ABOUT THE SPEAKER
Dean Ornish - Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes.

Why you should listen

Dr. Dean Ornish wants you to live longer, and have more fun while you're at it. He's one of the leading voices in the medical community promoting a balanced, holistic approach to health, and proving that it works. The author of Eat More, Weigh Less and several other best-selling books, Ornish is best known for his lifestyle-based approach to fighting heart disease.

His research at the Preventive Medicine Research Institute (the nonprofit he founded) clinically demonstrated that cardiovascular illnesses -- and, most recently prostate cancer -- can be treated and even reversed through diet and exercise. These findings (once thought to be physiologically implausible) have been widely chronicled in the US media, including Newsweek, for which Ornish writes a column. The fifty-something physician, who's received many honors and awards, was chosen by LIFE Magazine as one of the most influential members of his generation. Among his many pursuits, Ornish is now working with food corporations to help stop America's obesity pandemic from spreading around the globe.

More profile about the speaker
Dean Ornish | Speaker | TED.com
TED2008

Dean Ornish: Your genes are not your fate

Dean Ornish pokazuje, że nasze geny nie są naszym fatum

Filmed:
1,725,634 views

Dean Ornish zdradza nam wyniki najnowszych badań pokazujących, jak zmiana stylu życia na zdrowszy może wpłynąć na człowieka na poziomie genetycznym. Przykładowo, kiedy żyjesz zdrowiej, lepiej się odżywiasz, więcej ćwiczysz i częściej się kochasz, rośnie ilość komórek w twoim mózgu.
- Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
One way to changezmiana our genesgeny is to make newNowy oneste,
0
0
2000
Jedną z dróg zmiany naszych genów jest zbudowanie nowych,
00:14
as CraigCraig VenterVenter has so elegantlyelegancko shownpokazane.
1
2000
2000
jak to elegancko pokazał nam Craig Venter.
00:16
AnotherInnym is to changezmiana our lifestylesstyle życia.
2
4000
3000
Inną drogą jest zmiana naszego stylu życia.
00:19
And what we're learninguczenie się is how powerfulpotężny and dynamicdynamiczny these changeszmiany can be,
3
7000
4000
I oto uczymy się, jak potężne i szybkie mogą być te zmiany,
00:23
that you don't have to wait very long to see the benefitskorzyści.
4
11000
3000
Tak, że nie trzeba długo czekać, aby zobaczyć korzystne rezultaty.
00:26
When you eatjeść healthierzdrowiej, managezarządzanie stressnaprężenie, exercisećwiczenie and love more,
5
14000
5000
Kiedy odżywiasz się zdrowiej, kontrolujesz stres, ćwiczysz i więcej się kochasz
00:31
your brainmózg actuallytak właściwie getsdostaje more bloodkrew flowpływ and more oxygentlen.
6
19000
2000
do mózgu dopływa więcej krwi i tlenu.
00:33
But more than that, your brainmózg getsdostaje measurablyWidocznie biggerwiększy.
7
21000
3000
A nawet więcej, twój mózg staje się mierzalnie większy.
00:36
Things that were thought impossibleniemożliwy just a fewkilka yearslat agotemu
8
24000
2000
Rzeczy uważane jeszcze kilka lat temu za niemożliwe
00:38
can actuallytak właściwie be measuredwymierzony now.
9
26000
2000
teraz dają się zaobserwować.
00:40
This was figuredwzorzysty out by RobinRobin WilliamsWilliams
10
28000
3000
Robin Williams wpadł na to kilka lat wcześniej
00:43
a fewkilka yearslat before the restodpoczynek of us.
11
31000
2000
niż pozostali z nas.
00:45
Now, there's some things that you can do
12
33000
2000
Da się zrobić pewne rzeczy,
00:47
to make your brainmózg growrosnąć newNowy brainmózg cellskomórki.
13
35000
3000
aby powiększyć mózg o nowe komórki mózgowe.
00:50
Some of my favoriteulubiony things, like chocolateczekolada and teaherbata, blueberriesborówki,
14
38000
2000
Niektóre z moich ulubionych rzeczy, jak czekolada, herbata, borówki,
00:52
alcoholalkohol in moderationmoderacji, stressnaprężenie managementzarządzanie
15
40000
4000
alkohol (z umiarem), radzenie sobie ze stresem
00:56
and cannabinoidsKanabinoidy founduznany in marijuanamarihuana.
16
44000
2000
oraz kannabinoidy znajdujące się w marihuanie.
00:58
I'm just the messengerPosłaniec.
17
46000
2000
Ja jestem tylko posłańcem.
01:01
(LaughterŚmiech)
18
49000
3000
(Śmiechy)
01:04
What were we just talkingmówić about?
19
52000
3000
O czym to rozmawialiśmy?
01:07
(LaughterŚmiech)
20
55000
2000
(Śmiechy)
01:09
And other things that can make it worsegorzej,
21
57000
2000
I inne szkodliwe rzeczy, które powodują, że mózg traci komórki.
01:11
that can causeprzyczyna you to losestracić brainmózg cellskomórki.
22
59000
2000
I inne szkodliwe rzeczy, które powodują, że mózg traci komórki.
01:13
The usualzwykły suspectspodejrzani, like saturatednasycony fatgruby and sugarcukier,
23
61000
3000
Te zazwyczaj podejrzewane, jak tłuszcz nasycony, cukier,
01:16
nicotinenikotyna, opiatesopiatów, cocainekokaina, too much alcoholalkohol and chronicPrzewlekłe stressnaprężenie.
24
64000
4000
nikotyna, opiaty, kokaina, nadużywanie alkoholu i chroniczny stres.
01:20
Your skinskóra getsdostaje more bloodkrew flowpływ when you changezmiana your lifestylestyl życia,
25
68000
3000
Kiedy zmieni się swój styl życia, skóra jest bardziej ukrwiona,
01:23
so you agewiek lessmniej quicklyszybko. Your skinskóra doesn't wrinklezmarszczek as much.
26
71000
3000
więc człowiek starzeje się wolniej, a skóra nie jest tak pomarszczona.
01:26
Your heartserce getsdostaje more bloodkrew flowpływ.
27
74000
2000
Do serca dociera więcej krwi.
01:28
We'veMamy shownpokazane that you can actuallytak właściwie reverserewers heartserce diseasechoroba.
28
76000
2000
Pokazaliśmy, że można cofnąć wieńcówkę.
01:30
That these cloggedzatkane arteriestętnic that you see on the uppergórny left,
29
78000
3000
Te zablokowane tętnice, widoczne u góry po lewej,
01:33
after only a yearrok becomestają się measurablyWidocznie lessmniej cloggedzatkane.
30
81000
2000
zaledwie po roku stają się zauważalnie mniej zatkane.
01:35
And the cardiacsercowy PETPET scanskandować shownpokazane on the lowerniższy left,
31
83000
2000
Poniżej z lewej obraz tomograficzny serca pokazuje
01:37
the blueniebieski meansznaczy no bloodkrew flowpływ.
32
85000
2000
brak przepływu krwi oznaczony na niebiesko.
01:39
A yearrok laterpóźniej -- orangePomarańczowy and whitebiały is maximummaksymalny bloodkrew flowpływ.
33
87000
3000
Rok później – pomarańczowy i biały oznacza maksymalny przepływ krwi.
01:42
We'veMamy shownpokazane you maymoże be ablezdolny to stop and reverserewers the progressionpostęp
34
90000
3000
Pokazaliśmy, że można zatrzymać i odwrócić rozwój
01:45
of earlywcześnie prostateprostata cancernowotwór and, by extensionrozbudowa, breastpierś cancernowotwór,
35
93000
2000
wczesnej fazy raka prostaty i przez analogię raka piersi,
01:47
simplypo prostu by makingzrobienie these changeszmiany.
36
95000
2000
po prostu przez dokonanie tych zmian.
01:49
We'veMamy founduznany that tumorguz growthwzrost in vitroin vitro was inhibitedzahamowany
37
97000
3000
Odkryliśmy, że wzrost nowotworu in vitro został powstrzymany
01:52
70 percentprocent in the groupGrupa that madezrobiony these changeszmiany,
38
100000
2000
w 70% w grupie która wdrożyła te zmiany,
01:54
whereasnatomiast only ninedziewięć percentprocent in the comparisonporównanie groupGrupa.
39
102000
3000
podczas gdy tylko w 9% w grupie kontrolnej.
01:57
These differencesróżnice were highlywysoko significantznaczący.
40
105000
2000
Te wyniki były istotnie różne.
01:59
Even your sexualseksualny organsnarządów get more bloodkrew flowpływ,
41
107000
2000
Nawet w organach płciowych zwiększa się przepływ krwi,
02:01
so you increasezwiększać sexualseksualny potencypotencji.
42
109000
2000
co wzmaga potencję seksualną.
02:03
One of the mostwiększość effectiveefektywny anti-smokingantynikotynowa adsreklamy was doneGotowe
43
111000
2000
Jedna z najskuteczniejszych reklam antynikotynowych,
02:05
by the DepartmentDział of HealthZdrowie ServicesUsługi,
44
113000
2000
którą sporządził amerykański departament zdrowia,
02:07
showingseans that nicotinenikotyna, whichktóry constrictsconstricts your arteriestętnic,
45
115000
2000
pokazuje, jak nikotyna, która zwęża tętnice,
02:09
can causeprzyczyna a heartserce attackatak or a strokeuderzenie,
46
117000
2000
powoduje zawał serca lub udar,
02:11
but it alsorównież causesprzyczyny impotenceimpotencja.
47
119000
2000
ale również powoduje impotencję.
02:13
HalfPołowa of guys who smokepalić are impotentbezsilny.
48
121000
2000
Połowa facetów, którzy palą jest impotentami.
02:15
How sexyseksowny is that?
49
123000
1000
Seksowne, prawda?
02:16
Now we're alsorównież about to publishpublikować a studybadanie --
50
124000
2000
Teraz zmierzamy do opublikowania badań pokazujących,
02:18
the first studybadanie showingseans you can changezmiana genegen expressionwyrażenie in menmężczyźni with prostateprostata cancernowotwór.
51
126000
3000
że można zmienić ekspresję genów u mężczyzny z rakiem prostaty.
02:21
This is what's callednazywa a heatciepło mapmapa --
52
129000
2000
Nazywa się to mapą termiczną,
02:23
and the differentróżne colorszabarwienie -- and alongwzdłuż the sidebok, on the right, are differentróżne genesgeny.
53
131000
3000
gdzie kolory reprezentują różne geny wypisane po prawej.
02:26
And we founduznany that over 500 genesgeny were favorablypozytywnie changedzmienione --
54
134000
3000
I odkryliśmy, że ponad 500 genów zmieniło się na korzyść
02:29
in effectefekt, turningobrócenie on the good genesgeny, the disease-preventingzapobieganie choroby genesgeny,
55
137000
3000
w efekcie włączając dobre, zapobiegające chorobom geny,
02:32
turningobrócenie off the disease-promotingchoroby promocja genesgeny.
56
140000
4000
a wyłączając geny sprzyjające chorobom.
02:36
And so these findingsustalenia I think are really very powerfulpotężny,
57
144000
3000
Sądzę, że te ustalenia mają ogromne znaczenie,
02:39
givingdający manywiele people newNowy hopenadzieja and newNowy choiceswybory.
58
147000
2000
dając wielu ludziom nową nadzieję i nowe wybory
02:41
And companiesfirmy like NavigenicsNavigenics and DNADNA DirectBezpośrednie and 23andMeandMe,
59
149000
5000
Firmy jak Navigenix, DNA Direct i 23andMe,
02:46
that are givingdający you your geneticgenetyczny profilesProfile,
60
154000
3000
które dają klientom ich profile genowe,
02:49
are givingdający some people a sensesens of, "GoshGosh, well, what can I do about it?"
61
157000
3000
dają ludziom poczucie typu -- "O rany, ale co ja mogę z tym zrobić?".
02:52
Well, our genesgeny are not our fatelos, and if we make these changeszmiany --
62
160000
3000
Nasze geny nie są naszym fatum i jeśli poczynimy te zmiany --
02:55
they're a predispositionpredyspozycje -- but if we make biggerwiększy changeszmiany
63
163000
2000
one tworzą skłonności, ale jeśli poczynimy większe zmiany niż zazwyczaj,
02:57
than we mightmoc have madezrobiony otherwisew przeciwnym razie,
64
165000
2000
one tworzą skłonności, ale jeśli poczynimy większe zmiany niż zazwyczaj,
02:59
we can actuallytak właściwie changezmiana how our genesgeny are expressedwyrażone.
65
167000
3000
wtedy naprawdę zmieniamy to, jak nasze geny się manifestują.
03:02
Thank you.
66
170000
1000
Dziękuję.
03:03
(ApplauseAplauz)
67
171000
2000
(Brawa)
Translated by Pawel Banas
Reviewed by Jeremi Ochab

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Dean Ornish - Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes.

Why you should listen

Dr. Dean Ornish wants you to live longer, and have more fun while you're at it. He's one of the leading voices in the medical community promoting a balanced, holistic approach to health, and proving that it works. The author of Eat More, Weigh Less and several other best-selling books, Ornish is best known for his lifestyle-based approach to fighting heart disease.

His research at the Preventive Medicine Research Institute (the nonprofit he founded) clinically demonstrated that cardiovascular illnesses -- and, most recently prostate cancer -- can be treated and even reversed through diet and exercise. These findings (once thought to be physiologically implausible) have been widely chronicled in the US media, including Newsweek, for which Ornish writes a column. The fifty-something physician, who's received many honors and awards, was chosen by LIFE Magazine as one of the most influential members of his generation. Among his many pursuits, Ornish is now working with food corporations to help stop America's obesity pandemic from spreading around the globe.

More profile about the speaker
Dean Ornish | Speaker | TED.com