TED2017
Susan Pinker: The secret to living longer may be your social life
Susan Pinker: Uzun yaşamın sırrı sosyal hayatınız olabilir
Filmed:
Readability: 4.2
2,669,944 views
İtalyan adası Sardunya'da İtalya'ya oranla 6 kat, Kuzey Amerika'ya oranla 10 kat daha fazla 100 yaşını aşmış kimse var. Peki neden? Psikolog Susan Pinker'a göre bu ada insanlarını sağlıklı kılan güneşli ortam veya yağsız glutensiz beslenme değil - kurdukları ilişkiler ve yüz yüze etkileşimleri. Pinker 100 yaşını aşmanın gerekliliklerini anlatırken uzun ömrün sırlarını keşfedin.
Susan Pinker - Developmental psychologist
Susan Pinker reveals how in-person social interactions are not only necessary for human happiness but also could be a key to health and longevity. Full bio
Susan Pinker reveals how in-person social interactions are not only necessary for human happiness but also could be a key to health and longevity. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Here's an intriguing fact.
0
896
1704
İşte size ilginç bir gerçek:
00:15
In the developed world,
1
3240
1776
Gelişmiş dünyada,
00:17
everywhere, women live an average
of six to eight years longer than men do.
of six to eight years longer than men do.
2
5040
5160
her yerde, kadınlar erkeklerden
ortalama 6-8 yıl daha uzun yaşıyorlar.
ortalama 6-8 yıl daha uzun yaşıyorlar.
00:22
Six to eight years longer.
3
10840
2296
6-8 yıl daha uzun.
00:25
That's, like, a huge gap.
4
13160
1880
Çok büyük bir fark bu.
00:28
In 2015, the "Lancet" published an article
5
16600
3096
2015 'te ''Lancet'' bir makale yayınladı,
00:31
showing that men in rich countries
6
19720
2456
varlıklı ülkelerde erkeklerin her yaşta
00:34
are twice as likely to die as women are
7
22200
2976
ölüm oranlarının kadınların iki katı
00:37
at any age.
8
25200
1200
olduğunu gösterdi.
00:39
But there is one place in the world
9
27080
2896
Ancak dünyada erkeklerin kadınlar kadar
00:42
where men live as long as women.
10
30000
1920
uzun yaşadıkları bir yer var.
00:44
It's a remote, mountainous zone,
11
32479
2057
Uzak ve dağlık bir bölge,
00:46
a blue zone,
12
34560
1216
bir mavi bölge.
00:47
where super longevity
13
35800
1496
Bu bölgede uzun ömürlü olmak
00:49
is common to both sexes.
14
37320
1800
her iki cinsiyet için de yaygın.
00:52
This is the blue zone in Sardinia,
15
40040
1816
Sardunya'daki mavi bölge bu,
00:53
an Italian island in the Mediterranean,
16
41880
2016
Korsika ve Tunus arasında
00:55
between Corsica and Tunisia,
17
43920
2616
Akdenizde bir İtalyan adası.
00:58
where there are six times
as many centenarians
as many centenarians
18
46560
3376
Burada yüz yaşını aşmış kişi sayısı
01:01
as on the Italian mainland,
19
49960
1896
200 milden daha yakın olan
01:03
less than 200 miles away.
20
51880
1600
İtalya'ya göre 6 kat daha fazla.
01:05
There are 10 times as many centenarians
21
53920
1896
Kuzey Amerika'ya göre ise
01:07
as there are in North America.
22
55840
1800
10 kat daha fazla.
01:10
It's the only place
where men live as long as women.
where men live as long as women.
23
58040
2520
Erkeklerin kadınlar kadar
uzun yaşadığı tek yer.
uzun yaşadığı tek yer.
01:13
But why?
24
61160
1296
Peki niçin?
01:14
My curiosity was piqued.
25
62480
1640
Merakım cezbedilmişti.
01:16
I decided to research the sights
and the habits of the place,
and the habits of the place,
26
64720
3336
Bu yerin mekanlarını ve alışkanlıklarını
araştırmaya karar verdim.
araştırmaya karar verdim.
01:20
and I started with the genetic profile.
27
68080
2416
Genetik profil ile başladım.
01:22
I discovered soon enough
28
70520
2056
Çok geçmeden genlerin uzun ömürlülükte
01:24
that genes account for just
25 percent of their longevity.
25 percent of their longevity.
29
72600
4016
yalnızca %25 oranında etkili
olduğunu keşfettim.
olduğunu keşfettim.
01:28
The other 75 percent is lifestyle.
30
76640
2520
Diğer %75 yaşam tarzıydı.
01:32
So what does it take
to live to 100 or beyond?
to live to 100 or beyond?
31
80200
2560
Peki 100 yaşını aşmak için
ne yapmak gerekiyor?
ne yapmak gerekiyor?
01:35
What are they doing right?
32
83520
1240
Doğru yaptıkları şey ne?
01:37
What you're looking at
is an aerial view of Villagrande.
is an aerial view of Villagrande.
33
85400
3256
Bu Villagrande'nin kuş bakışı manzarası.
01:40
It's a village at the epicenter
of the blue zone
of the blue zone
34
88680
2536
Araştırmak üzere gittiğim mavi bölgenin
01:43
where I went to investigate this,
35
91240
2136
dış merkezinde bir köy.
01:45
and as you can see, architectural beauty
is not its main virtue,
is not its main virtue,
36
93400
3720
Gördüğünüz gibi mimari güzellik
başlıca değerleri değil,
başlıca değerleri değil,
01:50
density is:
37
98840
1616
başlıca değerleri, yoğunluk:
01:52
tightly spaced houses,
38
100480
1976
iç içe geçen evler,
01:54
interwoven alleys and streets.
39
102480
2536
yol ve sokaklardan ibaret.
01:57
It means that the villagers' lives
constantly intersect.
constantly intersect.
40
105040
3600
Bu da köylülerin hayatlarının
sürekli kesişmesi demek.
sürekli kesişmesi demek.
02:01
And as I walked through the village,
41
109280
1736
Köy boyunca yürüdüğümde,
02:03
I could feel hundreds
of pairs of eyes watching me
of pairs of eyes watching me
42
111040
3136
kapı ve perdelerin ardından
02:06
from behind doorways and curtains,
43
114200
2616
kepenklerin arasından yüzlerce gözün
02:08
from behind shutters.
44
116840
1736
bana baktığını hissedebiliyordum.
02:10
Because like all ancient villages,
45
118600
2416
Tüm eski köyler gibi,
02:13
Villagrande couldn't have survived
46
121040
2576
Villagrande de,bu yapı olmadan
02:15
without this structure,
without its walls, without its cathedral,
without its walls, without its cathedral,
47
123640
3256
duvarları, katedrali olmadan,
köy meydanı olmadan,
köy meydanı olmadan,
02:18
without its village square,
48
126920
1896
ayakta kalamazdı,
02:20
because defense and social cohesion
defined its design.
defined its design.
49
128840
4160
çünkü korunma ve sosyal bağlar
onun tasarımını belirlemiş.
onun tasarımını belirlemiş.
02:25
Urban priorities changed as we moved
towards the industrial revolution
towards the industrial revolution
50
133920
3976
Sanayi devrimine yaklaştıkça
kırsal önceliklerimiz de değişti
kırsal önceliklerimiz de değişti
02:29
because infectious disease
became the risk of the day.
became the risk of the day.
51
137920
2856
çünkü bulaşıcı hastalıklar
o zamanın endişe konusuydu.
o zamanın endişe konusuydu.
02:32
But what about now?
52
140800
1200
Peki ya şimdi?
02:34
Now, social isolation
is the public health risk of our time.
is the public health risk of our time.
53
142560
4720
Şimdi ise sosyal izolasyon
günümüzün kamu sağlığı riski.
günümüzün kamu sağlığı riski.
02:39
Now, a third of the population says
54
147960
2496
Nüfusun 3'te 1'i güvenebilecekleri
02:42
they have two or fewer people to lean on.
55
150480
2600
en fazla 2 insan olduğunu söylüyor.
02:45
But let's go to Villagrande
now as a contrast
now as a contrast
56
153960
2776
Bir de Villagrande'de yaşayan
02:48
to meet some centenarians.
57
156760
2056
100 yaşını aşmış kişilere soralım.
02:50
Meet Giuseppe Murinu.
He's 102, a supercentenarian
He's 102, a supercentenarian
58
158840
3896
Giuseppe Murinu ile tanışın.
102 yaşında,
102 yaşında,
02:54
and a lifelong resident
of the village of Villagrande.
of the village of Villagrande.
59
162760
3056
hayatı boyunca Villagrande köylüsü
olarak yaşadı.
olarak yaşadı.
02:57
He was a gregarious man.
60
165840
1936
Çok sosyal biri.
02:59
He loved to recount stories
61
167800
2296
Sürekli geçmişe dair hikayeler anlatmayı,
03:02
such as how he lived like a bird
62
170120
1656
kuş gibi nasıl yaşadığını,
03:03
from what he could find
on the forest floor
on the forest floor
63
171800
2296
iki dünya savaşı boyunca
ormanda ne bulursa
ormanda ne bulursa
03:06
during not one but two world wars,
64
174120
3376
onu yiyerek yaşadığını,
03:09
how he and his wife,
who also lived past 100,
who also lived past 100,
65
177520
3096
karısıyla birlikte 100 yaşını
nasıl aştığını anlatmaya bayılyor.
nasıl aştığını anlatmaya bayılyor.
03:12
raised six children
in a small, homey kitchen
in a small, homey kitchen
66
180640
3336
Görüşmeyi yaptığım yerde,
küçük sevimli bir mutfakta
küçük sevimli bir mutfakta
03:16
where I interviewed him.
67
184000
1200
altı çocuk yetiştirmişler.
03:17
Here he is with his sons
Angelo and Domenico,
Angelo and Domenico,
68
185960
2616
Oğulları Angelo ve Domenico,
03:20
both in their 70s
and looking after their father,
and looking after their father,
69
188600
3056
ikisi de 70'li yaşlarda
ve babalarına bakıyorlar.
ve babalarına bakıyorlar.
03:23
and who were quite frankly
very suspicious of me and my daughter
very suspicious of me and my daughter
70
191680
4256
Bana ve bu araştırma gezisinde
bana eşlik eden kızıma karşı
bana eşlik eden kızıma karşı
03:27
who came along with me
on this research trip,
on this research trip,
71
195960
2736
çok ihtiyatlı davranıyorlardı
03:30
because the flip side of social cohesion
72
198720
2816
çünkü sosyal bağların bir özelliği de
03:33
is a wariness of strangers and outsiders.
73
201560
2816
yabancılara karşı temkinli olmaktır.
03:36
But Giuseppe, he wasn't suspicious at all.
74
204400
3896
Guiseppe hiç şüpheli değildi ama
03:40
He was a happy-go-lucky guy,
75
208320
1936
tasasız bir adamdı,
03:42
very outgoing with a positive outlook.
76
210280
3656
olumlu ve iyi geçinen bir tabiatı vardı.
03:45
And I wondered: so is that what it takes
to live to be 100 or beyond,
to live to be 100 or beyond,
77
213960
4536
Kendime sordum:
Acaba 100 yaşını aşmanın sırrı
Acaba 100 yaşını aşmanın sırrı
03:50
thinking positively?
78
218520
1200
pozitif düşünce mi?
03:54
Actually, no.
79
222000
1216
Aslında, hayır.
03:55
(Laughter)
80
223240
4560
(Kahkaha)
04:00
Meet Giovanni Corrias. He's 101,
81
228840
2616
101 yaşındaki Giovanni Corrias
ile tanışın,
ile tanışın,
04:03
the grumpiest person I have ever met.
82
231480
3016
tanıdığım en somurtkan insan.
04:06
(Laughter)
83
234520
1496
(Kahkaha)
04:08
And he put a lie to the notion
84
236040
1696
Uzun yaşamak için pozitif olunması
04:09
that you have to be positive
to live a long life.
to live a long life.
85
237760
2560
konseptini yalan çıkardı.
04:13
And there is evidence for this.
86
241400
1736
Bu da onun kanıtı.
04:15
When I asked him why he lived so long,
87
243160
2536
Ona nasıl bu kadar
uzun yaşadığını sorduğumda,
uzun yaşadığını sorduğumda,
04:17
he kind of looked at me
under hooded eyelids and he growled,
under hooded eyelids and he growled,
88
245720
3416
göz ucuyla bana
sivri bir bakış attı ve kükredi:
sivri bir bakış attı ve kükredi:
04:21
"Nobody has to know my secrets."
89
249160
2136
''Kimse sırlarımı bilmek zorunda değil.''
04:23
(Laughter)
90
251320
2216
(Kahkaha)
04:25
But despite being a sourpuss,
91
253560
2216
Huysuz olmasına rağmen,
04:27
the niece who lived with him
and looked after him
and looked after him
92
255800
2336
onunla yaşayan ve ona bakan yeğeni
04:30
called him "Il Tesoro," "my treasure."
93
258160
2560
ona ''hazinem'' anlamına gelen
''Il Tesoro'' diyordu.
''Il Tesoro'' diyordu.
04:33
And she respected him and loved him,
94
261360
3176
Onu seviyor, ona saygı duyuyordu,
04:36
and she told me, when I questioned
this obvious loss of her freedom,
this obvious loss of her freedom,
95
264560
3680
ona özgürlüğünü kaybetmesi ile ilgili
soru sorduğumda bana şöyle dedi:
soru sorduğumda bana şöyle dedi:
04:41
"You just don't understand, do you?
96
269400
1856
''Anlayamıyorsun, değil mi?
04:43
Looking after this man is a pleasure.
97
271280
2696
Bu adama bakmak bir zevk.
04:46
It's a huge privilege for me.
98
274000
1976
Benim için büyük bir ayrıcalık.
04:48
This is my heritage."
99
276000
1320
Bu benim mirasım.''
04:50
And indeed, wherever I went
to interview these centenarians,
to interview these centenarians,
100
278040
3656
Gerçekten de 100 yaşını aşmış bu kişilerle
ne zaman buluşma noktasına gitsem,
ne zaman buluşma noktasına gitsem,
04:53
I found a kitchen party.
101
281720
1280
bir mutfak partisi vardı.
04:55
Here's Giovanni with his two nieces,
102
283461
1715
Giovanni ve iki yeğeni,
04:57
Maria above him
103
285200
1216
Üssteki Maria,
04:58
and beside him his great-niece Sara,
104
286440
1936
arkasındaki büyük yeğeni Sara,
05:00
who came when I was there
to bring fresh fruits and vegetables.
to bring fresh fruits and vegetables.
105
288400
3776
oradayken bana taze meyve ve sebze
ikramı yapmıştı.
ikramı yapmıştı.
05:04
And I quickly discovered by being there
106
292200
3296
Oradayken hemen fark ettim ki
05:07
that in the blue zone, as people age,
107
295520
2256
mavi bölgede insanlar yaşlanırken
05:09
and indeed across their lifespans,
108
297800
2456
ve aslında hayatları boyunca,
05:12
they're always surrounded
by extended family, by friends,
by extended family, by friends,
109
300280
4096
her zaman uzak veya yakın aile
ve arkadaşlarıyla çevriliydiler,
ve arkadaşlarıyla çevriliydiler,
05:16
by neighbors, the priest,
the barkeeper, the grocer.
the barkeeper, the grocer.
110
304400
3296
komşular, papaz, bar işletmecisi, manav.
05:19
People are always there or dropping by.
111
307720
2296
İnsanlar her zaman geçerken uğrardı.
05:22
They are never left
to live solitary lives.
to live solitary lives.
112
310040
3120
Tek başına yaşamaya
terk edilmiyorlardı hiçbir zaman.
terk edilmiyorlardı hiçbir zaman.
05:25
This is unlike the rest
of the developed world,
of the developed world,
113
313760
2536
Gelişmiş dünyaya ters düşüyordu bu,
05:28
where as George Burns quipped,
114
316320
1456
George Burns'un sözü gibi:
05:29
"Happiness is having a large,
loving, caring family in another city."
loving, caring family in another city."
115
317800
4040
''Mutluluk, başka bir şehirde büyük,
sevgi dolu bir aileye sahip olmaktır.''
sevgi dolu bir aileye sahip olmaktır.''
05:34
(Laughter)
116
322280
1696
(Kahkaha)
05:36
Now, so far we've only met men,
117
324000
3416
Şimdiye dek yalnızca uzun ömürlü
erkeklerle tanıştık
erkeklerle tanıştık
05:39
long-living men, but I met women too,
118
327440
2096
ama kadınlarla da tanıştım,
05:41
and here you see Zia Teresa.
119
329560
1600
bu gördüğünüz Zia Teresa,
05:43
She, at over 100, taught me
how to make the local specialty,
how to make the local specialty,
120
331640
4416
100 yaşın üzerinde bana
culurgiones adındaki
culurgiones adındaki
05:48
which is called culurgiones,
121
336080
1656
yerel yemeklerini yapmayı öğretti,
05:49
which are these large pasta pockets
122
337760
2776
bu büyük makarna bohçaları,
05:52
like ravioli about this size,
123
340560
2160
o boyda mantı gibi yani,
05:55
this size,
124
343440
1216
şu boyda,
05:56
and they're filled
with high-fat ricotta and mint
with high-fat ricotta and mint
125
344680
2536
içi yağlı rikota peyniri ve nane dolu
05:59
and drenched in tomato sauce.
126
347240
1776
ve domates sosuna batırılıyor.
06:01
And she showed me
how to make just the right crimp
how to make just the right crimp
127
349040
3240
Ağızları açılmasın diye
bana tam olarak
bana tam olarak
06:05
so they wouldn't open,
128
353000
1776
nasıl büzeceğimi gösterdi.
06:06
and she makes them
with her daughters every Sunday
with her daughters every Sunday
129
354800
3016
Kendisi kızlarıyla her Pazar bunu yapıyor
06:09
and distributes them
by the dozens to neighbors and friends.
by the dozens to neighbors and friends.
130
357840
2960
ve komşu ve arkadaşlarına
düzinelerce dağıtıyorlarmış.
düzinelerce dağıtıyorlarmış.
06:13
And that's when I discovered
a low-fat, gluten-free diet
a low-fat, gluten-free diet
131
361560
3096
İşte bu noktada anladım ki
yağsız ve glutensiz beslenme
yağsız ve glutensiz beslenme
06:16
is not what it takes
to live to 100 in the blue zone.
to live to 100 in the blue zone.
132
364680
2616
mavi bölgede 100 yaşına gelme
nedeni değilmiş.
nedeni değilmiş.
06:19
(Applause)
133
367320
3256
(Alkış)
06:22
Now, these centenarians' stories
along with the science that underpins them
along with the science that underpins them
134
370600
4616
Yüz yaşındaki bu insanların
hikayeleri ve bilim ışığında
hikayeleri ve bilim ışığında
06:27
prompted me to ask myself
some questions too,
some questions too,
135
375240
2816
kendime de bazı sorular sordum,
06:30
such as, when am I going to die
and how can I put that day off?
and how can I put that day off?
136
378080
3640
örneğin, ne zaman öleceğim
ve bunu nasıl ertelerim?
ve bunu nasıl ertelerim?
06:34
And as you will see,
the answer is not what we expect.
the answer is not what we expect.
137
382320
3720
Gördüğünüz gibi yanıtı
umduğumuz gibi değil.
umduğumuz gibi değil.
06:38
Julianne Holt-Lunstad is a researcher
at Brigham Young University
at Brigham Young University
138
386840
3896
Julianne Holt-Lunstad, Brigham Young
Üniversitesinde araştırma görevlisi
Üniversitesinde araştırma görevlisi
06:42
and she addressed this very question
139
390760
1896
ve bu soruya
06:44
in a series of studies
140
392680
1496
buradaki dinleyiciler gibi
06:46
of tens of thousands of middle aged people
141
394200
2896
binlerce orta yaşlı insanın dahil olduğu
06:49
much like this audience here.
142
397120
2136
bir dizi çalışmada yanıt aramaya çalıştı.
06:51
And she looked at every
aspect of their lifestyle:
aspect of their lifestyle:
143
399280
2936
Yaşam tarzlarını her yönden inceledi:
06:54
their diet, their exercise,
144
402240
2136
beslenme şekillerini, egzersizlerini,
06:56
their marital status,
145
404400
1496
medeni durumlarını,
06:57
how often they went to the doctor,
146
405920
1656
doktora gitme sıklıklarını,
06:59
whether they smoked or drank, etc.
147
407600
2496
sigara ve içki içip içmediklerini vs.
07:02
She recorded all of this
148
410120
2216
Bunların tümünü kaydetti,
07:04
and then she and her colleagues
sat tight and waited for seven years
sat tight and waited for seven years
149
412360
4576
sonra iş arkadaşlarıyla birlikte
yedi yıl boyunca
yedi yıl boyunca
07:08
to see who would still be breathing.
150
416960
1720
kimin hayatta kalacağını bekledi.
07:11
And of the people left standing,
151
419760
2120
Hayatta kalanlar arasında,
07:14
what reduced their chances
of dying the most?
of dying the most?
152
422880
3000
ölme ihtimallerini azaltan şey neydi?
07:18
That was her question.
153
426440
1616
İşte bu soruya yanıt aradı.
07:20
So let's now look at her data in summary,
154
428080
3536
Şimdi özetle verilerine göz atalım,
07:23
going from the least powerful
predictor to the strongest.
predictor to the strongest.
155
431640
4736
en düşük etkenden en güçlüsüne doğru.
07:28
OK?
156
436400
1216
Tamam mı?
07:29
So clean air, which is great,
157
437640
2256
Temiz hava, harika tabii
07:31
it doesn't predict how long you will live.
158
439920
2040
ama ne kadar yaşayacağınızı öngörmüyor.
07:35
Whether you have your hypertension treated
159
443000
2736
Yüksek tansiyon için tedavi görmeniz,
07:37
is good.
160
445760
1336
bu da güzel,
07:39
Still not a strong predictor.
161
447120
1776
yine de güçlü bir belirleyici değil.
07:40
Whether you're lean or overweight,
you can stop feeling guilty about this,
you can stop feeling guilty about this,
162
448920
3496
Peki zayıf veya kilolu olmanız,
bu konuda suçlu hissetmenize gerek yok,
bu konuda suçlu hissetmenize gerek yok,
07:44
because it's only in third place.
163
452440
2376
çünkü sıralamada yalnızca üçüncü.
07:46
How much exercise you get is next,
164
454840
2496
Ne kadar spor yaptığınız var sonra,
07:49
still only a moderate predictor.
165
457360
2336
ortalarda bir belirleyici.
07:51
Whether you've had a cardiac event
and you're in rehab and exercising,
and you're in rehab and exercising,
166
459720
4736
Bir kalp krizi geçirmiş, tedavi
görüyor ve spor yapıyor olmanız,
görüyor ve spor yapıyor olmanız,
07:56
getting higher now.
167
464480
1536
şimdi artmaya başlıyor.
07:58
Whether you've had a flu vaccine.
168
466040
1616
Grip aşısı yaptırmış olmanız.
07:59
Did anybody here know
169
467680
1256
Burdaki kimse
08:00
that having a flu vaccine
protects you more than doing exercise?
protects you more than doing exercise?
170
468960
3800
grip aşısının bizi spordan daha çok
koruduğunu biliyor muydu?
koruduğunu biliyor muydu?
08:06
Whether you were drinking and quit,
171
474720
2496
İçki içip bırakmış olmanız
08:09
or whether you're a moderate drinker,
172
477240
1976
veya ortalama düzeyde içmeniz,
08:11
whether you don't smoke,
or if you did, whether you quit,
or if you did, whether you quit,
173
479240
3480
sigara içmiyor olmanız,
içtiyseniz bırakmış olmanız,
içtiyseniz bırakmış olmanız,
08:15
and getting towards the top predictors
174
483560
3616
en üst belirleyicilere doğru gidiyoruz
08:19
are two features of your social life.
175
487200
3536
sosyal hayatınıza dair iki özellik.
08:22
First, your close relationships.
176
490760
2376
Birincisi yakın ilişkileriniz.
08:25
These are the people
that you can call on for a loan
that you can call on for a loan
177
493160
4296
Bunlar acil paraya ihtiyacınız olduğunda,
08:29
if you need money suddenly,
178
497480
2616
arayıp borç isteyebileceğiniz insanlar,
08:32
who will call the doctor
if you're not feeling well
if you're not feeling well
179
500120
2576
kendinizi iyi hissetmediğinizde
doktoru arayacak
doktoru arayacak
08:34
or who will take you to the hospital,
180
502720
1816
veya sizi hastaneye götürecek,
08:36
or who will sit with you
if you're having an existential crisis,
if you're having an existential crisis,
181
504560
4816
hayata dair bir sorununuz olduğunda
veya depresyonda iken
veya depresyonda iken
08:41
if you're in despair.
182
509400
1976
yanınızda oturacak olan insanlar.
08:43
Those people, that little clutch of people
183
511400
2615
Bu küçük insanlar kümesine sahipseniz,
08:46
are a strong predictor, if you have them,
of how long you'll live.
of how long you'll live.
184
514039
3537
ne kadar yaşayacağınıza dair
güçlü bir etken bu.
güçlü bir etken bu.
08:49
And then something that surprised me,
185
517600
2336
Sonra bir şey beni şaşırttı,
08:51
something that's called
social integration.
social integration.
186
519960
2616
sosyal entegrasyon denen bir şey.
08:54
This means how much
you interact with people
you interact with people
187
522600
4056
Bu gün içinde insanlarla
kurduğunuz etkileşim
kurduğunuz etkileşim
08:58
as you move through your day.
188
526680
1400
anlamına geliyor.
09:00
How many people do you talk to?
189
528760
2096
Kaç insanla konuşuyorsunuz?
09:02
And these mean both
your weak and your strong bonds,
your weak and your strong bonds,
190
530880
3576
Bu hem zayıf hem de
güçlü bağlarınızı kapsıyor,
güçlü bağlarınızı kapsıyor,
09:06
so not just the people
you're really close to,
you're really close to,
191
534480
2496
yalnızca çok yakın olduğunuz,
sizin için çok değerli
sizin için çok değerli
09:09
who mean a lot to you,
192
537000
1376
insanları değil,
09:10
but, like, do you talk to the guy
who every day makes you your coffee?
who every day makes you your coffee?
193
538400
4536
peki her gün kahvenizi yapan adamla
konuşuyor musunuz?
konuşuyor musunuz?
09:14
Do you talk to the postman?
194
542960
1776
Postacınızla?
09:16
Do you talk to the woman who walks
by your house every day with her dog?
by your house every day with her dog?
195
544760
3456
Köpeğini evinizin yanından
gezdiren kadınla?
gezdiren kadınla?
09:20
Do you play bridge or poker,
have a book club?
have a book club?
196
548240
2976
İskambil, poker oynuyor,
kitap kulübü kuruyor musunuz?
kitap kulübü kuruyor musunuz?
09:23
Those interactions
are one of the strongest predictors
are one of the strongest predictors
197
551240
3176
Bu etkileşimler ne kadar
yaşayacağımızın en güçlü
yaşayacağımızın en güçlü
09:26
of how long you'll live.
198
554440
1336
göstergelerinden biri.
09:27
Now, this leads me to the next question:
199
555800
1960
Bu da beni bir sonraki soruya getiriyor:
09:30
if we now spend more time online
than on any other activity,
than on any other activity,
200
558840
5416
tüm diğer aktivitelerden daha çok
internette vakit geçiriyorsak,
internette vakit geçiriyorsak,
09:36
including sleeping,
201
564280
1656
buna uyumak da dahil,
09:37
we're now up to 11 hours a day,
202
565960
2176
şu anki oran 11 saate kadar,
09:40
one hour more than last year, by the way,
203
568160
2496
geçen yıla oranla 1 yıl daha fazla,
09:42
does it make a difference?
204
570680
1816
bu bir fark yaratıyor mu?
09:44
Why distinguish
between interacting in person
between interacting in person
205
572520
4016
Bizzat etkileşim kurmakla
sosyal medya üzerinden
sosyal medya üzerinden
09:48
and interacting via social media?
206
576560
2216
etkileşim arasında neden fark olsun?
09:50
Is it the same thing as being there
207
578800
2856
Eğer çocuklarınızla sürekli mesajlaşarak
09:53
if you're in contact constantly
with your kids through text, for example?
with your kids through text, for example?
208
581680
3680
iletişim halindeyseniz, bu orada olmakla
aynı olabilir mi?
aynı olabilir mi?
09:58
Well, the short answer
to the question is no,
to the question is no,
209
586200
2136
Bu sorunun kısa yanıtı hayır.
10:00
it's not the same thing.
210
588360
1656
Aynı şey değil.
10:02
Face-to-face contact releases
a whole cascade of neurotransmitters,
a whole cascade of neurotransmitters,
211
590040
4816
Yüzyüze etkileşim bir dizi
nörotransmiter salınımı sağlıyor,
nörotransmiter salınımı sağlıyor,
10:06
and like a vaccine,
they protect you now in the present
they protect you now in the present
212
594880
3296
tıpkı bir aşı gibi, sizi şu an
10:10
and well into the future.
213
598200
1856
ve gelecek için koruyor.
10:12
So simply making
eye contact with somebody,
eye contact with somebody,
214
600080
2520
Yani biriyle göz teması kurmak,
10:15
shaking hands, giving somebody a high-five
215
603600
2576
el sıkışmak, beşlik çakmak
10:18
is enough to release oxytocin,
216
606200
2056
oksitosin salgılanması için yeterli,
10:20
which increases your level of trust
217
608280
2216
bu da güven duygunuzu arttırıyor
10:22
and it lowers your cortisol levels.
218
610520
1840
ve kortizol seviyenizi düşürüyor.
10:24
So it lowers your stress.
219
612920
1840
Yani stresinizi azaltıyor
10:27
And dopamine is generated,
which gives us a little high
which gives us a little high
220
615440
2816
ve dopamin ortaya çıkıyor,
biraz uyuşturucu etkisi yapıyor
biraz uyuşturucu etkisi yapıyor
10:30
and it kills pain.
221
618280
1216
ve acıyı dindiriyor.
10:31
It's like a naturally produced morphine.
222
619520
2920
Doğal yolla salgılanan morfin gibi.
10:35
Now, all of this passes
under our conscious radar,
under our conscious radar,
223
623160
2696
Tüm bunlar bizim bilinç radarımız
altında gerçekleşiyor,
altında gerçekleşiyor,
10:37
which is why we conflate
online activity with the real thing.
online activity with the real thing.
224
625880
3680
bu yüzden gerçek ve internet
hayatını bağdaştırıyoruz.
hayatını bağdaştırıyoruz.
10:42
But we do have evidence now,
fresh evidence,
fresh evidence,
225
630200
2336
Ancak şimdi elimizde yeni kanıtlar var,
10:44
that there is a difference.
226
632560
1336
bir fark olduğuna dair.
10:45
So let's look at some of the neuroscience.
227
633920
2056
Beyin bilimine bir göz atalım.
10:48
Elizabeth Redcay, a neuroscientist
at the University of Maryland,
at the University of Maryland,
228
636000
3296
Maryland Üniversitesinde nöro bilimci
Elizabeth Redcay,
Elizabeth Redcay,
10:51
tried to map the difference
229
639320
1816
bizzat etkileşim kurduğumuzda
10:53
between what goes on in our brains
when we interact in person
when we interact in person
230
641160
3656
ve statik bir şey izlediğimizde beynimizde
yaşanan farklılıkların
yaşanan farklılıkların
10:56
versus when we're watching
something that's static.
something that's static.
231
644840
3216
bir haritasını çıkarmaya çalıştı.
11:00
And what she did was
she compared the brain function
she compared the brain function
232
648080
2429
Yaptığı şey iki grup insanın
beyin fonksiyonlarını
beyin fonksiyonlarını
11:02
of two groups of people,
233
650533
2043
karşılaştırmaktı,
11:04
those interacting live with her
234
652600
3296
onunla veya araştırma ortaklarıyla
11:07
or with one of her research associates
235
655920
2136
canlı etkileşim kurup
11:10
in a dynamic conversation,
236
658080
2176
dinamik bir sohbet gerçekleştirenleri,
11:12
and she compared that
to the brain activity of people
to the brain activity of people
237
660280
2496
kendisinin aynı konu hakkında konuştuğu
11:14
who were watching her talk
about the same subject
about the same subject
238
662800
3736
kayıtlı bir videoyu izleyen bir grubun
11:18
but in a canned video, like on YouTube.
239
666560
2480
beyin aktivitesi ile karşılaştırdı.
11:21
And by the way, if you want to know
240
669880
1696
Bu arada iki grubu aynı anda
11:23
how she fit two people
in an MRI scanner at the same time,
in an MRI scanner at the same time,
241
671600
2816
nasıl MR cihazına nasıl sığdırdığını
bilmek isterseniz,
bilmek isterseniz,
11:26
talk to me later.
242
674440
1200
benimle sonra görüşün.
11:28
So what's the difference?
243
676360
2400
Peki fark neydi?
11:31
This is your brain
on real social interaction.
on real social interaction.
244
679280
2720
İşte bu gerçek sosyal etkileşim
halindeyken beyniniz.
halindeyken beyniniz.
11:34
What you're seeing
is the difference in brain activity
is the difference in brain activity
245
682840
2896
Gördüğünüz şey bizzat etkileşimde
bulunma ve statik içerik
bulunma ve statik içerik
11:37
between interacting in person
and taking in static content.
and taking in static content.
246
685760
5136
almak arasındaki beyin aktivitesi farkı.
11:42
In orange, you see the brain areas
that are associated with attention,
that are associated with attention,
247
690920
4976
Turuncu alanlar, beyninizin
ilgi ve sosyal zekayla
ilgi ve sosyal zekayla
11:47
social intelligence --
248
695920
1216
ilgili alanları --
11:49
that means anticipating
what somebody else is thinking
what somebody else is thinking
249
697160
2576
başka birinin ne düşündüğünü
tahmin etmeye çalışma,
tahmin etmeye çalışma,
11:51
and feeling and planning --
250
699760
1736
hissetme ve planlama
11:53
and emotional reward.
251
701520
1536
ve duygusal ödül.
11:55
And these areas become much more engaged
252
703080
2776
Bu alanlar gerçek biriyle
etkileşim kurduğumuzda
etkileşim kurduğumuzda
11:57
when we're interacting
with a live partner.
with a live partner.
253
705880
2280
daha meşgul bir hale geliyorlar.
12:02
Now, these richer brain signatures
254
710120
2696
Şimdi bu daha yoğun beyin sinyalleri
12:04
might be why recruiters
from Fortune 500 companies
from Fortune 500 companies
255
712840
4056
Fortune 500 şirketlerinin
işe başvuran adayları değerlendiren
işe başvuran adayları değerlendiren
12:08
evaluating candidates
256
716920
1936
insan kaynakları çalışanlarının,
12:10
thought that the candidates were smarter
257
718880
2776
seslerini duydukları adayların,
12:13
when they heard their voices
258
721680
1480
eposta veya mektuplarına
12:16
compared to when they just
read their pitches in a text, for example,
read their pitches in a text, for example,
259
724160
3256
baktıkları adaylara göre daha zeki
olduklarını düşünmelerinin,
olduklarını düşünmelerinin,
12:19
or an email or a letter.
260
727440
1416
sebebi olabilir.
12:20
Now, our voices and body language
convey a rich signal.
convey a rich signal.
261
728880
2776
Sesimiz ve beden dilimiz
yoğun bir sinyal iletiyor.
yoğun bir sinyal iletiyor.
12:23
It shows that we're thinking, feeling,
262
731680
2016
Düşündüğümüzü, hissettiğimizi,
12:25
sentient human beings
263
733720
1656
hassas insanlar olduğumuzu
12:27
who are much more than an algorithm.
264
735400
2496
bir algoritmadan daha fazlası
olduğumuzu gösteriyor.
olduğumuzu gösteriyor.
12:29
Now, this research by Nicholas Epley
265
737920
2056
Chicago Üniversitesi
İşletme Fakültesinden
İşletme Fakültesinden
12:32
at the University of Chicago
Business School
Business School
266
740000
3280
Nicholas Epley'in bu araştırması
12:36
is quite amazing because
it tells us a simple thing.
it tells us a simple thing.
267
744440
2680
harika çünkü bize çok basit
bir şey söylüyor.
bir şey söylüyor.
12:39
If somebody hears your voice,
268
747760
2056
Birisi sesinizi duyuyorsa,
12:41
they think you're smarter.
269
749840
1320
daha zeki olduğunuzu düşünüyor.
12:43
I mean, that's quite a simple thing.
270
751840
2080
Bu gerçekten oldukça basit bir şey.
12:47
Now, to return to the beginning,
271
755320
1920
Şimdi başa dönelim,
kadınlar neden
kadınlar neden
12:50
why do women live longer than men?
272
758040
1896
erkeklerden daha uzun yaşıyor?
12:51
And one major reason
is that women are more likely
is that women are more likely
273
759960
2336
Çok büyük bir sebep
kadınların hayatları boyunca
kadınların hayatları boyunca
12:54
to prioritize and groom
their face-to-face relationships
their face-to-face relationships
274
762320
3376
yüz yüze ilişkilerini
nispeten daha çok önemseyip
nispeten daha çok önemseyip
12:57
over their lifespans.
275
765720
1656
biçimlendirmesi.
12:59
Fresh evidence shows
276
767400
1656
Yeni kanıtlar öyle gösteriyor ki
13:01
that these in-person friendships
277
769080
1696
bu yüz yüze arkadaşlıklar
13:02
create a biological force field
against disease and decline.
against disease and decline.
278
770800
3976
hastalık ve düşüşe ilişkin
biyolojik bir güç alanı yaratıyor.
biyolojik bir güç alanı yaratıyor.
13:06
And it's not just true of humans
279
774800
2176
Bu yalnızca insanlar için geçerli değil,
13:09
but their primate relations,
our primate relations as well.
our primate relations as well.
280
777000
3376
primatların ilişkilerinde de aynı.
13:12
Anthropologist Joan Silk's work
shows that female baboons
shows that female baboons
281
780400
3656
Antropolog Joan Silk'in çalışmasında
dişi bir grup arkadaşı olan
dişi bir grup arkadaşı olan
13:16
who have a core of female friends
282
784080
2896
dişi babunların
13:19
show lower levels of stress
via their cortisol levels,
via their cortisol levels,
283
787000
3576
kortizol seviyelerine bakıldığında
daha düşük stres gözlemleniyor,
daha düşük stres gözlemleniyor,
13:22
they live longer and they have
more surviving offspring.
more surviving offspring.
284
790600
3480
daha uzun yaşıyorlar
ve yavruları daha çok hayatta kalıyor.
ve yavruları daha çok hayatta kalıyor.
13:26
At least three stable relationships.
285
794640
2376
En az üç dengeli ilişki.
13:29
That was the magic number.
286
797040
1496
Sihirli sayı bu.
13:30
Think about it.
287
798560
1216
Bunu bir düşünün.
13:31
I hope you guys have three.
288
799800
1286
Umarım üç ilişkiniz vardır.
13:34
The power of such face-to-face contact
289
802440
3280
Bu tür bir yüz yüze iletişimin gücü
13:38
is really why there are
the lowest rates of dementia
the lowest rates of dementia
290
806480
2816
sosyal insanlar arasında bunama oranının
13:41
among people who are socially engaged.
291
809320
2816
neden en düşük olduğunu açıklıyor.
13:44
It's why women who have breast cancer
292
812160
1816
Meme kanserine yakalanan kadınların
13:46
are four times more likely
to survive their disease than loners are.
to survive their disease than loners are.
293
814000
5296
hastalığı atlatma oranlarının yalnızlara
göre dört kat fazla olması da bu sebepten.
göre dört kat fazla olması da bu sebepten.
13:51
Why men who've had a stroke
who meet regularly to play poker
who meet regularly to play poker
294
819320
3976
Felç geçiren ve poker oynamak için
arkadaşlarıyla buluşan erkekler
arkadaşlarıyla buluşan erkekler
13:55
or to have coffee
295
823320
1656
veya kahve içmek
13:57
or to play old-timer's hockey --
296
825000
2256
ya da eski günlerin hatrına
hokey oynamak için
hokey oynamak için
13:59
I'm Canadian, after all --
297
827280
1296
Ben Kanadalıyım sonuçta -
14:00
(Laughter)
298
828600
1136
(Kahkaha)
14:01
are better protected
by that social contact
by that social contact
299
829760
2496
bu sosyal iletişim sayesinde
14:04
than they are by medication.
300
832280
2016
ilaçtan daha iyi korunuyorlar.
14:06
Why men who've had a stroke
who meet regularly --
who meet regularly --
301
834320
3096
Felç geçirmiş ve düzenli olarak
sosyalleşen erkekler --
sosyalleşen erkekler --
14:09
this is something very
powerful they can do.
powerful they can do.
302
837440
2456
bu yapabilecekleri en güçlü şey.
14:11
This face-to-face contact
provides stunning benefits,
provides stunning benefits,
303
839920
3696
Yüz yüze iletişimin
inanılmaz faydaları var,
inanılmaz faydaları var,
14:15
yet now almost a quarter of the population
says they have no one to talk to.
says they have no one to talk to.
304
843640
4480
ama nüfusun bir çeyreği
konuşacak kimseleri olmadığını söylüyor.
konuşacak kimseleri olmadığını söylüyor.
14:21
We can do something about this.
305
849160
2336
Bu konuda bir şey yapabiliriz.
14:23
Like Sardinian villagers,
306
851520
1776
Sardunya köylüleri gibi,
14:25
it's a biological imperative
to know we belong,
to know we belong,
307
853320
3696
ait olduğumuzu bilmek
biyolojik bir gerekliliktir,
biyolojik bir gerekliliktir,
14:29
and not just the women among us.
308
857040
2016
yalnızca aramızdaki kadınlar değil.
14:31
Building in-person interaction
into our cities, into our workplaces,
into our cities, into our workplaces,
309
859080
4136
Kentlerimize, iş yerlerimize
kişisel etkileşim getirmek,
kişisel etkileşim getirmek,
14:35
into our agendas
310
863240
1480
bunu günlük hayatımıza işlemek,
bağışıklık sistemini güçlendiriyor,
14:37
bolsters the immune system,
311
865840
1456
14:39
sends feel-good hormones
surging through the bloodstream and brain
surging through the bloodstream and brain
312
867320
4016
hem kan dolaşımı hem de beyinde
iyi hissettiren hormonları tetikliyor
iyi hissettiren hormonları tetikliyor
14:43
and helps us live longer.
313
871360
1600
ve uzun yaşamamıza yardım ediyor.
14:45
I call this building your village,
314
873840
2656
Ben buna kendi köyünüzü kurmak diyorum,
14:48
and building it and sustaining it
is a matter of life and death.
is a matter of life and death.
315
876520
3600
bunu kurmak ve korumak
ölüm ve yaşam meselesi.
ölüm ve yaşam meselesi.
14:52
Thank you.
316
880760
1216
Teşekkür ederim.
14:54
(Applause)
317
882000
3680
(Alkış)
15:00
Helen Walters: Susan, come back.
I have a question for you.
I have a question for you.
318
888130
2766
Helen Walters: Susan, geri gel lütfen.
Sana bir sorum var.
Sana bir sorum var.
15:02
I'm wondering if there's a middle path.
319
890920
1896
Orta yol olur mu diye merak ediyorum.
15:04
So you talk about the neurotransmitters
connecting when in face-to-face,
connecting when in face-to-face,
320
892840
3416
Yüz yüze iletişimde hareketlenen
nörotransmiterlerden bahsettin,
nörotransmiterlerden bahsettin,
15:08
but what about digital technology?
321
896280
1656
peki ya dijital teknoloji?
15:09
We've seen enormous improvements
in digital technology
in digital technology
322
897960
2576
Dijital teknolojide inanılmaz
ilerlemelere şahit olduk,
ilerlemelere şahit olduk,
15:12
like FaceTime, things like that.
323
900560
2456
FaceTime ve benzeri şeyler.
15:15
Does that work too?
324
903040
1256
Bunlar da işe yarıyor mu?
15:16
I mean, I see my nephew.
325
904320
1256
Yeğenimi görüyorum.
15:17
He plays Minecraft
and he's yelling at his friends.
and he's yelling at his friends.
326
905600
2416
Minecraft oynuyor
ve arkadaşlarına bağırıyor.
ve arkadaşlarına bağırıyor.
15:20
It seems like he's connecting pretty well.
327
908040
2016
İyi bir bağlantı kurmuş gibi görünüyor.
15:22
Is that useful? Is that helpful?
328
910080
1776
Bu da faydalı mı? Yardımı olur mu?
15:23
Susan Pinker: Some of the data
are just emerging.
are just emerging.
329
911880
2336
Pinker: Verilerin bir kısmı
yeni ortaya çıkıyor.
yeni ortaya çıkıyor.
15:26
The data are so fresh
that the digital revolution happened
that the digital revolution happened
330
914240
2976
O kadar yeni ki
dijital devrim yaşandı
dijital devrim yaşandı
15:29
and the health data trailed behind.
331
917240
2736
ve arkasından sağlık verileri geldi.
15:32
So we're just learning,
332
920000
1376
Biz de yeni öğreniyoruz,
15:33
but I would say
there are some improvements
there are some improvements
333
921400
2016
Yine de teknoloji dünyasında da
15:35
that we could make in the technology.
334
923440
1816
yapabileceğimiz iyileştirmeler var.
15:37
For example, the camera on your laptop
is at the top of the screen,
is at the top of the screen,
335
925280
3456
Örneğin dizüstümüzün kamerası
ekranın üstünde,
ekranın üstünde,
15:40
so for example, when you're
looking into the screen,
looking into the screen,
336
928760
3056
Ekrana baktığımızda,
15:43
you're not actually making eye contact.
337
931840
1896
göz teması kurmuş olmuyoruz.
15:45
So something as simple
as even just looking into the camera
as even just looking into the camera
338
933760
3176
Doğrudan kameraya bakmak bile
bu nörotransmiterlerin
bu nörotransmiterlerin
15:48
can increase those neurotransmitters,
339
936960
2256
sayısını arttıracaktır,
15:51
or maybe changing
the position of the camera.
the position of the camera.
340
939240
2576
belki de kameranın yerini değiştirmek de
faydalı olur.
faydalı olur.
15:53
So it's not identical, but I think
we are getting closer with the technology.
we are getting closer with the technology.
341
941840
3696
Aynı şey değil tabii ama bence
teknoloji ile de buna yaklaşıyoruz.
teknoloji ile de buna yaklaşıyoruz.
15:57
HW: Great. Thank you so much.
342
945560
1736
HW: Harika. Çok teşekkür ederim.
15:59
SP: Thank you.
343
947320
1216
SP: Ben teşekkür ederim.
16:00
(Applause)
344
948560
1150
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Susan Pinker - Developmental psychologistSusan Pinker reveals how in-person social interactions are not only necessary for human happiness but also could be a key to health and longevity.
Why you should listen
In her award-winning book The Sexual Paradox, psychologist Susan Pinker argued that biological differences could play an unexpectedly large role in creating classroom, lifespan and workplace gender gaps. With The Village Effect, she tracks another current: how social, face-to-face interactions are critical not only for our happiness but also for our survival, and how technology can isolate us from these life-saving bonds. As she writes: "Neglecting to keep in close contact with people who are important to you is at least as dangerous to your health as a pack-a-day cigarette habit, hypertension or obesity."
In addition to her books, Pinker writes a column for the Wall Street Journal, "Mind and Matter," which illuminates surprising advances in human behavior research. Pinker’s numerous writings (including her weekly columns "Problem Solving" and "The Business Brain") have appeared in the Guardian, the New York Times and Financial Times, among many others.
Susan Pinker | Speaker | TED.com