TEDxCambridge
Erez Yoeli: How to motivate people to do good for others
Erez Yoeli: İnsanları başkaları için iyi şeyler yapmaya nasıl teşvik ederiz?
Filmed:
Readability: 3.9
2,228,025 views
İnsanlara nasıl iyi şeyler yaptırabiliriz, örneğin oy vermek, bağış yapmak, kaynakları korumak veya sadece genel olarak başkalarına iyi davranmak? MIT araştırma bilim adamı Erez Yoeli, itibarın gücünü - ya da hepimizde var olan bencil değil de cömert görünme arzusunu kullanarak insanları başkalarının çıkarlarına hizmet etmeye teşvik edecek basit bir kontrol listesi paylaşıyor. İnsanları iyiye yöneltme yaklaşımınızı biraz değiştirerek nasıl şaşırtıcı sonuçlar alabileceğiniz hakkında daha çok şey öğrenin.
Erez Yoeli - Research scientist
Erez Yoeli's research focuses on altruism: understanding how it works and how to promote it. Full bio
Erez Yoeli's research focuses on altruism: understanding how it works and how to promote it. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
How can we get people to do more good,
0
1440
3056
İnsanları iyilik yapmaya
nasıl yönlendirebiliriz?
nasıl yönlendirebiliriz?
00:16
to go to the polls,
give to charity, conserve resources,
give to charity, conserve resources,
1
4520
4336
Oy vermeye, bağışta bulunmaya,
kaynakları korumaya
kaynakları korumaya
00:20
or even to do something as simple
as washing their mugs at work
as washing their mugs at work
2
8880
3336
ya da en basitinden iş yerinde
kendi fincanlarını yıkayarak
kendi fincanlarını yıkayarak
00:24
so that the sink isn't
always full of dirty dishes?
always full of dirty dishes?
3
12240
2381
lavabonun kirli bulaşıklarla
dolmasını önlemeye?
dolmasını önlemeye?
00:26
(Laughter)
4
14645
2011
(Gülüşmeler)
00:28
(Applause)
5
16680
4336
(Alkış)
00:33
When I first started
working on this problem,
working on this problem,
6
21040
2136
Bu sorun üzerinde çalışmaya
ilk başladığımda
ilk başladığımda
00:35
I collaborated with a power company
7
23200
1896
bir elektrik şirketiyle işbirliği yaptım
ve aboneleri bir programa aldım.
ve aboneleri bir programa aldım.
00:37
to recruit customers for a program
that prevents blackouts
that prevents blackouts
8
25120
3536
Amaç, elektriğin en çok tüketildiği
anlarda talebi kısarak
anlarda talebi kısarak
00:40
by reducing energy demand during peaks.
9
28680
2000
kesintileri önlemekti.
00:43
The program is based
on a tried-and-true technology.
on a tried-and-true technology.
10
31600
2616
Program, denenmiş
ve doğru bir teknoloji üzerine kurulu.
ve doğru bir teknoloji üzerine kurulu.
00:46
It's one the Obama
administration even called
administration even called
11
34240
2376
Hatta Obama yönetimi
"Amerika'nın elektrik ağının
"Amerika'nın elektrik ağının
00:48
"the cornerstone to modernizing
America's electrical grid."
America's electrical grid."
12
36640
3120
modernleştirilmesinde
bir kilometre taşıdır.'' dedi.
bir kilometre taşıdır.'' dedi.
00:52
But, like so many
great technological solutions,
great technological solutions,
13
40880
3496
Her büyük teknolojik çözüm gibi
00:56
it has a key weakness:
14
44400
1440
önemli bir zayıf noktası var:
00:59
people.
15
47760
1200
İnsan.
01:01
People need to sign up.
16
49720
1240
İnsanların katılması şart.
01:04
To try to get people to sign up,
the power company sent them a nice letter,
the power company sent them a nice letter,
17
52000
3536
Şirket, katılımı artırmak için
abonelerine hoş birer yazı göndererek
abonelerine hoş birer yazı göndererek
01:07
told them about
all the program's benefits,
all the program's benefits,
18
55560
2016
programın yararlarını anlatmaya çalıştı.
01:09
and it asked them to call
into a hotline if they were interested.
into a hotline if they were interested.
19
57600
3056
İlgilenenler için ücretsiz
bir çağrı merkezi numarası verdi.
bir çağrı merkezi numarası verdi.
01:12
Those letters went out,
20
60680
1696
Mektuplar gönderildi
01:14
but the phones, they were silent.
21
62400
2760
ama telefonlar sessizdi.
01:18
So when we got involved,
we suggested one small change.
we suggested one small change.
22
66080
2760
Sonra biz dâhil olduğumuzda
küçük bir değişiklik önerdik.
küçük bir değişiklik önerdik.
01:21
Instead of that hotline,
23
69360
1896
Çağrı merkezi yerine,
01:23
we suggested that they use sign-up sheets
that they'd post near the mailboxes
that they'd post near the mailboxes
24
71280
4616
katılım formlarını abonelerin
apartmanlarındaki posta kutularına
apartmanlarındaki posta kutularına
01:27
in people's buildings.
25
75920
1240
yapıştırmalarını önerdik.
01:30
This tripled participation.
26
78120
2760
Katılım üç katına çıktı.
01:35
Why?
27
83160
1200
Neden?
01:37
Well, we all know people care deeply
about what others think of them,
about what others think of them,
28
85680
4216
İnsanlar başkalarının kendileri
hakkında ne düşündüğünü çok önemserler.
hakkında ne düşündüğünü çok önemserler.
01:41
that we try to be seen
as generous and kind,
as generous and kind,
29
89920
2656
Dolayısıyla cömert ve nazik
görünmeye çalışır.
görünmeye çalışır.
01:44
and we try to avoid
being seen as selfish or a mooch.
being seen as selfish or a mooch.
30
92600
2720
Bencil veya beleşçi
görünmekten kaçınmaya çalışır.
görünmekten kaçınmaya çalışır.
01:48
Whether we are aware of it or not,
this is a big part of why people do good,
this is a big part of why people do good,
31
96120
4416
Farkında olalım olmayalım insanlar
çoğunlukla bu sebeple iyilik yaparlar.
çoğunlukla bu sebeple iyilik yaparlar.
01:52
and so small changes that give people
more credit for doing good,
more credit for doing good,
32
100560
5216
İnsanların iyiliğine daha fazla
inancı yansıtan küçük değişiklikler
inancı yansıtan küçük değişiklikler
01:57
those changes can make
a really big difference.
a really big difference.
33
105800
2336
gerçekten büyük fark yaratabilirler.
02:00
Small changes like
switching from a hotline,
switching from a hotline,
34
108160
2896
Küçük değişiklikler,
02:03
where nobody will ever find out
about your good deed,
about your good deed,
35
111080
3016
örneğin kimsenin iyiliğinizi görmeyeceği
çağrı merkezindense
çağrı merkezindense
02:06
to a sign-up sheet
36
114120
1736
isminizi görebilecekleri
02:07
where anyone who walks by
can see your name.
can see your name.
37
115880
3120
katılım formlarına dönmek gibi.
02:12
In our collaborations with governments,
nonprofits, companies,
nonprofits, companies,
38
120520
3176
Hükûmetler, STO'lar
şirketlerle işbirliği yaparak
şirketlerle işbirliği yaparak
02:15
when we're trying to get people
to do more good,
to do more good,
39
123720
2816
insanları iyiliğe yönlendirmeye çalışırken
02:18
we harness the power of reputations.
40
126560
2400
itibarın gücünden yararlandık.
02:22
And we have a simple checklist for this.
41
130000
2376
Bunun için basit bir kontrol listemiz var.
02:24
And in fact, you already know
the first item on that checklist.
the first item on that checklist.
42
132400
3240
Aslında bu kontrol listesindeki
ilk maddeyi siz zaten biliyorsunuz.
ilk maddeyi siz zaten biliyorsunuz.
02:28
It's to increase observability,
43
136960
2296
Gözlenebilirliği artırarak
02:31
to make sure people find out
about good deeds.
about good deeds.
44
139280
2720
insanların iyi davranışları
gördüğünden emin olmak.
gördüğünden emin olmak.
02:35
Now, wait a minute, I know
some of you are probably thinking,
some of you are probably thinking,
45
143440
2896
Şimdi, durun bir dakika,
bazılarınız şöyle düşünebilir,
bazılarınız şöyle düşünebilir,
02:38
there's no way people here thought,
46
146360
1696
"iyi davranışımdan dolayı takdir edildim
02:40
"Oh, well, now that
I'm getting credit for my good deed,
I'm getting credit for my good deed,
47
148080
2656
ve buna değdi" diye
02:42
now it's totally worth it."
48
150760
1336
düşünecek kimse yoktur.
02:44
And you're right.
49
152120
1456
Haklısınız.
02:45
Usually, people don't.
50
153600
1240
Genellikle düşünmezler.
02:47
Rather, when they're making
decisions in private,
decisions in private,
51
155760
3056
Özel hayatlarında
kararlar verirken bunun yerine
kararlar verirken bunun yerine
02:50
they worry about their own problems,
52
158840
1736
kendi sorunlarını düşünürler,
02:52
about what to put on the table for dinner
or how to pay their bills on time.
or how to pay their bills on time.
53
160600
4136
akşam yemeğinde ne yesek ya da
faturalar zamanında nasıl ödenecek gibi.
faturalar zamanında nasıl ödenecek gibi.
02:56
But, when we make
their decision more observable,
their decision more observable,
54
164760
3096
Biz bu kararları daha
gözlemlenebilir kılarsak
gözlemlenebilir kılarsak
02:59
they start to attend more
to the opportunity to do good.
to the opportunity to do good.
55
167880
3080
iyilik yapma fırsatlarını
daha çok yakalarlar.
daha çok yakalarlar.
03:03
In other words, what's
so powerful about our approach
so powerful about our approach
56
171760
2816
Bir başka deyişle yaklaşımımızı
böyle güçlü kılan,
böyle güçlü kılan,
03:06
is that it could turn on
people's existing desire to do good,
people's existing desire to do good,
57
174600
4856
bu örnekte, elektrik kesintilerinin
önlenmesine yardım gibi,
önlenmesine yardım gibi,
insanlarda mevcut iyilik arzusunu
tetikleyebilmesidir.
tetikleyebilmesidir.
03:11
in this case, to help
to prevent a blackout.
to prevent a blackout.
58
179480
2080
03:15
Back to observability.
59
183160
1656
Gözlenebilirliğe dönecek olursak
03:16
I want to give you another example.
60
184840
1856
size başka bir örnek vermek istiyorum.
03:18
This one is from a collaboration
61
186720
1736
Kullanılan oyu arttırmak için
03:20
with a nonprofit that gets out the vote,
62
188480
2376
çalışan bir STO ile işbirliği yaptık.
03:22
and it does this by sending hundreds
of thousands of letters every election
of thousands of letters every election
63
190880
3576
Bunun için, her seçimden önce seçmenlere
03:26
in order to remind people and try
to motivate them to go to the polls.
to motivate them to go to the polls.
64
194480
3320
yüz binlerce mektup göndererek
onları sandığa çağırıyorlardı.
onları sandığa çağırıyorlardı.
03:30
We suggested adding
the following sentence:
the following sentence:
65
198760
2160
Biz, aşağıdaki ifadeyi
eklemelerini önerdik:
eklemelerini önerdik:
03:34
"Someone may call you to find out
about your experience at the polls."
about your experience at the polls."
66
202440
3400
"Biri sizi arayarak oy kullanma
deneyiminizi sorabilir."
deneyiminizi sorabilir."
03:38
This sentence makes it feel
more observable when you go to the polls,
more observable when you go to the polls,
67
206520
3400
Bu ifade ile oy kullanımınızın
izlendiğini hissedersiniz.
izlendiğini hissedersiniz.
03:43
and it increased the effect
of the letter by 50 percent.
of the letter by 50 percent.
68
211040
3040
Bu, mektubun etkisini yüzde 50 artırdı.
03:48
Making the letter more effective reduced
the cost of getting an additional vote
the cost of getting an additional vote
69
216680
3736
Mektubun daha etkili olması ise
bir oy maliyetini
bir oy maliyetini
03:52
from 70 dollars down to about 40 dollars.
70
220440
1960
70 dolardan yaklaşık 40 dolara düşürdü.
03:55
Observability has been used to do things
71
223200
1936
Gözlenebilirlik, daha sık kan bağışı için
03:57
like get people
to donate blood more frequently
to donate blood more frequently
72
225160
2656
isimlerin yerel gazetelerde çıkması
03:59
by listing the names of donors
on local newsletters,
on local newsletters,
73
227840
2976
veya vergiyi zamanında ödetmek için
04:02
or to pay their taxes on time
74
230840
1640
zamanında ödemeyenlerin
04:05
by listing the names of delinquents
on a public website.
on a public website.
75
233440
2816
halka açık bir web sitesinde
yayınlanması için kullanılabilir.
yayınlanması için kullanılabilir.
04:08
(Laughter)
76
236280
1840
(Gülüşmeler)
04:12
What about this example?
77
240200
1200
Ya şu örneğe ne demeli?
04:14
Toyota got hundreds of thousands of people
to buy a more fuel-efficient car
to buy a more fuel-efficient car
78
242560
4056
Toyota, Prius'u benzersiz kılarak
04:18
by making the Prius so unique ...
79
246640
3616
yüz binlerce insana yakıt tasarruflu
bir araç satın aldırdı.
bir araç satın aldırdı.
04:22
(Laughter)
80
250280
1600
(Gülüşmeler)
04:24
that their good deed
was observable from a mile away.
was observable from a mile away.
81
252800
2680
Yaptıkları iyilik
bir mil öteden bile görülebiliyor.
bir mil öteden bile görülebiliyor.
04:28
(Laughter)
82
256040
2816
(Gülüşmeler)
04:30
Alright, so observability is great,
83
258880
2375
Pekâlâ, gözlenebilirlik harika
04:33
but we all know, we've all seen
84
261279
3537
fakat hepimiz iyilik yapma fırsatını
04:36
people walk by an opportunity to do good.
85
264840
2160
es geçen insanlar görmüşüzdür.
04:40
They'll see somebody
asking for money on the sidewalk
asking for money on the sidewalk
86
268080
3296
Kaldırımda para isteyen birini
gördüklerinde
gördüklerinde
04:43
and they'll pull out their phones
and look really busy,
and look really busy,
87
271400
2616
telefonlarını çıkarıp
çok meşgul görünürler
çok meşgul görünürler
04:46
or they'll go to the museum and they'll
waltz right on by the donation box.
waltz right on by the donation box.
88
274040
3560
veya müzeye gidenler bağış kutusunun
etrafından dolaşırlar.
etrafından dolaşırlar.
04:50
Imagine it's the holiday season
89
278320
2096
Noel zamanını düşünün,
04:52
and you're going to the supermarket,
and there's a Salvation Army volunteer,
and there's a Salvation Army volunteer,
90
280440
3696
bir süpermarkete gidiyorsunuz
ve orada çanını çalan
ve orada çanını çalan
bir Kurtuluş Ordusu gönüllüsü var.
04:56
and he's ringing his bell.
91
284160
1256
04:57
A few years ago, researchers in San Diego
92
285440
1976
Birkaç yıl önce
San Diego'dan araştırmacılar
San Diego'dan araştırmacılar
04:59
teamed up with a local chapter
from the Salvation Army
from the Salvation Army
93
287440
3456
Kurtuluş Ordusu'nun
yerel şubesiyle birlikte
yerel şubesiyle birlikte
05:02
to try to find ways to increase donations.
94
290920
2200
bağışları artırmanın yollarını
bulmaya çalıştılar.
bulmaya çalıştılar.
05:06
What they found was kind of funny.
95
294240
1620
Komik bir sonuca ulaştılar.
05:08
When the volunteer
stood in front of just one door,
stood in front of just one door,
96
296680
2400
Gönüllü bir kapının
önünde durduğunda
önünde durduğunda
05:12
people would avoid giving
by going out the other door.
by going out the other door.
97
300040
2560
insanlar bağış yapmamak için
başka kapıdan çıkıyorlardı.
başka kapıdan çıkıyorlardı.
05:16
Why?
98
304880
1200
Neden?
05:19
Well, because they can always claim,
"Oh, I didn't see the volunteer,"
"Oh, I didn't see the volunteer,"
99
307080
3696
Çünkü her zaman
"ben gönüllüyü görmedim ki"
"ben gönüllüyü görmedim ki"
05:22
or, "I wanted to get
something from over there,"
something from over there,"
100
310800
2256
veya "oradan bir şey alacaktım"
05:25
or, "That's where my car is."
101
313080
1400
veya "arabam orada" diyebilecekler.
05:27
In other words, there's lots of excuses.
102
315560
1920
Yani bir sürü mazeret.
05:30
And that brings us
to the second item on our checklist:
to the second item on our checklist:
103
318640
2976
Bu bizi kontrol listemizdeki
ikinci maddeye getiriyor:
ikinci maddeye getiriyor:
05:33
to eliminate excuses.
104
321640
1720
Mazeretleri ortadan kaldır.
05:36
In the case of the Salvation Army,
105
324800
1656
Kurtuluş Ordusu durumunda,
05:38
eliminating excuses just means
standing in front of both doors,
standing in front of both doors,
106
326480
3256
mazeretleri ortadan kaldırmak
gönüllülerin iki kapı önünde de durmaları.
gönüllülerin iki kapı önünde de durmaları.
05:41
and sure enough, when they did this,
107
329760
2056
Bunu yaparlarsa
05:43
donations rose.
108
331840
1200
bağışlar kesin artacaktı.
05:47
But that's when things got kind of funny,
109
335280
2176
Fakat işler komikken
05:49
even funnier.
110
337480
1200
daha da komikleşti.
05:51
The researchers
were out in the parking lot,
were out in the parking lot,
111
339960
2536
Araştırmacılar park yerinde durup
05:54
and they were counting people
as they came in and out of the store,
as they came in and out of the store,
112
342520
3176
mağazaya giren çıkanları sayarken
bir şey dikkatlerini çekti.
bir şey dikkatlerini çekti.
05:57
and they noticed that when the volunteers
stood in front of both doors,
stood in front of both doors,
113
345720
3816
Gönüllüler iki kapı önünde de durunca
06:01
people stopped coming
out of the store at all.
out of the store at all.
114
349560
2176
insanlar mağazadan hiç çıkmaz oldu.
06:03
(Laughter)
115
351760
3056
(Gülüşmeler)
06:06
Obviously, they were surprised by this,
so they decided to look into it further,
so they decided to look into it further,
116
354840
4136
Tabii ki şaşırdılar ve daha fazla
araştırmaya karar verdiler.
araştırmaya karar verdiler.
06:11
and that's when they found that there
was actually a third, smaller utility door
was actually a third, smaller utility door
117
359000
5096
Gördüler ki üçüncü bir kapı,
geri dönüşümün alınmasında kullanılan
geri dönüşümün alınmasında kullanılan
06:16
usually used to take out the recycling --
118
364120
1976
daha küçük bir servis kapısı var.
06:18
(Laughter)
119
366120
1536
(Gülüşmeler)
06:19
and now people were going out that door
in order to avoid the volunteers.
in order to avoid the volunteers.
120
367680
3496
İnsanlar gönüllülerden kaçmak için
bu kapıyı kullanmaktaydılar.
bu kapıyı kullanmaktaydılar.
06:23
(Laughter)
121
371200
2360
(Gülüşmeler)
06:26
This teaches us
an important lesson though.
an important lesson though.
122
374320
2320
Yine de bu bize önemli bir ders verdi.
06:30
When we're trying to eliminate excuses,
we need to be very thorough,
we need to be very thorough,
123
378480
3536
Biz mazeretleri ortadan kaldırmaya
çalışırken daha azimli olmalıyız.
çalışırken daha azimli olmalıyız.
06:34
because people are
really creative in making them.
really creative in making them.
124
382040
2376
Çünkü insanlar bu konuda çok yaratıcı.
06:36
(Laughter)
125
384440
2200
(Gülüşmeler)
06:41
Alright, I want to switch to a setting
126
389760
1856
Pekâlâ, mazeretlerin
06:43
where excuses can have
deadly consequences.
deadly consequences.
127
391640
2200
ölümcül sonuçlar doğurduğu
bir örneğe geçelim.
bir örneğe geçelim.
06:48
What if I told you that the world's
deadliest infectious disease has a cure,
deadliest infectious disease has a cure,
128
396160
3720
Size desem ki dünyadaki
en ölümcül hastalığın bir tedavisi var.
en ölümcül hastalığın bir tedavisi var.
06:52
in fact, that it's had one for 70 years,
129
400960
2936
Aslında 70 yıldır var.
06:55
a good one, one that works
almost every time?
almost every time?
130
403920
2200
Neredeyse her zaman
işe yarayan iyi bir tedavi.
işe yarayan iyi bir tedavi.
06:59
It's incredible, but it's true.
131
407920
1560
İnanılmaz ama doğru.
07:02
The disease is tuberculosis.
132
410400
1976
Bu hastalık tüberküloz.
07:04
It infects some 10 million people a year,
133
412400
2296
Yılda 10 milyon kişi hastalanıyor,
07:06
and it kills almost two million of them.
134
414720
2120
neredeyse iki milyon kişi ölüyor.
07:09
Like the blackout prevention program,
we've got the solution.
we've got the solution.
135
417680
4056
Elektrik kesintisi programında olduğu gibi
bir çözümümüz var.
bir çözümümüz var.
07:13
The problem is people.
136
421760
1240
Sorun, insanlar.
07:16
People need to take their medication
137
424000
1736
İnsanlar iyileşmek için
07:17
so that they're cured,
138
425760
1896
tedavi görmek zorunda ki
07:19
and so that they don't
get other people sick.
get other people sick.
139
427680
2160
başka insanları da hasta etmesinler.
07:23
For a few years now,
we've been collaborating
we've been collaborating
140
431520
2136
Birkaç yıldır,
tedavi gören TB hastalarını
tedavi gören TB hastalarını
07:25
with a mobile health startup
called Keheala
called Keheala
141
433680
2296
destekleyen Keheala adlı
07:28
to support TB patients
as they undergo treatment.
as they undergo treatment.
142
436000
2680
mobil bir sağlık girişimiyle
işbirliği içindeyiz.
işbirliği içindeyiz.
07:31
Now, you have to understand,
TB treatment, it's really tough.
TB treatment, it's really tough.
143
439280
3096
Şimdi anlamak zorundasınız,
TB tedavisi gerçekten zordur.
TB tedavisi gerçekten zordur.
07:34
We're talking about taking
a really strong antibiotic
a really strong antibiotic
144
442400
2576
En az altı ay boyunca
her gün güçlü bir
her gün güçlü bir
07:37
every single day for six months or more.
145
445000
2336
antibiyotik almaktan söz ediyoruz.
07:39
That antibiotic is so strong
that it will make you feel sick.
that it will make you feel sick.
146
447360
2896
Bu antibiyotik öylesine güçlü ki
hasta hissettiriyor,
hasta hissettiriyor,
07:42
It will make you feel nauseous and dizzy.
147
450280
1976
baş dönmesi ve bulantı yapıyor,
07:44
It will make your pee turn funny colors.
148
452280
1920
idrarınız komik renklere dönüşüyor.
07:46
It's also a problem because
you have to go back to the clinic
you have to go back to the clinic
149
454720
2896
Ayrıca bir sorun daha var ki
her hafta kliniğe giderek
her hafta kliniğe giderek
07:49
about every week
in order to get more pills,
in order to get more pills,
150
457640
2416
ilaçlarınızı almanız gerekiyor.
07:52
and in sub-Saharan Africa
or other places where TB is common,
or other places where TB is common,
151
460080
3456
Sahra altı Afrika ya da TB'nin
yaygın olduğu diğer yerlerde
yaygın olduğu diğer yerlerde
07:55
now you're talking
about going someplace pretty far,
about going someplace pretty far,
152
463560
2456
zorlu ve yavaş toplu taşıma araçlarıyla
07:58
taking tough and slow public transport,
153
466040
3016
oldukça uzak yerlere,
muhtemelen yetersiz bir kliniğe gitmekten
muhtemelen yetersiz bir kliniğe gitmekten
08:01
maybe the clinic is inefficient.
154
469080
2056
söz ediyoruz.
08:03
So now you're talking about taking
a half day off of work every week
a half day off of work every week
155
471160
3216
Her hafta yarım gün kaybetme
lüksümüz olmayan işten
lüksümüz olmayan işten
08:06
from a job you desperately
can't afford to lose.
can't afford to lose.
156
474400
2880
izin almaktan söz ediyoruz.
08:09
It's even worse when you consider the fact
that there's a terrible stigma,
that there's a terrible stigma,
157
477920
3496
Daha da kötüsü bunun bir utanç kaynağı
olduğunu düşünerek
olduğunu düşünerek
08:13
and you desperately don't want people
to find that you have the disease.
to find that you have the disease.
158
481440
3416
kimsenin hasta olduğumuzu
anlamasını istemiyoruz.
anlamasını istemiyoruz.
08:16
Some of the toughest stories we hear
are actually from women
are actually from women
159
484880
2856
Özellikle aile içi şiddetin
yaygın olduğu yerlerde
yaygın olduğu yerlerde
08:19
who, in these places where
domestic violence can be kind of common,
domestic violence can be kind of common,
160
487760
3536
kadınlardan bazı kötü haberler dinliyoruz.
08:23
they tell us that they have to
hide it from their husbands
hide it from their husbands
161
491320
2736
Bize kliniğe kocalarından gizli
08:26
that they're coming to the clinic.
162
494080
1640
geldiklerini söylüyorlar.
08:29
So it's no surprise
that people don't complete treatment.
that people don't complete treatment.
163
497800
2800
Yani insanların tedaviden kaçmalarına
şaşmamak gerek.
şaşmamak gerek.
08:33
Can our approach really help them?
164
501840
2136
Yaklaşımımız onlara yardımcı olabilir mi?
08:36
Can we really get them to stick it out?
165
504000
1880
Tedaviye devamlarını sağlayabilir miyiz?
08:40
Yeah.
166
508040
1200
Evet.
08:42
Every day, we text patients
to remind them to take their medication,
to remind them to take their medication,
167
510080
4096
Her gün, hastalara mesaj atarak
tedavilerini hatırlatıyoruz.
tedavilerini hatırlatıyoruz.
08:46
but if we stopped there,
168
514200
1536
Fakat orada duracak olursak
08:47
there'd be lots of excuses.
169
515760
2056
birçok bahane üreteceklerdir.
08:49
"Well, I didn't see the text."
170
517840
1456
"Mesajı görmedim"
08:51
Or, "You know, I saw the text,
but then I totally forgot,
but then I totally forgot,
171
519320
2695
"Biliyorum, mesajı gördüm
ama tamamen unuttum,
ama tamamen unuttum,
08:54
put the phone down
and I just forgot about it."
and I just forgot about it."
172
522039
2217
telefonu kapattım ve unuttum"
08:56
Or, "I lent the phone out to my mom."
173
524280
1800
veya "telefonumu anneme vermiştim."
08:59
We have to eliminate these excuses
174
527600
2016
Biz bahaneleri
ortadan kaldırmak zorundayız
ortadan kaldırmak zorundayız
09:01
and we do that by asking patients
175
529640
2016
ve hastalardan
09:03
to log in and verify
that they've taken their medication.
that they've taken their medication.
176
531680
2960
giriş yapıp tedavi gördüklerini
doğrulamalarını istiyoruz.
doğrulamalarını istiyoruz.
09:07
If they don't log in, we text them again.
177
535680
2256
Giriş yapmazlarsa tekrar mesaj atıyoruz.
09:09
If they don't log in,
we text them yet again.
we text them yet again.
178
537960
2096
Yine giriş yapmazlarsa
tekrar mesaj atıyoruz.
tekrar mesaj atıyoruz.
09:12
If, after three times,
they still haven't verified,
they still haven't verified,
179
540880
3216
Üç mesajdan sonra doğrulama yapmazlarsa
destekçilerden oluşan
bir ekibe haber veriyoruz.
bir ekibe haber veriyoruz.
09:16
we notify a team of supporters
180
544120
1816
09:17
and that team will call and text them
181
545960
2256
Ekip onları tedaviye döndürebilmek için
09:20
to try to get them back on the wagon.
182
548240
1800
arıyor ve mesaj atıyor.
09:22
No excuses.
183
550960
1200
Bahane yok.
09:25
Our approach, which, admittedly,
uses all sorts of behavioral techniques,
uses all sorts of behavioral techniques,
184
553520
3776
İtiraf edecek olursak yaklaşımımızda
her tür davranışsal teknik var.
her tür davranışsal teknik var.
09:29
including, as you've
probably noticed, observability,
probably noticed, observability,
185
557320
3216
Örneğin, muhtemelen dikkat etmişsinizdir,
gözlenebilirlik.
gözlenebilirlik.
09:32
it was very effective.
186
560560
1240
Çok etkiliydi.
09:34
Patients without access to our platform
187
562800
2176
Platformumuza erişemeyen hastaların
09:37
were three times more likely
not to complete treatment.
not to complete treatment.
188
565000
3160
tedavilerini tamamlamama olasılığı
üç kat daha fazla.
üç kat daha fazla.
09:43
Alright,
189
571520
1376
Pekala,
09:44
you've increased observability,
190
572920
1536
gözlenebilirleriği artırdınız,
09:46
you've eliminated excuses,
191
574480
2216
bahaneleri ortadan kaldırdınız
09:48
but there's still a third thing
you need to be aware of.
you need to be aware of.
192
576720
2640
ama yine de farkında olmanız gereken
üçüncü bir şey var.
üçüncü bir şey var.
09:52
If you've been to Washington, DC
or Japan or London,
or Japan or London,
193
580800
3256
Washington DC, Japonya
veya Londra'da bulunduysanız
veya Londra'da bulunduysanız
09:56
you know that metro riders there
194
584080
1696
oralarda metro yolcularının
09:57
will be very careful to stand
on the right-hand side of the escalator
on the right-hand side of the escalator
195
585800
3456
yürüyen merdivenin sağında
durarak soldan geçişe izin vermek
durarak soldan geçişe izin vermek
10:01
so that people can go by on the left.
196
589280
1920
konusundaki hassasiyetini bilirsiniz.
10:04
But unfortunately,
not everywhere is that the norm,
not everywhere is that the norm,
197
592160
2376
Ne yazık ki buna başka
yerde rastlayamazsınız.
yerde rastlayamazsınız.
10:06
and there's plenty of places
where you can just stand on both sides
where you can just stand on both sides
198
594560
3176
Birçok yerde yürüyen merdivenin
iki yanında da durarak
iki yanında da durarak
10:09
and block the escalator.
199
597760
1256
geçişi kapatırsınız.
10:11
Obviously, it's better for others
200
599040
1616
Açıktır ki sağda durup
10:12
when we stand on the right
and let them go by,
and let them go by,
201
600680
2296
insanlara yol vermek daha iyidir
10:15
but we're only expected
to do that some places.
to do that some places.
202
603000
2720
ama bazı yerlerde bunu sadece umabiliriz.
10:18
This is a general phenomenon.
203
606720
1416
Bu, genel bir olaydır.
10:20
Sometimes we're expected to do good
204
608160
2056
Bazen iyiyi umarız,
10:22
and sometimes not,
205
610240
1816
bazense ummayız.
10:24
and it means that people
are really sensitive to cues
are really sensitive to cues
206
612080
3376
Yani, insanların
kuyruklara gerçekten hassas olmaları
kuyruklara gerçekten hassas olmaları
10:27
that they're expected to do good
in a particular situation,
in a particular situation,
207
615480
2960
belirli bir durumda
iyinin onlardan beklenmesi
iyinin onlardan beklenmesi
10:31
which brings us to the third
and final item on our checklist:
and final item on our checklist:
208
619600
3696
bizi listemizdeki üçüncü
ve son maddeye getirir:
ve son maddeye getirir:
10:35
to communicate expectations,
209
623320
1776
Beklentilerini ilet,
10:37
to tell people,
210
625120
1416
insanlara şöyle de:
10:38
"Do the good deed right now."
211
626560
2080
"Şimdi iyi bir şey yapın."
10:42
Here's a simple way
to communicate expectations;
to communicate expectations;
212
630680
2256
İşte beklentileri iletmenin
basit bir yolu,
basit bir yolu,
10:44
simply tell them, "Hey, everybody else
is doing the good deed."
is doing the good deed."
213
632960
3176
onlara şöyle deyin: "Hey, başka herkes
iyi davranışı sergiliyor."
iyi davranışı sergiliyor."
10:48
The company Opower
sends people in their electricity bill
sends people in their electricity bill
214
636160
4176
Opower şirketi, elektrik faturasında
insanların tüketimini
insanların tüketimini
10:52
a small insert that compares
their energy consumption
their energy consumption
215
640360
2776
benzer evlere sahip başka insanlarınkiyle
10:55
with that of people
with similarly sized homes.
with similarly sized homes.
216
643160
3240
kıyaslıyor.
10:59
And when people find out that their
neighbors are using less electricity,
neighbors are using less electricity,
217
647000
3456
İnsanlar komşularının daha
az elektrik kullandığını görünce
az elektrik kullandığını görünce
11:02
they start to consume less.
218
650480
1896
daha az harcamaya başlıyorlar.
11:04
That same approach, it's been used
to get people to vote or give to charity
to get people to vote or give to charity
219
652400
3656
Aynı yaklaşım insanları oy vermeye
veya bağışa, otellerde havlularını
veya bağışa, otellerde havlularını
11:08
or even reuse their towels in hotels.
220
656080
2120
tekrar kullanmaya ikna için kullanılıyor.
11:12
What about this one?
221
660240
1200
Şuna ne dersiniz?
11:14
Here's another way
to communicate expectations;
to communicate expectations;
222
662240
2496
Beklentilerini iletmenin bir başka yolu,
11:16
simply do it by saying, "Do the good deed"
just at the right time.
just at the right time.
223
664760
4080
sadece doğru zamanda
"İyi olanı yap" deyin.
"İyi olanı yap" deyin.
11:23
What about this one?
224
671840
1200
Ya buna ne dersiniz?
11:26
This ticker reframes
225
674320
2616
Bu ibareyle
11:28
the kind of mundane task
of turning off the lights
of turning off the lights
226
676960
2816
ışıkları söndürmek gibi sıradan bir iş
11:31
and turns it instead
into an environmental contribution.
into an environmental contribution.
227
679800
2840
çevreye katkı sağlamaya dönüşebilir.
11:36
The bottom line is,
lots of different ways to do this,
lots of different ways to do this,
228
684320
2816
Esas olarak, bunu yapmanın
beklentileri iletmenin
beklentileri iletmenin
11:39
lots of ways to communicate expectations.
229
687160
2056
birçok farklı yolu vardır.
11:41
Just don't forget to do it.
230
689240
1286
Tek yapmanız gereken bunu unutmamaktır.
11:43
And that's it.
231
691320
1296
Ve işte
11:44
That's our checklist.
232
692640
1200
kontrol listemiz.
11:48
Many of you are working on problems
with important social consequences,
with important social consequences,
233
696440
4336
Birçoğunuz önemli sosyal sonuçlara
sahip sorunlar üzerinde çalışıyorsunuz
sahip sorunlar üzerinde çalışıyorsunuz
11:52
and sometimes you might need
to motivate people to do more good.
to motivate people to do more good.
234
700800
3400
ve bazen insanları iyiye yönlendirmek
zorunda kalabilirsiniz.
zorunda kalabilirsiniz.
11:57
The tools you learned today
can help you with this.
can help you with this.
235
705520
3016
Burada bugün öğrendiğiniz araçlar
size yardımcı olacaktır
size yardımcı olacaktır
12:00
And these tools, they don't require
that you raise additional funds
that you raise additional funds
236
708560
3176
ve bu araçlar için paraya
12:03
or that you develop
any more fancy technologies.
any more fancy technologies.
237
711760
2896
veya yüksek teknolojiler geliştirmeye
ihtiyaç yoktur.
ihtiyaç yoktur.
12:06
They just require harnessing reputations
238
714680
2776
Tek yapmanız gereken
itibarı kullanmak için
itibarı kullanmak için
12:09
by increasing observability,
eliminating excuses
eliminating excuses
239
717480
3416
gözlenebilirliği artırmak,
bahaneleri ortadan kaldırmak
bahaneleri ortadan kaldırmak
12:12
and communicating expectations.
240
720920
1600
ve beklentilerinizi iletmektir.
12:16
Thank you.
241
724120
1216
Teşekkürler.
12:17
(Applause)
242
725360
4440
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Erez Yoeli - Research scientistErez Yoeli's research focuses on altruism: understanding how it works and how to promote it.
Why you should listen
Erez (pronounced ‘EH-rez’) Yoeli is a research scientist at MIT's Sloan School of Management, where he directs the Applied Cooperation Team. His research focuses on altruism: understanding how it works and how to promote it. He collaborates with governments, nonprofits and companies to apply these insights to address real-world challenges like increasing energy conservation, improving antibiotic adherence, reducing smoking in public places and promoting philanthropy.
Yoeli teaches the undergraduate Game Theory course at Harvard and regularly publishes theoretical and applied academic research articles. He shares his research highlights through frequent talks and featured articles in the New York Times, The Economist, Quartz and Behavioral Scientist. His research has also been profiled nationally and internationally in publications like TIME and Huffington Post.
Yoeli received his PhD in economics from the University of Chicago Booth School of Business. Before founding the Applied Cooperation Team, he was an economist at the US Federal Trade Commission and served as an expert witness in cases against companies that defrauded consumers. In an earlier, "pre-economist" life, he was a classical percussionist. He enjoys spicy food, hiking and spending time with his two very cuddly cats.
Erez Yoeli | Speaker | TED.com