TEDGlobal 2017
Soyapi Mumba: Medical tech designed to meet Africa's needs
Soyapi Mumba: Afrika'nın ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanan tıbbi teknoloji
Filmed:
Readability: 6.1
1,046,951 views
Sahra altı Afrika'da elektrik kesintileri, düşük teknoloji etkisi, yavaş internet ve yetersiz hastaneler, sağlık sistemini etkisi altına almış durumda. TED Burslusu Soyapi Mumba ve ekibi, Malavi'deki bu sorunlarla ilgili ilerleme kaydetmek için elektronik sağlık kayıtlarını güçlendiren yazılımdan altyapıyı desteklemek için sıfırdan yeni bir sistem yarattı. Bu hızlı, umut verici konuşmada Mumba, çok yönlü yaklaşımının düşük gelirli ortamlarda sağlık bakımını yeniden şekillendirmeye nasıl yardımcı olabileceğini paylaşıyor.
Soyapi Mumba - Technology innovator
TED Fellow Soyapi Mumba creates technology solutions for low-resource environments. Full bio
TED Fellow Soyapi Mumba creates technology solutions for low-resource environments. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Like every passionate
software engineer out there,
software engineer out there,
0
760
3456
Her tutkulu yazılım mühendisi gibi
00:16
I closely follow technology
companies in Silicon Valley,
companies in Silicon Valley,
1
4240
3336
ben de Silikon Vadisi'ndeki şirketleri
yakından takip ediyorum,
yakından takip ediyorum,
00:19
pretty much the same way soccer fans
follow their teams in Europe.
follow their teams in Europe.
2
7600
3120
tıpkı Avrupa'da fanatiklerin
futbol takımlarını takip ettiği gibi.
futbol takımlarını takip ettiği gibi.
00:23
I read articles on tech blogs
3
11640
2216
Teknoloji bloglarındaki yazıları okur,
00:25
and listen to podcasts on my phone.
4
13880
2120
telefonumdan dijital yayınlar dinlerim.
00:29
But after I finish the article,
5
17080
1816
Yayınları bitirdikten sonra ise
00:30
lock my phone and unplug the headphones,
6
18920
3336
telefonumu kapatır,
kulaklıkları çıkarırım,
kulaklıkları çıkarırım,
00:34
I'm back in sub-Saharan Africa,
7
22280
2216
manzaranın hiç de aynı olmadığı
00:36
where the landscape is not quite the same.
8
24520
2440
Sahara altı Afrika'ya geri dönmüş olurum.
00:40
We have long and frequent power outages,
9
28160
2640
Burada sık sık, uzun süreli
elektrik kesintileri olur,
elektrik kesintileri olur,
00:43
low penetration of computers,
10
31720
2056
bilgisayar alımları düşük,
00:45
slow internet connections
11
33800
1936
internet bağlantıları yavaştır
00:47
and a lot of patients
visiting understaffed hospitals.
visiting understaffed hospitals.
12
35760
4256
ve çok sayıda hasta
yetersiz çalışanlı hastanelere gider.
yetersiz çalışanlı hastanelere gider.
00:52
Since the HIV epidemic,
13
40040
2136
HIV salgınından bu yana
00:54
hospitals have been struggling
to manage regular HIV treatment records
to manage regular HIV treatment records
14
42200
5656
hastaneler, sayıları giderek artan
normal HIV tedavisi vakalarıyla
normal HIV tedavisi vakalarıyla
00:59
for increasing volumes of patients.
15
47880
1840
baş etmekte güçlük çekiyor.
01:02
For such environments,
16
50720
1736
Bu tür ortamlarda
01:04
importing technology systems
developed elsewhere has not worked,
developed elsewhere has not worked,
17
52480
3896
başka yerlerde geliştirilen
teknoloji sistemleri ithali işe yaramıyor,
teknoloji sistemleri ithali işe yaramıyor,
01:08
but in 2006, I joined Baobab Health,
18
56400
3216
fakat 2006'da
Malawi'deki sağlık sorunları için
Malawi'deki sağlık sorunları için
01:11
a team that uses locally based engineers
19
59640
3536
uygun önlemler geliştiren
01:15
to develop suitable interventions
20
63200
2616
bölgedeki mühendislerle
çalışan bir ekip olan
çalışan bir ekip olan
01:17
that are addressing
health care challenges in Malawi.
health care challenges in Malawi.
21
65840
3856
Baobab Health organizasyonuna katıldım.
01:21
We designed an electronic
health record system
health record system
22
69720
3416
Sağlık çalışanları tarafından
hasta muayenesi sırasında kullanılan
hasta muayenesi sırasında kullanılan
01:25
that is used by health care workers
while seeing patients.
while seeing patients.
23
73160
3336
elektronik bir sağlık kayıt
sistemi tasarladık.
sistemi tasarladık.
01:28
And in the process we realized that we
not only had to design the software,
not only had to design the software,
24
76520
4576
Bu süreçte sadece
yazılımı tasarlamamız değil,
yazılımı tasarlamamız değil,
01:33
we had to implement
the infrastructure as well.
the infrastructure as well.
25
81120
2360
altyapıyı da uygulamaya sokmamız
gerektiğini fark ettik.
gerektiğini fark ettik.
Her hastayı kapsamlı bir şekilde
muayene etmek için
muayene etmek için
01:36
We don't have enough medical staff
26
84640
2216
01:38
to comprehensively examine every patient,
27
86880
2856
yeterli tıbbi personelimiz yoktu,
01:41
so we embedded clinical guidelines
within the software
within the software
28
89760
3056
biz de iş yükünde bize yardım eden
hemşire ve çalışanlara
hemşire ve çalışanlara
01:44
to guide nurses and clerks
29
92840
2176
rehberlik edecek
01:47
who assist with handling
some of the workload.
some of the workload.
30
95040
2160
yazılım için tıbbi prensipler geliştirdik.
01:50
Everyone has a birthday,
31
98000
1656
Herkesin bir doğum günü var
01:51
but not everyone knows their birthday,
32
99680
2496
ama herkes doğum gününü bilmez.
01:54
so we wrote algorithms
to handle estimated birthdates
to handle estimated birthdates
33
102200
3816
bu yüzden tahmini doğum tarihlerini
derlemeleri için
derlemeleri için
01:58
as complete dates.
34
106040
1280
algoritmalar yazdık.
02:00
How do we follow up
patients living in slums
patients living in slums
35
108200
3936
Ev ve sokak numaraları olmayan
gecekonduda yaşayan hastaları
gecekonduda yaşayan hastaları
02:04
with no street and house numbers?
36
112160
2200
nasıl takip edecektik?
02:07
We used landmarks to approximate
their physical addresses.
their physical addresses.
37
115200
3880
Bunun için fiziksel adreslerine
yakın yer işaretleri kullandık.
yakın yer işaretleri kullandık.
02:12
Malawi had no IDs
to uniquely identify patients,
to uniquely identify patients,
38
120040
3440
Malavi'de hastaları tanımlayacak
için kimlik kartları yok,
için kimlik kartları yok,
02:16
so we had to implement unique patient IDs
39
124480
3136
bu yüzden hastaneler arası
hasta kaydını tutmak için
hasta kaydını tutmak için
02:19
to link patient records across clinics.
40
127640
2240
benzersiz hasta kimlikleri geliştirdik.
02:22
The IDs are printed as barcodes
41
130919
2441
Kimlikler kişisel sağlık
dökümanları üzerine
dökümanları üzerine
02:26
on labels that are stuck
on personal health booklets
on personal health booklets
42
134200
2856
hastalar tarafından saklanmak üzere
02:29
kept by each patient.
43
137080
1200
barkod olarak basıldı.
02:31
With this barcoded ID,
44
139000
1976
Bu barkodlu kimlikle
02:33
a simple scan with a barcode reader
45
141000
2416
basit bir barkod okuyucu
02:35
quickly pulls up the patient's records.
46
143440
2240
hastanın kayıtlarını ortaya çıkarabilir.
02:38
No need to rewrite their personal details
47
146440
2296
Böylece her gekdiklerinde
02:40
on paper registers at every visit.
48
148760
2416
kişisel bilgilerini kağıda
dökmeye gerek kalmadı.
dökmeye gerek kalmadı.
02:43
And suddenly, queues became shorter.
49
151200
2656
Kurukları birden kısaldı.
02:45
This meant patients, typically mothers
with little children on their backs,
with little children on their backs,
50
153880
4896
bu da sırtlarında
çocuklarını taşıyan annelerin
çocuklarını taşıyan annelerin
02:50
had to spend less time
waiting to be assisted.
waiting to be assisted.
51
158800
3136
yardım alabilmesi için
daha az beklemeleri demekti.
daha az beklemeleri demekti.
02:53
And if they lose their booklets,
52
161960
1936
Dökümanlarını kaybetseler dahi
02:55
their records can still be pulled
by searching with their names.
by searching with their names.
53
163920
3176
isimlerinden arama yapılarak
kayıtlarına ulaşılabiliyor.
kayıtlarına ulaşılabiliyor.
02:59
Now, the way we pronounce
and spell names varies tremendously.
and spell names varies tremendously.
54
167120
4720
İsimleri telaffuz şeklimiz
müthiş bir şekilde değişiyor.
müthiş bir şekilde değişiyor.
03:04
We freely mix R's and L's,
55
172360
2280
Kolaylıkla R ve L'leri karıştırıyorduk,
03:07
English and vernacular
versions of their names.
versions of their names.
56
175080
2840
İsimlerinin İngilizce
ve yerel ağızlardaki versiyonları.
ve yerel ağızlardaki versiyonları.
03:10
Even soundex,
57
178680
1416
Soundex dediğimiz
03:12
a standard method for grouping words
by how similar they sound,
by how similar they sound,
58
180120
4416
telaffuz yakınlığına göre kelimelerin
standart şekilde gruplanması bile
standart şekilde gruplanması bile
03:16
was not good enough.
59
184560
1576
yeterli değildi.
03:18
So we had to modify it
60
186160
1696
Mevcut kayıtlarla eşleşmesi için
03:19
to help us link and match
existing records.
existing records.
61
187880
3800
düzenlememiz gerekiyordu.
03:26
Before the iPhone,
62
194160
1200
iPhone öncesinde
03:28
software engineers
developed for personal computers,
developed for personal computers,
63
196040
3816
yazılım mühendisleri
kişisel bilgisayarlar geliştirdi
kişisel bilgisayarlar geliştirdi
03:31
but from our experience,
64
199880
1256
ama tecrübemize dayanarak
03:33
we knew our power system
is not reliable enough
is not reliable enough
65
201160
3376
elektrik sistemimizin kişisel
bilgisayarlar için yeterince güvenilir
bilgisayarlar için yeterince güvenilir
03:36
for personal computers.
66
204560
1280
olmadığını biliyorduk.
03:38
So we repurposed touch screen
point-of-sale terminals
point-of-sale terminals
67
206480
4656
Bu yüzden perakende mağazalarının
tıbbi istasyonlara dönüşmeleri için
03:43
that are meant for retail shops
68
211160
1696
03:44
to become clinical workstations.
69
212880
1760
dokunmatik ekranlı
satış noktaları geliştirdik.
satış noktaları geliştirdik.
03:47
At the time, we imported
internet appliances called i-Openers
internet appliances called i-Openers
70
215920
4160
O sıralar dot-com döneminde
03:52
that were manufactured
during the dot-com era
during the dot-com era
71
220960
3016
başarısız bir ABD şirketi
tarafından üretilmiş i-Openers adlı
tarafından üretilmiş i-Openers adlı
03:56
by a failed US company.
72
224000
1840
internet araç gereçleri ithal ettik.
03:59
We modified their screens
73
227080
2296
Dokunmatik sensörler eklemek
04:01
to add touch sensors
74
229400
1376
ve elektrik sistemlerinin
04:02
and their power system
to run from rechargeable batteries.
to run from rechargeable batteries.
75
230800
3320
yenilenebilir bataryalar
kullanabilmesi için ekranlarını düzelttik.
kullanabilmesi için ekranlarını düzelttik.
04:06
When we started, we didn't find
a reliable network to transmit data,
a reliable network to transmit data,
76
234680
5136
İlk başladığımızda veri transferi için
güvenilir bir ağ bulamadık,
güvenilir bir ağ bulamadık,
04:11
especially from rural hospitals.
77
239840
1640
özellikle kırsal hastanelerden.
04:14
So we built our own towers,
78
242240
2720
Biz de kendi kulelerimizi inşa ettik,
04:17
created a wireless network
79
245720
1896
kablosuz bir ağ yarattık
04:19
and linked clinics in Lilongwe,
80
247640
2416
ve Malawi'nin başkenti Lilongwe'deki
04:22
Malawi's capital.
81
250080
1200
hastanelerle bağlantısını kurduk.
04:24
(Applause)
82
252600
2880
(Alkışlar)
04:29
With a team of engineers
83
257600
1600
Hastane kampüsünde çalışan
04:32
working within a hospital campus,
84
260200
2296
bir mühendis ekibi ile
04:34
we observed health care workers
use the system
use the system
85
262520
2656
sağlık çalışanlarının
sistemi kullandıklarını
sistemi kullandıklarını
04:37
and iteratively
build an information system
build an information system
86
265200
3216
ve sürekli bir bilgi sistemi
oluşturduklarını
oluşturduklarını
04:40
that is now managing HIV records
87
268440
3816
bununla da Malavi'deki
tüm devlet hastanelerinde
tüm devlet hastanelerinde
04:44
in all major public hospitals in Malawi.
88
272280
3616
HIV kayıtlarını
takip ettiklerini gözlemledik.
takip ettiklerini gözlemledik.
04:47
These are hospitals serving
over 2,000 HIV patients, each clinic.
over 2,000 HIV patients, each clinic.
89
275920
5200
Her hastanede 2.000 üzerinde
HIV hastasına bakan hastaneler bunlar.
HIV hastasına bakan hastaneler bunlar.
04:54
Now, health care workers
who used to spend days
who used to spend days
90
282680
2856
Daha önce üç aylık rapor
hazırmalamak için
hazırmalamak için
04:57
to tally and prepare quarterly reports
91
285560
2136
günlerce vakit harcayan sağlık çalışanları
04:59
are producing the same reports
within minutes,
within minutes,
92
287720
2240
şimdi aynı raporları
birkaç dakika içinde hazırlıyor
birkaç dakika içinde hazırlıyor
05:02
and health care experts
from all over the world
from all over the world
93
290960
3856
ve dünyanın dört bir yanından
sağlık uzmanları
sağlık uzmanları
05:06
are now coming to Malawi
to learn how we did it.
to learn how we did it.
94
294840
3040
bunu nasıl yaptığımızı
öğrenmek için Malavi'ye geliyor.
öğrenmek için Malavi'ye geliyor.
05:10
(Applause)
95
298880
3456
(Alkışlar)
05:14
It is inspiring and fun
96
302360
2576
Dünyadaki teknolojik gelişmeleri
takip etmek
takip etmek
05:16
to follow technology trends
across the globe,
across the globe,
97
304960
2816
ilham verici ve eğlenceli olsa da
05:19
but to make them work
98
307800
2096
bunların ancak Sahra altı Afrika'daki
05:21
in low-resourced environments
99
309920
2176
kamu hastaneleri gibi
05:24
like public hospitals
in sub-Saharan Africa,
in sub-Saharan Africa,
100
312120
3176
düşük kaynaklı ortamlarda
işe yaraması için
işe yaraması için
05:27
we have had to become jacks-of-all-trades
101
315320
3776
pek çok konuda uzman olup
05:31
and build whole systems,
including the infrastructure,
including the infrastructure,
102
319120
3536
altyapı dahil tüm sistemleri
inşa etmemiz gerekti,
inşa etmemiz gerekti,
05:34
from the ground up.
103
322680
1240
hem de sıfırdan başlayarak.
05:36
Thank you.
104
324560
1216
Teşekkür ederim.
05:37
(Applause)
105
325800
5000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Soyapi Mumba - Technology innovatorTED Fellow Soyapi Mumba creates technology solutions for low-resource environments.
Why you should listen
As Director of Public Health Informatics at Baobab Health Trust, Soyapi Mumba oversees development of electronic health surveillance and reporting systems for public hospitals in Malawi. Previously, he led the software development of Malawi's national electronic health record system which empowers low-resourced public clinics to serve large volumes of patients while following treatment guidelines and meeting reporting requirements.
Mumba is a TED Fellow and a prize winner of "Share an Idea, Save a Life" national competition for innovations in maternal, newborn and child health. His work has been featured in the book The Bright Continent: Breaking Rules and Making Change in Modern Africa.
Mumba lives in Lilongwe, Malawi, with his wife Miriam and their twin boys. He holds a Master of Science degree in Biomedical Informatics from University of Pittsburgh, Pennsylvania and a Bachelor of Science degree in Computer Science from University of Hertfordshire, England.
Soyapi Mumba | Speaker | TED.com