TED Salon U.S. Air Force
Kashfia Rahman: How risk-taking changes a teenager's brain
Kashfia Rahman: Risk alma bir ergenin beynini nasıl değiştirir?
Filmed:
Readability: 6.1
2,067,475 views
Ergenler neden bazen, akıl almaz, riskli seçimler yaparlar? Birden umursamaz mı oluyorlar, yoksa doğal bir süreçten mi geçiyorlar? Cevap bulmak amacıyla, Kasfia Rahman--İntel Uluslararası Bilim ve Mühendislik Fuarı birincisi (ve Harvard birinci sınıf öğrencisi)--lise öğrencilerinin risk karşısında nasıl davrandıkları, riske nasıl alıştıkları ve bunun gelişen beyinlerini nasıl etkilediğini belirlemek amacıyla bir deney tasarladı ve uyguladı. Risk ve karar verme konusunda keşfettikleri ergenlerin neden bu şekilde davrandıkları hakkındaki düşüncelerimizi değiştirebilir.
Kashfia Rahman - Psychology researcher
Kashfia Rahman studies psychology, cognitive science and global health policy at Harvard University. Full bio
Kashfia Rahman studies psychology, cognitive science and global health policy at Harvard University. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Have you ever tried
to understand a teenager?
to understand a teenager?
0
542
4309
Bir ergeni anlamaya hiç çalıştınız mı?
00:16
It's exhausting, right?
1
4875
2101
Çok yorucu, değil mi?
00:19
You must be puzzled by the fact
that some teens do well in school,
that some teens do well in school,
2
7000
4518
Bazı ergenlerin bir yandan
okulda gayet başarılı,
okulda gayet başarılı,
00:23
lead clubs and teams
3
11542
1892
kulüp ve takımlarda liderlik yapıyor
ve toplum gönüllüleri olarak çalışıyorken
ve toplum gönüllüleri olarak çalışıyorken
00:25
and volunteer in their communities,
4
13458
2351
00:27
but they eat Tide Pods
for an online challenge,
for an online challenge,
5
15833
3935
öte yandan sanal bir kapışmada
deterjan kapsülü yemeleri,
deterjan kapsülü yemeleri,
00:31
speed and text while driving,
6
19792
2434
araba sürerken mesaj yazıp hızlanmaları,
00:34
binge drink and experiment
with illicit drugs.
with illicit drugs.
7
22250
3000
çok içmeleri ve uyuşturucu
denemeleri sizi şaşırtıyor olmalı.
denemeleri sizi şaşırtıyor olmalı.
Nasıl olur da bunca ergen bu kadar
zeki, becerikli ve sorumluluk sahibiyken
zeki, becerikli ve sorumluluk sahibiyken
00:38
How can so many teens
be so smart, skilled and responsible --
be so smart, skilled and responsible --
8
26083
5393
00:43
and careless risk-takers at the same time?
9
31500
3601
aynı zamanda böylesi dikkatsiz
bir şekilde risk alabilirler?
bir şekilde risk alabilirler?
00:47
When I was 16,
10
35125
1684
Ben 16 yaşındayken
00:48
while frequently observing
my peers in person
my peers in person
11
36833
2685
akranlarımı hem doğrudan
hem sosyal medyadan sıklıkla izlerken
hem sosyal medyadan sıklıkla izlerken
00:51
as well as on social media,
12
39542
2142
neden bu kadar çok ergenin böylesi delice
risk aldığını merak etmeye başladım.
risk aldığını merak etmeye başladım.
00:53
I began to wonder why so many teens
took such crazy risks.
took such crazy risks.
13
41708
4042
00:58
It seems like getting a certificate
from DARE class in the fifth grade
from DARE class in the fifth grade
14
46583
3851
Görünüşe bakılırsa 5. sınıfta
DARE kursundan alınan bir sertifika
DARE kursundan alınan bir sertifika
01:02
can't stop them.
15
50458
1310
onları durduramıyor.
01:03
(Laughter)
16
51792
1059
(Gülme)
01:04
What was even more alarming to me
17
52875
1601
Daha kaygı verici olan şey ise
01:06
was that the more they exposed
themselves to these harmful risks,
themselves to these harmful risks,
18
54500
3726
bu zararlı risklere kendilerini
ne kadar maruz bırakırlarsa
ne kadar maruz bırakırlarsa
01:10
the easier it became for them
to continue taking risks.
to continue taking risks.
19
58250
4268
risk almaya devam etmeleri
bir o kadar kolaylaşıyor olmasıydı.
bir o kadar kolaylaşıyor olmasıydı.
01:14
Now this confused me,
20
62542
2017
Bu beni şaşırtıyordu
01:16
but it also made me incredibly curious.
21
64583
2542
ama son derece meraklandırıyordu da.
01:20
So, as someone with a name
22
68083
1560
Böylece adı kelimenin tam anlamıyla
01:21
that literally means
"to explore knowledge,"
"to explore knowledge,"
23
69667
2934
"bilgiyi araştırma"
anlamına gelen biri olarak
anlamına gelen biri olarak
01:24
I started searching
for a scientific explanation.
for a scientific explanation.
24
72625
2667
bilimsel bir açıklama aramaya başladım.
01:28
Now, it's no secret
that teens ages 13 to 18
that teens ages 13 to 18
25
76458
3060
13 ila 18 yaş arasındaki ergenlerin
çocuk ve yetişkinlere göre
çocuk ve yetişkinlere göre
01:31
are more prone to risk-taking
than children or adults,
than children or adults,
26
79542
3684
daha çok risk alma eğilimde
oldukları artık bir sır değil
oldukları artık bir sır değil
01:35
but what makes them so daring?
27
83250
2375
ama onları bu kadar cesur kılan nedir?
01:38
Do they suddenly become reckless,
28
86333
1976
Birden pervasız mı oluveriyorlar
01:40
or is this just a natural phase
that they're going through?
that they're going through?
29
88333
3560
yoksa bu geçtikleri doğal bir süreç mi?
01:43
Well neuroscientists
have already found evidence
have already found evidence
30
91917
2309
İşin aslı nörobilimciler
çoktan ergen beyninin
çoktan ergen beyninin
01:46
that the teen brain
is still in the process of maturation --
is still in the process of maturation --
31
94250
2934
olgunlaşma sürecinde
olduğuna dair kanıt buldular--
olduğuna dair kanıt buldular--
01:49
and that this makes them
exceptionally poor at decision-making,
exceptionally poor at decision-making,
32
97208
3476
ki bu onları karar vermede
oldukça beceriksiz kılıyor
oldukça beceriksiz kılıyor
ve riskli davranışların kurbanı
olmalarına neden oluyor.
olmalarına neden oluyor.
01:52
causing them to fall prey
to risky behaviors.
to risky behaviors.
33
100708
2500
01:56
But in that case,
if the maturing brain is to blame,
if the maturing brain is to blame,
34
104250
3434
Ancak bu durumda eğer kabahat
olgunlaşmakta olan beyin de ise
olgunlaşmakta olan beyin de ise
01:59
then why are teens
more vulnerable than children,
more vulnerable than children,
35
107708
2685
o zaman neden ergenler
daha gelişmiş bir beyne
daha gelişmiş bir beyne
02:02
even though their brains
are more developed than those of children?
are more developed than those of children?
36
110417
3184
sahip olmalarına rağmen
çocuklardan daha savunmasız?
çocuklardan daha savunmasız?
02:05
Also, not all teens in the world
take risks at the same level.
take risks at the same level.
37
113625
3851
Üstelik dünyadaki tüm ergenler
aynı düzeyde risk almazlar.
aynı düzeyde risk almazlar.
Onları risk almaya iten başka altta yatan
ya da kasıtsız nedenler mi mevcut?
ya da kasıtsız nedenler mi mevcut?
02:09
Are there some other underlying
or unintentional causes
or unintentional causes
38
117500
3476
02:13
driving them to risk-taking?
39
121000
1458
02:15
Well, this is exactly
what I decided to research.
what I decided to research.
40
123333
3542
İşte bu tam da benim
araştırmaya karar verdiğim şey.
araştırmaya karar verdiğim şey.
02:19
So, I founded my research
on the basis of a psychological process
on the basis of a psychological process
41
127833
3726
Böylece araştırmamı
"habitasyon" olarak tanımlanan
"habitasyon" olarak tanımlanan
02:23
known as "habituation,"
42
131583
1935
ya da basitçe "alışma" dediğimiz
psikolojik süreç üzerine kurdum.
psikolojik süreç üzerine kurdum.
02:25
or simply what we refer to
as "getting used to it."
as "getting used to it."
43
133542
3083
02:29
Habituation explains how our brains
adapt to some behaviors,
adapt to some behaviors,
44
137417
3726
Alışma beynimizin yalan gibi
bazı davranışlara sürekli maruz kalmaya
bazı davranışlara sürekli maruz kalmaya
02:33
like lying, with repeated exposures.
45
141167
3309
nasıl uyum sağladığını açıklar.
Ve bu kavram beni
02:36
And this concept inspired me
to design a project
to design a project
46
144500
2268
aynı ilkenin ergenlerde sürekli artan
risk davranışını açıklayabilir mi
risk davranışını açıklayabilir mi
02:38
to determine if the same principle
47
146792
2392
02:41
could be applied to the relentless
rise of risk-taking in teenagers.
rise of risk-taking in teenagers.
48
149208
4893
sorusunu araştırmaya yönelik
bir proje tasarlamaya motive etti.
bir proje tasarlamaya motive etti.
02:46
So I predicted that
habituation to risk-taking
habituation to risk-taking
49
154125
3309
Böylece, risk almaya alışmanın
korku ve suçluluk gibi
korku ve suçluluk gibi
02:49
may have the potential to change
the already-vulnerable teenage brain
the already-vulnerable teenage brain
50
157458
3935
riskle ilişkilendirilen olumsuz
duyguları körelterek ve hatta yok ederek
duyguları körelterek ve hatta yok ederek
02:53
by blunting or even eradicating
51
161417
2142
zaten kırılgan olan ergen beynini
değiştirme potensiyeline sahip
değiştirme potensiyeline sahip
02:55
the negative emotions
associated with risk,
associated with risk,
52
163583
2685
02:58
like fear or guilt.
53
166292
1333
olduğunu düşündüm.
03:00
I also thought because they
would feel less fearful and guilty,
would feel less fearful and guilty,
54
168292
3351
Aynı zamanda daha az korku
ve suçluluk hissedeceklerinden
ve suçluluk hissedeceklerinden
03:03
this desensitization would lead them
to even more risk-taking.
to even more risk-taking.
55
171667
3500
bu duyarsızlaşmanın daha da fazla
risk almayı teşvik edeceğini düşündüm.
risk almayı teşvik edeceğini düşündüm.
03:08
In short, I wanted to conduct
a research study
a research study
56
176000
2351
Kısaca, büyük bir soruya cevap bulmak için
araştırmalarımı oluşturdum:
araştırmalarımı oluşturdum:
03:10
to answer one big question:
57
178375
2559
03:12
Why do teens keep making
outrageous choices
outrageous choices
58
180958
2601
Ergenler neden kendi sağlığına
ve iyiliğine zarar verecek
ve iyiliğine zarar verecek
03:15
that are harmful
to their health and well-being?
to their health and well-being?
59
183583
2792
kötü akıl almaz seçimler yaparlar?
03:19
But there was one big obstacle in my way.
60
187292
2767
Ancak önümde büyük bir engel vardı.
03:22
To investigate this problem,
61
190083
1935
Bu problemi inceleyebilmem için
deney yapacak ergenlere,
deney yapacak ergenlere,
03:24
I needed teenagers to experiment on,
62
192042
2684
beyin etkinliklerini ölçmek için
araç ve labarotuvarlara
araç ve labarotuvarlara
03:26
laboratories and devices
to measure their brain activity,
to measure their brain activity,
63
194750
3726
ve süreç boyunca bana
yol gösterecek ve supervize edecek
yol gösterecek ve supervize edecek
03:30
and teachers or professors to supervise me
and guide me along the way.
and guide me along the way.
64
198500
4559
öğretmen ve profesörlere ihtiyacım vardı.
03:35
I needed resources.
65
203083
1542
Kaynağa ihtiyacım vardı.
03:37
But, you see, I attended
a high school in South Dakota
a high school in South Dakota
66
205417
3017
Ama, mesele şu ki, South Dakota'da
03:40
with limited opportunity
for scientific exploration.
for scientific exploration.
67
208458
3726
bilimsel kaynakları
sınırlı bir lisede okumuştum.
sınırlı bir lisede okumuştum.
03:44
My school had athletics,
68
212208
2101
Okulumun atletleri, bandı, korosu,
münazara ve diğer kulüpleri vardı
münazara ve diğer kulüpleri vardı
03:46
band, choir, debate and other clubs,
69
214333
3768
03:50
but there were no STEM programs
or research mentors.
or research mentors.
70
218125
3309
ama STEM programları
ya da araştırma danışmanları yoktu.
ya da araştırma danışmanları yoktu.
03:53
And the notion of high schoolers
71
221458
1601
Liselilerin bilim fuarına katılıp
araştırma yapma fikri
araştırma yapma fikri
03:55
doing research or participating
in a science fair was completely foreign.
in a science fair was completely foreign.
72
223083
4709
kesinlikle alışılmışın dışındaydı.
04:00
Simply put, I didn't exactly
have the ingredients
have the ingredients
73
228750
2893
Kısacası, şeflere layık bir yemek için
gerekli malzemem yoktu.
gerekli malzemem yoktu.
04:03
to make a chef-worthy dish.
74
231667
2208
04:07
And these obstacles were frustrating,
75
235000
2184
Bu engeller ürkütücüydü
ama ben aynı zamanda inatçı bir ergendim.
ama ben aynı zamanda inatçı bir ergendim.
04:09
but I was also a stubborn teenager.
76
237208
2976
04:12
And as the daughter
of Bangladeshi immigrants
of Bangladeshi immigrants
77
240208
2518
Bangladeş göçmeni birinin kızı
ve Güney Dakota'daki lisemde
ve Güney Dakota'daki lisemde
04:14
and one of just a handful
of Muslim students
of Muslim students
78
242750
2101
bir elin beş parmağını geçmeyen
müslüman öğrencilerden biri olarak
müslüman öğrencilerden biri olarak
04:16
in my high school in South Dakota,
79
244875
2184
04:19
I often struggled to fit in.
80
247083
2226
sık sık uyum sağlamakta zorlanırdım.
04:21
And I wanted to be someone
with something to contribute to society,
with something to contribute to society,
81
249333
4435
Oldukça homojen yapıdaki memleketimde
sadece eşarplı esmer kız olarak değil
sadece eşarplı esmer kız olarak değil
04:25
not just be deemed
the scarf-wearing brown girl
the scarf-wearing brown girl
82
253792
2767
topluma katkısı olan
biri olmak istedim.
biri olmak istedim.
04:28
who was an anomaly
in my homogenous hometown.
in my homogenous hometown.
83
256583
2208
04:31
I hoped that by doing this research,
84
259708
1726
Bu araştırmayı yaparak
bunu ve bilimsel açıklamanın
bunu ve bilimsel açıklamanın
04:33
I could establish this
85
261458
1435
04:34
and how valuable scientific exploration
could be for kids like me
could be for kids like me
86
262917
4392
benim gibi yerini tam
olarak bulamayan çocuklar için
olarak bulamayan çocuklar için
04:39
who didn't necessarily
find their niche elsewhere.
find their niche elsewhere.
87
267333
2500
ne denli önemli olduğunu gösterebilirdim.
04:42
So with limited research opportunities,
88
270833
2518
Böylece sınırlı araştırma
olanakları ile yaratıcılığım
olanakları ile yaratıcılığım
04:45
inventiveness allowed me to overcome
seemingly impossible obstacles.
seemingly impossible obstacles.
89
273375
5143
imkansız görünen engelleri aşmamı sağladı.
04:50
I became more creative in working
with a variety of methodologies,
with a variety of methodologies,
90
278542
4184
Farklı materyal, katılımcı ve yöntemler
kullanarak daha yaratıcı oldum.
kullanarak daha yaratıcı oldum.
04:54
materials and subjects.
91
282750
2559
04:57
I transformed my unassuming school library
92
285333
3143
Mütevazi okul kütüphanemi
laboratuvara dönüştürdüm
laboratuvara dönüştürdüm
05:00
into a laboratory
93
288500
1768
05:02
and my peers into lab rats.
94
290292
2267
ve akranlarımı lab farelerine çevirdim.
05:04
(Laughter)
95
292583
1185
(Gülme)
05:05
My enthusiastic geography teacher,
96
293792
2767
Aynı zamanda okulumun futbol koçu olan
hevesli coğrafya öğretmenim
hevesli coğrafya öğretmenim
05:08
who also happens to be
my school's football coach,
my school's football coach,
97
296583
3143
gerekli belgeleri imzalayan akıl hocam
olarak benim amigoma dönüştü.
olarak benim amigoma dönüştü.
05:11
ended up as my cheerleader,
98
299750
1976
05:13
becoming my mentor
to sign necessary paperwork.
to sign necessary paperwork.
99
301750
3559
05:17
And when it became logistically impossible
100
305333
2060
Duygusal tepkileri ölçme
amacıyla kullanılan
amacıyla kullanılan
05:19
to use a laboratory
electroencephalography,
electroencephalography,
101
307417
3101
elektroenkephalografiyi ya da EEG'yi
laboratuvarda kullanmak
laboratuvarda kullanmak
05:22
or EEG,
102
310542
1309
05:23
which are those electrode devices
used to measure emotional responses,
used to measure emotional responses,
103
311875
4226
lojistik olarak imkansız hale geldiğinde
05:28
I bought a portable EEG headset
with my own money,
with my own money,
104
316125
3143
benim yaşımda pek çok çocuğun
satın alabilmek için
satın alabilmek için
para biriktirdiği İPhone X yerine
05:31
instead of buying the new iPhone X
105
319292
1642
05:32
that a lot of kids my age
were saving up for.
were saving up for.
106
320958
2292
kendi paramla taşınabilir
EEG kulaklık seti aldım.
EEG kulaklık seti aldım.
05:35
So finally I started the research
107
323917
2517
Böylece yaşları 13-18 arasında
86 lise öğrenciyle araştırmama başladım.
86 lise öğrenciyle araştırmama başladım.
05:38
with 86 students,
ages 13 to 18, from my high school.
ages 13 to 18, from my high school.
108
326458
3334
05:42
Using the computer cubicles
in my school library,
in my school library,
109
330500
2809
Okul kütüphanesindeki
bilgisayar kabinlerini kullanarak
bilgisayar kabinlerini kullanarak
05:45
I had them complete a computerized
decision-making simulation
decision-making simulation
110
333333
3560
öğrencilere günlük yaşamdaki
içki içme, madde kullanımı
içki içme, madde kullanımı
05:48
to measure their risk-taking behaviors
comparable to ones in the real world,
comparable to ones in the real world,
111
336917
4184
ve kumar gibi risk alma
davranışlarına ölçüt oluşturabilecek
davranışlarına ölçüt oluşturabilecek
05:53
like alcohol use, drug use and gambling.
112
341125
3768
bilgisayarlı bir karar verme
görevi sundum.
görevi sundum.
05:56
Wearing the EEG headset,
113
344917
1809
EEG kulaklık setini takarak
05:58
the students completed the test
12 times over three days
12 times over three days
114
346750
3934
tekrarlayan riske maruz kalmayı
mimiklemesi amacıyla
mimiklemesi amacıyla
06:02
to mimic repeated risk exposures.
115
350708
2851
öğrenciler testi 3 gün boyunca
12 kere aldılar.
12 kere aldılar.
06:05
A control panel on the EEG headset
116
353583
2476
EEG kulaklık setindeki bir kontrol paneli
06:08
measured their various
emotional responses:
emotional responses:
117
356083
2643
onların çeşitli
duygusal tepkilerini ölçtü;
duygusal tepkilerini ölçtü;
06:10
like attention, interest,
excitement, frustration,
excitement, frustration,
118
358750
3226
dikkat, ilgi, heyecan, engellenme hissi,
06:14
guilt, stress levels and relaxation.
119
362000
2875
suçluluk, stres seviyeleri
ve gevşeme gibi.
ve gevşeme gibi.
Öğrenciler aynı zamanda geçerliliği
oldukça kanıtlanmış
oldukça kanıtlanmış
06:17
They also rated their emotions
120
365542
1559
06:19
on well-validated
emotion-measuring scales.
emotion-measuring scales.
121
367125
3226
duygu-ölçer ölçeklerle
duygularını değerlendirdiler.
duygularını değerlendirdiler.
06:22
This meant that I had measured
the process of habituation
the process of habituation
122
370375
2851
Bunun anlamı alışma ve alışmanın
karar vermeye etkilerini ölçmüş olduğumdu.
karar vermeye etkilerini ölçmüş olduğumdu.
06:25
and its effects on decision-making.
123
373250
2000
06:28
And it took 29 days
to complete this research.
to complete this research.
124
376167
3101
Bu çalışmanın tamamlanması 29 gün aldı.
06:31
And with months of frantically
drafting proposals,
drafting proposals,
125
379292
3226
Araştırma taslaklarını aylarca
çılgın bir şekilde düzenleyerek
çılgın bir şekilde düzenleyerek
06:34
meticulously computing data
in a caffeinated daze at 2am,
in a caffeinated daze at 2am,
126
382542
4476
ve gece 2'de kafein sersemi,
titizlikle veriyi değerlendirerek
sonuçları tamamlamayı başardım.
sonuçları tamamlamayı başardım.
06:39
I was able to finalize my results.
127
387042
1875
06:41
And the results showed
that habituation to risk-taking
that habituation to risk-taking
128
389708
2976
Sonuçlar risk almaya alışmanın
gerçekten de ergenin duygusal
gerçekten de ergenin duygusal
06:44
could actually change a teen's brain
by altering their emotional levels,
by altering their emotional levels,
129
392708
4143
düzeyini değiştirerek
beynini değiştirebildiğini
beynini değiştirebildiğini
ve daha fazla risk almaya
neden olduğunu gösterdi.
neden olduğunu gösterdi.
06:48
causing greater risk-taking.
130
396875
1625
06:51
The students' emotions
that were normally associated with risks,
that were normally associated with risks,
131
399250
3643
Öğrencilerin normalde
riskle ilişkilendirilen
riskle ilişkilendirilen
06:54
like fear, stress, guilt and nervousness,
132
402917
3392
korku, stres, suç ve tedirginlik gibi
duyguları, aynı zamanda dikkatleri,
duyguları, aynı zamanda dikkatleri,
06:58
as well as attention,
133
406333
1643
07:00
were high when they were first
exposed to the risk simulator.
exposed to the risk simulator.
134
408000
3250
risk simulasyonuyla ilk
karşılaşmalarında yüksek düzeydeydi.
karşılaşmalarında yüksek düzeydeydi.
07:04
This curbed their temptations
and enforced self-control,
and enforced self-control,
135
412167
3476
Bu onların arzularını frenledi
ve öz-kontrola zorladı
ve öz-kontrola zorladı
07:07
which prevented them
from taking more risks.
from taking more risks.
136
415667
2333
ki bu da daha çok
risk almalarına engel oldu.
risk almalarına engel oldu.
07:10
However, the more they were exposed
to the risks through the simulator,
to the risks through the simulator,
137
418750
3934
Ancak simülatör aracılığıyla
daha çok riske tabi tutulduklarında
daha çok riske tabi tutulduklarında
07:14
the less fearful, guilty
and stressed they became.
and stressed they became.
138
422708
2875
korku, suç ve stres seviyeleri
düşmeye başladı.
düşmeye başladı.
07:18
This caused a situation
139
426667
1559
Bu beynin doğal korku
ve tetikte olma içgüdülerini
ve tetikte olma içgüdülerini
07:20
in which they were no longer able to feel
140
428250
1976
07:22
the brain's natural
fear and caution instincts.
fear and caution instincts.
141
430250
3601
artık hissedemedikleri bir durum yarattı.
07:25
And also, because they are teenagers
and their brains are still underdeveloped,
and their brains are still underdeveloped,
142
433875
4893
Ayrıca daha ergen oldukları
ve beyinleri gelişmeye devam ettiğinden
ve beyinleri gelişmeye devam ettiğinden
07:30
they became more interested and excited
in thrill-seeking behaviors.
in thrill-seeking behaviors.
143
438792
3750
heyecan arayan davranışlara daha çok ilgi
göstermeye ve uyarılmaya başladılar.
göstermeye ve uyarılmaya başladılar.
07:35
So what were the consequences?
144
443708
1459
Bu durumun sonuçları neydi?
Mantıklı karar vermek için
gerekli öz denetimden mahrumdular,
gerekli öz denetimden mahrumdular,
07:38
They lacked self-control
for logical decision-making,
for logical decision-making,
145
446250
3059
07:41
took greater risks
146
449333
1726
daha çok risk aldılar
07:43
and made more harmful choices.
147
451083
2101
ve daha zararlı seçimler yaptılar.
07:45
So the developing brain alone
isn't to blame.
isn't to blame.
148
453208
3518
Bu yüzden tek sorumlu
gelişmekte olan beyin değil.
gelişmekte olan beyin değil.
Alışma süreci de risk alma
ve riskin artışında önemli bir role sahip.
ve riskin artışında önemli bir role sahip.
07:48
The process of habituation
also plays a key role in risk-taking
also plays a key role in risk-taking
149
456750
3684
07:52
and risk escalation.
150
460458
2018
07:54
Although a teen's willingness to seek risk
151
462500
2393
Her ne kadar bir ergenin
risk arama ihtiyacı
risk arama ihtiyacı
07:56
is largely a result of the structural
and functional changes
and functional changes
152
464917
3226
gelişen beyinlerindeki yapısal ve
işlevsel değişimlerin sonucu olsa da
işlevsel değişimlerin sonucu olsa da
08:00
associated with their developing brains,
153
468167
2767
08:02
the dangerous part
that my research was able to highlight
that my research was able to highlight
154
470958
3226
benim çalışmamın
vurguladığı tehlikeli kısım
vurguladığı tehlikeli kısım
riske alışmanın ergenin beynini
fiziksel olarak değiştirebileceği
fiziksel olarak değiştirebileceği
08:06
was that a habituation to risks
155
474208
2018
08:08
can actually physically
change a teen's brain
change a teen's brain
156
476250
2684
08:10
and cause greater risk-taking.
157
478958
1500
ve daha fazla risk almaya
neden olabileceğidir.
neden olabileceğidir.
08:13
So it's the combination
of the immature teen brain
of the immature teen brain
158
481333
2976
Bu yüzden olgunlaşmamış
beyin ile alışmanın ortak etkisi
beyin ile alışmanın ortak etkisi
08:16
and the impact of habituation
159
484333
1976
daha fazla yıkıcı etki yaratan
mükemmel bir fırtına gibi.
mükemmel bir fırtına gibi.
08:18
that is like a perfect storm
to create more damaging effects.
to create more damaging effects.
160
486333
3375
Bu araştırma aile ve toplumun
08:22
And this research can help parents
and the general public
and the general public
161
490917
3601
ergenlerin sadece bilerek
uyarıları göz ardı etmediğini
uyarıları göz ardı etmediğini
08:26
understand that teens aren't just
willfully ignoring warnings
willfully ignoring warnings
162
494542
3142
ya da basitçe gittikçe artan şidette
tehlikeli davranışlarla
tehlikeli davranışlarla
08:29
or simply defying parents by engaging
in increasingly more dangerous behavior.
in increasingly more dangerous behavior.
163
497708
5143
ailelerine başkaldırmadıklarını
anlamalarına yardımcı olabilir.
anlamalarına yardımcı olabilir.
08:34
The biggest hurdle they're facing
is their habituation to risks:
is their habituation to risks:
164
502875
4018
Önlerindeki en büyük engel
risklere alışmalarıdır:
risklere alışmalarıdır:
08:38
all the physical, detectable
and emotional functional changes
and emotional functional changes
165
506917
4351
tüm görünen bu risk alma davranışlarını
güdüleyen, kontrol eden
güdüleyen, kontrol eden
08:43
that drive and control and influence
their over-the-top risk-taking.
their over-the-top risk-taking.
166
511292
4333
ve etkileyen fiziksel, tespit edilebilir
ve duygusal işlevsel değişimler.
ve duygusal işlevsel değişimler.
08:48
So yes, we need policies
that provide safer environments
that provide safer environments
167
516667
3726
Bu yüzden daha güvenli çevre oluşturacak
ve yüksek risk durumlarını azaltacak
ve yüksek risk durumlarını azaltacak
08:52
and limit exposures to high risks,
168
520417
2601
ancak aynı zamanda bu içgörüyü yansıtacak
politikalara da ihtiyacımız var.
politikalara da ihtiyacımız var.
08:55
but we also need policies
that reflect this insight.
that reflect this insight.
169
523042
3250
08:59
These results are
a wake-up call for teens, too.
a wake-up call for teens, too.
170
527458
3018
Bu sonuçlar ergenler için de
bir uyarı niteliğinde.
bir uyarı niteliğinde.
09:02
It shows them that the natural
and necessary fear and guilt
and necessary fear and guilt
171
530500
3476
Onları güvensiz ortamlardan
koruyan doğal ve gerekli
koruyan doğal ve gerekli
09:06
that protect them from unsafe situations
172
534000
2851
korku ve suçun tekrar
tekrar riskli davranış seçtiklerinde
tekrar riskli davranış seçtiklerinde
09:08
actually become numb when they
repeatedly choose risky behaviors.
repeatedly choose risky behaviors.
173
536875
3792
duyarsız hale geldiğini gösteriyor.
09:13
So with this hope to share my findings
with fellow teenagers and scientists,
with fellow teenagers and scientists,
174
541917
4976
Böylece bulgularımı sevgili ergen ve
bilim adamlarıyla paylaşma umuduyla
bilim adamlarıyla paylaşma umuduyla
araştırmamı Intel Uluslararası Mühendislik
fuarına, ISEF'e, götürdüm,
fuarına, ISEF'e, götürdüm,
09:18
I took my research
175
546917
1309
09:20
to the Intel International
Science and Engineering Fair, or ISEF,
Science and Engineering Fair, or ISEF,
176
548250
4351
09:24
a culmination of over 1,800 students
177
552625
2351
75 ülke, yöre ve bölgeden gelen
1800'den fazla öğrencinin
1800'den fazla öğrencinin
09:27
from 75 countries,
regions and territories,
regions and territories,
178
555000
3643
09:30
who showcase their cutting-edge
research and inventions.
research and inventions.
179
558667
3726
en son araştırma ve buluşlarını
sundukları bir fuar.
sundukları bir fuar.
09:34
It's like the Olympics of science fair.
180
562417
2476
Bilim fuarının olimpiyatları gibiydi.
09:36
(Laughter)
181
564917
1184
(Gülme)
09:38
There, I was able to present my research
to experts in neuroscience and psychology
to experts in neuroscience and psychology
182
566125
5143
Burada araştırmamı noröbilim
ve psikoloji uzmanlarına sunabildim
ve psikoloji uzmanlarına sunabildim
09:43
and garner valuable feedback.
183
571292
2517
ve değerli geri bildirimler elde ettim.
09:45
But perhaps the most
memorable moment of the week
memorable moment of the week
184
573833
2976
Ancak haftanın muhtemelen
hatırlamaya en değer anı
hatırlamaya en değer anı
09:48
was when the booming speakers
suddenly uttered my name
suddenly uttered my name
185
576833
3143
ödül töreni sırasında
gürleyen hopörlerden birden
gürleyen hopörlerden birden
09:52
during the awards ceremony.
186
580000
1542
benim adımın okunduğu andı.
09:54
I was in such disbelief
that I questioned myself:
that I questioned myself:
187
582125
3309
O kadar inanılmazdı ki
kendimi sorguladım:
kendimi sorguladım:
09:57
Was this just another "La La Land" blunder
188
585458
2643
Bu Oscar'daki "La La Land" gafı
gibi başka bir hata mıydı?
gibi başka bir hata mıydı?
10:00
like at the Oscars?
189
588125
1268
10:01
(Laughter)
190
589417
1434
(Gülme)
10:02
Luckily, it wasn't.
191
590875
2268
Şansıma değildi.
10:05
I really had won first place
192
593167
1934
Davranış ve sosyal bilimler kategorisinde
10:07
in the category "Behavioral
and Social Sciences."
and Social Sciences."
193
595125
2518
gerçekten de birincilik ödülü kazanmıştım.
10:09
(Applause)
194
597667
4708
(Alkış)
10:16
Needless to say,
195
604042
1351
Söylemeye gerek yok
10:17
I was not only thrilled
to have this recognition,
to have this recognition,
196
605417
2767
ama bu ödül karşısında
heyecanlanmakla kalmamıştım,
heyecanlanmakla kalmamıştım,
10:20
but also the whole experience
of science fair that validated my efforts
of science fair that validated my efforts
197
608208
4935
aynı zamanda benim çabalarımı
ödüllendiren bilim fuarı
ödüllendiren bilim fuarı
10:25
keeps my curiosity alive
198
613167
2101
merakımı canlı tutuyor
ve yaratıcılığımı, sebatımı ve
hayal gücümü güçlendiriyor.
hayal gücümü güçlendiriyor.
10:27
and strengthens my creativity,
199
615292
1976
10:29
perseverance and imagination.
200
617292
2625
10:32
This still image of me
experimenting in my school library
experimenting in my school library
201
620792
3726
Okul kütüphanemde deney yaparkenki
sakin resmim sıradan gibi görünebilir,
sakin resmim sıradan gibi görünebilir,
10:36
may seem ordinary,
202
624542
1976
10:38
but to me, it represents
a sort of inspiration.
a sort of inspiration.
203
626542
3809
ancak benim için bir nevi ilham kaynağı.
10:42
It reminds me that this process
taught me to take risks.
taught me to take risks.
204
630375
3976
Bu sürecin bana risk almayı
öğrettiğini hatırlatıyor.
öğrettiğini hatırlatıyor.
10:46
And I know that might sound
incredibly ironic.
incredibly ironic.
205
634375
3101
Bunun son derece ironik
olduğunun farkındayım.
olduğunun farkındayım.
10:49
But I took risks realizing
206
637500
1934
Ancak riski öngörülemez fırsatların
10:51
that unforeseen opportunities
often come from risk-taking --
often come from risk-taking --
207
639458
4060
genellikle risk alarak elde
edildiklerini fark ederek aldım---
edildiklerini fark ederek aldım---
10:55
not the hazardous,
negative type that I studied,
negative type that I studied,
208
643542
3142
üzerinde çalıştığım
zararlı risklerden değil,
zararlı risklerden değil,
10:58
but the good ones,
209
646708
1351
ama iyi olanlardan,
11:00
the positive risks.
210
648083
2143
pozitif risklerden.
11:02
The more risks I took,
211
650250
1726
Daha fazla risk aldıkça
11:04
the more capable I felt of withstanding
my unconventional circumstances,
my unconventional circumstances,
212
652000
4726
alışılagelmemiş durumum
karşısında kendimi daha yeterli hissettim,
karşısında kendimi daha yeterli hissettim,
11:08
leading to more tolerance,
resilience and patience
resilience and patience
213
656750
2851
bu da projemi bitirmem için
daha fazla tolerans, dayanıklılık
ve sabıra yol açtı.
ve sabıra yol açtı.
11:11
for completing my project.
214
659625
2143
11:13
And these lessons
have led me to new ideas
have led me to new ideas
215
661792
3059
Bu deneyimler yeni fikirler
oluşturmama neden oldu.
oluşturmama neden oldu.
11:16
like: Is the opposite
of negative risk-taking also true?
of negative risk-taking also true?
216
664875
3559
Mesela: Olumsuz risk almanın
tezatı da geçerli mi?
tezatı da geçerli mi?
11:20
Can positive risk-taking
escalate with repeated exposures?
escalate with repeated exposures?
217
668458
3976
Pozitif risk alma
tekrarladığında artar mı?
tekrarladığında artar mı?
11:24
Does positive action
build positive brain functioning?
build positive brain functioning?
218
672458
4185
Pozitif eylemler pozitif
beyin işlevi yaratır mı?
beyin işlevi yaratır mı?
11:28
I think I just might have
my next research idea.
my next research idea.
219
676667
3559
Bir sonraki araştırma konumu
bulmuş olabilirim.
bulmuş olabilirim.
11:32
(Applause)
220
680250
6208
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Kashfia Rahman - Psychology researcherKashfia Rahman studies psychology, cognitive science and global health policy at Harvard University.
Why you should listen
The daughter of Bangladeshi immigrants, Kashfia Rahman grew up as a minority in a homogenous community in Brookings, South Dakota. When she was in high school, she noticed her peers frequently succumbing to risky behaviors as well as the ruthless burdens of stress and peer pressure. Working directly on peers at her school, she dedicated research to studying the neuroscientific and psychological processes underlying these behaviors, and how the environment plays a role in emotion-processing and cognitive functioning in teens. With the hopes of raising awareness to minimize the potential for engaging in harmful behaviors, she took her research to the Intel International Science and Engineering Fair, a culmination of 1,800 students from over 75 countries sometimes described as the "Olympics of science fairs." For her research projects, she was awarded first place in her category as well as was recognized by the National Institutes on Drug Abuse and the American Psychological Association.
Rahman is also a Google Science Fair finalist and a Regeneron Science Talent Search Scholar. Featured in the National Geographic documentary Science Fair for her dedication to science research, Rahman is passionate about sharing her pathway to research and strives to expand the platform for marginalized and disempowered voices. She is also interested in bridging the gender and racial gap in the field of STEM and in advocating for healthy environments to improve teens' behavioral and mental health.
Kashfia Rahman | Speaker | TED.com