TEDWomen 2018
Soraya Chemaly: The power of women's anger
Soraya Chemaly: Sự nóng giận của phụ nữ có sức mạnh như thế nào
Filmed:
Readability: 4.1
2,159,971 views
Nóng giận là một cảm xúc mạnh mẽ - nó cảnh báo chúng ta về mối đe dọa, sự xúc phạm, phẫn nộ hay mối nguy hại. Nhưng tất cả chúng ta đều cho rằng con gái hay phụ nữ không nên thể hiện sự nóng giận, bà Soraya Chemaly cho hay. Tại sao vậy, những gì chúng ta có thể mất nếu im lặng như thế? Trong một cuộc nói chuyện rất chân thành và đầy khiêu khích, Chemaly đã cho mọi người thấy lời nói dối nguy hiểm rằng nóng giận là không nữ tính, và bà cho mọi người thấy rằng nóng giận của phụ nữ là bình thường, có lợi và là chất xúc tác tiềm năng cho thay đổi.
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So sometimes I get angry,
0
644
2583
Đôi khi tôi trở nên nóng giận
00:15
and it took me many years
to be able to say just those words.
to be able to say just those words.
1
3857
3518
và phải mất rất nhiều năm tôi mới
có thể nói về việc này.
có thể nói về việc này.
00:20
In my work,
2
8125
1601
Trong công việc,
00:21
sometimes my body thrums, I'm so enraged.
3
9750
3027
đôi lúc người tôi rung lên,
tức là tôi thấy điên tiết lắm rồi.
tức là tôi thấy điên tiết lắm rồi.
00:26
But no matter how justified
my anger has been,
my anger has been,
4
14125
3533
Nhưng cho dù tức giận thế nào
đi chăng nữa,
đi chăng nữa,
00:30
throughout my life,
5
18023
1787
cho tới bây giờ,
00:31
I've always been led to understand
that my anger is an exaggeration,
that my anger is an exaggeration,
6
19834
4937
tôi đã hiểu được rằng,
sự tức giận của tôi là một sự cường điệu,
sự tức giận của tôi là một sự cường điệu,
00:36
a misrepresentation,
7
24795
1904
hay một lạc lõng trong diễn đạt,
00:38
that it will make me rude and unlikable.
8
26723
2667
đã khiến tôi trở nên thô lỗ
và không giống ai.
và không giống ai.
00:42
Mainly as a girl, I learned, as a girl,
that anger is an emotion
that anger is an emotion
9
30406
5487
Khi còn là một cô bé, tôi biết rằng,
tức giận là một cảm xúc
tức giận là một cảm xúc
00:47
better left entirely unvoiced.
10
35917
2708
tốt hơn hết là không nói ra.
00:51
Think about my mother for a minute.
11
39957
1880
Hãy nghĩ về mẹ tôi một lát.
00:53
When I was 15, I came home
from school one day,
from school one day,
12
41861
2803
Khi tôi mười lăm tuổi, vào một buổi
khi đi học về,
khi đi học về,
00:56
and she was standing on a long veranda
outside of our kitchen,
outside of our kitchen,
13
44688
3418
bà ấy đang đứng ở hiên nhà
bên ngoài bếp,
bên ngoài bếp,
01:00
holding a giant stack of plates.
14
48130
1727
cầm một chồng đĩa cao ngút.
01:02
Imagine how dumbfounded I was when she
started to throw them like Frisbees...
started to throw them like Frisbees...
15
50813
5455
Hãy tưởng tượng, tôi đã sốc như thế nào
khi bà ấy bắt đầu ném chúng như đĩa ném
khi bà ấy bắt đầu ném chúng như đĩa ném
01:08
(Laughter)
16
56292
1306
(Tiếng cười)
01:09
into the hot, humid air.
17
57622
2167
thời tiết thì nóng ẩm như thế.
01:12
When every single plate had shattered
into thousands of pieces
into thousands of pieces
18
60511
3715
Khi mà mỗi cái đĩa đã vỡ tan ra
thành nhiều mảnh
thành nhiều mảnh
01:16
on the hill below,
19
64250
1226
tạo thành một đống ở dưới
01:17
she walked back in and she said to me,
cheerfully, "How was your day?"
cheerfully, "How was your day?"
20
65500
4223
bà ấy quay vào và vẫn nói với tôi một cách
vui vẻ "Hôm nay con thế nào?"
vui vẻ "Hôm nay con thế nào?"
01:21
(Laughter)
21
69747
3903
(Tiếng cười)
01:25
Now you can see how a child
would look at an incident like this
would look at an incident like this
22
73674
5076
Bây giờ các bạn có thể thấy một đứa trẻ
cảm nhận ra sao khi thấy sự việc đó
cảm nhận ra sao khi thấy sự việc đó
01:31
and think that anger is silent, isolating,
destructive, even frightening.
destructive, even frightening.
23
79214
5203
và nghĩ rằng sự tức giận là im lặng,
cô lập, tiêu cực và thậm chí đáng sợ.
cô lập, tiêu cực và thậm chí đáng sợ.
01:37
Especially though when the person
who's angry is a girl or a woman.
who's angry is a girl or a woman.
24
85333
5810
Đặc biệt khi sự tức giận đó lại là của
một cô gái hay một phụ nữ.
một cô gái hay một phụ nữ.
01:43
The question is why.
25
91167
1500
Câu hỏi tại sao lại như thế.
01:45
Anger is a human emotion,
neither good nor bad.
neither good nor bad.
26
93375
3208
Nóng giận là một cảm xúc của con người,
nó không tốt cũng chẳng xấu.
nó không tốt cũng chẳng xấu.
01:49
It is actually a signal emotion.
27
97375
1559
Đó thực sự là cảm xúc tín hiệu
01:50
It warns us of indignity, threat,
insult and harm.
insult and harm.
28
98958
3875
Nó cảnh báo chúng ta về sự xúc phạm,
mối đe dọa, sự xúc phạm và mối nguy hại.
mối đe dọa, sự xúc phạm và mối nguy hại.
01:55
And yet, in culture after culture,
anger is reserved as the moral property
anger is reserved as the moral property
29
103625
5851
Thế nhưng ở bất kỳ nền văn hóa nào,
tức giận lại là chuyện hợp lẽ
tức giận lại là chuyện hợp lẽ
02:01
of boys and men.
30
109500
1292
đối với đàn ông.
02:03
Now, to be sure, there are differences.
31
111792
1858
Nhưng chắc chắn có những sự khác biệt.
02:05
So in the United States, for example,
32
113674
2260
Ví dụ như ở Hoa Kỳ,
02:07
an angry black man
is viewed as a criminal,
is viewed as a criminal,
33
115958
4018
sự tức giận của đàn ông da đen
được coi là tội phạm,
được coi là tội phạm,
02:12
but an angry white man has civic virtue.
34
120000
2583
nhưng đối với đàn ông da trắng
lại là bình thường.
lại là bình thường.
02:15
Regardless of where we are, however,
the emotion is gendered.
the emotion is gendered.
35
123500
3833
Tuy nhiên cho dù chúng ta ở bất kỳ đâu,
cảm xúc cũng theo giới tính.
cảm xúc cũng theo giới tính.
02:19
And so we teach children to disdain anger
in girls and women,
in girls and women,
36
127917
4787
Và vì thế chúng ta dạy trẻ em coi thường
sự tức giận ở bé gái và phụ nữ,
sự tức giận ở bé gái và phụ nữ,
02:24
and we grow up to be adults
that penalize it.
that penalize it.
37
132728
3682
và khi chúng ta trưởng thành
lại quay ra trách phạt.
lại quay ra trách phạt.
02:29
So what if we didn't do that?
38
137917
1628
Vậy nếu không làm thế thì sao?
02:32
What if we didn't sever
anger from femininity?
anger from femininity?
39
140708
3456
Điều gì xảy ra nếu chúng ta không tách
cơn nóng giận khỏi sự nữ tính?
cơn nóng giận khỏi sự nữ tính?
02:36
Because severing anger from femininity
means we sever girls and women
means we sever girls and women
40
144188
3788
Bởi vì khi tách nóng giận khỏi nữ tính
có nghĩa là chúng ta tách phụ nữ
có nghĩa là chúng ta tách phụ nữ
02:40
from the emotion that best
protects us from injustice.
protects us from injustice.
41
148000
3226
ra khỏi cảm xúc tốt nhất của họ,
bảo vệ họ khỏi sự bất công.
bảo vệ họ khỏi sự bất công.
02:43
What if instead we thought about
developing emotional competence
developing emotional competence
42
151583
4088
Điều gì xảy ra nếu thay vào đó chúng ta
nghĩ về việc phát triển cảm xúc
nghĩ về việc phát triển cảm xúc
02:47
for boys and girls?
43
155695
1316
cho cả nam và nữ?
02:49
The fact is we still
remarkably socialize children
remarkably socialize children
44
157833
3749
Thực tế là chúng ta vẫn xã hội hóa
một cách đáng kể đối với trẻ em
một cách đáng kể đối với trẻ em
02:53
in very binary and oppositional ways.
45
161606
2269
theo những cách khác và đối lập nhau.
02:56
Boys are held to absurd,
rigid norms of masculinity --
rigid norms of masculinity --
46
164500
4924
Con trai được cho là phải nam tính
một cách mắc cười và cứng nhắc,
một cách mắc cười và cứng nhắc,
03:01
told to renounce the feminine emotionality
of sadness or fear
of sadness or fear
47
169448
4070
phải từ bỏ cảm xúc nữ tính
như khi buồn hoặc sợ hãi
như khi buồn hoặc sợ hãi
03:05
and to embrace aggression and anger
as markers of real manhood.
as markers of real manhood.
48
173542
3625
và cần phải mạnh mẽ, có thể nổi nóng
để thể hiện là đàn ông thực thụ.
để thể hiện là đàn ông thực thụ.
03:10
On the other hand,
girls learn to be deferential,
girls learn to be deferential,
49
178083
4435
Ngược lại, con gái được dạy
phải nhẹ nhàng,
phải nhẹ nhàng,
03:14
and anger is incompatible with deference.
50
182542
3000
và thái độ nóng giận là không phù hợp.
03:18
In the same way that we learned
to cross our legs and tame our hair,
to cross our legs and tame our hair,
51
186081
5167
Như cách mà xưa nay phụ nữ được dạy,
phải ngồi bắt chéo chân và kiểu tóc cũ,
phải ngồi bắt chéo chân và kiểu tóc cũ,
03:24
we learned to bite our tongues
and swallow our pride.
and swallow our pride.
52
192167
2843
học cách nhẫn nhịn
và nuốt sự tự phụ vào trong.
và nuốt sự tự phụ vào trong.
03:28
What happens too often
is that for all of us,
is that for all of us,
53
196208
3845
Điều gì xảy ra khi chúng ta nhẫn nhịn
như vậy quá thường xuyên,
như vậy quá thường xuyên,
03:32
indignity becomes imminent
in our notions of femininity.
in our notions of femininity.
54
200077
3271
thì nữ tính sắp được coi
là một sự nhẫn nhục.
là một sự nhẫn nhục.
03:36
There's a long personal and political
tale to that bifurcation.
tale to that bifurcation.
55
204674
4658
Đã có cuộc bàn luận dai dẳng mang tính
cá nhân, chính trị về nữ tính & nhẫn nhục.
cá nhân, chính trị về nữ tính & nhẫn nhục.
03:42
In anger, we go from being
spoiled princesses and hormonal teens,
spoiled princesses and hormonal teens,
56
210205
5594
Khi tức giận, từ những công chúa được
nuông chiều hoặc thanh niên mới lớn
nuông chiều hoặc thanh niên mới lớn
03:47
to high maintenance women
and shrill, ugly nags.
and shrill, ugly nags.
57
215823
4317
chuyển thành phụ nữ hay kêu ca,
nhõng nhẽo một cách xấu xí.
nhõng nhẽo một cách xấu xí.
03:52
We have flavors, though; pick your flavor.
58
220600
2104
Chúng tôi có cái của riêng
mình; còn của bạn
mình; còn của bạn
03:55
Are you a spicy hot Latina
when you're mad?
when you're mad?
59
223208
3039
Bạn có phải là một phụ nữ La-tinh
nóng nảy khi nổi giận không?
nóng nảy khi nổi giận không?
03:58
Or a sad Asian girl? An angry black woman?
Or a crazy white one?
Or a crazy white one?
60
226549
5666
Một cô gái châu Á buồn bã? Một phụ nữ
da đen cáu kỉnh? Hay da trắng ngốc nghếch?
da đen cáu kỉnh? Hay da trắng ngốc nghếch?
04:05
You can pick.
61
233675
1426
Bạn có thể tự lựa chọn.
04:07
But in fact, the effect is
that when we say what's important to us,
that when we say what's important to us,
62
235125
4675
Nhưng thực tế, nó có tác dụng có khi
chúng ta nói nó quan trọng đối với mình,
chúng ta nói nó quan trọng đối với mình,
04:11
which is what anger is conveying,
63
239824
2277
đó chính là những gì nóng giận truyền tải,
04:14
people are more likely
to get angry at us for being angry.
to get angry at us for being angry.
64
242125
3875
mọi người dường như nóng giận
với chúng tôi vì chúng tôi đã nóng giận.
với chúng tôi vì chúng tôi đã nóng giận.
04:18
Whether we're at home or in school
or at work or in a political arena,
or at work or in a political arena,
65
246708
5209
Cho dù chúng tôi ở nhà, ở trường hoặc
tại nơi làm việc hoặc ở chính trường,
tại nơi làm việc hoặc ở chính trường,
04:24
anger confirms masculinity,
and it confounds femininity.
and it confounds femininity.
66
252417
3999
sự nóng giận được cho là nam tính,
và không có nữ tính.
và không có nữ tính.
04:29
So men are rewarded for displaying it,
67
257055
2747
Vì vậy, nam giới được đánh giá
cao khi nóng giận,
cao khi nóng giận,
04:31
and women are penalized
for doing the same.
for doing the same.
68
259826
2584
nhưng phụ nữ lại bị chê trách
khi làm điều tương tự.
khi làm điều tương tự.
04:35
This puts us at an enormous disadvantage,
69
263917
2606
Chính điều này gây cho chúng tôi
sự bất lợi rất lớn,
sự bất lợi rất lớn,
04:38
particularly when we have to defend
ourselves and our own interests.
ourselves and our own interests.
70
266547
3920
cụ thể khi chúng tôi phải bảo vệ bản thân
và bảo vệ lợi ích của mình.
và bảo vệ lợi ích của mình.
04:43
If we're faced with a threatening
street harasser, predatory employer,
street harasser, predatory employer,
71
271583
4127
Nếu chúng tôi phải đối mặt với mối đe dọa
của kẻ quấy rối đường phố, kẻ săn mồi,
của kẻ quấy rối đường phố, kẻ săn mồi,
04:47
a sexist, racist classmate,
72
275734
2039
kẻ thành kiến, người phân biệt chủng tộc
04:50
our brains are screaming,
"Are you kidding me?"
"Are you kidding me?"
73
278311
3944
bộ não sẽ hét lên rằng
"Mày đang trêu tao đấy à?"
"Mày đang trêu tao đấy à?"
04:54
And our mouths say, "I'm sorry, what?"
74
282922
2921
Trong khi miệng lại nói
"Tôi xin lỗi, cái gì cơ?"
"Tôi xin lỗi, cái gì cơ?"
04:58
(Laughter)
75
286208
2685
(Tiếngcười)
05:00
Right?
76
288917
1243
Có phải vậy không?
05:03
And it's conflicting because
the anger gets all tangled up
the anger gets all tangled up
77
291097
3134
Nóng giận trở lên mâu thuẫn
vì nó bị rối tung cả lên
vì nó bị rối tung cả lên
05:06
with the anxiety and the fear
and the risk and retaliation.
and the risk and retaliation.
78
294255
3429
xen lẫn giữa lo lắng, sợ hãi, rủi ro
và sự trả đũa lại.
và sự trả đũa lại.
05:09
If you ask women what they fear the most
in response to their anger,
in response to their anger,
79
297708
3652
Nếu bạn hỏi phụ nữ rằng họ sợ điều gì nhất
để đối phó với sự tức giận của họ,
để đối phó với sự tức giận của họ,
05:13
they don't say violence.
80
301384
1595
họ không cho đó là bạo lực.
05:15
They say mockery.
81
303003
1455
Là trò hề.
05:17
Think about what that means.
82
305233
1405
Hãy suy nghĩ xem đó là gì.
05:20
If you have multiple marginalized
identities, it's not just mockery.
identities, it's not just mockery.
83
308487
4238
Nếu bạn có nhiều điểm nổi trội, thì đó
không đơn giản chỉ là trò hề.
không đơn giản chỉ là trò hề.
05:25
If you defend yourself,
if you put a stake in the ground,
if you put a stake in the ground,
84
313050
4031
Nếu bạn tự bảo vệ mình,
nếu bạn quyết thực hiện việc này,
nếu bạn quyết thực hiện việc này,
05:29
there can be dire consequences.
85
317423
2023
có thể sẽ có hậu quả tệ.
05:32
Now we reproduce these patterns
not in big, bold and blunt ways,
not in big, bold and blunt ways,
86
320113
4905
Bây giờ khi diễn đạt lại những ý này không
có gì lớn lao, táo bạo hay lý sự cùn,
có gì lớn lao, táo bạo hay lý sự cùn,
05:37
but in the everyday banality of life.
87
325042
2670
đó là cách thông thường trong đời sống.
05:41
When my daughter was in preschool,
every single morning
every single morning
88
329000
3101
Khi con gái tôi chưa tới trường,
mỗi buổi sáng
mỗi buổi sáng
05:44
she built an elaborate castle --
ribbons and blocks --
ribbons and blocks --
89
332125
3434
cháu đều xây lâu đài cát rất công phu,
với dây duy băng và các khối hình
với dây duy băng và các khối hình
05:47
and every single morning the same boy
knocked it down gleefully.
knocked it down gleefully.
90
335583
3048
trong khi có cậu bé lại phá đi của
con gái tôi một cách khoái chí
con gái tôi một cách khoái chí
05:51
His parents were there, but they never
intervened before the fact.
intervened before the fact.
91
339708
4084
Bố mẹ của cậu ấy ở đó, nhưng họ
không bao giờ can thiệp vào.
không bao giờ can thiệp vào.
05:56
They were happy to provide
platitudes afterwards:
platitudes afterwards:
92
344432
3151
Sau đó, họ còn khen con trai
một cách nhảm nhí;
một cách nhảm nhí;
06:00
"Boys will be boys."
93
348208
1667
"Đúng là con trai".
06:02
"It's so tempting, he just
couldn't help himself."
couldn't help himself."
94
350292
3041
"Chuyện nhỏ, phải như thế chứ".
06:06
I did what many girls
and women learn to do.
and women learn to do.
95
354292
3812
Tôi đã làm được cái mà
nhiều phụ nữ khác muốn học tập.
nhiều phụ nữ khác muốn học tập.
06:10
I preemptively kept the peace,
96
358128
2078
Tôi ưu tiên giữ yên lặng,
06:12
and I taught my daughter
to do the same thing.
to do the same thing.
97
360230
2531
và tôi đã dạy con gái tôi
cũng làm như thế.
cũng làm như thế.
06:15
She used her words.
98
363460
1976
Cháu đã tự nói chuyện.
06:18
She tried to gently body block him.
99
366333
2250
Cố gắng một cách nhẹ nhàng
để ngăn cậu bé kia.
để ngăn cậu bé kia.
06:20
She moved where she was building
in the classroom, to no effect.
in the classroom, to no effect.
100
368958
4041
Cháu đã chuyển nơi khác để xây lâu đài,
vào phòng học và không bị làm phiền nữa.
vào phòng học và không bị làm phiền nữa.
06:25
So I and the other adults mutually
constructed a particular male entitlement.
constructed a particular male entitlement.
101
373777
5978
Vì vậy, tôi và một số người lớn khác cùng
tạo ra đặc quyền cho nam giới.
tạo ra đặc quyền cho nam giới.
06:32
He could run rampant
and control the environment,
and control the environment,
102
380417
2830
Cậu bé có thể chạy xung quanh và
có thể làm gì mình muốn,
có thể làm gì mình muốn,
06:35
and she kept her feelings to herself
and worked around his needs.
and worked around his needs.
103
383747
4603
trong khi con gái tôi giữ được
cảm xúc của riêng mình.
cảm xúc của riêng mình.
06:41
We failed both of them
by not giving her anger the uptake
by not giving her anger the uptake
104
389080
4313
Rồi chúng tôi đã thất bại cả hai vì không
gây ra sự nóng giận cho con bé
gây ra sự nóng giận cho con bé
06:45
and resolution that it deserved.
105
393417
2000
hay để con bé tự giải quyết, nên như thế.
06:48
Now that's a microcosm
of a much bigger problem.
of a much bigger problem.
106
396103
3341
Bây giờ đó là một mô hình thu nhỏ
của một vấn đề lớn hơn nhiều.
của một vấn đề lớn hơn nhiều.
06:51
Because culturally, worldwide,
107
399881
3373
Bởi vì về mặt văn hóa,
trên toàn thế giới,
trên toàn thế giới,
06:55
we preference the performance
of masculinity --
of masculinity --
108
403929
3642
chúng ta ưa thích sự thể hiện
của nam giới.
của nam giới.
06:59
and the power and privilege
that come with that performance --
that come with that performance --
109
407873
3166
cũng như thích sức ảnh hưởng và
đặc quyền đi kèm --
đặc quyền đi kèm --
07:03
over the rights and needs and words
of children and women.
of children and women.
110
411063
4104
trên cả quyền, nhu cầu và tiếng nói
của trẻ em và phụ nữ.
của trẻ em và phụ nữ.
07:08
So it will come as absolutely no surprise,
probably, to the people in this room
probably, to the people in this room
111
416917
4451
Do đó hoàn toàn không có gì bất ngờ, có lẽ
thế, với những ai trong căn phòng này
thế, với những ai trong căn phòng này
07:13
that women report being angrier in more
sustained ways and with more intensity
sustained ways and with more intensity
112
421392
5972
rằng phụ nữ được cho là hay nóng giận
hơn, với cường độ cao hơn
hơn, với cường độ cao hơn
07:19
than men do.
113
427388
1150
so với nam giới.
07:21
Some of that comes from the fact
that we're socialized to ruminate,
that we're socialized to ruminate,
114
429710
3207
Do nó đến từ thực tế rằng, ai trong
chúng ta đều cho là như vậy,
chúng ta đều cho là như vậy,
07:24
to keep it to ourselves and mull it over.
115
432941
1960
cứ giữ ý nghĩ như thế mãi.
07:27
But we also have to find
socially palatable ways
socially palatable ways
116
435750
3651
Nhưng chúng tôi cũng phải tìm
cách nào đó nhẹ nhàng
cách nào đó nhẹ nhàng
07:31
to express the intensity
of emotion that we have
of emotion that we have
117
439425
3316
khi thể hiện mức độ cảm xúc của mình
07:35
and the awareness
that it brings of our precarity.
that it brings of our precarity.
118
443248
3556
và thể hiện nhận thức vẫn còn
mang lại bấp bênh.
mang lại bấp bênh.
07:39
So we do several things.
119
447630
1579
Vậy chúng ta thực hiện vài việc.
07:42
If men knew how often women were filled
with white hot rage when we cried,
with white hot rage when we cried,
120
450186
5415
Nếu đàn ông biết được tần suất phụ nữ
nổi cơn thịnh nộ khi khóc,
nổi cơn thịnh nộ khi khóc,
07:47
they would be staggered.
121
455625
1458
họ sẽ choáng váng.
07:49
(Laughter)
122
457402
1657
(Tiếng cười)
07:51
We use minimizing language.
123
459083
1581
Lúc ấy chúng tôi thường bớt lời.
07:53
"We're frustrated. No, really, it's OK."
124
461042
2392
"Chúng tôi thất vọng. À không, vẫn ổn".
07:55
(Laughter)
125
463458
1875
(Tiếng cười)
07:57
We self-objectify and lose the ability
126
465917
3086
Chúng tôi tự thể hiện và mất đi khả năng
08:01
to even recognize the physiological
changes that indicate anger.
changes that indicate anger.
127
469027
5642
nhận ra những thay đổi về sinh lý
là biểu hiện của sự nóng giận.
là biểu hiện của sự nóng giận.
08:07
Mainly, though, we get sick.
128
475667
2352
Chủ yếu, mặc dù, do tình trạng mệt mỏi.
08:11
Anger has now been implicated
in a whole array of illnesses
in a whole array of illnesses
129
479125
4561
Sự nóng giận có liên quan đến
một loạt các bệnh
một loạt các bệnh
08:15
that are casually dismissed
as "women's illnesses."
as "women's illnesses."
130
483710
2833
mà lâu nay thường bị bỏ qua, chúng
đều là "bệnh của phụ nữ".
đều là "bệnh của phụ nữ".
08:19
Higher rates of chronic pain,
autoimmune disorders, disordered eating,
autoimmune disorders, disordered eating,
131
487210
5563
Tỷ lệ mắc cao hơn về bệnh đau mãn tính,
rối loạn miễn dịch, ăn uống không điều độ,
rối loạn miễn dịch, ăn uống không điều độ,
08:24
mental distress, anxiety,
self harm, depression.
self harm, depression.
132
492797
3444
đau khổ về tinh thần, trạng thái lo lắng,
tự hại bản thân, trầm cảm.
tự hại bản thân, trầm cảm.
08:29
Anger affects our immune systems,
our cardiovascular systems.
our cardiovascular systems.
133
497257
4093
Sự nóng giận ảnh hưởng đến hệ thống
miễn dịch và tim mạch.
miễn dịch và tim mạch.
08:33
Some studies even indicate
that it affects mortality rates,
that it affects mortality rates,
134
501374
4319
Một số nghiên cứu thậm chí chỉ ra
nóng giận ảnh hưởng cả đến tỷ lệ tử vong,
nóng giận ảnh hưởng cả đến tỷ lệ tử vong,
08:37
particularly in black women with cancer.
135
505717
2364
đặc biệt ở phụ nữ da đen bị ung thư.
08:42
I am sick and tired of the women
I know being sick and tired.
I know being sick and tired.
136
510271
4595
Tôi phát ốm và mệt mỏi.
Tôi biết mình đang bị ốm và mệt mỏi.
Tôi biết mình đang bị ốm và mệt mỏi.
08:49
Our anger brings great discomfort,
137
517198
2524
Sự nóng giận gây ra rất nhiều khó chịu,
08:52
and the conflict comes because
it's our role to bring comfort.
it's our role to bring comfort.
138
520246
4159
và tạo ra mâu thuẫn bởi lẽ ra
nó phải mang lại sự thoải mái.
nó phải mang lại sự thoải mái.
08:57
There is anger that's acceptable.
139
525372
1572
Có nóng giận là chấp nhận được.
08:58
We can be angry when we stay in our lanes
and buttress the status quo.
and buttress the status quo.
140
526968
5771
Khi mà nó ở trong tầm kiểm soát của mình
và mình có thể chế ngự nó.
và mình có thể chế ngự nó.
09:05
As mothers or teachers,
141
533255
2103
Kiểu như các mẹ hay cô giáo,
09:08
we can be mad, but we can't be angry
about the tremendous costs of nurturing.
about the tremendous costs of nurturing.
142
536167
4969
có thể nổi nóng, nhưng không thể
cáu giận về chi phí lớn của việc nuôi dạy.
cáu giận về chi phí lớn của việc nuôi dạy.
09:13
We can be angry at our mothers.
143
541875
1768
Chúng ta có thể nổi giận với mẹ mình.
09:15
Let's say, as teenagers --
patriarchal rules and regulations --
patriarchal rules and regulations --
144
543667
3705
Nói thế nào nhỉ, khi là thiếu niên -
các quy tắc và quy định cố hữu -
các quy tắc và quy định cố hữu -
09:19
we don't blame systems, we blame them.
145
547396
2206
ta không đổ lỗi hệ thống, mà là
các quy tắc ấy.
các quy tắc ấy.
09:21
We can be angry at other women,
because who doesn't love a good catfight?
because who doesn't love a good catfight?
146
549626
3916
Chúng tôi có thể tức giận với phụ nữ khác
bởi vì ai cũng muốn mình thắng cả?
bởi vì ai cũng muốn mình thắng cả?
09:26
And we can be angry at men with
lower status in an expressive hierarchy
lower status in an expressive hierarchy
147
554411
5548
Và chúng tôi cũng có thể nóng giận
với đàn ông có địa vị thấp hơn
với đàn ông có địa vị thấp hơn
09:32
that supports racism or xenophobia.
148
560284
2466
khi họ phân biệt chủng tộc hoặc
tư tưởng bài ngoại.
tư tưởng bài ngoại.
09:35
But we have an enormous power in this.
149
563864
2295
Chúng tôi có nhiều quyền để làm việc đó.
09:38
Because feelings are the purview
of our authority,
of our authority,
150
566543
3989
Bởi ai cũng có cảm xúc, kể cả chúng tôi
09:43
and people are uncomfortable
with our anger.
with our anger.
151
571625
2547
và cả người đang tỏ ra không
vui với sự nóng giận ấy.
vui với sự nóng giận ấy.
09:46
We should be making people comfortable
with the discomfort they feel
with the discomfort they feel
152
574792
4610
Chúng tôi nên làm giảm sự khó chịu của họ
09:51
when women say no, unapologetically.
153
579426
2952
khi phụ nữ nói không, một cách thản nhiên.
09:55
We can take emotions and think in terms
of competence and not gender.
of competence and not gender.
154
583917
4666
Chúng ta có thể coi cảm xúc và suy nghĩ
theo bản chất của nó, bỏ qua giới tính.
theo bản chất của nó, bỏ qua giới tính.
10:01
People who are able to process their anger
and make meaning from it
and make meaning from it
155
589465
3929
Những người có thể chế ngự sự nóng giận
của mình và mang lại kết quả tốt từ nó
của mình và mang lại kết quả tốt từ nó
10:05
are more creative, more optimistic,
156
593798
2660
thường là người sáng tạo và tích cực hơn,
10:08
they have more intimacy,
157
596958
1334
chân thành hơn,
10:10
they're better problem solvers,
158
598917
1556
giỏi hơn trong xử lý các vấn đề,
10:14
they have greater political efficacy.
159
602260
2259
họ cũng có địa vị chính trị tốt hơn.
10:17
Now I am a woman
writing about women and feelings,
writing about women and feelings,
160
605251
3189
Giờ đây tôi là phụ nữ, lại viết
về phụ nữ và cảm xúc,
về phụ nữ và cảm xúc,
10:20
so very few men with power
161
608464
2658
vì vậy hầu như rất ít các anh
có đủ khả năng
có đủ khả năng
10:23
are going to take what I'm saying
seriously, as a matter of politics.
seriously, as a matter of politics.
162
611146
3960
coi những gì tôi đang nói một cách
nghiêm túc, một vấn đề chính trị thực thụ.
nghiêm túc, một vấn đề chính trị thực thụ.
10:27
We think of politics and anger in terms
of the contempt and disdain and fury
of the contempt and disdain and fury
163
615789
5948
Chúng ta nghĩ về chính trị và nóng giận
với sự khinh miệt, coi thường và thịnh nộ
với sự khinh miệt, coi thường và thịnh nộ
10:33
that are feeding a rise
of macho-fascism in the world.
of macho-fascism in the world.
164
621761
2956
chính cái này đang nuôi dưỡng chủ nghĩa
phát xít trên thế giới.
phát xít trên thế giới.
10:37
But if it's that poison,
it's also the antidote.
it's also the antidote.
165
625375
3144
Nhưng nếu đó là chất độc,
nó cũng là thuốc giải độc.
nó cũng là thuốc giải độc.
10:41
We have an anger of hope,
and we see it every single day
and we see it every single day
166
629542
3854
Chúng ta thấy sự nóng giận của hy vọng,
mà chúng ta thấy nó mỗi ngày
mà chúng ta thấy nó mỗi ngày
10:45
in the resistant anger of women
and marginalized people.
and marginalized people.
167
633420
3786
ở phụ nữ và những người thiệt thòi.
10:49
It's related to compassion
and empathy and love,
and empathy and love,
168
637833
4501
Nó liên quan đến lòng trắc ẩn,
sự đồng cảm và tình yêu,
sự đồng cảm và tình yêu,
10:54
and we should recognize
that anger as well.
that anger as well.
169
642358
3157
và chúng ta cũng nên nhận ra
có sự nóng giận trong đó.
có sự nóng giận trong đó.
10:59
The issue is that societies that don't
respect women's anger don't respect women.
respect women's anger don't respect women.
170
647643
6982
Vấn đề là xã hội coi thường sự nóng giận
của phụ nữ, không tôn trọng phụ nữ.
của phụ nữ, không tôn trọng phụ nữ.
11:07
The real danger of our anger isn't that
it will break bonds or plates.
it will break bonds or plates.
171
655543
6012
Nguy cơ thực sự của nóng giận không phải
là phá vỡ mối quan hệ hay vỡ đống đĩa kia.
là phá vỡ mối quan hệ hay vỡ đống đĩa kia.
11:14
It's that it exactly shows
how seriously we take ourselves,
how seriously we take ourselves,
172
662167
5106
Chính xác nó cho chúng ta biết phải
nghiêm túc thế nào với chính mình
nghiêm túc thế nào với chính mình
11:19
and we expect other people
to take us seriously as well.
to take us seriously as well.
173
667297
3904
và chúng ta hy vọng người khác
cũng coi trọng mình một cách nghiêm túc.
cũng coi trọng mình một cách nghiêm túc.
11:24
When that happens, chances are very good
174
672074
3860
Nếu được như vậy thì có nhiều cơ hội tốt
11:27
that women will be able to smile
when they want to.
when they want to.
175
675958
4209
để các chị em có thể cười khi họ muốn.
11:33
(Applause)
176
681285
1389
(Vỗ tay)
11:34
Thank you.
177
682698
1151
Xin cảm ơn.
11:35
(Applause) (Cheers)
178
683873
6690
(Vỗ tay) (Reo hò)
ABOUT THE SPEAKER
Soraya Chemaly - Writer, activistSoraya Chemaly writes and thinks about social justice.
Why you should listen
Soraya Chemaly is an award-winning journalist, essayist and author whose work appears regularly in national and international media. In her writing, she rigorously and irreverently casts a bright, incisive light on what it means to be a woman in world built by men. Her narrative skill, careful research and humor-filled analyses described by the New Yorker as "relentless and revelatory." She brings these skills to bear in a critical examination of the social construction of anger and its effects on women's lives in her first book, Rage Becomes Her: The Power of Women's Anger.
Soraya Chemaly | Speaker | TED.com