TED Residency
Natalie Fratto: 3 ways to measure your adaptability -- and how to improve it
Natalie Fratto: 3 cách để đánh giá khả năng thích nghi - và cải thiện nó
Filmed:
Readability: 4.7
2,858,888 views
Khi quyết định hỗ trợ một nhà khởi nghiệp, nhà đầu tư mạo hiểm Natalie Fratto không tìm kiếm ở họ sự thông minh hay sức hút; mà thay vào đó là khả năng thích nghi. Trong bài nói chuyện sâu sắc của mình, Fratto chia sẻ ba cách để đo lường "chỉ số thích nghi" - và giải thích tầm quan trọng của khả năng thích ứng với thay đổi.
Natalie Fratto - Venture investor, writer
Natalie Fratto invests in underestimated startup founders and writes about how technology shapes the world around us. Full bio
Natalie Fratto invests in underestimated startup founders and writes about how technology shapes the world around us. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I met 273 start-up founders last year.
0
817
3529
Năm ngoái, tôi đã gặp
273 nhà khởi nghiệp.
273 nhà khởi nghiệp.
00:16
And each one was looking for money.
1
4689
2263
Và ai ai cũng tìm kiếm đầu tư.
00:18
As a tech investor,
2
6976
1437
Là một nhà đầu tư công nghệ,
00:20
my goal was to sort through
everyone that I met
everyone that I met
3
8437
2664
mục tiêu của tôi là chọn lọc
những người đã gặp
những người đã gặp
và nhanh chóng xác định
00:23
and make a quick determination
4
11125
1635
00:24
about which ones had the potential
to make something really big.
to make something really big.
5
12784
3483
ai là người có tiềm năng
làm việc lớn.
làm việc lớn.
Nhưng điều gì tạo nên
một nhà sáng lập giỏi?
một nhà sáng lập giỏi?
00:28
But what makes a great founder?
6
16887
1704
00:30
This is a question I ask myself daily.
7
18615
2209
Đó là câu tôi tự hỏi mỗi ngày.
Nhiều nhà đầu tư mạo hiểm đặt cược
00:33
Some venture capitalists place bets
8
21186
1857
dựa trên nền tảng trước đó
của người sáng lập.
của người sáng lập.
00:35
based on a founder's previous background.
9
23067
2405
00:37
Did they go to an Ivy League school?
10
25496
1952
Họ có từng học tại trường
thuộc Ivy League?
thuộc Ivy League?
00:39
Have they worked at a blue-chip company?
11
27472
1923
Họ có từng làm việc
ở một công ty hàng đầu?
ở một công ty hàng đầu?
00:41
Have they built out a big vision before?
12
29419
1944
Họ có tầm nhìn chiến lược không?
00:43
Effectively, how smart is this person?
13
31387
2533
Hiệu quả nhất là,
người này thông minh đến thế nào?
người này thông minh đến thế nào?
00:46
Other VCs asses a founder's
emotional quotient, or EQ.
emotional quotient, or EQ.
14
34522
3869
Các nhà đầu tư khác đánh giá
chỉ số cảm xúc, hay EQ của nhà sáng lập.
chỉ số cảm xúc, hay EQ của nhà sáng lập.
Người này giỏi tới đâu
trong việc lập nhóm
trong việc lập nhóm
00:50
How well will this person build teams
15
38869
1873
00:52
and build rapport
across customers and clients?
across customers and clients?
16
40766
2904
và xây dựng mối quan hệ với khách hàng?
Nhưng tôi có một cách khác
để đánh giá các nhà sáng lập,
để đánh giá các nhà sáng lập,
00:56
I have a different methodology
to assess start-up founders, though,
to assess start-up founders, though,
17
44496
3143
và nó chẳng hề phức tạp.
00:59
and it's not complicated.
18
47663
1565
01:01
I look for signs of one specific trait.
19
49252
2600
Tôi tìm các dấu hiệu
của một đặc điểm cụ thể.
của một đặc điểm cụ thể.
01:04
Not IQ, not EQ.
20
52204
2137
Không phải IQ, cũng không phải EQ.
Mà là khả năng thích ứng:
01:06
It's adaptability:
21
54688
1200
01:08
how well a person reacts
to the inevitability of change,
to the inevitability of change,
22
56339
3975
người này phản ứng tốt thế nào
với sự thay đổi bất khả kháng,
với sự thay đổi bất khả kháng,
và nhiều thay đổi.
01:12
and lots of it.
23
60338
1176
01:13
That's the single most important
determinant for me.
determinant for me.
24
61538
2429
Đó là điều quan trọng duy nhất
tôi cần xác định.
tôi cần xác định.
Tôi có niềm tin rằng
01:16
I subscribe to the belief
25
64378
1525
01:17
that adaptability itself
is a form of intelligence,
is a form of intelligence,
26
65927
3167
sự thích ứng tự nó là biểu hiện
của sự thông minh.
của sự thông minh.
Và chỉ số thích nghi của chúng ta, hay AQ
01:21
and our adaptability quotient, or AQ,
27
69118
2936
01:24
is something that can be measured,
tested and improved.
tested and improved.
28
72078
3468
là thứ có thể đo đếm, đánh giá,
và cải thiện được.
và cải thiện được.
Tuy nhiên, AQ không chỉ hữu ích
với các nhà sáng lập.
với các nhà sáng lập.
01:28
AQ isn't just useful
for start-up founders, however.
for start-up founders, however.
29
76301
2652
Tôi nghĩ nó ngày càng quan trọng
với tất cả chúng ta.
với tất cả chúng ta.
01:31
I think it's increasingly
important for all of us.
important for all of us.
30
79447
2452
Vì thế giới này đang tăng tốc.
01:33
Because the world is speeding up.
31
81923
1826
01:35
We know that the rate
of technological change is accelerating,
of technological change is accelerating,
32
83773
3190
Chúng ta đều biết thay đổi
trong công nghệ đang tăng tốc,
trong công nghệ đang tăng tốc,
buộc trí não của ta phải thích ứng.
01:38
which is forcing our brains to react.
33
86987
2233
Từ môi trường làm việc
đang chuyển hướng
đang chuyển hướng
01:41
Whether you're navigating
changing job conditions
changing job conditions
34
89244
2342
cùng với sự tự động hóa,
01:43
brought on by automation,
35
91610
1419
01:45
shifting geopolitics
in a more globalized world,
in a more globalized world,
36
93053
3152
sự dịch chuyển địa lý-chính trị
trong một thế giới toàn cầu hóa hơn,
trong một thế giới toàn cầu hóa hơn,
01:48
or simply changing family dynamics
and personal relationships.
and personal relationships.
37
96229
3390
hay đơn giản là sự thay đổi trong
gia đình và các mối quan hệ cá nhân.
gia đình và các mối quan hệ cá nhân.
01:51
Each of us, as individuals, groups,
38
99934
2603
Mỗi chúng ta,
mỗi cá nhân, tập thể,
mỗi cá nhân, tập thể,
01:54
corporations and even governments
39
102561
2246
đoàn thể và cả chính phủ
01:56
are being forced to grapple
with more change
with more change
40
104831
2381
đều đang phải đấu tranh với thay đổi
01:59
than ever before in human history.
41
107236
2267
nhiều hơn bao giờ hết
trong lịch sử loài người.
trong lịch sử loài người.
02:02
So, how do we assess our adaptability?
42
110014
2533
Vậy làm thế nào để đánh giá
khả năng thích ứng của ta?
khả năng thích ứng của ta?
Tôi dùng ba mẹo
khi gặp mặt các nhà sáng lập.
khi gặp mặt các nhà sáng lập.
02:05
I use three tricks
when meeting with founders.
when meeting with founders.
43
113419
2624
Mẹo thứ nhất.
02:08
Here's the first.
44
116067
1389
02:09
Think back to your
most recent job interview.
most recent job interview.
45
117480
2674
Hãy nghĩ về buổi phỏng vấn công việc
gần đây nhất của mình.
gần đây nhất của mình.
02:12
What kind of questions were you asked?
46
120178
2238
Bạn thường gặp những câu hỏi nào?
02:14
Probably some variation of,
"Tell me about a time when," right?
"Tell me about a time when," right?
47
122440
4139
Có thể là "Kể tôi nghe thời điểm mà..",
đúng không?
đúng không?
Thay vào đó, để phỏng vấn
khả năng thích ứng,
khả năng thích ứng,
02:19
Instead, to interview for adaptability,
48
127125
2912
tôi hay hỏi dạng câu hỏi
"Sẽ như nào nếu..."
"Sẽ như nào nếu..."
02:22
I like to ask "what if" questions.
49
130061
2500
Doanh thu chính của bạn
cạn sạch sau một đêm?
cạn sạch sau một đêm?
02:24
What if your main revenue stream
were to dry up overnight?
were to dry up overnight?
50
132585
2778
các đợt nắng nóng
khiến khách hàng
khiến khách hàng
02:27
What if a heat wave prevented
every single customer
every single customer
51
135387
2389
02:29
from being able to visit your store?
52
137800
1952
không thể tới cửa hàng của bạn?
02:31
Asking "what if," instead
of asking about the past,
of asking about the past,
53
139776
3211
Hỏi "Sẽ như nào nếu...",
thay vì hỏi về quá khứ,
thay vì hỏi về quá khứ,
02:35
forces the brain to simulate.
54
143011
1818
khiến cho não chúng ta
phải tưởng tượng
phải tưởng tượng
02:36
To picture multiple possible
versions of the future.
versions of the future.
55
144853
2841
để vẽ ra các viễn cảnh có thể
trong tương lai.
trong tương lai.
02:39
The strength of that vision,
56
147718
1404
Sức mạnh của tầm nhìn,
02:41
as well as how many distinct scenarios
someone can conjure, tells me a lot.
someone can conjure, tells me a lot.
57
149146
3945
cũng như là số kịch bản một người
có thể vẽ ra, cho tôi biết rất nhiều điều.
có thể vẽ ra, cho tôi biết rất nhiều điều.
Tập mô phỏng là một cách thử an toàn
02:46
Practicing simulations
is a sort of safe testing ground
is a sort of safe testing ground
58
154175
3579
để cải thiện khả năng thích ứng.
02:49
for improving adaptability.
59
157778
2040
02:51
Instead of testing how you take in
and retain information,
and retain information,
60
159842
3976
Thay vì kiểm tra cách bạn tiếp nhận
và lưu giữ thông tin,
và lưu giữ thông tin,
02:55
like an IQ test might,
61
163842
1762
như bài kiểm tra IQ,
nó kiểm tra xem
bạn vận dụng thông tin như thế nào,
bạn vận dụng thông tin như thế nào,
02:57
it tests how you manipulate information,
62
165628
2365
03:00
given a constraint,
63
168017
1183
đưa ra một ràng buộc,
03:01
in order to achieve a specific goal.
64
169224
1991
để đạt được mục tiêu cụ thể.
03:04
The second trick that I use
to assess adaptability in founders
to assess adaptability in founders
65
172850
3822
Mẹo thứ hai mà tôi dùng để đánh giá
khả năng thích nghi của các nhà sáng lập
khả năng thích nghi của các nhà sáng lập
là tìm các dấu hiệu của việc
tập quên những gì đã học.
tập quên những gì đã học.
03:08
is to look for signs of unlearning.
66
176696
2334
03:11
Active unlearners seek to challenge
what they presume to already know,
what they presume to already know,
67
179538
4301
Những người chủ động
thách thức những điều đã biết,
thách thức những điều đã biết,
và viết đè lên những dữ liệu cũ
những thông tin mới.
những thông tin mới.
03:15
and instead, override that data
with new information.
with new information.
68
183863
3533
03:19
Kind of like a computer
running a disk cleanup.
running a disk cleanup.
69
187720
2785
Kiểu như một máy tính
đang dọn dữ liệu trong ổ đĩa.
đang dọn dữ liệu trong ổ đĩa.
03:23
Take the example of Destin Sandlin,
70
191053
2103
Destin Sandlin là một ví dụ,
03:25
who programed his bicycle
to turn left when he steered it right
to turn left when he steered it right
71
193180
3508
anh đã lập trình
chiếc xe đạp của mình rẽ trái
chiếc xe đạp của mình rẽ trái
khi anh quẹo phải
và ngược lại.
và ngược lại.
03:28
and vice versa.
72
196712
1365
03:30
He called this his Backwards Brain Bike,
73
198101
1936
Anh gọi đó là chiếc xe đạp ngược,
03:32
and it took him nearly eight months
74
200061
1945
và phải mất gần tám tháng
03:34
just to learn how to ride it
kind of, sort of normally.
kind of, sort of normally.
75
202030
3000
chỉ để học được cách lái nó
một cách bình thường.
một cách bình thường.
03:37
The fact that Destin was able
to unlearn his regular bike
to unlearn his regular bike
76
205759
3151
Việc Destin có thể tập quên
cách lái xe bình thường
cách lái xe bình thường
để học lái chiếc xe mới
03:40
in favor of a new one, though,
77
208934
1722
báo hiệu điều tuyệt vời về
khả năng thích ứng của ta.
khả năng thích ứng của ta.
03:42
signals something awesome
about our adaptability.
about our adaptability.
78
210680
2526
Nó không là cố định.
03:45
It's not fixed.
79
213656
1405
03:47
Instead, each of us
has the capacity to improve it,
has the capacity to improve it,
80
215085
3167
Thay vào đó, mỗi chúng ta
đều có khả năng cải thiện nó,
đều có khả năng cải thiện nó,
03:50
through dedication and hard work.
81
218276
2412
bằng sự tận tâm và sự chăm chỉ.
03:52
On the last page of Gandhi's
autobiography, he wrote,
autobiography, he wrote,
82
220712
3891
Ở trang cuối của cuốn tự truyện,
Gandhi viết,
Gandhi viết,
“Tôi phải biến mình về số 0."
03:56
"I must reduce myself to zero."
83
224627
2532
03:59
At many points in his very full life,
84
227903
2603
Tại nhiều thời điểm
của cuộc đời của mình,
của cuộc đời của mình,
04:02
he was still seeking to return
to a beginner's mindset, to zero.
to a beginner's mindset, to zero.
85
230530
4277
ông đã tìm cách đưa bộ não
về tâm trí của người mới bắt đầu, số 0.
về tâm trí của người mới bắt đầu, số 0.
Để quên đi.
04:06
To unlearn.
86
234831
1389
04:08
In this way, I think
it's pretty safe to say
it's pretty safe to say
87
236244
2833
Với cách này, tôi khá chắc chắn
để nói rằng
để nói rằng
Gandhi có chỉ số AQ cao.
04:11
Gandhi had a high AQ score.
88
239101
1848
(Cười)
04:12
(Laughter)
89
240973
1152
04:14
The third and final trick
90
242149
1309
Mẹo thứ ba và cuối cùng
04:15
that I use to assess
a founder's adaptability
a founder's adaptability
91
243482
2667
mà tôi dùng để đánh giá
khả năng thích ứng của nhà sáng lập,
khả năng thích ứng của nhà sáng lập,
04:18
is to look for people
who infuse exploration
who infuse exploration
92
246173
2880
đó là tìm ra người
mang sự khám phá
mang sự khám phá
04:21
into their life and their business.
93
249077
2238
vào cuộc sống và công việc của mình.
04:23
There's a sort of natural tension
between exploration and exploitation.
between exploration and exploitation.
94
251638
4444
Có một sự giao nhau tự nhiên
giữa khám phá và khai thác.
giữa khám phá và khai thác.
Và một cách tổng quan,
04:28
And collectively,
95
256106
1254
04:29
all of us tend to overvalue exploitation.
96
257384
2777
chúng ta thường có xu hướng
nói quá về khai thác.
nói quá về khai thác.
Ý tôi là như này.
04:32
Here's what I mean.
97
260185
1267
04:33
In the year 2000,
98
261815
1548
Năm 2000, một người đàn ông
04:35
a man finagled his way
into a meeting with John Antioco,
into a meeting with John Antioco,
99
263387
3230
đã dùng mánh khoé
để được gặp John Antioco,
để được gặp John Antioco,
CEO của Blockbuster,
04:38
the CEO of Blockbuster,
100
266641
1714
và đề xuất trở thành đối tác
04:40
and proposed a partnership
101
268379
1571
04:41
to manage Blockbuster's
fledgling online business.
fledgling online business.
102
269974
3135
quản lý việc kinh doanh trực tuyến non trẻ
của Blockbuster.
của Blockbuster.
04:45
The CEO John laughed him
out of the room, saying,
out of the room, saying,
103
273133
3365
CEO John đã cười lớn và nói:
"Tôi hiện có hàng triệu khách hàng
04:48
"I have millions of existing customers
104
276522
2057
04:50
and thousands of successful retail stores.
105
278603
2381
và hàng ngàn cửa hàng bán lẻ thành công.
04:53
I really need to focus on the money."
106
281008
1961
Tôi chỉ cần tập trung vào tiền mà thôi."
04:55
The other man in the meeting, however,
107
283373
1818
Người đàn ông kia
04:57
turned out to be Reed Hastings,
the CEO of Netflix.
the CEO of Netflix.
108
285215
2888
hóa ra lại là Reed Hastings,
CEO của Netflix.
CEO của Netflix.
Năm 2018, Netflix đã thu về 15,8 tỷ đô la
05:00
In 2018, Netflix brought in
15.8 billion dollars,
15.8 billion dollars,
109
288683
4013
05:04
while Blockbuster
filed for bankruptcy in 2010,
filed for bankruptcy in 2010,
110
292720
4341
trong khi Blockbuster
đã phá sản vào năm 2010,
đã phá sản vào năm 2010,
chỉ 10 năm sau cuộc gặp đó.
05:09
directly 10 years after that meeting.
111
297085
2032
CEO của Blockbuster
đã quá chú tâm
đã quá chú tâm
05:11
The Blockbuster CEO
112
299736
1436
05:13
was too focused on exploiting
his already successful business model,
his already successful business model,
113
301196
3783
khai thác mô hình kinh doanh
đã thành công của mình
đã thành công của mình
05:17
so much so that he couldn't see
around the next corner.
around the next corner.
114
305003
2865
để rồi không thấy được những cơ hội mới.
05:20
In that way, his previous success
115
308169
2230
Và vì thế, thành công trước đó
05:22
became the enemy
of his adaptability potential.
of his adaptability potential.
116
310423
2799
đã giết chết khả năng thích ứng của ông.
05:25
For the founders that I work with,
117
313717
1749
Với các nhà sáng lập từng làm việc cùng,
tôi đặt sự khám phá
tôi đặt sự khám phá
05:27
I frame exploration
as a state of constant seeking.
as a state of constant seeking.
118
315490
3365
như một trạng thái
tìm kiếm không ngừng.
tìm kiếm không ngừng.
05:30
To never fall too far in love
with your wins
with your wins
119
318879
2144
Để không bao giờ ngủ quên
trên chiến thắng,
trên chiến thắng,
05:33
but rather continue to proactively
seek out what might kill you next.
seek out what might kill you next.
120
321047
4177
mà thay vào đó là tiếp tục
chủ động tìm kiếm kẻ thù kế tiếp.
chủ động tìm kiếm kẻ thù kế tiếp.
Khi bắt đầu tìm hiểu về
khả năng thích ứng,
khả năng thích ứng,
05:38
When I first started
exploring adaptability,
exploring adaptability,
121
326192
2437
05:40
the thing I found most exciting
is that we can improve it.
is that we can improve it.
122
328653
2780
điều mà tôi thấy thú vị nhất là
ta có thể cải thiện nó.
ta có thể cải thiện nó.
05:43
Each of us has the capacity
to become more adaptable.
to become more adaptable.
123
331811
2799
Mỗi chúng ta đều có thể
thích ứng tốt hơn.
thích ứng tốt hơn.
05:47
But think of it like a muscle:
124
335109
1476
Cũng giống như cơ bắp
05:48
it's got to be exercised.
125
336609
1913
chúng cần được rèn luyện.
05:50
And don't get discouraged
if it takes a while.
if it takes a while.
126
338546
2571
Và đừng nản chí
nếu nó mất nhiều thời gian.
nếu nó mất nhiều thời gian.
Bạn còn nhớ Destin Sandlin chứ?
05:53
Remember Destin Sandlin?
127
341141
1593
05:54
It took him eight months
just to learn how to ride a bike.
just to learn how to ride a bike.
128
342758
3016
Anh đã mất tám tháng
chỉ để học cách đi xe đạp.
chỉ để học cách đi xe đạp.
05:57
Over time, using the tricks
that I use on founders --
that I use on founders --
129
345798
3333
Ngày qua ngày, với các mẹo
mà tôi đã dùng với các nhà sáng lập:
mà tôi đã dùng với các nhà sáng lập:
06:01
asking "what if" questions,
actively unlearning
actively unlearning
130
349155
3224
hỏi các câu hỏi "sẽ thế nào nếu",
chủ động quên để học
chủ động quên để học
06:04
and prioritizing exploration
over exploitation
over exploitation
131
352403
3968
và ưu tiên việc khám phá
hơn là khai thác
hơn là khai thác
sẽ giúp bạn
trở thành người cầm lái
trở thành người cầm lái
06:08
can put you in the driver's seat --
132
356395
1690
06:10
so that the next time
something big changes,
something big changes,
133
358109
2452
để lỡ khi có biến cố,
thì bạn đã chuẩn bị sẵn sàng.
06:12
you're already prepared.
134
360585
1600
06:14
We're entering a future where IQ and EQ
135
362569
3190
Chúng ta đang bước vào một tương lai
nơi mà EQ và IQ
nơi mà EQ và IQ
06:17
both matter way less
than how fast you're able to adapt.
than how fast you're able to adapt.
136
365783
3635
đều không quan trọng bằng việc
bạn thích ứng nhanh nhạy như thế nào.
bạn thích ứng nhanh nhạy như thế nào.
06:21
So I hope that these tools
help you to raise your own AQ.
help you to raise your own AQ.
137
369442
2986
Vì thế, tôi mong những cách này
sẽ giúp bạn nâng cao AQ.
sẽ giúp bạn nâng cao AQ.
Xin cảm ơn.
06:24
Thank you.
138
372982
1151
06:26
(Applause)
139
374157
3922
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Natalie Fratto - Venture investor, writerNatalie Fratto invests in underestimated startup founders and writes about how technology shapes the world around us.
Why you should listen
A Y-Combinator alum and former IBM Watson strategist, Natalie Fratto most recently led international expansion at Silicon Valley Bank. She's written for Fortune, Fast Company and Motherboard. Today, she's building Launch With GS, a $500 million initiative to invest in women-led businesses and investment managers, at Goldman Sachs in New York, NY. She tweets a lot @NatalieFratto.
Natalie Fratto | Speaker | TED.com