TED2017
Anjan Sundaram: Why I risked my life to expose a government massacre
Arjan Sundaram: Waarom ik mijn leven riskeerde om een overheidsslachting bloot te stellen
Filmed:
Readability: 4.7
1,058,096 views
"Een oorlogszone kan doorgaan voor een voornamelijk vreedzame plek wanneer niemand kijkt", zegt onderzoekend journalist en Ted Fellow Anjan Sundaram. In deze korte, scherpzinnige talk neemt hij ons mee naar het conflict in de Centraal-Afrikaanse Republiek, waar hij de methodistische voorbereiding van etnische zuivering zag en deelt hij een les over waarom het belangrijk is om getuige te zijn van het leed van anderen. "Genegeerde mensen in al onze gemeenschappen vertellen ons iets belangrijks over wie wij zijn," zegt Sundaram. "Een getuige kan kostbaar worden, en zijn blik noodzakelijk, wanneer geweld zich stil, ongezien en ongehoord voltrekt."
Anjan Sundaram - Author, journalist
TED Fellow Anjan Sundaram has spent the last decade writing about 21st century dictatorships, forgotten conflicts and discrimination around the world – from the Democratic Republic of Congo to Rwanda and India. Full bio
TED Fellow Anjan Sundaram has spent the last decade writing about 21st century dictatorships, forgotten conflicts and discrimination around the world – from the Democratic Republic of Congo to Rwanda and India. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
What does it mean to be a witness?
0
1280
3120
Wat betekent het om getuige te zijn?
00:17
Why is it important to bear witness
1
5560
2816
Waarom is het belangrijk
om getuige te zijn
om getuige te zijn
00:20
to people's suffering,
2
8400
1200
van het leed van anderen,
00:22
especially when those people
are isolated from us?
are isolated from us?
3
10400
3200
vooral wanneer zij
geïsoleerd zijn van ons?
geïsoleerd zijn van ons?
00:27
And what happens when we turn away?
4
15440
2240
En wat gebeurt er wanneer wij wegkijken?
00:32
Three years ago, I traveled
to the Central African Republic
to the Central African Republic
5
20000
3656
Drie jaar geleden ben ik naar
de Centraal-Afrikaanse Republiek gereisd
de Centraal-Afrikaanse Republiek gereisd
00:35
to report on its ongoing war.
6
23680
1760
om verslag te doen van de oorlog.
00:38
I'd heard warnings of massacres
7
26920
2776
Ik had waarschuwingen gekregen
van massamoorden
van massamoorden
00:41
in the country's jungles and deserts,
8
29720
2080
in de jungles en woestijnen van dit land,
00:45
but no one could locate these massacres
9
33440
2776
maar niemand kon me zeggen
waar deze massamoorden gebeurden
waar deze massamoorden gebeurden
00:48
or tell me who was killed, or when.
10
36240
2600
of wie er werd vermoord, of wanneer.
00:53
I drove into this war
11
41520
2656
Ik ben naar deze oorlog gegaan
00:56
with little information.
12
44200
1200
met weinig informatie.
00:58
I witnessed scenes
that were tragic and unreal,
that were tragic and unreal,
13
46640
3600
Ik was getuige van tragische
en onwerkelijke taferelen,
en onwerkelijke taferelen,
01:03
and only at the end did I realize
14
51840
2216
en slechts op het einde realiseerde ik me
dat ik getuige was geweest
dat ik getuige was geweest
01:06
that I had witnessed
the slow preparation of ethnic cleansing.
the slow preparation of ethnic cleansing.
15
54080
4720
van de trage voorbereidingen
van etnische zuivering.
van etnische zuivering.
01:14
The Central African Republic
is a country of about five million people
is a country of about five million people
16
62160
3896
De Centraal-Afrikaanse Republiek
heeft ongeveer 5 miljoen inwoners
heeft ongeveer 5 miljoen inwoners
01:18
the size of Texas
17
66080
1496
en is zo groot als Texas,
01:19
in the center of Africa.
18
67600
1280
in het midden van Afrika.
01:22
The country has known chronic violence
since French colonial rule ended in 1960.
since French colonial rule ended in 1960.
19
70240
4320
Het land kent al chronisch geweld
sinds het einde van
de Franse kolonisatie in 1960.
de Franse kolonisatie in 1960.
01:28
The war I reported on
20
76440
1936
De oorlog waarover ik verslag deed,
01:30
was between the minority
Muslim government,
Muslim government,
21
78400
2120
woedde tussen de moslimoverheid,
01:33
called the Seleka,
22
81520
1200
Seleka genaamd,
01:35
and citizen militias,
23
83920
1200
en burgermilitairen,
01:38
mostly Christian,
24
86080
1776
voornamelijk christenen,
01:39
called the anti-balaka.
25
87880
1200
de anti-balaka genaamd.
01:44
The first sign of the impending cleansing
26
92360
3016
Het eerste teken
van de dreigende zuivering
van de dreigende zuivering
01:47
was the breakdown of trust
within communities.
within communities.
27
95400
2880
was het verval van het vertrouwen
binnen de gemeenschappen.
binnen de gemeenschappen.
01:52
Three days after I arrived in the country,
28
100040
2896
Drie dagen nadat ik was gearriveerd,
01:54
I watched the small city
of Gaga be abandoned.
of Gaga be abandoned.
29
102960
2800
zag ik dat de kleine stad
Gaga verlaten werd.
Gaga verlaten werd.
01:59
A battle was about to break out.
30
107560
1720
Een gevecht stond voor de deur.
02:02
And to save themselves,
31
110280
1656
En om zichzelf te redden,
02:03
many people were working
as government spies,
as government spies,
32
111960
3896
werkten veel mensen
als spion voor de overheid,
als spion voor de overheid,
02:07
identifying friends and neighbors
33
115880
3416
waarbij zij vrienden en buren
de dood in hebben gejaagd
de dood in hebben gejaagd
02:11
to be killed.
34
119320
1200
door ze te verraden.
02:14
Cities and towns,
35
122960
2256
In steden en dorpen,
02:17
any place with humans, had become unsafe.
36
125240
2720
overal waar mensen waren,
was het onveilig geworden.
was het onveilig geworden.
02:22
So people moved to the jungle.
37
130120
1840
Dus verhuisden mensen naar de jungle.
02:25
I felt strangely isolated
38
133960
3256
Ik voelde me op een
rare manier geïsoleerd
rare manier geïsoleerd
02:29
as pigs and livestock
moved into the empty homes.
moved into the empty homes.
39
137240
4360
toen de varkens en het vee
bezit namen van hun lege huizen.
bezit namen van hun lege huizen.
02:36
In a war zone,
40
144080
1496
In een oorlogsgebied weet je
dat je in de buurt bent van de dood
dat je in de buurt bent van de dood
02:37
you know that you are near the killing
when people have left.
when people have left.
41
145600
3200
wanneer mensen weg zijn gegaan.
02:42
The war moved across the jungle
and reached Gaga,
and reached Gaga,
42
150800
2736
De oorlog ging door de jungle
en bereikte Gaga,
en bereikte Gaga,
02:45
and I was surrounded
by the thunder of bombs.
by the thunder of bombs.
43
153560
2240
en ik was omgeven door een bommenregen.
02:49
Government forces drove into the jungle
to attack a town sheltering a militia.
to attack a town sheltering a militia.
44
157000
4480
Overheidstroepen gingen de jungle binnen
om een dorp aan te vallen
dat militairen beschermde.
dat militairen beschermde.
02:56
I rode on motorcycle for hours,
45
164560
2496
Ik reed uren op een motorfiets,
02:59
crossing jungle streams
and tall elephant grass,
and tall elephant grass,
46
167080
2600
terwijl ik beken en hoog gras
in de jungle overstak,
in de jungle overstak,
03:03
but I only got to the town
47
171280
2016
maar ik bereikte het dorpje pas
03:05
after the government had burned it
48
173320
1856
nadat de overheid het verbrand had
03:07
and its people were gone.
49
175200
1200
en de mensen weg waren.
Zoekend naar iemand om mee te praten,
03:10
To see if I could speak to someone,
50
178400
1696
03:12
I shouted out that I was a friend,
that I would not hurt them.
that I would not hurt them.
51
180120
3000
riep ik dat ik een vriend was
en hen geen pijn zou doen.
en hen geen pijn zou doen.
03:16
A woman in a red shirt
ran out of the forest.
ran out of the forest.
52
184680
2840
Een vrouw in een rood shirt
kwam uit de jungle rennen.
kwam uit de jungle rennen.
03:21
Others cautiously emerged from the trees
53
189400
3136
Anderen kwamen voorzichtig uit de bomen
03:24
and asked, "Est-ce les gens savent?"
54
192560
2720
en vroegen: "Est-ce les gens savent?"
03:28
"Do people know?"
55
196200
1200
"Weten mensen het?"
03:30
The question surprised me.
56
198960
1816
Die vraag verraste me.
03:32
Their children were hungry and sick,
57
200800
2456
Hun kinderen hadden honger en waren ziek,
03:35
but they didn't ask for food or medicine.
58
203280
2080
maar ze vroegen niet
om eten of medicijnen.
om eten of medicijnen.
03:38
They asked me,
59
206520
1576
Ze vroegen me:
03:40
"Do people know what is happening to us?"
60
208120
2160
"Weten mensen wat er met ons gebeurt?"
03:45
I felt helpless
as I wrote down their question.
as I wrote down their question.
61
213440
3120
Ik voelde me hulpeloos
toen ik hun vraag opschreef.
toen ik hun vraag opschreef.
03:49
And I became determined
62
217680
3256
En ik werd vastberaden
03:52
that this moment in their lives
63
220960
3296
dat dit moment in hun leven
03:56
should not be forgotten.
64
224280
1200
niet mocht worden vergeten.
03:59
In bearing witness to their crisis,
65
227480
2336
Terwijl ik getuige was van hun crisis,
04:01
I felt a small communion
with these people.
with these people.
66
229840
2360
voelde ik me al wel een beetje
verbonden met deze mensen.
verbonden met deze mensen.
04:06
From far away, this war had felt
like a footnote in world news.
like a footnote in world news.
67
234000
5360
Van veraf voelde deze oorlog
als een kanttekening bij het wereldnieuws.
als een kanttekening bij het wereldnieuws.
04:13
As a witness,
68
241120
1736
Als een getuige
04:14
the war felt like history unfolding.
69
242880
2960
voelde de oorlog
als geschiedenis in wording.
als geschiedenis in wording.
04:18
The government denied
that it was committing any violence,
that it was committing any violence,
70
246840
2720
De overheid ontkende dat zij
enige vorm van geweld pleegde,
enige vorm van geweld pleegde,
04:22
but I continually drove through towns
71
250400
3016
maar ik reed continue door dorpen
04:25
where people described
government massacres
government massacres
72
253440
2976
waar mensen door de overheid gepleegde
massamoorden beschreven
massamoorden beschreven
04:28
from a day or a week before.
73
256440
2519
van een dag of een week eerder.
04:33
I felt overwhelmed
74
261240
1200
Ik voelde me overweldigd
04:35
and tried to calm myself.
75
263480
1480
en probeerde mezelf te kalmeren.
04:38
As I reported on these massacres,
76
266280
2496
Terwijl ik verslag deed
van deze massamoorden,
van deze massamoorden,
04:40
I bought and ate
77
268800
2696
kocht en at ik
04:43
little sweets,
78
271520
2016
kleine snoepjes,
04:45
seeking the familiar
comfort of their taste.
comfort of their taste.
79
273560
4640
zoekende naar het vertrouwde
comfort van hun smaak.
comfort van hun smaak.
04:51
Central Africans ate these sweets
80
279880
2136
Centraal-Afrikanen aten deze snoepjes
04:54
to ease their hunger,
81
282040
1200
om hun honger te stillen
04:56
leaving a trail of thousands
of plastic wrappers as they fled.
of plastic wrappers as they fled.
82
284560
4680
en lieten daarbij een spoor
van duizenden plastic papiertjes achter,
van duizenden plastic papiertjes achter,
terwijl ze vluchtten.
05:02
On the few radio stations
still operating in the country,
still operating in the country,
83
290680
3976
Op de weinige radiostations
die nog werkten in het land
die nog werkten in het land
05:06
I mostly heard pop music.
84
294680
2280
hoorde ik vooral popmuziek.
05:10
As the war mounted,
85
298680
2016
Toen de oorlog erger werd,
05:12
we received less information
about the massacres.
about the massacres.
86
300720
2520
kregen we minder informatie
over de massamoorden.
over de massamoorden.
05:16
It became easier
to feel a sense of normalcy.
to feel a sense of normalcy.
87
304360
3880
Het werd makkelijker om een gevoel
van normaliteit te ervaren.
van normaliteit te ervaren.
05:24
I witnessed the effect
of this missing information.
of this missing information.
88
312080
2800
Ik was getuige van het effect
van deze ontbrekende informatie.
van deze ontbrekende informatie.
05:28
Two weeks later, I slowly and anxiously
89
316560
3896
Twee weken later
reed ik langzaam en angstig
reed ik langzaam en angstig
05:32
drove into an isolated
militia headquarters,
militia headquarters,
90
320480
3176
naar een geïsoleerd
militair hoofdkwartier,
militair hoofdkwartier,
05:35
a town called PK100.
91
323680
1560
een dorpje genaamd PK100.
05:38
Here, Christian fighters told me
92
326680
2936
Hier vertelden christelijke vechters mij
05:41
that all Muslims were foreigners,
93
329640
2536
dat alle moslims buitenlanders waren,
05:44
evil and allied with the government.
94
332200
2560
kwaadaardig en bondgenoten
van de overheid.
van de overheid.
05:47
They likened Muslims to animals.
95
335920
2000
Ze vergeleken moslims met dieren.
05:52
Without neutral observers or media
96
340480
3096
Zonder neutrale observatoren of media
05:55
to counter this absurd narrative,
97
343600
2536
die dit absurde beeld
tegen konden spreken,
tegen konden spreken,
05:58
it became the single narrative
in these camps.
in these camps.
98
346160
2480
werd dit het enige beeld in deze kampen.
06:02
The militias began to hunt down Muslims,
99
350600
2656
De militairen begonnen
moslims op te sporen
moslims op te sporen
06:05
and emptied the capital, Bangui,
100
353280
2856
en ze ontdeden de hoofdstad, Bangui,
06:08
of nearly 140,000 Muslims
101
356160
2816
van bijna 140,000 moslims
06:11
in just a few months.
102
359000
1440
in slechts een paar maanden.
06:14
Most of the killing and fleeing of Muslims
went unrecorded by witnesses.
went unrecorded by witnesses.
103
362760
4520
Meestal waren een geen getuigen bij
het vermoorden en verjagen van moslims.
het vermoorden en verjagen van moslims.
06:22
I'm telling you about my reporting
in the Central African Republic,
in the Central African Republic,
104
370640
3160
Ik vertel jullie over mijn werk
in de Centraal-Afrikaanse Republiek,
in de Centraal-Afrikaanse Republiek,
06:27
but I still ask myself why I went there.
105
375040
2760
maar ik vraag mezelf nog steeds af
waarom ik ben gegaan.
waarom ik ben gegaan.
06:31
Why put myself at risk?
106
379080
1360
Waarom riskeerde ik dit?
06:34
I do this work
107
382600
1296
Ik doe dit werk,
06:35
because I feel that ignored people
in all our communities
in all our communities
108
383920
5416
omdat ik het gevoel heb dat mensen die
genegeerd worden in al onze gemeenschappen
genegeerd worden in al onze gemeenschappen
06:41
tell us something important
109
389360
2016
ons iets belangrijks vertellen
06:43
about who we are.
110
391400
1200
over wie wij zijn.
06:48
When information is missing,
111
396000
2256
Wanneer er informatie mist,
06:50
people have the power
to manipulate reality.
to manipulate reality.
112
398280
3200
hebben mensen de macht
om de realiteit te manipuleren.
om de realiteit te manipuleren.
06:55
Without witnesses,
113
403320
1200
Zonder getuigen
06:57
we would believe that those thousands
of massacred people are still alive,
of massacred people are still alive,
114
405560
3477
zouden we geloven dat duizenden
vermoorde mensen nog steeds leven,
vermoorde mensen nog steeds leven,
07:02
that those hundreds
of burned homes are still standing.
of burned homes are still standing.
115
410280
2600
dat honderden afgebrande huizen
nog steeds recht staan.
nog steeds recht staan.
07:06
A war zone can pass
116
414360
1656
Een oorlogsgebied kan eruitzien
07:08
for a mostly peaceful place
117
416040
2256
als een voornamelijk vreedzame plek,
07:10
when no one is watching.
118
418320
1600
wanneer niemand kijkt.
07:14
And a witness can become precious,
119
422080
2440
En een getuige kan kostbaar worden,
07:17
and their gaze most necessary,
120
425680
1720
en zijn blik zeer noodzakelijk,
07:20
when violence passes silently,
121
428480
3680
wanneer geweld stilletjes gebeurt,
07:25
unseen and unheard.
122
433000
2120
ongezien en ongehoord.
07:27
Thank you.
123
435960
1216
Bedankt.
07:29
(Applause)
124
437200
4640
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Anjan Sundaram - Author, journalistTED Fellow Anjan Sundaram has spent the last decade writing about 21st century dictatorships, forgotten conflicts and discrimination around the world – from the Democratic Republic of Congo to Rwanda and India.
Why you should listen
Anjan Sundaram is the author of Bad News: Last Journalists in a Dictatorship (Ingabire prize, PEN America prize finalist, Amazon Best Book of 2016) and Stringer: A Reporter's Journey in the Congo (Royal African Society Book of the Year in 2014, BBC Book of the Week). His writing has appeared in Granta, The New York Review of Books, the New York Times, The Guardian and Foreign Policy. His war correspondence won a Frontline Club award in 2015 and a Reuters prize in 2006. Sundaram is a TED Fellow. He graduated from Yale University.
Anjan Sundaram | Speaker | TED.com