TEDxSnoIsleLibraries
Bill Bernat: How to connect with depressed friends
Bill Bernat: Jak porozumiewać się z przyjaciółmi z depresją
Filmed:
Readability: 3.7
1,714,661 views
Chcesz porozumieć się z przyjacielem z depresją, ale nie jesteś pewien, jak to zrobić? Komik i gawędziarz Bill Bernat ma kilka sugestii. Dowiedz się, co robić, a czego nie, rozmawiając z ludźmi żyjącymi z depresją - a następną rozmowę przeprowadzisz z klasą i odrobiną humoru.
Bill Bernat - Mental health awareness advocate
Bill Bernat is a recovering addict living with bipolar condition who advocates for mental health awareness through speaking, comedy and storytelling. Full bio
Bill Bernat is a recovering addict living with bipolar condition who advocates for mental health awareness through speaking, comedy and storytelling. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Bardziej niż inne, podniosła mnie na duchu
rozmowa z pewną kobietą,
rozmowa z pewną kobietą,
00:12
The one conversation that uplifted me
more than any other in my life
more than any other in my life
0
690
5791
00:18
was with a woman who told me
1
6505
2420
00:20
how, a few days earlier,
2
8949
1745
która kilka dni wcześniej
00:22
she drove her Jeep Wrangler
to the edge of the Grand Canyon
to the edge of the Grand Canyon
3
10718
4105
podjechała dżipem
do krawędzi Wielkiego Kanionu
do krawędzi Wielkiego Kanionu
00:26
and sat there, revving the engine,
4
14847
2757
i dłuższy czas grzała silnik,
myśląc, czy wjechać w przepaść.
myśląc, czy wjechać w przepaść.
00:29
thinking about driving over.
5
17628
1737
Choć mam silną fobię społeczną,
00:32
Even though I had severe social anxiety,
6
20655
2722
00:35
in that conversation,
I was totally at ease.
I was totally at ease.
7
23401
2634
podczas tej rozmowy
byłem zupełnie spokojny.
byłem zupełnie spokojny.
00:38
(Laughter)
8
26059
1501
(Śmiech)
00:39
She told me what was going on in her life
9
27584
2683
Opowiedziała mi, co działo się w jej życiu
w czasie poprzedzającym to zdarzenie.
w czasie poprzedzającym to zdarzenie.
00:42
in the days and months leading up,
10
30291
2302
O czym myślała dokładnie w tym momencie.
00:44
what her thoughts were
at that exact moment,
at that exact moment,
11
32617
2232
00:46
why she wanted to die,
12
34873
1489
Dlaczego chciała się zabić
i dlaczego tego nie zrobiła.
i dlaczego tego nie zrobiła.
00:48
and why she didn't do it.
13
36386
1245
Kiwaliśmy głowami z pół-uśmiechem.
00:50
We nodded and half-smiled,
14
38271
2782
Potem była moja kolej, żeby opowiedzieć
o drodze do stolika w jadalni
o drodze do stolika w jadalni
00:53
and then it was my turn
to talk about my journey
to talk about my journey
15
41077
2624
00:55
to a dining table
in the hygienic community area
in the hygienic community area
16
43725
4646
w części wspólnej oddziału
dla chorych psychicznie
dla chorych psychicznie
01:00
of the mental health wing
of a mountain-town hospital.
of a mountain-town hospital.
17
48395
3496
w szpitalu.
Wziąłem za dużo tabletek nasennych
i gdy mnie odratowali,
i gdy mnie odratowali,
01:04
I took too many sleeping pills,
18
52503
1517
01:06
and after they treated me for that,
19
54044
1706
01:07
they were like, "Hey, we would love it
if you would be our guest
if you would be our guest
20
55774
5831
powiedzieli: "Byłoby świetnie,
gdybyś został gościem naszego
oddziału dla chorych psychicznie".
oddziału dla chorych psychicznie".
01:13
in the psych ward."
21
61629
1494
01:15
(Laughter)
22
63147
4873
(Śmiech)
01:20
We joked that her suicide
would have made a way better postcard.
would have made a way better postcard.
23
68597
5047
Żartowaliśmy, że jej samobójstwo
lepiej nadawałoby się na pocztówkę.
lepiej nadawałoby się na pocztówkę.
01:25
(Laughter)
24
73668
1058
Znaleźliśmy wspólny język.
01:26
We talked shop.
25
74750
1384
01:28
(Laughter)
26
76448
1422
Pozwoliła mi być w głębokiej depresji,
01:29
She allowed me to be deeply depressed
27
77894
2459
01:32
and have a genuine connection
to another person, simultaneously.
to another person, simultaneously.
28
80377
4793
a jednocześnie mieć
prawdziwy kontakt z drugą osobą.
prawdziwy kontakt z drugą osobą.
01:37
For the first time,
29
85789
1158
Po raz pierwszy pomyślałam o sobie
jak o kimś, kto żyje z depresją,
jak o kimś, kto żyje z depresją,
01:38
I identified as somebody
living with depression,
living with depression,
30
86971
3174
01:42
and I felt good about it --
31
90169
1708
i czułem się z tym dobrze.
01:43
like I was wasn't a bad person for it.
32
91901
2118
Nie byłem przez to złym człowiekiem.
01:46
Now imagine one of the people
at that table was a member of your family
at that table was a member of your family
33
94918
4151
Teraz wyobraź sobie, że jedna z osób
przy tym stole to ktoś z twojej rodziny
przy tym stole to ktoś z twojej rodziny
01:51
or a close friend.
34
99093
1910
albo bliski przyjaciel.
01:53
Would you be comfortable talking to them?
35
101027
1976
Czy rozmowa z nimi sprawiłaby ci trudność?
01:55
What if instead of the hospital,
36
103447
2079
A jeśli zamiast w szpitalu
siedziałby przy twoim kuchennym stole
siedziałby przy twoim kuchennym stole
01:57
they were at your kitchen table
37
105550
1527
01:59
and told you they were really depressed?
38
107101
1915
i powiedział, że jest w poważnej depresji?
02:02
The World Health Organization
39
110295
2327
Światowa Organizacja Zdrowia twierdzi,
02:04
says that depression is the leading cause
of ill health and disability worldwide,
of ill health and disability worldwide,
40
112646
6374
że depresja jest głównym powodem
problemów zdrowotnych i niepełnosprawności
problemów zdrowotnych i niepełnosprawności
dotykającym 350 milionów ludzi
na całym świecie.
na całym świecie.
02:11
affecting 350 million people.
41
119044
3078
02:14
The National Institute of Mental Health
42
122146
1896
Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego
02:16
reports seven percent of Americans
experiencing depression in a year.
experiencing depression in a year.
43
124066
4651
donosi, że rocznie
7% Amerykanów cierpi na depresję.
7% Amerykanów cierpi na depresję.
Depresja jest powszechnym schorzeniem,
02:21
So depression is super common,
44
129084
2738
ale z doświadczenia wiem,
02:23
yet in my experience,
45
131846
2677
że ludzie nie chcą rozmawiać
z chorymi na depresję,
z chorymi na depresję,
02:26
most folks don't want
to talk to depressed people
to talk to depressed people
46
134547
2966
02:29
unless we pretend to be happy.
47
137537
1841
chyba że udajemy szczęśliwych.
02:33
A cheerful facade is appropriate
for casual interactions.
for casual interactions.
48
141395
3636
Pogodne nastawienie pasuje
do pobieżnych interakcji.
do pobieżnych interakcji.
Osoba z depresją może prosić
o dodatkowy syrop do kawy
o dodatkowy syrop do kawy
02:37
A depressed person can ask for extra syrup
in their pumpkin spice latte
in their pumpkin spice latte
49
145055
4714
bez wyjaśniania, że potrzebuje go,
02:41
without explaining that they need it
50
149793
2020
02:43
because they're trapped
in the infinite darkness of their soul
in the infinite darkness of their soul
51
151837
4069
bo utknęła w nieskończonym mroku duszy
02:47
and they've lost all hope of escape --
52
155930
2032
i straciła całą nadzieję ucieczki.
02:49
(Laughter)
53
157986
1001
Znowu...
02:51
again.
54
159011
1151
02:52
(Laughter)
55
160186
3065
(Śmiech)
Depresja nie zmniejsza potrzeby
kontaktu z innymi ludźmi,
kontaktu z innymi ludźmi,
02:55
Depression doesn't diminish
a person's desire
a person's desire
56
163275
3130
02:58
to connect with other people,
57
166429
1842
03:00
just their ability.
58
168295
1368
tylko go utrudnia.
03:02
So in spite of what you might think,
59
170460
2812
Wbrew potocznej opinii,
rozmowa z przyjacielem lub krewnym
z depresją może być łatwa
z depresją może być łatwa
03:05
talking to friends and family
living with depression
living with depression
60
173296
2470
03:07
can be really easy and maybe even fun.
61
175790
3467
i może nawet zabawna.
03:11
Not, like, Facebook-selfie-with-Lady-Gaga-
at-an-underground-party fun --
at-an-underground-party fun --
62
179281
5869
Nie tak, jak zamieszczenie na Facebooku
selfie z imprezy z Lady Gagą.
selfie z imprezy z Lady Gagą.
03:17
I'm talking about the kind of fun
63
185174
2016
Mówię o rodzaju zabawy,
03:19
where people enjoy
each other's company effortlessly.
each other's company effortlessly.
64
187214
3156
kiedy ludziom po prostu
sprawia przyjemność czyjaś obecność,
sprawia przyjemność czyjaś obecność,
nikt nie czuje się niezręcznie
03:23
Nobody feels awkward,
65
191205
1382
03:24
and no one accuses the sad person
of ruining the holidays.
of ruining the holidays.
66
192611
4428
i nikt nie oskarża smutnej osoby,
że rujnuje święta.
że rujnuje święta.
03:30
Why does this chasm even exist?
67
198244
3727
Czemu taka przepaść w ogóle istnieje?
03:33
On the one side,
68
201995
1233
Z jednej strony są ludzie,
którzy żyją z depresją,
którzy żyją z depresją,
03:35
you have people living with depression
69
203252
2008
03:37
who may act in off-putting
or confusing ways
or confusing ways
70
205284
3261
a którzy zachowują się
odpychająco albo nieodpowiednio,
odpychająco albo nieodpowiednio,
03:40
because they're fighting
a war in their head
a war in their head
71
208569
2673
bo staczają w głowie bitwy,
których nikt inny nie może dostrzec.
których nikt inny nie może dostrzec.
03:43
that nobody else can see.
72
211266
1543
03:45
On the other side,
73
213307
1222
Z drugiej strony większość ludzi
03:48
the vast majority of people
look across the chasm
look across the chasm
74
216074
2983
patrzy nad przepaścią i potrząsa głowami:
03:51
and shake their heads,
75
219081
1151
03:52
like, "Why you gotta be so depressed?"
76
220256
3016
"Czemu musisz być taki przybity?".
Może widzisz takie podziały
we własnym życiu.
we własnym życiu.
03:56
You may recognize
a divide like this in your life.
a divide like this in your life.
77
224817
3640
04:01
Do you want to build a bridge across it?
78
229066
1989
Chcesz budować ponad nimi mosty?
04:03
You may not want to build a bridge --
79
231712
2144
Możesz nie chcieć budować mostów
i masz prawo tak zadecydować.
i masz prawo tak zadecydować.
04:05
and that's a totally valid choice.
80
233880
2595
A może chcesz zbudować lepszą więź,
04:09
Or maybe you'd like to build
a stronger connection,
a stronger connection,
81
237182
3478
ale...
04:12
but you have a lot
of questions and concerns.
of questions and concerns.
82
240684
4450
Masz wiele pytań i zastrzeżeń?
04:17
You're what I might call "bridge curious."
83
245158
3199
Jesteś jednym z tych, których nazywam
"zainteresowani mostami".
"zainteresowani mostami".
04:20
(Laughter)
84
248381
4284
(Śmiech)
Oto kilka powodów,
czemu niektórzy unikają ludzi w depresji.
czemu niektórzy unikają ludzi w depresji.
04:24
Here are some possible reasons
85
252689
1434
04:26
why some of you
may avoid depressed people.
may avoid depressed people.
86
254147
2589
04:29
You might be afraid
87
257807
1199
Może boisz się, że rozmowa
z osobą w depresji
z osobą w depresji
04:31
that if you talk to somebody
while they're depressed,
while they're depressed,
88
259030
2694
04:33
you're suddenly responsible
for their well-being.
for their well-being.
89
261748
2662
oznacza odpowiedzialność
za jej dobre samopoczucie.
za jej dobre samopoczucie.
04:37
You're not expected to be Dr. Phil.
90
265521
2998
Nikt nie oczekuje,
że będziesz jak dr. Phil.
że będziesz jak dr. Phil.
Po prostu bądź przyjacielski, jak Ellen.
04:40
Just be friendly --
91
268965
1191
04:42
more like Ellen.
92
270180
1533
04:43
(Laughter)
93
271737
3476
(Śmiech)
04:47
You may worry that you won't
know what to say,
know what to say,
94
275519
3021
Może martwisz się, że zabraknie ci słów,
04:50
and every attempt
at conversation will be awkward,
at conversation will be awkward,
95
278564
4420
i że każda próba rozmowy będzie niezręczna
i najlepiej będzie,
04:55
and the only time you'll feel comfortable
96
283008
2396
04:57
is when you both just give up on talking
97
285428
1905
jeśli darujecie sobie rozmowę
i będziecie się gapić w telefony.
i będziecie się gapić w telefony.
04:59
and stare at your phones.
98
287357
1665
05:02
Words are not the most important
thing to focus on.
thing to focus on.
99
290304
4241
Słowa nie są najważniejsze.
05:07
You might fear seeing your shadow.
100
295931
4262
Może boisz się zobaczyć własne słabości.
05:12
Hey, if you have been
successfully outrunning
successfully outrunning
101
300217
3366
Jeśli skutecznie radzisz sobie
z własnymi demonami
z własnymi demonami
05:15
your personal emotional demons,
102
303607
2463
05:18
that's awesome.
103
306094
1771
- to świetnie!
Tak trzymaj!
05:20
May the wind be at your back.
104
308401
1992
05:22
(Laughter)
105
310417
1015
05:23
You can be the least
woo-woo person in the world
woo-woo person in the world
106
311456
3713
Możesz być największym sceptykiem świata
05:27
and still connect with depressed people.
107
315193
2016
i wciąż utrzymywać kontakt
z ludźmi z depresją.
z ludźmi z depresją.
05:30
Maybe you've heard
that depression is contagious,
that depression is contagious,
108
318477
2841
Może słyszałeś, że depresja jest zaraźliwa
05:33
and you're afraid of catching it.
109
321342
1981
i boisz się, że ją złapiesz.
05:35
Bring some hand sanitizer.
110
323347
2012
Weź ze sobą odkażacz.
05:37
(Laughter)
111
325383
1001
(Śmiech)
05:38
You're much more likely to catch
the joy of human bonding.
the joy of human bonding.
112
326408
4488
O wiele bardziej prawdopodobne,
że załapiesz się na radość kontaktu.
że załapiesz się na radość kontaktu.
Może inaczej postrzegasz ludzi z depresją.
05:43
Maybe you see
depressed people differently.
depressed people differently.
113
331657
2006
05:45
You think of them as flawed or defective.
114
333687
3268
Myślisz, że coś z nimi nie tak.
05:50
Multiple university studies have shown
115
338299
3008
Liczne badania pokazały,
że prymusi częściej chorują
na zaburzenia dwubiegunowe.
na zaburzenia dwubiegunowe.
05:53
that A students are more likely
to have bipolar condition.
to have bipolar condition.
116
341331
4455
Nasze mózgi nie są zepsute ani zniszczone,
05:58
Our brains aren't broken or damaged,
117
346705
2913
po prostu pracują inaczej.
06:01
they just work differently.
118
349642
1951
06:03
I spent a lot of years thinking
happy people just don't get it.
happy people just don't get it.
119
351617
5706
Przez wiele lat sądziłem, że szczęśliwi
po prostu tego nie rozumieją.
po prostu tego nie rozumieją.
(Śmiech)
06:09
(Laughter)
120
357347
1147
W końcu przestałem dyskryminować
szczęśliwych ludzi.
szczęśliwych ludzi.
06:10
I did eventually stop
discriminating against happy people --
discriminating against happy people --
121
358518
3625
06:14
(Laughter)
122
362167
3104
(Śmiech)
Zacząłem walkę z depresją,
kiedy miałem 8 lat
kiedy miałem 8 lat
06:18
I began battling depression
when I was eight,
when I was eight,
123
366433
2906
06:21
and decades later, to my surprise,
124
369363
2147
i ku mojemu zaskoczeniu,
10 lat później zacząłem wygrywać!
10 lat później zacząłem wygrywać!
06:23
I started winning.
125
371534
1574
06:25
I shifted from being miserable
much of the time
much of the time
126
373132
3965
Niemal stałe przygnębienie
zamieniłem na radość życia.
zamieniłem na radość życia.
06:29
to enjoying life.
127
377121
2110
Żyję całkiem nieźle
z zaburzeniami dwubiegunowymi
z zaburzeniami dwubiegunowymi
06:31
I live pretty well
with my bipolar condition,
with my bipolar condition,
128
379255
3170
06:34
and I've overcome some other
mental health conditions
mental health conditions
129
382449
2479
i przezwyciężyłem kilka innych
zaburzeń psychicznych,
zaburzeń psychicznych,
06:36
like overeating, addiction
and social anxiety.
and social anxiety.
130
384952
3301
jak przejadanie się, uzależnienie,
czy fobia społeczna.
czy fobia społeczna.
Żyłem po obu stronach przepaści
06:40
So I live on both sides of this chasm.
131
388634
3663
06:44
And I'm offering some guidance
132
392974
4718
i mam kilka wskazówek
opartych na doświadczeniu.
opartych na doświadczeniu.
06:49
based on my experience
133
397716
2709
Jak budować mosty, jeśli tego chcesz?
06:52
to help you build a bridge across it
134
400449
2309
06:54
if you want to.
135
402782
1442
06:56
It's not hard science,
136
404248
1948
To nie jest wiedza ścisła,
06:58
but I worked with a lot people
I know who've lived with depression
I know who've lived with depression
137
406220
4501
ale pracowałem z wieloma
osobami z depresją,
osobami z depresją,
07:02
to refine these suggestions.
138
410745
2223
żeby ulepszyć te sugestie.
07:06
First up, some things
you might want to avoid --
you might want to avoid --
139
414086
2564
Na początek kilka rzeczy,
których lepiej nie robić.
których lepiej nie robić.
07:08
some "don'ts."
140
416674
1342
Najbardziej odpycha
mówienie "weź się w garść".
mówienie "weź się w garść".
07:11
One of the most off-putting
things you can say is,
things you can say is,
141
419213
3501
07:14
"Just get over it."
142
422738
1562
07:17
Great idea -- love it,
143
425411
1969
Świetny pomysł! Z chęcią!
Ale już tego próbowałem.
Ale już tego próbowałem.
07:19
it's just we already thought of that.
144
427404
2317
(Śmiech)
07:21
(Laughter)
145
429745
6409
07:28
The absence of the ability
to just get over it is depression.
to just get over it is depression.
146
436178
4277
Depresja to właśnie
niemożność "wzięcia się w garść".
niemożność "wzięcia się w garść".
07:32
(Laughter)
147
440479
3813
(Śmiech)
(Brawa)
07:36
(Applause)
148
444316
4846
07:41
We feel it in our bodies --
149
449186
3739
Odczuwamy to cieleśnie.
Odczuwamy to cieleśnie.
To dla nas fizyczna niemoc.
To dla nas fizyczna niemoc.
07:44
it's a physical thing for us.
150
452949
2405
07:47
And medically it's no different
151
455378
2007
Z punktu widzenia medycyny to tak,
07:49
from telling someone
with a broken ankle or cancer,
with a broken ankle or cancer,
152
457409
2382
jakby powiedzieć osobie
ze złamaną nogą albo rakiem:
ze złamaną nogą albo rakiem:
07:51
"just get over it."
153
459815
1308
"po prostu weź się w garść".
07:56
Don't be hell-bent on fixing us.
154
464477
3112
Nie próbuj nas naprawiać na siłę.
07:59
Like, thank you, but ...
155
467613
4355
Dziękujemy,
ale taka presja może sprawić,
że my, ludzie z depresją,
że my, ludzie z depresją,
08:03
the pressure can make us depressed people
feel like we're disappointing you.
feel like we're disappointing you.
156
471992
4335
będziemy czuć, że cię zawiedliśmy.
08:08
Also, things that make
some people feel better
some people feel better
157
476930
2861
Poza tym coś, co poprawia humor
innym, może na nas nie działać.
innym, może na nas nie działać.
08:11
may not work for us.
158
479815
1727
Nie można wyleczyć klinicznej depresji
pójściem na lody.
pójściem na lody.
08:13
You can't cure clinical depression
by getting ice cream ...
by getting ice cream ...
159
481566
3658
08:17
which is unfortunate, because
that would be living the dream.
that would be living the dream.
160
485949
3622
Szkoda, bo to byłoby spełnienie marzeń.
(Śmiech)
08:21
(Laughter)
161
489595
2861
Nie bierz do siebie negatywnej reakcji.
08:25
Don't take a negative response personally.
162
493698
5033
08:31
So, I have a friend who, about a year ago,
163
499216
3683
Jakiś rok temu przyjaciel napisał do mnie,
08:34
messaged me that he was really
isolated and depressed.
isolated and depressed.
164
502923
3213
że jest bardzo samotny i przybity.
08:38
And I suggested some things for him to do,
165
506603
2501
Dałem mu kilka rad,
a on: "Nie, nie i nie!".
a on: "Nie, nie i nie!".
08:41
and he was like, "No, no and no."
166
509128
2333
08:43
And I got mad,
167
511485
1151
Wściekłem się: "Jak śmiesz odrzucać
moje genialne rady?".
moje genialne rady?".
08:44
like, how dare he not embrace
my brilliant wisdom?
my brilliant wisdom?
168
512660
3937
(Śmiech)
08:48
(Laughter)
169
516621
1716
08:50
And then I remembered
times I've been depressed,
times I've been depressed,
170
518361
3466
Wtedy przypomniałem sobie czasy,
kiedy to ja byłem w depresji,
kiedy to ja byłem w depresji,
kiedy myślałem, że nie ma dla mnie
żadnej dobrej alternatywy,
żadnej dobrej alternatywy,
08:53
and how I thought I was doomed
in all possible futures,
in all possible futures,
171
521851
4616
08:58
or everybody suddenly hated me,
and things like that.
and things like that.
172
526491
3672
że wszyscy nagle mnie znienawidzili
i tym podobne.
i tym podobne.
09:03
It didn't matter how many people
told me otherwise --
told me otherwise --
173
531498
3219
Nie miało znaczenia, ilu ludzi
powiedziało mi, że to nieprawda.
powiedziało mi, że to nieprawda.
09:06
I didn't believe them.
174
534741
1403
Nie wierzyłem im.
09:09
So I let my friend know I cared,
175
537220
3088
Zapewniłem kolegę, że przejmuję się
jego losem i nie wziąłem tego do siebie.
jego losem i nie wziąłem tego do siebie.
09:12
and I didn't take it personally.
176
540332
2278
09:15
Don't let a lack of bubbly
happiness freak you out.
happiness freak you out.
177
543956
5286
Nie daj się wystraszyć brakowi entuzjazmu.
09:21
It's not a shark attack.
178
549594
1581
To nie atak rekinów.
"Wezwijcie ratowników,
mój kolega jest smutny!"
mój kolega jest smutny!"
09:23
"Call the coast guard, my friend is sad!"
179
551648
2944
09:26
(Laughter)
180
554616
1662
09:28
We can be sad and OK at the same time.
181
556302
3753
Możemy być smutni i mieć się dobrze.
09:32
I'm going to say that again,
182
560835
1334
Powiem to jeszcze raz,
09:34
because in our society,
we're taught the opposite,
we're taught the opposite,
183
562193
3601
bo w naszym społeczeństwie,
uczy się nas czegoś innego,
uczy się nas czegoś innego,
więc trudno nam to ogarnąć:
09:37
and so it's counterintuitive.
184
565818
2115
ludzie mogą być smutni
i mieć się dobrze jednocześnie.
i mieć się dobrze jednocześnie.
09:40
People can be sad and OK at the same time.
185
568556
4278
09:45
So some of these things may apply
to you personally, some may not.
to you personally, some may not.
186
573819
3120
Niektóre rzeczy mogą
ci się przydać, a inne nie.
ci się przydać, a inne nie.
Wykorzystaj te pomocne.
09:48
Take what's useful.
187
576963
1150
09:50
And remember, you don't have to connect.
188
578728
3377
Pamiętaj: nie musisz nawiązywać kontaktu.
09:55
If you want to,
189
583609
1510
Jeśli jednak chcesz to zrobić,
09:57
here are some suggestions that may help --
190
585143
2086
oto kilka sugestii, które mogą pomóc.
09:59
some "dos."
191
587253
1150
10:01
Talk to us in your natural voice, right?
192
589484
2874
Mów naturalnym głosem, dobrze?
10:04
(Laughter)
193
592382
2431
(Śmiech)
10:06
You don't need to put on a sad voice
because we're depressed --
because we're depressed --
194
594837
5254
Nie musisz używać smutnego głosu,
bo mamy depresję!
bo mamy depresję!
10:12
you don't sneeze when you're talking
to somebody with a cold.
to somebody with a cold.
195
600115
2933
Nie kichasz podczas rozmowy
z kimś, kto się przeziębił.
z kimś, kto się przeziębił.
(Śmiech)
10:15
(Laughter)
196
603072
3210
To że jesteś w dobrym nastroju
nie jest niegrzeczne. Bądź sobą.
nie jest niegrzeczne. Bądź sobą.
10:18
It's not rude to be upbeat.
197
606306
2542
10:20
You can be you, OK?
198
608872
2584
10:23
If you make an offer to be there for us,
199
611480
2897
Jeśli zdecydujesz się przy nas być,
powiedz, ile jesteś w stanie zrobić.
powiedz, ile jesteś w stanie zrobić.
10:26
clearly state what you can and can't do.
200
614401
2761
Ja mówiłem ludziom:
"Dzwoń lub pisz kiedy chcesz,
"Dzwoń lub pisz kiedy chcesz,
10:29
I have told people,
"Hey, call or text any time,
"Hey, call or text any time,
201
617907
2474
10:32
but I might not be able
to get back to you that same day."
to get back to you that same day."
202
620405
2986
ale czasem nie dam rady
odpowiedzieć tego samego dnia".
odpowiedzieć tego samego dnia".
10:36
It's totally cool to not make an offer,
203
624221
3244
To zupełnie w porządku
nie oferować niczego
nie oferować niczego
10:39
or to make a narrow offer
with really clear boundaries around it.
with really clear boundaries around it.
204
627489
4287
albo zaoferować coś drobnego,
co nie narusza twoich granic.
co nie narusza twoich granic.
10:45
Give us a sense of control.
205
633258
2277
Daj nam poczucie kontroli.
10:50
Like, get our consent.
206
638052
2358
Poczekaj na zgodę.
10:52
I have a friend who, a while back,
207
640434
2881
Miałem koleżankę, która jakiś czas temu,
gdy miałem epizod depresyjny
gdy miałem epizod depresyjny
10:55
when I was having a depressive episode,
208
643339
2088
10:57
reached out and said,
"Hey, I want to check in with you.
"Hey, I want to check in with you.
209
645451
2679
odezwała się do mnie:
"Hej, chciałam sprawdzić, jak tam?"
"Hej, chciałam sprawdzić, jak tam?"
11:00
Can I call you every day?
210
648154
1192
Mogę dzwonić raz dziennie?
11:01
Maybe text you every day
and call later in the week?
and call later in the week?
211
649370
2430
Może wysyłać ci SMS-y,
a dzwonić raz w tygodniu?
a dzwonić raz w tygodniu?
11:03
What works for you?"
212
651824
1331
Co by ci odpowiadało?".
11:06
By getting my permission,
she earned my complete confidence
she earned my complete confidence
213
654409
3183
Pytając mnie o zgodę, sprawiła,
że czułem się pewnie,
że czułem się pewnie,
11:09
and remains one of my best friends today.
214
657616
2967
i stała się moją najlepszą przyjaciółką.
11:14
And my last suggestion is:
215
662189
2232
Moja ostatnia sugestia;
11:17
interact about not depression,
216
665562
2841
rozmawiajcie nie tylko o depresji,
ale i o normalnych sprawach.
ale i o normalnych sprawach.
11:20
aka, normal stuff.
217
668427
2126
11:22
I have a friend who,
when people were worried about him,
when people were worried about him,
218
670577
3737
Mam kolegę.
Gdy bliscy się o niego martwili,
11:26
they would call and ask
if he wanted to go shopping
if he wanted to go shopping
219
674338
2692
to dzwonili i pytali,
czy chce iść na zakupy
czy chce iść na zakupy
11:29
or help them clean out their garage.
220
677054
2331
albo czy pomógłby sprzątnąć garaż.
11:31
Your depressed friends
could be a good source of free labor --
could be a good source of free labor --
221
679920
2960
Znajomi z depresją mogą być
darmową siłą roboczą.
darmową siłą roboczą.
11:34
(Laughter)
222
682904
7000
(Śmiech)
11:44
What I'm really getting at is,
223
692132
3333
Oto, do czego naprawdę zmierzam:
zaproście ich jakoś do swojego życia,
11:47
invite them to contribute
to your life in some way,
to your life in some way,
224
695489
4563
11:52
even if it's as small
as asking you to go see a movie
as asking you to go see a movie
225
700076
4531
pozwólcie im mieć w nim
jakiś udział, choćby niewielki,
jakiś udział, choćby niewielki,
jak zabranie ich na film,
który chcecie obejrzeć.
który chcecie obejrzeć.
11:56
that you wanted to see in the theater.
226
704631
1831
To całkiem sporo porad,
przestróg i sugestii
przestróg i sugestii
11:59
So that's a lot
of dos and don'ts and maybes,
of dos and don'ts and maybes,
227
707588
3889
12:03
and it's not by any means
a definitive list.
a definitive list.
228
711501
3134
i nie jest to w żadnym razie
kompletna lista.
kompletna lista.
Należy zapamiętać, że wszystko
sprowadza się do jednej zasady.
sprowadza się do jednej zasady.
12:08
The thing to remember
is that they're all grounded
is that they're all grounded
229
716146
2791
12:10
in one guiding principle.
230
718961
2312
Dzięki niej kobieta z dżipa pomogła mi
12:13
It's what allowed the woman
in the Jeep Wrangler
in the Jeep Wrangler
231
721709
2730
12:17
to start me on the path to recovery
without even trying.
without even trying.
232
725725
3285
znaleźć drogę do powrotu do zdrowia,
zupełnie niechcący.
zupełnie niechcący.
12:21
She talked to me like I belonged
233
729674
3368
Rozmawiała ze mną normalnie
12:25
and contributed exactly as I was
at that moment.
at that moment.
234
733066
4817
i była zaangażowana w rozmowę
dokładnie tak samo jak ja.
dokładnie tak samo jak ja.
12:31
If you talk to a depressed person
as if their life is just as valuable,
as if their life is just as valuable,
235
739270
4608
Kiedy rozmawiasz z osobą w depresji tak,
jakby jej życie było równie wartościowe,
intensywne i piękne jak twoje,
intensywne i piękne jak twoje,
12:35
intense and beautiful as yours,
236
743902
2442
12:38
then there's no need
to build a bridge between you,
to build a bridge between you,
237
746368
3930
nie trzeba nawet budować
między wami mostu,
między wami mostu,
bo właśnie likwidujesz tę przepaść.
12:42
because you've closed the chasm.
238
750322
1760
12:45
Focus on that instead of your words,
239
753684
3809
Skup się na tym zamiast na samych słowach,
a wtedy być może będzie to dla nich
najbardziej pocieszająca rozmowa w życiu.
najbardziej pocieszająca rozmowa w życiu.
12:51
and it may be the most uplifting
conversation of their life.
conversation of their life.
240
759021
4017
12:56
What could that do
for somebody you care about?
for somebody you care about?
241
764568
2960
Jak wiele może to znaczyć dla osoby,
o którą się troszczysz?
o którą się troszczysz?
13:00
What could it do for you?
242
768203
2325
Jak wiele może to znaczyć dla ciebie?
13:03
Thank you.
243
771181
1151
Dziękuję.
13:04
(Applause)
244
772356
4921
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Bill Bernat - Mental health awareness advocateBill Bernat is a recovering addict living with bipolar condition who advocates for mental health awareness through speaking, comedy and storytelling.
Why you should listen
Bill Bernatleads storytelling workshops and fundraisers for nonprofit organizations including the National Alliance on Mental Illness. He has appeared on Comedy Central and The Moth Radio Hour. He has worked as a computer programmer at NASA and helped take LookSmart public as an engineering leader. He currently works as a content marketing director for Adaptiva.
Bill Bernat | Speaker | TED.com