TEDWomen 2018
Nora McInerny: We don't "move on" from grief. We move forward with it
Nora McInerny: Nie przechodzimy do porządku dziennego. Idziemy z żałobą – dalej.
Filmed:
Readability: 3
3,856,087 views
W prelekcji, która na przemian łamie serce i bawi, pisarka i prowadząca podcasty Nora McInerny dzieli się mądrością o życiu i śmierci, którą poznała będąc w żałobie. Jej szczere podejście do tego, co kiedyś nastąpi, zarówno podnosi na duchu, jak i ogromnie przygnębia. „Pamiętajmy, że osoba w żałobie kiedyś się zaśmieje, czy uśmiechnie. Owszem, będzie żyć dalej. Ale to nie znaczy, że zamknęła poprzedni rozdział” - mówi.
Nora McInerny - Author, podcast host
Nora McInerny makes a living talking to people about life's hardest moments. Full bio
Nora McInerny makes a living talking to people about life's hardest moments. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So, 2014 was a big year for me.
0
896
2541
Rok 2014 był dla mnie wielkim rokiem.
00:15
Do you ever have that,
1
3461
1166
Czy mieliście kiedyś taki rok,
00:16
just like a big year, like a banner year?
2
4651
2245
taki wielki, naprawdę znaczący rok?
00:19
For me, it went like this:
3
7198
1437
Mój był następujący:
00:20
October 3, I lost my second pregnancy.
4
8659
3299
trzeciego października poroniłam.
00:23
And then October 8, my dad died of cancer.
5
11982
3095
Dalej ósmego października
mój ojciec zmarł na raka.
mój ojciec zmarł na raka.
00:27
And then on November 25,
my husband Aaron died
my husband Aaron died
6
15101
2770
Następnie 25 listopada zmarł mój mąż Aron
00:29
after three years
with stage-four glioblastoma,
with stage-four glioblastoma,
7
17895
2778
po trzech latach choroby
na glejaka czwartego stopnia,
na glejaka czwartego stopnia,
00:32
which is just a fancy word
for brain cancer.
for brain cancer.
8
20697
2435
czyli innymi słowy na raka mózgu.
00:36
So, I'm fun.
9
24822
1150
Mam "szczęście".
00:38
(Laughter)
10
26639
1373
(Śmiech)
00:40
People love to invite me out all the time.
11
28036
3841
Ludzie ciągle mnie gdzieś zapraszają.
00:43
Packed social life.
12
31901
1406
Mam bogate życie towarzyskie.
00:45
Usually, when I talk
about this period of my life,
about this period of my life,
13
33331
3064
Zazwyczaj gdy mówię
o tym okresie w moim życiu,
o tym okresie w moim życiu,
00:48
the reaction I get is essentially:
14
36419
3214
najczęstszą reakcją jest dosłownie:
00:51
(Sighs)
15
39657
1935
(Wzdycha)
00:53
"I can't -- I can't imagine."
16
41616
1860
"Nie... Nie mogę sobie tego wyobrazić".
00:57
But I do think you can.
17
45061
1534
Wydaje mi się, że możesz.
00:59
I think you can.
18
47696
1151
Oczywiście, że możesz.
01:00
And I think that you should
19
48871
1367
Nawet myślę, że musisz,
01:02
because, someday,
it's going to happen to you.
it's going to happen to you.
20
50262
2617
bo pewnego dnia to przytrafi się tobie.
01:04
Maybe not these specific losses
in this specific order or at this speed,
in this specific order or at this speed,
21
52903
4658
Może nie takie straty,
nie w takiej kolejności i tempie,
nie w takiej kolejności i tempie,
01:09
but like I said, I'm very fun
22
57585
1390
ale jak wspominałam, mam "szczęście".
01:10
and the research
that I have seen will stun you:
that I have seen will stun you:
23
58999
3697
Pewnie zaskoczą was dane,
01:14
everyone you love has
a 100 percent chance of dying.
a 100 percent chance of dying.
24
62720
3610
że wszyscy, których kochacie,
na 100% umrą.
na 100% umrą.
01:18
(Laughter)
25
66354
2596
(Śmiech)
01:20
And that's why you came to TED.
26
68974
1571
Właśnie dlatego przyszliście do TED.
01:22
(Laughter)
27
70569
2062
(Śmiech)
01:24
(Applause)
28
72655
3312
(Brawa)
01:28
So, since all of this loss happened,
29
76292
1730
Od tych wszystkich tragedii
01:30
I've made it a career
to talk about death and loss,
to talk about death and loss,
30
78046
4293
zawodowo mówię o śmierci i stracie.
01:34
not just my own,
because it's pretty easy to recap,
because it's pretty easy to recap,
31
82363
2420
Nie tylko o mojej, bo łatwo
to można podsumować,
to można podsumować,
01:36
but the losses and tragedies
that other people have experienced.
that other people have experienced.
32
84807
4046
ale o stratach i tragediach,
których doświadczyli inni.
których doświadczyli inni.
01:40
It's a niche, I have to say.
33
88877
2339
Przyznaję, to nisza.
01:43
(Laughter)
34
91240
1741
(Śmiech)
01:45
It's a small niche,
and I wish I made more money, but ...
and I wish I made more money, but ...
35
93005
3099
To mała nisza i żałuję,
że nie zarabiam więcej, ale...
że nie zarabiam więcej, ale...
01:48
(Laughter)
36
96128
1330
(Śmiech)
01:49
I've written some very uplifting books,
37
97482
3111
Napisałam kilka książek
podnoszących na duchu,
podnoszących na duchu,
01:52
host a very uplifting podcast,
I started a little nonprofit.
I started a little nonprofit.
38
100617
3693
prowadzę podnoszący na duchu podcast
i małą organizację non-profit.
i małą organizację non-profit.
01:56
I'm just trying to do what I can
39
104334
1600
Staram się zrobić, co się da,
01:57
to make more people comfortable
with the uncomfortable,
with the uncomfortable,
40
105958
3524
żeby oswoić ludzi z czymś niekomfortowym.
02:01
and grief is so uncomfortable.
41
109506
2134
A żałoba jest bardzo niekomfortowa.
02:04
It's so uncomfortable,
especially if it's someone else's grief.
especially if it's someone else's grief.
42
112014
3817
szczególnie gdy chodzi o cudzą żałobę.
02:09
So part of that work is this group
that I started with my friend Moe,
that I started with my friend Moe,
43
117323
4222
Częścią mojej pracy
jest prowadzenie grupy,
jest prowadzenie grupy,
którą założyłam z Moe, także wdową.
02:13
who is also a widow;
44
121569
1222
02:14
we call it the Hot Young Widows Club.
45
122815
2535
Nazywamy to Klubem Gorących Młodych Wdów.
02:17
(Laughter)
46
125374
1374
(Śmiech)
02:18
And it's real, we have membership cards
47
126772
2475
On naprawdę istnieje,
mamy karty członkowskie
mamy karty członkowskie
02:21
and T-shirts.
48
129271
1373
i koszulki.
02:23
And when your person dies,
your husband, wife, girlfriend, boyfriend,
your husband, wife, girlfriend, boyfriend,
49
131272
3680
Gdy ktoś bliski umiera, mąż,
żona, dziewczyna, chłopak,
żona, dziewczyna, chłopak,
02:26
literally don't care if you were married,
50
134976
1991
ze ślubem czy bez,
02:28
your friends and your family
are just going to look around
are just going to look around
51
136991
2751
przyjaciele i rodzina zaczną się rozglądać
02:31
through friends of friends
of friends of friends
of friends of friends
52
139766
2356
po znajomych bliższych i dalszych,
02:34
until they find someone
who's gone through something similar,
who's gone through something similar,
53
142146
2864
aż wreszcie znajdą kogoś
z podobnym doświadczeniem.
z podobnym doświadczeniem.
02:37
and then they'll push you
towards each other
towards each other
54
145034
2361
A wtedy popchną was ku sobie,
02:39
so you can talk amongst yourselves
and not get your sad on other people.
and not get your sad on other people.
55
147419
4367
żebyście mogli pogadać
i nie wylewać żali na innych.
i nie wylewać żali na innych.
02:43
(Laughter)
56
151810
2159
(Śmiech)
02:45
So that's what we do.
57
153993
1401
Tak robimy.
02:47
It's just a series of small groups,
58
155418
3492
Jest wiele małych grup,
02:50
where men, women, gay, straight,
married, partnered,
married, partnered,
59
158934
3549
gdzie mężczyźni, kobiety, homoseksualni,
heteroseksualni, ze ślubem czy bez,
heteroseksualni, ze ślubem czy bez,
02:54
can talk about their dead person,
60
162507
4269
mogą porozmawiać o osobach, które odeszły.
02:58
and say the things
61
166800
1246
Mówią o różnych rzeczach.
03:00
that the other people in their lives
aren't ready or willing to hear yet.
aren't ready or willing to hear yet.
62
168070
3719
Takich, na które może
nie wszyscy są jeszcze gotowi.
nie wszyscy są jeszcze gotowi.
03:03
Huge range of conversations.
63
171813
2478
Cały wachlarz tematów.
03:06
Like, "My husband died two weeks ago,
64
174315
1788
"Mój mąż zmarł dwa tygodnie temu,
03:08
I can't stop thinking
about sex, is that normal?"
about sex, is that normal?"
65
176127
2318
a ja nie mogę przestać myśleć
o seksie. Czy to normalne?".
o seksie. Czy to normalne?".
03:10
Yeah.
66
178469
1154
Oczywiście.
03:11
"What if it's one
of the Property Brothers?"
of the Property Brothers?"
67
179647
2049
"A co jeśli myślę o jednym
z tych Property Brothers?".
z tych Property Brothers?".
03:13
Less normal, but I'll accept it.
68
181720
1546
To już mniej normalne, ale do przyjęcia.
03:15
(Laughter)
69
183290
3134
(Śmiech)
03:18
Things like, "Look, when I'm out in public
and I see old people holding hands,
and I see old people holding hands,
70
186910
3841
"Gdy jestem w parku i widzę staruszków
trzymających się za ręce,
trzymających się za ręce,
03:22
couples who have clearly
been together for decades,
been together for decades,
71
190775
2586
pary, które są razem od dziesięcioleci...
03:25
and then I look at them and I imagine
72
193385
2327
Patrzę na nich i wyobrażam sobie,
03:27
all of the things they've been
through together,
through together,
73
195736
2246
ile razem przeżyli.
03:30
the good things, the bad things,
74
198006
1539
Widzę dobre i złe chwile,
03:31
the arguments they've had
over who should take out the trash ...
over who should take out the trash ...
75
199569
3071
kłótnie o wynoszenie śmieci...
03:34
I just find my heart filled with rage."
76
202664
3032
Po prostu krew mnie zalewa".
03:37
(Laughter)
77
205720
1001
(Śmiech)
03:38
And that example is personal to me.
78
206745
1807
To bardzo osobisty przykład.
03:42
Most of the conversations
that we have in the group
that we have in the group
79
210077
3151
Większość rozmów,
które prowadzimy w grupie,
które prowadzimy w grupie,
03:45
can and will just stay amongst ourselves,
80
213252
1977
jest i po prostu zostanie między nami.
03:47
but there are things that we talk about
81
215253
1919
Jednak poruszamy też pewne tematy,
03:49
that the rest of the world --
the world that is grief-adjacent
the world that is grief-adjacent
82
217196
3183
które dla reszty świata,
tego świata obok żałobników,
tego świata obok żałobników,
03:52
but not yet grief-stricken --
83
220403
1514
ale nie dotkniętego żałobą,
03:53
could really benefit from hearing.
84
221941
1906
naprawdę mogłyby być interesujące.
03:55
And if you can't tell,
85
223871
1278
Jeśli ktoś nie zauważył,
03:57
I'm only interested in / capable
of unscientific studies,
of unscientific studies,
86
225173
4380
interesują mnie i zajmują
tylko badania nienaukowe.
tylko badania nienaukowe.
04:01
so what I did was go to
The Hot Young Widows Club
The Hot Young Widows Club
87
229577
2374
Poszłam do Klubu Gorących Młodych Wdów
04:03
and say, "Hello, friends, remember
when your person died?" They did.
when your person died?" They did.
88
231975
4610
i zapytałam: "Cześć, pamiętacie,
kiedy zmarł wam ktoś bliski?" Pamiętały.
kiedy zmarł wam ktoś bliski?" Pamiętały.
04:08
"Do you remember all the things
people said to you?"
people said to you?"
89
236609
2485
"Pamiętacie, co wam wtedy mówili?".
04:11
"Oh, yeah."
90
239118
1171
"O, tak".
04:12
"Which ones did you hate the most?"
91
240313
1763
"Co było najgorsze?".
04:14
I got a lot of comments, lot of answers,
people say a lot of things,
people say a lot of things,
92
242100
3207
Padło dużo komentarzy, wiele odpowiedzi.
04:17
but two rose to the top pretty quickly.
93
245331
2600
Jednak trzy były najczęstsze.
04:20
"Moving on."
94
248990
1150
"Zamknij ten rozdział".
04:23
Now, since 2014,
95
251561
2610
Od 2014 roku
04:26
I will tell you I have remarried
a very handsome man named Matthew,
a very handsome man named Matthew,
96
254195
4048
wyszłam za mąż ponownie,
za przystojniaka imieniem Matthew,
za przystojniaka imieniem Matthew,
04:30
we have four children
in our blended family,
in our blended family,
97
258267
3103
z którym mamy czwórkę dzieci
w naszej połączonej rodzinie.
w naszej połączonej rodzinie.
04:33
we live in the suburbs
of Minneapolis, Minnesota, USA.
of Minneapolis, Minnesota, USA.
98
261394
3493
Mieszkamy na przedmieściach
Minneapolis, w Minnesocie, USA.
Minneapolis, w Minnesocie, USA.
04:36
We have a rescue dog.
99
264911
1420
Adoptowaliśmy psa.
04:38
(Laughter)
100
266355
1307
(Śmiech)
04:39
I drive a minivan,
101
267686
1412
Jeżdżę minivanem,
04:41
like the kind where doors open
and I don't even touch them.
and I don't even touch them.
102
269122
2816
w którym drzwi otwierają się same
i nie muszę ich dotykać.
i nie muszę ich dotykać.
04:43
(Laughter)
103
271962
1184
(Śmiech)
04:45
Like, by any "mezhure," life is good.
104
273170
3193
Pod każdym "wzglołdem" życie mam dobre.
04:48
I've also never said "mezhure,"
I've never once said it that way.
I've never once said it that way.
105
276387
3072
Nigdy dotąd nie wypowiedziałam
słowa "wzgląd" w ten sposób.
słowa "wzgląd" w ten sposób.
04:51
(Laughter)
106
279483
5279
(Śmiech)
04:56
I don't know where that came from.
107
284786
1651
Nie wiem, skąd mi się to wzięło.
04:58
(Laughter)
108
286461
1761
(Śmiech)
05:00
I've never heard
anyone else say it that way.
anyone else say it that way.
109
288246
2275
Nigdy nie słyszałam, żeby ktoś tak mówił.
05:02
It looks like it should be said that way,
110
290545
1977
Może tak to powinno się wymawiać,
05:04
and that's why the English
language is trash, so ...
language is trash, so ...
111
292546
2557
w końcu język angielski
jest nieobliczalny...
jest nieobliczalny...
05:07
(Laughter)
112
295127
1054
(Śmiech)
05:08
So impressed with anyone
who, like, speaks it
who, like, speaks it
113
296205
2126
Jestem pod wrażeniem każdego,
kto nim się posługuje
kto nim się posługuje
05:10
in addition to a language
that makes sense -- good job.
that makes sense -- good job.
114
298355
2873
zaraz obok języka
mającego sens, dobra robota.
mającego sens, dobra robota.
05:13
(Laughter)
115
301252
1992
(Śmiech)
05:15
But by any measure ...
116
303268
1436
Ale pod każdym względem...
05:16
(Laughter)
117
304728
1500
(Śmiech)
05:18
By any measure, life is really,
really good, but I haven't "moved on."
really good, but I haven't "moved on."
118
306252
5150
Pod każdym względem mam dobre życie,
ale nie zamknęłam poprzedniego rozdziału.
ale nie zamknęłam poprzedniego rozdziału.
05:24
I haven't moved on,
and I hate that phrase so much,
and I hate that phrase so much,
119
312085
3024
Nie zamknęłam rozdziału,
tak bardzo nienawidzę tego powiedzenia
tak bardzo nienawidzę tego powiedzenia
05:27
and I understand why other people do.
120
315133
1791
i doskonale rozumiem,
czemu inni też go nienawidzą.
czemu inni też go nienawidzą.
05:28
Because what it says
121
316948
1150
Bo to znaczy, że życie, śmierć
i miłość Arona były tylko chwilami,
i miłość Arona były tylko chwilami,
05:30
is that Aaron's life and death
and love are just moments
and love are just moments
122
318122
4588
05:34
that I can leave behind me --
and that I probably should.
and that I probably should.
123
322734
3803
które mogę zostawić w przeszłości,
że zapewne powinnam to zrobić.
że zapewne powinnam to zrobić.
05:38
And when I talk about Aaron,
I slip so easily into the present tense,
I slip so easily into the present tense,
124
326561
4230
Gdy mówię o Aronie, bardzo często
używam czasu teraźniejszego.
używam czasu teraźniejszego.
05:42
and I've always thought
that made we weird.
that made we weird.
125
330815
2556
Zawsze myślałam, że to dziwne.
05:45
And then I noticed that everybody does it.
126
333395
2424
Później zauważyłam, że każdy tak robi.
05:48
And it's not because we are in denial
or because we're forgetful,
or because we're forgetful,
127
336595
4167
Nie dlatego, że temu zaprzeczamy,
czy jesteśmy zapominalscy,
czy jesteśmy zapominalscy,
05:52
it's because the people
we love, who we've lost,
we love, who we've lost,
128
340786
2261
ale dlatego że ci, których
kochaliśmy i straciliśmy
kochaliśmy i straciliśmy
05:55
are still so present for us.
129
343071
2158
są nadal dla nas obecni.
05:58
So, when I say, "Oh, Aaron is ..."
130
346800
2600
Jeśli mówię: "Aron jest..."
06:02
It's because Aaron still is.
131
350276
2245
to dlatego, że on nadal jest.
06:05
And it's not in the way
that he was before,
that he was before,
132
353831
2040
Nie w sposób, w który był wcześniej,
06:07
which was much better,
133
355895
1183
co było zdecydowanie lepsze,
06:09
and it's not in the way that churchy
people try to tell me that he would be.
people try to tell me that he would be.
134
357102
3642
ani na sposób, jaki próbują
mi wmawiać dewoci.
mi wmawiać dewoci.
06:12
It's just that he's indelible,
135
360768
3679
Nie da się go wymazać,
06:17
and so he is present for me.
136
365411
2636
on jest dla mnie obecny.
06:20
Here,
137
368610
1150
Tutaj,
06:21
he's present for me in the work that I do,
138
369784
2259
jest dla mnie obecny
we wszystkim, co robię.
we wszystkim, co robię.
06:24
in the child that we had together,
139
372067
2608
W naszym wspólnym dziecku,
06:26
in these three other children I'm raising,
140
374699
2055
trójce innych, które wychowuję,
06:28
who never met him,
who share none of his DNA,
who share none of his DNA,
141
376778
2786
które nigdy go nie spotkały,
w których nie płynie jego krew,
w których nie płynie jego krew,
06:31
but who are only in my life
because I had Aaron
because I had Aaron
142
379588
3865
które są w moim życiu
właśnie dlatego, że miałam Arona
właśnie dlatego, że miałam Arona
06:35
and because I lost Aaron.
143
383477
1666
i dlatego, że go straciłam.
06:38
He's present in my marriage to Matthew,
144
386302
2351
Jest obecny w moim małżeństwie z Matthew
06:40
because Aaron's life and love and death
145
388677
3205
bo to życie, miłość i śmierć Arona
06:43
made me the person
that Matthew wanted to marry.
that Matthew wanted to marry.
146
391906
2666
zmieniły mnie w kogoś,
kogo Matthew chciał poślubić.
kogo Matthew chciał poślubić.
06:46
So I've not moved on from Aaron,
147
394596
4233
Aron nie został w przeszłości,
on wciąż jest ze mną.
on wciąż jest ze mną.
06:50
I've moved forward with him.
148
398853
2841
Ja idę z nim dalej.
06:56
(Applause)
149
404925
5649
(Brawa)
07:02
We spread Aaron's ashes
in his favorite river in Minnesota,
in his favorite river in Minnesota,
150
410995
4667
Rozsypaliśmy prochy Arona
nad jego ulubioną rzeką w Minnesocie.
nad jego ulubioną rzeką w Minnesocie.
07:07
and when the bag was empty --
151
415686
1507
Gdy torba była już pusta,
07:09
because when you're cremated,
you fit into a plastic bag --
you fit into a plastic bag --
152
417217
4721
bo po kremacji człowiek
mieści się w plastikowej torbie,
mieści się w plastikowej torbie,
07:13
there were still ashes
stuck to my fingers.
stuck to my fingers.
153
421962
2920
miałam jego prochy na palcach.
07:16
And I could have just put my hands
in the water and rinsed them,
in the water and rinsed them,
154
424906
3087
Mogłam włożyć je do wody i opłukać,
07:20
but instead, I licked my hands clean,
155
428017
2806
jednak zamiast tego oblizałam palce.
07:23
because I was so afraid of losing more
than I had already lost,
than I had already lost,
156
431617
3722
Tak bardzo nie chciałam utracić go
jeszcze bardziej, niż straciłam.
jeszcze bardziej, niż straciłam.
07:27
and I was so desperate to make sure
that he would always be a part of me.
that he would always be a part of me.
157
435363
4063
Tak desperacko chciałam,
żeby na zawsze był częścią mnie.
żeby na zawsze był częścią mnie.
07:32
But of course he would be.
158
440371
1733
Oczywiście, że będzie.
07:34
Because when you watch your person
fill himself with poison for three years,
fill himself with poison for three years,
159
442878
4461
Gdy patrzy się na ukochaną osobę,
która zażywa truciznę przez trzy lata,
która zażywa truciznę przez trzy lata,
07:39
just so he can stay alive
a little bit longer with you,
a little bit longer with you,
160
447363
2660
tylko po to, żeby żyć
z tobą odrobinę dłużej,
z tobą odrobinę dłużej,
07:42
that stays with you.
161
450047
1744
to z tobą zostaje.
07:45
When you watch him fade from the healthy
person he was the night you met
person he was the night you met
162
453196
4650
Gdy patrzysz, jak zdrowa osoba
zamienia się we wrak,
zamienia się we wrak,
07:49
to nothing, that stays with you.
163
457870
1583
to z tobą zostaje.
07:51
When you watch your son,
who isn't even two years old yet,
who isn't even two years old yet,
164
459477
2837
Gdy patrzysz na syna,
który nie ma nawet dwóch lat,
który nie ma nawet dwóch lat,
07:54
walk up to his father's bed
on the last day of his life,
on the last day of his life,
165
462338
2691
który podchodzi do łóżka ojca
ostatniego dnia jego życia,
ostatniego dnia jego życia,
07:57
like he knows what's coming
in a few hours,
in a few hours,
166
465053
2270
jak by wiedział,
co nastąpi za kilka godzin,
co nastąpi za kilka godzin,
07:59
and say, "I love you. All done. Bye, bye."
167
467347
5016
i mówi: "Kocham cię.
Wszystko załatwione. Pa, pa".
Wszystko załatwione. Pa, pa".
08:05
That stays with you.
168
473776
1975
To z tobą zostaje.
08:09
Just like when you fall in love,
finally, like really fall in love
finally, like really fall in love
169
477347
4690
Tak samo jak moment, w którym
naprawdę się zakochujesz
naprawdę się zakochujesz
08:14
with someone who gets you and sees you
170
482061
2342
w kimś, kto cię rozumie.
08:16
and you even see, "Oh, my God,
I've been wrong this entire time.
I've been wrong this entire time.
171
484427
3097
Gdy myślisz sobie: "O mój Boże.
Przez cały czas byłam w błędzie.
Przez cały czas byłam w błędzie.
08:19
Love is not a contest
or a reality show -- it's so quiet,
or a reality show -- it's so quiet,
172
487548
4784
Miłość to nie konkurs, czy reality show.
08:24
it's this invisible thread of calm
that connects the two of us
that connects the two of us
173
492356
3689
To cicha, niewidzialna nić,
która nas łączy,
która nas łączy,
08:28
even when everything is chaos,
174
496069
1768
nawet gdy wokół panuje chaos.
08:29
when things are falling apart,
even when he's gone."
even when he's gone."
175
497861
2926
Nawet gdy wszystko się rozpada,
nawet gdy go nie ma".
nawet gdy go nie ma".
08:34
That stays with you.
176
502474
2269
To z tobą zostaje.
08:38
We used to do this thing --
177
506958
1371
Robiliśmy coś takiego...
08:40
because my hands are always
freezing and he's so warm,
freezing and he's so warm,
178
508353
2635
miałam zawsze lodowate ręce,
a on był taki ciepły,
a on był taki ciepły,
08:43
where I would take my ice-cold hands
and shove them up his shirt ...
and shove them up his shirt ...
179
511012
3412
więc wkładałam je mu pod koszulkę...
08:46
press them against his hot bod.
180
514886
2009
przyciskałam do jego gorącego ciała.
08:48
(Laughter)
181
516919
2063
(Śmiech)
08:51
And he hated it so much,
182
519405
2515
On tego nie znosił.
08:53
(Laughter)
183
521944
1021
(Śmiech)
08:54
but he loved me,
184
522989
1358
ale mnie kochał.
08:56
and after he died,
I laid in bed with Aaron
I laid in bed with Aaron
185
524371
4857
Kiedy umarł, leżałam z nim w łóżku.
09:01
and I put my hands underneath him
186
529252
2404
Wsunęłam ręce pod niego
09:05
and I felt his warmth.
187
533355
2490
i poczułam ciepło.
09:10
And I can't even tell you
if my hands were cold,
if my hands were cold,
188
538374
3507
Nie wiem, czy miałam wtedy zimne ręce,
09:13
but I can tell you
189
541905
1556
ale wiedziałam,
09:15
that I knew it was the last time
I would ever do that.
I would ever do that.
190
543485
2928
że robię tak po raz ostatni.
09:20
And that that memory
is always going to be sad.
is always going to be sad.
191
548209
3200
To wspomnienie zawsze będzie smutne.
09:23
That memory will always hurt.
192
551733
1933
To wspomnienie zawsze zaboli.
09:26
Even when I'm 600 years old
and I'm just a hologram.
and I'm just a hologram.
193
554051
2844
Nawet jeśli będę miała 600 lat
i będę tylko hologramem.
i będę tylko hologramem.
09:28
(Laughter)
194
556919
2277
(Śmiech)
09:32
Just like the memory of meeting him
is always going to make me laugh.
is always going to make me laugh.
195
560204
5693
Tak samo jak myśl o naszym
pierwszym spotkaniu wywoła uśmiech.
pierwszym spotkaniu wywoła uśmiech.
09:39
Grief doesn't happen in this vacuum,
196
567860
1794
Żałoba przychodzi razem z pustką
09:41
it happens alongside of and mixed in
with all of these other emotions.
with all of these other emotions.
197
569678
6468
i jest mieszanką wielu różnych emocji.
09:50
So, I met Matthew, my current husband --
198
578024
4548
Poznałam Matthew,
mojego obecnego męża,
mojego obecnego męża,
09:54
who doesn't love that title,
199
582596
1872
który nie lubi, gdy go tak nazywam,
09:56
(Laughter)
200
584492
3778
(Śmiech)
10:00
but it's so accurate.
201
588713
1476
chociaż to takie akuratne.
10:02
(Laughter)
202
590213
2610
(Śmiech)
10:05
I met Matthew, and ...
203
593935
2348
Poznałam Matthew i...
10:09
there was this audible sigh of relief
among the people who love me,
among the people who love me,
204
597577
3331
słychać było głośne
westchnienie ulgi moich bliskich,
westchnienie ulgi moich bliskich,
10:12
like, "It's over!
205
600932
2422
coś jak: "To koniec!
10:16
She did it.
206
604680
1150
Udało jej się.
10:19
She got a happy ending,
we can all go home.
we can all go home.
207
607069
2468
Ma swoje szczęśliwe zakończenie,
możemy iść do domu.
możemy iść do domu.
10:21
And we did good."
208
609561
2001
Dobrze się spisaliśmy".
10:23
And that narrative
is so appealing even to me,
is so appealing even to me,
209
611586
3023
Taki scenariusz jest bardzo kuszący,
nawet dla mnie,
nawet dla mnie,
10:26
and I thought maybe
I had gotten that, too, but I didn't.
I had gotten that, too, but I didn't.
210
614633
3842
myślałam, że może faktycznie
mi się udało, ale nie.
mi się udało, ale nie.
10:30
I got another chapter.
211
618499
2538
To był nowy rozdział w życiu.
10:33
And it's such a good chapter --
I love you, honey --
I love you, honey --
212
621061
3945
To bardzo dobry rozdział,
kocham cię kochanie,
kocham cię kochanie,
10:37
it's such a good chapter.
213
625030
1745
to bardzo dobry rozdział.
10:39
But especially at the beginning,
it was like an alternate universe,
it was like an alternate universe,
214
627419
3861
Szczególnie na początku
byłam w zupełnie innej rzeczywistości
byłam w zupełnie innej rzeczywistości
10:43
or one of those old "choose your
own adventure" books from the '80s
own adventure" books from the '80s
215
631304
3158
lub jak w książkach z lat 80.
"wybierz własną przygodę",
"wybierz własną przygodę",
10:46
where there are two parallel plot lines.
216
634486
1928
gdzie były dwie podobne fabuły.
10:48
So I opened my heart to Matthew,
217
636438
1594
Otworzyłam serce dla Matthew,
10:50
and my brain was like,
"Would you like to think about Aaron?
"Would you like to think about Aaron?
218
638056
3764
a mój mózg na to:
"A może pomyślisz o Aronie?
"A może pomyślisz o Aronie?
10:54
Like, the past, the present, future,
just get in there," and I did.
just get in there," and I did.
219
642409
4000
O przeszłości, teraźniejszości,
przyszłości, no pomyśl." Zrobiłam to.
przyszłości, no pomyśl." Zrobiłam to.
10:59
And all of a sudden,
those two plots were unfurling at once,
those two plots were unfurling at once,
220
647052
3089
Nagle dwie fabuły się rozeszły.
11:02
and falling in love with Matthew
really helped me realize the enormity
really helped me realize the enormity
221
650165
3587
Zakochanie w Matthew pomogło mi
zrozumieć ogrom tego,
zrozumieć ogrom tego,
11:05
of what I lost when Aaron died.
222
653776
2066
co straciłam, gdy odszedł Aron.
11:09
And just as importantly,
223
657680
1163
I co równie ważne,
11:10
it helped me realize
that my love for Aaron
that my love for Aaron
224
658867
3750
pomogło mi zrozumieć, że miłość do Arona,
11:14
and my grief for Aaron,
225
662641
2111
żałoba po Aronie,
11:16
and my love for Matthew,
are not opposing forces.
are not opposing forces.
226
664776
4531
miłość do Matthew
nie są przeciwnymi siłami.
nie są przeciwnymi siłami.
11:22
They are just strands to the same thread.
227
670680
2800
Są nitkami tego samego wątku.
11:26
They're the same stuff.
228
674111
1533
Są tym samym.
11:30
I'm ... what would my parents say?
229
678000
3246
Co by powiedzieli moi rodzice?
11:33
I'm not special.
230
681270
1539
Że nie jestem wyjątkowa.
11:35
(Laughter)
231
683645
1015
(Śmiech)
11:36
They had four kids,
they were like ... frankly.
they were like ... frankly.
232
684684
2536
Mają czwórkę dzieci, byli szczerzy.
11:39
(Laughter)
233
687244
1785
(Śmiech)
11:41
But I'm not, I'm not special.
234
689053
1768
Nie jestem, nie jestem wyjątkowa.
11:42
I know that, I'm fully aware
235
690845
2058
Wiem o tym, mam tego pełną świadomość,
11:44
that all day, every day,
all around the world,
all around the world,
236
692927
2507
że cały czas, codziennie, na całym świecie
11:47
terrible things are happening.
237
695458
1778
dzieją się złe rzeczy.
11:49
All the time.
238
697260
1151
Cały czas.
11:50
Like I said, fun person.
239
698435
1745
Jak już mówiłam, jest zabawnie.
11:52
But terrible things are happening,
240
700204
2486
Jednak złe rzeczy się zdarzają,
11:54
people are experiencing deeply formative
and traumatic losses every day.
and traumatic losses every day.
241
702714
6394
ludzie doświadczają ogromnych
i traumatycznych strat każdego dnia.
i traumatycznych strat każdego dnia.
12:01
And as part of my job,
242
709132
2588
Jako część mojej pracy
12:03
this weird podcast that I have,
243
711744
1682
prowadzę ten dziwny podcast,
12:05
I sometimes talk to people
244
713450
1248
w którym czasem rozmawiam z ludźmi
12:06
about the worst thing
that's ever happened to them.
that's ever happened to them.
245
714722
2984
o tym, co najgorszego
spotkało ich w życiu.
spotkało ich w życiu.
12:09
And sometimes, that's the loss
of someone they love,
of someone they love,
246
717730
3031
Czasem to utrata kogoś, kogo kochali
12:12
sometimes days ago or weeks ago,
years ago, even decades ago.
years ago, even decades ago.
247
720785
4690
kilka dni, tygodni, lat, dekad temu.
12:18
And these people that I interview,
248
726373
2530
Ludzie, z którymi prowadzę wywiad,
12:20
they haven't closed themselves
around this loss
around this loss
249
728927
2308
nie zamykają się wokół tej straty,
12:23
and made it the center of their lives.
250
731259
2350
ona nie jest w centrum ich życia.
12:25
They've lived, their worlds
have kept spinning.
have kept spinning.
251
733911
4301
Oni żyją dalej, ich świat się nadal kręci.
12:31
But they're talking to me,
a total stranger,
a total stranger,
252
739478
3142
Rozmawiają ze mną, osobą nieznajomą,
12:34
about the person they love who has died,
253
742644
1935
o tych, których kochali, którzy odeszli,
12:36
because these are the experiences
254
744603
3140
dlatego, że te doświadczenia
12:39
that mark us and make us
just as much as the joyful ones.
just as much as the joyful ones.
255
747767
5087
zostają w nas tak samo, jak te dobre.
12:45
And just as permanently.
256
753355
1857
Tak samo trwale.
12:48
Long after you get your last sympathy card
257
756895
2571
Na długo po ostatnich kondolencjach
12:51
or your last hot dish.
258
759490
1467
czy ostatnim ciepłym posiłku.
12:53
Like, we don't look
at the people around us
at the people around us
259
761546
2031
Gdy ludzie wokół nas
przeżywają szczęście i cuda,
przeżywają szczęście i cuda,
12:55
experiencing life's joys and wonders
and tell them to "move on," do we?
and tell them to "move on," do we?
260
763601
4499
nie mówimy im:
"zamknij ten rozdział, żyj dalej".
"zamknij ten rozdział, żyj dalej".
13:00
We don't send a card that's like,
"Congratulations on your beautiful baby,"
"Congratulations on your beautiful baby,"
261
768124
3556
Nie wysyłamy gratulacji
z okazji narodzin dziecka,
z okazji narodzin dziecka,
13:03
and then, five years later, think like,
"Another birthday party? Get over it."
"Another birthday party? Get over it."
262
771704
3691
żeby pięć lat później myśleć sobie:
"Kolejne urodziny? Dajcie sobie spokój".
"Kolejne urodziny? Dajcie sobie spokój".
13:07
(Laughter)
263
775419
1666
(Śmiech)
13:09
Yeah, we get it, he's five.
264
777109
1659
Tak, wiemy, on ma pięć lat.
13:10
(Laughter)
265
778792
1428
(Śmiech)
13:12
Wow.
266
780244
1174
Super.
13:13
(Laughter)
267
781442
1150
(Śmiech)
13:16
But grief is kind of one of those things,
268
784148
2016
Ale rozpacz to podobna rzecz
13:18
like, falling in love or having a baby
or watching "The Wire" on HBO,
or watching "The Wire" on HBO,
269
786188
3779
jak zakochanie, narodziny dziecka,
czy oglądanie "Prawa Ulicy" na HBO.
czy oglądanie "Prawa Ulicy" na HBO.
13:21
where you don't get it
until you get it, until you do it.
until you get it, until you do it.
270
789991
4082
Nie pojmiesz tego,
dopóki tego nie przeżywasz.
dopóki tego nie przeżywasz.
13:27
And once you do it,
once it's your love or your baby,
once it's your love or your baby,
271
795219
5303
Gdy to ci się przytrafi,
jeśli to twoja miłość lub dziecko,
jeśli to twoja miłość lub dziecko,
13:32
once it's your grief
and your front row at the funeral,
and your front row at the funeral,
272
800546
5190
kiedy to twoja żałoba, gdy siedzisz
w pierwszym rzędzie na pogrzebie,
w pierwszym rzędzie na pogrzebie,
13:37
you get it.
273
805760
1150
wtedy rozumiesz.
13:39
You understand what you're experiencing
is not a moment in time,
is not a moment in time,
274
807315
4136
Rozumiesz że to, czego
doświadczasz nie jest chwilą,
doświadczasz nie jest chwilą,
13:43
it's not a bone that will reset,
275
811475
1942
to nie kość, która się zrośnie,
13:45
but that you've been touched
by something chronic.
by something chronic.
276
813441
2866
tylko coś chronicznego.
13:48
Something incurable.
277
816919
1198
Coś nieuleczalnego.
13:50
It's not fatal, but sometimes
grief feels like it could be.
grief feels like it could be.
278
818141
2856
To nie koniec życia,
mimo że się tak może wydawać.
mimo że się tak może wydawać.
13:55
And if we can't prevent it in one another,
279
823269
3579
A skoro nie da się się przed tym uchronić,
13:58
what can we do?
280
826872
1317
to co można zrobić?
14:02
What can we do other than try
to remind one another
to remind one another
281
830554
4320
Co innego można zrobić
poza przypomnieniem sobie,
poza przypomnieniem sobie,
14:06
that some things can't be fixed,
282
834898
2706
że pewne zdarzenia są nieuchronne,
14:10
and not all wounds are meant to heal?
283
838136
3182
i że nie wszystkie rany się wyleczą?
14:14
We need each other to remember,
284
842493
3191
Potrzebujemy siebie, żeby pamiętać,
14:17
to help each other remember,
285
845708
1762
pomóc sobie pamiętać.
14:19
that grief is this multitasking emotion.
286
847494
2769
Pamiętać, że rozpacz jest
wielowymiarowym uczuciem.
wielowymiarowym uczuciem.
14:22
That you can and will be sad, and happy;
you'll be grieving, and able to love
you'll be grieving, and able to love
287
850287
5797
Że będziemy smutni, szczęśliwi,
zrozpaczeni, ale też będziemy mogli kochać
zrozpaczeni, ale też będziemy mogli kochać
14:28
in the same year or week, the same breath.
288
856108
3239
w tym samym tygodniu, roku, oddechu.
14:32
We need to remember that a grieving person
is going to laugh again and smile again.
is going to laugh again and smile again.
289
860982
5722
Pamiętajmy, że osoba w żałobie
kiedyś się zaśmieje, czy uśmiechnie.
kiedyś się zaśmieje, czy uśmiechnie.
14:39
If they're lucky,
they'll even find love again.
they'll even find love again.
290
867498
3200
Jeśli ma na tyle szczęścia,
to znajdzie nową miłość.
to znajdzie nową miłość.
14:43
But yes, absolutely,
they're going to move forward.
they're going to move forward.
291
871697
3466
Owszem, te osoby żyją dalej.
14:48
But that doesn't mean
that they've moved on.
that they've moved on.
292
876071
3000
Ale to nie znaczy,
że zamknęły poprzedni rozdział.
że zamknęły poprzedni rozdział.
14:52
Thank you.
293
880253
1159
Dziękuję.
14:53
(Applause)
294
881436
6642
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Nora McInerny - Author, podcast hostNora McInerny makes a living talking to people about life's hardest moments.
Why you should listen
Nora McInerny speaks from experience and empathy, having lost her second baby, her father and her husband over the course of six weeks at age 31. She is the best-selling author of the memoir It’s Okay To Laugh, Crying Is Cool Too, the host of the award-winning podcast "Terrible, Thanks for Asking" and the founder of the nonprofit Still Kickin. She contributes words to Elle, Cosmopolitan, Buzzfeed, Time, Slate and Vox, where she's often tapped for her essays highlighting the emotional landscape and humor in complex topics, like the financial impacts of healthcare and grief in a digital age.
McInerny is a master storyteller known for her dedication to bringing heart and levity to the difficult and uncomfortable conversations most of us try to avoid, and also for being very tall. She was voted "Most Humorous" by the Annunciation Catholic School Class of 1998.
Nora McInerny | Speaker | TED.com