ABOUT THE SPEAKER
Jody Williams - Nobel peace laureate
Jody Williams won a Nobel Peace Prize for her efforts to eradicate landmines. Now she’s teaming up with five other female peace laureates to empower women to fight violence, injustice and inequality.

Why you should listen

In more than 100 years of Nobel Peace Prizes, only a dozen women have ever won. Civil-rights and peace activist Jody Williams, received the award in 1997 as the chief strategist of the International Campaign to Ban Landmines, which established the first global treaty banning antipersonnel mines.

Williams believes that peace is defined by human (not national) security and that it must be achieved through sustainable development, environmental justice, and meeting people’s basic needs. To this end, she co-founded the Nobel Women’s Initiative, endorsed by six of seven living female Peace laureates. She chairs the effort to support activists, researchers, and others working toward peace, justice, and equality for women and thus humanity. Williams also continues to fight for the total global eradication of landmines.

More profile about the speaker
Jody Williams | Speaker | TED.com
TEDWomen 2010

Jody Williams: A realistic vision for world peace

Jody Williams: Realistyczna wizja pokoju na świecie

Filmed:
821,241 views

Jody Williams, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla, wystawia na próbę nasze wyobrażenie o światowym pokoju, ostro redefiniując znaczenie słowa "pokój" oraz przywołując historie ludzi pracujących na rzecz pokoju, koncentrując się na kreatywnych zmaganiach i poświęceniu.
- Nobel peace laureate
Jody Williams won a Nobel Peace Prize for her efforts to eradicate landmines. Now she’s teaming up with five other female peace laureates to empower women to fight violence, injustice and inequality. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
I'm actuallytak właściwie here
0
0
2000
Prawdę mowiąc, jestem tutaj,
00:17
to make a challengewyzwanie to people.
1
2000
2000
aby rzucić ludziom wyzwanie.
00:19
I know there have been manywiele challengeswyzwania madezrobiony to people.
2
4000
3000
Jestem świadoma, iż ludzie wielokrotnie byli wystawiani na próbę.
00:22
The one I'm going to make
3
7000
2000
Moje dzisiejsze wyzwanie brzmi:
00:24
is that it is time for us to reclaimodzyskać
4
9000
2000
nadszedł czas, abyśmy na nowo ustalili,
00:26
what peacepokój really meansznaczy.
5
11000
3000
co oznacza pokój.
00:29
PeacePokoju is not "KumbayaKumbaya, my LordPan."
6
14000
3000
Pokój to nie "Przyjdź do nas, Panie".
00:32
PeacePokoju is not the doveDove and the rainbowRainbow --
7
17000
3000
Pokój to nie gołąb i tęcza,
00:35
as lovelyśliczny as they are.
8
20000
3000
jak słodkie by nie były.
00:38
When I see the symbolssymbolika
9
23000
2000
Kiedy widzę symbole
00:40
of the rainbowRainbow and the doveDove,
10
25000
2000
tęczy czy gołębia,
00:42
I think of personalosobisty serenitySerenity.
11
27000
3000
myślę o wewnętrznym spokoju.
00:45
I think of meditationMedytacja.
12
30000
2000
O medytacji.
00:47
I do not think
13
32000
2000
Nie myślę
00:49
about what I considerrozważać to be peacepokój,
14
34000
3000
o tym, co uważam za pokój,
00:52
whichktóry is sustainablepodtrzymywalny peacepokój
15
37000
3000
czym jest trwały pokój
00:55
with justicesprawiedliwość and equalityrówność.
16
40000
3000
wraz ze sprawiedliwością i równością.
00:58
It is a sustainablepodtrzymywalny peacepokój
17
43000
2000
To trwały pokój,
01:00
in whichktóry the majoritywiększość of people
18
45000
3000
gdzie większość ludzi
01:03
on this planetplaneta
19
48000
2000
na Ziemi
01:05
have accessdostęp to enoughdość resourceszasoby
20
50000
3000
ma dostęp do wystarczających zasobów,
01:08
to liverelacja na żywo dignifiedgodny liveszyje,
21
53000
3000
aby żyć godnie;
01:11
where these people have enoughdość accessdostęp
22
56000
3000
gdzie ludzie ci mają dostęp
01:14
to educationEdukacja
23
59000
2000
do edukacji
01:16
and healthzdrowie careopieka,
24
61000
2000
i opieki zdrowotnej,
01:18
so that they can liverelacja na żywo in freedomwolność from want
25
63000
3000
które umożliwią im życie wolne od niedostatków
01:21
and freedomwolność from fearstrach.
26
66000
3000
i od strachu.
01:24
This is callednazywa humanczłowiek securitybezpieczeństwo.
27
69000
3000
Tym właśnie jest ludzkie bezpieczeństwo.
01:27
And I am not a completekompletny pacifistpacyfista
28
72000
3000
Nie jestem stuprocentową pacyfistką
01:30
like some of my really, really heavy-dutyo dużej wytrzymałości,
29
75000
3000
jak niektórzy moi bardzo, bardzo wpływowi,
01:33
non-violentBez przemocy friendsprzyjaciele,
30
78000
2000
pokojowi znajomi,
01:35
like MaireadMairead McGuireMcGuire.
31
80000
2000
tacy jak Mairead McGuire.
01:37
I understandzrozumieć that humansludzie
32
82000
2000
Wiem, że ludzie
01:39
are so "messedzabrudzony up" --
33
84000
3000
są tak pokręceni --
01:42
to use a nicemiły wordsłowo,
34
87000
2000
delikatnie mówiąc,
01:44
because I promisedobiecał my mommama
35
89000
2000
bo obiecałam mamie,
01:46
I'd stop usingza pomocą the F-bombF-bomb in publicpubliczny.
36
91000
2000
że przestanę przeklinać publicznie.
01:48
And I'm tryingpróbować hardertrudniejsze and hardertrudniejsze.
37
93000
3000
I coraz mocniej i mocniej się staram.
01:51
MomMama, I'm really tryingpróbować.
38
96000
2000
Mamo, naprawdę się staram.
01:53
We need a little bitkawałek of policePolicja;
39
98000
2000
Potrzebujemy policji,
01:55
we need a little bitkawałek of militarywojskowy,
40
100000
2000
potrzebujemy też wojska,
01:57
but for defenseobrona.
41
102000
2000
ale dla obrony.
01:59
We need to redefinena nowo
42
104000
2000
Musimy na nowo zrozumieć,
02:01
what makesczyni us securebezpieczne
43
106000
2000
co na tym świecie
02:03
in this worldświat.
44
108000
2000
zapewnia nam bezpieczeństwo.
02:05
It is not armingUzbrojenie our countrykraj
45
110000
2000
To nie zbrojenie kraju
02:07
to the teethzęby.
46
112000
2000
po zęby.
02:10
It is not gettinguzyskiwanie other countrieskraje
47
115000
2000
To nie pozwalanie innym krajom
02:12
to armramię themselvessami to the teethzęby
48
117000
2000
na kompleksowe zbrojenia
02:14
with the weaponsBronie that we produceprodukować
49
119000
2000
przy użyciu broni, którą produkujemy,
02:16
and we sellSprzedać them.
50
121000
3000
i którą im sprzedajemy.
02:19
It is usingza pomocą that moneypieniądze more rationallyracjonalnie
51
124000
3000
To bardziej racjonalne rozporządzanie pieniędzmi,
02:22
to make the countrieskraje of the worldświat securebezpieczne,
52
127000
4000
aby uczynić państwa bezpieczniejszymi,
02:26
to make the people of the worldświat securebezpieczne.
53
131000
3000
aby uczynić ludzi na świecie bezpieczniejszymi.
02:30
I was thinkingmyślący about
54
135000
2000
Myślałam o
02:32
the recentniedawny ongoingsustawiony
55
137000
2000
ostatnich wydarzeniach
02:34
in CongressKongres,
56
139000
2000
w Kogresie,
02:36
where the presidentprezydent is offeringoferując
57
141000
3000
gdzie prezydent proponuje
02:39
8.4 billionmiliard dollarsdolarów
58
144000
3000
8,4 miliarda dolarów
02:42
to try to get the STARTPOCZĄTEK votegłosować.
59
147000
2000
na program START.
02:44
I certainlyna pewno supportwsparcie the STARTPOCZĄTEK votegłosować.
60
149000
2000
Zdecydowanie popieram program START.
02:46
But he's offeringoferując 84 billionmiliard dollarsdolarów
61
151000
3000
Ale mówi on o 84 miliardach dolarów
02:49
for the modernizingModernizacja
62
154000
3000
na unowocześnianie
02:52
of nuclearjądrowy weaponsBronie.
63
157000
2000
broni nuklearnej.
02:54
Do you know the figurepostać that the U.N. talksrozmowy about
64
159000
3000
Czy wiecie, ze kwota, o jakiej mówi ONZ
02:57
for fulfillingspełnianie the MillenniumMillennium DevelopmentRozwoju GoalsGole
65
162000
3000
przeznaczona na realizację Milenijnych Celów Rozwoju
03:00
is 80 billionmiliard dollarsdolarów?
66
165000
3000
to 80 miliardów dolarów?
03:05
Just that little bitkawałek of moneypieniądze,
67
170000
2000
Tylko tyle pieniędzy,
03:07
whichktóry to me, I wishżyczenie it was in my bankBank accountkonto --
68
172000
2000
oczywiście, chciałabym sama tyle mieć
03:09
it's not, but ...
69
174000
2000
na swoim koncie, ale...
03:11
In globalświatowy termswarunki, it's a little bitkawałek of moneypieniądze.
70
176000
3000
W skali światowej to ledwie odrobina pieniędzy.
03:16
But it's going to modernizemodernizacji weaponsBronie
71
181000
2000
Ale jest ona przeznaczana na modernizację broni,
03:18
we do not need
72
183000
2000
której nie potrzebujemy
03:20
and will not be gottenzdobyć ridpozbyć się of in our lifetimeżycie,
73
185000
3000
i od której nie uwolnimy się jak długo żyjemy,
03:23
unlesschyba że we get up off our ...
74
188000
2000
chyba że podniesiemy nasze...
03:25
and take actionczynność to make it happenzdarzyć,
75
190000
3000
I przemienimy słowa w czyn --
03:28
unlesschyba że we beginzaczynać to believe
76
193000
2000
chyba, że uwierzymy iż
03:30
that all of the things that we'vemamy been hearingprzesłuchanie about
77
195000
2000
to wszystko, o czym słuchaliśmy tutaj
03:32
in these last two daysdni
78
197000
2000
przez ostatnie dwa dni
03:34
are elementselementy of what come togetherRazem
79
199000
2000
to część pakietu, który
03:36
to make humanczłowiek securitybezpieczeństwo.
80
201000
3000
uczyni ludzi bezpieczniejszymi.
03:39
It is savingoszczędność the tigersTygrysy.
81
204000
3000
To ratowanie tygrysów.
03:42
It is stoppingzatrzymanie the tartar sandspiaski.
82
207000
3000
To mówienie nie piaskom bitumicznym.
03:45
It is havingmający accessdostęp
83
210000
3000
To dostęp do
03:48
to medicalmedyczny equipmentsprzęt
84
213000
2000
aparatury medycznej,
03:50
that can actuallytak właściwie tell who does have cancernowotwór.
85
215000
3000
która może zdiagnozować raka.
03:53
It is all of those things.
86
218000
2000
To wszystkie te rzeczy.
03:55
It is usingza pomocą our moneypieniądze for all of those things.
87
220000
3000
To przeznaczanie naszych funduszy na to wszystko.
03:58
It is about actionczynność.
88
223000
2000
Chodzi o działanie.
04:00
I was in HiroshimaHiroshima
89
225000
2000
Kilka tygodni temu
04:02
a couplepara of weekstygodnie agotemu,
90
227000
2000
byłam w Hiroszimie,
04:04
and His HolinessŚwiętości --
91
229000
2000
gdzie Jego Świątobliwość --
04:06
we're sittingposiedzenie there in frontz przodu of thousandstysiące of people in the cityMiasto,
92
231000
3000
siedzieliśmy na wprost tysięcy ludzi,
04:09
and there were about eightosiem of us NobelLaureat Nagrody Nobla laureateslaureaci.
93
234000
2000
wśrod nas było chyba ośmiu laureatów Nagrody Nobla.
04:11
And he's a badzły guy. He's like a badzły kiddziecko in churchkościół.
94
236000
3000
A jest złym gościem, zachowuje się jak niegrzeczne dziecko w kościele.
04:14
We're staringgapiowski at everybodywszyscy, waitingczekanie our turnskręcać to speakmówić,
95
239000
3000
Gapiliśmy się na wszystkich, czekając na swoją kolej, aby mówić,
04:17
and he leanspochyla się over to me, and he saysmówi,
96
242000
2000
gdy nachyla się do mnie i mówi:
04:19
"JodyJody, I'm a BuddhistBuddyjski monkmnich."
97
244000
3000
"Jody, jestem buddyjskim mnichem".
04:23
I said, "Yes, Your HolinessŚwiętości.
98
248000
3000
Odpowiadam: "Oczywiście, Wasza Świątobliwość,
04:26
Your robeszlafrok givesdaje it away."
99
251000
2000
widać to po waszej sukni".
04:28
(LaughterŚmiech)
100
253000
2000
(Śmiech)
04:30
He said, "You know
101
255000
2000
Kontynuuje: "Wiesz,
04:32
that I kinduprzejmy of like meditationMedytacja, and I praymodlić się."
102
257000
3000
całkiem lubię medytację. Modlę się."
04:35
I said, "That's good. That's good.
103
260000
2000
Mówię: "Świetnie. Świetnie.
04:37
We need that in the worldświat.
104
262000
2000
Potrzebujemy tego na świecie.
04:39
I don't followśledzić that, but that's coolchłodny."
105
264000
3000
To nie w moim stylu, ale to niezłe."
04:42
And he saysmówi, "But I have becomestają się skepticalsceptyczny.
106
267000
3000
Odpowiada: "Ale stałem się sceptyczny.
04:45
I do not believe
107
270000
3000
Nie wierzę,
04:48
that meditationMedytacja and prayermodlitwa
108
273000
3000
że medytacja i modlitwa
04:51
will changezmiana this worldświat.
109
276000
2000
zmienią ten świat.
04:53
I think what we need
110
278000
2000
Myślę, że potrzebujemy
04:55
is actionczynność."
111
280000
2000
czynów."
04:57
His HolinessŚwiętości, in his robesszaty,
112
282000
2000
Jego Świątobliwość w swej szacie
04:59
is my newNowy actionczynność herobohater.
113
284000
3000
jest moim nowym bohaterem czynu.
05:02
I spokeprzemówił with AungAung SunSłońce SuuSuu KyiKyi
114
287000
2000
Rozmawiałam z Aung San Suu Kyi
05:04
a couplepara of daysdni agotemu.
115
289000
2000
ledwie kilka dni temu.
05:06
As mostwiększość of you know,
116
291000
2000
Zapewne wiecie, że
05:08
she's a herobohater for democracydemokracja in her countrykraj, BurmaBirmy.
117
293000
3000
walczy ona o demokrację w Birmie, swej ojczyźnie.
05:11
You probablyprawdopodobnie alsorównież know
118
296000
2000
Wiecie pewnie też, że
05:13
that she has spentwydany 15 of the last 20 yearslat
119
298000
2000
z ostatnich 20 lat, 15 spędziła
05:15
imprisoneduwięziony for her effortsstarania
120
300000
3000
w więzieniu, za swe wysiłki
05:18
to bringprzynieść about democracydemokracja.
121
303000
2000
na rzecz demokracji.
05:20
She was just releasedwydany a couplepara of weekstygodnie agotemu,
122
305000
3000
Została uwolniona zaledwie kilka dni temu,
05:23
and we're very concernedzaniepokojony to see how long she will be freewolny,
123
308000
3000
bardzo się martwimy, jak długo pozostanie na wolności,
05:26
because she is alreadyjuż out in the streetsulice in RangoonRangoon,
124
311000
2000
gdyż już jest ponownie na ulicach Rangunu,
05:28
agitatingemocjonujący for changezmiana.
125
313000
2000
agitując na rzecz zmian.
05:30
She is alreadyjuż out in the streetsulice, workingpracujący with the partyprzyjęcie
126
315000
3000
Znów jest na ulicach, pracując ze swoją partią,
05:33
to try to rebuildodbudować it.
127
318000
2000
próbując ją odbudować.
05:35
But I talkedrozmawialiśmy to her for a rangezasięg of issuesproblemy.
128
320000
3000
Rozmawiałam z nią z powodu wielu kwestii.
05:38
But one thing that I want to say,
129
323000
2000
Ale jedno chciałam powiedzieć,
05:40
because it's similarpodobny to what His HolinessŚwiętości said.
130
325000
3000
gdyż przypomina mi to słowa Jego Świątobliwości.
05:43
She said, "You know, we have a long roadDroga to go
131
328000
3000
Powiedziała: "Wiesz, przed nami długa droga
05:46
to finallywreszcie get democracydemokracja in my countrykraj.
132
331000
3000
do demokracji w moim kraju.
05:49
But I don't believe in hopenadzieja
133
334000
3000
Ale nie wierzę w nadzieję
05:52
withoutbez endeavorEndeavor.
134
337000
3000
bez wysiłków.
05:55
I don't believe in the hopenadzieja of changezmiana,
135
340000
3000
Nie wierzę w nadzieję na zmiany,
05:58
unlesschyba że we take actionczynność
136
343000
2000
o ile nie podejmiemy czynów,
06:00
to make it so."
137
345000
2000
aby je wprowadzić w życie".
06:02
Here'sTutaj jest anotherinne womankobieta herobohater of minekopalnia.
138
347000
3000
A oto moja kolejna bohaterka,
06:05
She's my friendprzyjaciel, DrDr. ShirinShirin EbadiEbadi,
139
350000
3000
moja przyjaciółka, dr Shirin Ebadi,
06:08
the first MuslimMuzułmanin womankobieta
140
353000
2000
pierwsza muzułmanka
06:10
to receiveotrzymać the NobelLaureat Nagrody Nobla PeacePokoju PrizeNagrody.
141
355000
2000
uhonorowana Pokojową Nagrodą Nobla.
06:12
She has been in exilewygnanie
142
357000
2000
Jest na wygnaniu
06:14
for the last yearrok and a halfpół.
143
359000
2000
od półtora roku.
06:16
You askzapytać her where she liveszyje -- where does she liverelacja na żywo in exilewygnanie?
144
361000
3000
Zapytasz jej gdzie mieszka - gdzie mieszka na wygnaniu?
06:19
She saysmówi the airportslotniska of the worldświat.
145
364000
3000
Mówi, że na lotniskach.
06:22
She is travelingpodróżny because she was out of the countrykraj
146
367000
3000
Podróżuje, gdyż była poza krajem
06:25
at the time of the electionsWybory.
147
370000
2000
w czasie wyborów.
06:27
And insteadzamiast of going home,
148
372000
2000
Zamiast wracać do kraju,
06:29
she conferredprzyznanych with all the other womenkobiety that she worksPrace with,
149
374000
3000
rozmawiała z kobietami, z którymi współpracuje,
06:32
who said to her, "StayZatrzymać w out. We need you out.
150
377000
3000
i które powiedziały: "Zostań poza krajem. Potrzebujemy Cię.
06:35
We need to be ablezdolny to talk to you out there,
151
380000
2000
Musimy mieć możliwość porozmawiania z Tobą,
06:37
so that you can give the messagewiadomość
152
382000
2000
po to, abyś mogła przekazać informację,
06:39
of what's happeningwydarzenie here."
153
384000
2000
co tu się dzieje."
06:41
A yearrok and a halfpół --
154
386000
2000
Półtora roku później --
06:43
she's out speakingmówienie
155
388000
2000
przemawia
06:45
on behalfimieniu of the other womenkobiety in her countrykraj.
156
390000
3000
w imieniu kobiet swego kraju.
06:48
WangariWangari MaathaiMaathai --
157
393000
2000
Wangari Maathai --
06:50
2004 PeacePokoju laureateNagrody Nobla.
158
395000
2000
laureatka Pokojowej Nagrody Nobla 2004.
06:52
They call her the "TreeDrzewo LadyPani,"
159
397000
2000
Nazywa się ją drzewną panią,
06:54
but she's more than the TreeDrzewo LadyPani.
160
399000
2000
ale jest kimś więcej niż tylko drzewną panią.
06:56
WorkingPraca for peacepokój
161
401000
2000
Praca na rzecz pokoju
06:58
is very creativetwórczy.
162
403000
2000
wymaga kreatywności.
07:00
It's hardciężko work everykażdy day.
163
405000
2000
To ciężka codzienna praca.
07:02
When she was plantingdo sadzenia those treesdrzewa,
164
407000
2000
Kiedy sadzi te drzewa,
07:04
I don't think mostwiększość people understandzrozumieć
165
409000
2000
większość ludzi nie uświadamia sobie,
07:06
that, at the samepodobnie time,
166
411000
3000
że w tym samym czasie,
07:09
she was usingza pomocą the actionczynność
167
414000
2000
używa czynów, aby
07:11
of gettinguzyskiwanie people togetherRazem to plantroślina those treesdrzewa
168
416000
3000
zebrać ludzi razem, by sadzić te drzewa,
07:14
to talk about how to overcomeprzezwyciężać
169
419000
3000
by rozmawiać o tym, jak przezwyciężyć
07:17
the authoritarianautorytarnych governmentrząd in her countrykraj.
170
422000
3000
autorytarne rządy w jej kraju.
07:20
People could not gatherzbierać
171
425000
2000
Ludzie nie mogą się gromadzić
07:22
withoutbez gettinguzyskiwanie bustedodpadł and takenwzięty to jailwięzienie.
172
427000
3000
bez groźby bycia zatrzymanym czy pójścia do więzienia.
07:25
But if they were togetherRazem plantingdo sadzenia treesdrzewa for the environmentśrodowisko,
173
430000
3000
Ale gdy sadzą drzewa na rzecz środowiska,
07:28
it was okay --
174
433000
2000
wszystko jest w porządku --
07:30
creativitykreatywność.
175
435000
2000
to kreatywność.
07:33
But it's not just iconicikony womenkobiety
176
438000
3000
Ale to nie tylko kobiety-ikony,
07:36
like ShirinShirin,
177
441000
2000
jak Shirin,
07:38
like AungAung SunSłońce SuuSuu KyiKyi, like WangariWangari MaathaiMaathai --
178
443000
3000
Aung San Suu Kyi czy Wangari Maathai,
07:41
it is other womenkobiety in the worldświat
179
446000
3000
to reszta kobiet na świecie,
07:44
who are alsorównież strugglingwalczy togetherRazem
180
449000
2000
które walczą wspólnie,
07:46
to changezmiana this worldświat.
181
451000
2000
aby zmienić świat.
07:48
The Women'sDla kobiet LeagueLigi of BurmaBirmy,
182
453000
2000
Liga Kobiet Birmańskich --
07:50
11 individualindywidualny organizationsorganizacje of BurmeseBirmański womenkobiety
183
455000
3000
11 oddzielnie dzialających organizacji kobiet birmańskich --
07:53
cameoprawa ołowiana witrażu togetherRazem because there's strengthwytrzymałość in numbersliczby.
184
458000
3000
zjednoczyło się, gdyż w ilości siła.
07:56
WorkingPraca togetherRazem is what changeszmiany our worldświat.
185
461000
3000
Współpraca zmienia oblicze naszego świata.
07:59
The MillionMilion SignaturesPodpisy CampaignKampanii
186
464000
2000
Kampania Miliona Podpisów
08:01
of womenkobiety insidewewnątrz BurmaBirmy
187
466000
2000
kobiet w Birmie,
08:03
workingpracujący togetherRazem to changezmiana humanczłowiek rightsprawa,
188
468000
3000
które pracują wspólnie, aby zmienić prawa człowieka,
08:06
to bringprzynieść democracydemokracja to that countrykraj.
189
471000
2000
aby w ich kraju nastała demokracja.
08:08
When one is arrestedaresztowany and takenwzięty to prisonwięzienie,
190
473000
3000
Kiedy jedna jest aresztowana i osadzana w więzieniu,
08:11
anotherinne one comespochodzi out and joinsdołącza the movementruch,
191
476000
3000
inna przychodzi i dołącza się do ruchu --
08:14
recognizingrozpoznawanie that if they work togetherRazem,
192
479000
3000
rozumiejąc, że jeśli działają wspólnie,
08:17
they will ultimatelyostatecznie bringprzynieść changezmiana
193
482000
2000
doprowadzą ostatecznie do zmian
08:19
in theirich ownwłasny countrykraj.
194
484000
2000
w swoim własnym kraju.
08:21
MaireadMairead McGuireMcGuire in the middleśrodkowy,
195
486000
2000
Mairead McGuire w centrum,
08:23
BettyBetty WilliamsWilliams on the right-handprawa ręka sidebok --
196
488000
2000
Betty Williams po prawej stronie --
08:25
bringingprzynoszący peacepokój to NorthernPółnocnej IrelandIrlandia.
197
490000
2000
przynosząc pokój Irlandii Północnej.
08:27
I'll tell you the quickszybki storyfabuła.
198
492000
2000
Opowiem krótką historię.
08:29
An IRAIRA driverkierowca was shotstrzał,
199
494000
2000
Szofer IRA został zastrzelony,
08:31
and his carsamochód plowedzaorać into people
200
496000
2000
a jego auto wjechało w ludzi
08:33
on the sidebok of the streetulica.
201
498000
2000
po stronie jezdni.
08:35
There was a mothermama and threetrzy childrendzieci.
202
500000
2000
Stała tam matka z trójką dzieci.
08:37
The childrendzieci were killedzabity on the spotmiejsce.
203
502000
2000
Dzieci zginęły na miejscu.
08:39
It was Mairead'sMairead's sistersiostra.
204
504000
2000
Matką była siostra Mairead.
08:41
InsteadZamiast tego of givingdający in
205
506000
2000
Zamiast poddawać się
08:43
to griefsmutek, depressiondepresja, defeatPokonać
206
508000
3000
bólowi, depresji, przegranej
08:46
in the facetwarz of that violenceprzemoc,
207
511000
3000
w obliczu tej przemocy,
08:49
MaireadMairead hookedhaczykowaty up with BettyBetty --
208
514000
2000
Mairead zawarła sojusz z Betty --
08:51
a staunchzagorzały ProtestantProtestancki and a staunchzagorzały CatholicKatolicki --
209
516000
3000
zagorzała protestantka i zagorzała katoliczka --
08:54
and they tookwziął to the streetsulice
210
519000
2000
i wyszły na ulice,
08:56
to say, "No more violenceprzemoc."
211
521000
3000
by powiedzieć "Dość przemocy."
08:59
And they were ablezdolny to get
212
524000
2000
I były w stanie pociągnąć za sobą
09:01
tenskilkadziesiąt of thousandstysiące of, primarilyprzede wszystkim, womenkobiety, some menmężczyźni,
213
526000
3000
dziesiątki tysięcy, głównie kobiet, ale i mężczyzn --
09:04
in the streetsulice to bringprzynieść about changezmiana.
214
529000
3000
na ulice, aby zaprowadzić zmiany.
09:08
And they have been
215
533000
2000
I były częścią procesu, który
09:10
partczęść of what broughtprzyniósł peacepokój to NorthernPółnocnej IrelandIrlandia,
216
535000
2000
doprowadził do pokoju w Irlandii Północnej.
09:12
and they're still workingpracujący on it,
217
537000
2000
I wciąż nad tym pracują,
09:14
because there's still a lot more to do.
218
539000
3000
gdyż wciąż pozostaje o wiele więcej do zrobienia.
09:17
This is RigobertaRigoberta MenchuMenchú TumTum.
219
542000
2000
Oto Rigoberta Menchu Tum.
09:19
She alsorównież receivedOdebrane the PeacePokoju PrizeNagrody.
220
544000
2000
Też dostała pokojowego Nobla.
09:21
She is now runningbieganie for presidentprezydent.
221
546000
2000
Startuje w wyborach prezydenckich.
09:23
She is educatingedukowanie the indigenousrodzimy people of her countrykraj
222
548000
3000
Uczy tubylczą ludność swego kraju,
09:26
about what it meansznaczy to be a democracydemokracja,
223
551000
3000
co oznacza bycie u progu demokracji,
09:29
about how you bringprzynieść democracydemokracja to the countrykraj,
224
554000
3000
jak zaczyna się demokracja w kraju,
09:32
about educatingedukowanie, about how to votegłosować --
225
557000
2000
jak uczyć ludzi, jak głosować --
09:34
but that democracydemokracja is not just about votinggłosowanie;
226
559000
3000
ale też, że demokracja to nie tylko głosowanie,
09:37
it's about beingistota an activeaktywny citizenobywatel.
227
562000
2000
to bycie aktywnym obywatelem.
09:39
That's what I got stuckutknął doing --
228
564000
2000
To, czym ja się zajmuję --
09:41
the landmineMina lądowa campaignkampania.
229
566000
2000
kampania przeciwminowa.
09:43
One of the things that madezrobiony this campaignkampania work
230
568000
3000
Jedną z przyczyn sukcesu kampanii
09:46
is because we grewrósł from two NGOsOrganizacje pozarządowe
231
571000
3000
było to, że z kilku organizacji pozarządowych
09:49
to thousandstysiące
232
574000
2000
rozrośliśmy się do tysięcy
09:51
in 90 countrieskraje around the worldświat,
233
576000
2000
w 90 krajach świata,
09:53
workingpracujący togetherRazem in commonpospolity causeprzyczyna to banzakaz landminesmin lądowych.
234
578000
3000
pracując nad wspólnym celem zakazu stosowania min przeciwpiechotnych.
09:57
Some of the people who workedpracował in our campaignkampania
235
582000
2000
Niektórzy ludzie biorący udział w naszej kampanii
09:59
could only work maybe an hourgodzina a monthmiesiąc.
236
584000
2000
mogli pracować tylko godzinę w miesiącu.
10:01
They could maybe volunteerwolontariusz that much.
237
586000
2000
Mogli poświęcić tylko tyle.
10:03
There were othersinni, like myselfsiebie,
238
588000
2000
Byli też inni, jak ja,
10:05
who were full-timepełny etat.
239
590000
2000
którzy pracowali na pełnym etacie.
10:07
But it was the actionsdziałania, togetherRazem, of all of us
240
592000
3000
Ale to działanie nas jako całości
10:10
that broughtprzyniósł about that changezmiana.
241
595000
2000
przyniosło tę zmianę.
10:12
In my viewwidok, what we need todaydzisiaj
242
597000
2000
Uważam, że obecnie potrzebujemy
10:14
is people gettinguzyskiwanie up
243
599000
2000
ludzi, którzy powstaną
10:16
and takingnabierający actionczynność
244
601000
2000
i podejmą zadanie
10:18
to reclaimodzyskać the meaningznaczenie of peacepokój.
245
603000
2000
zredefiniowania znaczenia pokoju.
10:20
It's not a dirtybrudny wordsłowo.
246
605000
2000
To nie jest brzydkie słowo.
10:22
It's hardciężko work everykażdy singlepojedynczy day.
247
607000
2000
To żmudna, codzienna praca.
10:24
And if eachkażdy of us
248
609000
2000
I jeśli każdy z nas,
10:26
who caresdba about the differentróżne things we careopieka about
249
611000
2000
troszczących się o różne rzeczy,
10:28
got up off our buttsniedopałki
250
613000
2000
podniósłby swoje cztery litery
10:30
and volunteeredzgłosić się na ochotnika
251
615000
2000
i poświęcił
10:32
as much time as we could,
252
617000
3000
tyle czasu, ile może,
10:35
we would changezmiana this worldświat,
253
620000
2000
moglibyśmy zmienić ten świat,
10:37
we would savezapisać this worldświat.
254
622000
2000
moglibyśmy ocalić ten świat.
10:39
And we can't wait for the other guy. We have to do it ourselvesmy sami.
255
624000
2000
I nie możemy czekać na tę drugą osobę. Sami musimy to zrobić.
10:41
Thank you.
256
626000
2000
Dziękuję.
10:43
(ApplauseAplauz)
257
628000
3000
(Brawa)
Translated by Sandra Kinga Stachowicz
Reviewed by Marek Kasiak

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jody Williams - Nobel peace laureate
Jody Williams won a Nobel Peace Prize for her efforts to eradicate landmines. Now she’s teaming up with five other female peace laureates to empower women to fight violence, injustice and inequality.

Why you should listen

In more than 100 years of Nobel Peace Prizes, only a dozen women have ever won. Civil-rights and peace activist Jody Williams, received the award in 1997 as the chief strategist of the International Campaign to Ban Landmines, which established the first global treaty banning antipersonnel mines.

Williams believes that peace is defined by human (not national) security and that it must be achieved through sustainable development, environmental justice, and meeting people’s basic needs. To this end, she co-founded the Nobel Women’s Initiative, endorsed by six of seven living female Peace laureates. She chairs the effort to support activists, researchers, and others working toward peace, justice, and equality for women and thus humanity. Williams also continues to fight for the total global eradication of landmines.

More profile about the speaker
Jody Williams | Speaker | TED.com