TED2017
Mei Lin Neo: The fascinating secret lives of giant clams
Mei Lin Neo: Fascynujące sekrety z życia przydaczni olbrzymich
Filmed:
Readability: 4.7
1,252,129 views
Myśląc o głębinach morza, od razu widzimy wieloryby i rafy koralowe. Warto jednak pomyśleć o największych żyjących małżach - przydaczniach olbrzymich. Owe niesamowite stworzenia osiągają wiek prawie 100 lat, długość prawie 1,4 metra i wagę trzech słoniątek. W urzekającej prelekcji Mei Lin Neo, biolog morski, wyjaśnia dlaczego stara się przemienić te legendarne stworzenia morskie w bohaterów oceanów.
Mei Lin Neo - Marine biologist
TED Fellow Mei Lin Neo is helping giant clams step out of their shells and show the world that they can be the heroes of the oceans, too. Full bio
TED Fellow Mei Lin Neo is helping giant clams step out of their shells and show the world that they can be the heroes of the oceans, too. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Back home, my friends call me nicknames,
0
865
3046
Przyjaciele nazywają mnie:
dziewczyną od przydaczni olbrzymich,
dziewczyną od przydaczni olbrzymich,
00:15
such as "The Giant Clam Girl,"
1
3935
2233
00:18
"Clam Queen,"
2
6192
1283
małżową królową
00:19
or, "The Mother of Clams."
3
7499
2236
lub matką przydaczni.
00:21
(Laughter)
4
9759
1351
(Śmiech)
00:23
This is because every time I see them,
5
11134
2255
Robią tak, bo podczas spotkań,
00:25
I talk nonstop about giant clams all day,
6
13413
3261
mówię im bez przerwy
o przydaczniach olbrzymich
o przydaczniach olbrzymich
00:28
every day.
7
16698
1277
i to codziennie.
00:30
Giant clams are these massive
and colorful shelled marine animals,
and colorful shelled marine animals,
8
18954
3822
Przydacznie olbrzymie to gigantyczne
zwierzęta morskie o kolorowym płaszczu.
zwierzęta morskie o kolorowym płaszczu.
00:34
the largest of its kind.
9
22800
1648
Najwięksi przedstawiciele gatunku.
Spójrzcie tylko na tę muszlę.
00:36
Just look at this shell.
10
24957
1716
00:40
The biggest recorded individual
was four-and-a-half-feet long
was four-and-a-half-feet long
11
28322
3171
Największy znaleziony osobnik
miał ponad 1,4 metra długości
miał ponad 1,4 metra długości
00:43
and weighed about 550 pounds.
12
31517
2374
i ważył około 250 kilogramów.
00:45
That is almost as heavy
as three baby elephants.
as three baby elephants.
13
33915
3257
To prawie tyle, co trzy słoniątka.
00:50
South Pacific legends once described
giant clams as man-eaters
giant clams as man-eaters
14
38446
4417
Legendy południowego Pacyfiku
opisywały przydacznie jako ludojady,
opisywały przydacznie jako ludojady,
00:54
that would lie in wait on the seabed
to trap unsuspecting divers.
to trap unsuspecting divers.
15
42887
4001
czyhające na dnie morskim
na niczego nieświadomych nurków.
na niczego nieświadomych nurków.
00:59
A story goes that a diver
had lost his legs
had lost his legs
16
47371
3198
Historia głosi,
że jeden z nich stracił nogi,
że jeden z nich stracił nogi,
01:02
while trying to retrieve a pearl
from a giant clam.
from a giant clam.
17
50593
2915
próbując wydobyć perłę
z przydaczni.
z przydaczni.
01:06
I thought, "Really?"
18
54075
1415
Pomyślałam: "Serio?".
01:08
So out of curiosity,
19
56438
1664
Z czystej ciekawości
01:10
I did an experiment using myself as bait.
20
58126
2647
zrobiłam eksperyment,
używając siebie jako przynęty.
używając siebie jako przynęty.
01:13
(Laughter)
21
61193
1355
(Śmiech)
01:15
I carefully placed my hand
into the clam's mouth and waited.
into the clam's mouth and waited.
22
63109
3740
Ostrożnie włożyłam rękę
do jamy gębowej przydaczni i czekałam.
do jamy gębowej przydaczni i czekałam.
01:19
Hmm ...
23
67244
1267
01:20
I still have my hand.
24
68535
1400
Nadal mam rękę.
01:22
It seems that these gentle giants
would rather retreat
would rather retreat
25
70911
2720
Te łagodne olbrzymy prędzej
schowają się do muszli,
schowają się do muszli,
01:25
and protect their fleshy bodies
26
73655
1581
by chronić miękki płaszcz
01:27
than feed on me.
27
75260
1211
niż mnie pożrą.
01:28
So much for those killer clam myths!
28
76495
2382
Tyle w kwestii mitów
o ludożerczych przydaczniach!
o ludożerczych przydaczniach!
01:31
Unfortunately, the reality is,
29
79958
2692
Smutną prawdą jest,
01:34
we are the giant clams' biggest threat.
30
82674
2627
że my jesteśmy dla nich
największym zagrożeniem.
największym zagrożeniem.
01:38
Considered a delicacy throughout
the Western Pacific and Indian Oceans,
the Western Pacific and Indian Oceans,
31
86035
4186
Uznawane za przysmak
na zachodnim Pacyfiku i Oceanie Indyjskim,
na zachodnim Pacyfiku i Oceanie Indyjskim,
01:42
giant clams have been traditionally
fished as seafood.
fished as seafood.
32
90245
2811
przydacznie olbrzymie poławia się
jako owoce morza.
jako owoce morza.
01:45
Fishermen are particularly interested
in their adductor muscles,
in their adductor muscles,
33
93794
3540
Rybaków najbardziej interesują
ich mięśnie odwodzące,
ich mięśnie odwodzące,
01:49
which are organs that hold
the two shells together like a hinge.
the two shells together like a hinge.
34
97358
3529
które utrzymują jak zawias obie muszle.
01:53
Just for their muscles,
35
101716
1412
Ze względu na smak mięśni
01:55
giant clams were almost
hunted to extinction
hunted to extinction
36
103152
2339
przydacznie niemal wytrzebiono
01:57
between the 1960s and 1980s.
37
105515
2665
pomiędzy 1960 a 1980 rokiem.
02:01
Clamshells are also popular
in the ornamental trade
in the ornamental trade
38
109217
3520
Ich muszle często wykorzystuje
przemysł zdobniczy
przemysł zdobniczy
02:04
as jewelry and for display.
39
112761
1966
do wyrobu biżuterii i dekoracji.
02:07
In the South China Sea,
40
115295
1742
Na Morzu Południowochińskim
02:09
fishermen went out of their way
to collect fossilized clamshells
to collect fossilized clamshells
41
117061
3902
rybacy trudzili się, zbierając
skamieniałe muszle przydaczni
skamieniałe muszle przydaczni
02:12
by digging through large areas
of coral reefs.
of coral reefs.
42
120987
2605
i przekopując olbrzymie tereny
raf koralowych.
raf koralowych.
Wykonywano z nich rzeźby
02:15
These were later carved and sold
as so-called "ivory handicrafts" in China.
as so-called "ivory handicrafts" in China.
43
123991
5355
i sprzedawano w Chinach jako tak zwane
"rękodzieła z kości słoniowej".
"rękodzieła z kości słoniowej".
02:21
Giant clams, dead or alive,
are not safe from us.
are not safe from us.
44
129937
3664
Zagrażamy przydaczniom olbrzymim,
martwym lub żywym.
martwym lub żywym.
02:25
It's a "clamity!"
45
133625
1352
To "przydastrofa"!
02:27
(Laughter)
46
135425
4392
(Śmiech)
02:32
(Applause)
47
140698
4035
(Brawa)
02:37
With the spotlight on more
charismatic marine animals
charismatic marine animals
48
145773
3626
Uwaga skupia się
na charyzmatycznych morskich stworach,
na charyzmatycznych morskich stworach,
02:41
such as the whales and coral reefs,
49
149423
2166
takich jak wieloryby i rafy koralowe,
02:43
it is easy to forget that other
marine life needs our help, too.
marine life needs our help, too.
50
151613
3700
dlatego łatwo zapomnieć,
że inne zwierzęta też wymagają pomocy.
że inne zwierzęta też wymagają pomocy.
02:47
My fascination with giant clams
got me started on conservation research
got me started on conservation research
51
155732
4919
Zainteresowanie przydaczniami
skierowało moje badania na ich ochronę,
skierowało moje badania na ich ochronę,
02:52
to fill in the knowledge gaps
on their ecology and behavior.
on their ecology and behavior.
52
160675
3243
by uzupełnić wiedzę
o ich ekologii i zachowaniu.
o ich ekologii i zachowaniu.
Odkryliśmy na przykład,
że przydacznie poruszają się
że przydacznie poruszają się
02:56
One of the discoveries that we made
was that giant clams could walk
was that giant clams could walk
53
164472
3392
02:59
across the seafloor.
54
167888
1405
po dnie morskim.
03:02
Yes, you heard me right:
55
170352
1522
Dobrze usłyszeliście,
03:03
they can walk.
56
171898
1201
potrafią się poruszać.
03:05
To find out,
57
173535
1193
W ramach testu
03:06
we placed numerous baby clams on a grid.
58
174752
2233
wiele młodych osobników
umieściliśmy na polu.
umieściliśmy na polu.
03:09
Now watch what happens over 24 hours.
59
177009
2898
Spójrzcie, co wydarzy się po upływie doby.
03:17
We think that walking is important
for getting away from predators
for getting away from predators
60
185072
3762
Zdolność poruszania się pomaga
w ucieczce przed drapieżnikami
w ucieczce przed drapieżnikami
03:20
and finding mates for breeding.
61
188858
1988
i poszukiwaniach partnera do rozmnażania.
03:22
While it can hard to imagine
any movement in these enormous animals,
any movement in these enormous animals,
62
190870
4053
Trudno wyobrazić sobie
jakikolwiek ruch tych olbrzymich zwierząt,
jakikolwiek ruch tych olbrzymich zwierząt,
03:26
giant clams up to 400 pounds
can still walk,
can still walk,
63
194947
3484
a jednak 250-kilogramowe
przydacznie poruszają się,
przydacznie poruszają się,
03:30
they just move slower.
64
198455
1708
po prostu wolniej.
03:33
During my PhD, I discovered
more secrets about the giant clams.
more secrets about the giant clams.
65
201528
4387
Robiąc doktorat,
odkryłam więcej ich sekretów.
odkryłam więcej ich sekretów.
03:37
But there was something
missing in my work.
missing in my work.
66
205939
3225
Czegoś jednak brakowało
w moich badaniach.
w moich badaniach.
03:42
I found myself asking,
67
210003
1949
Zastanawiałam się,
03:43
"Why should people care
about conserving giant clams?" --
about conserving giant clams?" --
68
211976
3459
dlaczego ktoś poza mną
ma się przejmować
ma się przejmować
03:47
other than myself, of course.
69
215459
1849
przetrwaniem przydaczni.
03:50
(Laughter)
70
218933
3861
(Śmiech)
03:55
It turns out that giant clams
have a giant impact on coral reefs.
have a giant impact on coral reefs.
71
223893
4162
Przydacznie olbrzymie
mają ogromny wpływ na rafy.
mają ogromny wpływ na rafy.
04:00
These multitasking clams
are reef builders,
are reef builders,
72
228494
3359
Są budowniczymi raf,
04:03
food factories,
73
231877
1775
produkują pożywienie,
04:05
shelters for shrimps and crabs
74
233676
2347
dają schronienie krewetkom i krabom,
04:08
and water filters,
75
236047
1202
oczyszczają wodę.
04:09
all rolled into one.
76
237273
1351
One to wszystko robią.
04:11
In a nutshell,
77
239146
1397
Podsumowując,
04:12
giant clams play a major contributing role
78
240567
2369
przydacznie olbrzymie pełnią ważną rolę
04:14
as residents of their own reef home,
79
242960
2327
jako mieszkańcy raf,
04:17
and just having them around
keeps the reef healthy.
keeps the reef healthy.
80
245311
3103
a ich obecność służy zdrowiu rafy.
04:21
And because they can live
up to 100 years old,
up to 100 years old,
81
249180
3111
Jako że żyją około 100 lat,
04:24
giant clams make vital indicators
of coral reef health.
of coral reef health.
82
252315
3370
przydacznie olbrzymie
to ważny wskaźnik stanu zdrowia raf.
to ważny wskaźnik stanu zdrowia raf.
04:28
So when giant clams
start to disappear from coral reefs,
start to disappear from coral reefs,
83
256267
3046
Jeśli przydacznie zaczną znikać z raf,
04:31
their absence can serve as an alarm bell
84
259957
1997
będzie to sygnał alarmowy
dla naukowców,
dla naukowców,
04:33
for scientists to start paying attention,
85
261978
2284
żeby zaczęli uważać,
04:36
similar to the canary in a coal mine.
86
264286
2251
jak kanarek w kopalni.
04:39
But giant clams are endangered.
87
267138
1943
Przydacznie są zagrożone.
04:41
The largest clam in the world
is facing the threat of extinction,
is facing the threat of extinction,
88
269855
3486
Największym małżom na świecie
grozi wyginięcie.
grozi wyginięcie.
04:45
with more than 50 percent
of the wild population severely depleted.
of the wild population severely depleted.
89
273365
4530
Ich liczba w naturze spadła o połowę.
04:50
And the ecological benefits
of having giant clams on coral reefs
of having giant clams on coral reefs
90
278603
3804
Przydacznie mogą przynosić
ekologiczne korzyści dla raf,
ekologiczne korzyści dla raf,
04:54
are likely to continue
only if populations are healthy,
only if populations are healthy,
91
282431
4511
tylko kiedy ich populacje będą zdrowe,
04:58
making their conservation paramount.
92
286966
2337
stąd ich ochrona ma wielkie znaczenie.
05:01
So I stand here today to give a voice
to the giant clams,
to the giant clams,
93
289970
3627
Przemawiam tu
w imieniu przydaczni olbrzymich,
w imieniu przydaczni olbrzymich,
05:05
because I care a whole lot
for these amazing animals,
for these amazing animals,
94
293621
3007
bo bardzo zależy mi na ich losie,
05:08
and they deserve to be cared for.
95
296652
2118
a one zasługują, by o nie dbać.
05:11
It is time for the giant clams
to step out of their shells,
to step out of their shells,
96
299603
3556
Nadszedł czas,
by przydacznie wyszły z muszli,
by przydacznie wyszły z muszli,
05:15
and show the world that they, too,
can be the heroes of the oceans.
can be the heroes of the oceans.
97
303183
4147
i pokazały światu,
że też są bohaterami oceanów.
że też są bohaterami oceanów.
05:19
Thank you very much.
98
307354
1215
Bardzo dziękuję.
05:20
(Applause)
99
308593
4153
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Mei Lin Neo - Marine biologistTED Fellow Mei Lin Neo is helping giant clams step out of their shells and show the world that they can be the heroes of the oceans, too.
Why you should listen
Dr. Mei Lin Neo is a research fellow at the St. John's Island National Marine Laboratory , having started her research work on the giant clams since 2006. Her current research expertise lies in the mariculture of giant clams, experimental marine ecology and marine conservation. Neo is also a TED Fellow and an advocate for science communication as a voice for the conservation of giant clams. Outside of research, she actively volunteers in local conservation groups to promote marine conservation messages and educate fellow volunteers.
Mei Lin Neo | Speaker | TED.com