ABOUT THE SPEAKER
Alexander MacDonald - Economist
TED Senior Fellow Alexander MacDonald develops strategies to advance space exploration and encourage private-sector space activities.

Why you should listen

Alexander MacDonald founded NASA's Emerging Space Office, helps build small satellite programs around the world, and is the author of The Long Space Age. He is an economist with the Jet Propulsion Laboratory (JPL) and is currently assigned to serve as the Senior Economic Advisor at NASA Headquarters, Washington, D.C.

MacDonald is the author and editor of a number of NASA reports including "Emerging Space: The Evolving Landscape of 21st Century American Spaceflight," "Public-Private Partnerships for Space Capability Development" and "Economic Development of Low-Earth Orbit." He also led the development of "A Strategy for Human Spaceflight in Low Earth Orbit and Economic Growth in Space," submitted to the National Space Council in 2018 by NASA, the Department of State and the Department of Commerce. And he helped develop the NASA strategy for the 2016 Presidential Transition. He is an advocate for the use of small satellites -- cubesats -- for technical and capacity development throughout the world, having helped initiate cubesat projects in Lithuania and Kyrgyzstan and having helped establish nationwide cubesat initiatives in the US and Canada.  
 
MacDonald was a research faculty member at Carnegie Mellon University and worked for the Universities Space Research Association while at NASA's Ames Research Center where he worked on small satellite mission designs and served as the center's first research economist on staff. He received his undergraduate degree in economics from Queen's University in Canada, his master's degree in economics from the University of British Columbia and was a Clarendon Scholar at the University of Oxford, where he obtained his doctorate on the long-run economic history of American space exploration. He was also an inaugural TED Senior Fellow and received the History Manuscript of the Year Award in 2016 from the American Institute of Aeronautics and Astronautics.

More profile about the speaker
Alexander MacDonald | Speaker | TED.com
TEDxAuckland

Alexander MacDonald: How centuries of sci-fi sparked spaceflight

Alexander Mcdonald: Bilim kurgu Ay'a gidişimize nasıl ilham verdi

Filmed:
1,642,075 views

Roket bilimcilerden daha önceki zamanlarda, uzay uçuşu fikri nesiller boyunca zihinden zihne aktarıldı.TED Fellow ve NASA ekonomisti Alexander Mcdonald, harika görsellerle, 300 yıllık bilim-kurgu öykülerinin --Edgar Allan Poe'dan Jules Verne'e, H.G Wells'e ve daha ötesi-- nasıl uzayı keşfetme kültürünü başlattığını gösteriyor. Ay'a gönderilen kaz makinesi gibi hikayelerin nasıl gerçeği şekillendirdiğine etkileyici bir bakış...
- Economist
TED Senior Fellow Alexander MacDonald develops strategies to advance space exploration and encourage private-sector space activities. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I want to tell you a storyÖykü about storieshikayeleri.
0
858
3777
Size hikayeler hakkında
bir hikaye anlatmak istiyorum.
00:17
And I want to tell you this storyÖykü
because I think we need to rememberhatırlamak
1
5510
3523
Size bu hikayeyi anlatmak istiyorum çünkü
hatırlamamız gerekir ki
00:21
that sometimesara sıra the storieshikayeleri
we tell eachher other
2
9057
2192
birbirimize anlattığımız hikayeler
00:23
are more than just talesTales
or entertainmenteğlence or narrativesanlatılar.
3
11273
4413
basit anlatılardan, öykülerden veya
eğlenceden daha fazlasıdır.
00:28
They're alsoAyrıca vehiclesAraçlar
4
16482
1706
Hikayeler,
00:30
for sowingEkim inspirationilham
and ideasfikirler acrosskarşısında our societiestoplumlar
5
18212
3869
toplumlarda ve zamanda
yeni fikir ve düşünceler eken araçlardır.
00:34
and acrosskarşısında time.
6
22105
1503
00:36
The storyÖykü I'm about to tell you
7
24800
1492
Size anlatacağım hikaye,
00:38
is about how one of the mostçoğu advancedileri
technologicalteknolojik achievementsbaşarıları
8
26316
3065
modern çağın en ileri teknolojik
başarılarından birinin
temellerinin nasıl hikayelere dayandığı
00:41
of the modernmodern eraçağ
9
29405
1152
00:42
has its rootskökleri in storieshikayeleri,
10
30581
1604
ve bu hikayenin en önemli kısmının
00:44
and how some of the mostçoğu importantönemli
transformationsdönüşümler yethenüz to come mightbelki alsoAyrıca.
11
32881
4787
henüz gerçekleşmemiş olduğu
hakkında.
00:50
The storyÖykü beginsbaşlar over 300 yearsyıl agoönce,
12
38954
2111
Hikaye 300 yıl önce başlıyor.
00:53
when GalileoGalileo GalileiGalilei first learnedbilgili
of the recentson DutchHollanda dili inventionicat
13
41089
4296
Galileo Galilei'nin, bir borunun içine
iki şekilli camın yerleştirildiği
00:57
that tookaldı two piecesparçalar of shapedbiçimli glassbardak
and put them in a long tubetüp
14
45409
4670
ve bu sayede gözle görünebilen
mesafeden uzağı gösterebilen
01:02
and therebyböylece extendedGenişletilmiş humaninsan sightgörme
fartherdaha uzağa than ever before.
15
50103
2863
bir Hollanda icadını
öğrenmesiyle başlıyor.
01:06
When GalileoGalileo turneddönük
his newyeni telescopeteleskop to the heavensgökler
16
54005
3868
Galileo yeni teleskobunu
göklere ve özellikle de
01:09
and to the MoonAy in particularbelirli,
17
57897
1562
Ay'a çevirdiğinde
01:12
he discoveredkeşfedilen something incredibleinanılmaz.
18
60418
1730
şaşırtıcı bir şey keşfetti.
01:15
These are pagessayfalar from Galileo'sGalileo'nun bookkitap
"SidereusSidereus NunciusNuncius," publishedyayınlanan in 1610.
19
63121
4722
Bunlar, Galileo'nun 1610'da basılan kitabı
"Sidereus Nuncius"tan sayfalar.
01:20
And in them, he revealedortaya to the worldDünya
what he had discoveredkeşfedilen.
20
68531
3217
Bu sayfalarla keşfettiği şeyi
dünyaya duyurdu.
01:23
And what he discoveredkeşfedilen was that the MoonAy
was not just a celestialGöksel objectnesne
21
71772
3463
Keşfettiği şey ise Ay'ın, sadece
geceleri gökyüzünde dolaşan
01:27
wanderinggöçebe acrosskarşısında the night skygökyüzü,
22
75259
2151
bir gök cismi değil,
01:29
but ratherdaha doğrusu, it was a worldDünya,
23
77434
2860
kendi başına bir dünya olduğu idi.
01:32
a worldDünya with highyüksek, sunlitgüneşli mountainsdağlar
24
80318
3234
Yüksek, aydınlık dağları
01:35
and darkkaranlık "mareMare," the LatinLatin wordsözcük for seasdenizler.
25
83576
3437
ve Latince'de deniz anlamına gelen
''mare''leri olan bir dünya.
01:40
And oncebir Zamanlar this newyeni worldDünya
and the MoonAy had been discoveredkeşfedilen,
26
88075
2883
Bu yeni dünya olan
Ay keşfedildiğinde
01:42
people immediatelyhemen beganbaşladı
to think about how to travelseyahat there.
27
90982
4079
insanlar oraya gitmenin
hayalini kurmaya başladılar.
01:47
And just as importantlyönemlisi,
28
95085
2201
Bir o kadar da
01:49
they beganbaşladı to writeyazmak storieshikayeleri
29
97310
2085
bunun nasıl gerçekleşebileceği
01:51
about how that mightbelki happenolmak
30
99419
1842
ve bu yolculukların nasıl olabileceği
01:53
and what those voyagesseferler mightbelki be like.
31
101285
1894
hakkında hikayeler yazmaya başladılar.
01:55
One of the first people to do so
was actuallyaslında the BishopBishop of HerefordHereford,
32
103679
3447
Bunu yapan ilk insanlardan biri
Hereford Piskoposu, Francis Godwin idi.
01:59
a man namedadlı FrancisFrancis GodwinGüven.
33
107150
1661
02:00
GodwinGüven wroteyazdı a storyÖykü
about a Spanishİspanyolca explorerExplorer,
34
108835
2475
Godwin, Domingo Gonsales adında
bir İspanyol kaşifin,
02:03
DomingoDomingo GonsalesGüven,
35
111334
1513
Atlas Okyanusu'nun ortasındaki
02:04
who endedbitti up maroonedMarooned
on the islandada of StSt. HelenaHelena
36
112871
2804
St. Helena Adası'nda mahsur kaldığında
02:07
in the middleorta of the AtlanticAtlantik,
37
115699
1462
evine dönebilmek için
02:09
and there, in an effortçaba to get home,
38
117185
1802
oradaki yabani kazların
gücünü kullanarak
02:12
developedgelişmiş a machinemakine, an inventionicat,
39
120050
2016
uçmasını sağlayan
02:14
to harnesskoşum the powergüç
of the localyerel wildvahşi geesekazlar
40
122090
2907
bir makine geliştirdiğini
ve en sonunda Ay'a doğru
yolculuğa çıktığını
02:17
to allowizin vermek him to flyuçmak --
41
125021
1633
02:18
and eventuallysonunda to embarkatılmak
on a voyageyolculuk to the MoonAy.
42
126678
2918
anlatan bir hikaye yazmıştı.
02:22
Godwin'sOkan gürlek bookkitap, "The Man in the MooneMoone,
or a DiscourseSöylem of a VoyageYolculuk ThitherOraya,"
43
130016
4381
Godwin'in ölümünden sonra
1638'de basılan kitabı
02:26
was only publishedyayınlanan posthumouslyölümünden sonra
and anonymouslyAnonim in 1638,
44
134421
3872
"The Man in the Moone,
or a Discourse of a Voyage Thither"
02:30
likelymuhtemelen on accounthesap of the numbernumara
of controversialtartışmalı ideasfikirler that it containediçeriyordu,
45
138317
3785
muhtemelen birçok tartışmalı fikir
içerdiği için anonim olarak yayınlandı.
02:34
includingdahil olmak üzere an endorsementciro
of the CopernicanBüyük viewgörünüm of the universeEvren
46
142126
3034
İçinde Kopernikus'un Güneş'i,
Güneş Sistemi'nin merkezine yerleştiren
evren görüşünü ve ayrıca
02:37
that put the SunGüneş at the centermerkez
of the SolarGüneş SystemSistem,
47
145184
2744
02:39
as well as a pre-NewtonianNewtonian öncesi
conceptkavram of gravityyerçekimi
48
147952
2583
Newton öncesi yer çekimi konseptini
02:42
that had the ideaFikir
that the weightağırlık of an objectnesne
49
150559
2941
yani bir nesnenin ağırlığının Dünya'dan
02:45
would decreaseazaltmak with increasingartan
distancemesafe from EarthDünya.
50
153524
2748
uzaklaştıkça azaldığını savunan fikirler
ihtiva ettiği için.
Tüm bunlar daha bir kaz makinesiyle
Ay'a gidebileceği düşüncesi
02:48
And that's to say nothing
of his ideaFikir of a gooseKaz machinemakine
51
156801
2798
02:51
that could go to the MoonAy.
52
159623
1426
haricinde söylediği şeyler.
02:53
(LaughterKahkaha)
53
161073
1635
(Gülüşmeler)
02:54
And while this ideaFikir of a voyageyolculuk
to the MoonAy by gooseKaz machinemakine
54
162732
2840
Bir kaz makinesi ile
Ay'a yolculuk fikri bugün bize
02:57
mightbelki not seemgörünmek particularlyözellikle insightfulanlayışlı
or technicallyteknik olarak creativeyaratıcı to us todaybugün,
55
165596
4143
anlaması güç, ya da teknik
olarak yaratıcı gelmeyebilir.
03:01
what's importantönemli is that GodwinGüven describedtarif edilen
gettingalma to the MoonAy not by a dreamrüya
56
169763
4330
Burada önemli olan şey şu:
Godwin Ay'a yolculuğu
03:06
or by magicsihirli, as JohannesJohannes KeplerKepler
had writtenyazılı about,
57
174117
3381
hayal ile veya Johannes Kepler'in de
yazdığı gibi büyü aracılığı ile değil de
03:09
but ratherdaha doğrusu, throughvasitasiyla humaninsan inventionicat.
58
177522
2861
bir insan icadıyla
gerçekleşebileceğini yazdı.
03:12
And it was this ideaFikir
that we could buildinşa etmek machinesmakineler
59
180407
3203
İşte bu, göklere seyahat edebilecek
03:15
that could travelseyahat into the heavensgökler,
60
183634
1891
makineler yapma fikri
03:17
that would plantbitki its seedtohum
in mindszihinler acrosskarşısında the generationsnesiller.
61
185549
3904
zihinlerde nesiller boyunca yeşerdi.
03:22
The ideaFikir was nextSonraki takenalınmış up
by his contemporaryçağdaş, JohnJohn WilkinsWilkins,
62
190174
2879
O dönemlerde Oxford'da öğrenci olan
ve daha sonra the Royal Society
kurucularından biri olacak olan
03:25
then just a younggenç studentÖğrenci at OxfordOxford,
63
193077
1757
03:26
but latersonra, one of the founderskurucuları
of the RoyalRoyal SocietyToplum.
64
194858
2565
John Wilkins, bu fikrin peşine düştü.
03:29
JohnJohn WilkinsWilkins tookaldı the ideaFikir of spaceuzay travelseyahat
in Godwin'sOkan gürlek textMetin seriouslycidden mi
65
197981
4145
John Wilkins, Godwin'in metnindeki
uzak yolculuğu fikrini ciddiye aldı
03:34
and wroteyazdı not just anotherbir diğeri storyÖykü
66
202150
2074
ve sadece bir hikaye değil,
03:36
but a nonfictionkurgusal olmayan philosophicalfelsefi treatiseTez,
67
204248
2866
''Ay'daki Yeni Dünya'nın Keşfi
03:39
entitledadlı, "DiscoveryKeşif
of the NewYeni WorldDünya in the MoonAy,
68
207138
2594
veya O Gezegende Yaşanabilir
Yeni Bir Dünya
03:41
or, a DiscourseSöylem TendingEğilimi to ProveKanıtlamak
69
209756
2353
Olma Olasılığını Kanıtlama Çabası''
03:44
that 'tis'tis ProbableOlası There MayMayıs Be
AnotherBaşka bir HabitableYaşan -abilir WorldDünya in that PlanetGezegen."
70
212133
3935
adında felsefi bir tez de yazdı.
03:48
And noteNot, by the way,
that wordsözcük "habitableyaşanabilir."
71
216930
2185
''Yaşanabilir'' kelimesine dikkat edin.
Sadece bu fikir bile, oraya gidecek
makineler yapma hayali kuran
03:51
That ideaFikir in itselfkendisi would have
been a powerfulgüçlü incentiveözendirici
72
219462
2667
03:54
for people thinkingdüşünme about how to buildinşa etmek
machinesmakineler that could go there.
73
222153
3224
insanlarda güçlü bir dürtü uyandırır.
03:57
In his bookskitaplar, WilkinsWilkins seriouslycidden mi considereddüşünülen
a numbernumara of technicalteknik methodsyöntemleri
74
225795
3417
Wilkins, kitaplarında uzay yolculuğu için
birkaç teknik metodu değerlendirmiş
04:01
for spaceflightuzay uçuşu,
75
229236
1285
ve günümüze,
04:02
and it remainskalıntılar to this day
the earliesten erken knownbilinen nonfictionkurgusal olmayan accounthesap
76
230545
3571
Ay'a nasıl gidebileceğimiz konusunda
ilk kurgusal olmayan kaynak
olarak taşınmıştır.
04:06
of how we mightbelki travelseyahat to the MoonAy.
77
234140
1974
Ardından başka hikayeler de yazılmıştır.
Bunlardan en dikkat çekeni
04:08
Other storieshikayeleri would soonyakında followtakip et,
mostçoğu notablyözellikle by CyranoCyrano dede BergeracBergerac,
78
236138
3238
Cyrano de Bergerac'ın ''Ay Masalları''dır.
04:11
with his "LunarAy TalesTales."
79
239400
1399
04:12
By the mid-orta17thinci centuryyüzyıl,
the ideaFikir of people buildingbina machinesmakineler
80
240823
3024
17. Yüzyıl'ın ortalarında,
göklere seyahat edebilecek
yeni makineler yapma fikri
04:15
that could travelseyahat to the heavensgökler
81
243871
2163
04:18
was growingbüyüyen in complexitykarmaşa
and technicalteknik nuancenüans.
82
246058
3053
daha karmaşık ve teknik bir biçimde
gelişiyordu.
04:22
And yethenüz, in the lategeç 17thinci centuryyüzyıl,
83
250152
2834
17. yüzyılın sonlarında
04:25
this intellectualentellektüel progressilerleme
effectivelyetkili bir şekilde ceasedkesildiği tarih.
84
253010
2731
bu entelektüel ilerleme durdu.
04:28
People still told storieshikayeleri
about gettingalma to the MoonAy,
85
256289
2524
İnsanlar Ay'a gitmekten bahsetmeye
devam ettiler
04:30
but they relieddayanıyordu on the oldeski ideasfikirler
86
258837
1703
ancak büyü ve rüyalar gibi
04:32
or, oncebir Zamanlar again, on dreamsrüyalar or on magicsihirli.
87
260564
3027
eski fikirlere yöneldiler.
04:36
Why?
88
264203
1443
Neden?
04:37
Well, because the discoverykeşif
of the lawsyasalar of gravityyerçekimi by NewtonNewton
89
265670
3651
Çünkü Newton'un kütle
çekim yasalarının keşfi,
04:41
and the inventionicat of the vacuumvakum pumppompa
by RobertRobert HookeHooke and RobertRobert BoyleBoyle
90
269345
4658
ve Robert Hooke ve Robert Boyle
tarafından geliştirilen vakum pompasının
icadı demek oluyordu ki insanlar,
04:46
meantdemek that people now understoodanladım
91
274027
1559
gezegenler arasında bir vakum olduğunu
ve sonuçta Dünya ile Ay arasında da
04:47
that a conditionşart of vacuumvakum
existedvar betweenarasında the planetsgezegenler,
92
275610
3205
04:50
and consequentiallyDolayısıyla
betweenarasında the EarthDünya and the MoonAy.
93
278839
2638
bir vakum durumu oluştuğunu
anlayabiliyorlar.
04:53
And they had no way of overcomingüstesinden this,
94
281501
2428
Bunun üstesinden gelmenin,
veya bunu değiştirebilecek
04:55
no way of thinkingdüşünme about overcomingüstesinden this.
95
283953
2377
bir düşüncenin de bir yolu yoktu.
04:58
And so, for well over a centuryyüzyıl,
96
286354
1877
Böylece, bir yüzyıldan fazla süre
boyunca
05:00
the ideaFikir of a voyageyolculuk to the MoonAy
madeyapılmış very little intellectualentellektüel progressilerleme
97
288255
3770
Ay'a yolculuk fikri çok az
entelektüel gelişme gösterdi.
05:04
untila kadar the riseyükselmek of
the IndustrialEndüstriyel RevolutionDevrim
98
292602
2522
Ta ki Sanayi Devrimi'ne,
05:07
and the developmentgelişme
of steambuhar enginesmotorlar and boilerskazanlar
99
295148
2751
buhar makinelerine ve kazanlara,
05:09
and mostçoğu importantlyönemlisi, pressurebasınç vesselsgemiler.
100
297923
2313
en önemlisi de basınçlı kaplara kadar.
05:13
And these gaveverdi people the toolsaraçlar to think
about how they could buildinşa etmek a capsulekapsül
101
301030
4089
Bunlar insanlara, uzaydaki vakuma
dayanabilecek kapsüller yapma fikrini
05:17
that could resistdirenmek the vacuumvakum of spaceuzay.
102
305143
2209
geliştirmelerinde yardımcı oldu.
05:20
So it was in this contextbağlam, in 1835,
103
308371
3204
Bu bağlamda, 1835 yılında,
Edgar Allan Poe tarafından
05:23
that the nextSonraki great storyÖykü
of spaceflightuzay uçuşu was writtenyazılı,
104
311599
2985
önemli bir uzay yolculuğu
öyküsü daha yazıldı.
05:26
by EdgarEdgar AllanAllan PoePoe.
105
314608
1299
05:28
Now, todaybugün we think of PoePoe
in termsşartlar of gothicGotik poemsşiirler
106
316452
3381
Bugün, Poe deyince aklımıza
gotik şiirler,
05:31
and telltalesahte heartskalpler and ravensKuzgunlar.
107
319857
1877
Gammaz Yürek ve Kuzgun geliyor.
05:34
But he considereddüşünülen himselfkendisi
a technicalteknik thinkerdüşünür.
108
322084
2238
O ise kendisini teknik bir düşünür
olarak tanımlar.
05:36
He grewbüyüdü up in BaltimoreBaltimore,
109
324788
1483
Gazlı sokak lambalarını
ilk kullanan Amerikan şehri olan
Baltimore'da büyüdü.
05:38
the first AmericanAmerikan cityŞehir
with gasgaz streetsokak lightingaydınlatma,
110
326295
2370
05:40
and he was fascinatedbüyülenmiş
by the technologicalteknolojik revolutiondevrim
111
328689
2519
Çevresinde gördüğü teknolojik devrimlerden
05:43
that he saw going on all around him.
112
331232
1839
çok etkilenmişti.
05:45
He considereddüşünülen his ownkendi greatestEn büyük work
not to be one of his gothicGotik talesTales
113
333095
3685
Gotik şiirlerinden biri yerine,
05:48
but ratherdaha doğrusu his epicepik prosenesir poemşiir "EurekaEureka,"
114
336804
2556
evrenin kozmografik doğasına karşı
kendi bakış açısını izah ettiği
''Eureka'' adlı epik mensur şiirini
05:51
in whichhangi he expoundedexpounded
his ownkendi personalkişisel viewgörünüm
115
339384
2236
05:53
of the cosmographicalkozkografi naturedoğa
of the universeEvren.
116
341644
2702
en önemli eseri olarak değerlendirmiştir.
05:57
In his storieshikayeleri, he would describetanımlamak
in fantasticalfantastik technicalteknik detaildetay
117
345230
3596
Hikayelerinde,
hayali teknik detayları,
06:00
machinesmakineler and contraptionsgezegeninizdeki,
118
348850
1905
makineleri ve mekanizmaları betimledi.
06:02
and nowhereHiçbir yerde was he more influentialetkili
in this than in his shortkısa storyÖykü,
119
350779
3762
En önemli eseri ise
06:06
"The UnparalleledBenzer -siz AdventureMacera
of One HansHans PfaallPfaall."
120
354565
3221
"Hans Pfaall Diye Birinin Benzeri
Görülmemiş Serüveni''dir.
Hikaye, Rotterdamda yaşayan
işsiz, depresif ve hayattan bıkmış
06:10
It's a storyÖykü of an unemployedişsiz
bellowskörük makeryapıcı in RotterdamRotterdam,
121
358585
2694
06:13
who, depressedbunalımlı and tiredyorgun of life --
this is PoePoe, after all --
122
361303
3453
ve borç içinde
bir körük yapımcısı hakkında
06:16
and deeplyderinden in debtborç,
123
364780
1627
Poe'dan bahsediyoruz sonuçta.
06:18
he decideskarar to buildinşa etmek a hermeticallyhermetik
enclosedkapalı balloon-bornebalon kaynaklı carriagetaşıma
124
366431
4330
Hikayenin kahramanı Hermetik kapatılmış,
dinamitle havaya fırlatıldıktan sonra
06:22
that is launchedbaşlattı into the airhava by dynamitedinamit
125
370785
2444
uzaydaki vakumun içinden süzülerek
06:25
and from there, floatsyüzen
throughvasitasiyla the vacuumvakum of spaceuzay
126
373253
2682
Ay'ın yüzeyine ulaşacak,
06:27
all the way to the lunarkameri surfaceyüzey.
127
375959
1798
balonlu bir araç yapmaya karar verir.
06:30
And importantlyönemlisi, he did not
developgeliştirmek this storyÖykü aloneyalnız,
128
378575
2948
Poe, bu hikayeyi tek başına tasarlamamış,
06:33
for in the appendixek to his talemasal,
129
381547
1557
ek olarak
06:35
he explicitlyaçıkça acknowledgedkabul etti Godwin'sOkan gürlek
"A Man in the MooneMoone"
130
383128
3691
Godwin'in 200 yıl evvel yazdığı
06:38
from over 200 yearsyıl earlierdaha erken
131
386843
2779
''A Man in the Moone'' kitabından
ilham aldığını belirten bir referans
bırakarak
06:41
as an influenceetki,
132
389646
1588
06:43
callingçağrı it "a singularTekil and somewhatbiraz
ingenioushünerli little bookkitap."
133
391258
3423
bu kitabı ''tekil ve ustaca yazılmış
küçük bir kitap'' olarak tanımlamıştır.
06:47
And althougholmasına rağmen this ideaFikir of a balloon-bornebalon kaynaklı
voyageyolculuk to the MoonAy mayMayıs ayı seemgörünmek
134
395500
4185
Balonlarla Ay'a gitme fikri
06:51
not much more technicallyteknik olarak sophisticatedsofistike
than the gooseKaz machinemakine,
135
399709
3005
kaz makinesinden daha teknik görünmese de
06:55
in factgerçek, PoePoe was sufficientlyyeteri kadar detailedDetaylı
136
403698
3114
Poe, cihazın yapım aşamalarını
06:58
in the descriptionaçıklama
of the constructioninşaat of the devicecihaz
137
406836
3192
yolculuğun yörünge dinamikleri kapsamında
07:02
and in termsşartlar of the orbitalOrbital
dynamicsdinamik of the voyageyolculuk
138
410052
3460
yeteri kadar detaylandırdı
07:05
that it could be diagrammeddiagrammed
in the very first spaceflightuzay uçuşu encyclopediaansiklopedi
139
413536
4418
ve 1920'lerde
ilk uzay uçuşu ansiklopedisinde
07:09
as a missionmisyon in the 1920s.
140
417978
2514
diyagramlandırılabildi.
07:13
And it was this attentionDikkat to detaildetay,
or to "verisimilitudegerçekçiliğine," as he calleddenilen it,
141
421309
4753
Detaylandırmadaki ya da dediği gibi
''gerçek olabilirlik''teki bu özen
07:18
that would influenceetki the nextSonraki great storyÖykü:
142
426086
2071
bir sonraki büyük hikayeye ilham oldu:
07:20
JulesJules Verne'sVerne 'in "From the EarthDünya
to the MoonAy," writtenyazılı in 1865.
143
428678
3291
Jules Verne'in 1865'te yazmış olduğu
''Ay'a Sehayat''...
07:24
And it's a storyÖykü that has
a remarkabledikkat çekici legacymiras
144
432545
2599
Bu hikayenin fevkalade bir mirası
07:27
and a remarkabledikkat çekici similaritybenzerlik
to the realgerçek voyagesseferler to the MoonAy
145
435168
3026
ve yüzyıl sonra gerçekleşecek olan
gerçek Ay yolculuklarına
kayda değer benzerlikleri vardır.
07:30
that would take placeyer
over a hundredyüz yearsyıl latersonra.
146
438218
2506
07:32
Because in the storyÖykü, the first voyageyolculuk
to the MoonAy takes placeyer from FloridaFlorida,
147
440748
4895
Hikayede, ilk yolculuğun kalkışının
Florida'da gerçekleşmesi,
07:37
with threeüç people on boardyazı tahtası,
148
445667
2407
mürettebatta üç kişinin olması
07:40
in a tripgezi that takes threeüç daysgünler --
149
448098
2071
ve yolculuğun üç gün sürmesi
07:42
exactlykesinlikle the parametersparametreler that would prevailhakim
duringsırasında the ApolloApollo programprogram itselfkendisi.
150
450193
4132
gibi parametreler Apollo programında da
tam olarak aynıydı.
07:47
And in an explicitaçık tributeharaç
to Poe'sPoe 'nun influenceetki on him,
151
455268
3048
Verne, kitabında
Poe'ya saygı duruşu olarak,
07:50
VerneVerne situatedbulunan the groupgrup responsiblesorumluluk sahibi
for this featfeat in the bookkitap in BaltimoreBaltimore,
152
458340
4346
yolculuğu gerçekleştirecek
grubun üyelerinin
07:54
at the BaltimoreBaltimore GunSilah ClubClub,
153
462710
1376
Baltimore'daki Baltimore Silah Kulübü'nde
07:56
with its membersüyeler shoutinghaykırış,
"CheersAlkış for EdgarEdgar PoePoe!"
154
464110
2417
Ay'ı fethetme planlarını yaparken
07:58
as they beganbaşladı to layyatırmak out theironların plansplanları
for theironların conquestfetih of the MoonAy.
155
466551
3540
''Edgar Poe'nun şerefine!''
diye bağırdıklarını yazmıştır.
08:02
And just as VerneVerne was influencedetkilenmiş by PoePoe,
156
470115
2485
Tıpkı Verne'in Poe'dan ilham alması gibi
08:04
so, too, would Verne'sVerne 'in ownkendi storyÖykü
go on to influenceetki and inspireilham vermek
157
472624
3501
Verne'in hikayesi de
08:08
the first generationnesil of rocketroket scientistsBilim adamları.
158
476149
2225
ilk kuşak roket bilimcilerine
ilham olmuştur.
08:10
The two great pioneersÖncüler of liquidsıvı fuelyakıt
rocketryRoket in RussiaRusya and in GermanyAlmanya,
159
478398
3490
Almanya ve Rusya'da sıvı yakıtlı
roketlerin fikir öncülüğünü yapan
08:13
KonstantinKonstantin TsiolkovskyTsiolkovsky and HermannHermann OberthOberth,
160
481912
2455
Konstantin Tsiolkovsky ve Hermann Oberth,
08:16
bothher ikisi de tracedtakip theironların ownkendi commitmenttaahhüt
to the fieldalan of spaceflightuzay uçuşu
161
484391
2910
uzay yolculuğuna olan tutkuları,
08:19
to theironların readingokuma "From the EarthDünya
to the MoonAy" as teenagersgençler,
162
487325
2780
ergenlik dönemlerinde ''Ay'a Yolculuk''u
okumalarından gelmekteydi.
08:22
and then subsequentlysonradan
committingişlemekle themselveskendilerini
163
490129
2001
Daha sonra kendilerini,
08:24
to tryingçalışıyor to make that storyÖykü a realitygerçeklik.
164
492154
3246
bu hikayeyi gerçekleştirmeye adadılar.
08:27
And Verne'sVerne 'in storyÖykü was not
the only one in the 19thinci centuryyüzyıl
165
495928
2738
Verne'in hikayesi 19. yüzyıldaki
08:30
with a long armkol of influenceetki.
166
498690
1670
tek büyük ilham kaynağı değildi.
08:32
On the other sideyan of the AtlanticAtlantik,
167
500384
1670
Atlas Okyanusu'nun öbür tarafında
H.G. Wells'in yazdığı ''Dünyaların
Savaşı'' Robert Goddard isimli
08:34
H.G. Wells'sWells 'in "WarSavaş of the WorldsDünyalar"
directlydirekt olarak inspiredyaratıcı
168
502078
2726
08:36
a younggenç man in MassachusettsMassachusetts,
RobertRobert GoddardGoddard.
169
504828
2987
Massachusetts'li genç bir adamı
doğrudan etkiledi.
08:40
And it was after readingokuma
"WarSavaş of the WorldsDünyalar"
170
508356
2122
Goddard'ın, 1890'ların sonlarında bir gün
ailesinin çiftliğindeki
bir kiraz ağacını kırparken
08:42
that GoddardGoddard wroteyazdı in his diarygünlüğü,
171
510502
1568
08:44
one day in the lategeç 1890s,
172
512094
1998
bir uzay aracının,
08:46
of restingdayanma while trimmingkırpma
a cherryKiraz treeağaç on his family'sailenin farmÇiftlik
173
514116
3758
aşağıdaki vadiden havalandığı
hayalini kurması
ve bunu günlüğüne yazması
08:49
and havingsahip olan a visionvizyon of a spacecraftuzay aracı
takingalma off from the valleyvadi belowaltında
174
517898
5155
''Dünyaların Savaşı''nı
okumasından sonraydı.
08:55
and ascendingartan into the heavensgökler.
175
523077
1876
08:56
And he decidedkarar then and there
that he would commitişlemek the restdinlenme of his life
176
524977
3957
O an ve orada, hayatının geri kalanını
zihninde canlandırdığı uzay aracını
geliştirmeye adayacağına karar verdi.
09:00
to the developmentgelişme of the spacecraftuzay aracı
that he saw in his mind'sZihnin eyegöz.
177
528958
3481
09:05
And he did exactlykesinlikle that.
178
533266
1435
Tam olarak da bunu yaptı.
09:07
ThroughoutBoyunca his careerkariyer,
he would celebratekutlamak that day
179
535238
2389
Kariyeri boyunca,
her yıl o günün,
kiraz ağacı gününün, yıldönümünü kutladı.
09:09
as his anniversaryyıldönümü day,
his cherryKiraz treeağaç day,
180
537651
2391
09:12
and he would regularlydüzenli olarak readokumak and rereadyeniden oku
the worksEserleri of VerneVerne and of WellsWells
181
540066
3613
İlhamını ve tutkusunu
taze tutabilmek için
düzenli olarak Verne'in ve Wells'in
çalışmalarını tekrar tekrar okudu.
09:15
in ordersipariş to renewyenilemek his inspirationilham
and his commitmenttaahhüt
182
543703
3570
09:19
over the decadeson yıllar of laboremek
and effortçaba that would be requiredgereklidir
183
547297
3806
Hayallerinin ilk aşamasını
gerçekleştirebilmek için
onlarca yıllık emek ve çaba gerekiyordu.
09:23
to realizegerçekleştirmek the first partBölüm of his dreamrüya:
184
551127
2683
09:25
the flightuçuş of a liquidsıvı fuelyakıt rocketroket,
185
553834
1853
Nihayet 1926 yılında başarılmış
09:27
whichhangi he finallyen sonunda achievedelde in 1926.
186
555711
2620
ilk sıvı yakıtlı roketin uçuşu için...
09:30
So it was while readingokuma "From the EarthDünya
to the MoonAy" and "The WarSavaş of the WorldsDünyalar"
187
558897
3861
Yani astronotiğin öncüleri,
uzay uçuşunun problemlerini çözmeye
hayatlarını adama kararını
09:34
that the first pioneersÖncüler of astronauticsAstronautics
were inspiredyaratıcı to dedicateadamak theironların liveshayatları
188
562782
3648
''Ay'a Yolculuk'' ve ''Dünyaların Savaşı''
okuduktan sonra almışlardır.
09:38
to solvingçözme the problemssorunlar of spaceflightuzay uçuşu.
189
566454
1871
Onların tezleri ve çalışmaları
09:40
And it was theironların treatisesilmi
and theironların worksEserleri in turndönüş
190
568349
2952
ilk teknik topluluklara
09:43
that inspiredyaratıcı the first
technicalteknik communitiestopluluklar
191
571325
2116
ve ilk uzay uçuşu projelerine
ilham olmuştur.
09:45
and the first projectsprojeler of spaceflightuzay uçuşu,
192
573465
2059
09:47
thusBöylece creatingoluşturma a directdirekt chainzincir of influenceetki
193
575548
2662
Böylece, Godwin'den Poe'ya
Poe'dan Verne'e,
Apollo programına
09:50
that goesgider from GodwinGüven to PoePoe to VerneVerne
194
578234
2411
ve günümüz uzay uçuşu topluluklarına
09:52
to the ApolloApollo programprogram
195
580669
1371
uzanan bir ilham zinciri oluştu.
09:54
and to the present-daygünümüz
communitiestopluluklar of spaceflightuzay uçuşu.
196
582064
2635
09:57
So why I have told you all this?
197
585689
2580
Peki bunları size neden anlattım?
10:00
Is it just because I think it's coolgüzel,
198
588970
2111
Çünkü bence bu çok etkileyici
10:03
or because I'm just
weirdlygarip bir şekilde fascinatedbüyülenmiş by storieshikayeleri
199
591105
4013
ya da ben
17.-19. yüzyıl bilim kurgu hikayelerinden
garip bir şekilde büyüleniyorum.
10:07
of 17th-inci- and 19th-centuryinci yüzyıl scienceBilim fictionkurgu?
200
595142
2285
10:10
It is, admittedlyhiç kuşkusuz, partlykısmen that.
201
598538
1627
Kısmen bu yüzden, şüphesiz...
10:14
But I alsoAyrıca think
that these storieshikayeleri remindhatırlatmak us
202
602085
2477
Aynı zamanda bence bu hikayeler bize,
uzay uçuşlarının kültürel süreçlerini
10:16
of the culturalkültürel processessüreçler
drivingsürme spaceflightuzay uçuşu
203
604586
2886
hatta teknolojik yeniliklerini
daha geniş bir biçimde hatırlatıyor.
10:19
and even technologicalteknolojik
innovationyenilik more broadlyGenel olarak.
204
607496
2400
10:22
As an economistiktisatçı workingçalışma at NASANASA,
205
610582
1567
NASA'da çalışan bir ekonomist olarak
zamanımın çoğunu,
10:24
I spendharcamak time thinkingdüşünme about
the economicekonomik originskökenleri
206
612173
2597
evrene açılışımızın ekonomik kökenlerini
10:26
of our movementhareket out into the cosmosEvren.
207
614794
1983
düşünerek geçiriyorum.
Milyarder teknoloji girişimcilerinin
yatırımlarından,
10:29
And when you look before the investmentsyatırımlar
of billionairemilyarder techteknoloji entrepreneursgirişimciler
208
617349
5177
Soğuk Savaş Uzay Yarışı'ndan,
10:34
and before the ColdSoğuk WarSavaş SpaceUzay RaceYarış,
209
622550
1708
hatta sıvı yakıtlı roketlere yapılan
askeri yatırımlardan da önce
10:36
and even before the militaryaskeri investmentsyatırımlar
in liquidsıvı fuelyakıt rocketryRoket,
210
624282
3513
10:39
the economicekonomik originskökenleri of spaceflightuzay uçuşu
are foundbulunan in storieshikayeleri and in ideasfikirler.
211
627819
5461
uzay uçuşlarının ekonomik kökenlerini
hikayelerde bulabilirsiniz.
Uzay uçuşunun ilk kavramları
bu hikayelerde ifade edilmiştir.
10:46
It was in these storieshikayeleri that the first
conceptskavramlar for spaceflightuzay uçuşu were articulatedBelden kırma modeller.
212
634431
3891
10:50
And it was throughvasitasiyla these storieshikayeleri
213
638346
1551
Bu hikayeler aracılığıyla
insanlığın uzaydaki geleceği
hakkındaki fikirler
10:51
that the narrativeöykü of a futuregelecek
for humanityinsanlık in spaceuzay
214
639921
4450
zihinden zihne aktarılarak
çoğalmaya başladı
10:56
beganbaşladı to propagateyaymak from mindus to mindus,
215
644395
2506
ve en sonunda uzay aracı fikirleri
10:58
eventuallysonunda creatingoluşturma an intergenerationalkuşaklararası
intellectualentellektüel communitytoplum
216
646925
3845
uzay araçları yapılana kadar
11:02
that would iterateyineleme
on the ideasfikirler for spacecraftuzay aracı
217
650794
2911
nesillerarası entelektüel
bir topluluk oluşturdu.
11:05
untila kadar suchböyle a time
as they could finallyen sonunda be builtinşa edilmiş.
218
653729
2369
Bu süreç 300 yıldır devam ediyor
11:09
This processsüreç has now been going on
for over 300 yearsyıl,
219
657180
4033
ve sonuçta bir uzay uçuşu
kültürü oluştu.
11:13
and the resultsonuç is
a culturekültür of spaceflightuzay uçuşu.
220
661237
3536
Yüzlerce yılda,
11:17
It's a culturekültür that involvesgerektirir
thousandsbinlerce of people
221
665614
2270
binlerce insanı barındıran bir kültür.
11:19
over hundredsyüzlerce of yearsyıl.
222
667908
2053
Çünkü yüzlerce yıldır,
bazılarımız yıldızlara baktı
11:21
Because for hundredsyüzlerce of yearsyıl,
some of us have lookedbaktı at the starsyıldızlar
223
669985
3130
ve oraya gitmeyi arzuladı.
11:25
and longedözlemi to go.
224
673139
1192
Yüzlerce yıldır,
11:26
And because for hundredsyüzlerce of yearsyıl,
225
674355
1673
bazılarımız, bu yolculukları
mümkün kılabilmek için
11:28
some of us have dedicatedadanmış our laborsuğraşları
226
676052
1843
yeni fikirler ve sistemler geliştirmeye
11:29
to the developmentgelişme
of the conceptskavramlar and systemssistemler
227
677919
2477
emeklerini harcadılar.
11:32
requiredgereklidir to make those voyagesseferler possiblemümkün.
228
680420
1937
11:35
I alsoAyrıca wanted to tell you
about GodwinGüven, PoePoe and VerneVerne
229
683857
2627
Ayrıca size Godwin, Poe ve Verne'den
bahsetmek istedim.
11:38
because I think theironların storieshikayeleri
alsoAyrıca tell us of the importanceönem
230
686508
3644
Bence onların hikayesi,
birbirimize gelecek hakkında anlattığımız
hikayelerin önemini açıklıyor.
11:42
of the storieshikayeleri that we tell eachher other
about the futuregelecek more generallygenellikle.
231
690176
3732
11:45
Because these storieshikayeleri don't just
transmitiletmek informationbilgi or ideasfikirler.
232
693932
3323
Bu hikayeler direkt
bilgi veya hikaye aktarmıyor.
11:49
They can alsoAyrıca nurturebeslemek passionstutkular,
233
697279
2002
Ayrıca, önemli planlarımızı
gerçekleştirmeye
hayatlarımızı adamamızı sağlayacak
11:52
passionstutkular that can leadöncülük etmek us
to dedicateadamak our liveshayatları
234
700136
2245
tutkularımızı da besliyor.
11:54
to the realizationgerçekleşme of importantönemli projectsprojeler.
235
702405
2438
11:56
WhichHangi meansanlamına geliyor that these storieshikayeleri can and do
236
704867
2484
Yani bu hikayeler,
gelecek yüzyılların
11:59
influenceetki socialsosyal and technologicalteknolojik forcesgüçler
237
707375
2854
sosyal ve teknolojik
güçlerini etkileyebilir.
12:02
centuriesyüzyıllar into the futuregelecek.
238
710253
1950
Bence hikayelerimizi anlatırken
bunun farkında olmamız gerekir.
12:05
I think we need to realizegerçekleştirmek this
and rememberhatırlamak it when we tell our storieshikayeleri.
239
713314
3522
12:09
We need to work hardzor to writeyazmak storieshikayeleri
240
717233
1852
Hikaye yazarken daha çok çalışmalıyız.
12:11
that don't just showgöstermek us the possiblemümkün
dystopiandistopik pathsyolları we mayMayıs ayı take
241
719109
3056
Birbirimize, bize sadece
kötü olasılıkları gösteren
12:14
for a fearkorku that the more dystopiandistopik
storieshikayeleri we tell eachher other,
242
722189
3159
distopik hikayeler anlattıkça
12:17
the more we plantbitki seedstohumlar
for possiblemümkün dystopiandistopik futuresvadeli işlem.
243
725372
3091
olası distopik bir geleceğin
tohumlarını ekiyoruz.
Onun yerine, ütopya anlatmasak bile
12:21
InsteadBunun yerine we need to tell storieshikayeleri
that plantbitki the seedstohumlar,
244
729343
2507
en azından yeni teknolojik, sosyal
12:23
if not necessarilyzorunlu olarak for utopiasÜtopyalar,
245
731874
1528
ve kurumsal değişimlerin
12:25
then at leasten az for great newyeni projectsprojeler
of technologicalteknolojik, societaltoplumsal
246
733426
3587
tohumlarını ekecek hikayeler anlatmalıyız.
12:29
and institutionalkurumsal transformationdönüşüm.
247
737037
1710
12:31
And if we think of this ideaFikir
that the storieshikayeleri we tell eachher other
248
739428
3237
Birbirimize anlattığımız hikayelerin,
geleceğimizi şekillendirebileceği fikri
12:34
can transformdönüştürmek the futuregelecek
249
742689
1638
hayalperestçe ya da imkansız geldi ise
12:36
is fancifulhayali or impossibleimkansız,
250
744351
2357
hatırlamamız gerekir ki
12:38
then I think we need to rememberhatırlamak
the exampleörnek of this,
251
746732
2511
Ay'a yolculuğumuz,
12:41
our voyageyolculuk to the MoonAy,
252
749267
1653
12:42
an ideaFikir from the 17thinci centuryyüzyıl
253
750944
2257
nihayet gerçekleşene kadar
17. yüzyıldan gelen
12:45
that propagatedyayılır culturallykültürel
for over 300 yearsyıl
254
753225
3881
ve 300 yıl boyunca
kültürde yayılmakta olan bir fikirdi.
12:49
untila kadar it could finallyen sonunda be realizedgerçekleştirilen.
255
757130
1841
12:51
So, we need to writeyazmak newyeni storieshikayeleri,
256
759842
2916
Öyle hikayeler yazmalıyız ki
300 yıl sonra,
12:55
storieshikayeleri that, 300 yearsyıl in the futuregelecek,
257
763615
1941
insanlar geriye dönüp baktıklarında
12:57
people will be ableyapabilmek
to look back uponüzerine and remarkdüşünce
258
765580
2877
onlara nasıl yeni ufuklar kattığımızı
13:00
how they inspiredyaratıcı us
to newyeni heightsyükseklikleri and to newyeni shoreskıyıları,
259
768481
3425
nasıl yeni yollar ve ihtimaller
gösterdiğimizi
13:03
how they showedgösterdi us newyeni pathsyolları
and newyeni possibilitiesolasılıklar,
260
771930
3359
ve dünyamızı nasıl daha iyiye yonttuğumuzu
söyleyebilsinler.
13:07
and how they shapedbiçimli
our worldDünya for the better.
261
775313
2224
Teşekkürler.
13:09
Thank you.
262
777561
1170
(Alkışlar)
13:10
(ApplauseAlkış)
263
778755
3850
Translated by Barış Aslankan
Reviewed by Günperi Sisman

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Alexander MacDonald - Economist
TED Senior Fellow Alexander MacDonald develops strategies to advance space exploration and encourage private-sector space activities.

Why you should listen

Alexander MacDonald founded NASA's Emerging Space Office, helps build small satellite programs around the world, and is the author of The Long Space Age. He is an economist with the Jet Propulsion Laboratory (JPL) and is currently assigned to serve as the Senior Economic Advisor at NASA Headquarters, Washington, D.C.

MacDonald is the author and editor of a number of NASA reports including "Emerging Space: The Evolving Landscape of 21st Century American Spaceflight," "Public-Private Partnerships for Space Capability Development" and "Economic Development of Low-Earth Orbit." He also led the development of "A Strategy for Human Spaceflight in Low Earth Orbit and Economic Growth in Space," submitted to the National Space Council in 2018 by NASA, the Department of State and the Department of Commerce. And he helped develop the NASA strategy for the 2016 Presidential Transition. He is an advocate for the use of small satellites -- cubesats -- for technical and capacity development throughout the world, having helped initiate cubesat projects in Lithuania and Kyrgyzstan and having helped establish nationwide cubesat initiatives in the US and Canada.  
 
MacDonald was a research faculty member at Carnegie Mellon University and worked for the Universities Space Research Association while at NASA's Ames Research Center where he worked on small satellite mission designs and served as the center's first research economist on staff. He received his undergraduate degree in economics from Queen's University in Canada, his master's degree in economics from the University of British Columbia and was a Clarendon Scholar at the University of Oxford, where he obtained his doctorate on the long-run economic history of American space exploration. He was also an inaugural TED Senior Fellow and received the History Manuscript of the Year Award in 2016 from the American Institute of Aeronautics and Astronautics.

More profile about the speaker
Alexander MacDonald | Speaker | TED.com