ABOUT THE SPEAKER
Frans de Waal - Primatologist
Frans de Waal studies primate social behavior -- how they fight and reconcile, share and cooperate.

Why you should listen

Dutch/American biologist and ethologist Frans de Waal draws parallels between primate and human behavior, from peacemaking and morality to culture. Looking at human society through the lens of animal behavior, de Waal's first book, Chimpanzee Politics (1982), compares the schmoozing and scheming of chimpanzees involved in power struggles with that of human politicians. Named one of the 100 Most Influential People Today by Time Magazine, de Waal has written hundreds of peer-reviewed scientific articles, and his popular books have been translated in over 20 languages. He is a professor in Emory University's psychology department and Director of the Living Links Center at the Yerkes National Primate Research Center, in Atlanta. His next book is on animal and human emotions, entitled Mama's Last Hug (Norton, 2019).

More profile about the speaker
Frans de Waal | Speaker | TED.com
TEDxPeachtree

Frans de Waal: Moral behavior in animals

Φρανς ντε Βάαλ: Ηθική συμπεριφορά στα ζώα

Filmed:
4,770,589 views

Eνσυναίσθηση, συνεργασία, δικαιοσύνη και αμοιβαιότητα - το να νοιάζεται κάποιος για την ευημερία του άλλου μοιάζει να είναι ένα πολύ ανθρώπινο χαρακτηριστικό. Όμως, ο Φρανς ντε Βάαλ μοιράζεται μαζί μας κάποια βίντεο συμπεριφοριστικών τεστ σε πρωτεύοντα και άλλα θηλαστικά, τα οποία προκαλούν έκπληξη καθώς μας δείχνουν πως τελικά όλοι μοιραζόμαστε κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά.
- Primatologist
Frans de Waal studies primate social behavior -- how they fight and reconcile, share and cooperate. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
I was bornγεννημένος in DenDen BoschBosch,
0
0
2000
Γεννήθηκα στο Ντεν Μπος,
00:17
where the painterζωγράφος HieronymusΙερώνυμος BoschBosch namedόνομα himselfο ίδιος after.
1
2000
3000
από όπου πήρε τ' όνομά του ο ζωγράφος Ιερώνυμος Μπος.
00:20
And so I've always been very fondλάτρης of this painterζωγράφος
2
5000
2000
Έτσι λοιπόν, θαύμαζα πάντα αυτόν τον ζωγράφο
00:22
who livedέζησε and workedεργάστηκε in the 15thth centuryαιώνας.
3
7000
3000
που έζησε και δούλεψε τον 15ο αιώνα.
00:25
And what is interestingενδιαφέρων about him in relationσχέση to moralityηθική
4
10000
2000
Το ενδιαφέρον μ' αυτόν σε σχέση με την ηθική
00:27
is that he livedέζησε at a time where religion'sτης θρησκείας influenceεπιρροή was waningφθίνουσα,
5
12000
3000
είναι πως έζησε σε μία εποχή όπου η επιρροή της θρησκείας έφθινε
00:30
and he was sortείδος of wonderingαναρωτιούνται, I think,
6
15000
2000
και πιστεύω ότι αναρωτιόταν
00:32
what would happenσυμβεί with societyκοινωνία
7
17000
2000
τι θα συνέβαινε στην κοινωνία
00:34
if there was no religionθρησκεία or if there was lessπιο λιγο religionθρησκεία.
8
19000
3000
αν δεν υπήρχε θρησκεία ή αν υπήρχε λιγότερη θρησκεία.
00:37
And so he paintedζωγραφισμένο this famousπερίφημος paintingζωγραφική, "The GardenΚήπος of EarthlyΓήινα DelightsΑπολαύσεις,"
9
22000
3000
Ζωγράφισε λοιπόν αυτόν τον διάσημο πίνακα, «Ο Κήπος των Επίγειων Απολαύσεων»,
00:40
whichοι οποίες some have interpretedερμηνεύεται
10
25000
2000
τον οποίο κάποιοι ερμήνευσαν
00:42
as beingνα εισαι humanityανθρωπότητα before the FallΠτώση,
11
27000
2000
ως την ανθρωπότητα πριν την Τελική Κρίση,
00:44
or beingνα εισαι humanityανθρωπότητα withoutχωρίς any FallΠτώση at all.
12
29000
3000
ή την ανθρωπότητα χωρίς καμία Τελική Κρίση.
00:47
And so it makesκάνει you wonderθαύμα,
13
32000
2000
Και αυτό σε κάνει να αναρωτιέσαι,
00:49
what would happenσυμβεί if we hadn'tδεν είχε tastedγεύση the fruitκαρπός of knowledgeη γνώση, so to speakμιλώ,
14
34000
3000
τι θα είχε συμβεί αν δεν είχαμε γευτεί τον καρπό της γνώσης,
00:52
and what kindείδος of moralityηθική would we have?
15
37000
3000
και τι είδους ηθική θα είχαμε;
00:55
Much laterαργότερα, as a studentμαθητης σχολειου,
16
40000
2000
Πολύ αργότερα, ως φοιτητής,
00:57
I wentπήγε to a very differentδιαφορετικός gardenκήπος,
17
42000
2000
πήγα σε έναν πολύ διαφορετικό κήπο,
00:59
a zoologicalζωολογική gardenκήπος in ArnhemΆρνεμ
18
44000
3000
ένα ζωολογικό κήπο στο Άρνχεμ
01:02
where we keep chimpanzeesχιμπατζήδες.
19
47000
2000
όπου έχουμε χιμπατζήδες.
01:04
This is me at an earlyνωρίς ageηλικία with a babyμωρό chimpanzeeχιμπατζής.
20
49000
2000
Εδώ βλέπετε εμένα σε νεαρή ηλικία με ένα χιμπατζή μωρό.
01:06
(LaughterΤο γέλιο)
21
51000
3000
(Γέλια)
01:09
And I discoveredανακαλύφθηκε there
22
54000
2000
Εκεί ανακάλυψα
01:11
that the chimpanzeesχιμπατζήδες are very powerεξουσία hungryπεινασμένος and wroteέγραψε a bookΒιβλίο about it.
23
56000
3000
πως οι χιμπατζήδες διψούν για εξουσία και έγραψα ένα βιβλίο πάνω σε αυτό το θέμα.
01:14
And at that time the focusΣυγκεντρώνω in a lot of animalζώο researchέρευνα
24
59000
3000
Εκείνη την εποχή, πολλές έρευνες πάνω στα ζώα εστίαζαν
01:17
was on aggressionεπιθετικότητα and competitionανταγωνισμός.
25
62000
2000
στην επιθετικότητα και τον ανταγωνισμό.
01:19
I paintedζωγραφισμένο a wholeολόκληρος pictureεικόνα of the animalζώο kingdomΒασίλειο,
26
64000
2000
Περιέγραψα ολόκληρο το ζωικό βασίλειο,
01:21
and humanityανθρωπότητα includedπεριλαμβάνεται,
27
66000
2000
και, της ανθρωπότητας συμπεριλαμβανομένης,
01:23
was that deepβαθύς down we are competitorsσυναγωνιστές,
28
68000
2000
το συμπέρασμα ήταν πως κατά βάθος είμαστε ανταγωνιστικοί,
01:25
we are aggressiveεπιθετικός,
29
70000
2000
είμαστε επιθετικοί,
01:27
we're all out for our ownτα δικά profitκέρδος basicallyβασικα.
30
72000
3000
βασικά όλοι μας πολεμάμε για το δικό μας κέρδος.
01:30
This is the launchεκτόξευση of my bookΒιβλίο.
31
75000
2000
Βλέπετε το λανσάρισμα του βιβλίου μου.
01:32
I'm not sure how well the chimpanzeesχιμπατζήδες readανάγνωση it,
32
77000
2000
Δεν είμαι σίγουρος πόσο καλά το διάβασαν οι χιμπατζήδες,
01:34
but they surelyασφαλώς seemedφαινόταν interestedενδιαφερόμενος in the bookΒιβλίο.
33
79000
3000
αλλά σίγουρα φάνηκε να τους ενδιαφέρει.
01:39
Now in the processεπεξεργάζομαι, διαδικασία
34
84000
2000
Στην πορεία, λοιπόν,
01:41
of doing all this work on powerεξουσία and dominanceεπικράτηση
35
86000
2000
που έκανα όλη αυτή τη δουλειά πάνω στην εξουσία, την υπεροχή,
01:43
and aggressionεπιθετικότητα and so on,
36
88000
2000
την επιθετικότητα και λοιπά,
01:45
I discoveredανακαλύφθηκε that chimpanzeesχιμπατζήδες reconcileσυμφιλίωση after fightsπαλεύει.
37
90000
3000
ανακάλυψα πως οι χιμπατζήδες συμφιλιώνονται μετά από τους καυγάδες.
01:48
And so what you see here is two malesαρσενικά who have had a fightπάλη.
38
93000
3000
Οπότε, αυτό που βλέπετε εδώ είναι δύο αρσενικά μετά από ένα καυγά.
01:51
They endedέληξε up in a treeδέντρο, and one of them holdsκρατάει out a handχέρι to the other.
39
96000
3000
Κατέληξαν πάνω σε ένα δένδρο, και ο ένας απλώνει το χέρι του στον άλλο.
01:54
And about a secondδεύτερος after I tookπήρε the pictureεικόνα, they cameήρθε togetherμαζί in the forkπιρούνι of the treeδέντρο
40
99000
3000
Περίπου ένα δευτερόλεπτο μετά που τράβηξα την φωτογραφία, βρέθηκαν στο ίδιο κλαδί
01:57
and they kissedφίλησε and embracedαγκάλιασε eachκαθε other.
41
102000
2000
και φιλήθηκαν και αγκαλιάστηκαν.
01:59
Now this is very interestingενδιαφέρων
42
104000
2000
Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον,
02:01
because at the time everything was about competitionανταγωνισμός and aggressionεπιθετικότητα,
43
106000
3000
γιατί εκείνη τη στιγμή, όλα είχαν να κάνουν με τον ανταγωνισμό και την επιθετικότητα,
02:04
and so it wouldn'tδεν θα ήταν make any senseέννοια.
44
109000
2000
οπότε αυτό που έγινε δεν είχε λογική.
02:06
The only thing that mattersθέματα is that you winνίκη or that you loseχάνω.
45
111000
2000
Το μόνο πράγμα που έχει σημασία είναι το ότι χάνεις ή κερδίζεις.
02:08
But why would you reconcileσυμφιλίωση after a fightπάλη?
46
113000
2000
Αλλά γιατί να συμφιλιωθείς μετά από έναν καυγά;
02:10
That doesn't make any senseέννοια.
47
115000
2000
Αυτό δεν έχει καμία λογική.
02:12
This is the way bonobosbonobos do it. BonobosΜπονόμπο do everything with sexφύλο.
48
117000
3000
Έτσι το κάνουν οι μπονόμπο. Οι μπονόμπο κάνουν τα πάντα με σεξ.
02:15
And so they alsoεπίσης reconcileσυμφιλίωση with sexφύλο.
49
120000
2000
Οπότε, συμφιλιώνονται και με σεξ.
02:17
But the principleαρχή is exactlyακριβώς the sameίδιο.
50
122000
2000
Αλλά η αρχή είναι ακριβώς η ίδια.
02:19
The principleαρχή is that you have
51
124000
2000
Η αρχή είναι πως έχεις
02:21
a valuableπολύτιμος relationshipσχέση
52
126000
2000
μια πολύτιμη σχέση
02:23
that is damagedσκάρτος by conflictσύγκρουση,
53
128000
2000
που έχει πληγεί από μία σύγκρουση,
02:25
so you need to do something about it.
54
130000
2000
οπότε πρέπει να κάνεις κάτι γι' αυτό.
02:27
So my wholeολόκληρος pictureεικόνα of the animalζώο kingdomΒασίλειο,
55
132000
2000
Οπότε η όλη εικόνα μου του ζωικού βασιλείου,
02:29
and includingσυμπεριλαμβανομένου humansτου ανθρώπου alsoεπίσης,
56
134000
2000
συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων,
02:31
startedξεκίνησε to changeαλλαγή at that time.
57
136000
2000
άρχισε να αλλάζει εκείνη την εποχή.
02:33
So we have this imageεικόνα
58
138000
2000
Έχουμε αυτήν την εικόνα,
02:35
in politicalπολιτικός scienceεπιστήμη, economicsΟικονομικά, the humanitiesκλασσικές μελέτες,
59
140000
2000
στις πολιτικές επιστήμες, στα οικονομικά, στις ανθρωπιστικές επιστήμες,
02:37
philosophyφιλοσοφία for that matterύλη,
60
142000
2000
ακόμα και στη φιλοσοφία,
02:39
that man is a wolfλύκος to man.
61
144000
2000
ότι ο άνθρωπος είναι λύκος για τον άνθρωπο.
02:41
And so deepβαθύς down our nature'sτης φύσης actuallyπράγματι nastyάσχημη.
62
146000
3000
Ότι κατά βάθος η φύση μας είναι όντως μοχθηρή.
02:44
I think it's a very unfairαθέμιτες imageεικόνα for the wolfλύκος.
63
149000
3000
Νομίζω πως είναι άδικη η εικόνα για τον λύκο.
02:47
The wolfλύκος is, after all,
64
152000
2000
Γιατί, τελικά ο λύκος είναι
02:49
a very cooperativeΣυνεταιρισμός animalζώο.
65
154000
2000
ένα πολύ συνεργάσιμο ζώο.
02:51
And that's why manyΠολλά of you have a dogσκύλος at home,
66
156000
2000
Γι' αυτό πολλοί από εσάς έχετε σκύλο στο σπίτι,
02:53
whichοι οποίες has all these characteristicsΧαρακτηριστικά alsoεπίσης.
67
158000
2000
ο οποίος έχει επίσης όλα αυτά τα χαρακτηριστικά.
02:55
And it's really unfairαθέμιτες to humanityανθρωπότητα,
68
160000
2000
Είναι πραγματικά άδικο για την ανθρωπότητα,
02:57
because humanityανθρωπότητα is actuallyπράγματι much more cooperativeΣυνεταιρισμός and empathicΕμπάθεια
69
162000
4000
γιατί η ανθρωπότητα είναι στην πραγματικότητα πολύ πιο συνεργάσιμη και ενσυναισθητική
03:01
than givenδεδομένος creditπίστωση for.
70
166000
2000
από ό,τι πιστεύουμε.
03:03
So I startedξεκίνησε gettingνα πάρει interestedενδιαφερόμενος in those issuesθέματα
71
168000
2000
Οπότε άρχισα να ενδιαφέρομαι γι' αυτά τα θέματα
03:05
and studyingμελετώντας that in other animalsτων ζώων.
72
170000
2000
και να τα μελετώ σε άλλα ζώα.
03:07
So these are the pillarsπυλώνες of moralityηθική.
73
172000
2000
Αυτοί είναι οι πυλώνες της ηθικής.
03:09
If you askπαρακαλώ anyoneο καθενας, "What is moralityηθική basedμε βάση on?"
74
174000
4000
Αν ρωτήσουμε κάποιον «Πού βασίζεται η ηθική;»
03:13
these are the two factorsπαράγοντες that always come out.
75
178000
2000
αυτοί είναι οι δύο παράγοντες που εμφανίζονται πάντα:
03:15
One is reciprocityαμοιβαιότητα,
76
180000
2000
Ο ένας είναι η αμοιβαιότητα,
03:17
and associatedσυσχετισμένη with it is a senseέννοια of justiceδικαιοσύνη and a senseέννοια of fairnessδικαιοσύνη.
77
182000
3000
και μαζί της συνδυάζονται μια αίσθηση δικαίου και δικαιοσύνης.
03:20
And the other one is empathyενσυναίσθηση and compassionσυμπόνια.
78
185000
2000
Ο άλλος παράγοντας είναι η ενσυναίσθηση και η συμπόνοια.
03:22
And humanο άνθρωπος moralityηθική is more than this,
79
187000
3000
Η ανθρώπινη ηθική είναι περισσότερο από αυτό,
03:25
but if you would removeαφαιρώ these two pillarsπυλώνες,
80
190000
2000
αλλά αν αφαιρέσουμε αυτούς τους δύο πυλώνες,
03:27
there would be not much remainingπαραμένων I think.
81
192000
2000
νομίζω πως δεν θα μείνουν και πολλά
03:29
And so they're absolutelyαπολύτως essentialουσιώδης.
82
194000
2000
γι' αυτό είναι εντελώς απαραίτητοι.
03:31
So let me give you a fewλίγοι examplesπαραδείγματα here.
83
196000
2000
Επιτρέψτε μου να σας δώσω μερικά παραδείγματα.
03:33
This is a very oldπαλαιός videoβίντεο from the YerkesΓιέρκς PrimateΠρωτευόντων CenterΚέντρο
84
198000
2000
Αυτό είναι ένα πολύ παλιό βίντεο από το Κέντρο Έρευνας Γιέρκς για τα πρωτεύοντα θηλαστικά
03:35
where they trainτρένο chimpanzeesχιμπατζήδες to cooperateσυνεργάζονται.
85
200000
3000
όπου εκπαιδεύουν χιμπατζήδες να συνεργάζονται.
03:38
So this is alreadyήδη about a hundredεκατό yearsχρόνια agoπριν
86
203000
3000
Είναι ήδη περίπου εκατό χρόνια
03:41
that we were doing experimentsπειράματα on cooperationσυνεργασία.
87
206000
3000
που κάνουμε πειράματα πάνω στη συνεργασία.
03:44
What you have here is two youngνεαρός chimpanzeesχιμπατζήδες who have a boxκουτί,
88
209000
3000
Εδώ έχουμε δύο νεαρούς χιμπατζήδες που έχουν ένα κουτί,
03:47
and the boxκουτί is too heavyβαρύς for one chimpχιμπατζής to pullΤραβήξτε in.
89
212000
3000
και το κουτί είναι πολύ βαρύ για να το τραβήξει μόνος του ο ένας χιμπατζής.
03:50
And of courseσειρά μαθημάτων, there's foodτροφή on the boxκουτί.
90
215000
2000
Και, φυσικά, πάνω στο κουτί έχει φαγητό,
03:52
OtherwiseΑλλιώς they wouldn'tδεν θα ήταν be pullingτραβώντας so hardσκληρά.
91
217000
2000
διαφορετικά δεν θα το τραβούσαν με τόση δύναμη.
03:54
And so they're bringingφέρνοντας in the boxκουτί.
92
219000
2000
Καταφέρνουν να φέρουν μέσα το κουτί
03:56
And you can see that they're synchronizedσυγχρονισμένη.
93
221000
2000
και μπορείτε να δείτε ότι είναι συγχρονισμένοι.
03:58
You can see that they work togetherμαζί, they pullΤραβήξτε at the sameίδιο momentστιγμή.
94
223000
3000
Μπορείτε να δείτε ότι δουλεύουν μαζί, τραβούν την ίδια στιγμή.
04:01
It's alreadyήδη a bigμεγάλο advanceπροκαταβολή over manyΠολλά other animalsτων ζώων
95
226000
3000
Αυτό είναι ήδη μεγάλη πρόοδος σε σχέση με άλλα ζώα
04:04
who wouldn'tδεν θα ήταν be ableικανός to do that.
96
229000
2000
που δεν θα ήταν ικανά να το κάνουν αυτό.
04:06
And now you're going to get a more interestingενδιαφέρων pictureεικόνα,
97
231000
2000
Και τώρα θα δείτε μια πιο ενδιαφέρουσα εικόνα,
04:08
because now one of the two chimpsχιμπατζήδες has been fedτάισα.
98
233000
3000
γιατί τώρα ο ένας από τους δύο χιμπατζήδες είναι ταϊσμένος.
04:11
So one of the two is not really interestedενδιαφερόμενος
99
236000
2000
Οπότε ο ένας από τους δύο δεν ενδιαφέρεται πραγματικά
04:13
in the taskέργο anymoreπια.
100
238000
3000
να τραβήξει το κουτί.
04:16
(LaughterΤο γέλιο)
101
241000
3000
(Γέλια)
04:23
(LaughterΤο γέλιο)
102
248000
5000
(Γέλια)
04:34
(LaughterΤο γέλιο)
103
259000
3000
(Γέλια)
04:50
Now look at what happensσυμβαίνει at the very endτέλος of this.
104
275000
3000
Και τώρα, δείτε τι συμβαίνει στο τέλος.
04:56
(LaughterΤο γέλιο)
105
281000
2000
(Γέλια)
05:07
He takes basicallyβασικα everything.
106
292000
2000
Βασικά, παίρνει τα πάντα.
05:09
(LaughterΤο γέλιο)
107
294000
3000
(Γέλια)
05:12
So there are two interestingενδιαφέρων partsεξαρτήματα about this.
108
297000
2000
Υπάρχουν δύο ενδιαφέροντα σημεία σε αυτό που είδαμε.
05:14
One is that the chimpχιμπατζής on the right
109
299000
2000
Το ένα είναι πως ο χιμπατζής στα δεξιά
05:16
has a fullγεμάτος understandingκατανόηση he needsανάγκες the partnerεταίρος --
110
301000
2000
κατανοεί πλήρως ότι χρειάζεται τον συνεργάτη του...
05:18
so a fullγεμάτος understandingκατανόηση of the need for cooperationσυνεργασία.
111
303000
2000
οπότε κατανοεί πλήρως την αναγκαιότητα της συνεργασίας.
05:20
The secondδεύτερος one is that the partnerεταίρος is willingπρόθυμος to work
112
305000
3000
Το δεύτερο είναι πως ο συνεργάτης είναι πρόθυμος να δουλέψει
05:23
even thoughαν και he's not interestedενδιαφερόμενος in the foodτροφή.
113
308000
2000
ακόμα και αν δεν ενδιαφέρεται για το φαγητό.
05:25
Why would that be? Well that probablyπιθανώς has to do with reciprocityαμοιβαιότητα.
114
310000
3000
Γιατί συμβαίνει αυτό; Λοιπόν, αυτό μάλλον έχει να κάνει με την αμοιβαιότητα.
05:28
There's actuallyπράγματι a lot of evidenceαπόδειξη in primatesπρωτεύοντα and other animalsτων ζώων
115
313000
2000
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλές αποδείξεις σε πρωτεύοντα θηλαστικά και άλλα ζώα
05:30
that they returnΕΠΙΣΤΡΟΦΗ favorsΜπομπονιέρες.
116
315000
2000
πως ανταποδίδουν χάρες.
05:32
So he will get a returnΕΠΙΣΤΡΟΦΗ favorεύνοια
117
317000
2000
Οπότε, θα του ανταποδώσει τη χάρη
05:34
at some pointσημείο in the futureμελλοντικός.
118
319000
2000
κάποια στιγμή στο μέλλον.
05:36
And so that's how this all operatesλειτουργεί.
119
321000
2000
Και έτσι λειτουργεί το όλο σύστημα.
05:38
We do the sameίδιο taskέργο with elephantsελέφαντες.
120
323000
2000
Κάναμε το ίδιο πείραμα με ελέφαντες.
05:40
Now with elephantsελέφαντες, it's very dangerousεπικίνδυνος to work with elephantsελέφαντες.
121
325000
3000
Οι ελέφαντες, είναι πολύ επικίνδυνο να δουλεύεις με ελέφαντες.
05:43
AnotherΈνα άλλο problemπρόβλημα with elephantsελέφαντες
122
328000
2000
Ένα άλλο πρόβλημα με τους ελέφαντες
05:45
is that you cannotδεν μπορώ make an apparatusσυσκευές
123
330000
2000
είναι πως δεν μπορείς να φτιάξεις μια συσκευή
05:47
that is too heavyβαρύς for a singleμονόκλινο elephantελέφαντας.
124
332000
2000
η οποία να είναι αρκετά βαριά για ένα μόνο ελέφαντα.
05:49
Now you can probablyπιθανώς make it,
125
334000
2000
Ίσως μπορείς να τη φτιάξεις,
05:51
but it's going to be a prettyαρκετά flimsyΠρόχειρη apparatusσυσκευές I think.
126
336000
2000
αλλά θα είναι μάλλον μια κακότεχνη συσκευή νομίζω.
05:53
And so what we did in that caseπερίπτωση --
127
338000
2000
Αυτό που κάναμε σε αυτή την περίπτωση -
05:55
we do these studiesσπουδές in ThailandΤαϊλάνδη for JoshΤζος PlotnikPlotnik --
128
340000
3000
κάνουμε αυτές τις έρευνες στην Ταϊλάνδη για τον Τζος Πλότνικ -
05:58
is we have an apparatusσυσκευές around whichοι οποίες there is a ropeσκοινί, a singleμονόκλινο ropeσκοινί.
129
343000
3000
είναι μια συσκευή η οποία έχει γύρω της μόνο ένα σχοινί.
06:01
And if you pullΤραβήξτε on this sideπλευρά of the ropeσκοινί,
130
346000
2000
Αν τραβήξεις από αυτή τη μεριά του σχοινιού,
06:03
the ropeσκοινί disappearsεξαφανίζεται on the other sideπλευρά.
131
348000
2000
το σχοινί εξαφανίζεται από την άλλη πλευρά.
06:05
So two elephantsελέφαντες need to pickδιαλέγω it up at exactlyακριβώς the sameίδιο time and pullΤραβήξτε.
132
350000
3000
Οπότε δύο ελέφαντες πρέπει να το πάρουν ακριβώς την ίδια στιγμή και να τραβήξουν.
06:08
OtherwiseΑλλιώς nothing is going to happenσυμβεί
133
353000
2000
Αλλιώς τίποτα δεν θα συμβεί
06:10
and the ropeσκοινί disappearsεξαφανίζεται.
134
355000
2000
και το σχοινί εξαφανίζεται.
06:12
And the first tapeκολλητική ταινία you're going to see
135
357000
2000
Στο πρώτο βίντεο που θα δείτε
06:14
is two elephantsελέφαντες who are releasedκυκλοφόρησε togetherμαζί
136
359000
2000
δύο ελέφαντες ελευθερώνονται την ίδια στιγμή
06:16
arriveφθάνω at the apparatusσυσκευές.
137
361000
2000
και φθάνουν στη συσκευή.
06:18
The apparatusσυσκευές is on the left with foodτροφή on it.
138
363000
3000
Η συσκευή είναι στ' αριστερά και περιέχει φαγητό.
06:21
And so they come togetherμαζί, they arriveφθάνω togetherμαζί,
139
366000
3000
Έρχονται και πλησιάζουν μαζί,
06:24
they pickδιαλέγω it up togetherμαζί and they pullΤραβήξτε togetherμαζί.
140
369000
2000
το σηκώνουν μαζί και το τραβούν μαζί.
06:26
So it's actuallyπράγματι fairlyαρκετά simpleαπλός for them.
141
371000
3000
Είναι σχετικά εύκολο γι' αυτούς.
06:30
There they are.
142
375000
2000
Νάτοι.
06:39
And so that's how they bringνα φερεις it in.
143
384000
2000
Και έτσι το φέρνουν κοντά τους.
06:41
But now we're going to make it more difficultδύσκολος.
144
386000
2000
Αλλά τώρα θα το κάνουμε λίγο πιο δύσκολο,
06:43
Because the wholeολόκληρος purposeσκοπός of this experimentπείραμα
145
388000
2000
γιατί ο σκοπός του πειράματος
06:45
is to see how well they understandκαταλαβαίνουν cooperationσυνεργασία.
146
390000
2000
είναι να δούμε πόσο καλά κατανοούν τη συνεργασία.
06:47
Do they understandκαταλαβαίνουν that as well as the chimpsχιμπατζήδες, for exampleπαράδειγμα?
147
392000
3000
Την κατανοούν ας πούμε εξίσου καλά με τους χιμπατζήδες;
06:50
And so what we do in the nextεπόμενος stepβήμα
148
395000
2000
Αυτό που κάνουμε στο επόμενο βήμα
06:52
is we releaseελευθέρωση one elephantελέφαντας before the other,
149
397000
2000
είναι να ελευθερώσουμε τον έναν ελέφαντα πριν από τον άλλο,
06:54
and that elephantελέφαντας needsανάγκες to be smartέξυπνος enoughαρκετά
150
399000
2000
και αυτός ο ελέφαντας πρέπει να είναι αρκετά έξυπνος
06:56
to stayδιαμονή there and wait and not pullΤραβήξτε at the ropeσκοινί --
151
401000
2000
ώστε να μείνει εκεί και να περιμένει και να μην τραβήξει το σχοινί -
06:58
because if he pullsτραβάει at the ropeσκοινί, it disappearsεξαφανίζεται and the wholeολόκληρος testδοκιμή is over.
152
403000
3000
γιατί αν τραβήξει το σχοινί, αυτό εξαφανίζεται και το όλο πείραμα τελειώνει.
07:01
Now this elephantελέφαντας does something illegalπαράνομος
153
406000
2000
Αυτός ο ελέφαντας κάνει κάτι παράνομο
07:03
that we did not teachδιδάσκω it.
154
408000
2000
το οποίο δεν του διδάξαμε,
07:05
But it showsδείχνει the understandingκατανόηση that he has,
155
410000
2000
αλλά μας δείχνει ότι κατανοεί την κατάσταση,
07:07
because he putsθέτει his bigμεγάλο footπόδι on the ropeσκοινί,
156
412000
3000
γιατί βάζει το μεγάλο πόδι του πάνω στο σκοινί,
07:10
standsπερίπτερα on the ropeσκοινί and waitsπεριμένει there for the other,
157
415000
2000
στέκεται εκεί και περιμένει τον άλλο,
07:12
and then the other is going to do all the work for him.
158
417000
3000
και μετά ο άλλος θα κάνει όλη τη δουλειά γι' αυτόν.
07:15
So it's what we call freeloadingλαθρεπιβατών.
159
420000
3000
Είναι αυτό που λέμε εκμεταλλευτής!
07:18
(LaughterΤο γέλιο)
160
423000
2000
(Γελια)
07:20
But it showsδείχνει the intelligenceνοημοσύνη that the elephantsελέφαντες have.
161
425000
3000
Αλλά βλέπουμε την νοημοσύνη των ελεφάντων.
07:23
They developαναπτύσσω severalαρκετά of these alternativeεναλλακτική λύση techniquesτεχνικές
162
428000
3000
Αναπτύσσουν αρκετές από αυτές τις εναλλακτικές τεχνικές
07:26
that we did not approveεγκρίνω of necessarilyαναγκαίως.
163
431000
3000
τις οποίες δεν εγκρίνουμε απαραίτητα.
07:29
So the other elephantελέφαντας is now comingερχομός
164
434000
5000
Ο άλλος ελέφαντας έρχεται τώρα
07:34
and is going to pullΤραβήξτε it in.
165
439000
3000
και θα το τραβήξει.
07:53
Now look at the other. The other doesn't forgetξεχνάμε to eatτρώω, of courseσειρά μαθημάτων.
166
458000
3000
Και κοιτάξτε και τον άλλο. Ο άλλος δεν ξεχνάει να φάει, φυσικά.
07:56
(LaughterΤο γέλιο)
167
461000
4000
(Γέλια)
08:00
This was the cooperationσυνεργασία, reciprocityαμοιβαιότητα partμέρος.
168
465000
2000
Αυτό ήταν το μέρος της συνεργασίας, της αμοιβαιότητας.
08:02
Now something on empathyενσυναίσθηση.
169
467000
2000
Και τώρα κάτι για την ενσυναίσθηση.
08:04
EmpathyΕνσυναίσθηση is my mainκύριος topicθέμα at the momentστιγμή of researchέρευνα.
170
469000
2000
Η ενσυναίσθηση είναι το κύριο θέμα της έρευνάς μου αυτή τη στιγμή.
08:06
And empathyενσυναίσθηση has sortείδος of two qualitiesποιότητες.
171
471000
2000
Και η ενσυναίσθηση έχει δύο ιδιότητες.
08:08
One is the understandingκατανόηση partμέρος of it. This is just a regularτακτικός definitionορισμός:
172
473000
3000
Η μία είναι η κατανόηση. Αυτός είναι ένας συνηθισμένος ορισμός:
08:11
the abilityικανότητα to understandκαταλαβαίνουν and shareμερίδιο the feelingsσυναισθήματα of anotherαλλο.
173
476000
2000
η ικανότητα να κατανοείς και να μοιράζεσαι τα συναισθήματα του άλλου.
08:13
And the emotionalΣυναισθηματική partμέρος.
174
478000
2000
Και η άλλη είναι το συναισθηματικό μέρος.
08:15
And so empathyενσυναίσθηση has basicallyβασικα two channelsκανάλια.
175
480000
2000
Οπότε ή ενσυναίσθηση έχει βασικά δύο κανάλια.
08:17
One is the bodyσώμα channelΚανάλι.
176
482000
2000
Το ένα είναι το σώμα μας.
08:19
If you talk with a sadλυπημένος personπρόσωπο,
177
484000
2000
Αν μιλάς με έναν λυπημένο άνθρωπο,
08:21
you're going to adoptενστερνίζομαι a sadλυπημένος expressionέκφραση and a sadλυπημένος postureσταση του ΣΩΜΑΤΟΣ,
178
486000
3000
θα υιοθετήσεις μια λυπημένη έκφραση και μία λυπημένη στάση σώματος,
08:24
and before you know it you feel sadλυπημένος.
179
489000
2000
και πριν καλά καλά το καταλάβεις, θα αισθάνεσαι λυπημένος.
08:26
And that's sortείδος of the bodyσώμα channelΚανάλι of emotionalΣυναισθηματική empathyενσυναίσθηση,
180
491000
3000
Αυτό είναι το σωματικό κανάλι της συναισθηματικής ενσυναίσθησης,
08:29
whichοι οποίες manyΠολλά animalsτων ζώων have.
181
494000
2000
που έχουν πολλά ζώα.
08:31
Your averageμέση τιμή dogσκύλος has that alsoεπίσης.
182
496000
2000
Ο μέσος σκύλος το κάνει αυτό.
08:33
That's actuallyπράγματι why people keep mammalsθηλαστικά in the home
183
498000
2000
Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που πολλοί άνθρωποι έχουν θηλαστικά σπίτι
08:35
and not turtlesχελώνες or snakesφίδια or something like that
184
500000
2000
και όχι χελώνες ή φίδια ή κάτι παρόμοιο
08:37
who don't have that kindείδος of empathyενσυναίσθηση.
185
502000
2000
τα οποία δεν διαθέτουν αυτού του είδους την ενσυναίσθηση.
08:39
And then there's a cognitiveγνωστική channelΚανάλι,
186
504000
2000
Κι έπειτα υπάρχει το γνωστικό κανάλι,
08:41
whichοι οποίες is more that you can take the perspectiveπροοπτική of somebodyκάποιος elseαλλού.
187
506000
2000
που σημαίνει ότι μπορείς να καταλάβεις την προοπτική κάποιου άλλου.
08:43
And that's more limitedπεριωρισμένος.
188
508000
2000
Αυτό είναι πιο περιορισμένο.
08:45
There's fewλίγοι animalsτων ζώων -- I think elephantsελέφαντες and apesπιθήκους can do that kindείδος of thing --
189
510000
2000
Είναι λίγα ζώα - νομίζω πως οι ελέφαντες και οι χιμπατζήδες μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο -
08:47
but there are very fewλίγοι animalsτων ζώων who can do that.
190
512000
3000
αλλά είναι πολύ λίγα τα ζώα που μπορούν να το κάνουν αυτό.
08:50
So synchronizationσυγχρονισμού,
191
515000
2000
Οπότε ο συγχρονισμός,
08:52
whichοι οποίες is partμέρος of that wholeολόκληρος empathyενσυναίσθηση mechanismμηχανισμός
192
517000
2000
ο οποίος είναι μέρος αυτού του μηχανισμού ενσυναίσθησης,
08:54
is a very oldπαλαιός one in the animalζώο kingdomΒασίλειο.
193
519000
2000
υπάρχει από πολύ παλιά στο ζωικό βασίλειο.
08:56
And in humansτου ανθρώπου, of courseσειρά μαθημάτων, we can studyμελέτη that
194
521000
2000
Στους ανθρώπους, φυσικά, μπορούμε να το μελετήσουμε αυτό
08:58
with yawnχασμουρητό contagionμετάδοσης.
195
523000
2000
μέσω της μετάδοσης του χασμουρητού.
09:00
HumansΟι άνθρωποι yawnχασμουρητό when othersοι υπολοιποι yawnχασμουρητό.
196
525000
2000
Οι άνθρωποι χασμουριώνται όταν κάποιος άλλος χασμουριέται
09:02
And it's relatedσχετίζεται με to empathyενσυναίσθηση.
197
527000
2000
και αυτό συνδέεται με την ενσυναίσθηση.
09:04
It activatesενεργοποιεί the sameίδιο areasπεριοχές in the brainεγκέφαλος.
198
529000
2000
Ενεργοποιεί τις ίδιες περιοχές στον εγκέφαλο.
09:06
AlsoΕπίσης, we know that people who have a lot of yawnχασμουρητό contagionμετάδοσης
199
531000
2000
Επίσης, γνωρίζουμε ότι άνθρωποι που επηρεάζονται πολύ από τη μετάδοση του χασμουρητού
09:08
are highlyυψηλά empathicΕμπάθεια.
200
533000
2000
έχουν μεγάλη ενσυναίσθηση.
09:10
People who have problemsπροβλήματα with empathyενσυναίσθηση, suchτέτοιος as autisticαυτιστική childrenπαιδιά,
201
535000
2000
Άνθρωποι που έχουν προβλήματα ενσυναίσθησης, όπως τα αυτιστικά παιδιά,
09:12
they don't have yawnχασμουρητό contagionμετάδοσης.
202
537000
2000
δεν επηρεάζονται από τη μετάδοση του χασμουρητού.
09:14
So it is connectedσυνδεδεμένος.
203
539000
2000
Οπότε συνδέεται.
09:16
And we studyμελέτη that in our chimpanzeesχιμπατζήδες by presentingπαρουσίαση them with an animatedκινούμενα headκεφάλι.
204
541000
3000
Το μελετήσαμε αυτό στους χιμπατζήδες μας, παρουσιάζοντάς τους ένα κινούμενο κεφάλι.
09:19
So that's what you see on the upper-leftεπάνω αριστερή,
205
544000
2000
Αυτό λοιπόν βλέπετε πάνω αριστερά,
09:21
an animatedκινούμενα headκεφάλι that yawnsχασμουρητά.
206
546000
2000
ένα κινούμενο κεφάλι που χασμουριέται.
09:23
And there's a chimpanzeeχιμπατζής watchingβλέποντας,
207
548000
2000
Και να ένας χιμπατζής που παρακολουθεί,
09:25
an actualπραγματικός realπραγματικός chimpanzeeχιμπατζής watchingβλέποντας a computerυπολογιστή screenοθόνη
208
550000
3000
ένας πραγματικός χιμπατζής που παρακολουθεί την οθόνη του υπολογιστή
09:28
on whichοι οποίες we playπαίζω these animationsκινούμενα σχέδια.
209
553000
3000
στην οποία παίζουμε αυτά τα κινούμενα σχέδια.
09:35
(LaughterΤο γέλιο)
210
560000
2000
(Γέλια)
09:37
So yawnχασμουρητό contagionμετάδοσης
211
562000
2000
Οπότε η μετάδοση του χασμουρητού
09:39
that you're probablyπιθανώς all familiarοικείος with --
212
564000
2000
που μάλλον γνωρίζετε όλοι σας -
09:41
and maybe you're going to startαρχή yawningχασμουρητό soonσύντομα now --
213
566000
3000
και ίσως και να αρχίσετε σύντομα να χασμουριέστε τώρα -
09:44
is something that we shareμερίδιο with other animalsτων ζώων.
214
569000
3000
είναι κάτι που μοιραζόμαστε με άλλα ζώα.
09:47
And that's relatedσχετίζεται με to that wholeολόκληρος bodyσώμα channelΚανάλι of synchronizationσυγχρονισμού
215
572000
3000
Αυτό συνδέεται με τον συγχρονισμό του καναλιού του σώματος
09:50
that underliesκρύβεται πίσω από empathyενσυναίσθηση
216
575000
2000
που υπογραμμίζει την ενσυναίσθηση
09:52
and that is universalΠαγκόσμιος in the mammalsθηλαστικά basicallyβασικα.
217
577000
3000
και που είναι βασικά οικουμενικό στα θηλαστικά.
09:55
Now we alsoεπίσης studyμελέτη more complexσυγκρότημα expressionsεκφράσεις. This is consolationπαρηγοριά.
218
580000
3000
Μελετήσαμε επίσης και πιο πολύπλοκες εκφράσεις. Εδώ βλέπουμε την παρηγοριά.
09:58
This is a maleαρσενικός chimpanzeeχιμπατζής who has lostχαμένος a fightπάλη and he's screamingσκούξιμο,
219
583000
3000
Εδώ βλέπουμε έναν αρσενικό χιμπατζή που έχει χάσει σ' έναν καυγά και φωνάζει,
10:01
and a juvenileνεανικός comesέρχεται over and putsθέτει an armμπράτσο around him
220
586000
2000
και ένας νεαρός χιμπατζής έρχεται και τον αγκαλιάζει
10:03
and calmsηρεμεί him down.
221
588000
2000
και τον ηρεμεί.
10:05
That's consolationπαρηγοριά. It's very similarπαρόμοιος to humanο άνθρωπος consolationπαρηγοριά.
222
590000
3000
Αυτή είναι η παρηγοριά. Και μοιάζει πολύ με την ανθρώπινη παρηγοριά.
10:08
And consolationπαρηγοριά behaviorη ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ,
223
593000
3000
Η συμπεριφορά της παρηγοριάς
10:11
it's empathyενσυναίσθηση drivenοδηγείται.
224
596000
2000
καθοδηγείται από την ενσυναίσθηση.
10:13
ActuallyΣτην πραγματικότητα the way to studyμελέτη empathyενσυναίσθηση in humanο άνθρωπος childrenπαιδιά
225
598000
3000
Στην πραγματικότητα, ο τρόπος για να μελετήσουμε την ενσυναίσθηση στα παιδιά
10:16
is to instructΚαθοδηγήστε a familyοικογένεια memberμέλος to actενεργω distressedαναξιοπαθούντα,
226
601000
2000
είναι να πούμε σε ένα μέλος της οικογένειας να προσποιηθεί τον στενοχωρημένο,
10:18
and then they see what youngνεαρός childrenπαιδιά do.
227
603000
2000
και μετά να δούμε πώς θα αντιδράσουν τα μικρά παιδιά.
10:20
And so it is relatedσχετίζεται με to empathyενσυναίσθηση,
228
605000
2000
Και αυτό συνδέεται με την ενσυναίσθηση,
10:22
and that's the kindείδος of expressionsεκφράσεις we look at.
229
607000
3000
και αυτές είναι οι εκφράσεις που βλέπουμε.
10:25
We alsoεπίσης recentlyπρόσφατα publishedδημοσίευσε an experimentπείραμα you mayενδέχεται have heardακούσει about.
230
610000
3000
Πρόσφατα δημοσιεύσαμε ένα πείραμα που μπορεί και να έχετε ακούσει.
10:28
It's on altruismαλτρουϊσμός and chimpanzeesχιμπατζήδες
231
613000
3000
Είναι για τον αλτρουισμό και τους χιμπατζήδες
10:31
where the questionερώτηση is, do chimpanzeesχιμπατζήδες careΦροντίδα
232
616000
2000
όπου η ερώτηση είναι, αν οι χιμπατζήδες ενδιαφέρονται
10:33
about the welfareευημερία of somebodyκάποιος elseαλλού?
233
618000
2000
για το καλό κάποιου άλλου.
10:35
And for decadesδεκαετίες it had been assumedθεωρείται ότι
234
620000
2000
Επί δεκαετίες υποθέταμε
10:37
that only humansτου ανθρώπου can do that,
235
622000
2000
ότι μόνο οι άνθρωποι μπορούν να το κάνουν αυτό,
10:39
that only humansτου ανθρώπου worryανησυχία about the welfareευημερία of somebodyκάποιος elseαλλού.
236
624000
3000
ότι μόνο οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για το καλό του άλλου.
10:42
Now we did a very simpleαπλός experimentπείραμα.
237
627000
2000
Οπότε, κάναμε ένα πολύ απλό πείραμα.
10:44
We do that on chimpanzeesχιμπατζήδες that liveζω in LawrencevilleLawrenceville,
238
629000
3000
Κάναμε το πείραμα σε χιμπατζήδες που ζουν στο Λόρενσβιλ,
10:47
in the fieldπεδίο stationσταθμός of YerkesΓιέρκς.
239
632000
2000
στον τομέα του Γιέρκς.
10:49
And so that's how they liveζω.
240
634000
2000
Έτσι ζουν λοιπόν
10:51
And we call them into a roomδωμάτιο and do experimentsπειράματα with them.
241
636000
3000
και τους φωνάζουμε μέσα σ' ένα δωμάτιο και κάνουμε πειράματα μ' αυτούς.
10:54
In this caseπερίπτωση, we put two chimpanzeesχιμπατζήδες side-by-sideδίπλα δίπλα.
242
639000
2000
Σε αυτή την περίπτωση, βάλαμε δίπλα-δίπλα δύο χιμπατζήδες
10:56
and one has a bucketκουβά fullγεμάτος of tokensκουπόνια, and the tokensκουπόνια have differentδιαφορετικός meaningsέννοιες.
243
641000
3000
και ο ένας έχει έναν κουβά γεμάτο μικροαντικείμενα, τα οποία έχουν διαφορετικές έννοιες.
10:59
One kindείδος of tokenΔιακριτικό feedsτροφές only the partnerεταίρος who choosesεπιλέγει,
244
644000
3000
Ένα είδος αντικειμένων ταΐζει μόνο τον συμμετέχοντα που διαλέγει,
11:02
the other one feedsτροφές bothκαι τα δυο of them.
245
647000
2000
το άλλο ταΐζει και τους δύο.
11:04
So this is a studyμελέτη we did with VickyΒίκυ HornerHorner.
246
649000
3000
Αυτή είναι μία μελέτη που κάναμε με τη Βίκυ Χόρνερ.
11:08
And here you have the two colorχρώμα tokensκουπόνια.
247
653000
2000
Εδώ βλέπετε τα δύο χρωματιστά αντικείμενα.
11:10
So they have a wholeολόκληρος bucketκουβά fullγεμάτος of them.
248
655000
2000
Έχουν έναν κουβά γεμάτο με τέτοια
11:12
And they have to pickδιαλέγω one of the two colorsχρωματιστά.
249
657000
3000
και πρέπει να διαλέξουν το ένα από τα δύο χρώματα.
11:15
You will see how that goesπηγαίνει.
250
660000
3000
Δείτε πώς εξελίσσεται.
11:18
So if this chimpχιμπατζής makesκάνει the selfishεγωιστικός choiceεπιλογή,
251
663000
3000
Αν αυτός ο χιμπατζής κάνει την εγωιστική επιλογή,
11:21
whichοι οποίες is the redτο κόκκινο tokenΔιακριτικό in this caseπερίπτωση,
252
666000
3000
η οποία είναι το κόκκινο αντικείμενο σε αυτή την περίπτωση,
11:24
he needsανάγκες to give it to us.
253
669000
2000
πρέπει να το δώσει σε εμάς
11:26
So we pickδιαλέγω it up, we put it on a tableτραπέζι where there's two foodτροφή rewardsανταμοιβές,
254
671000
3000
κι εμείς το παίρνουμε και το βάζουμε σε ένα τραπέζι όπου υπάρχουν δύο τροφές επιβράβευσης,
11:29
but in this caseπερίπτωση only the one on the right getsπαίρνει foodτροφή.
255
674000
3000
αλλά σε αυτήν την περίπτωση μόνο αυτός στα δεξιά παίρνει τροφή.
11:32
The one on the left walksβόλτες away because she knowsξέρει alreadyήδη.
256
677000
2000
Αυτή στα αριστερά φεύγει, καθότι γνωρίζει ήδη
11:34
that this is not a good testδοκιμή for her.
257
679000
3000
πως αυτό το τεστ δεν έχει καλή έκβαση για την ίδια.
11:37
Then the nextεπόμενος one is the pro-socialυπέρ κοινωνικής tokenΔιακριτικό.
258
682000
2000
Το επόμενο είναι το προκοινωνικό αντικείμενο.
11:39
So the one who makesκάνει the choicesεπιλογές -- that's the interestingενδιαφέρων partμέρος here --
259
684000
3000
Αυτός που κάνει τις επιλογές - και αυτό είναι το ενδιαφέρον -
11:42
for the one who makesκάνει the choicesεπιλογές,
260
687000
2000
γι' αυτόν που κάνει τις επιλογές,
11:44
it doesn't really matterύλη.
261
689000
2000
δεν έχει πραγματικά σημασία.
11:46
So she givesδίνει us now a pro-socialυπέρ κοινωνικής tokenΔιακριτικό and bothκαι τα δυο chimpsχιμπατζήδες get fedτάισα.
262
691000
3000
Οπότε μας δίνει τώρα ένα προκοινωνικό αντικείμενο και έτσι ταΐζονται και οι δύο χιμπατζήδες.
11:49
So the one who makesκάνει the choicesεπιλογές always getsπαίρνει a rewardανταμοιβή.
263
694000
3000
Αυτός που κάνει τις επιλογές επιβραβεύεται πάντα.
11:52
So it doesn't matterύλη whatsoeverαπολύτως.
264
697000
2000
Δεν έχει σημασία λοιπόν
11:54
And she should actuallyπράγματι be choosingεπιλογή blindlyστα τυφλά.
265
699000
2000
και θα έπρεπε στην πραγματικότητα να διαλέγει στα τυφλά.
11:56
But what we find
266
701000
2000
Αλλά αυτό που ανακαλύψαμε
11:58
is that they preferπροτιμώ the pro-socialυπέρ κοινωνικής tokenΔιακριτικό.
267
703000
2000
είναι πως προτιμούν το προκοινωνικό αντικείμενο.
12:00
So this is the 50 percentτοις εκατό lineγραμμή that's the randomτυχαίος expectationπροσδοκία.
268
705000
3000
Εδώ βλέπετε την γραμμή του 50%, δηλαδή την τυχαία επιλογή, κατά μέσο όρο.
12:03
And especiallyειδικά if the partnerεταίρος drawsκληρώσεις attentionπροσοχή to itselfεαυτό, they chooseεπιλέγω more.
269
708000
3000
Και ιδιαίτερα αν ο παρτενέρ του, του τραβάει την προσοχή, διαλέγει πιο συχνά το προκοινωνικό αντικείμενο.
12:06
And if the partnerεταίρος putsθέτει pressureπίεση on them --
270
711000
3000
Αν ο παρτενέρ τον πιέσει -
12:09
so if the partnerεταίρος startsξεκινά spittingφτύσιμο waterνερό and intimidatingεκφοβισμό them --
271
714000
3000
αν δηλαδή ο παρτενέρ αρχίσει να φτύνει νερό και να τον φοβίζει -
12:12
then the choicesεπιλογές go down.
272
717000
3000
αυτές οι επιλογές μειώνονται.
12:15
It's as if they're sayingρητό,
273
720000
2000
Είναι σαν να λένε,
12:17
"If you're not behavingσυμπεριφέρεται, I'm not going to be pro-socialυπέρ κοινωνικής todayσήμερα."
274
722000
2000
«αν δεν συμπεριφερθείς καλά, δεν θα είμαι προκοινωνικός σήμερα».
12:19
And this is what happensσυμβαίνει withoutχωρίς a partnerεταίρος,
275
724000
2000
Αυτό συμβαίνει χωρίς παρτενέρ,
12:21
when there's no partnerεταίρος sittingσυνεδρίαση there.
276
726000
2000
όταν δεν υπάρχει κάποιος παρτενέρ εκεί.
12:23
And so we foundβρέθηκαν that the chimpanzeesχιμπατζήδες do careΦροντίδα
277
728000
2000
Ανακαλύψαμε λοιπόν ότι οι χιμπατζήδες ενδιαφέρονται
12:25
about the well-beingευεξία of somebodyκάποιος elseαλλού --
278
730000
2000
για το καλό κάποιου άλλου -
12:27
especiallyειδικά, these are other membersμελών of theirδικα τους ownτα δικά groupομάδα.
279
732000
3000
ιδιαίτερα αν πρόκειται για μέλη της δικής τους ομάδας.
12:30
So the finalτελικός experimentπείραμα that I want to mentionαναφέρω to you
280
735000
3000
Το τελευταίο πείραμα που θέλω να σας αναφέρω
12:33
is our fairnessδικαιοσύνη studyμελέτη.
281
738000
2000
είναι η μελέτη μας για τη δικαιοσύνη.
12:35
And so this becameέγινε a very famousπερίφημος studyμελέτη.
282
740000
3000
Αυτή είναι μια πολύ διάσημη μελέτη.
12:38
And there's now manyΠολλά more,
283
743000
2000
Τώρα υπάρχουν πολλές περισσότερες,
12:40
because after we did this about 10 yearsχρόνια agoπριν,
284
745000
2000
γιατί μετά που την κάναμε εμείς, 10 χρόνια πριν,
12:42
it becameέγινε very well knownγνωστός.
285
747000
2000
έγινε πολύ γνωστή.
12:44
And we did that originallyαρχικά with capuchinείδος πιθήκου monkeysπιθήκους.
286
749000
2000
Την κάναμε αρχικά με καπουτσίνους.
12:46
And I'm going to showπροβολή you the first experimentπείραμα that we did.
287
751000
3000
Θα σας δείξω το πρώτο πείραμα που κάναμε.
12:49
It has now been doneΈγινε with dogsΣκύλοι and with birdsπουλιά
288
754000
3000
Τώρα έχει γίνει και με σκύλους και με πτηνά
12:52
and with chimpanzeesχιμπατζήδες.
289
757000
2000
και με χιμπατζήδες.
12:54
But with SarahΣάρα BrosnanBrosnan we startedξεκίνησε out with capuchinείδος πιθήκου monkeysπιθήκους.
290
759000
4000
Αλλά με τη Σάρα Μπρόσναν ξεκινήσαμε με καπουτσίνους.
12:58
So what we did
291
763000
2000
Αυτό που κάναμε
13:00
is we put two capuchinείδος πιθήκου monkeysπιθήκους side-by-sideδίπλα δίπλα.
292
765000
2000
είναι να βάλουμε δύο καπουτσίνους δίπλα-δίπλα.
13:02
Again, these animalsτων ζώων, they liveζω in a groupομάδα, they know eachκαθε other.
293
767000
2000
Και πάλι, αυτά τα ζώα, ζουν σε ομάδα, γνωρίζονται μεταξύ τους.
13:04
We take them out of the groupομάδα, put them in a testδοκιμή chamberθάλαμος - Δωμάτιο.
294
769000
3000
Τους πήραμε από την ομάδα, και τους βάλαμε σε ένα δωμάτιο πειραμάτων.
13:07
And there's a very simpleαπλός taskέργο
295
772000
2000
Έχουν να κάνουν
13:09
that they need to do.
296
774000
2000
μια πολύ απλή δουλειά.
13:11
And if you give bothκαι τα δυο of them cucumberαγγούρι for the taskέργο,
297
776000
3000
Αν δώσεις και στο δύο αγγούρι για τη δουλειά,
13:14
the two monkeysπιθήκους side-by-sideδίπλα δίπλα,
298
779000
2000
οι δύο πίθηκοι που είναι δίπλα-δίπλα
13:16
they're perfectlyτέλεια willingπρόθυμος to do this 25 timesφορές in a rowσειρά.
299
781000
2000
είναι απόλυτα πρόθυμοι να κάνουν τη δουλειά 25 συνεχόμενες φορές.
13:18
So cucumberαγγούρι, even thoughαν και it's only really waterνερό in my opinionγνώμη,
300
783000
4000
Αγγούρι λοιπόν, αν και κατά τη γνώμη μου είναι σκέτο νερό,
13:22
but cucumberαγγούρι is perfectlyτέλεια fine for them.
301
787000
3000
αλλά το αγγούρι είναι τέλειο για αυτούς.
13:25
Now if you give the partnerεταίρος grapesσταφύλια --
302
790000
3000
Τώρα αν δώσουμε στον ένα σταφύλια -
13:28
the foodτροφή preferencesπροτιμήσεις of my capuchinείδος πιθήκου monkeysπιθήκους
303
793000
2000
οι τροφικές προτιμήσεις των καπουτσίνων μου
13:30
correspondαντιστοιχούν exactlyακριβώς with the pricesτιμές in the supermarketσουπερμάρκετ --
304
795000
3000
αντιστοιχούν ακριβώς με τις τιμές στα σούπερ μάρκετ -
13:33
and so if you give them grapesσταφύλια -- it's a farμακριά better foodτροφή --
305
798000
3000
οπότε, αν δώσουμε σταφύλια - που είναι πολύ καλύτερη τροφή -
13:36
then you createδημιουργώ inequityανισότητα betweenμεταξύ them.
306
801000
3000
τότε δημιουργούμε ανισότητα μεταξύ τους.
13:39
So that's the experimentπείραμα we did.
307
804000
2000
Αυτό είναι το πείραμα που κάναμε.
13:41
RecentlyΠρόσφατα we videotapedβιντεοσκοπείται it with newνέος monkeysπιθήκους who'dποιος θα είχε never doneΈγινε the taskέργο,
308
806000
3000
Πρόσφατα το βιντεοσκοπήσαμε με καινούργιους πιθήκους, που δεν είχαν ξανακάνει την εργασία,
13:44
thinkingσκέψη that maybe they would have a strongerισχυρότερη reactionαντίδραση,
309
809000
2000
σκεπτόμενοι ότι μπορεί να είχαν μια πιο έντονη αντίδραση,
13:46
and that turnedγύρισε out to be right.
310
811000
2000
κι αυτό αποδείχτηκε σωστό.
13:48
The one on the left is the monkeyΠίθηκος who getsπαίρνει cucumberαγγούρι.
311
813000
2000
Αυτός στ' αριστερά είναι ο πίθηκος που παίρνει το αγγούρι.
13:50
The one on the right is the one who getsπαίρνει grapesσταφύλια.
312
815000
3000
Αυτός στα δεξιά παίρνει τα σταφύλια.
13:53
The one who getsπαίρνει cucumberαγγούρι,
313
818000
2000
Αυτός που παίρνει το αγγούρι,
13:55
noteΣημείωση that the first pieceκομμάτι of cucumberαγγούρι is perfectlyτέλεια fine.
314
820000
2000
δείτε πώς το πρώτο κομμάτι αγγούρι του είναι μια χαρά.
13:57
The first pieceκομμάτι she eatsτρώει.
315
822000
3000
Το πρώτο κομμάτι που τρώει.
14:00
Then she seesβλέπει the other one gettingνα πάρει grapeσταφύλι, and you will see what happensσυμβαίνει.
316
825000
3000
Μετά βλέπει ότι ο άλλος παίρνει σταφύλια, και δείτε τι συμβαίνει.
14:03
So she givesδίνει a rockβράχος to us. That's the taskέργο.
317
828000
3000
Μας δίνει μία πέτρα. Αυτή είναι η εργασία.
14:06
And we give her a pieceκομμάτι of cucumberαγγούρι and she eatsτρώει it.
318
831000
3000
Και της δίνουμε ένα κομμάτι αγγούρι και το τρώει.
14:09
The other one needsανάγκες to give a rockβράχος to us.
319
834000
3000
Η άλλη πρέπει να μας δώσει μία πέτρα.
14:12
And that's what she does.
320
837000
3000
Και το κάνει.
14:15
And she getsπαίρνει a grapeσταφύλι and she eatsτρώει it.
321
840000
3000
Και παίρνει σταφύλι και το τρώει.
14:18
The other one seesβλέπει that.
322
843000
2000
Η άλλη το βλέπει αυτό.
14:20
She givesδίνει a rockβράχος to us now,
323
845000
2000
Μας δίνει τώρα μία πέτρα,
14:22
getsπαίρνει, again, cucumberαγγούρι.
324
847000
3000
και ξαναπαίρνει ένα κομμάτι αγγούρι.
14:27
(LaughterΤο γέλιο)
325
852000
15000
(Γέλια)
14:42
She testsδοκιμές a rockβράχος now againstκατά the wallτείχος.
326
867000
3000
Τώρα χτυπάει την πέτρα στον τοίχο.
14:45
She needsανάγκες to give it to us.
327
870000
2000
Πρέπει να μας την δώσει.
14:47
And she getsπαίρνει cucumberαγγούρι again.
328
872000
3000
Και ξαναπαίρνει ένα κομμάτι αγγούρι.
14:52
(LaughterΤο γέλιο)
329
877000
4000
(Γέλια)
14:58
So this is basicallyβασικα the WallΤοίχου StreetΟδός protestδιαμαρτυρία that you see here.
330
883000
4000
Αυτή είναι η διαμαρτυρία της Γουόλ Στριτ αυτό που βλέπετε εδώ.
15:02
(LaughterΤο γέλιο)
331
887000
3000
(Γέλια)
15:05
(ApplauseΧειροκροτήματα)
332
890000
3000
(Χειροκρότημα)
15:08
Let me tell you --
333
893000
2000
Αφήστε με να σας πω -
15:10
I still have two minutesλεπτά left, let me tell you a funnyαστείος storyιστορία about this.
334
895000
2000
Έχω ακόμα δύο λεπτά, οπότε θα σας πω μία σχετική αστεία ιστορία.
15:12
This studyμελέτη becameέγινε very famousπερίφημος
335
897000
2000
Αυτή η μελέτη έγινε πολύ γνωστή
15:14
and we got a lot of commentsσχόλια,
336
899000
2000
και είχαμε πολλά σχόλια,
15:16
especiallyειδικά anthropologistsανθρωπολόγοι, economistsοικονομολόγους,
337
901000
2000
κυρίως από ανθρωπολόγους, οικονομολόγους,
15:18
philosophersφιλόσοφοι.
338
903000
2000
φιλόσοφους.
15:20
They didn't like this at all.
339
905000
2000
Δεν τους άρεσε καθόλου
15:22
Because they had decidedαποφασισμένος in theirδικα τους mindsμυαλά, I believe,
340
907000
3000
διότι είχαν αποφασίσει στο μυαλό τους, πιστεύω,
15:25
that fairnessδικαιοσύνη is a very complexσυγκρότημα issueθέμα
341
910000
2000
πως η δικαιοσύνη είναι ένα πολύ περίπλοκο θέμα
15:27
and that animalsτων ζώων cannotδεν μπορώ have it.
342
912000
2000
και τα ζώα δεν μπορούν να την έχουν.
15:29
And so one philosopherφιλόσοφος even wroteέγραψε us
343
914000
2000
Μάλιστα ένας φιλόσοφος μας έγραψε
15:31
that it was impossibleαδύνατο that monkeysπιθήκους had a senseέννοια of fairnessδικαιοσύνη
344
916000
3000
πως είναι αδύνατο οι πίθηκοι να έχουν την αίσθηση της δικαιοσύνης
15:34
because fairnessδικαιοσύνη was inventedεφευρέθηκε duringστη διάρκεια the FrenchΓαλλικά RevolutionΕπανάσταση.
345
919000
3000
γιατί η δικαιοσύνη εφευρέθηκε κατά τη Γαλλική Επανάσταση.
15:37
(LaughterΤο γέλιο)
346
922000
2000
(Γέλια)
15:39
Now anotherαλλο one wroteέγραψε a wholeολόκληρος chapterκεφάλαιο
347
924000
3000
Ένας άλλος έγραψε ένα ολόκληρο κεφάλαιο
15:42
sayingρητό that he would believe it had something to do with fairnessδικαιοσύνη
348
927000
4000
λέγοντας πως θα το πίστευε πως έχει να κάνει με τη δικαιοσύνη
15:46
if the one who got grapesσταφύλια would refuseαρνούνται the grapesσταφύλια.
349
931000
2000
αν ο πίθηκος που πήρε τα σταφύλια είχε αρνηθεί να τα πάρει.
15:48
Now the funnyαστείος thing is that SarahΣάρα BrosnanBrosnan,
350
933000
2000
Το αστείο είναι πως η Σάρα Μπρόσναν,
15:50
who'sποιος είναι been doing this with chimpanzeesχιμπατζήδες,
351
935000
2000
που έκανε το πείραμα με τους χιμπατζήδες,
15:52
had a coupleζευγάρι of combinationsκομπινεζόν of chimpanzeesχιμπατζήδες
352
937000
2000
είχε κάποιους συνδυασμούς χιμπατζήδων
15:54
where, indeedπράγματι, the one who would get the grapeσταφύλι would refuseαρνούνται the grapeσταφύλι
353
939000
3000
όπου, πραγματικά, αυτός που παίρνει το σταφύλι τελικά το αρνείται
15:57
untilμέχρις ότου the other guy alsoεπίσης got a grapeσταφύλι.
354
942000
2000
μέχρι να πάρει και ο παρτενέρ του σταφύλι.
15:59
So we're gettingνα πάρει very closeΚοντά to the humanο άνθρωπος senseέννοια of fairnessδικαιοσύνη.
355
944000
3000
Οπότε είμαστε πολύ κοντά στην ανθρώπινη αίσθηση της δικαιοσύνης.
16:02
And I think philosophersφιλόσοφοι need to rethinkξανασκέφτομαι theirδικα τους philosophyφιλοσοφία for awhileλίγο.
356
947000
4000
Πιστεύω πως οι φιλόσοφοι πρέπει να ξανασκεφτούν λιγάκι τη φιλοσοφία τους.
16:06
So let me summarizeσυνοψίζω.
357
951000
2000
Επιτρέψτε μου να συνοψίσω.
16:08
I believe there's an evolvedεξελίχθηκε moralityηθική.
358
953000
2000
Πιστεύω ότι υπάρχει μία εξελιγμένη ηθική.
16:10
I think moralityηθική is much more than what I've been talkingομιλία about,
359
955000
2000
Πιστεύω πως η ηθική είναι πολλά περισσότερα από αυτό που πίστευα,
16:12
but it would be impossibleαδύνατο withoutχωρίς these ingredientsσυστατικά
360
957000
3000
αλλά θα ήταν αδύνατη χωρίς αυτά τα χαρακτηριστικά
16:15
that we find in other primatesπρωτεύοντα,
361
960000
2000
που βρίσκουμε σε άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά,
16:17
whichοι οποίες are empathyενσυναίσθηση and consolationπαρηγοριά,
362
962000
2000
όπως είναι η ενσυναίσθηση και η παρηγοριά,
16:19
pro-socialυπέρ κοινωνικής tendenciesτάσεις and reciprocityαμοιβαιότητα and a senseέννοια of fairnessδικαιοσύνη.
363
964000
3000
οι προκοινωνικές τάσεις, η αμοιβαιότητα και η αίσθηση δικαιοσύνης.
16:22
And so we work on these particularιδιαιτερος issuesθέματα
364
967000
3000
Κι έτσι δουλεύουμε πάνω στα συγκεκριμένα θέματα
16:25
to see if we can createδημιουργώ a moralityηθική from the bottomκάτω μέρος up, so to speakμιλώ,
365
970000
3000
για να δούμε αν μπορούμε να δημιουργήσουμε μία ηθική από κάτω προς τα πάνω, κατά κάποιον τρόπο,
16:28
withoutχωρίς necessarilyαναγκαίως God and religionθρησκεία involvedεμπλεγμένος,
366
973000
2000
χωρίς να εμπλέκουμε αναγκαστικά τον Θεό και τη θρησκεία,
16:30
and to see how we can get to an evolvedεξελίχθηκε moralityηθική.
367
975000
3000
και να δούμε πώς μπορούμε να φτάσουμε σε μία εξελιγμένη ηθική.
16:33
And I thank you for your attentionπροσοχή.
368
978000
3000
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
16:36
(ApplauseΧειροκροτήματα)
369
981000
9000
(Χειροκρότημα)
Translated by Antonia Sarri
Reviewed by Dimitra Papageorgiou

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Frans de Waal - Primatologist
Frans de Waal studies primate social behavior -- how they fight and reconcile, share and cooperate.

Why you should listen

Dutch/American biologist and ethologist Frans de Waal draws parallels between primate and human behavior, from peacemaking and morality to culture. Looking at human society through the lens of animal behavior, de Waal's first book, Chimpanzee Politics (1982), compares the schmoozing and scheming of chimpanzees involved in power struggles with that of human politicians. Named one of the 100 Most Influential People Today by Time Magazine, de Waal has written hundreds of peer-reviewed scientific articles, and his popular books have been translated in over 20 languages. He is a professor in Emory University's psychology department and Director of the Living Links Center at the Yerkes National Primate Research Center, in Atlanta. His next book is on animal and human emotions, entitled Mama's Last Hug (Norton, 2019).

More profile about the speaker
Frans de Waal | Speaker | TED.com