TED2018
Jason B. Rosenthal: The journey through loss and grief
Τζέισον Μπ. Ρόζενταλ: Το ταξίδι μέσα στην απώλεια και τη θλίψη
Filmed:
Readability: 3.7
1,888,751 views
Σε ένα κείμενο με τίτλο «Μπορεί να θέλεις να παντρευτείς τον σύζυγό μου» όπου διαλογιζόταν πάνω στον θάνατο, γραμμένο με ωμή ειλικρίνεια, με ειρωνεία και χιούμορ, και το οποία διαβάστηκε ευρέως, η εκλιπούσα συγγραφέας και παραγωγός ταινιών Έιμι Κράουζ Ρόζενταλ έδωσε στον σύζυγό της Τζέισον την άδεια, πολύ δημοσίως, να προχωρήσει στη ζωή του και να βρει την ευτυχία. Έναν χρόνο μετά τον θάνατό της, ο Τζέισον μας προσφέρει ορισμένες αλήθειες σχετικά με τη συχνά σπαρακτική διαδικασία της πορείας μέσα και μαζί με τη θλίψη, καθώς και μια ήρεμη σοφία για όλους όσους αντιμετωπίζουν ένα πένθος που τους αλλάζει τη ζωή.
Jason B. Rosenthal - Advocate, artist
When Jason B. Rosenthal's wife died, he says: "as clichéd as it sounds, I started working on living each day as it comes, to get through the complexities of life." Full bio
When Jason B. Rosenthal's wife died, he says: "as clichéd as it sounds, I started working on living each day as it comes, to get through the complexities of life." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
There are three words
that explain why I am here.
that explain why I am here.
0
1087
3313
Υπάρχουν τρεις λέξεις που
εξηγούν γιατί βρίσκομαι εδώ.
εξηγούν γιατί βρίσκομαι εδώ.
00:17
They are "Amy Krouse Rosenthal."
1
5400
4560
Είναι οι λέξεις «Έιμι Κράουζ Ρόζενταλ».
00:23
At the end of Amy's life,
2
11320
1496
Η Έιμι στο τέλος της ζωής της,
00:24
hyped up on morphine and home in hospice,
3
12840
2520
έπαιρνε μορφίνη και νοσηλευόταν στο σπίτι,
00:28
the "New York Times"
published an article she wrote
published an article she wrote
4
16239
2577
οι New York Times δημοσίευσαν
ένα άρθρο που έγραψε
ένα άρθρο που έγραψε
00:30
for the "Modern Love" column
on March 3, 2017.
on March 3, 2017.
5
18840
3080
για τη στήλη «Μοντέρνα Αγάπη»
στις 3 Μαρτίου 2017.
στις 3 Μαρτίου 2017.
00:35
It was read worldwide
by over five million people.
by over five million people.
6
23160
2720
Το διάβασαν περισσότερα από πέντε
εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως.
εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως.
00:39
The piece was unbearably sad,
7
27160
3496
Το κείμενο ήταν αβάσταχτα θλιμμένο,
00:42
ironically funny
8
30680
1735
ειρωνικό και αστείο,
00:44
and brutally honest.
9
32439
1561
με ωμή ειλικρίνεια.
00:47
While it was certainly
about our life together,
about our life together,
10
35200
2656
Παρόλο που αφορούσε την κοινή μας ζωή,
00:49
the focus of the piece was me.
11
37880
2400
το κείμενο εστίαζε σε μένα.
00:53
It was called, "You May
Want to Marry My Husband."
Want to Marry My Husband."
12
41440
3136
Ο τίτλος του ήταν: «Μπορεί να θέλεις
να παντρευτείς τον σύζυγό μου».
να παντρευτείς τον σύζυγό μου».
00:56
It was a creative play
on a personal ad for me.
on a personal ad for me.
13
44600
3040
Ήταν μια προσωπική αγγελία για μένα
δοσμένη με δημιουργικό τρόπο
δοσμένη με δημιουργικό τρόπο
01:00
Amy quite literally left
an empty space for me to fill
an empty space for me to fill
14
48440
3736
Η Έιμι κυριολεκτικά άφησε ένα κενό
ώστε να το γεμίσω εγώ
ώστε να το γεμίσω εγώ
01:04
with another love story.
15
52200
1800
με μια άλλη ερωτική ιστορία.
01:07
Amy was my wife for half my life.
16
55520
1960
Η Έιμι ήταν η γυναίκα μου
για τη μισή μου ζωή.
για τη μισή μου ζωή.
01:10
She was my partner in raising
three wonderful, now grown children,
three wonderful, now grown children,
17
58360
4736
Ήταν η σύντροφός μου και αναθρέψαμε
τρία υπέροχα παιδιά, μεγάλα πια,
τρία υπέροχα παιδιά, μεγάλα πια,
01:15
and really, she was my girl, you know?
18
63120
2015
και ήταν στ' αλήθεια το κορίτσι μου.
01:17
We had so much in common.
19
65160
1920
Είχαμε τόσα πράγματα κοινά.
Μας άρεσαν ίδια πράγματα στην τέχνη,
01:20
We loved the same art,
20
68360
1536
01:21
the same documentaries, the same music.
21
69920
2616
τα ίδια ντοκιμαντέρ, η ίδια μουσική.
01:24
Music was a huge part
of our life together.
of our life together.
22
72560
2856
Η μουσική ήταν ένα σημαντικό
κομμάτι της κοινής μας ζωής.
κομμάτι της κοινής μας ζωής.
01:27
And we shared the same values.
23
75440
1840
Μοιραζόμασταν τις ίδιες αξίες.
01:30
We were in love,
24
78160
1416
Ήμασταν ερωτευμένοι,
01:31
and our love grew stronger
up until her last day.
up until her last day.
25
79600
3920
και η αγάπη μας μεγάλωνε μέχρι
και την τελευταία της μέρα.
και την τελευταία της μέρα.
Η Έιμι ήταν μια πολυγραφότατη συγγραφέας.
01:37
Amy was a prolific author.
26
85200
1856
01:39
In addition to two groundbreaking memoirs,
27
87080
2536
Πέρα από δύο καινοτόμες αυτοβιογραφίες,
01:41
she published over 30 children's books.
28
89640
2400
εξέδωσε περισσότερα από 30 παιδικά βιβλία.
Μετά το θάνατό της, το βιβλίο
που έγραψε με την κόρη μας Πάρις
που έγραψε με την κόρη μας Πάρις
01:45
Posthumously, the book she wrote
with our daughter Paris,
with our daughter Paris,
29
93080
2776
01:47
called "Dear Girl,"
30
95880
1616
με τίτλο «Αγαπητό κορίτσι»,
01:49
reached the number one position
on the "New York Times" bestseller list.
on the "New York Times" bestseller list.
31
97520
3480
βρέθηκε στην πρώτη θέση στη λίστα
με τα ευπώλητα των New York Times.
με τα ευπώλητα των New York Times.
01:54
She was a self-described tiny filmmaker.
32
102240
2920
Αυτοπροσδιοριζόταν
ως μικροσκοπική παραγωγός ταινιών.
ως μικροσκοπική παραγωγός ταινιών.
01:57
She was 5'1" and her films
were not that long.
were not that long.
33
105640
3136
Είχε ύψος 1,55 και οι ταινίες της
δεν είχαν μεγάλη διάρκεια.
δεν είχαν μεγάλη διάρκεια.
02:00
(Laughter)
34
108800
1016
(Γέλια)
02:01
Her films exemplified her natural ability
to gather people together.
to gather people together.
35
109840
4400
Οι ταινίες της έδειχναν τη φυσική της
ικανότητα να φέρνει τους ανθρώπους κοντά.
ικανότητα να φέρνει τους ανθρώπους κοντά.
02:07
She was also a terrific public speaker,
36
115240
2416
Ήταν επίσης μια καταπληκτική ομιλήτρια,
02:09
talking with children
and adults of all ages
and adults of all ages
37
117680
3136
μιλούσε με παιδιά και ενήλικες
όλων των ηλικιών
όλων των ηλικιών
02:12
all over the world.
38
120840
1200
σε όλο τον κόσμο.
02:15
Now, my story of grief is only unique
in the sense of it being rather public.
in the sense of it being rather public.
39
123520
4296
Η δική μου ιστορία πένθους είναι
μοναδική γιατί δημοσιεύτηκε.
μοναδική γιατί δημοσιεύτηκε.
02:19
However, the grieving process itself
was not my story alone.
was not my story alone.
40
127840
4800
Ωστόσο, η διεργασία του πένθους
δεν είναι μόνο δική μου ιστορία.
δεν είναι μόνο δική μου ιστορία.
02:25
Amy gave me permission to move forward,
and I'm so grateful for that.
and I'm so grateful for that.
41
133920
3480
Η Έιμι μού έδωσε την άδεια να προχωρήσω,
και είμαι πολύ ευγνώμων γι' αυτό.
και είμαι πολύ ευγνώμων γι' αυτό.
02:30
Now, just a little over a year
into my new life,
into my new life,
42
138040
3016
Τώρα που πέρασε περίπου ένας
χρόνος στη νέα μου ζωή,
χρόνος στη νέα μου ζωή,
02:33
I've learned a few things.
43
141080
1440
έμαθα μερικά πράγματα.
02:35
I'm here to share with you
part of the process of moving forward
part of the process of moving forward
44
143640
3016
Είμαι εδώ για να μοιραστώ
την πορεία προς τα εμπρός,
την πορεία προς τα εμπρός,
μέσα από τη θλίψη.
02:38
through and with grief.
45
146680
2040
02:42
But before I do that,
I think it would be important
I think it would be important
46
150240
2416
Πριν όμως το κάνω αυτό,
νομίζω ότι είναι σημαντικό
νομίζω ότι είναι σημαντικό
02:44
to talk a little bit
about the end of life,
about the end of life,
47
152680
2056
να μιλήσω λιγάκι για το τέλος της ζωής,
02:46
because it forms how I have been
emotionally since then.
emotionally since then.
48
154760
2800
γιατί έκτοτε αυτό διαμόρφωσε
τον συναισθηματικό μου κόσμο.
τον συναισθηματικό μου κόσμο.
02:50
Death is such a taboo subject, right?
49
158800
2560
Ο θάνατος είναι ένα θέμα ταμπού, σωστά;
02:54
Amy ate her last meal on January 9, 2017.
50
162440
3480
Η Έιμι έφαγε το τελευταίο της γεύμα
στις 9 Ιανουαρίου 2017.
στις 9 Ιανουαρίου 2017.
02:58
She somehow lived an additional two months
51
166920
2056
Κατάφερε να επιβιώσει δύο μήνες ακόμη
03:01
without solid food.
52
169000
1240
χωρίς στερεά τροφή.
03:03
Her doctors told us
we could do hospice at home
we could do hospice at home
53
171480
4136
Οι γιατροί μας είπαν ότι θα μπορούσε
να νοσηλευτεί είτε στο σπίτι
να νοσηλευτεί είτε στο σπίτι
είτε στο νοσοκομείο.
03:07
or in the hospital.
54
175640
1240
03:09
They did not tell us that Amy
would shrink to half her body weight,
would shrink to half her body weight,
55
177960
3976
Δεν μας είπαν όμως ότι η Έιμι θα
συρρικνωνόταν στο μισό της βάρος,
συρρικνωνόταν στο μισό της βάρος,
03:13
that she would never lay
with her husband again,
with her husband again,
56
181960
2736
ότι δεν θα ξάπλωνε ποτέ
ξανά με τον σύζυγό της,
ξανά με τον σύζυγό της,
03:16
and that walking upstairs to our bedroom
would soon feel like running a marathon.
would soon feel like running a marathon.
57
184720
4240
και ότι το να ανεβεί τις σκάλες
σύντομα θα έμοιαζε σαν μαραθώνιος.
σύντομα θα έμοιαζε σαν μαραθώνιος.
03:22
Home hospice does have an aura of being
a beautiful environment to die in.
a beautiful environment to die in.
58
190880
4856
Η κατ' οίκον νοσηλεία ακούγεται σαν
ένα καλό περιβάλλον για να πεθάνεις.
ένα καλό περιβάλλον για να πεθάνεις.
03:27
How great that you don't have
the sounds of machines beeping
the sounds of machines beeping
59
195760
2816
Τι ωραία, να μην να ακούς
μηχανήματα να κάνουν μπιπ μπιπ,
μηχανήματα να κάνουν μπιπ μπιπ,
03:30
and going on and off all the time,
60
198600
2616
να πηγαίνεις και να έρχεσαι όλη την ώρα,
03:33
no disruptions for mandatory
drug administration,
drug administration,
61
201240
3896
χωρίς ενοχλήσεις για να πάρεις
υποχρεωτικά τα φάρμακα,
υποχρεωτικά τα φάρμακα,
03:37
home with your family to die.
62
205160
3680
σπίτι για να πεθάνεις
μαζί με την οικογένειά σου.
μαζί με την οικογένειά σου.
03:42
We did our best to make those weeks
as meaningful as we could.
as meaningful as we could.
63
210640
4056
Προσπαθήσαμε όσο γινόταν να δώσουμε
νόημα σ' αυτές τις εβδομάδες.
νόημα σ' αυτές τις εβδομάδες.
03:46
We talked often about death.
64
214720
2016
Μιλούσαμε συχνά για τον θάνατο.
03:48
Everybody knows it's going
to happen to them, like, for sure,
to happen to them, like, for sure,
65
216760
3536
Όλοι ξέρουν ότι θα
τους συμβεί στα σίγουρα,
τους συμβεί στα σίγουρα,
03:52
but being able to talk openly
about it was liberating.
about it was liberating.
66
220320
3320
αλλά το ότι μπορούσαμε να μιλάμε
ανοιχτά γι' αυτό ήταν απελευθερωτικό.
ανοιχτά γι' αυτό ήταν απελευθερωτικό.
03:57
We talked about subjects like parenting.
67
225040
2240
Μιλήσαμε για ζητήματα που είχαμε
όπως ο γονεϊκός ρόλος.
όπως ο γονεϊκός ρόλος.
04:00
I asked Amy how I could be the best parent
possible to our children in her absence.
possible to our children in her absence.
68
228080
4760
Την ρώτησα πως θα μπορούσα να είμαι
καλύτερος γονιός όταν αυτή θα έλειπε.
καλύτερος γονιός όταν αυτή θα έλειπε.
04:06
In those conversations,
she gave me confidence
she gave me confidence
69
234000
2576
Σ' αυτές τις συζητήσεις,
μου έδωσε αυτοπεποίθηση
μου έδωσε αυτοπεποίθηση
04:08
by stressing what a great relationship
I had with each one of them,
I had with each one of them,
70
236600
3536
τονίζοντας πόσο καλή σχέση
είχα με το κάθε παιδί,
είχα με το κάθε παιδί,
04:12
and that I can do it.
71
240160
1680
και ότι μπορούσα να τα καταφέρω.
04:15
I know there will be many times
72
243400
1736
Ξέρω ότι θα υπάρξουν πολλές στιγμές
04:17
where I wish she and I
can make decisions together.
can make decisions together.
73
245160
2976
που θα ευχόμουν εκείνη κι εγώ
να παίρναμε τις αποφάσεις μαζί.
να παίρναμε τις αποφάσεις μαζί.
04:20
We were always so in sync.
74
248160
2200
Ήμασταν πάντα τόσο συντονισμένοι.
04:24
May I be so audacious as to suggest
75
252320
2496
Θα πάρω το θάρρος και θα σας πω
04:26
that you have these conversations now,
76
254840
3776
αυτές τις συζητήσεις εσείς
να τις κάνετε τώρα,
να τις κάνετε τώρα,
04:30
when healthy.
77
258640
1615
που είστε υγιείς.
04:32
Please don't wait.
78
260279
2001
Σας παρακαλώ μην περιμένετε.
04:36
As part of our hospice experience,
we organized groups of visitors.
we organized groups of visitors.
79
264240
4016
Κατά τη νοσηλεία της κατ' οίκον,
οργανώσαμε σε ομάδες τους επισκέπτες.
οργανώσαμε σε ομάδες τους επισκέπτες.
04:40
How brave of Amy to receive them,
even as she began her physical decline.
even as she began her physical decline.
80
268280
4120
Πόσο γενναία ήταν η Έιμι που τους δεχόταν,
παρόλο που το σώμα της κατέρρεε.
παρόλο που το σώμα της κατέρρεε.
04:45
We had a Krouse night,
81
273480
1536
Είχαμε μια βραδιά Κράουζ,
04:47
her parents and three siblings.
82
275040
2376
τους γονείς της και τα τρία αδέρφια της.
04:49
Friends and family were next.
83
277440
2336
Μετά ήρθαν οι φίλοι και η οικογένεια.
04:51
Each told beautiful stories
of Amy and of us.
of Amy and of us.
84
279800
2760
Όλοι είπαν όμορφες ιστορίες
για την Έιμι και για εμάς.
για την Έιμι και για εμάς.
04:55
Amy made an immense impact
on her loyal friends.
on her loyal friends.
85
283560
2920
Η Έιμι είχε μια τεράστια επίδραση
στους καλούς της φίλους.
στους καλούς της φίλους.
05:00
But home hospice is not so beautiful
for the surviving family members.
for the surviving family members.
86
288960
3920
Αλλά η κατ' οίκον νοσηλεία δεν είναι
τόσο ωραία για τους επιζώντες συγγενείς.
τόσο ωραία για τους επιζώντες συγγενείς.
05:05
I want to get a little personal here
and tell you that to this date,
and tell you that to this date,
87
293800
3696
Θα πω κάποια προσωπικά πράγματα εδώ
και θα σας πω ότι μέχρι και σήμερα,
και θα σας πω ότι μέχρι και σήμερα,
05:09
I have memories of those
final weeks that haunt me.
final weeks that haunt me.
88
297520
3200
έχω αναμνήσεις από εκείνες τις τελευταίες
εβδομάδες που με στοιχειώνουν.
εβδομάδες που με στοιχειώνουν.
05:14
I remember walking backwards
to the bathroom,
to the bathroom,
89
302560
3280
Θυμάμαι να περπατάω
προς τα πίσω στο μπάνιο,
προς τα πίσω στο μπάνιο,
05:18
assisting Amy with each step.
90
306760
2280
καθώς βοηθούσα την Έιμι σε κάθε της βήμα.
05:21
I felt so strong.
91
309760
1480
Αισθανόμουν τόσο δυνατός.
05:23
I'm not such a big guy,
92
311920
1256
Δεν είμαι τόσο μεγαλόσωμος,
05:25
but my arms looked and felt so healthy
compared to Amy's frail body.
compared to Amy's frail body.
93
313200
5280
αλλά τα χέρια μου φαίνονταν τόσο υγιή
σε σχέση με το εύθραστο σώμα της Έιμι.
σε σχέση με το εύθραστο σώμα της Έιμι.
05:31
And that body failed in our house.
94
319720
2240
Κι αυτό το σώμα κατέρρευσε
μέσα στο σπίτι μας.
μέσα στο σπίτι μας.
05:36
On March 13 of last year,
95
324640
2000
Στις 13 Μαρτίου του περασμένου χρόνου,
05:40
my wife died of ovarian cancer in our bed.
96
328160
3720
η γυναίκα μου πέθανε από καρκίνο
ωοθηκών στο κρεβάτι μας.
ωοθηκών στο κρεβάτι μας.
05:46
I carried her lifeless body
97
334920
1720
Κατέβασα το άψυχο σώμα της
05:50
down our stairs,
98
338360
1200
από τις σκάλες,
05:53
through our dining room
99
341520
1200
διασχίζοντας την τραπεζαρία
05:56
and our living room
100
344080
1200
και το καθιστικό
05:58
to a waiting gurney
101
346600
1240
ως το φορείο που περίμενε
06:01
to have her body cremated.
102
349080
1560
για να πάει το σώμα της για αποτέφρωση.
06:04
I will never get that image
out of my head.
out of my head.
103
352160
2080
Ποτέ δεν θα μου φύγει αυτή
η εικόνα από το μυαλό.
η εικόνα από το μυαλό.
06:07
If you know someone who has been
through the hospice experience,
through the hospice experience,
104
355240
3096
Αν ξέρετε κάποιον που έζησε
την εμπειρία της κατ' οίκον νοσηλείας,
την εμπειρία της κατ' οίκον νοσηλείας,
06:10
acknowledge that.
105
358360
1256
να το καταθέσετε αυτό.
Να πείτε ότι ακούσατε τον Τζέισον
06:11
Just say you heard this guy Jason
106
359640
1616
που έλεγε πόσο σκληρό είναι
να έχεις αυτές τις αναμνήσεις
να έχεις αυτές τις αναμνήσεις
06:13
talk about how tough it must be
to have those memories
to have those memories
107
361280
2616
06:15
and that you're there
if they ever want to talk about it.
if they ever want to talk about it.
108
363920
2816
και ότι θα είστε εκεί αν θελήσουν
ποτέ να μιλήσουν.
ποτέ να μιλήσουν.
06:18
They may not want to talk,
109
366760
2016
Μπορεί να μη θέλουν να μιλήσουν,
06:20
but it's nice to connect with someone
living each day with those lasting images.
living each day with those lasting images.
110
368800
5040
αλλά είναι ωραίο να συνδέεσαι με κάποιον
που ζει κάθε μέρα με αυτές τις εικόνες.
που ζει κάθε μέρα με αυτές τις εικόνες.
06:27
I know this sounds unbelievable,
but I've never been asked that question.
but I've never been asked that question.
111
375280
3480
Το ξέρω πως ακούγεται απίστευτο,
αλλά ποτέ κανείς δεν με ρώτησε.
αλλά ποτέ κανείς δεν με ρώτησε.
06:32
Amy's essay caused me
to experience grief in a public way.
to experience grief in a public way.
112
380600
3200
Το άρθρο της Έιμι έγινε η αιτία
να ζήσω το πένθος δημόσια.
να ζήσω το πένθος δημόσια.
06:37
Many of the readers who reached out to me
wrote beautiful words of reflection.
wrote beautiful words of reflection.
113
385000
3680
Πολλοί αναγνώστες μου έγραψαν
υπέροχα λόγια και σκέψεις.
υπέροχα λόγια και σκέψεις.
06:41
The scope of Amy's impact
was deeper and richer
was deeper and richer
114
389520
3376
Το εύρος της επίδρασης της Έιμι
ήταν βαθύτερο και μεγαλύτερο
ήταν βαθύτερο και μεγαλύτερο
06:44
than even us and her family knew.
115
392920
2080
απ' ό,τι εμείς κι η οικογένειά της ξέραμε.
06:48
Some of the responses I received helped me
with the intense grieving process
with the intense grieving process
116
396400
3816
Μερικές από τις απαντήσεις που έλαβα με
βοήθησαν στη διαδικασία του πένθους
βοήθησαν στη διαδικασία του πένθους
06:52
because of their humor,
117
400240
1200
μέσα από το χιούμορ τους,
06:54
like this email I received
from a woman reader
from a woman reader
118
402440
2176
όπως το email που έλαβα
από μια αναγνώστρια
από μια αναγνώστρια
06:56
who read the article, declaring,
119
404640
2480
που διάβασε το άρθρο και δήλωσε,
07:00
"I will marry you when you are ready --
120
408160
1896
«Θα σε παντρευτώ όταν θα είσαι έτοιμος
07:02
(Laughter)
121
410080
1576
(Γέλια)
07:03
"provided you permanently stop drinking.
122
411680
2080
υπό τον όρο να μην ξαναπιείς ποτέ.
07:07
No other conditions.
123
415040
1440
Κανένας άλλος όρος.
07:09
I promise to outlive you.
124
417560
1440
Υπόσχομαι ότι θα πεθάνω μετά από σένα.
07:11
Thank you very much."
125
419840
1440
Σ' ευχαριστώ πάρα πολύ».
07:14
Now, I do like a good tequila,
but that really is not my issue.
but that really is not my issue.
126
422680
4336
Μ' αρέσει βέβαια μια καλή τεκίλα,
αλλά αυτό δεν είναι το πρόβλημά μου.
αλλά αυτό δεν είναι το πρόβλημά μου.
07:19
Yet how could I say no to that proposal?
127
427040
2136
Πως θα μπορούσα να αρνηθώ
μια τέτοια πρόταση;
μια τέτοια πρόταση;
07:21
(Laughter)
128
429200
2056
(Γέλια)
07:23
I laughed through the tears when I read
this note from a family friend:
this note from a family friend:
129
431280
3920
Γέλασα μέσα από τα δάκρυά μου όταν
διάβασα αυτό από έναν οικογενειακό φίλο:
διάβασα αυτό από έναν οικογενειακό φίλο:
07:28
"I remember Shabbat dinners at your home
130
436200
2696
«Θυμάμαι τα δείπνα τα Σάββατα σπίτι σας
07:30
and Amy teaching me
how to make cornbread croutons.
how to make cornbread croutons.
131
438920
3200
και την Έιμι να μου μαθαίνει να φτιάχνω
κρουτόν από καλαμποκόψωμο.
κρουτόν από καλαμποκόψωμο.
07:34
Only Amy could find
creativity in croutons."
creativity in croutons."
132
442880
3680
Μόνο η Έιμι θα μπορούσε να βρει
κάτι το δημιουργικό στα κρουτόν».
κάτι το δημιουργικό στα κρουτόν».
07:38
(Laughter)
133
446580
1000
(Γέλια)
07:42
On July 27, just a few months
after Amy's death,
after Amy's death,
134
450520
3696
Στις 27 Ιουλίου, λίγους μόνο μήνες
μετά τον θάνατο της Έιμι,
μετά τον θάνατο της Έιμι,
07:46
my dad died of complications
135
454240
1616
ο πατέρας μου πέθανε από επιπλοκές
07:47
related to a decades-long battle
with Parkinson's disease.
with Parkinson's disease.
136
455880
3440
σχετιζόμενες με μια μάχη δεκαετιών
με την ασθένεια του Πάρκινσον.
με την ασθένεια του Πάρκινσον.
07:52
I had to wonder: How much
can the human condition handle?
can the human condition handle?
137
460400
3560
Αναρωτήθηκα: πόσα μπορεί
να αντέξει ένας άνθρωπος;
να αντέξει ένας άνθρωπος;
07:56
What makes us capable
of dealing with this intense loss
of dealing with this intense loss
138
464680
3216
Τι είναι αυτό που μας κάνει ικανούς
να αντιμετωπίσουμε την απώλεια
να αντιμετωπίσουμε την απώλεια
07:59
and yet carry on?
139
467920
1680
και παρόλ' αυτά να συνεχίζουμε;
08:02
Was this a test?
140
470360
1736
Ήταν αυτό μια δοκιμασία;
08:04
Why my family and my amazing children?
141
472120
2640
Γιατί στην οικογένειά μου
και στα υπέροχα παιδιά μου;
και στα υπέροχα παιδιά μου;
08:08
Looking for answers, I regret to say,
is a lifelong mission,
is a lifelong mission,
142
476320
3320
Η αναζήτηση των απαντήσεων, το ομολογώ,
είναι αγώνας μιας ολόκληρης ζωής,
είναι αγώνας μιας ολόκληρης ζωής,
08:12
but the key to my being able to persevere
143
480440
3976
αλλά το κλειδί της δύναμής μου να επιμένω
08:16
is Amy's expressed and very public edict
144
484440
3576
ήταν η πολύ δημόσια δήλωση της Έιμι
08:20
that I must go on.
145
488040
1800
πως έπρεπε να προχωρήσω.
08:23
Throughout this year,
I have done just that.
I have done just that.
146
491520
2400
Εκείνον τον χρόνο, αυτό ακριβώς έκανα.
08:26
I have attempted to step out
and seek the joy and the beauty
and seek the joy and the beauty
147
494600
4176
Προσπάθησα να βγω έξω και να
αναζητήσω τη χαρά και την ομορφιά
αναζητήσω τη χαρά και την ομορφιά
08:30
that I know this life
is capable of providing.
is capable of providing.
148
498800
3400
που ξέρω ότι αυτή ζωή μπορεί να μας δώσει.
08:36
But here's the reality:
149
504320
1240
Αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα:
οι οικογενειακές συγκεντρώσεις,
08:38
those family gatherings,
150
506760
1296
08:40
attending weddings
and events honoring Amy,
and events honoring Amy,
151
508080
2456
το να πηγαίνω σε γάμους
κι εκδηλώσεις για την Έιμι,
κι εκδηλώσεις για την Έιμι,
08:42
as loving as they are,
152
510560
2016
παρόλο που ήταν γεμάτες αγάπη,
08:44
have all been very difficult to endure.
153
512600
2600
ήταν όλες πολύ δύσκολες να τις αντέξω.
08:48
People say I'm amazing.
154
516240
1256
Με λένε αξιοθαύμαστο.
08:49
"How do you handle yourself
that way during those times?"
that way during those times?"
155
517520
2696
«Πώς τα καταφέρνεις τόσο
καλά εκείνες τις στιγμές;»
καλά εκείνες τις στιγμές;»
08:52
They say, "You do it with such grace."
156
520240
2520
Λένε: «Το κάνεις με τόση χάρη».
Λοιπόν, μαντέψτε.
08:56
Well, guess what?
157
524560
1200
08:58
I really am sad a lot of the time.
158
526320
2880
Είμαι θλιμμένος τον περισσότερο καιρό.
09:02
I often feel like I'm kind of a mess,
159
530160
3056
Συχνά αισθάνομαι χάλια,
09:05
and I know these feelings
apply to other surviving spouses,
apply to other surviving spouses,
160
533240
4136
και ξέρω ότι έτσι αισθάνονται
και άλλοι επιζώντες σύζυγοι,
και άλλοι επιζώντες σύζυγοι,
09:09
children, parents
161
537400
2440
παιδιά, γονείς και
09:12
and other family members.
162
540720
1480
άλλα μέλη της οικογένειας.
09:16
In Japanese Zen, there is a term "Shoji,"
163
544000
2696
Στο ιαπωνικό ζεν, υπάρχει η λέξη «Shoji»,
09:18
which translates as "birth death."
164
546720
2600
που μεταφράζεται ως «γέννηση-θάνατος».
09:21
There is no separation
between life and death
between life and death
165
549920
2776
Δεν υπάρχει διάκριση
μεταξύ ζωής και θανάτου
μεταξύ ζωής και θανάτου
09:24
other than a thin line
that connects the two.
that connects the two.
166
552720
2480
παρά μια λεπτή γραμμή που ενώνει τα δύο.
09:28
Birth, or the joyous,
wonderful, vital parts of life,
wonderful, vital parts of life,
167
556280
4576
Η γέννηση, το χαρούμενο,
υπέροχο, ζωντανό κομμάτι της ζωής,
υπέροχο, ζωντανό κομμάτι της ζωής,
09:32
and death, those things
we want to get rid of,
we want to get rid of,
168
560880
2416
και ο θάνατος, αυτά που
θέλουμε να ξεφορτωθούμε,
θέλουμε να ξεφορτωθούμε,
09:35
are said to be faced equally.
169
563320
1960
λέγεται ότι αντιμετωπίζονται εξίσου.
09:38
In this new life that I find myself in,
170
566680
2176
Σε αυτή τη νέα ζωή που βρέθηκα,
09:40
I am doing my best to embrace this concept
as I move forward with grieving.
as I move forward with grieving.
171
568880
5120
κάνω ό,τι μπορώ να αποδεχτώ αυτή
την ιδέα και να προχωρήσω με το πένθος.
την ιδέα και να προχωρήσω με το πένθος.
09:47
In the early months
following Amy's death, though,
following Amy's death, though,
172
575480
2496
Ωστόσο, τους πρώτους μήνες
μετά τον θάνατο της Έιμι,
μετά τον θάνατο της Έιμι,
09:50
I was sure that the feeling of despair
would be ever-present,
would be ever-present,
173
578000
3696
ήμουν σίγουρος ότι η απελπισία
θα ήταν για πάντα εκεί,
θα ήταν για πάντα εκεί,
09:53
that it would be all-consuming.
174
581720
1760
και θα καταβρόχθιζε τα πάντα.
09:56
Soon I was fortunate
to receive some promising advice.
to receive some promising advice.
175
584960
3280
Σύντομα είχα την τύχη να λάβω
μια ελπιδοφόρα συμβουλή.
μια ελπιδοφόρα συμβουλή.
Τα μέλη μιας ομάδας ανθρώπων
που έχασαν συζύγους
που έχασαν συζύγους
10:01
Many members of the losing-a-spouse club
176
589680
2176
10:03
reached out to me.
177
591880
1200
επικοινώνησαν μαζί μου.
10:05
One friend in particular who had also
lost her life partner kept repeating,
lost her life partner kept repeating,
178
593680
4656
Συγκεκριμένα, μια φίλη που επίσης έχασε
τον σύντροφό της, μου επαναλάμβανε:
τον σύντροφό της, μου επαναλάμβανε:
10:10
"Jason, you will find joy."
179
598360
3200
«Τζέισον, θα βρεις τη χαρά».
10:14
I didn't even know
what she was talking about.
what she was talking about.
180
602560
2216
Δεν ήξερα καν για ποιο πράγμα μιλούσε.
10:16
How was that possible?
181
604800
1560
Πώς ήταν δυνατόν αυτό;
10:19
But because Amy gave me
very public permission
very public permission
182
607760
2696
Αλλά επειδή η Έιμι μου έδωσε
μια πολύ δημόσια άδεια
μια πολύ δημόσια άδεια
10:22
to also find happiness,
183
610480
2080
να βρω επίσης την ευτυχία,
10:25
I now have experienced joy
from time to time.
from time to time.
184
613360
3040
τώρα αισθάνομαι που και που χαρά.
10:29
There it was, dancing the night away
at an LCD Soundsystem concert,
at an LCD Soundsystem concert,
185
617880
4400
Όπως όταν χόρευα τη νύχτα
σε μια συναυλία των LCD Soundsystem,
σε μια συναυλία των LCD Soundsystem,
10:35
traveling with my brother and best friend
or with a college buddy on a boys' trip
or with a college buddy on a boys' trip
186
623400
3936
όταν ταξίδευα με τον αδερφό
και κολλητό μου ή με ένα συμφοιτητή
και κολλητό μου ή με ένα συμφοιτητή
10:39
to meet a group of great guys
I never met before.
I never met before.
187
627360
2320
για να συναντήσουμε σπουδαίους
ανθρώπους που δε γνώριζα.
ανθρώπους που δε γνώριζα.
10:42
From observing that my deck had sun
beating down on it on a cold day,
beating down on it on a cold day,
188
630840
4856
Όταν παρατήρησα ότι στη βεράντα μου
χτυπούσε ο ήλιος μια κρύα μέρα,
χτυπούσε ο ήλιος μια κρύα μέρα,
10:47
stepping out in it, laying there,
189
635720
2256
βγαίνοντας έξω, ξαπλώνοντας εκεί,
10:50
the warmth consuming my body.
190
638000
2280
ενώ η ζεστασιά σκέπαζε το κορμί μου.
10:54
The joy comes from my three
stunning children.
stunning children.
191
642680
4320
Η χαρά πηγάζει από τα τρία
υπέροχα παιδιά μου.
υπέροχα παιδιά μου.
11:00
There was my son Justin,
192
648920
1616
Είναι ο γιος μου ο Τζάστιν,
11:02
texting me a picture of himself
with an older gentleman
with an older gentleman
193
650560
2616
που μου στέλνει μια σέλφι
με έναν ηλικιωμένο τύπο
με έναν ηλικιωμένο τύπο
11:05
with a massive, strong forearm
and the caption, "I just met Popeye,"
and the caption, "I just met Popeye,"
194
653200
4936
με ένα τεράστιο, δυνατό μπράτσο
και τη λεζάντα: «Βρήκα τον Ποπάι»,
και τη λεζάντα: «Βρήκα τον Ποπάι»,
11:10
with a huge grin on his face.
195
658160
1696
μ' ένα πλατύ χαμόγελο στο πρόσωπο.
11:11
(Laughter)
196
659880
1456
(Γέλια)
11:13
There was his brother Miles,
walking to the train
walking to the train
197
661360
2536
Είναι ο αδερφός του ο Μάιλς,
που πήγαινε προς το τρένο
που πήγαινε προς το τρένο
11:15
for his first day of work
after graduating college,
after graduating college,
198
663920
2520
την πρώτη του μέρα στη δουλειά
μετά την αποφοίτησή του,
μετά την αποφοίτησή του,
11:19
who stopped and looked
back at me and asked,
back at me and asked,
199
667400
2096
που σταμάτησε και κοίταξε
πίσω και με ρώτησε,
πίσω και με ρώτησε,
11:21
"What am I forgetting?"
200
669520
1240
«Τι ξεχνάω;»
11:23
I assured him right away,
"You are 100 percent ready. You got this."
"You are 100 percent ready. You got this."
201
671320
3560
Τον καθησύχασα αμέσως:
«Είσαι 100% έτοιμος. Το 'χεις».
«Είσαι 100% έτοιμος. Το 'χεις».
11:28
And my daughter Paris,
202
676040
1816
Και η κόρη μου η Πάρις,
11:29
walking together
through Battersea Park in London,
through Battersea Park in London,
203
677880
3016
όταν περπατούσαμε μαζί
στο Μπάτερσι Παρκ στο Λονδίνο,
στο Μπάτερσι Παρκ στο Λονδίνο,
11:32
the leaves piled high,
204
680920
1816
με βουνά από πεσμένα φύλλα,
11:34
the sun glistening in the early morning
on our way to yoga.
on our way to yoga.
205
682760
4120
τον ήλιο να λάμπει νωρίς το πρωί,
καθώς πηγαίναμε για γιόγκα.
καθώς πηγαίναμε για γιόγκα.
11:40
I would add that beauty
is also there to discover,
is also there to discover,
206
688880
3256
Θα προσέθετα πως η ομορφιά είναι
εκεί για να την ανακαλύψουμε,
εκεί για να την ανακαλύψουμε,
11:44
and I mean beauty of the wabi-sabi variety
207
692160
2416
ομορφιά με τη ματιά της
φιλοσοφίας του wabi-sabi,
φιλοσοφίας του wabi-sabi,
11:46
but beauty nonetheless.
208
694600
1600
ομορφιά παρόλ' αυτά.
11:49
On the one hand, when I see something
in this category, I want to say,
in this category, I want to say,
209
697160
3336
Αφενός, όταν βλέπω κάτι αυτής
της κατηγορίας, θέλω να πω:
της κατηγορίας, θέλω να πω:
11:52
"Amy, did you see that? Did you hear that?
210
700520
2416
«Έιμι, το είδες αυτό; Το άκουσες αυτό;
11:54
It's too beautiful
for you not to share with me."
for you not to share with me."
211
702960
2840
Είναι υπερβολικά ωραίο
για να μη το μοιραζόμαστε».
για να μη το μοιραζόμαστε».
12:00
On the other hand,
212
708320
1200
Από την άλλη πλευρά,
12:02
I now experience these moments
213
710800
2096
βιώνω αυτές τις στιγμές
12:04
in an entirely new way.
214
712920
1640
μ' έναν εντελώς νέο τρόπο.
12:08
There was the beauty I found in music,
215
716600
2736
Υπάρχει η ομορφιά που βρήκα στη μουσική,
12:11
like the moment in the newest
Manchester Orchestra album,
Manchester Orchestra album,
216
719360
3536
όπως η στιγμή στο τελευταίο άλμπουμ
της ορχήστρας του Μάντσεστερ,
της ορχήστρας του Μάντσεστερ,
12:14
when the song "The Alien"
217
722920
1296
όταν το τραγούδι «The Alien»
12:16
seamlessly transitions
into "The Sunshine,"
into "The Sunshine,"
218
724240
2520
ενώνεται χωρίς διακοπή
με το τραγούδι «The Sunshine»,
με το τραγούδι «The Sunshine»,
12:19
or the haunting beauty
of Luke Sital-Singh's "Killing Me,"
of Luke Sital-Singh's "Killing Me,"
219
727840
4536
ή στην ομορφιά που σε κυριεύει με
το «Killing me» του Λουκ Σιτάλ Σινγκ,
το «Killing me» του Λουκ Σιτάλ Σινγκ,
12:24
whose chorus reads,
220
732400
1696
όπου στο ρεφρέν λέει:
12:26
"And it's killing me
that you're not here with me.
that you're not here with me.
221
734120
3040
«Και με σκοτώνει
που δεν είσαι εδώ μαζί μου.
που δεν είσαι εδώ μαζί μου.
12:30
I'm living happily,
but I'm feeling guilty."
but I'm feeling guilty."
222
738080
3680
Ζω ευτυχισμένος,
αλλά αισθάνομαι ένοχος».
αλλά αισθάνομαι ένοχος».
12:35
There is beauty in the simple moments
that life has to offer,
that life has to offer,
223
743800
4296
Υπάρχει ομορφιά στις απλές στιγμές
που έχει να μας προσφέρει η ζωή,
που έχει να μας προσφέρει η ζωή,
12:40
a way of seeing that world
that was so much a part of Amy's DNA,
that was so much a part of Amy's DNA,
224
748120
4376
ένας τρόπος να βλέπουμε τον κόσμο
που έχει τόσο πολύ από το DNA της Έιμι,
που έχει τόσο πολύ από το DNA της Έιμι,
12:44
like on my morning commute,
225
752520
2016
όπως στην πρωινή μου διαδρομή,
12:46
looking at the sun
reflecting off of Lake Michigan,
reflecting off of Lake Michigan,
226
754560
3216
που βλέπω τον ήλιο να καθρεφτίζεται
στα νερά της λίμνης Μίσιγκαν,
στα νερά της λίμνης Μίσιγκαν,
12:49
or stopping and truly seeing
how the light shines
how the light shines
227
757800
3496
ή σταματάω και βλέπω αληθινά
πως λάμπει το φως
πως λάμπει το φως
12:53
at different times of the day
228
761320
2216
σε διαφορετικές στιγμές της μέρας
12:55
in the house we built together;
229
763560
2640
στο σπίτι που χτίσαμε μαζί.
12:59
even after a Chicago storm,
noticing the fresh buildup of snow
noticing the fresh buildup of snow
230
767400
3936
Ακόμη και μετά από μια καταιγίδα
στο Σικάγο, όταν παρατηρώ το φρέσκο χιόνι
στο Σικάγο, όταν παρατηρώ το φρέσκο χιόνι
13:03
throughout the neighborhood;
231
771360
1736
που σκέπασε όλη τη γειτονιά.
13:05
or peeking into my daughter's room
232
773120
3336
Ή όταν μπαίνω στο δωμάτιο της κόρης μου
13:08
as she's practicing the bass guitar.
233
776480
2240
όταν κάνει εξάσκηση στην κιθάρα.
13:13
Listen, I want to make it clear
that I'm a very fortunate person.
that I'm a very fortunate person.
234
781280
4000
Ακούστε, θέλω να ξεκαθαρίσω ότι
είμαι ένας πολύ τυχερός άνθρωπος.
είμαι ένας πολύ τυχερός άνθρωπος.
13:18
I have the most amazing family
that loves and supports me.
that loves and supports me.
235
786200
3640
Έχω την πιο καταπληκτική οικογένεια
που με αγαπά και με στηρίζει.
που με αγαπά και με στηρίζει.
13:22
I have the resources for personal growth
during my time of grief.
during my time of grief.
236
790840
3400
Έχω τα μέσα για την προσωπική μου
ανάπτυξη κατά τη διάρκεια του πένθους.
ανάπτυξη κατά τη διάρκεια του πένθους.
13:27
But whether it's a divorce,
237
795680
1800
Αλλά είτε πρόκειται για ένα διαζύγιο,
είτε για την απώλεια μιας δουλειάς
που χρειάστηκε πολύ μόχθο
που χρειάστηκε πολύ μόχθο
13:30
losing a job you worked so hard at
238
798440
2696
13:33
or having a family member die suddenly
239
801160
2096
ή όταν ένα μέλος της οικογένειας
πεθαίνει ξαφνικά
πεθαίνει ξαφνικά
13:35
or of a slow-moving and painful death,
240
803280
2600
ή με έναν αργό και οδυνηρό θάνατο,
13:38
I would like to offer you
241
806880
1976
θα ήθελα να σας προσφέρω
13:40
what I was given:
242
808880
1200
αυτό που μου δόθηκε:
13:43
a blank of sheet of paper.
243
811320
2640
μια λευκή κόλλα χαρτί.
13:47
What will you do
with your intentional empty space,
with your intentional empty space,
244
815320
3760
Τι θα κάνετε με αυτό το εσκεμμένο κενό,
13:51
with your fresh start?
245
819920
3000
με αυτή τη νέα αρχή;
13:55
Thank you.
246
823880
1216
Σας ευχαριστώ.
13:57
(Applause)
247
825120
5720
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Jason B. Rosenthal - Advocate, artistWhen Jason B. Rosenthal's wife died, he says: "as clichéd as it sounds, I started working on living each day as it comes, to get through the complexities of life."
Why you should listen
Jason B. Rosenthal writes: "I have practiced law and developed real estate in Chicago for half of my life. But that is only what I did 9 to 5. What made me better at my profession -- and as a human being getting through each day -- was realizing my thirst for learning and doing. I practiced yoga intensely; I traveled the world with my wife and my family; I learned to paint and made a home studio; and I developed a passion for cooking. I would not have called myself the most passionate student when I was in school, but in my adult life I have read with a thirst for knowledge -- everything from the most meaty fiction, fascinating nonfiction and magazines. My family is what makes me who I am today.
"I was married to the most amazing woman for half of my life. We raised three incredible children in Chicago, a culturally vibrant and livable city with people of good midwestern values. When my bride died of ovarian cancer after 26 years of marriage, I got in touch with real pain. I immediately reevaluated my life's work. I had talked for years about whether my chosen career path gave me real fulfillment. I am now the executive director of a nonprofit organization created in Amy's name, the Amy Krouse Rosenthal Foundation. I am fueled by its mission to provide programs that encourage child literacy and funding for early detection of ovarian cancer. My future is a blank space waiting to be filled."
Jason B. Rosenthal | Speaker | TED.com