TEDWomen 2017
Dixon Chibanda: Why I train grandmothers to treat depression
Dixon Chibanda: Tại sao tôi dạy những người bà cách điều trị trầm cảm
Filmed:
Readability: 4
2,597,684 views
Dixon Chibanda là một trong số 12 bác sĩ tâm thần ở Zimbabwe - với dân số hơn 16 triệu người. Nhận thấy rằng đất nước của ông sẽ không bao giờ có thể quy mô hóa các phương pháp trị liệu truyền thống cho những người có vấn đề về sức khoẻ tâm thần, Chibanda đã giúp phát triển một giải pháp tuyệt vời được cung cấp bởi nguồn tài nguyên vô hạn: những người bà. Trong bài nói chuyện đặc biệt, đầy cảm hứng này, hãy tìm hiểu thêm về chương trình Băng ghế Tình bạn, luyện tập những người bà ngoại trong liệu pháp nói chuyện dựa trên bằng chứng và mang lại sự chăm sóc, hy vọng cho những người có nhu cầu.
Dixon Chibanda - Psychiatrist
Dixon Chibanda is passionate about the human brain, how it influences our behavior and what we can do to make everybody happy. Full bio
Dixon Chibanda is passionate about the human brain, how it influences our behavior and what we can do to make everybody happy. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
On a warm August morning in Harare,
0
813
2766
Vào một buổi sáng tháng 8 ấm áp ở Harare,
00:16
Farai,
1
4336
1164
Farai,
00:18
a 24-year-old mother of two,
2
6550
2570
một bà mẹ hai con 24 tuổi,
00:21
walks towards a park bench.
3
9144
2720
đi về phía một băng ghế trong công viên.
00:24
She looks miserable and dejected.
4
12765
3314
Cô ấy trông đau khổ và chán nản.
00:28
Now, on the park bench
sits an 82-year-old woman,
sits an 82-year-old woman,
5
16581
5323
Trên băng ghế có
một bà cụ 82 tuổi đang ngồi,
một bà cụ 82 tuổi đang ngồi,
00:33
better known to the community
as Grandmother Jack.
as Grandmother Jack.
6
21928
3550
mà cộng đồng biết đến là
Bà Jack.
Bà Jack.
00:39
Farai hands Grandmother Jack
an envelope from the clinic nurse.
an envelope from the clinic nurse.
7
27392
6520
Farai đưa Bà Jack
một bì thư từ y tá của phòng khám.
một bì thư từ y tá của phòng khám.
00:47
Grandmother Jack invites Farai to sit down
8
35373
3012
Bà Jack mời Farai ngồi xuống
00:50
as she opens the envelope and reads.
9
38409
3384
trong khi bà ấy mở bì thư và đọc.
00:53
There's silence for three minutes
or so as she reads.
or so as she reads.
10
41817
3847
Khoảng 3 phút im lặng
khi bà ấy đọc.
khi bà ấy đọc.
00:58
And after a long pause,
Grandmother Jack takes a deep breath,
Grandmother Jack takes a deep breath,
11
46899
4066
Sau một đoạn nghỉ dài,
Bà Jack lấy một hơi thật sâu,
Bà Jack lấy một hơi thật sâu,
01:02
looks at Farai and says,
12
50989
2513
nhìn Farai và nói,
01:06
"I'm here for you.
13
54640
1286
"Có tôi ở đây với cô.
01:10
Would you like to share
your story with me?"
your story with me?"
14
58463
2152
Cô có muốn chia sẻ chuyện
của mình không?"
của mình không?"
01:13
Farai begins,
15
61530
1838
Farai bắt đầu,
01:15
her eyes swelling with tears.
16
63392
2506
đôi mắt cô sưng lên vì nước mắt.
01:19
She says, "Grandmother Jack,
17
67383
2060
Cô nói, "Bà Jack à,
01:22
I'm HIV-positive.
18
70092
1664
Tôi dương tính với HIV.
01:24
I've been living with HIV
for the past four years.
for the past four years.
19
72721
2866
Tôi đã sống chung với HIV
suốt 4 năm qua.
suốt 4 năm qua.
01:28
My husband left me a year ago.
20
76019
2189
Chồng tôi bỏ đi 1 năm trước.
01:30
I have two kids
21
78645
1298
Tôi có hai đứa con
01:32
under the age of five.
22
80683
1330
chưa đến 5 tuổi.
01:34
I'm unemployed.
23
82343
1195
Tôi thất nghiệp.
01:35
I can hardly take care of my children."
24
83981
3562
Tôi khó mà chăm con được."
01:40
Tears are now flowing down her face.
25
88211
2503
Nước mắt lăn dài trên mặt cô.
01:43
And in response,
Grandmother Jack moves closer,
Grandmother Jack moves closer,
26
91252
3481
Để trả lời,
Bà Jack xích gần lại,
Bà Jack xích gần lại,
01:47
puts her hand on Farai,
27
95375
1954
đặt tay mình lên Farai,
01:49
and says, "Farai, it's OK to cry.
28
97353
3185
và nói rằng, "Farai, cô cứ khóc đi.
01:53
You've been through a lot.
29
101800
1457
Cô đã trải qua rất nhiều chuyện.
01:56
Would you like to share more with me?"
30
104453
1948
Cô có muốn chia sẻ gì thêm không?"
01:59
And Farai continues.
31
107060
1687
Và Farai tiếp tục.
02:02
"In the last three weeks,
32
110140
1701
"Trong vòng 3 tuần qua,
02:04
I have had recurrent thoughts
of killing myself,
of killing myself,
33
112666
3747
tôi thường xuyên có ý định tự tử,
02:09
taking my two children with me.
34
117603
2005
và đưa hai đứa con theo tôi.
02:12
I can't take it anymore.
35
120717
1626
Tôi không chịu nổi nữa.
02:15
The clinic nurse sent me to see you."
36
123154
4068
Y tá phòng khám nói tôi đến gặp bà."
02:20
There's an exchange between the two,
which lasts about 30 minutes.
which lasts about 30 minutes.
37
128304
4224
Hai người trao đổi,
chừng 30 phút.
chừng 30 phút.
02:25
And finally, Grandmother Jack says,
38
133128
2557
Và cuối cùng, Bà Jack nói,
02:28
"Farai,
39
136569
1158
"Farai,
02:30
it seems to me that you have
all the symptoms of kufungisisa."
all the symptoms of kufungisisa."
40
138533
5495
tôi thấy cô có tất cả triệu chứng
của kufungisisa."
của kufungisisa."
02:37
The word "kufungisisa"
opens up a floodgate of tears.
opens up a floodgate of tears.
41
145778
4766
Từ "kufungisisa" mở ra một
dòng suối nước mắt.
dòng suối nước mắt.
02:44
So, kufungisisa is the local
equivalent of depression
equivalent of depression
42
152497
4256
Kufungisisa là từ địa phương
của trầm cảm
của trầm cảm
02:48
in my country.
43
156777
1150
ở đất nước tôi.
02:50
It literally means
44
158776
1587
Nghĩa đen là
02:52
"thinking too much."
45
160837
1742
"suy nghĩ quá nhiều."
02:56
The World Health Organization estimates
46
164035
3409
Tổ chức Y tế Thế giới WHO ước đoán
02:59
that more than 300 million people
globally, today, suffer from depression,
globally, today, suffer from depression,
47
167468
6109
hơn 300 triệu người trên toàn cầu
ngày nay đang mắc trầm cảm,
ngày nay đang mắc trầm cảm,
03:05
or what in my country
we call kufungisisa.
we call kufungisisa.
48
173601
2872
hay còn gọi là Kufungisisa
ở đất nước tôi.
ở đất nước tôi.
03:08
And the World Health
Organization also tells us
Organization also tells us
49
176966
3046
Và WHO cũng nói với ta rằng
03:12
that every 40 seconds,
50
180036
3117
cứ mỗi 40 giây,
03:15
someone somewhere in the world
commits suicide
commits suicide
51
183177
4050
có một người ở đâu đó trên thế giới tự tử
03:19
because they are unhappy,
52
187251
1271
vì họ không hạnh phúc,
03:21
largely due to depression or kufungisisa.
53
189055
3557
phần nhiều do trầm cảm hay kifungisisa.
03:24
And most of these deaths are occurring
in low- and middle-income countries.
in low- and middle-income countries.
54
192636
3580
Đa số những cái chết ấy xảy ra ở
các nước có thu nhập kém hoặc trung bình.
các nước có thu nhập kém hoặc trung bình.
03:29
In fact,
55
197395
1226
Trong thực tế,
03:30
the World Health Organization
goes as far as to say
goes as far as to say
56
198645
2903
WHO còn nói rằng
03:34
that when you look at the age group
between 15 to 29,
between 15 to 29,
57
202425
3908
khi nhìn vào nhóm tuổi 15 đến 29,
03:38
a leading cause of death
now is actually suicide.
now is actually suicide.
58
206357
4448
nguyên nhân hàng đầu gây tử vong
hiện nay là tự sát.
hiện nay là tự sát.
03:43
But there are wider events
that lead to depression
that lead to depression
59
211849
3656
Nhưng có nhiều hơn những sự kiện
dẫn đến trầm cảm
dẫn đến trầm cảm
03:47
and in some cases, suicide,
60
215529
1795
và trong vài trường hợp là tự sát,
03:49
such as abuse,
61
217348
1286
như là lạm dụng,
03:51
conflict, violence,
62
219151
2043
xung đột, bạo lực,
03:53
isolation, loneliness --
63
221865
2343
cô lập,
cô đơn --
cô đơn --
03:56
the list is endless.
64
224232
1351
danh sách dài vô tận.
03:59
But one thing that we do know
65
227594
2316
Nhưng có một điều mà ta biết
04:01
is that depression can be treated
and suicides averted.
and suicides averted.
66
229934
3949
là trầm cảm có thể điều trị được
và tự sát có thể bị ngăn chặn.
và tự sát có thể bị ngăn chặn.
04:06
But the problem is
67
234401
1156
Nhưng vấn đề là
04:07
we just don't have enough psychiatrists
or psychologists in the world
or psychologists in the world
68
235581
3450
chúng ta không có đủ bác sĩ tâm thần
hay nhà tâm lý học trên thế giới
hay nhà tâm lý học trên thế giới
04:11
to do the job.
69
239055
1358
để làm việc đó.
04:12
In most low- and middle-income
countries, for instance,
countries, for instance,
70
240437
3024
Ví dụ, tại hầu hết những nước có
thu nhập thấp và trung bình,
thu nhập thấp và trung bình,
04:15
the ratio of psychiatrists
to the population
to the population
71
243485
2780
tỉ lệ bác sĩ tâm thần trên tổng số dân
04:18
is something like one for every
one and a half million people,
one and a half million people,
72
246289
4160
là khoảng 1 trên 1,5 triệu người,
04:22
which literally means
that 90 percent of the people
that 90 percent of the people
73
250473
3577
nghĩa là 90 phần trăm những người
04:26
needing mental health services
74
254074
2020
cần hỗ trợ sức khỏe tâm thần
04:28
will not get it.
75
256118
1488
sẽ không có được nó.
04:30
In my country,
76
258039
1190
Ở nước tôi,
04:31
there are 12 psychiatrists,
77
259918
2629
có 12 bác sĩ tâm thần,
04:34
and I'm one of them,
78
262571
1244
và tôi là một trong số đó,
04:36
for a population
of approximately 14 million.
of approximately 14 million.
79
264414
3914
cho dân số xấp xỉ 14 triệu người.
04:40
Now, let me just put that into context.
80
268352
1990
Giờ, để tôi đặt nó vào hoàn cảnh cụ thế.
04:43
One evening while I was at home,
81
271107
2652
Một buổi tối tôi đang ở nhà,
04:46
I get a call from the ER,
82
274319
2648
thì nhận được cuộc gọi từ ER,
04:48
or the emergency room,
83
276991
1523
tức là phòng cấp cứu,
04:51
from a city which is some
200 kilometers away
200 kilometers away
84
279308
3019
từ một thành phố cách 200 km
04:54
from where I live.
85
282908
1265
từ chỗ tôi sống.
04:56
And the ER doctor says,
86
284197
1648
Bác sĩ cấp cứu nói rằng,
04:57
"One of your patients,
87
285869
1189
"Một bệnh nhân của anh,
04:59
someone you treated four months ago,
88
287082
1874
người anh chữa trị 4 tháng trước,
05:01
has just taken an overdose,
89
289440
1732
vừa uống thuốc quá liều,
05:03
and they are in the ER department.
90
291196
2049
và họ đang ở phòng cấp cứu.
05:05
Hemodynamically, they seem to be OK,
91
293673
2136
Về lưu thông máu, họ có vẻ ổn,
05:07
but they will need
neuropsychiatric evaluation."
neuropsychiatric evaluation."
92
295833
3762
nhưng họ cần đánh giá thần kinh."
05:11
Now, I obviously can't get into my car
in the middle of the night
in the middle of the night
93
299619
3325
Rõ ràng là tôi không thể nhảy lên xe
giữa đêm
giữa đêm
05:14
and drive 200 kilometers.
94
302968
1721
và lái 200 km được.
05:16
So as best as we could,
95
304713
2246
Thế là bằng cách tốt nhất có thể,
05:18
over the phone with the ER doctor,
96
306983
2412
qua điện thoại với bác sĩ cấp cứu,
05:21
we come up with an assessment.
97
309419
2262
chúng tôi thực hiện đánh giá.
05:24
We ensure that suicidal
observations are in place.
observations are in place.
98
312148
4514
Chúng tôi đảm bảo đưa ra
các quan sát về tự tử.
các quan sát về tự tử.
05:29
We ensure that we start reviewing
the antidepressants
the antidepressants
99
317162
3248
Chúng tôi đảm bảo xem xét lại
thuốc chống trầm cảm
thuốc chống trầm cảm
05:32
that this patient has been taking,
100
320434
2264
mà bệnh nhân này đã sử dụng,
05:34
and we finally conclude
101
322722
1812
và cuối cùng kết luận rằng
05:37
that as soon as Erica --
that was her name, 26-year-old --
that was her name, 26-year-old --
102
325360
3397
chừng nào Erica
- đó là tên cô ấy, 26 tuổi -
- đó là tên cô ấy, 26 tuổi -
05:40
as soon as Erica is ready
to be released from the ER,
to be released from the ER,
103
328781
3913
chừng nào Erica sẵn sàng
ra khỏi phòng cấp cứu,
ra khỏi phòng cấp cứu,
05:44
she should come
directly to me with her mother,
directly to me with her mother,
104
332718
2610
cô ấy nên đến ngay
chỗ tôi cùng mẹ cô ấy,
chỗ tôi cùng mẹ cô ấy,
05:47
and I will evaluate
105
335352
1951
và tôi sẽ đánh giá
05:49
and establish what can be done.
106
337327
1791
và làm những gì có thể thực hiện.
05:51
And we assumed that that would
take about a week.
take about a week.
107
339142
2742
Và chúng tôi cho rằng
điều đó sẽ mất khoảng một tuần.
điều đó sẽ mất khoảng một tuần.
05:54
A week passes.
108
342994
1410
Một tuần trôi qua.
05:56
Three weeks pass.
109
344428
1150
Ba tuần trôi qua.
05:57
No Erica.
110
345884
1199
Không thấy Erica.
05:59
And one day I get a call
from Erica's mother,
from Erica's mother,
111
347558
2363
Và một ngày tôi nhận được điện thoại
từ mẹ Erica,
từ mẹ Erica,
06:02
and she says,
112
350488
1216
và bà ấy nói rằng,
06:04
"Erica committed suicide three days ago.
113
352853
2466
"Erica đã tự tử 3 ngày trước.
06:07
She hanged herself from the mango tree
114
355894
3866
Cô ấy treo cổ lên cây xoài
06:12
in the family garden."
115
360645
1458
trong vườn nhà."
06:16
Now, almost like a knee-jerk reaction,
116
364417
2697
Gần như một phản xạ tự nhiên,
06:19
I couldn't help but ask,
117
367614
2273
tôi không thể không hỏi,
06:21
"But why didn't you come
to Harare, where I live?
to Harare, where I live?
118
369911
3108
"Nhưng tại sao hai người không đến Harare,
nơi tôi sống?
nơi tôi sống?
06:25
We had agreed that as soon
as you're released from the ER,
as you're released from the ER,
119
373043
3169
Chúng tôi đã đồng ý rằng chừng nào
cô ấy ra khỏi phòng cấp cứu.
cô ấy ra khỏi phòng cấp cứu.
06:28
you will come to me."
120
376236
1269
thì sẽ đến chỗ tôi mà."
06:30
Her response was brief.
121
378290
2198
Câu trả lời của bà ấy rất ngắn gọn.
06:34
"We didn't have the 15 dollars bus fare
122
382056
3572
"Chúng tôi không có đủ 15$ đi bus
06:37
to come to Harare."
123
385652
1266
để đến Harare."
06:40
Now, suicide is not an unusual event
124
388412
3792
Ngày nay, tự tử không còn là
điều bất thường
điều bất thường
06:44
in the world of mental health.
125
392228
1917
trong giới sức khỏe tâm thần.
06:47
But there was something
about Erica's death
about Erica's death
126
395101
2623
Nhưng có gì đó về cái chết của Erica
06:49
that struck me at the core
of my very being.
of my very being.
127
397748
3146
xuyên đến tận tâm can tôi.
06:54
That statement from Erica's mother:
128
402367
2815
Lời tuyên bố từ mẹ Erica:
06:57
"We didn't have 15 dollars bus fare
to come to you,"
to come to you,"
129
405766
4432
"Chúng tôi không có đủ 15$ đi bus
đến chỗ anh,"
đến chỗ anh,"
07:03
made me realize
130
411103
1665
khiến tôi nhận ra
07:05
that it just wasn't going to work,
131
413784
2141
rằng sẽ không thực hiện được,
07:07
me expecting people to come to me.
132
415949
2508
việc tôi hi vọng bệnh nhân đến gặp mình.
07:10
And I got into this state
of soul-searching,
of soul-searching,
133
418813
3733
Và tôi tự vấn lương tâm,
07:14
trying to really discover my role
134
422570
3605
cố gắng khám phá vai trò của tôi
07:18
as a psychiatrist in Africa.
135
426199
3029
với tư cách là một
bác sĩ tâm thần ở châu Phi.
bác sĩ tâm thần ở châu Phi.
07:21
And after considerable consultation
and soul-searching,
and soul-searching,
136
429252
4547
Và sau khi suy xét
và tự vấn bản thân.
và tự vấn bản thân.
07:25
talking to colleagues, friends and family,
137
433823
3104
nói chuyện với đồng nghiệp,
bạn bè và gia đình,
bạn bè và gia đình,
07:28
it suddenly dawned on me
138
436951
2131
tôi chợt nhận ra
07:31
that actually, one the most reliable
resources we have in Africa
resources we have in Africa
139
439106
5137
rằng thực ra, một trong những nguồn lực
đáng tin nhất ở châu Phi
đáng tin nhất ở châu Phi
07:36
are grandmothers.
140
444892
1285
là những người bà.
07:39
Yes, grandmothers.
141
447707
1566
Vâng, những người bà.
07:41
And I thought,
142
449661
1243
Và tôi đã nghĩ,
07:43
grandmothers are in every community.
143
451753
2394
những người bà có
trong mỗi cộng đồng.
trong mỗi cộng đồng.
07:46
There are hundreds of them.
144
454171
1593
Có hàng trăm người bà.
07:48
And --
145
456183
1166
Và
07:49
(Laughter)
146
457373
1210
(Cười)
07:50
And they don't leave their communities
in search of greener pastures.
in search of greener pastures.
147
458607
5360
Và họ không rời cộng đồng của mình
để đi tìm nơi tốt hơn.
để đi tìm nơi tốt hơn.
07:55
(Laughter)
148
463991
1198
(Cười)
07:57
See, the only time they leave
149
465495
1520
Đó, lần duy nhất họ rời đi
07:59
is when they go to a greener
pasture called heaven.
pasture called heaven.
150
467039
2569
là khi họ đến một nơi tốt hơn
gọi là thiên đường.
gọi là thiên đường.
08:01
(Laughter)
151
469632
1124
(Cười)
08:02
So I thought, how about
training grandmothers
training grandmothers
152
470780
2963
Nên tôi nghĩ, hay là
đào tạo những người bà
đào tạo những người bà
08:06
in evidence-based talk therapy,
153
474740
2940
trong liệu pháp nói chuyện
dựa trên bằng chứng,
dựa trên bằng chứng,
08:09
which they can deliver on a bench?
154
477704
3102
mà họ có thể thực hiện
trên một băng ghế?
trên một băng ghế?
08:13
Empower them with the skills to listen,
155
481283
2897
Trao quyền cho họ với kĩ năng lắng nghe,
08:16
to show empathy,
156
484966
1312
thể hiện sự đồng cảm,
08:19
all of that rooted
in cognitive behavioral therapy;
in cognitive behavioral therapy;
157
487154
3360
tất cả những điều bắt nguồn từ
liệu pháp nhận thức hành vi;
liệu pháp nhận thức hành vi;
08:22
empower them with the skills
to provide behavior activation,
to provide behavior activation,
158
490538
4482
trao quyền cho họ với các kỹ năng
để kích hoạt hành vi,
để kích hoạt hành vi,
08:27
activity scheduling;
159
495044
1832
lên kế hoạch hành động,
08:28
and support them using digital technology.
160
496900
4573
và hỗ trợ họ bằng công nghệ kỹ thuật số.
08:33
You know, mobile phone technology.
161
501497
2093
Bạn biết đó, công nghệ điện thoại di động.
08:35
Pretty much everyone in Africa
has a mobile phone today.
has a mobile phone today.
162
503614
2632
Người dân châu Phi
ngày nay đều có điện thoại di động.
ngày nay đều có điện thoại di động.
08:38
So in 2006,
163
506872
1765
Vào năm 2006.
08:40
I started my first group
164
508661
2180
tôi đã lập ra nhóm tiên phong
08:44
of grandmothers.
165
512016
1284
gồm những người bà.
08:45
(Applause)
166
513324
3522
(Vỗ tay)
08:49
Thank you.
167
517186
1150
Cám ơn.
08:50
(Applause)
168
518360
2279
(Vỗ tay)
08:53
Today, there are hundreds of grandmothers
169
521229
3335
Hiện nay, có hàng trăm người bà
08:56
who are working
in more than 70 communities.
in more than 70 communities.
170
524588
2796
đang làm việc tại hơn 70 cộng đồng.
09:00
And in the last year alone,
171
528844
1828
Và chỉ trong năm ngoái,
09:03
more than 30,000 people received treatment
172
531371
4925
hơn 30.000 người đã nhận điều trị
09:08
on the Friendship Bench
173
536320
1517
trên Băng ghế Tình bạn
09:09
from a grandmother
in a community in Zimbabwe.
in a community in Zimbabwe.
174
537861
3367
từ một người bà
trong cộng đồng ở Zimbabwe.
trong cộng đồng ở Zimbabwe.
09:13
(Applause)
175
541745
2960
(Vỗ tay)
09:21
And recently, we published this work
that is done by these grandmothers
that is done by these grandmothers
176
549305
4970
Mới đây, chúng tôi đã xuất bản bài báo về
công việc thực hiện bởi những người bà này
công việc thực hiện bởi những người bà này
09:26
in the Journal of the American
Medical Association.
Medical Association.
177
554299
3062
trên báo Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ.
09:29
And --
178
557385
1150
Và
09:30
(Applause)
179
558559
1658
(Vỗ tay)
09:32
And our results show
that six months after receiving treatment
that six months after receiving treatment
180
560241
6677
Và kết quả cho thấy
sáu tháng sau khi được điều trị
sáu tháng sau khi được điều trị
09:38
from a grandmother,
181
566942
1227
bởi một người bà,
09:40
people were still symptom-free:
182
568685
1738
mọi người không có triệu chứng gì
09:42
no depression,
183
570851
1210
không trầm cảm,
09:44
suicidal ideation completely reduced.
184
572836
2402
ý nghĩ tự tử hoàn toàn thuyên giảm.
09:47
In fact, our results --
this was a clinical trial --
this was a clinical trial --
185
575262
3682
Thực ra, kết quả của chúng tôi -
đó là một thử nghiệm lâm sàng --
đó là một thử nghiệm lâm sàng --
09:50
in fact, this clinical trial showed
186
578968
1981
thực ra, thử nghiệm lâm sàng này cho thấy
09:52
that grandmothers were more effective
at treating depression
at treating depression
187
580973
3050
rằng những người bà điều trị
trầm cảm còn hiệu quả hơn
trầm cảm còn hiệu quả hơn
09:56
than doctors and --
188
584047
1199
hơn là bác sĩ và -
09:57
(Laughter)
189
585270
1538
(Cười)
09:58
(Applause)
190
586832
3307
(Vỗ tay)
10:06
And so,
191
594466
1219
Và như vậy,
10:08
we're now working towards
expanding this program.
expanding this program.
192
596764
3238
chúng tôi đang cố gắng
mở rộng chương trình này.
mở rộng chương trình này.
10:14
There are more than 600 million people
currently aged above 65 in the world.
currently aged above 65 in the world.
193
602794
6680
Hiện có hơn 600 triệu người
hơn 65 tuổi trên toàn thế giới.
hơn 65 tuổi trên toàn thế giới.
10:21
And by the year 2050,
194
609813
1871
Và đến năm 2050,
10:23
there will be 1.5 billion people
aged 65 and above.
aged 65 and above.
195
611708
4708
sẽ có 1,5 tỉ người trên 65 tuổi.
10:29
Imagine if we could create
a global network of grandmothers
a global network of grandmothers
196
617455
6018
Tưởng tượng rằng nếu ta có thể tạo ra
một mạng lưới toàn cầu của những người bà
một mạng lưới toàn cầu của những người bà
10:35
in every major city in the world,
197
623497
4362
tại mỗi thành phố lớn trên thế giới,
10:39
who are trained
in evidence-based talk therapy,
in evidence-based talk therapy,
198
627883
4111
đã được đào tạo liệu pháp
nói chuyện dựa trên bằng chứng,
nói chuyện dựa trên bằng chứng,
10:44
supported through digital platforms,
199
632018
2560
được hỗ trợ thông qua
nền tảng kĩ thuật số,
nền tảng kĩ thuật số,
10:46
networked.
200
634602
1215
kết nối với nhau.
10:48
And they will make a difference
in communities.
in communities.
201
636553
4393
Và họ sẽ tạo ra khác biệt
trong cộng đồng.
trong cộng đồng.
10:53
They will reduce the treatment gap
202
641377
2225
Họ sẽ làm giảm khoảng cách điều trị
10:55
for mental, neurological
and substance-use disorders.
and substance-use disorders.
203
643626
3166
của rối loạn tâm thần, thần kinh
và sử dụng chất gây nghiện.
và sử dụng chất gây nghiện.
11:00
Finally,
204
648283
1280
Cuối cùng.
11:01
this is a file photograph
of Grandmother Jack.
of Grandmother Jack.
205
649587
3528
đây là một tấm ảnh của Bà Jack.
11:05
So, Farai had six sessions on the bench
with Grandmother Jack.
with Grandmother Jack.
206
653842
5723
Farai có 6 buổi trị liệu trên băng ghế
với Bà Jack.
với Bà Jack.
11:12
Today, Farai is employed.
207
660089
1866
Hiện tại, Farai đã có việc.
11:14
She has her two children at school.
208
662463
3425
Cô cho hai con đến trường.
11:18
And as for Grandmother Jack,
209
666668
1481
Về phần Bà Jack,
11:20
one morning in February, we expected her
to see her 257th client on the bench.
to see her 257th client on the bench.
210
668786
6151
một sáng tháng 2, bà hẹn gặp
bệnh nhân thứ 257 trên băng ghế.
bệnh nhân thứ 257 trên băng ghế.
11:28
She didn't show up.
211
676453
1375
Bà ấy đã không đến.
11:31
She had gone to a greener
pasture called heaven.
pasture called heaven.
212
679076
2925
Bà ấy đã đến một nơi tốt đẹp hơn
gọi là thiên đường.
gọi là thiên đường.
11:34
But I believe that Grandmother Jack,
213
682460
3257
Nhưng tôi tin rằng Bà Jack,
11:37
from up there,
214
685741
1229
từ trên đó,
11:39
she's cheering on
all the other grandmothers --
all the other grandmothers --
215
687719
2466
bà ấy đang cổ vũ cho
những người bà khác --
những người bà khác --
11:42
the increasing number of grandmothers
who are making a difference
who are making a difference
216
690209
4593
số lượng không ngừng tăng của những
người bà đang làm nên sự khác biệt
người bà đang làm nên sự khác biệt
11:46
in the lives of thousands of people.
217
694826
2504
trong cuộc sống của hàng nghìn người.
11:50
And I'm sure she's in awe
218
698118
2509
Và tôi chắc rằng bà ấy sẽ bất ngờ
11:52
when she realizes that something
that she helped to pioneer
that she helped to pioneer
219
700651
4849
khi nhận ra rằng một thứ
mà bà tiên phong
mà bà tiên phong
11:57
is now spreading to other countries,
220
705524
2604
nay đang lan rộng ra những nước khác,
12:00
like Malawi,
221
708152
1222
như Malawi,
12:01
the island of Zanzibar
222
709398
1468
đảo Zanzibar
12:02
and coming closer to home
here in the Unites States
here in the Unites States
223
710890
3611
và đang tiến gần đến đây, nước Mỹ
12:06
in the city of New York.
224
714525
1457
tại thành phố New York
12:09
May her soul rest in peace.
225
717039
2340
Mong bà được yên nghỉ.
12:12
Thank you.
226
720508
1155
Cám ơn.
12:13
(Applause)
227
721687
2793
(Vỗ tay)
12:16
(Cheering)
228
724504
1985
(Hoan hô)
12:18
(Applause)
229
726513
1886
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Dixon Chibanda - PsychiatristDixon Chibanda is passionate about the human brain, how it influences our behavior and what we can do to make everybody happy.
Why you should listen
Dixon Chibanda is the director of the African Mental Health Research Initiative (AMARI). He's based in Zimbabwe, where he works on the Friendship Bench program, a cognitive behavioral therapy–based approach to kufungisisa, the local term for depression, literally translated into “thinking too much.” At the Friendship Bench, patients receive individual problem-solving therapy from a specifically trained lay health worker.
Chibanda is passionate about connecting with ordinary people in ways that improve their lives using simple but effective programs that can be carried out by non-specialists or professionals. He likes to think outside the box as he explores ways of helping people with conditions such as depression, PTSD and ADHD.
Dixon Chibanda | Speaker | TED.com