TEDGlobal 2014
Matthieu Ricard: How to let altruism be your guide
Matthieu Ricard: Co zrobić, żeby kierować się altruizmem
Filmed:
Readability: 4
2,200,601 views
Czym jest altruizm? Najprościej mówiąc, to życzenie, by inni ludzie byli szczęśliwi. Mattieu Ricard, badacz szczęścia i mnich buddyjski, mówi, że altruizm doskonale pomaga w podejmowaniu krótko- i długoterminowych decyzji, w pracy oraz w życiu.
Matthieu Ricard - Monk, author, photographer
Sometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer. Full bio
Sometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So we humans have an extraordinary
potential for goodness,
potential for goodness,
0
742
7221
My, ludzie, mamy ogromny
potencjał dobroci,
potencjał dobroci,
00:19
but also an immense power to do harm.
1
7963
4400
ale także wielką moc wyrządzania krzywdy.
Każde narzędzie może służyć
00:24
Any tool can be used to build
or to destroy.
or to destroy.
2
12363
5666
albo do budowania, albo do niszczenia.
00:30
That all depends on our motivation.
3
18036
3181
Wszystko zależy od naszej motywacji.
Dlatego trzeba rozwijać
00:33
Therefore, it is all the more important
4
21217
3447
00:36
to foster an altruistic motivation
rather than a selfish one.
rather than a selfish one.
5
24664
4274
motywację altruistyczną,
a nie egoistyczną.
a nie egoistyczną.
00:42
So now we indeed are facing
many challenges in our times.
many challenges in our times.
6
30508
6500
W dzisiejszych czasach zmierzamy się
z wieloma wyzwaniami.
z wieloma wyzwaniami.
00:49
Those could be personal challenges.
7
37008
3317
To mogą być wyzwania osobiste.
00:52
Our own mind can be our best friend
or our worst enemy.
or our worst enemy.
8
40325
4586
Umysł może być
naszym najlepszym przyjacielem
naszym najlepszym przyjacielem
albo najgorszym wrogiem.
Są wyzwania natury społecznej:
00:58
There's also societal challenges:
9
46341
2884
01:01
poverty in the midst of plenty,
inequalities, conflict, injustice.
inequalities, conflict, injustice.
10
49225
5699
wszechobecna bieda, nierówność,
konflikty, niesprawiedliwość.
konflikty, niesprawiedliwość.
01:06
And then there are the new challenges,
which we don't expect.
which we don't expect.
11
54924
4196
Są też nowe wyzwania, których
się nie spodziewamy.
się nie spodziewamy.
01:11
Ten thousand years ago, there were
about five million human beings on Earth.
about five million human beings on Earth.
12
59120
4643
10 tysięcy lat temu na Ziemi
było około 5 milionów ludzi.
było około 5 milionów ludzi.
01:15
Whatever they could do,
13
63763
1610
Niezależnie od ich działań,
01:17
the Earth's resilience
would soon heal human activities.
would soon heal human activities.
14
65373
5186
Ziemia umiała się zregenerować.
01:22
After the Industrial
and Technological Revolutions,
and Technological Revolutions,
15
70559
3216
Po rewolucji przemysłowej i technicznej
01:25
that's not the same anymore.
16
73775
2233
to się zmieniło.
01:28
We are now the major agent
of impact on our Earth.
of impact on our Earth.
17
76008
4065
Nasz gatunek wywiera
największy wpływ na planetę.
największy wpływ na planetę.
01:32
We enter the Anthropocene,
the era of human beings.
the era of human beings.
18
80073
4904
Nadchodzi era antropozoiczna,
era człowieka.
era człowieka.
01:36
So in a way, if we were to say
we need to continue this endless growth,
we need to continue this endless growth,
19
84977
6993
Jeśli nie zrezygnujemy z ciągłego wzrostu,
01:43
endless use of material resources,
20
91970
3646
ciągłego korzystania
z zasobów materialnych,
z zasobów materialnych,
01:47
it's like if this man was saying --
21
95616
2898
to tak, jakby ten mężczyzna mówił...
01:50
and I heard a former head of state,
I won't mention who, saying --
I won't mention who, saying --
22
98514
4872
Słyszałem słowa byłej głowy państwa,
nie powiem którego:
nie powiem którego:
01:55
"Five years ago, we were at
the edge of the precipice.
the edge of the precipice.
23
103386
4009
"Pięć lat temu byliśmy
na skraju przepaści.
na skraju przepaści.
01:59
Today we made a big step forward."
24
107395
2577
Dzisiaj zrobiliśmy wielki krok naprzód".
02:02
So this edge is the same
that has been defined by scientists
that has been defined by scientists
25
110587
6003
Skraj przepaści pozostał ten sam.
02:08
as the planetary boundaries.
26
116590
2654
a według naukowców
są nim granice planety,
są nim granice planety,
02:11
And within those boundaries,
they can carry a number of factors.
they can carry a number of factors.
27
119244
4461
na które składa się szereg czynników.
Ludzkość wciąż może prosperować,
nawet przez 150 000 lat,
nawet przez 150 000 lat,
02:15
We can still prosper, humanity can still
prosper for 150,000 years
prosper for 150,000 years
28
123705
5526
02:21
if we keep the same stability of climate
29
129231
3332
jeśli utrzymamy taką stabilność klimatu,
02:24
as in the Holocene
for the last 10,000 years.
for the last 10,000 years.
30
132563
3158
jak w holocenie przez minione 10 000 lat.
02:27
But this depends on choosing
a voluntary simplicity,
a voluntary simplicity,
31
135721
5758
Trzeba jednak dobrowolnie wybrać prostotę,
02:33
growing qualitatively, not quantitatively.
32
141479
2681
wzrost jakościowy, nie ilościowy.
02:36
So in 1900, as you can see,
we were well within the limits of safety.
we were well within the limits of safety.
33
144160
6234
W 1900 roku mieściliśmy się
w granicach bezpieczeństwa.
w granicach bezpieczeństwa.
02:42
Now, in 1950 came the great acceleration.
34
150394
5399
W 1950 roku nastąpiło
wielkie przyspieszenie.
wielkie przyspieszenie.
02:47
Now hold your breath, not too long,
to imagine what comes next.
to imagine what comes next.
35
155793
4969
Wstrzymajcie oddech, nie na długo,
by wyobrazić sobie, co nadchodzi.
by wyobrazić sobie, co nadchodzi.
02:52
Now we have vastly overrun
some of the planetary boundaries.
some of the planetary boundaries.
36
160762
6145
Już znacząco przekroczyliśmy
niektóre granice planety.
niektóre granice planety.
02:58
Just to take biodiversity,
at the current rate,
at the current rate,
37
166907
3959
Weźmy pod uwagę różnorodność
biologiczną w obecnym stanie.
biologiczną w obecnym stanie.
03:02
by 2050, 30 percent of all species
on Earth will have disappeared.
on Earth will have disappeared.
38
170866
6422
Do 2050 roku 30%
obecnych gatunków wyginie.
obecnych gatunków wyginie.
03:09
Even if we keep their DNA in some fridge,
that's not going to be reversible.
that's not going to be reversible.
39
177288
5797
Nawet jeśli zamrozimy ich DNA,
ten proces jest nieodwracalny.
ten proces jest nieodwracalny.
03:15
So here I am sitting
40
183085
1851
Siedzę naprzeciwko lodowca w Bhutanie
03:16
in front of a 7,000-meter-high,
21,000-foot glacier in Bhutan.
21,000-foot glacier in Bhutan.
41
184936
5900
o wysokości 7000 metrów
i szerokości 6400 metrów.
i szerokości 6400 metrów.
03:22
At the Third Pole, 2,000 glaciers
are melting fast, faster than the Arctic.
are melting fast, faster than the Arctic.
42
190836
7151
W regionie lodowca Siachen
2000 lodowców topnieje
szybciej niż te w Arktyce.
szybciej niż te w Arktyce.
Co można zrobić w tej sytuacji?
03:29
So what can we do in that situation?
43
197987
3007
03:34
Well, however complex
politically, economically, scientifically
politically, economically, scientifically
44
202144
7309
Nieważne, jak złożona pod względem
politycznym, ekonomicznym i naukowym
politycznym, ekonomicznym i naukowym
03:41
the question of the environment is,
45
209453
2398
jest kwestia środowiska,
03:43
it simply boils down to a question
of altruism versus selfishness.
of altruism versus selfishness.
46
211851
6827
wszystko sprowadza się do walki
altruizmu z egoizmem.
altruizmu z egoizmem.
03:50
I'm a Marxist of the Groucho tendency.
47
218678
3609
Jestem marksistą w rodzaju Groucho Marxa.
03:54
(Laughter)
48
222287
1425
(Śmiech)
03:55
Groucho Marx said, "Why should I care
about future generations?
about future generations?
49
223712
3409
Groucho Marx powiedział:
"Czemu mam się przejmować
przyszłym pokoleniem?
przyszłym pokoleniem?
03:59
What have they ever done for me?"
50
227121
2030
Co oni zrobili dla mnie?".
04:01
(Laughter)
51
229151
1496
(Śmiech)
04:02
Unfortunately, I heard
the billionaire Steve Forbes,
the billionaire Steve Forbes,
52
230647
4783
Niestety słyszałem,
jak miliarder Steve Forbes
jak miliarder Steve Forbes
04:07
on Fox News, saying exactly
the same thing, but seriously.
the same thing, but seriously.
53
235430
3528
w Fox News mówił to samo, ale na poważnie.
04:10
He was told about the rise of the ocean,
54
238958
2335
Słysząc o podnoszeniu się poziomu oceanu,
04:13
and he said, "I find it absurd
to change my behavior today
to change my behavior today
55
241293
3347
odparł: "To nonsens,
żebym zmieniał dzisiejsze nawyki,
żebym zmieniał dzisiejsze nawyki,
04:16
for something that will happen
in a hundred years."
in a hundred years."
56
244640
3055
bo coś może się stać za sto lat".
04:19
So if you don't care
for future generations,
for future generations,
57
247695
2898
Jeśli nie obchodzą cię przyszłe pokolenia,
04:22
just go for it.
58
250593
2901
to rzeczywiście daj sobie spokój.
04:25
So one of the main challenges of our times
59
253494
2926
Jednym z największych
wyzwań naszych czasów
wyzwań naszych czasów
04:28
is to reconcile three time scales:
60
256420
3118
jest pogodzenie trzech wymiarów czasowych:
04:31
the short term of the economy,
61
259538
2145
gospodarki krótkoterminowej,
04:33
the ups and downs of the stock market,
the end-of-the-year accounts;
the end-of-the-year accounts;
62
261683
4232
czyli wahań giełdowych,
sprawozdań rocznych,
sprawozdań rocznych,
04:37
the midterm of the quality of life --
63
265915
2706
średnioterminowej jakości życia,
04:40
what is the quality every moment of our
life, over 10 years and 20 years? --
life, over 10 years and 20 years? --
64
268621
5324
czyli jakości, jakiej spodziewamy się
przez 10 czy 20 lat,
przez 10 czy 20 lat,
04:45
and the long term of the environment.
65
273945
3609
oraz długoterminowego stanu środowiska.
04:49
When the environmentalists
speak with economists,
speak with economists,
66
277554
2349
Dyskusje ekologów z ekonomistami
04:51
it's like a schizophrenic dialogue,
completely incoherent.
completely incoherent.
67
279903
3079
są jak dialog ze schizofrenikiem,
zupełnie niespójny.
zupełnie niespójny.
04:54
They don't speak the same language.
68
282982
2832
Nie mówią w tym samym języku.
04:57
Now, for the last 10 years,
I went around the world
I went around the world
69
285814
3540
Przez ostatnie 10 lat
podróżowałem po świecie.
podróżowałem po świecie.
05:01
meeting economists, scientists,
neuroscientists, environmentalists,
neuroscientists, environmentalists,
70
289354
4098
Spotykałem ekonomistów,
naukowców, neurologów, ekologów,
naukowców, neurologów, ekologów,
05:05
philosophers, thinkers
in the Himalayas, all over the place.
in the Himalayas, all over the place.
71
293452
4460
filozofów, myślicieli
w Himalajach i w innych miejscach.
w Himalajach i w innych miejscach.
05:09
It seems to me, there's only one concept
72
297912
3922
Wydaje mi się, że tylko jedna rzecz
05:13
that can reconcile
those three time scales.
those three time scales.
73
301834
2960
może pogodzić te trzy wymiary.
05:16
It is simply having more
consideration for others.
consideration for others.
74
304794
4404
Trzeba bardziej troszczyć się o innych.
05:21
If you have more consideration for others,
you will have a caring economics,
you will have a caring economics,
75
309198
4901
W trosce o innych będziesz miał
gospodarkę opiekuńczą,
gospodarkę opiekuńczą,
05:26
where finance is at the service of society
76
314099
2952
w której pieniądze służą społeczeństwu,
05:29
and not society at the service of finance.
77
317051
3268
a nie społeczeństwo pieniądzom.
05:32
You will not play at the casino
78
320319
1868
Nie będziesz uprawiał hazardu środkami,
05:34
with the resources that people
have entrusted you with.
have entrusted you with.
79
322187
2886
które inni ci zawierzyli.
05:37
If you have more consideration for others,
80
325073
2846
Jeśli bardziej troszczysz się o innych,
05:39
you will make sure
that you remedy inequality,
that you remedy inequality,
81
327919
3477
na pewno zapobiegniesz nierówności,
05:43
that you bring some kind
of well-being within society,
of well-being within society,
82
331396
3740
wniesiesz pomyślność do społeczeństwa,
05:47
in education, at the workplace.
83
335136
2040
do edukacji, do miejsca pracy.
05:49
Otherwise, a nation that is
the most powerful and the richest
the most powerful and the richest
84
337176
3423
Co z tego, że jakiś naród jest
najpotężniejszy i najbogatszy,
najpotężniejszy i najbogatszy,
05:52
but everyone is miserable,
what's the point?
what's the point?
85
340599
3087
jeśli wszyscy są nieszczęśliwi?
05:55
And if you have more
consideration for others,
consideration for others,
86
343686
2287
Jeśli bardziej troszczysz się o innych,
05:57
you are not going to ransack
that planet that we have
that planet that we have
87
345973
3396
to przestajesz wyzyskiwać planetę,
06:01
and at the current rate, we don't
have three planets to continue that way.
have three planets to continue that way.
88
349369
4334
jak to się teraz dzieje.
Nie mamy trzech innych planet w zapasie.
06:05
So the question is,
89
353703
2353
Rodzi się pytanie:
06:08
okay, altruism is the answer,
it's not just a novel ideal,
it's not just a novel ideal,
90
356056
4331
jeśli altruizm to rozwiązanie,
a nie tylko najnowsza moda,
a nie tylko najnowsza moda,
06:12
but can it be a real, pragmatic solution?
91
360387
3224
to czy może być też rzeczywistym,
pragmatycznym rozwiązaniem?
pragmatycznym rozwiązaniem?
06:15
And first of all, does it exist,
92
363611
2858
Przede wszystkim,
czy istnieje prawdziwy altruizm,
czy istnieje prawdziwy altruizm,
06:18
true altruism, or are we so selfish?
93
366469
3744
czy jesteśmy zbyt egoistyczni?
[Odkryłem niewiele dobrego w ludziach.
Większość to łajdacy - Zygmunt Freud]
Większość to łajdacy - Zygmunt Freud]
06:22
So some philosophers thought
we were irredeemably selfish.
we were irredeemably selfish.
94
370213
5340
Niektórzy filozofowie twierdzili,
że jesteśmy nieuleczalnymi egoistami.
że jesteśmy nieuleczalnymi egoistami.
06:27
But are we really all just like rascals?
95
375553
5212
Ale czy wszyscy jesteśmy łajdakami?
06:32
That's good news, isn't it?
96
380765
2814
To chyba dobra wiadomość?
06:35
Many philosophers,
like Hobbes, have said so.
like Hobbes, have said so.
97
383579
2529
Wielu filozofów, jak Hobbes,
było tego zdania.
było tego zdania.
06:38
But not everyone looks like a rascal.
98
386108
3321
Nie każdy wygląda jak łajdak.
06:41
Or is man a wolf for man?
99
389429
2833
Czy człowiek człowiekowi wilkiem?
06:44
But this guy doesn't seem too bad.
100
392262
2888
Ten człowiek nie wygląda na złego.
06:47
He's one of my friends in Tibet.
101
395150
2923
To jeden z moich tybetańskich przyjaciół.
06:50
He's very kind.
102
398073
2239
Jest bardzo miły.
06:52
So now, we love cooperation.
103
400312
3625
Bardzo lubimy współpracować.
06:55
There's no better joy
than working together, is there?
than working together, is there?
104
403937
4338
Nie ma lepszej zabawy
od współpracy, prawda?
od współpracy, prawda?
07:00
And then not only humans.
105
408275
4075
To się tyczy nie tylko ludzi.
07:04
Then, of course, there's
the struggle for life,
the struggle for life,
106
412350
2487
Istnieje oczywiście walka o przetrwanie,
07:06
the survival of the fittest,
social Darwinism.
social Darwinism.
107
414837
4341
dobór naturalny, darwinizm społeczny.
07:11
But in evolution, cooperation --
though competition exists, of course --
though competition exists, of course --
108
419178
5837
Podczas ewolucji,
mimo współzawodnictwa,
mimo współzawodnictwa,
07:17
cooperation has to be much more creative
to go to increased levels of complexity.
to go to increased levels of complexity.
109
425015
5717
współpraca musiała być bardziej pomysłowa,
żeby pozwolić na rozwój.
żeby pozwolić na rozwój.
07:22
We are super-cooperators
and we should even go further.
and we should even go further.
110
430732
4682
Potrafimy wspaniale współpracować,
powinniśmy iść jeszcze dalej.
powinniśmy iść jeszcze dalej.
07:27
So now, on top of that,
the quality of human relationships.
the quality of human relationships.
111
435414
6029
Przede wszystkim liczy się
jakość stosunków międzyludzkich.
jakość stosunków międzyludzkich.
07:33
The OECD did a survey among 10 factors,
including income, everything.
including income, everything.
112
441443
4482
W badaniach OECD wzięto pod uwagę
10 czynników, jak dochody.
10 czynników, jak dochody.
07:37
The first one that people said,
that's the main thing for my happiness,
that's the main thing for my happiness,
113
445925
3343
Jako warunek szczęścia
wymieniano przed wszystkim
wymieniano przed wszystkim
07:41
is quality of social relationships.
114
449268
3353
jakość stosunków międzyludzkich.
07:44
Not only in humans.
115
452621
2877
To się tyczy nie tylko ludzi.
07:47
And look at those great-grandmothers.
116
455498
3346
Spójrzcie na te prababcie.
07:50
So now, this idea
that if we go deep within,
that if we go deep within,
117
458846
5154
Koncept, że w głębi ducha
07:56
we are irredeemably selfish,
118
464000
2570
jesteśmy niepoprawnymi egoistami,
07:58
this is armchair science.
119
466570
2654
to teoria wyssana z palca.
08:01
There is not a single sociological study,
120
469224
2267
Nie potwierdza tego
ani jedno badanie socjologiczne.
ani jedno badanie socjologiczne.
08:03
psychological study,
that's ever shown that.
that's ever shown that.
121
471491
3246
Wręcz przeciwnie.
08:06
Rather, the opposite.
122
474737
1960
Mój przyjaciel Daniel Batson
spędził całe życie
spędził całe życie
08:08
My friend, Daniel Batson,
spent a whole life
spent a whole life
123
476697
3658
08:12
putting people in the lab
in very complex situations.
in very complex situations.
124
480355
2763
na laboratoryjnym badaniu ludzi
w trudnych sytuacji.
w trudnych sytuacji.
08:15
And of course we are sometimes selfish,
and some people more than others.
and some people more than others.
125
483118
4369
Faktycznie jesteśmy czasem egoistyczni,
niektórzy bardziej od innych.
niektórzy bardziej od innych.
08:19
But he found that systematically,
no matter what,
no matter what,
126
487487
2662
Ale Daniel systematycznie odkrywał,
08:22
there's a significant number of people
127
490149
3000
że mimo wszystko wiele osób
08:25
who do behave altruistically,
no matter what.
no matter what.
128
493149
3355
zachowuje się altruistycznie,
choćby nie wiem, co.
choćby nie wiem, co.
08:28
If you see someone
deeply wounded, great suffering,
deeply wounded, great suffering,
129
496504
3192
Jeśli widzisz, że ktoś
jest ciężko ranny, cierpi
jest ciężko ranny, cierpi
08:31
you might just help
out of empathic distress --
out of empathic distress --
130
499696
2622
raczej pomożesz przez stres empatyczny:
08:34
you can't stand it, so it's better to help
than to keep on looking at that person.
than to keep on looking at that person.
131
502318
4150
nie możesz tego znieść,
więc wolisz pomóc, niż się gapić.
więc wolisz pomóc, niż się gapić.
08:38
So we tested all that, and in the end,
he said, clearly people can be altruistic.
he said, clearly people can be altruistic.
132
506468
5876
Daniel wszystko przetestował,
a wreszcie oznajmił,
a wreszcie oznajmił,
że ludzie mogą być altruistami.
08:44
So that's good news.
133
512344
1940
To dobra wiadomość.
08:46
And even further, we should look
at the banality of goodness.
at the banality of goodness.
134
514284
5612
Trzeba skupić się na banalności dobra.
08:51
Now look at here.
135
519896
1704
Spójrzcie tutaj.
08:53
When we come out, we aren't
going to say, "That's so nice.
going to say, "That's so nice.
136
521600
2770
Wychodząc, nie powiemy: "To takie miłe.
08:56
There was no fistfight while this mob
was thinking about altruism."
was thinking about altruism."
137
524370
4567
Nie było walki na pięści,
kiedy tłum myślał o altruizmie".
kiedy tłum myślał o altruizmie".
09:00
No, that's expected, isn't it?
138
528937
2162
Tego można się spodziewać, prawda?
09:03
If there was a fistfight,
we would speak of that for months.
we would speak of that for months.
139
531099
3179
Gdyby doszło do walki,
mówiono by o tym miesiącami.
mówiono by o tym miesiącami.
09:06
So the banality of goodness is something
that doesn't attract your attention,
that doesn't attract your attention,
140
534278
3671
Banalność dobra nie przykuwa uwagi,
09:09
but it exists.
141
537949
1488
ale istnieje.
09:11
Now, look at this.
142
539437
5476
Spójrzcie na to.
09:21
So some psychologists said,
143
549253
2801
Kiedy oznajmiłem,
09:24
when I tell them I run 140 humanitarian
projects in the Himalayas
projects in the Himalayas
144
552054
3237
że koordynuję 140 projektów
humanitarnych w Himalajach,
humanitarnych w Himalajach,
09:27
that give me so much joy,
145
555291
2254
które dają mi sporo satysfakcji,
09:29
they said, "Oh, I see,
you work for the warm glow.
you work for the warm glow.
146
557545
3254
niektórzy psychologowie stwierdzili:
"Pracujesz dla przyjemności.
"Pracujesz dla przyjemności.
09:32
That is not altruistic.
You just feel good."
You just feel good."
147
560799
2904
To nie altruizm.
Po prostu sobie dogadzasz".
Po prostu sobie dogadzasz".
09:35
You think this guy,
when he jumped in front of the train,
when he jumped in front of the train,
148
563703
3288
Myślicie, że skacząc na tory,
ten chłopak pomyślał:
ten chłopak pomyślał:
09:38
he thought, "I'm going to feel
so good when this is over?"
so good when this is over?"
149
566991
2286
"Ależ mi to sprawi przyjemność!"?
09:41
(Laughter)
150
569277
2286
(Śmiech)
09:43
But that's not the end of it.
151
571563
2286
Ale to nie koniec.
09:45
They say, well, but when
you interviewed him, he said,
you interviewed him, he said,
152
573849
2542
Kiedy z nim rozmawiałem, powiedział:
09:48
"I had no choice.
I had to jump, of course."
I had to jump, of course."
153
576391
3135
"Nie miałem wyboru,
musiałem skoczyć, to oczywiste".
musiałem skoczyć, to oczywiste".
09:51
He has no choice. Automatic behavior.
It's neither selfish nor altruistic.
It's neither selfish nor altruistic.
154
579526
3881
Nie miał wyboru. Bezwarunkowy odruch.
Nie jest ani egoistą, ani altruistą.
Nie jest ani egoistą, ani altruistą.
09:55
No choice?
155
583407
1475
Nie miał wyboru?
09:56
Well of course, this guy's
not going to think for half an hour,
not going to think for half an hour,
156
584882
2962
Oczywiście że nie będzie
myślał przez pół godziny:
myślał przez pół godziny:
"Pomóc? Nie pomóc?".
09:59
"Should I give my hand? Not give my hand?"
157
587844
2037
10:01
He does it. There is a choice,
but it's obvious, it's immediate.
but it's obvious, it's immediate.
158
589881
3795
Po prostu pomógł. To jest wybór,
oczywisty, natychmiastowy.
oczywisty, natychmiastowy.
10:05
And then, also, there he had a choice.
159
593676
2361
Ten tutaj też miał wybór.
10:08
(Laughter)
160
596037
2701
(Śmiech)
10:10
There are people who had choice,
like Pastor André Trocmé and his wife,
like Pastor André Trocmé and his wife,
161
598738
3762
Są ludzie, którzy mieli wybór,
jak pastor André Trocmé i jego żona,
jak pastor André Trocmé i jego żona,
10:14
and the whole village
of Le Chambon-sur-Lignon in France.
of Le Chambon-sur-Lignon in France.
162
602500
2687
i cała francuska wieś
Le Chambon-sur-Lignon.
Le Chambon-sur-Lignon.
10:17
For the whole Second World War,
they saved 3,500 Jews,
they saved 3,500 Jews,
163
605187
3948
Podczas II wojny światowej
uratowali 3500 Żydów,
uratowali 3500 Żydów,
10:21
gave them shelter,
brought them to Switzerland,
brought them to Switzerland,
164
609135
2657
dali im schronienie,
przewieźli do Szwajcarii.
przewieźli do Szwajcarii.
10:23
against all odds, at the risk
of their lives and those of their family.
of their lives and those of their family.
165
611792
3445
Na przekór wszystkiemu
zaryzykowali życie swoje i rodziny.
zaryzykowali życie swoje i rodziny.
10:27
So altruism does exist.
166
615237
2157
A więc altruizm istnieje.
10:29
So what is altruism?
167
617394
1725
Czym on jest?
10:31
It is the wish: May others be happy
and find the cause of happiness.
and find the cause of happiness.
168
619119
3902
To życzenie: niech inni będą szczęśliwi
i znajdą powód do radości.
i znajdą powód do radości.
10:35
Now, empathy is the affective resonance
or cognitive resonance that tells you,
or cognitive resonance that tells you,
169
623021
5245
Empatia to emocjonalny
lub poznawczy głos, który mówi:
lub poznawczy głos, który mówi:
10:40
this person is joyful,
this person suffers.
this person suffers.
170
628266
2711
ta osoba jest radosna, tamta osoba cierpi.
10:42
But empathy alone is not sufficient.
171
630977
3486
Sama empatia nie wystarcza.
10:46
If you keep on being
confronted with suffering,
confronted with suffering,
172
634463
2223
Jeśli wciąż masz
do czynienia z cierpieniem,
do czynienia z cierpieniem,
10:48
you might have empathic distress, burnout,
173
636686
2761
twoja empatia może zostać
zaburzona, może się wypalić,
zaburzona, może się wypalić,
10:51
so you need the greater sphere
of loving-kindness.
of loving-kindness.
174
639447
4060
więc potrzeba więcej życzliwości.
10:55
With Tania Singer at the Max Planck
Institute of Leipzig,
Institute of Leipzig,
175
643507
2727
Razem z Tanią Singer z Instytutu
Maxa Plancka w Lipsku
Maxa Plancka w Lipsku
10:58
we showed that the brain networks for
empathy and loving-kindness are different.
empathy and loving-kindness are different.
176
646234
6101
udowodniliśmy, że powiązania mózgowe
dla empatii i życzliwości się różnią.
dla empatii i życzliwości się różnią.
11:04
Now, that's all well done,
177
652335
2081
Wszystko ładnie,
11:06
so we got that from evolution,
from maternal care, parental love,
from maternal care, parental love,
178
654416
5374
dostajemy to dzięki ewolucji,
matczynej trosce, rodzicielskiej miłości,
matczynej trosce, rodzicielskiej miłości,
11:11
but we need to extend that.
179
659790
1835
ale musimy to rozwinąć.
11:13
It can be extended even to other species.
180
661625
3343
Można to rozwinąć nawet u innych gatunków.
11:16
Now, if we want a more altruistic society,
we need two things:
we need two things:
181
664968
4407
Jeśli chcemy bardziej altruistycznego
społeczeństwa, potrzebujemy dwóch rzeczy:
społeczeństwa, potrzebujemy dwóch rzeczy:
11:21
individual change and societal change.
182
669375
3217
zmian indywidualnych i społecznych.
11:24
So is individual change possible?
183
672592
2558
Czy indywidualne zmiany są możliwe?
11:27
Two thousand years
of contemplative study said yes, it is.
of contemplative study said yes, it is.
184
675150
3199
Dwa tysiące lat historii
kontemplacji pokazało, że tak.
kontemplacji pokazało, że tak.
11:30
Now, 15 years of collaboration
with neuroscience and epigenetics
with neuroscience and epigenetics
185
678349
3602
Przez 15 lat współpracy neurologii
oraz epigenetyki potwierdzono,
oraz epigenetyki potwierdzono,
11:33
said yes, our brains change
when you train in altruism.
when you train in altruism.
186
681951
4484
że mózg się zmienia,
jeśli ćwiczymy altruizm.
jeśli ćwiczymy altruizm.
11:38
So I spent 120 hours in an MRI machine.
187
686435
4272
Spędziłem 120 godzin w skanerze MRI.
11:42
This is the first time I went
after two and a half hours.
after two and a half hours.
188
690707
2786
Tu pierwszy raz wychodzę po 2,5 godzinie.
11:45
And then the result has been published
in many scientific papers.
in many scientific papers.
189
693493
3674
Wyniki zostały opublikowane
w wielu czasopismach naukowych.
w wielu czasopismach naukowych.
11:49
It shows without ambiguity
that there is structural change
that there is structural change
190
697167
3582
Widać jednoznacznie,
że nastąpiła zmiana w strukturze
że nastąpiła zmiana w strukturze
11:52
and functional change in the brain
when you train the altruistic love.
when you train the altruistic love.
191
700749
3753
i zmiana funkcjonalna mózgu,
w wyniku treningu altruistycznej miłości.
w wyniku treningu altruistycznej miłości.
11:56
Just to give you an idea:
192
704502
1750
Żeby dać wam ilustrację:
11:58
this is the meditator at rest on the left,
193
706252
2821
po lewej stronie mózg medytującego.
12:01
meditator in compassion meditation,
you see all the activity,
you see all the activity,
194
709073
3703
Podczas medytacji współczucia,
widać całą aktywność,
widać całą aktywność,
12:04
and then the control group at rest,
nothing happened,
nothing happened,
195
712776
2554
potem grupa kontrolna w spoczynku,
nic się nie stało,
nic się nie stało,
12:07
in meditation, nothing happened.
196
715330
1942
podczas medytacji nic się nie stało.
12:09
They have not been trained.
197
717272
1978
Nie byli wyćwiczeni.
12:11
So do you need 50,000 hours
of meditation? No, you don't.
of meditation? No, you don't.
198
719250
4421
Czy potrzebujesz 50 000 godzin
medytacji? Nie.
medytacji? Nie.
12:15
Four weeks, 20 minutes a day,
of caring, mindfulness meditation
of caring, mindfulness meditation
199
723671
4166
Cztery tygodnie, 20 minut dziennie
starannej, uważnej medytacji wystarczy,
starannej, uważnej medytacji wystarczy,
12:19
already brings a structural change
in the brain compared to a control group.
in the brain compared to a control group.
200
727838
6303
aby nastąpiła strukturalna zmiana
w mózgu w porówananiu do grupy kontrolnej.
w mózgu w porówananiu do grupy kontrolnej.
12:26
That's only 20 minutes a day
for four weeks.
for four weeks.
201
734141
3738
To tylko 20 minut dziennie
przez cztery tygodnie.
przez cztery tygodnie.
12:29
Even with preschoolers --
Richard Davidson did that in Madison.
Richard Davidson did that in Madison.
202
737879
3338
Nawet dla przedszkolaków.
Richard Davidson spróbował tego w Madison.
Richard Davidson spróbował tego w Madison.
12:33
An eight-week program: gratitude, loving-
kindness, cooperation, mindful breathing.
kindness, cooperation, mindful breathing.
203
741217
6410
Ośmiotygodniowy program: wdzięczność,
życzliwość, współpraca, świadomy oddech.
życzliwość, współpraca, świadomy oddech.
12:39
You would say,
"Oh, they're just preschoolers."
"Oh, they're just preschoolers."
204
747627
2255
Można by rzec: "To tylko przedszkolaki".
12:41
Look after eight weeks,
205
749882
1626
Po ośmiu tygodniach
12:43
the pro-social behavior,
that's the blue line.
that's the blue line.
206
751508
2450
prospołeczne zachowania,
to ta niebieska linia.
to ta niebieska linia.
12:45
And then comes the ultimate
scientific test, the stickers test.
scientific test, the stickers test.
207
753958
5444
Potem następuje
ostateczne badanie naukowe, test naklejki.
12:51
Before, you determine for each child
who is their best friend in the class,
who is their best friend in the class,
208
759402
3948
Ustalamy dla każdego dziecka,
z kim się przyjaźni, kogo najmniej lubi,
z kim się przyjaźni, kogo najmniej lubi,
12:55
their least favorite child,
an unknown child, and the sick child,
an unknown child, and the sick child,
209
763350
4075
kogo nie zna
albo które dziecko jest chore.
albo które dziecko jest chore.
12:59
and they have to give stickers away.
210
767425
2704
Dzieci muszą podarować naklejki.
13:02
So before the intervention,
they give most of it to their best friend.
they give most of it to their best friend.
211
770129
4052
Przed treningiem dają naklejki
głównie najlepszym kolegom.
głównie najlepszym kolegom.
13:06
Four, five years old,
20 minutes three times a week.
20 minutes three times a week.
212
774181
3459
Dzieci 4-, 5-letnie, 20 minut tygodniowo.
13:09
After the intervention,
no more discrimination:
no more discrimination:
213
777640
3483
Po treningu nie ma już dyskryminacji:
13:13
the same amount of stickers to their
best friend and the least favorite child.
best friend and the least favorite child.
214
781123
3925
ta sama ilość naklejek dla przyjaciół
oraz dla mniej lubianych dzieci.
oraz dla mniej lubianych dzieci.
13:17
That's something we should do
in all the schools in the world.
in all the schools in the world.
215
785048
3388
To powinniśmy robić w szkołach na świecie.
13:20
Now where do we go from there?
216
788436
1994
Jak to osiągnąć?
13:22
(Applause)
217
790430
4248
(Brawa)
13:26
When the Dalai Lama heard that,
he told Richard Davidson,
he told Richard Davidson,
218
794678
2681
Dalajlama, słysząc o tym,
powiedział Davidsonowi:
powiedział Davidsonowi:
13:29
"You go to 10 schools, 100 schools,
the U.N., the whole world."
the U.N., the whole world."
219
797359
3456
"Pójdziesz do 10 szkół, 100 szkół
w USA, na całym świecie".
w USA, na całym świecie".
13:32
So now where do we go from there?
220
800815
1684
Dokąd zmierzamy?
13:34
Individual change is possible.
221
802499
2263
Indywidualna zmiana jest możliwa.
13:36
Now do we have to wait for an altruistic
gene to be in the human race?
gene to be in the human race?
222
804762
4616
Czy trzeba czekać na pojawienie się
genu altruizmu u ludzi?
genu altruizmu u ludzi?
13:41
That will take 50,000 years,
too much for the environment.
too much for the environment.
223
809378
3754
To zajmie 50 000 lat,
to za długo dla środowiska.
to za długo dla środowiska.
13:45
Fortunately, there is
the evolution of culture.
the evolution of culture.
224
813132
4435
Na szczęście kultura ewoluuje.
13:49
Cultures, as specialists have shown,
change faster than genes.
change faster than genes.
225
817567
5734
Kultury zmieniają się szybciej niż geny,
udowodnili to naukowcy.
udowodnili to naukowcy.
13:55
That's the good news.
226
823301
1528
To dobra wiadomość.
13:56
Look, attitude towards war
has dramatically changed over the years.
has dramatically changed over the years.
227
824829
3360
Stosunek do wojny zmienił się
radykalnie w ostatnich latach.
radykalnie w ostatnich latach.
14:00
So now individual change and cultural
change mutually fashion each other,
change mutually fashion each other,
228
828189
5181
Zmiany indywidualne i kulturowe
wpływają na siebie nawzajem.
wpływają na siebie nawzajem.
14:05
and yes, we can achieve
a more altruistic society.
a more altruistic society.
229
833370
2776
Bardziej altruistyczne
społeczeństwo jest możliwe.
społeczeństwo jest możliwe.
14:08
So where do we go from there?
230
836146
1742
Dokąd zmierzamy?
14:09
Myself, I will go back to the East.
231
837888
2249
Ja pojadę na wschód.
14:12
Now we treat 100,000 patients
a year in our projects.
a year in our projects.
232
840137
3460
Mamy 100 000 podopiecznych
w naszych projektach.
w naszych projektach.
14:15
We have 25,000 kids in school,
four percent overhead.
four percent overhead.
233
843597
3749
Mamy 25 000 dzieci w szkołach,
4% więcej, niż zakładaliśmy.
4% więcej, niż zakładaliśmy.
14:19
Some people say, "Well,
your stuff works in practice,
your stuff works in practice,
234
847346
2575
Niektórzy mówią:
"Może twoje poglądy
sprawdzają się w praktyce,
sprawdzają się w praktyce,
14:21
but does it work in theory?"
235
849921
2024
ale czy działają w teorii?".
14:23
There's always positive deviance.
236
851945
3342
Zawsze są pozytywne odchylenia.
14:27
So I will also go back to my hermitage
237
855287
2419
Wrócę do swojej pustelni,
14:29
to find the inner resources
to better serve others.
to better serve others.
238
857706
3289
by znaleźć wewnętrzną siłę,
by lepiej służyć innym.
by lepiej służyć innym.
14:32
But on the more global level,
what can we do?
what can we do?
239
860995
3187
Ale co możemy zrobić w skali światowej?
14:36
We need three things.
240
864182
1791
Potrzebne są trzy rzeczy.
Zacieśnienie współpracy.
14:37
Enhancing cooperation:
241
865973
2352
14:40
Cooperative learning in the school
instead of competitive learning,
instead of competitive learning,
242
868325
3716
Uczenie współpracy w szkole
zamiast ciągłej rywalizacji w nauce.
zamiast ciągłej rywalizacji w nauce.
14:44
Unconditional cooperation
within corporations --
within corporations --
243
872041
3571
Bezwarunkowa współpraca
wewnątrz korporacji.
wewnątrz korporacji.
14:47
there can be some competition
between corporations, but not within.
between corporations, but not within.
244
875612
4407
Korporacje mogą rywalizować
między sobą, ale nie wewnątrz.
między sobą, ale nie wewnątrz.
14:52
We need sustainable harmony.
I love this term.
I love this term.
245
880019
3952
Potrzebujemy ciągłej harmonii.
To wspaniałe pojęcie.
To wspaniałe pojęcie.
14:55
Not sustainable growth anymore.
246
883971
1943
Koniec z ciągłym wzrostem.
14:57
Sustainable harmony means now
we will reduce inequality.
we will reduce inequality.
247
885914
3586
Ciągła harmonia oznacza,
że zmniejszą się nierówności.
że zmniejszą się nierówności.
15:01
In the future, we do more with less,
248
889500
4326
W przyszłości mniej znaczy więcej,
15:05
and we continue to grow qualitatively,
not quantitatively.
not quantitatively.
249
893826
4484
będziemy skupiać się na wzroście
jakościowym, nie ilościowym.
jakościowym, nie ilościowym.
15:10
We need caring economics.
250
898310
2305
Potrzebujemy opiekuńczej gospodarki.
15:12
The Homo economicus cannot deal
with poverty in the midst of plenty,
with poverty in the midst of plenty,
251
900615
5831
Homo economicus nie poradzi sobie
z wszechobecną biedą,
z wszechobecną biedą,
15:18
cannot deal with the problem
of the common goods
of the common goods
252
906446
2352
nie poradzi sobie
z problemem dóbr wspólnych,
z problemem dóbr wspólnych,
15:20
of the atmosphere, of the oceans.
253
908798
2298
z klimatem, z oceanami.
15:23
We need a caring economics.
254
911096
1583
Potrzeba opiekuńczej gospodarki.
15:24
If you say economics
should be compassionate,
should be compassionate,
255
912679
2109
Gospodarka powinna być litościwa.
Słyszę: "To nie nasze zadanie",
15:26
they say, "That's not our job."
256
914788
1485
15:28
But if you say they don't care,
that looks bad.
that looks bad.
257
916273
3315
bo mówienie "mam to gdzieś" źle wygląda.
15:31
We need local commitment,
global responsibility.
global responsibility.
258
919588
3379
Potrzebujemy lokalnego zaangażowania
oraz globalnej odpowiedzialności.
oraz globalnej odpowiedzialności.
15:34
We need to extend altruism
to the other 1.6 million species.
to the other 1.6 million species.
259
922967
5340
Altruizm musi też rozszerzyć się
na pozostałe 1,6 miliona gatunków.
na pozostałe 1,6 miliona gatunków.
15:40
Sentient beings
are co-citizens in this world.
are co-citizens in this world.
260
928307
3425
Każda czująca istota
należy do tego świata.
należy do tego świata.
15:43
and we need to dare altruism.
261
931732
2992
Musimy odważyć się na altruizm!
15:46
So, long live the altruistic revolution.
262
934724
3881
Niech żyje altruistyczna rewolucja!
15:50
Viva la revolución de altruismo.
263
938605
4550
Viva la revolución de altruismo.
15:55
(Applause)
264
943155
5360
(Brawa)
16:00
Thank you.
265
948515
1981
Dziękuję.
16:02
(Applause)
266
950496
1952
ABOUT THE SPEAKER
Matthieu Ricard - Monk, author, photographerSometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer.
Why you should listen
After training in biochemistry at the Institute Pasteur, Matthieu Ricard left science behind to move to the Himalayas and become a Buddhist monk -- and to pursue happiness, both at a basic human level and as a subject of inquiry. Achieving happiness, he has come to believe, requires the same kind of effort and mind training that any other serious pursuit involves.
His deep and scientifically tinged reflections on happiness and Buddhism have turned into several books, including The Quantum and the Lotus: A Journey to the Frontiers Where Science and Buddhism Meet. At the same time, he also makes sensitive and jaw-droppingly gorgeous photographs of his beloved Tibet and the spiritual hermitage where he lives and works on humanitarian projects.
His latest book on happiness is Happiness: A Guide to Developing Life's Most Important Skill; his latest book of photographs is Tibet: An Inner Journey.
Matthieu Ricard | Speaker | TED.com