ABOUT THE SPEAKER

Michelle Knox - Project and change professional
Westpac's Michelle Knox has led large-scale transformation programs in the UK, Ireland and Australia.

Why you should listen

Michelle Knox currently works in Finance Transformation for Westpac Banking Corporation, Sydney, Australia, leading a team to deliver superior products, services and sustainable change. In a world of constant change and disruption, Knox is passionate about helping others to adapt and thrive by identifying and supporting the unique skills and talents of individuals to create a positive work environment.

Knox is also an avid work traveler and storyteller, often combining these passions to write witty accounts of her adventures in a travel blog.

In 2017, Knox's father passed away from a progressive illness. Through this experience, Knox learned that talking about death and planning for it enabled her father to experience a good death and her family to have a healthy bereavement, something she realized not everyone achieves.

After discussing death with friends, colleagues and complete strangers, Knox realized there was a need to address the way we deal with the most significant change we will all experience: death. With humor and compassion, Knox shares her own experiences and learnings in order to help others. She is living proof that talking about death won’t kill you.

More profile about the speaker
Michelle Knox | Speaker | TED.com

TED@Westpac

Michelle Knox: Talk about your death while you're still healthy

Michelle Knox: ကျန်းမာနေတုန်း သေခြင်းတရားအကြောင်းပြောပါ။

Filmed: 2017-12-11

Readability: 4.1

1,338,468 views

သင်သေတဲ့အခါ ဖြစ်ချင်တာကို သင်သိလား။ သင့်ကို ဘယ်လို အမှတ်ရစေချင်လဲဆိုတာ သင်သိလား။ ကျွန်ုပ်တို့အများစု မဆွေးနွေးလိုလှတဲ့ အကြောင်းအရာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ပွင့်လင်းပြီး အူလှိုက်သည်းလှိုက်ဖြစ်ရတဲ့ ဟောပြောချက်တစ်ခုထဲမှာ Michelle Knox ကနေပြီး ကျွန်ုပ်တို့ တစ်ဦးချင်းဆီကို ကျွန်ုပ်တို့တွေရဲ့ သေခြင်းတရား တစ်ဝိုက်က အဓိက တန်ဖိုးထားမှုတွေကို အလေးအနက်ဆင်ခြင်ကာ ဒါတွေကို ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ချစ်ရသူတွေနဲ့ မျှဝေခိုင်းထားပါတယ်။ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အမွေအနှစ်တွေကို ဂုဏ်ပြုဖို့ မကြောက်ရွံပဲ အသိအမြင်များတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချနိုင်စေဖို့ပါ။ Knox ပြောတာက "အခု သေခြင်းတရားအကြောင်း ပြောဆိုကြမယ်ဆိုရင် ဘဝဟာ အများကြီး ပိုလွယ်ကူလာပါလိမ့်မယ်၊ ဒီအကြောင်းရပ်တွေကို သန်စွမ်းတုန်း၊ ကျန်းမာတုန်းမှာ ဆွေးနွေးဖို့လိုတယ်၊ ဒီနောက်မှာမှ အရေးကြီးတာက ဘာဆိုတာတင်မက၊ ဘာကြောင့်အရေးကြီးတယ်ဆိုတာကိုပါ သင်ယူနိုင်ပါတယ်"တဲ့။

Michelle Knox - Project and change professional
Westpac's Michelle Knox has led large-scale transformation programs in the UK, Ireland and Australia. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12

To kick the bucket,

0

788

1766

မာလကကြွသွားပြီ

00:14

bite the dust,

1

2578

1687

ကိစ္စချောသွားပြီ

00:16

cash in your chips,

2

4289

2123

ရှောသွားပြီ၊

00:18

check out, depart, expire,

3

6436

2966

သေနေ့စေ့သွားပြီ

00:21

launch into eternity ...

4

9426

1520

တမလွန်ရောက်သွားပြီ ...

00:24

These are all euphemisms we use in humor

5

12359

3183

ဒါတွေဟာ ကျွန်မတို့အားလုံး
ကြုံတွေရတော့မယ့်

00:27

to describe the one life event
we are all going to experience:

6

15566

3587

ဘဝဖြစ်စဉ်တစ်ခုကို သရုပ်ဖော်ဖို့
ရယ်စရာအဖြစ်သုံးတဲ့ စကားအလှတွေပါ-

00:32

death.

7

20597

1150

သေဆုံးခြင်းကိုပါ။

00:34

But most of us don't want
to acknowledge death,

8

22759

2987

ဒါေပမဲ့ အများစုဟာ သေဆုံးခြင်း
ကို အသိအမှတ်မပြုချင်ဘူး၊

00:37

we don't want to plan for it,

9

25770

1874

ဒီအတွက် မပြင်ဆင်ချင်ကြဘူး၊

00:39

and we don't want to discuss it with
the most important people in our lives.

10

27668

3675

ဒါကို ကိုယ့်ဘဝမှာ အရေးကြီးဆုံးသူတွေနဲ့
မဆွေးနွေးချင်ဘူး။

00:44

I grew up in an Australian community
where people got old or sick

11

32551

3131

ကျွန်မဟာ လူတွေ အိုခဲ့၊နာခဲ့၊ သေခဲ့ပြီး
လူကြီးတွေပဲ အသုဘတက်ရောက်တဲ့

00:47

and passed away,

12

35706

1151

ဩစတြေးလျ အသိုက်အဝန်းမှာ

00:48

and only the adults attended the funeral.

13

36881

1967

ကြီးပြင်းခဲ့ပါတယ်။

00:51

My parents would come home
looking sad and drained,

14

39495

2556

မိဘတွေ ဝမ်းနည်း၊ နွမ်းလျတဲ့ပုံနဲ့
အိမ်ကို ပြန်လာပေမဲ့

00:54

but they didn't discuss it with us.

15

42075

1785

ဒီအကြောင်း ကျွန်မတို့နဲ့ မဆွေးနွေးဘူး

00:56

So I was ignorant to death
and of the grieving process.

16

44306

3347

ဒီတော့ ကျွန်မဟာ သေခြင်းနဲ့ ကြေကွဲတဲ့
ဖြစ်စဉ်ကို မသိနားမလည်ခဲ့ဘူး။

01:01

At 15, I got my invitation.

17

49021

2147

အသက် ၁၅ နှစ်မှာ ကျွန်မအတွက် ဖိတ်စာရခဲ့တယ်။

01:03

A dear neighbor who was like an aunt to me

18

51872

2358

ကျွန်မ အဒေါ်လိုဖြစ်ခဲ့တဲ့
ချစ်ရတဲ့ အိမ်နီးချင်း

01:06

died suddenly of a heart attack,

19

54254

1849

နှလုံးဖောက်ပြန်ပြီး ရုတ်တရက် ဆုံးတော့၊

01:08

and I attended my first funeral
and did my first reading.

20

56127

2752

ပထမဦးဆုံး တက်ရောက်ခဲ့ပြီး
ပထမဆုံး ရွတ်ဆိုခြင်းလုပ်ခဲ့တယ်။

01:12

I didn't know the tightness in my chest
and the dryness in my mouth was normal.

21

60122

4778

ကျွန်မရင်ဘတ်မှာ တင်းကျပ်ပြီး အာခေါင်ခြောက်
နေတာ ပုံမှန်ပဲဆိုတာ ကျွန်မ မသိခဲ့ဘူး။

01:18

The celebrant got some of the facts wrong,
and it made me really angry.

22

66376

3436

ဝတ်ပြုပွဲ ဓမ္မဆရာက အချက်အလက်တစ်ချို့
မှားတာက ကျွန်မကို အရမ်းစိတ်တိုစေတယ်

01:23

He talked about how she loved knitting.

23

71027

2761

သူမဟာ သိုးမွေးထိုးတာ နှစ်သက်ပုံအကြောင်း
သူပြောခဲ့တယ်။

01:28

Knitting.

24

76239

1151

သိုးမွေးထိုးတာတဲ့။

01:29

(Laughter)

25

77414

1294

(ရယ်သံများ)

01:30

He didn't mention that, at 75,
she still mowed her own lawn,

26

78732

4060

သူထည့်မပြောခဲ့တာတွေက အသက် ၇၅ မှာ
သူမကိုယ်ပိုင် မြက်ခင်းကို မြက်ရိတ်တုန်း၊

01:34

built an amazing fish pond
in her front yard

27

82816

2127

ခြံရှေ့မှာ အံဖွယ် ငါးကန်တစ်ခု ဆောက်ခဲ့သူ၊

01:36

and made her own ginger beer.

28

84967

1483

ချင်းဘိလပ်ရည် လုပ်ခဲ့သူပါ။

01:39

I'm pretty sure "keen knitter"

29

87390

2501

"ထက်သန်တဲ့ သိုးမွှေးထိုးသူ"ဆိုတာ

01:41

isn't what she would
have chosen for her eulogy.

30

89915

2316

သူမရဲ့ ထောမနာစကားအတွက်
မရွေးမှာ အတော် သေချာပါတယ်။

01:44

(Laughter)

31

92255

1983

(ရယ်သံများ)

01:46

I believe if we discuss death
as part of day-to-day living,

32

94262

3301

ယုံကြည်တာက သေခြင်းကို နေ့စဉ်
ရှင်သန်မှုရဲ့အပိုင်းအဖြစ် ဆွေးနွေးရင်

01:49

we give ourselves the opportunity
to reflect on our core values,

33

97587

3358

အဓိက တန်ဖိုးထားမှုတွေကို အလေး
အနက်ဆင်ခြင်ခွင့် မိမိကိုယ်ကိုယ်ပေးကာ

01:52

share them with our loved ones,

34

100969

1945

ကိုယ်ချစ်ရသူတွေနဲ့ မျှဝေပြီး

01:54

and then our survivors
can make informed decisions

35

102938

3664

ကျန်ရစ်သူတွေဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့
အမွေအနှစ်တွေကို ဂုဏ်ပြုဖို့ ပျက်ကွက်မှာ

01:58

without fear or regret
of having failed to honor our legacy.

36

106626

3730

မကြောက်စေပဲ အသိအမြင်များတဲ့
ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချနိုင်တာပါ။

02:04

I am blessed to lead a wonderful,
culturally diverse team,

37

112316

3722

အံ့ဩဖွယ် ယဉ်ကျေးမှုပိုင်း စုံလင်တဲ့ အသင်း
တစ်ခုကို ကျွန်မ ဦးဆောင်ရတာ ဘုရားမတာပါ

02:08

and in the last 12 months,

38

116062

1660

လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၂ လအတွင်း

02:09

we've lost five parents,

39

117746

2119

မိဘငါးဦးဆုံးရှုံးခဲ့ပါတယ်၊

02:11

including my own father,

40

119889

2015

ကျွန်မ အဖေနဲ့ သိပ်မကြာခင်ကပဲ

02:13

and most recently, a former colleague
who died at 41 from bowel cancer.

41

121928

3968

အူမကြီး ကင်ဆာနဲ့ ဆုံးသွားတဲ့
လုပ်ဖော်ဟောင်းတစ်ဦးအပါအဝင်ပါ။

02:19

We started having
open and frank conversations

42

127392

2274

ကျွန်မတို့ တွေ့ကြုံနေရတာ
အကြောင်းပွင့်လင်းတဲ့

02:21

about what we were experiencing.

43

129690

1555

ဆွေးနွေးမှုတွေ စလုပ်ခဲ့တယ်။

02:24

We talked about the practical stuff,

44

132027

2460

လက်တွေ့ကျတဲ့ အရာတွေအကြောင်း
ကျွန်မတို့ ဆွေးနွေးကြတယ်

02:26

the stuff no one prepares you for:

45

134511

1714

ဘယ်သူမှ ပြင်ဆင်မထားတဲ့ အရာတေွပါ၊

02:29

dealing with government agencies,

46

137098

2038

အစိုးရကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ ဆက်ဆံဖို့တွေ

02:31

hospitals, nursing homes,

47

139160

2054

ဆေးရုံတွေ၊ ပြုစုရေးဂေဟာတွေ၊

02:33

advanced care directives,

48

141238

1638

အဆင့်မြင့်စောင့်ရှောက်မှု လမ်းညွန်

02:34

funeral directors

49

142900

1433

အသုဘ စီစဉ်သူတွေ၊

02:36

and extended family members,

50

144357

2698

ဦးလေးဒေါ်လေးသားချင်းတွေနဲ့ပါ။

02:39

(Laughter)

51

147079

1573

(ရယ်သံများ)

02:40

making decisions about coffins,

52

148676

2386

ခေါင်းတွေ၊ ကမ္ပည်းတိုင်တွေ၊

02:43

headstones,

53

151086

1258

ကမ္ပည်းတိုင် စာစီတာ၊

02:44

headstone wording,

54

152368

1482

ကမ္ပည်းစာလုံး အရွယ်အတွက်

02:45

headstone font size,

55

153874

1946

အားလုံး အိပ်ရေးပျက်ခံပြီး

02:47

all while sleep-deprived.

56

155844

1592

ဆုံးဖြတ်ချက်ချာတာတွေပါ။

02:50

We also discussed some of the issues

57

158834

1874

ကျွန်မတို့ရဲ့ မျိုးစုံတဲ့ ယဉ်ကျေးမှု

02:52

triggered by our various
cultural backgrounds,

58

160732

2562

နောက်ခံတွေက အစပျိုးတဲ့
အကြောင်းတစ်ချို့လည်း ဆွေးနွေးကာ

02:55

and we realized there can be
some significant differences

59

163318

2706

ချစ်ရတဲ့တစ်ဦး
ကွယ်လွန်ခြင်းကို ကျွန်မတို့ဂုဏ်ပြုပုံမှာ

02:58

in how we honor
the passing of a loved one.

60

166048

2174

သိသာတဲ့ ကွာခြားချက်တွေ
ရှိနိုင်တာ သိရှိခဲ့တယ်။

03:01

A great example of this
is "Sorry Business,"

61

169504

2707

ဒါရဲ့ ထူးကဲတဲ့ ဥပမာတစ်ခုက
ဩစတြေးလျှတိုင်းရင်းသားတွေနဲ့

03:04

practiced by Aboriginal
and Torres Strait Islander people.

62

172235

2903

Torres Strait Islander တွေ ကျင့်သုံးတဲ့
"Sorry Business"ပါ။

03:07

During Sorry Business,

63

175895

2085

Sorry Business အတွင်းမှာ

03:10

family members will take on
specific roles and responsibilities,

64

178004

3761

မိသားစုဝင်တွေဟာ သီးခြား ကဏ္ဍတွေနဲ့
တာဝန်တွေ၊ လုပ်ထုံးတွေ ဆောင်ရွက်လိမ့်မယ်၊

03:13

protocols such as limiting
the use of photographs,

65

181789

2841

ဥပမာ ဓာတ်ပုံတွေ အသုံးပြုတာ ကန့်သတ်တာ၊

03:16

saying the name of the deceased,

66

184654

2333

သေဆုံးသူရဲ့ နာမည်ကို ပြောဆိုတာ၊

03:19

and holding a smoking ceremony

67

187011

2215

မီးရှို့တဲ့ အခမ်းအနားကျင်းပတာတွေ အားလုံးဟာ

03:21

are all a sign of respect and allow
for a peaceful transition of the spirit.

68

189250

4031

လေးစားတဲ့ လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်ပြီး ငြိမ်းချမ်း
တဲ့ ဝိဉာဉ်ကူးပြောင်းမှုတစ်ခု ဖြစ်စေပါတယ်။

03:26

These customs can be a complete contrast

69

194642

1960

ဒီဓလေ့တွေဟာ အနောက်တိုင်း ယဉ်ကျေးမှုတွေမှာ

03:28

to those we might practice
in Western cultures,

70

196626

2468

ကျင့်သုံးလောက်တာတွေနဲ့
လုံးဝကို ဆန့်ကျင်နိုင်ပါတယ်။

03:31

where we would honor
the memory of a loved one

71

199118

2167

ဒီမှာက သူတို့အကြောင်းပြော၊
ဓာတ်ပုံတွေဝေရင်း

03:33

by talking about them
and sharing photographs.

72

201309

2586

ချစ်ရသူတစ်ယောက်ရဲ့
အောက်မေ့ဖွယ်ကို ဂုဏ်ပြုကြမှာလေ။

03:37

So my lesson from this last year is,

73

205312

2570

ဒီတော့ မနှစ်က ဒါကနေရတဲ့ သင်ခန်းစာက

03:39

life would be a lot easier to live
if we talked about death now,

74

207906

5144

သေခြင်းအကြောင်း အခု ကျန်းမာနေတုန်းမှာ
ပြောကြမယ်ဆိုရင်ဘဝဟာ

03:45

while we're healthy.

75

213074

1261

အတော် ပိုလွယ်မယ်ဆိုတာပါ။

03:47

For most of us, we wait
until we are too emotional,

76

215066

3607

အကြောင်းက ကျွန်မတို့အများစုဟာ
စိတ်ထိခိုက်လွန်း၊

03:50

too ill

77

218697

1500

မကျန်းမာလွန်း၊

03:52

or too physically exhausted --

78

220221

1746

ကိုယ် ပင်ပန်းလွန်းတဲ့အထိ စောင့်တော့

03:55

and then it's too late.

79

223269

1275

အရမ်းနောက်ကျသွားတယ်လေ။

03:57

Isn't it time we started taking ownership
of our finale on this earth?

80

225933

4134

ဒီကမ္ဘာမြေပေါ်က ကျွန်မတို့ ဇာတ်သိမ်းရဲ့
ပိုင်ဆိုင်မှုကို စယူဖို့ အချိန်မဟုတ်ဘူးလား

04:03

So let's get going.

81

231060

1206

ဒီတော့ ဆက်သွားရအောင်။

04:05

Do you know what you want when you die?

82

233581

1936

သင်သေရင် သင်ဖြစ်ချင်တာကို သိလား။

04:08

Do you know how you want to be remembered?

83

236231

2291

သင့်ကို ဘယ်လို အမှတ်ရစေချင်တာကို သိလား။

04:10

Is location important?

84

238834

1770

နေရာက အရေးပါလား။

04:13

Do you want to be near the ocean

85

241005

2197

သမုဒ္ဒရာနားမှာ ရှိချင်တာလား၊

04:15

or in the ocean?

86

243226

1526

(သို့) သမုဒ္ဒရာ အထဲမှာလား။

04:16

(Laughter)

87

244776

1993

(ရယ်သံများ)

04:18

Do you want a religious service
or an informal party,

88

246793

3333

ဘာသာရေး ဝတ်ပြုဆုတောင်းပွဲ (သို့)
ရိုးရိုးပါတီတစ်ခု လိုချင်တာလား၊

04:22

or do you want to go out with a bang,

89

250150

2469

(သို့) ဒိုင်းကနဲ ထွက်သွားချင်လား၊

04:24

literally, in a firework?

90

252643

2350

ပြောရရင် မီးရှူးမီးပန်းတစ်ခုလိုဟာလား။

04:27

(Laughter)

91

255017

1714

(ရယ်သံများ)

04:28

When it comes to death,
there's so much to discuss,

92

256755

2396

သေခြင်းလို့ဆိုတဲ့အခါ
ဆွေးနွေးဖို့ အများကြီးရှိပေမဲ့

04:31

but I want to focus on two aspects:

93

259175

2237

ရှုထောင့်နှစ်ခုကိုပဲ
ကျွန်မ အလေးထားချင်ပါတယ်။

04:33

why talking about and planning your death
can help you experience a good death,

94

261436

5595

ဘာလို့ သေတာကို ပြောဆို၊ စီစဉ်တာက
အသေကောင်းတစ်ခု တွေ့ကြုံဖို့ ကူညီနိုင်တာ၊

04:39

and then reduce the stress
on your loved ones;

95

267055

2469

သင်ချစ်ရတဲ့သူတွေကို
စိတ်ဖိစီးမှု လျှော့ချပေးတာ၊

04:41

and how talking about death can help us
support those who are grieving.

96

269548

3357

သေဆုံးမှုအကြောင်း ပြောတာက ကြေကွဲ
နေသူတွေကို ထောက်ပံ့ဖို့ ကူညီပေးပုံပါ။

04:45

So let's start with planning.

97

273876

1648

ဒီတော့ စီစဉ်ခြင်းနဲ့ စလိုက်ရအောင်။

04:48

How many of you have a will?

98

276241

1881

သင်တို့ဘယ်နှစ်ယောက်မှာ သေတမ်းစာရှိလဲ။

04:50

Put your hand up.

99

278146

1150

လက်ထောင်ပြပါ။

04:51

Oh, this is fantastic.

100

279898

2074

အိုး၊ ကောင်; လိုက်တာ၊

04:53

In Australia, 45 percent
of adults over the age of 18

101

281996

4183

ဩစတြေးလျှမှာ အသက် ၁၈ နှစ်ကျော်
လူကြီး ၄၅ % ဟာ

04:58

do not have a legal will.

102

286203

1864

တရားဝင် သေတမ်းစာမရှိဘူး။

05:01

You're a little bit above average.

103

289133

2674

သင်တို့ဟာ ပျှမ်းမျှထက် နည်းနည်းပိုတယ်။

05:03

This is a startling statistic

104

291831

2346

ဒါက သေတမ်းစာရေးတာဟာ တကယ်ပဲ

05:06

given that writing a will can actually
be quite simple and inexpensive.

105

294201

3614

အတော် ရိုးစင်းပြီး စျေးမကြီးတာကို
ပြသတဲ့ လက်ဖျားခါရလောက် စာရင်းဇယားပါ။

05:10

So I started asking
my friends and neighbors

106

298750

2096

မိတ်ဆွေတွေ၊ အိမ်နီးချင်းတွေကို
စမေးကြည့်တော့

05:12

and was really surprised to learn
many of them don't have a will,

107

300870

3207

အံ့ဩဖွယ် သိရှိလိုက်ရတာက
သူတို့အတော်များများမှာ သေတမ်းစာမရှိပဲ

05:16

and some couples don't realize
they need individual wills.

108

304101

2927

စုံတွဲတစ်ချို့ဟာ သူတို့သီးခြား
သေတမ်းစာတွေ လိုအပ်တာ မသိကြဘူး။

05:19

The usual explanation was, well,
it's all going to go to my partner anyway.

109

307627

3793

ပုံမှန် အကြောင်းပြချက်က ဘာဖြစ်ဖြစ် ဒါက
ကိုယ့်အိမ်ထောက်ဖက်ဆီ ရောက်မှာပဲတဲ့။

05:24

So keep in mind that laws vary

110

312667

1827

ဒီတော့ ဥပဒေတွေက ပြည်နယ်တစ်ခုကနေ တစ်ခု၊

05:26

from state to state
and country to country,

111

314518

2817

တစ်နိုင်ငံကနေ တစ်နိုင်ငံ မတူကြတာ
မှတ်ထားရန်လိုပေမဲ့

05:29

but this is what happens
in New South Wales

112

317359

2158

တရားဝင် သေတမ်းစာ မထားခဲ့ပဲ သင်သေရင်

05:31

if you die without leaving a legal will.

113

319541

2476

New South Wales မှာ
ဒီလို ဖြစ်ပျက်နိုင်တယ်။

05:35

Firstly, a suitable administrator
must be appointed

114

323621

3198

ဦးစွာအနေနဲ့ New South Wales တရားရုံးချုပ်က

05:38

by the Supreme Court of New South Wales.

115

326843

2222

သင့်တော်တဲ့ စီမံသူတစ်ဦး ခန့်အပ်ရပါမယ်။

05:41

Chances are this is someone
who would never have met the deceased.

116

329854

3174

ဖြစ်နိုင်တာတွေက သေဆုံးသူကို တစ်ခါမှ
တွေ့ဖူးမှာမဟုတ်တဲ့ တစ်ဦးဦးပါ။

05:45

That person is then responsible
for arranging your funeral,

117

333814

3411

ဒီလူက သင့်ရဲ့ အသုဘကို စီစဉ်ခြင်း၊
ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို စုစည်းခြင်း၊

05:49

collecting assets and distributing them
after paying debts and taxes.

118

337249

3841

ကြွေးမြီတွေ၊ အခွန်တွေးပေးပြီး
ဒါတွေကို ဝေငှဖို့အတွက် တာဝန်ရှိပါတယ်၊

05:54

And one of those debts
will be the bill for their services.

119

342042

2984

ဒီအကြွေးတစ်ခုက ထိုသူရဲ့
ဝန်ဆောင်မှုတွေအတွက် ကျသင့်ငွေဖြစ်မယ်။

05:57

This is not someone who would have known

120

345462

1905

ဒါက သင့်ဧည့်ခန်းထဲက ခြေလေးချောင်း

05:59

you want the four-foot
wooden giraffe in your living room

121

347391

2667

သစ်သား သစ်ကုလားအုပ်ကို
ကမ္ဘာဖြတ်ပြီး လမ်းမှာ

06:02

to go to the person who helped you
carry it halfway across the world,

122

350082

3455

သင့်ကို ကူသယ်ပေးတဲ့ လူတစ်ဦးဆီ
သင်ေရာက်စေချင်တာ သိမယ့်သူတော့မဟုတ်ပါဘူး။

06:05

and yes, that's in my will.

123

353561

2313

ကျွန်မရဲ့ သေတမ်းစာထဲမှာတော့ပါတယ််။

06:07

(Laughter)

124

355898

1901

(ရယ်သံများ)

06:10

If you die leaving a spouse
or a domestic partner,

125

358251

2688

ခင်ပွန်း (သို့) အတူနေ အဖော်ကို
ချန်ထားပြီး သေတယ်ဆိုရင်

06:12

then chances are
they will receive your estate,

126

360963

2819

ဖြစ်နိုင်တာတွေက
သင့်အိမ်ရာကို သူတို့ရလိမ့်မယ်၊

06:15

but if you are single,
it's far more complicated,

127

363806

2920

ဒါပေမဲ့ သင်ဟာတစ်ကိုယ်တည်းဆိုရင်
အများကြီးကို ပိုရှုပ်ထွေးပါတယ်

06:18

as parents, siblings, half-siblings
and dependents all come into play.

128

366750

4556

အကြောင်းက မိဘတွေ၊ မောင်နှမတွေ၊
ဝမ်းကွဲတွေ၊ မှီခိုသူတွေ အားလုံးပါလာလို့ပါ။

06:24

And did you know that if you make
a regular donation to charity,

129

372101

4354

သင်ဟာ လူမှုရေးအသင်းကို ပုံမှန်
လှူတယ်ဆိုရင် ဒီလူမှုရေးအသင်းက

06:28

that charity may have grounds
to make a claim on your estate?

130

376479

2915

သင့်အိမ်ရာကို တောင်းခံဖို့
အကြောင်းပြချက်ရှိတာ သင်သိလား။

06:32

The most important thing to know
is the bigger your estate,

131

380511

3273

သိဖို့ အရေးကြီးဆုံးအရာက
သင့်အိမ်ရာထက် ပိုကြီးမားပါတယ်၊

06:35

the more complicated that will will be,

132

383808

1890

ပိုပြီး ရှုပ်ထွေးလာဦးမှာဖြစ်ပြီး

06:37

and the more expensive that bill.

133

385722

1982

ကုန်ကျစရိတ်က ပိုကြီးပါလိမ့်မယ်။

06:40

So if you don't have a will, I ask you ...

134

388882

3185

ဒီတော့ သင့်မှာ သေတမ်းစာ မရှိဘူးဆိုရင်
ကျွန်မ မေးမယ်--

06:45

when else in your life

135

393406

1996

သင်ပေးဖို့ မလိုခဲ့တဲ့အခါ

06:47

have you willingly given money
to the government

136

395426

3141

ဘယ်တုန်းက အစိုးရကို

06:50

when you didn't have to?

137

398591

1438

ငွေလိုလိုချင်ချင် ပေးခဲ့ဖူးလဲ။

06:52

(Laughter)

138

400053

2214

(ရယ်သံများ)

06:55

I lost my father in February
to a progressive lung disease.

139

403682

3381

ဖေဖော်ဝါရီမှာ တိုးတိုးလာတဲ့ အဆုတ်
ရောဂါနဲ့ ကျွန်မအဖေကို ဆုံးရှုံးခဲ့တယ်

06:59

When dad knew his death was imminent,

140

407706

1800

အဖေက သူသေတော့မှာကို သိတဲ့အခါ

07:01

he had three clear wishes.

141

409530

1414

ရှင်းလင်းတဲ့ ဆန္ဒ ၃ခု ရှိတယ်။

07:03

He wanted to die at home;

142

411698

2318

သူအိမ်မှာ သေဆုံးချင်တယ်၊

07:06

he wanted to die surrounded by family;

143

414040

2529

မိသားစု ဝန်းရံပြီး သေဆုံးချင်တယ်။

07:08

and he wanted to die peacefully,
not choking or gasping for air.

144

416593

3081

အသက်ရှူကျပ်တာ၊ အမောဖောက်တာမဖြစ်ပဲ
ငြိမ်းချမ်းစွာ သေဆုံးချင်တယ်။

07:13

And I'm pleased to say that my family
were able to support dad's wishes,

145

421008

4175

ကျေနပ်မိတာက မိသားစုက အဖေ့ရဲ့
ဆန္ဒတွေကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်ခဲ့ပြီး

07:17

and he achieved his goals,

146

425207

1607

အဖေ့ရည်ရွယ်ချက်တွေ ပြီးမြောက်တယ်၊

07:18

and in that sense, he had a good death.

147

426838

2979

သူ အသေကောင်းခဲ့တယ် ဆိုနိုင်တယ်။

07:22

He had the death he planned for.

148

430444

1762

စီစဉ်ထားခဲ့တဲ့ သေခြင်းမျိုးပေါ့။

07:25

Because dad wanted to die at home,

149

433538

1699

အဖေက အိမ်မှာပဲ ဆုံးချင်တော့

07:27

we had to have some
pretty tough conversations

150

435261

2144

အတော်လေး ခက်ခဲတဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေရှိခဲ့ပြီး

07:29

and fill out a lot of paperwork.

151

437429

1704

စာရွက်စာတမ်း အများကြီး ဖြည့်ခဲ့ရတယ်

07:31

The questions on the forms cover everything
from resuscitation to organ donation.

152

439853

4285

ပုံစံတွေထဲက မေးခွန်းတွေဟာ သတိလည်လာအောင်
လုပ်တာကနေ ကိုယ်အင်္ဂါတွေ လှူတာအထိပါတယ်။

07:37

Dad said, "Take whatever
organs you can use."

153

445282

3111

အဖေပြောခဲ့တာက "သင် သုံးလို့ရနိုင်တဲ့
ကိုယ်အင်္ဂါဟူသမျှ ယူပါ"တဲ့။

07:41

This was upsetting to my mum,

154

449226

2063

ဒါက အမေ့ကို စိတ်ပျက်စေတာပါ၊

07:43

as my dad's health
was deteriorating rapidly,

155

451313

2425

အဖေ့ကျန်းမာရေးက
အလျင်အမြန်ကို ယိုယွင်းလာနေပြီး

07:45

and it was no longer the right time
to talk about organ donation.

156

453762

3511

ကိုယ်အင်္ဂါ အလှူအကြောင်း ပြောဆိုဖို့က
သင့်တော်တဲ့အချိန် မဟုတ်တော့ဘူးလေ။

07:50

I believe we need to discuss these issues
when we are fit and healthy,

157

458912

3286

ဒီအကြောင်းတွေကို၊ ကျန်းမာတုန်းမှာ
ဆွေးနွေးဖို့လိုတယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။

07:54

so we can take the emotion out of it,

158

462222

2448

့ဒီတော့ ဒီကနေ စိတ်ကို ဖယ်ထုတ်နိုင်ပြီး

07:56

and then we can learn
not just what is important,

159

464694

2778

အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ သက်သက်ထက်
ဘာကြောင့်အရေးကြီးတာကို

07:59

but why it's important.

160

467496

1602

သင်ယူနိုင်ပါတယ်။

08:02

So as part of my journey,

161

470269

2460

ဒီတော့ ကျွန်မ ခရီးစဉ်ရဲ့ အပိုင်းအဖြစ်

08:04

I started engaging my family and friends
to find out their thoughts on death,

162

472753

4524

ကျွန်မရဲ့ မိသားစု၊ မိတ်ဆွေတွေကို
သေခြင်းအပေါ် သူတို့ အတွေးတွေကို ရှာဖွေဖို့

08:09

and how they wanted to be remembered.

163

477301

1817

ဘယ်လို သတိရစေချင်တာ စတင်ဆွဲဆောင်ရတယ်။

08:12

I discovered you can host
a "Death Over Dinner,"

164

480406

4333

တွေ့ရှိခဲ့တာက သင်ဟာ "မရဏ ညစာ"

08:16

or a "Death Cafe,"

165

484763

1960

(သို့) "မရဏ ကဖေး"ကို ကျင်းပနိုင်တာပါ၊

08:18

which is a great, casual way
to introduce the topic ...

166

486747

2760

ဒါ အကြောင်းအရာကို မိတ်ဆက်ဖို့
အံ့ဖွယ် ထိုးထွင်းဉာဏ်ရဖို့

08:21

(Laughter)

167

489531

2033

(ရယ်သံများ)

08:23

and gain some wonderful insight.

168

491588

1754

သိပ်ကောင်းတဲ့ ပေါ့ပါးတဲ့နည်းပါ။

08:25

(Laughter)

169

493366

1695

(ရယ်သံများ)

08:27

Did you know that your body
has to be legally disposed of,

170

495085

3659

သင့်ခန္ဓာကိုယ်ဟာ တရားဝင် စွန့်ပစ်
ဖို့လိုပြီး ချောက်ကမ်းပါးထဲထိုးချတာ

08:30

and you can't just be shoved off a cliff

171

498768

2564

(သို့) နောက်ဖေးမှာ မီးရှို့လို့မရဘူးဆိုတာ

08:33

or set fire to in the backyard?

172

501356

1690

သင်သိလား။

08:35

(Laughter)

173

503070

1233

(ရယ်သံများ)

08:36

In Australia, you have three options.

174

504327

1877

ဩစတြေးလျှမှာတော့ ရွေးစရာ သုံးခုရှိတယ်

08:38

The two most common
are burial and cremation,

175

506228

2247

အသိများဆုံး နှစ်ခုက
မြေမြှပ်တာ၊ မီးသင်္ဂြိုလ်တာ။

08:40

but you can also donate
your body to science.

176

508499

3039

ဒါပေမဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို ဆေးသိပ္ပံအတွကါ
လှူလို့လည်းရပါတယ်။

08:43

And I am pleased to report
that innovation has touched

177

511562

2929

ဒီတီထွင်မှုက လူသေအလောင်း စွန့်ပစ်မှု
မျက်နှာစာအထိ ရောက်ရှိ

08:46

the world of corpse disposal.

178

514515

1594

လာတာကို ကြေညာရတာ ကျေနပ်မိတယ်။

08:48

(Laughter)

179

516133

1101

(ရယ်သံများ)

08:49

You can now opt for an eco-funeral.

180

517258

2056

အခု ဂေဟ အသုဘကို သင်ရွေးချယ်နိုင်ပါတယ်။

08:51

You can be buried at the base of a tree

181

519338

2068

သစ်ပင်တစ်ပင်အောက်မှာ၊ ပြန်သုံးလို့ရတဲ့

08:53

in recycled cardboard or a wicker basket,

182

521430

2804

ကတ်ထူပြားအောက် (သို့) ကြိမ်ခြင်းထဲမှာ
မြှုပ်လို့ရပါတယ်၊

08:56

and for those who love the ocean,

183

524258

1642

သမုဒ္ဒရာကို ချစ်သူဆိုရင် ပင်လယ်မှာ

08:57

there are eco-friendly urns
that will dissolve at sea.

184

525924

2556

ပျော်ဝင်တဲ့ ဂေဟနဲ့ သဟဇာတဖြစ်တဲ့
ပြာအိုးတွေရှိပါတယ်။

09:01

Personally, I plan to be cremated,

185

529448

2731

ကျွန်မအနေနဲ့ မီးသင်္ဂြိုလ်ဖို့ စီစဉ်ပေမဲ့

09:04

but given that I get seasick,

186

532203

2514

ကျွန်မက လှိုင်းမူးတတ်တော့

09:06

I can think of nothing worse

187

534741

1811

ကျွန်မရဲ့ ပြာတွေကို

09:08

than having my ashes
flung into a huge ocean swell.

188

536576

3246

ဧရာမ သမုဒ္ဒရာ လှိုင်းအိထဲ ပစ်ထည့်မှာထက်
ပိုဆိုးတာကို တွေးလို့မရပါဘူး။

09:12

I've actually bought a plot
in the rose garden next to my dad.

189

540735

2920

တကယ်က ကျွန်မအဖေ ဘေးက နှင်းဆီခြံထဲမှာ
မြေကွက်တစ်ကွက် ဝယ်ထားတယ်

09:16

I call it my investment property.

190

544314

1953

ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အိမ်ရာပေါ့နော်

09:18

(Laughter)

191

546291

2460

(ရယ်သံများ)

09:20

But sadly, there's no tax deduction.

192

548775

3125

ဒါပေမဲ့ ဝမ်းနည်းစရာက အခွန်ကောက်ခံမှု
လျှော့ပေးတာ မရှိဘူးလေ။

09:23

(Laughter)

193

551924

2237

(ရယ်သံများ)

09:26

So if you plan for your death,

194

554185

3349

ဒီတော့ သင့်ရဲ့သေခြင်းအတွက် စီစဉ်ချင်ရင်၊

09:29

then your survivors will know
how to experience a healthy bereavement

195

557558

4096

ကျန်ရစ်သူတွေက သင့်အမွေအနှစ်ကို ဂုဏ်ပြုဖို့
ပျက်ကွက်မှာ ကြောက်ရွံ့ကြမှာမဟုတ်ပဲ

09:33

without fear or guilt of having failed
to honor your legacy.

196

561678

3103

ကောင်းမွန်တဲ့ ပူဆွေးသောကကို ခံစားပုံကို
သိရှိပါလိမ့်မယ်။

09:37

As part of my research,
I've been to seminars,

197

565866

2667

ကျွန်မရဲ့ သုတေသနတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ်
ဆွေးနွေးပွဲတွေတက်၊

09:40

read books and talked
to palliative care nurses.

198

568557

3046

စာအုပ်တွေဖတ်၊ သက်သာေရး စောင့်ရှောက်မှု
သူနာပြုတွေကို စကားပြောတယ်

09:43

And I've come to understand

199

571627

1331

သေခြင်းအကြောင်း မပြောတာရဲ့

09:44

as a consequence
of not talking about death,

200

572982

3319

အကျိုးဆက်တစ်ခုအဖြစ် ကျွန်မနားလည်လာတာက

09:48

we don't know how to be around grief.

201

576325

2127

ကြေကွဲခိုက်မှာ ဘယ်လိုခံစားရတာကို
မသိကြတာပါ။

09:51

And on the flip side,
if we talk about death more,

202

579591

3219

အခြားတစ်ဖက်မှာက
သေခြင်းအကြောင်း ပိုပြောကြရင်

09:54

we will become more comfortable with
the emotions we experience around grief.

203

582834

4317

ကြေကွဲမှုအနီးမှာ တွေကြုံရတဲ့ စိတ်ခံစားမှု
တွေနဲ့ ပိုပြီး သက်တောက်သက်သာဖြစ်လာမယ်။

10:01

I discovered, this year,

204

589556

1771

ဒီနှစ်ထဲ တွေ့ရှိခဲ့တာက

10:03

it's actually a privilege
to help someone exit this life,

205

591351

3873

ဒီဘဝမှာ လူတစ်ဦး တည်ရှိဖို့ ကူညီပေးနိုင်ရင်
တကယ့် အခွင့်ထူးပါ၊

10:07

and although my heart
is heavy with loss and sadness,

206

595248

3863

ကျွန်မနှလုံးသာဟာ ဆုံးရှုံးမှု၊
ဝမ်းနည်းမှုနဲ့ လေးလံနေပေမဲ့

10:11

it is not heavy with regret.

207

599135

1524

နောင်တနဲ့ လေးလံမနေပါဘူး။

10:13

I knew what dad wanted,

208

601524

1993

အဖေဖြစ်ချင်တာကို သိခဲ့ပြီး

10:15

and I feel at peace knowing
I could support his wishes.

209

603541

2872

သူ့ဆန္ဒတွေကို ပံ့ပိုးနိုင်တာ သိတာက
ငြိမ်းချမ်းမှု ခံစားရတယ်။

10:21

My dad's last 24 hours
were in a peaceful coma,

210

609057

3641

ကျွန်မအဖေရဲ့ နောက်ဆုံး ၂၄ နာရီဟာ
ငြိမ်းချမ်းတဲ့ မေ့မြောမှုဖြစ်ခဲ့ပြီး

10:24

and after days of around-the-clock care,

211

612722

2008

၂၄ နာရီ စောင့်ရှောက်မှုရဲ့ ရက်တွေအပြီးမှာ

10:26

we had time to sit, hold his hand,

212

614754

2413

ကျွန်မတို့ ထိုင်ပြီး သူလက်ကို ကိုင်ဖို့၊

10:29

and say goodbye.

213

617191

1284

နှုတ်ဆက်ဖို့ အချိန်ရခဲ့တယ်

10:31

He passed away on a Monday morning
just before breakfast,

214

619494

3389

တနင်္လာနေ့ မနက် မနက်စာအတွက်
မတိုင်ခင်လေးမှာ သူကွယ်လွန်ခဲ့တယ်၊

10:34

and after the doctor came

215

622907

1667

ဆရာဝန်လာအပြီး

10:36

and we waited for the funeral home,

216

624598

2616

အသုဘရှုတဲ့နေရာအတွက် စောင့်ခဲ့တယ်၊

10:39

I went into the kitchen,
and I ate a big bowl of porridge.

217

627238

3746

ကျွန်မ မီးဖိုချောင်ထဲဝင်ပြီး
ယာဂုတစ်ပွဲ စားခဲ့တယ်။

10:45

When I told some of my friends this,
they were really shocked.

218

633041

3095

မိတ်ဆွေတစ်ချို့ကို ဒီအကြောင်းပြောပြတော့
သူတို့ လန့်သွားကြတယ်။

10:48

"How could you eat at a time like that?"

219

636947

3038

"ဒီလိုအချိန်မျိုးမှာ နင် ဘယ်လိုလုပ်
စားဝင်တာလဲ"တဲ့။

10:53

Well, I was hungry.

220

641164

2909

အင်း၊ ကျွန်မက ဗိုက်ဆာနေတယ်လေ။

10:56

(Laughter)

221

644097

4690

(ရယ်သံများ)

11:00

You see, grief impacted my sleep
and my ability to concentrate,

222

648811

3953

မြင်တယ်နော် ကြေကွဲမှုက ကျွန်မရဲ့ အိပ်မှု
နဲ့ စူးစိုက်နိုင်စွမ်းကို ထိခိုက်ပေမဲ့

11:04

but it never impacted my stomach.
I was always hungry.

223

652788

3251

အမြဲတမ်း ဆာနေတဲ့ ကျွန်မရဲ့ ဗိုက်ကို
မထိခိုက်ခဲ့ဘူးဆိုတာ။

11:08

(Laughter)

224

656063

1184

(ရယ်သံများ)

11:09

It's different for all of us,

225

657271

1610

ဒါက အားလုံးအတွက် ကွဲပြားပြီး

11:10

and it's really important
that we acknowledge that.

226

658905

2721

ဒါကို အသိအမှတ်ပြုဖို့က တကယ်အရေးကြီးပါတယ်။

11:14

So if we don't talk about our death
and the death of loved ones,

227

662698

3151

ဒီတော့ ကိုယ်နဲ့ ကိုယ်ချစ်ရတဲ့သူတွေရဲ့
သေခြင်းအကြောင်း မပြောရင်

11:17

how can we possibly support
a friend, a colleague, a neighbor

228

665873

4131

ကြေကွဲနေတဲ့ မိတ်ဆွေ၊ လုပ်ဖော်နဲ့
အိမ်နီးချင်းကို

11:22

who is grieving?

229

670028

1617

ပံ့ပိုးဖို့က ဘယ်လိုဖြစ်နိုင်မှာလဲ။

11:23

How do we support someone
who has lost someone suddenly,

230

671669

3009

မတော်တဆ (သို့) သတ်သေတာလို တစ်ဦးဦး
ရုတ်တရက် ဆုံးရှုံးသွားသူကို

11:26

like an accident or suicide?

231

674702

1903

ဘယ်လို ပံပိုးနိုင်မှာလဲ။

11:29

We tend to avoid them ...

232

677685

1460

အဒါမျိုးတွေကို ရှောင်တတ်ကြတယ်၊

11:32

not because we don't care,

233

680359

2461

သူတို့ကို ဂရုမစိုက်လို့မဟုတ်ပဲ

11:34

because we don't know what to say.

234

682844

1872

ဘာပြောရမှန်း မသိတာကြောင့်ပါ။

11:37

We know as a friend we can't fix it,

235

685912

2652

မိတ်ဆွေတစ်ဦးလို့သိပြီး
ဒါကို ဖော်ထုတ်မပေးနိုင်၊

11:40

we can't take away that pain,

236

688588

2595

ဒီနာကျင်မှုကို ဖယ်ထုတ်မပေးနိုင်တော့

11:43

so we say things
to fill that awkward silence,

237

691207

3191

အနေခက်တဲ့ တိတ်ဆိတ်မှုကို ဖြည့်ဖို့
အကြောင်းအရာတွေကို ပြောတတ်တယ်၊

11:46

sometimes things we regret saying.

238

694422

1697

တစ်ခါတစ်ရံမှာ နောင်တရစရာတာတွေပါ။

11:49

Examples would be:

239

697532

1285

နမူနာတွေဖြစ်နိုင်တာက-

11:53

"At least he isn't suffering anymore."

240

701158

2016

"အနည်းဆုံးတော့ သူအခု မခံစာရတော့ဘူးပေါ့"

11:56

"At least you've got your memories."

241

704673

1745

"အနည်းဆုံးတော့ သတိရစရာတွေ ရှိတယ်လေ။"

12:00

"At least you don't have to pay
for hospital parking anymore."

242

708215

2920

"အနည်းဆုံးတော့ ဆေးရုံမှာ ကားရပ်ဖို့
ပေးစရာမလိုတော့ဘူးလေ"

12:03

(Laughter)

243

711159

2096

(ရယ်သံများ)

12:05

Really, we don't need to say anything.

244

713279

2761

တကယ်တော့ ဘာမှပြောစရာမလိုပါဘူး။

12:08

We just need to be.

245

716588

1460

ကျွန်မတို့ ရှိနေဖို့ပဲလိုတာပါ။

12:11

Be patient,

246

719211

1844

သည်းခံပေးပါ၊

12:13

be understanding,

247

721079

2182

နားလည်သူ ဖြစ်ပါစေ။

12:15

and be a listener.

248

723285

1227

နားထောင်နိုင်သူဖြစ်ပါစေ။

12:17

And if you can't be any of those things,

249

725672

3234

သင်ဟာ ဒီအရာတွေ တစ်ခုမှ မလုပ်နိုင်ရင်

12:20

then please, be the person who makes
the lasagna, the curry or the casserole,

250

728930

4211

ကျေးဇူးပြုပြီး ထမင်းဟင်း ဝိုင်းချက်ပေးသူပဲ
ဖြစ်လိုက်ပါတော့၊

12:25

because your offerings
will be greatly appreciated.

251

733165

2460

သင့်ရဲ့ ပေးကမ်းမှုတွေကို
အရမ်း နှစ်သက်ကြမှာမို့ပါ။

12:27

(Laughter)

252

735649

1563

(ရယ်သံများ)

12:29

I've been to 10 funerals in the last year,

253

737686

2342

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာ အသုဘ ၁၀ ခု ရောက်ခဲ့တယ်၊

12:32

one of which I helped arrange.

254

740052

1970

ဒီအထဲကတစ်ခုမှာ
ကျွန်မ ကူညီ စီစဉ်ပေးခဲ့တယ်။

12:34

They ran the full gamut:

255

742046

2218

အကုန်လုံး သူတို့လုပ်ကြတယ်၊

12:36

a very solemn Greek Orthodox service,

256

744288

2461

သိပ်လေးနက်တဲ့ ဂရိ ရှေးရိုး ခရစ်ယာန်
ဝတ်ပြုမှုတစ်ခု၊

12:38

four Catholic requiem masses

257

746773

2611

ကတ်သိုလစ် ဝိဉာဉ်အတွက် ဆုတောင်းပွဲ လေးခု၊

12:41

and a garden party

258

749408

1659

ဥယျာဉ်ပါတီတစ်ခု၊

12:43

where I made a toast while scattering
my friend's ashes around her garden

259

751091

4437

အဲဒီမှာ ဥယျာဉ်ပတ်လည်မှာ သူငယ်ချင်းရဲ့
ပြာတွေကြဲနေတုန်း ကျွန်မက ယောက်ချိုတစ်ခုနဲ့

12:47

with a soup ladle.

260

755552

1325

ပေါင်မုန့်မီးကင်လုပ်ပေးတယ်။

12:48

(Laughter)

261

756901

1526

(ရယ်သံများ)

12:50

I have carried, kissed, written on
and toasted coffins with a shot of ouzo.

262

758451

4634

ခေါင်းတွေကို သယ်ပေးတယ်၊ နမ်းတယ် ရေးပေးတယ်၊
ဂရိအရက်ပြင်းတစ်မော့နဲ့ ဆုတောင်းပေးခဲ့တယ်။

12:55

I have worn all black,

263

763783

1576

တစ်ကိုယ်လုံး အနက်ရောင်ဝတ်ထားတယ်၊

12:57

all color and a party dress.

264

765383

2777

တစ်ရောင်တည်းနဲ့ ပါတီဝတ်စုံတစ်ထည်ပါ။

13:00

Despite the vast differences in sendoff,

265

768184

2285

ပို့ဆောင်ရာမှာ ကြီးမားတဲ့
ကွာခြားချက်တွေ ရှိပေမဲ့

13:02

despite me being at times
out of my comfort zone

266

770493

2522

တစ်ခါတစ်လေမှာ ကျွန်မရဲ့ သက်တောင့်
သက်သာရှိမှု အပြင်က

13:05

doing something I've never done before,

267

773039

2842

တစ်ခါမှ မလုပ်ဖူးတာ လုပ်တယ်ဆိုပေမဲ့

13:07

I drew comfort from one thing --

268

775905

1960

အရာ တစ်ခုကနေ သက်သာမှုကို ဆွဲယူခဲ့တယ်၊

13:10

knowing that this is what each person
would have wanted.

269

778889

2984

ဒါဟာ လူတစ်ဦးစီတိုင်း
လိုချင်ကြမယ့်ဟာလို့ အသိစိတ်ပါ။

13:15

So what do I want?

270

783187

1150

ကျွန်မက ဘာလိုချင်လဲ။

13:17

Well, I like to be organized,
so I have the will,

271

785218

3992

ကောင်းပြီ၊ ကျွန်မက စုစုစည်းစည်း
ဖြစါစေချင်တော့ သေတမ်းစာရှိတယ်၊

13:21

I'm a registered organ donor,
and I have my investment property.

272

789234

3190

ကျွန်မက စာရင်းပေးထားတဲ့ အင်္ဂါအလှူရှင်
မြှုပ်နှံထားတဲ့ အိမ်ရာရှိတယ်။

13:25

All that is left is planning my sendoff,

273

793186

2731

ကျန်တာဆိုလို့ ကျွန်မရဲ့ ပိုဆောင်ပေးမှုကို
စီစဉ်ရေးကိစ္စပါ။

13:27

a big party, lots of champagne,

274

795941

3341

ပါတီကြီးတစ်ခု၊ ရှန်ပိန် အများကြီး

13:31

color, laughter, and of course,
music to remember me by.

275

799306

3714

အရောင်၊ ရယ်သံတွေနဲ့ တကယ်တမ်းက
ကျွန်မကို အမှတ်ရဖို့ ဂီတပါ။

13:35

Thank you.

276

803496

1151

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

13:36

(Applause)

277

804671

7000

(လက်ခုပ်သံများ)

Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

ABOUT THE SPEAKER

Michelle Knox - Project and change professional
Westpac's Michelle Knox has led large-scale transformation programs in the UK, Ireland and Australia.

Why you should listen

Michelle Knox currently works in Finance Transformation for Westpac Banking Corporation, Sydney, Australia, leading a team to deliver superior products, services and sustainable change. In a world of constant change and disruption, Knox is passionate about helping others to adapt and thrive by identifying and supporting the unique skills and talents of individuals to create a positive work environment.

Knox is also an avid work traveler and storyteller, often combining these passions to write witty accounts of her adventures in a travel blog.

In 2017, Knox's father passed away from a progressive illness. Through this experience, Knox learned that talking about death and planning for it enabled her father to experience a good death and her family to have a healthy bereavement, something she realized not everyone achieves.

After discussing death with friends, colleagues and complete strangers, Knox realized there was a need to address the way we deal with the most significant change we will all experience: death. With humor and compassion, Knox shares her own experiences and learnings in order to help others. She is living proof that talking about death won’t kill you.

More profile about the speaker
Michelle Knox | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Michelle Knox: ကျန်းမာနေတုန်း သေခြင်းတရားအကြောင်းပြောပါ။ | TED Talk | TED.com