TEDxAarhus
Fatima AlZahra'a Alatraktchi: To detect diseases earlier, let's speak bacteria's secret language
Fatima AlZahra'a Alatraktchi: Hastalıkların erken teşhisi adına, bakterilerin gizli dilini konuşalım
Filmed:
Readability: 4.9
1,799,889 views
Bakteriler saldırılar düzenlemek için kimyasal bilgiler yardımıyla aralarında "konuşurlar." Peki ya ne söylediklerini anlayabilseydik? Nanofizik uzmanı Fatima AlZahra'a Alatraktchi bakteriyel konuşmalara sızabilmek ve bu gizli konuşmalarını insan diline çevirmek adına bir alet icat etti. Çalışması, salgınların erken teşhisini olağan kılabilir - hastalığa yakalanmamızdan bile önce.
Fatima AlZahra'a Alatraktchi - Nanophysicist, entrepreneur
Fatima AlZahra'a Alatraktchi invented a method to spy on the social behavior and communication of bacteria. Full bio
Fatima AlZahra'a Alatraktchi invented a method to spy on the social behavior and communication of bacteria. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
You don't know them.
0
1992
1325
Onları bilmiyorsunuz.
00:16
You don't see them.
1
4150
1286
Onları görmüyorsunuz.
00:18
But they're always around,
2
6405
2003
Ama onlar sürekli etrafta,
00:21
whispering,
3
9404
1680
fısıldaşıp
00:23
making secret plans,
4
11108
1814
gizli planlar yaparak
00:25
building armies with millions of soldiers.
5
13700
3682
milyonlarca askerden oluşan
ordular kuruyorlar.
ordular kuruyorlar.
00:30
And when they decide to attack,
6
18826
1791
Saldırmaya karar verdiklerinde de
00:33
they all attack at the same time.
7
21435
2262
hep birlikte saldırırlar.
00:39
I'm talking about bacteria.
8
27130
1779
Bakterilerden bahsediyorum.
00:40
(Laughter)
9
28933
1325
(Gülüşmeler)
00:42
Who did you think I was talking about?
10
30282
1855
Siz kimden bahsettiğimi sandınız?
00:46
Bacteria live in communities
just like humans.
just like humans.
11
34401
3194
Bakteriler de tıpkı insanlar gibi
topluluklar hâlinde yaşarlar.
topluluklar hâlinde yaşarlar.
00:49
They have families,
12
37619
1273
Aileleri vardır,
00:50
they talk,
13
38916
1151
konuşurlar
00:52
and they plan their activities.
14
40091
1842
ve yapacaklarını planlarlar.
00:53
And just like humans, they trick, deceive,
15
41957
2657
Tıpkı insanlar gibi kandırır, yanıltır
00:56
and some might even cheat on each other.
16
44638
2134
ve hatta bazıları birbirlerini aldatır.
01:00
What if I tell you that we can listen
to bacterial conversations
to bacterial conversations
17
48127
3847
Peki, size bakterilerin
konuşmalarını dinleyebileceğimizi
konuşmalarını dinleyebileceğimizi
01:03
and translate their confidential
information into human language?
information into human language?
18
51998
3574
ve gizli bilgilerini dilimize
çevirebileceğimizi söylesem?
çevirebileceğimizi söylesem?
01:08
And what if I tell you that translating
bacterial conversations can save lives?
bacterial conversations can save lives?
19
56255
4798
Peki ya bakteri konuşmalarını çevirerek
hayatlar kurtarabileceğimizi söylesem?
hayatlar kurtarabileceğimizi söylesem?
01:14
I hold a PhD in nanophysics,
20
62519
1771
Doktoramı nanofizik üzerine yaptım
01:16
and I've used nanotechnology
to develop a real-time translation tool
to develop a real-time translation tool
21
64314
4376
ve bakteri topluluklarına sızıp bize
ne iş çevirdiklerinin kayıtlarını verecek
ne iş çevirdiklerinin kayıtlarını verecek
01:20
that can spy on bacterial communities
22
68714
2319
gerçek zamanlı bir
çeviri aracı geliştirmek için
çeviri aracı geliştirmek için
01:23
and give us recordings
of what bacteria are up to.
of what bacteria are up to.
23
71057
2916
nanoteknolojiyi kullandım.
01:28
Bacteria live everywhere.
24
76123
1596
Bakteriler her yerde yaşar.
01:29
They're in the soil, on our furniture
25
77743
2329
Toprakta, mobilyalarımızın üzerinde
01:32
and inside our bodies.
26
80096
1311
ve bedenlerimizdedirler.
01:34
In fact, 90 percent of all the live cells
in this theater are bacterial.
in this theater are bacterial.
27
82083
4539
Aslında, bu salondaki bütün
canlı hücrelerin yüzde 90'ı bakteriyeldir.
canlı hücrelerin yüzde 90'ı bakteriyeldir.
01:39
Some bacteria are good for us;
28
87915
1599
Bazı bakteriler bizim için iyidir;
01:41
they help us digest food
or produce antibiotics.
or produce antibiotics.
29
89538
3212
yiyecekleri sindirmemize
ve antibiyotik üretimine yardımcı olurlar.
ve antibiyotik üretimine yardımcı olurlar.
01:44
And some bacteria are bad for us;
30
92774
2092
Bazı bakteriler de kötüdür;
01:46
they cause diseases and death.
31
94890
1894
hastalıklara ve ölüme neden olurlar.
01:49
To coordinate all
the functions bacteria have,
the functions bacteria have,
32
97794
2416
Bakterilerin sahip olduğu tüm
fonksiyonları düzenlemek için
fonksiyonları düzenlemek için
01:52
they have to be able to organize,
33
100234
2072
organize olabilmeleri gerekir
01:54
and they do that just like us humans --
34
102330
2041
ve bunu tıpkı biz insanlar gibi yaparlar:
01:56
by communicating.
35
104395
1159
İletişim kurarak.
01:58
But instead of using words,
36
106751
1475
Ama kelimeleri kullanmak yerine
birbirleriyle iletişim kurmak için
sinyal moleküllerini kullanırlar.
sinyal moleküllerini kullanırlar.
02:00
they use signaling molecules
to communicate with each other.
to communicate with each other.
37
108250
2942
02:04
When bacteria are few,
38
112083
1257
Az sayıda bakteri varsa
02:05
the signaling molecules just flow away,
39
113364
2743
sinyal molekülleri, tıpkı çölde
yalnız kalmış bir adamın çığlığı gibi
yalnız kalmış bir adamın çığlığı gibi
02:08
like the screams of a man
alone in the desert.
alone in the desert.
40
116131
2505
dağılır gider.
02:11
But when there are many bacteria,
the signaling molecules accumulate,
the signaling molecules accumulate,
41
119518
3992
Ama fazla sayıda bakteri varsa
sinyal molekülleri toplanır
sinyal molekülleri toplanır
02:15
and the bacteria start sensing
that they're not alone.
that they're not alone.
42
123534
2992
ve bakteriler yalnız olmadıklarını
sezmeye başlar.
sezmeye başlar.
02:19
They listen to each other.
43
127309
1334
Birbirlerini dinlerler.
02:21
In this way, they keep track
of how many they are
of how many they are
44
129459
2816
Bu şekilde kaç tane olduklarını
ve yeni bir eylem gerçekleştirebilecek
sayıda olup olmadıklarını takip ederler.
sayıda olup olmadıklarını takip ederler.
02:24
and when they're many enough
to initiate a new action.
to initiate a new action.
45
132299
3321
02:28
And when the signaling molecules
have reached a certain threshold,
have reached a certain threshold,
46
136575
3857
Sinyal molekülleri belirli bir
eşik değere ulaştıklarında
eşik değere ulaştıklarında
tüm bakteriler aynı anda, aynı şekilde
hareket etmeleri gerektiğini algılar.
hareket etmeleri gerektiğini algılar.
02:32
all the bacteria sense at once
that they need to act
that they need to act
47
140456
3121
02:35
with the same action.
48
143601
1318
02:37
So bacterial conversation consists
of an initiative and a reaction,
of an initiative and a reaction,
49
145967
4326
Bu yüzden bakteriyel iletişim
bir etki, bir tepki,
bir etki, bir tepki,
02:42
a production of a molecule
and the response to it.
and the response to it.
50
150317
3072
bir molekül üretimi
ve bunun karşılığından oluşur.
ve bunun karşılığından oluşur.
02:47
In my research, I focused on spying
on bacterial communities
on bacterial communities
51
155094
3340
Araştırmalarımda insan vücudundaki
bakteriyel topluluklarını
bakteriyel topluluklarını
02:50
inside the human body.
52
158458
1403
gizlice dinlemeye odaklandım.
02:52
How does it work?
53
160343
1245
Peki, bu nasıl işliyor?
02:54
We have a sample from a patient.
54
162385
1915
Bir hastadan örnek alıyoruz.
02:56
It could be a blood or spit sample.
55
164324
2538
Bu, kan veya tükürük numunesi olabilir.
02:59
We shoot electrons into the sample,
56
167304
2537
Numunenin içine elektronlar fırlatıyoruz,
03:01
the electrons will interact with any
communication molecules present,
communication molecules present,
57
169865
3920
elektronlar mevcut iletişim
molekülleriyle etkileşir
molekülleriyle etkileşir
03:05
and this interaction
will give us information
will give us information
58
173809
2381
ve bu etkileşim bize bakterinin kimliği,
gerçekleşen iletişimin türü
gerçekleşen iletişimin türü
03:08
on the identity of the bacteria,
59
176214
1891
ve bakterinin ne kadar
konuştuğuyla ilgili bilgi verecektir.
konuştuğuyla ilgili bilgi verecektir.
03:10
the type of communication
60
178129
1671
03:11
and how much the bacteria are talking.
61
179824
2293
03:16
But what is it like
when bacteria communicate?
when bacteria communicate?
62
184269
2321
Peki, bakteri iletişimi nasıl bir şeydir?
03:19
Before I developed the translation tool,
63
187747
3760
Çeviri aracını geliştirmeden önce
03:23
my first assumption was that bacteria
would have a primitive language,
would have a primitive language,
64
191531
3846
ilk varsayımım bakterilerin tıpkı
kelimeleri ve cümleleri oluşturamayan
kelimeleri ve cümleleri oluşturamayan
bebekler gibi ilkel bir dile
sahip olacakları üzerineydi.
sahip olacakları üzerineydi.
03:27
like infants that haven't developed
words and sentences yet.
words and sentences yet.
65
195401
3178
03:31
When they laugh, they're happy;
when they cry, they're sad.
when they cry, they're sad.
66
199208
2921
Güldüklerinde, mutlu;
ağladıklarında, mutsuz.
ağladıklarında, mutsuz.
03:34
Simple as that.
67
202153
1150
Bu kadar basit.
03:36
But bacteria turned out to be nowhere
as primitive as I thought they would be.
as primitive as I thought they would be.
68
204008
4115
Ancak bakteriler hiç de
düşündüğüm gibi ilkel değillerdi.
düşündüğüm gibi ilkel değillerdi.
03:40
A molecule is not just a molecule.
69
208615
2240
Bir molekül yalnızca bir molekül değildir.
03:42
It can mean different things
depending on the context,
depending on the context,
70
210879
2754
Bağlamda farklı anlamlara gelebilirler.
03:46
just like the crying of babies
can mean different things:
can mean different things:
71
214404
2942
Tıpkı bebek ağlamasının
farklı anlamlara gelmesi gibi.
farklı anlamlara gelmesi gibi.
03:49
sometimes the baby is hungry,
72
217370
1770
Bazen bebek aç olduğu içindir,
03:51
sometimes it's wet,
73
219164
1194
bazense altını ıslattığı
03:52
sometimes it's hurt or afraid.
74
220382
2019
veya canı yandığı veya korktuğu içindir.
03:54
Parents know how to decode those cries.
75
222425
2350
Ebeveynler bu ağlamaları
deşifre etmesini bilir.
deşifre etmesini bilir.
03:57
And to be a real translation tool,
76
225624
1882
Bu aletin başarılı olması da
03:59
it had to be able to decode
the signaling molecules
the signaling molecules
77
227530
2973
sinyal moleküllerini deşifre edebilmesine
04:02
and translate them
depending on the context.
depending on the context.
78
230527
4061
ve bağlama dayanarak
çevirebilmesine bağlıdır.
çevirebilmesine bağlıdır.
04:07
And who knows?
79
235497
1151
Kim bilir?
04:08
Maybe Google Translate
will adopt this soon.
will adopt this soon.
80
236672
2161
Belki Google Çeviri bunu
evlat edinmeye karar verir?
evlat edinmeye karar verir?
04:10
(Laughter)
81
238857
2369
(Gülüşmeler)
04:14
Let me give you an example.
82
242386
1718
Size bir örnek vereyim.
04:16
I've brought some bacterial data
that can be a bit tricky to understand
that can be a bit tricky to understand
83
244128
3589
Eğer eğitimini almadıysanız
biraz karmaşık gelebilecek
biraz karmaşık gelebilecek
bir bakteriyel veri getirdim.
04:19
if you're not trained,
84
247741
1151
04:20
but try to take a look.
85
248916
1345
Ama siz yine de bir göz atın.
04:23
(Laughter)
86
251548
1919
(Gülüşmeler)
04:26
Here's a happy bacterial family
that has infected a patient.
that has infected a patient.
87
254959
3477
İşte hastamıza bulaşmış
mutlu bir bakteri ailesinin resmi.
mutlu bir bakteri ailesinin resmi.
04:32
Let's call them the Montague family.
88
260261
2033
Onlara Montague Ailesi diyelim.
04:35
They share resources,
they reproduce, and they grow.
they reproduce, and they grow.
89
263920
3461
Aynı kaynakları kullanıyorlar,
yeniden üretiyorlar ve büyüyorlar.
yeniden üretiyorlar ve büyüyorlar.
04:40
One day, they get a new neighbor,
90
268294
1979
Bir gün, yeni bir komşuları oluyor.
04:44
bacterial family Capulet.
91
272746
1767
Bakteri ailesi Capuletler.
04:46
(Laughter)
92
274537
1150
(Gülüşmeler)
04:48
Everything is fine,
as long as they're working together.
as long as they're working together.
93
276157
2790
Birlikte çalışmaya devam ettikleri
sürece her şey yolunda.
sürece her şey yolunda.
04:52
But then something unplanned happens.
94
280377
3006
Fakat ansızın hiç hesapta
olmayan bir şey gerçekleşir.
olmayan bir şey gerçekleşir.
04:56
Romeo from Montague has a relationship
with Juliet from Capulet.
with Juliet from Capulet.
95
284449
4218
Romeo Montague ve Juliet Capulet
çıkmaya başlarlar.
çıkmaya başlarlar.
05:00
(Laughter)
96
288691
1150
(Gülüşmeler)
05:02
And yes, they share genetic material.
97
290978
2895
Pek tabii, genetik
materyallerini paylaşırlar.
materyallerini paylaşırlar.
05:05
(Laughter)
98
293897
2109
(Gülüşmeler)
05:10
Now, this gene transfer
can be dangerous to the Montagues
can be dangerous to the Montagues
99
298630
2751
Şimdi bu gen transferi
05:13
that have the ambition to be the only
family in the patient they have infected,
family in the patient they have infected,
100
301405
4066
hastadaki tek topluluk olmak isteyen
Montague Ailesi için tehlikeli olabilir
Montague Ailesi için tehlikeli olabilir
ve gen paylaşımı Capulet Ailesi'nin
05:17
and sharing genes contributes
101
305495
1424
05:18
to the Capulets developing
resistance to antibiotics.
resistance to antibiotics.
102
306943
2834
antibiyotiklere karşı direnç
oluşturmasına neden olabilir.
oluşturmasına neden olabilir.
05:23
So the Montagues start talking internally
to get rid of this other family
to get rid of this other family
103
311747
4645
Bu yüzden Montague'ler
bu molekülü salgılayarak
bu molekülü salgılayarak
05:28
by releasing this molecule.
104
316416
1722
kendi içlerinde konuşmaya başlarlar.
05:30
(Laughter)
105
318688
1150
(Gülüşmeler)
05:32
And with subtitles:
106
320700
1362
Alt yazıya ihtiyaç olacak.
05:34
[Let us coordinate an attack.]
107
322372
1606
[Hücum planı yapmalıyız.]
05:36
(Laughter)
108
324002
1291
(Gülüşmeler.)
05:37
Let's coordinate an attack.
109
325639
1791
Hücum planı yapmalıyız.
05:41
And then everybody at once responds
110
329148
3100
Ardından buna hep birlikte
05:44
by releasing a poison
that will kill the other family.
that will kill the other family.
111
332272
4323
diğer aileyi öldürecek bir zehir
salgılayarak cevap sunarlar.
salgılayarak cevap sunarlar.
05:48
[Eliminate!]
112
336619
1768
[Yok edin!]
05:52
(Laughter)
113
340129
2132
(Gülüşmeler)
05:55
The Capulets respond
by calling for a counterattack.
by calling for a counterattack.
114
343338
4393
Capulet Ailesi de buna cevap olarak
bir karşı saldırı düzenler.
bir karşı saldırı düzenler.
05:59
[Counterattack!]
115
347755
1156
[Hücum!]
06:00
And they have a battle.
116
348935
1425
Ve savaşırlar.
06:04
This is a video of real bacteria
dueling with swordlike organelles,
dueling with swordlike organelles,
117
352090
4618
Bu gördüğünüz video
birbirlerini kılıçvari organelleri ile
birbirlerini kılıçvari organelleri ile
kesip biçerek öldürmeye çalışan
gerçek bakterilerin savaşını gösteriyor.
gerçek bakterilerin savaşını gösteriyor.
06:08
where they try to kill each other
118
356732
1613
06:10
by literally stabbing
and rupturing each other.
and rupturing each other.
119
358369
2838
06:14
Whoever's family wins this battle
becomes the dominant bacteria.
becomes the dominant bacteria.
120
362784
3961
Kimin ailesi bu savaşı kazanırsa
o baskın bakteri haline gelir.
o baskın bakteri haline gelir.
06:20
So what I can do is to detect
bacterial conversations
bacterial conversations
121
368360
3279
Yani benim hedefim, bakterileri
az önce gördüğünüz savaş gibi
az önce gördüğünüz savaş gibi
farklı kolektif davranışlara iten
bakteriyel iletişimi saptamak.
bakteriyel iletişimi saptamak.
06:23
that lead to different
collective behaviors
collective behaviors
122
371663
2032
06:25
like the fight you just saw.
123
373719
1435
06:27
And what I did was to spy
on bacterial communities
on bacterial communities
124
375633
2917
Yaptığım şey de hastanedeki
hastaların vücudunda bulunan
hastaların vücudunda bulunan
bakteriyel toplulukların içine sızmaktı.
06:30
inside the human body
125
378574
2043
06:32
in patients at a hospital.
126
380641
1716
06:34
I followed 62 patients in an experiment,
127
382737
2470
Geleneksel tanısal testin
sonuçlarını bilmeden
sonuçlarını bilmeden
06:37
where I tested the patient samples
for one particular infection,
for one particular infection,
128
385231
3748
özel olarak bir enfeksiyon adına alınan
örnekleri test etmek üzere
örnekleri test etmek üzere
06:41
without knowing the results
of the traditional diagnostic test.
of the traditional diagnostic test.
129
389003
3329
62 hastayı bir deney süresince izledim.
06:44
Now, in bacterial diagnostics,
130
392356
4220
Bakteri teşhislerinde hastadan alınan
örnek bir plakada bekletilir
örnek bir plakada bekletilir
06:48
a sample is smeared out on a plate,
131
396600
1981
06:50
and if the bacteria grow within five days,
132
398605
3124
ve eğer ki bakteri 5 gün
içerisinde çoğalırsa
içerisinde çoğalırsa
06:53
the patient is diagnosed as infected.
133
401753
2364
hastanın enfeksiyon
kapmış olduğu tanılanır.
kapmış olduğu tanılanır.
06:57
When I finished the study
and I compared the tool results
and I compared the tool results
134
405842
2819
Çalışmayı tamamlayıp aletten
elde ettiğim sonuçları
elde ettiğim sonuçları
07:00
to the traditional diagnostic test
and the validation test,
and the validation test,
135
408685
3238
geleneksel tanısal testin sonuçları
ile karşılaştırdığımda
ile karşılaştırdığımda
07:03
I was shocked.
136
411947
1400
şoka uğradım.
07:05
It was far more astonishing
than I had ever anticipated.
than I had ever anticipated.
137
413371
3711
Beklediğimden çok daha hayret edilesiydi.
07:10
But before I tell you
what the tool revealed,
what the tool revealed,
138
418011
2139
Ama size aletin sonuçlarından bahsetmeden
07:12
I would like to tell you about
a specific patient I followed,
a specific patient I followed,
139
420174
2994
izlediğim hastalarımdan
birinden bahsedeceğim:
birinden bahsedeceğim:
07:15
a young girl.
140
423192
1167
genç bir kızdan.
07:16
She had cystic fibrosis,
141
424803
1450
Kistik fibrozis adında,
07:18
a genetic disease that made her lungs
susceptible to bacterial infections.
susceptible to bacterial infections.
142
426277
3740
ciğerlerinin enfeksiyonlara duyarlı
olmasına neden olan bir hastalığı vardı.
olmasına neden olan bir hastalığı vardı.
07:22
This girl wasn't a part
of the clinical trial.
of the clinical trial.
143
430837
2396
Bu kız klinik çalışmanın
bir parçası değildi.
bir parçası değildi.
07:25
I followed her because I knew
from her medical record
from her medical record
144
433257
2827
Onu, daha önce bir enfeksiyon
yaşamamış olduğunu
yaşamamış olduğunu
07:28
that she had never had
an infection before.
an infection before.
145
436108
2100
hasta geçmişinden bildiğim için izledim.
07:31
Once a month, this girl
went to the hospital
went to the hospital
146
439453
2105
Ayda bir kez, öksürerek bir kaba tükürdüğü
07:33
to cough up a sputum sample
that she spit in a cup.
that she spit in a cup.
147
441582
2654
balgam örneğini vermek için
hastaneye gelirdi.
hastaneye gelirdi.
07:36
This sample was transferred
for bacterial analysis
for bacterial analysis
148
444916
3126
Bu örnek de bakteriyel analiz amacıyla
07:40
at the central laboratory
149
448066
1930
bir enfeksiyon bulunması durumunda
07:42
so the doctors could act quickly
if they discovered an infection.
if they discovered an infection.
150
450020
3466
doktorların erken teşhisi için
merkez laboratuvara transfer edilirdi.
merkez laboratuvara transfer edilirdi.
07:46
And it allowed me to test my device
on her samples as well.
on her samples as well.
151
454099
2874
Bu durum aletimi onun örneklerinde de
test etmemi sağladı.
test etmemi sağladı.
07:49
The first two months I measured
on her samples, there was nothing.
on her samples, there was nothing.
152
457355
3412
Örneklerini ölçümlediğim ilk 2 ay boyunca
bir sonuca ulaşamadım.
bir sonuca ulaşamadım.
07:53
But the third month,
153
461794
1167
Ama üçüncü ayda
07:54
I discovered some bacterial
chatter in her sample.
chatter in her sample.
154
462985
2656
örneğinde bir çeşit bakteriyel
konuşma saptadım.
konuşma saptadım.
07:58
The bacteria were coordinating
to damage her lung tissue.
to damage her lung tissue.
155
466473
3112
Bakteriler akciğer dokusuna
zarar vermeyi planlıyordu.
zarar vermeyi planlıyordu.
08:02
But the traditional diagnostics
showed no bacteria at all.
showed no bacteria at all.
156
470534
4011
Geleneksel tanı yöntemi ise hiçbir
bakteri izi göstermiyordu.
bakteri izi göstermiyordu.
08:07
I measured again the next month,
157
475711
1919
Bir sonraki ay yaptığım ölçümlerde ise
08:09
and I could see that the bacterial
conversations became even more aggressive.
conversations became even more aggressive.
158
477654
3628
bakteriyel konuşmaların daha da saldırgan
bir hale büründüğünü gördüm.
bir hale büründüğünü gördüm.
08:14
Still, the traditional
diagnostics showed nothing.
diagnostics showed nothing.
159
482167
2752
Yine de, geleneksel
tanı yöntemi tertemizdi.
tanı yöntemi tertemizdi.
08:18
My study ended, but a half a year later,
I followed up on her status
I followed up on her status
160
486456
3644
Çalışmam sonuçlandı ancak 6 ay sonra
sadece benim bildiğim bakteri
sadece benim bildiğim bakteri
08:22
to see if the bacteria
only I knew about had disappeared
only I knew about had disappeared
161
490124
3241
herhangi bir tıbbi yardım gerçekleşmeden
kaybolmuş mu görmek adına
kaybolmuş mu görmek adına
08:25
without medical intervention.
162
493389
2015
son durumunu kontrol ettim.
08:28
They hadn't.
163
496350
1150
Kaybolmamıştı.
08:30
But the girl was now diagnosed
with a severe infection
with a severe infection
164
498020
2833
Ancak kıza ölümcül bakterilerin yol açtığı
ciddi bir enfeksiyon tanısı koyulmuştu.
ciddi bir enfeksiyon tanısı koyulmuştu.
08:32
of deadly bacteria.
165
500877
1318
08:35
It was the very same bacteria
my tool discovered earlier.
my tool discovered earlier.
166
503511
4078
Aletimin daha önceden
keşfettiği bakteriydi.
keşfettiği bakteriydi.
08:40
And despite aggressive
antibiotic treatment,
antibiotic treatment,
167
508537
2496
Ağır antibiyotik tedavisine rağmen
08:43
it was impossible
to eradicate the infection.
to eradicate the infection.
168
511057
2529
enfeksiyondan kurtulmak imkansızdı.
08:46
Doctors deemed that she would not
survive her 20s.
survive her 20s.
169
514816
3082
Doktorlar, kızın 20'lerinin sonunu
göremeyeceğini söylüyordu.
göremeyeceğini söylüyordu.
08:52
When I measured on this girl's samples,
170
520404
2105
Kızın örneklerini ölçümlediğimde
08:54
my tool was still in the initial stage.
171
522533
2199
aletim henüz test aşamasındaydı.
08:56
I didn't even know
if my method worked at all,
if my method worked at all,
172
524756
2699
Metodumun çalışıp çalışmadığından
bile emin değildim
bile emin değildim
08:59
therefore I had an agreement
with the doctors
with the doctors
173
527479
2147
bu yüzden tedavilerini zayıflatmamak için
aletimin sonuçlarını paylaşmamak
adına doktorlarla anlaştım.
adına doktorlarla anlaştım.
09:01
not to tell them what my tool revealed
174
529650
1861
09:03
in order not to compromise
their treatment.
their treatment.
175
531535
2140
09:06
So when I saw these results
that weren't even validated,
that weren't even validated,
176
534111
2803
Henüz onaylanmamış
bu sonuçları gördüğümde
bu sonuçları gördüğümde
09:08
I didn't dare to tell
177
536938
1352
söylemeye cesaret edemedim
09:10
because treating a patient
without an actual infection
without an actual infection
178
538314
2807
çünkü enfeksiyonu olmayan
bir hastaya tedavi uygulamanın
bir hastaya tedavi uygulamanın
09:13
also has negative
consequences for the patient.
consequences for the patient.
179
541145
2610
hasta için de negatif getirileri vardır.
09:17
But now we know better,
180
545092
1622
Fakat şimdi daha bilinçliyiz
09:18
and there are many young boys
and girls that still can be saved
and girls that still can be saved
181
546738
3399
ve kurtarabileceğimiz bir sürü
genç kız ve erkek var
genç kız ve erkek var
09:23
because, unfortunately,
this scenario happens very often.
this scenario happens very often.
182
551172
3424
çünkü ne yazık ki,
bu durum oldukça yaygın.
bu durum oldukça yaygın.
09:26
Patients get infected,
183
554620
1543
Hastalar enfeksiyona yakalanır,
09:28
the bacteria somehow don't show
on the traditional diagnostic test,
on the traditional diagnostic test,
184
556187
3477
bakteri nasılsa geleneksel
tanısal testte görünmez
tanısal testte görünmez
09:31
and suddenly, the infection breaks out
in the patient with severe symptoms.
in the patient with severe symptoms.
185
559688
3852
ve aniden, enfeksiyon
ağır semptomlarla hastada belirir.
ağır semptomlarla hastada belirir.
09:35
And at that point, it's already too late.
186
563564
2158
Zaten o noktada, artık çok geçtir.
09:39
The surprising result
of the 62 patients I followed
of the 62 patients I followed
187
567219
3554
İzlediğim 62 hastadan
elde ettiğim şaşırtıcı sonuçta,
elde ettiğim şaşırtıcı sonuçta,
09:42
was that my device
caught bacterial conversations
caught bacterial conversations
188
570797
2543
aletimin geleneksel tanı metodunun
09:45
in more than half of the patient samples
189
573364
2216
negatif olarak tanı koyduğu hastaların
09:47
that were diagnosed as negative
by traditional methods.
by traditional methods.
190
575604
2931
yarısından fazlasında
bakteriyel konuşmalar saptamasıydı.
bakteriyel konuşmalar saptamasıydı.
09:51
In other words, more than half
of these patients went home thinking
of these patients went home thinking
191
579501
3554
Bir başka deyişle,
hastaların yarısından fazlası
hastaların yarısından fazlası
09:55
they were free from infection,
192
583079
1685
tehlikeli bakteriler taşırken
09:56
although they actually carried
dangerous bacteria.
dangerous bacteria.
193
584788
2748
evlerinde enfeksiyon sahibi
olmadıklarını düşünüyordu.
olmadıklarını düşünüyordu.
10:01
Inside these wrongly diagnosed patients,
194
589257
2297
Bu yanlış teşhis koyulmuş
hastaların içinde ise
hastaların içinde ise
10:03
bacteria were coordinating
a synchronized attack.
a synchronized attack.
195
591578
3020
bakteriler senkronize
bir saldırı düzenliyordu.
bir saldırı düzenliyordu.
10:07
They were whispering to each other.
196
595530
1688
Kendi aralarında fısıldaşıyorlardı.
10:09
What I call "whispering bacteria"
197
597892
1631
"Fısıldayan bakteriler" dediklerim,
10:11
are bacteria that traditional
methods cannot diagnose.
methods cannot diagnose.
198
599547
3004
geleneksel metodun teşhis edemedikleri.
10:15
So far, it's only the translation tool
that can catch those whispers.
that can catch those whispers.
199
603383
3943
Şimdiye kadar fısıldaşanları yakalamayı
başaran şey ise yalnızca bu çeviri aleti.
başaran şey ise yalnızca bu çeviri aleti.
10:20
I believe that the time frame
in which bacteria are still whispering
in which bacteria are still whispering
200
608364
3403
Bakterileri tam bu fısıldaşma
aşamasında belirlemenin,
aşamasında belirlemenin,
10:23
is a window of opportunity
for targeted treatment.
for targeted treatment.
201
611791
2987
hedeflenen tedavi için bir fırsat
olduğuna inanıyorum.
olduğuna inanıyorum.
10:27
If the girl had been treated
during this window of opportunity,
during this window of opportunity,
202
615608
3133
Eğer o kız bu fırsat ile tedavi edilseydi
10:30
it might have been possible
to kill the bacteria
to kill the bacteria
203
618765
2501
bakteri henüz başlangıç aşamasındayken
ve enfeksiyon ilerlemeden
ve enfeksiyon ilerlemeden
10:33
in their initial stage,
204
621290
1465
10:34
before the infection got out of hand.
205
622779
2106
ondan kurtulmak mümkün olabilirdi.
10:39
What I experienced with this young girl
made me decide to do everything I can
made me decide to do everything I can
206
627131
3971
Genç kızla yaşadıklarım sayesinde
hastanenin teknolojiyi kabul etmeleri için
hastanenin teknolojiyi kabul etmeleri için
10:43
to push this technology into the hospital.
207
631126
2205
elimden geleni yapmaya karar verdim.
10:46
Together with doctors,
208
634212
1151
Doktorlarla birlikte
10:47
I'm already working
on implementing this tool in clinics
on implementing this tool in clinics
209
635387
2969
enfeksiyonların erken teşhisi adına
kliniklerde bu aletin
uygulanması için çalışıyorum.
uygulanması için çalışıyorum.
10:50
to diagnose early infections.
210
638380
1822
10:53
Although it's still not known
how doctors should treat patients
how doctors should treat patients
211
641319
3244
Doktorların fısıldama evresinde
hastalarını nasıl tedavi edecekleri
hastalarını nasıl tedavi edecekleri
10:56
during the whispering phase,
212
644587
1813
henüz tam bilinmemekle beraber,
10:58
this tool can help doctors
keep a closer eye on patients in risk.
keep a closer eye on patients in risk.
213
646424
3703
bu alet tehlikedeki hastaları ile daha
yakından ilgilenmelerine yardım edecektir.
yakından ilgilenmelerine yardım edecektir.
11:02
It could help them confirm
if a treatment had worked or not,
if a treatment had worked or not,
214
650548
3282
Tedavinin faydalı olup olmadığı
ve basit soruların cevaplanması
ve basit soruların cevaplanması
11:05
and it could help answer simple questions:
215
653854
2764
konusunda yardımcı olabilir:
11:08
Is the patient infected?
216
656642
1730
Hasta enfeksiyon kapmış mı?
11:10
And what are the bacteria up to?
217
658396
1810
Bakterilerin amacı ne?
11:12
Bacteria talk,
218
660958
1787
Bakteriler konuşur,
11:14
they make secret plans,
219
662769
2026
gizli planlar yaparlar
11:16
and they send confidential
information to each other.
information to each other.
220
664819
2823
ve aralarında gizli bilgiler paylaşırlar.
11:20
But not only can we catch them whispering,
221
668253
2679
Onları fısıldaşırken yakalamanın dışında,
11:22
we can all learn their secret language
222
670956
2467
gizli dillerini öğrenebilir
11:25
and become ourselves bacterial whisperers.
223
673447
2879
ve kendi bakterilerimize
fısıldar hale gelebiliriz.
fısıldar hale gelebiliriz.
11:28
And, as bacteria would say,
224
676973
1714
Bir bakterinin de diyeceği gibi:
11:31
"3-oxo-C12-aniline."
225
679656
3098
"3-oksi-C12-anilin"
11:35
(Laughter)
226
683763
1168
(Gülüşmeler)
11:36
(Applause)
227
684955
1085
(Alkışlar)
11:38
Thank you.
228
686064
1184
Teşekkür ederim.
ABOUT THE SPEAKER
Fatima AlZahra'a Alatraktchi - Nanophysicist, entrepreneurFatima AlZahra'a Alatraktchi invented a method to spy on the social behavior and communication of bacteria.
Why you should listen
Fatima AlZahra'a Alatraktchi holds a PhD in nanotechnology and molecular biology, is a renowned fiction writer and the founder of PreDiagnose, where she's created next-generation diagnostics for early bacterial detection. She's an expert in developing micro- and nanosensors for the detection of cellular molecules and microorganisms.
As a result of her research and academic track, Alatraktchi has received a number of prestigious awards, including the Lundbeck Foundation Talent Prize for outstanding research talents in medicine and health and the PhD thesis of the year award by the Technical University of Denmark. She founded PreDiagnose to transform her research into concrete benefit for users. Forbes listed her as one of the 30 most influential people under 30 in Europe within science and health in 2019.
Fatima AlZahra'a Alatraktchi | Speaker | TED.com