome.
necessary to boot up the genome.
108
347276
4495
genomu harekete geçirmede gerekli
donanım hücrenin içinde olacak şekilde.
donanım hücrenin içinde olacak şekilde.
06:04
Through a lot of trial and error,
109
352553
1619
Pek çok deneme ve yanılmanın ardından
06:06
we developed a procedure
where we could reprogram cells
where we could reprogram cells
110
354196
3135
hücreleri yeniden programlayabileceğimiz
ve hatta bir bakteriyel türü
ve hatta bir bakteriyel türü
06:09
and even convert one
bacterial species into another,
bacterial species into another,
111
357355
3349
başka bir türe çevirebileceğimiz
bir prosedür geliştirdik,
bir prosedür geliştirdik,
06:12
by replacing the genome of one cell
with that of another.
with that of another.
112
360728
3524
bunun için bir hücrenin genomunu
başka biriyle değiştirdik.
başka biriyle değiştirdik.
06:17
This genome transplantation
technology then paved the way
technology then paved the way
113
365363
4064
Sonra bu genom transplant teknolojisi,
06:21
for the booting-up of genomes
written by scientists
written by scientists
114
369451
3229
doğa tarafından değil bilim insanları
tarafından yazılan genomların
tarafından yazılan genomların
işlerliğini kolaylaştırdı.
06:24
and not by Mother Nature.
115
372704
1667
06:26
In 2010, all of the technologies
116
374768
2619
2010 yılında,
06:29
that we had been developing
for reading and writing DNA
for reading and writing DNA
117
377411
2785
DNA okuma ve yazma için
geliştirdiğimiz tüm bu teknolojiler
geliştirdiğimiz tüm bu teknolojiler
06:32
all came together
when we announced the creation
when we announced the creation
118
380220
2921
ilk sentetik hücrenin yaratılışını
ilan etmemizle birlikte
ilan etmemizle birlikte
06:35
of the first synthetic cell,
119
383165
2214
bir araya geldi,
06:37
which of course, we called Synthia.
120
385403
2158
tabii adını ''Synthia'' koyduk.
06:39
(Laughter)
121
387585
2001
(Kahkahalar)
06:41
Ever since the first bacterial genome
was sequenced, back in 1995,
was sequenced, back in 1995,
122
389610
4580
1995 yılında ilk bakteriyel genom
sıralandığından bu yana,
sıralandığından bu yana,
06:46
thousands more whole bacterial genomes
have been sequenced and stored
have been sequenced and stored
123
394214
3459
binlerce daha tam bakteriyel genom
bilgisayar veritabanlarında
sıralandı ve saklandı.
sıralandı ve saklandı.
06:49
in computer databases.
124
397697
1406
06:51
Our synthetic cell work
was the proof of concept
was the proof of concept
125
399601
2387
Sentetik hücre çalışmamız
bu süreci tersine
dönderebileceğimizin kanıtıydı:
dönderebileceğimizin kanıtıydı:
06:54
that we could reverse this process:
126
402012
2010
06:56
pull a complete bacterial genome
sequence out of the computer
sequence out of the computer
127
404046
3595
bilgisayardan tam bir bakteriyel
genom dizilimi alarak
genom dizilimi alarak
06:59
and convert that information
into a free-living, self-replicating cell,
into a free-living, self-replicating cell,
128
407665
4761
bu bilgiyi kendi kendine yaşayan
ve çoğalan bir hücreye dönüştürmek,
ve çoğalan bir hücreye dönüştürmek,
07:04
with all of the expected characteristics
of the species that we constructed.
of the species that we constructed.
129
412450
4338
oluşturduğumuz türlerin
beklenen tüm özellikleri buna dahil.
beklenen tüm özellikleri buna dahil.
07:10
Now I can understand
why there may be concerns
why there may be concerns
130
418409
2549
Böyle bir genetik mutasyona ilişkin
07:12
about the safety of this level
of genetic manipulation.
of genetic manipulation.
131
420982
3194
neden endişe duyulabileceğini anlıyorum.
07:16
While the technology has the potential
for great societal benefit,
for great societal benefit,
132
424918
4151
Bu teknolojinin büyük çapta
sosyal faydası olmakla birlikte
sosyal faydası olmakla birlikte
07:21
it also has the potential for doing harm.
133
429093
2440
zarar verme potansiyeli de var.
07:24
With this in mind, even before
carrying out the very first experiment,
carrying out the very first experiment,
134
432355
4063
Bu bilgiyle hareketle ilk deneyi
gerçekleştirirken bile
gerçekleştirirken bile
07:28
our team started to work
with the public and the government
with the public and the government
135
436442
2865
bu teknolojiyi sorumlulukla
geliştirmek ve düzenlemek için
geliştirmek ve düzenlemek için
07:31
to find solutions together
136
439331
2603
ekibimiz, kamu ve hükûmetle birlikte
07:33
to responsibly develop
and regulate this new technology.
and regulate this new technology.
137
441958
3800
ortaklaşa çözüm arayışına girdi.
07:38
One of the outcomes from those discussions
was to screen every customer
was to screen every customer
138
446331
3802
Bu arayışlardan doğan bir çözüm önerisi,
tüm müşterilerin ve onların
DNA sentez düzenlerinin incelenmesiydi,
DNA sentez düzenlerinin incelenmesiydi,
07:42
and every customer's DNA synthesis orders,
139
450157
2595
07:44
to make sure that pathogens or toxins
are not being made by bad guys,
are not being made by bad guys,
140
452776
4896
burada amaç, kötü insanlar tarafından
patojen veya toksin yapılmadığından
patojen veya toksin yapılmadığından
07:49
or accidentally by scientists.
141
457696
1934
veya bilim insanlarının
bir kaza yapmadığından emin olmaktı.
bir kaza yapmadığından emin olmaktı.
07:52
All suspicious orders
are reported to the FBI
are reported to the FBI
142
460974
3388
Tüm şüpheli dizilimler FBI'ya
07:56
and other relevant
law-enforcement agencies.
law-enforcement agencies.
143
464386
2770
ve diğer ilgili yasal
teşkilatlara bildiriliyor.
teşkilatlara bildiriliyor.
08:00
Synthetic cell technologies
will power the next industrial revolution
will power the next industrial revolution
144
468641
4270
Sentetik hücre teknolojileri
bir sonraki sanayi devrimine güç verecek
bir sonraki sanayi devrimine güç verecek
08:04
and transform industries and economies
145
472935
2864
ve sanayi ve ekonomilere
08:07
in ways that address
global sustainability challenges.
global sustainability challenges.
146
475823
3667
küresel sürdürülebilirlik
zorlukları konusunda yardım edecek.
zorlukları konusunda yardım edecek.
08:12
The possibilities are endless.
147
480006
2206
Olasılıkların sonu yok.
08:14
I mean, you can think of clothes
148
482236
1588
Yenilenebilir biyo kaynaktan yapılan
08:15
constructed form renewable
biobased sources,
biobased sources,
149
483848
3697
giysiler hayal edin,
08:19
cars running on biofuel
from engineered microbes,
from engineered microbes,
150
487569
3651
düzenleme yapılmış mikroplardan
elde edilen biyo yakıtlı arabalar,
elde edilen biyo yakıtlı arabalar,
08:23
plastics made from biodegradable polymers
151
491244
3579
biyo çözünür polimerden plastikler
08:26
and customized therapies,
printed at a patient's bedside.
printed at a patient's bedside.
152
494847
3719
ve hastaların baş ucunda yazdırılabilen
kişiselleştirilmiş tedavi yöntemleri.
kişiselleştirilmiş tedavi yöntemleri.
08:31
The massive efforts
to create synthetic cells
to create synthetic cells
153
499196
2587
Sentetik hücre yaratmaya
ilişkin bu büyük çalışmalar
ilişkin bu büyük çalışmalar
08:33
have made us world leaders at writing DNA.
154
501807
2800
DNA yazma konusunda
bizi dünya lideri yaptı.
bizi dünya lideri yaptı.
08:37
Throughout the process,
we found ways to write DNA faster,
we found ways to write DNA faster,
155
505149
3722
Bu süreç boyunca
daha hızlı, doğru ve güvenilir
daha hızlı, doğru ve güvenilir
08:40
more accurately and more reliably.
156
508895
2200
DNA yazma yolları bulduk.
08:43
Because of the robustness
of these technologies,
of these technologies,
157
511688
2294
Bu teknolojilerin sağlamlığı sayesinde,
08:46
we found that we could
readily automate the processes
readily automate the processes
158
514006
3000
bu süreçleri otomatik
bir hâle getirebileceğimizi
bir hâle getirebileceğimizi
08:49
and move the laboratory workflows
out of the scientist's hands
out of the scientist's hands
159
517030
3666
ve laboratuvar iş akışını
bilim insanlarının elinden alarak
bilim insanlarının elinden alarak
08:52
and onto a machine.
160
520720
1266
bir makineye aktarabileceğimizi gördük.
08:55
In 2013, we built the first DNA printer.
161
523004
3000
2013 yılında ilk DNA yazıcıyı yaptık.
08:58
We call it the BioXp.
162
526631
2309
İsmi BioXp.
09:00
And it has been absolutely
essential in writing DNA
essential in writing DNA
163
528964
3196
Dünyanın dört bir yanında
ekibim ve araştırmacıların
ekibim ve araştırmacıların
09:04
across a number of applications
164
532184
1615
üzerinde çalışmakta olduğu
09:05
my team and researchers
around the world are working on.
around the world are working on.
165
533823
3800
bir dizi uygulama üzerinde DNA yazma
konusunda inanılmaz bir öneme sahip.
konusunda inanılmaz bir öneme sahip.
09:10
It was shortly after we built the BioXp
166
538077
2017
BioXp'yi yaptıktan kısa bir süre sonra,
09:12
that we received that email
about the H7N9 bird flu scare in China.
about the H7N9 bird flu scare in China.
167
540118
4886
Çin'deki H7N9 kuş gribi
epostasını almıştık.
epostasını almıştık.
09:17
A team of Chinese scientists
had already isolated the virus,
had already isolated the virus,
168
545498
3421
Çinli bilim insanlarından oluşan bir ekip
virüsü izole etmeyi başarmıştı,
virüsü izole etmeyi başarmıştı,
09:20
sequenced its DNA and uploaded
the DNA sequence to the internet.
the DNA sequence to the internet.
169
548943
3516
DNA'sınının dizilimini yapmış
ve bunu internete yüklemişti.
ve bunu internete yüklemişti.
09:25
At the request of the US government,
we downloaded the DNA sequence
we downloaded the DNA sequence
170
553616
3515
ABD hükûmetinin isteğiyle
bu DNA dizilimini indirdik
bu DNA dizilimini indirdik
09:29
and in less than 12 hours,
we printed it on the BioXp.
we printed it on the BioXp.
171
557155
3565
ve 12 saatten kısa bir zaman içinde
BioXp'de yazdırdık.
BioXp'de yazdırdık.
09:33
Our collaborators at Novartis
172
561529
1578
Sonra Novartis'teki iş ortaklarımız,
09:35
then quickly started turning
that synthetic DNA into a flu vaccine.
that synthetic DNA into a flu vaccine.
173
563131
4015
bu sentetik DNA'yı hızlı bir şekilde
grip aşısına dönüştürdüler.
grip aşısına dönüştürdüler.
09:39
Meanwhile, the CDC, using technology
dating back to the 1940s,
dating back to the 1940s,
174
567497
4530
Bu esnada Hastalık Kontrol Merkezi
1940'lara dayanan teknolojiyi kullanarak
1940'lara dayanan teknolojiyi kullanarak
09:44
was still waiting for the virus
to arrive from China
to arrive from China
175
572051
2930
Çin'den virüsün gelmesini bekliyordu,
09:47
so that they could begin
their egg-based approach.
their egg-based approach.
176
575005
2740
yumurta bazlı yaklaşımlarına
ancak o zaman başlayabilirlerdi.
ancak o zaman başlayabilirlerdi.
09:50
For the first time, we had a flu vaccine
developed ahead of time
developed ahead of time
177
578234
3549
İlk defa yeni ve yayılma
tehlikesi olan bir konuda
tehlikesi olan bir konuda
09:53
for a new and potentially
dangerous strain,
dangerous strain,
178
581807
2469
zamanından önce bir grip aşısı yaptık
09:56
and the US government ordered a stockpile.
179
584300
2641
ve ABD hükûmeti çok miktarda sipariş etti.
09:58
(Applause)
180
586965
5628
(Alkışlar)
10:04
This was when I began
to appreciate, more than ever,
to appreciate, more than ever,
181
592617
2468
İşte bu noktada,
daha önce hiç olmadığı kadar
daha önce hiç olmadığı kadar
10:07
the power of biological teleportation.
182
595109
2754
biyolojik ışınlanmanın değerini anladım.
10:09
(Laughter)
183
597887
1150
(Kahkahalar)
10:11
Naturally, with this in mind,
184
599061
2088
Doğal olarak bunu da akılda tutarak
10:13
we started to build
a biological teleporter.
a biological teleporter.
185
601173
2206
biyolojik bir ışınlayıcı
geliştirmeye başladık.
geliştirmeye başladık.
10:16
We call it the DBC.
186
604402
2189
İsmi DBC.
10:18
That's short for
digital-to-biological converter.
digital-to-biological converter.
187
606615
3132
Açılımı dijitalden
biyolojik hâle çevirici.
biyolojik hâle çevirici.
10:22
Unlike the BioXp,
188
610267
1334
BioXp işe başlarken
10:23
which starts from pre-manufactured
short pieces of DNA,
short pieces of DNA,
189
611625
3079
üretim öncesi DNA
kısa parçalarından faydalanıyor,
kısa parçalarından faydalanıyor,
10:26
the DBC starts from digitized DNA code
190
614728
3103
DBC bunun aksine işe dijital yapılmış
DNA kodundan başlıyor
DNA kodundan başlıyor
10:29
and converts that DNA code
into biological entities,
into biological entities,
191
617855
3055
ve bunu biyolojik
varlıklar hâline getiriyor,
varlıklar hâline getiriyor,
10:32
such as DNA, RNA,
proteins or even viruses.
proteins or even viruses.
192
620934
3533
örneğin DNA, RNA,
proteinler ve hatta virüsler.
proteinler ve hatta virüsler.
10:37
You can think of the BioXp
as a DVD player,
as a DVD player,
193
625188
2873
BioXp'yi bir DVD oynatıcı gibi düşünün,
10:40
requiring a physical DVD to be inserted,
194
628085
3048
içine bir DVD koymanız gerekiyor,
10:43
whereas the DBC is Netflix.
195
631157
2333
diğer yandan DBC Netflix gibi.
10:47
To build the DBC,
196
635974
1232
DBC'yi yapmak için
10:49
my team of scientists worked with
software and instrumentation engineers
software and instrumentation engineers
197
637230
4849
Bilim ekibim, yazılım ve enstrümantasyon
mühendisleriyle birlikte çalışarak
mühendisleriyle birlikte çalışarak
10:54
to collapse multiple laboratory workflows,
198
642103
2768
çoklu laboratuvar
iş akışını ortadan kaldırdı,
iş akışını ortadan kaldırdı,
hepsi tek bir aşama olacak şekilde.
10:56
all in a single box.
199
644895
1468
10:58
This included software algorithms
to predict what DNA to build,
to predict what DNA to build,
200
646696
3881
Buna yapılacak DNA'nın
ne olduğunu tahmin eden algoritma,
ne olduğunu tahmin eden algoritma,
11:02
chemistry to link the G, A, T and C
building blocks of DNA into short pieces,
building blocks of DNA into short pieces,
201
650601
4452
G, A, T ve C DNA yapı taşlarını
kısa parçalara ayıracak kimyasal bilgi,
kısa parçalara ayıracak kimyasal bilgi,
11:07
Gibson Assembly to stitch together
those short pieces into much longer ones,
those short pieces into much longer ones,
202
655077
4278
bu kısa parçaları çok daha büyük parçalar
hâline getirecek olan Gibson Kurulumu
hâline getirecek olan Gibson Kurulumu
11:11
and biology to convert the DNA
into other biological entities,
into other biological entities,
203
659379
3559
ve DNA'yı protein gibi
diğer biyolojik varlıklara çevirecek olan
diğer biyolojik varlıklara çevirecek olan
11:14
such as proteins.
204
662962
1182
biyolojik bilgi de dâhil.
11:17
This is the prototype.
205
665089
1627
Bu prototip.
11:18
Although it wasn't pretty,
it was effective.
it was effective.
206
666740
2190
Çok güzel değilse de etkiliydi.
11:20
It made therapeutic drugs and vaccines.
207
668954
2293
Tedavi ilaçları ve aşılar yaptı.
11:23
And laboratory workflows
that once took weeks or months
that once took weeks or months
208
671271
3774
Daha önce haftalar ve aylar süren
laboratuvar iş akışları
laboratuvar iş akışları
11:27
could now be carried out
in just one to two days.
in just one to two days.
209
675069
3548
şimdi yalnızca bir
veya iki günde yapılabiliyor.
veya iki günde yapılabiliyor.
11:30
And that's all without
any human intervention
any human intervention
210
678641
2587
Bu tamamen insan müdahelesi olmadan
11:33
and simply activated
by the receipt of an email
by the receipt of an email
211
681252
2591
ve dünyanın herhangi bir yerinden
gönderilebilecek
gönderilebilecek
11:35
which could be sent
from anywhere in the world.
from anywhere in the world.
212
683867
2543
bir epostasının alınmasıyla
faaliyete geçti.
faaliyete geçti.
11:39
We like to compare
the DBC to fax machines.
the DBC to fax machines.
213
687069
3119
DBC'yi faks makineleriyle
karşılaştırıyoruz.
karşılaştırıyoruz.
11:43
But whereas fax machines
received images and documents,
received images and documents,
214
691016
3365
Ancak faks makineleri
görseller ve belgeler alıyordu,
görseller ve belgeler alıyordu,
11:46
the DBC receives biological materials.
215
694405
2738
DBC ise biyolojik materyaller alıyor.
11:50
Now, consider how
fax machines have evolved.
fax machines have evolved.
216
698024
2682
Faks makinelerinin
nasıl geliştiğini düşünün.
nasıl geliştiğini düşünün.
11:53
The prototype of the 1840s
is unrecognizable,
is unrecognizable,
217
701553
3183
Bugünkü makinelerle karşılaştırdığınızda
11:56
compared with the fax machines of today.
218
704760
2518
1840'ların prototipi tanınmayacak düzeyde,
11:59
In the 1980s, most people
still didn't know what a fax machine was,
still didn't know what a fax machine was,
219
707958
3810
1980'lerde, çoğu insan hâlâ
faks makinesinin ne olduğunu bilmiyordu,
faks makinesinin ne olduğunu bilmiyordu,
12:03
and if they did,
220
711792
1396
bilseler bile,
12:05
it was difficult for them
to grasp the concept
to grasp the concept
221
713212
2359
dünyanın diğer bir yanına
12:07
of instantly reproducing an image
on the other side of the world.
on the other side of the world.
222
715595
3621
anında bir görselin kopyalanacağı
fikrini anlayamıyorlardı.
fikrini anlayamıyorlardı.
12:11
But nowadays, everything
that a fax machine does
that a fax machine does
223
719672
2294
Şimdi ise faks makinesinin
yaptığı her şeyi
yaptığı her şeyi
akıllı telefonlarımıza entegre ettik
12:13
is integrated on our smart phones,
224
721990
1675
12:15
and of course, we take this rapid exchange
of digital information for granted.
of digital information for granted.
225
723689
4418
ve bu hızlı dijital bilgi alışverişinin
değerini bilmiyoruz.
değerini bilmiyoruz.
12:20
Here's what our DBC looks like today.
226
728831
2452
DBC'nin görünümü artık böyle.
12:23
We imagine the DBC evolving
in similar ways as fax machines have.
in similar ways as fax machines have.
227
731307
4387
Faks makinesine benzer bir gelişim
gösterdiği kanısındayız.
gösterdiği kanısındayız.
12:28
We're working to reduce
the size of the instrument,
the size of the instrument,
228
736212
2627
Araç boyutunu azaltmak için çalışıyoruz
12:30
and we're working to make
the underlying technology
the underlying technology
229
738863
2619
ve altında yatan teknolojiyi
daha güvenilir, daha ucuz,
daha güvenilir, daha ucuz,
12:33
more reliable, cheaper,
faster and more accurate.
faster and more accurate.
230
741506
3754
daha hızlı ve daha doğru
kılmaya çalışıyoruz.
kılmaya çalışıyoruz.
12:38
Accuracy is extremely important
when synthesizing DNA,
when synthesizing DNA,
231
746061
3762
DNA sentezlemede tam doğruluk çok önemli,
12:41
because a single change to a DNA letter
232
749847
2016
çünkü bir DNA harfinde tek bir değişiklik
12:43
could mean the difference
between a medicine working or not
between a medicine working or not
233
751887
3024
ilacın işe yarayıp yaramaması
veya sentetik hücrenin canlı olup olmaması
arasındaki fark anlamına geliyor.
arasındaki fark anlamına geliyor.
12:46
or synthetic cell being alive or dead.
234
754935
2533
12:50
The DBC will be useful
for the distributed manufacturing
for the distributed manufacturing
235
758292
3460
DNA'dan başlayarak
dağıtımlı ilaç üretiminde
dağıtımlı ilaç üretiminde
12:53
of medicine starting from DNA.
236
761776
2000
DBC'nin de yardımı olacak.
12:56
Every hospital in the world
could use a DBC
could use a DBC
237
764649
2763
Dünyadaki her hastane
hastalarının yanında
hastalarının yanında
12:59
for printing personalized medicines
for a patient at their bedside.
for a patient at their bedside.
238
767436
3731
onlara kişiselleştirilmiş ilaç yazdıracak
bir DBC'den fayda görebilir.
bir DBC'den fayda görebilir.
13:03
I can even imagine a day
when it's routine for people to have a DBC
when it's routine for people to have a DBC
239
771846
5010
İnsanların DBC'ye sahip
olmasının normal olduğu o günü hayal edin,
olmasının normal olduğu o günü hayal edin,
bunu bilgisayarlarına
veya akıllı telefonlarına bağlayarak
veya akıllı telefonlarına bağlayarak
13:08
to connect to their
home computer or smart phone
home computer or smart phone
240
776880
2269
kendi reçetelerini indirebilecekleri
bir araç olduğunu,
bir araç olduğunu,
13:11
as a means to download
their prescriptions,
their prescriptions,
241
779173
2015
13:13
such as insulin or antibody therapies.
242
781212
2119
insülin veya antikor tedavisi gibi.
13:15
The DBC will also be valuable when placed
in strategic areas around the world,
in strategic areas around the world,
243
783355
4453
Dünyanın stratejik bölgelerine
yerleştrildiğinde de çok değerli olacak,
yerleştrildiğinde de çok değerli olacak,
13:19
for rapid response to disease outbreaks.
244
787832
2667
yaygın hastalıklara
hızlı yanıt imkânı sağlayacak.
hızlı yanıt imkânı sağlayacak.
13:22
For example, the CDC in Atlanta, Georgia
245
790879
3103
Örneğin Atlanta, Georgia'daki
Hastalık Kontrol Merkezi
Hastalık Kontrol Merkezi
13:26
could send flu vaccine instructions
to a DBC on the other side of the world,
to a DBC on the other side of the world,
246
794006
4793
dünyanın diğer bölgesindeki bir DBC'ye
grip aşısı talimatlarını gönderebilir,
grip aşısı talimatlarını gönderebilir,
13:30
where the flu vaccine is manufactured
right on the front lines.
right on the front lines.
247
798823
3944
burada grip aşısı
en ileri düzeyde üretilebilir.
en ileri düzeyde üretilebilir.
13:35
That flu vaccine could even be
specifically tailored to the flu strain
specifically tailored to the flu strain
248
803085
5230
Hatta bu grip aşısı üzerinde
o bölgede baş gösteren grip salgını için
o bölgede baş gösteren grip salgını için
13:40
that's circulating in that local area.
249
808339
3222
özel olarak düzenleme yapılabilir.
13:43
Sending vaccines around in a digital file,
250
811585
2492
Aynı aşıların yığınlar
hâlinde taşınması yerine
hâlinde taşınması yerine
13:46
rather than stockpiling those same
vaccines and shipping them out,
vaccines and shipping them out,
251
814101
3817
dijital bir dosya içinde gönderilmeleri
13:49
promises to save thousands of lives.
252
817942
2631
binlerce hayat kurtarmayı vaadediyor.
13:53
Of course, the applications
go as far as the imagination goes.
go as far as the imagination goes.
253
821212
4200
Tabii bu uygulamalar
hayal ettiğiniz kadar ilerleyebilir.
hayal ettiğiniz kadar ilerleyebilir.
13:58
It's not hard to imagine
placing a DBC on another planet.
placing a DBC on another planet.
254
826164
3995
Başka bir gezegene bir DBC yerleştirmeyi
hayal etmek hiç de zor değil.
hayal etmek hiç de zor değil.
14:03
Scientists on Earth could then send
the digital instructions to that DBC
the digital instructions to that DBC
255
831315
5104
Dünyadaki bilim insanları o DBC'ye
dijital talimatlar göndererek
dijital talimatlar göndererek
14:08
to make new medicines
or to make synthetic organisms
or to make synthetic organisms
256
836443
4007
DBC'nin yeni ilaçlar yapmasını
veya sentetik organizmalar yaparak
veya sentetik organizmalar yaparak
14:12
that produce oxygen, food,
fuel or building materials,
fuel or building materials,
257
840474
3667
bu organizmaların oksijen, besin,
yakıt veya malzeme yapması sağlanabilir,
yakıt veya malzeme yapması sağlanabilir,
14:16
as a means for making the planet
more habitable for humans.
more habitable for humans.
258
844165
3174
bu sayede gezegenin insanlar için
daha elverişli olması sağlanır.
daha elverişli olması sağlanır.
14:20
(Applause)
259
848002
4440
(Alkışlar)
14:24
With digital information
traveling at the speed of light,
traveling at the speed of light,
260
852466
3341
Dijital bilginin
ışık hızında ilerlemesiyle
ışık hızında ilerlemesiyle
14:27
it would only take minutes
to send those digital instructions
to send those digital instructions
261
855831
2897
bu dijital talimatların
Dünya'dan Mars'a gönderilmesi
Dünya'dan Mars'a gönderilmesi
14:30
from Earth to Mars,
262
858752
1190
birkaç dakika sürer,
14:31
but it would take months
to physically deliver those same samples
to physically deliver those same samples
263
859966
3849
ama aynı örnekleri bir uzay aracında
bizzat götürmek aylar sürer.
bizzat götürmek aylar sürer.
14:35
on a spacecraft.
264
863839
1150
14:37
But for now, I would be satisfied
beaming new medicines across the globe,
beaming new medicines across the globe,
265
865821
4603
Ama şimdilik, küresel ilaç ışınlanmasıyla
tamamen otomatik ve talep üzerine,
tamamen otomatik ve talep üzerine,
yeni ortaya çıkan bulaşıcı
hastalıklardan hayat kurtarmak
hastalıklardan hayat kurtarmak
14:42
fully automated and on demand,
266
870448
2190
14:44
saving lives from emerging
infectious diseases
infectious diseases
267
872662
3598
ve beklemeye zamanı olmayan hastalar için
14:48
and printing personalized cancer medicines
for those who don't have time to wait.
for those who don't have time to wait.
268
876284
4752
kişiselleştirilmiş kanser ilacı yazdırmak
beni memnun ediyor.
beni memnun ediyor.
14:53
Thank you.
269
881060
1175
Teşekkürler.
14:54
(Applause)
270
882259
7000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Dan Gibson - Genome writerDan Gibson leads a new breed of bioengineers, called genome writers, who use DNA to design and build new products powering the next industrial revolution.
Why you should listen
In 2004, Dan Gibson was drawn to a project at the J. Craig Venter Institute: to build a synthetic cell from scratch. Within days, he was on a path to creating synthetic life alongside genomics pioneers. But to build a whole genome from scratch, Gibson had to first invent new methods to assemble DNA. One method, dubbed the "Gibson Assembly," became a game changer, and a series of firsts followed: first synthetic bacterial genome, first synthetic cell, first minimal cell. Today, these discoveries inform the design of synthetic DNA used for new medicines.
Gibson's teams at SGI and SGI-DNA recently introduced the world's first biologic teleporter, called the Digital-to-Biological Converter (DBC), which turns digital code into functional biologics in the form of DNA, RNA and proteins without human intervention. Imagine a future where digital code is emailed to DBCs at hospitals around the world to deliver personalized medicine at a patient's bedside.
Dan Gibson | Speaker | TED.com