TED2018
Stephen Webb: Where are all the aliens?
Stephen Webb: Những người ngoài hành tinh ở đâu?
Filmed:
Readability: 5
5,111,570 views
Vũ trụ đã tồn tại từ rất lâu, vô cùng rộng lớn và có hằng hà vô số những hành tinh khác nhau. Vậy thì những người ngoài hành tinh ở đâu? Nhà vũ trụ học Stephen Webb giải thích: chúng ta cô độc trong vũ trụ. Trong bài phát biểu mới mẻ này, ông chỉ ra những rào cản một hành tinh sẽ cần phải xóa bỏ để tiếp quản một nền văn minh ngoài Trái Đất -- và minh chứng cho vẻ đẹp của nỗi cô đơn tiềm tàng trong vũ trụ của chúng ta. "Sự yên lặng của vũ trụ đang nói rằng 'Chúng ta là những sinh vật gặp may,'" Webb chia sẻ.
Stephen Webb - Writer, scientist
Stephen Webb is a science fiction fan who's passionately interested in what the future might hold for our species. Full bio
Stephen Webb is a science fiction fan who's passionately interested in what the future might hold for our species. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I saw a UFO once.
0
1200
2176
Tôi từng thấy UFO một lần.
00:15
I was eight or nine,
1
3400
1896
Khi đó tôi chừng tám, chín tuổi,
00:17
playing in the street with a friend
who was a couple of years older,
who was a couple of years older,
2
5320
3336
đang chơi đùa trên phố với một người bạn
lớn hơn vài tuổi,
lớn hơn vài tuổi,
00:20
and we saw a featureless silver disc
hovering over the houses.
hovering over the houses.
3
8680
4656
và chúng tôi thấy một chiếc đĩa bạc
nhẵn nhụi lơ lửng trên những ngôi nhà.
nhẵn nhụi lơ lửng trên những ngôi nhà.
00:25
We watched it for a few seconds,
4
13360
1776
Chúng tôi nhìn nó trong vài giây,
00:27
and then it shot away incredibly quickly.
5
15160
3256
và rồi nó biến mất nhanh không tin nổi.
00:30
Even as a kid,
6
18440
1216
Dù chỉ là một đứa trẻ,
00:31
I got angry it was ignoring
the laws of physics.
the laws of physics.
7
19680
2840
tôi vẫn bực bội vì nó không
tuân theo các quy luật vật lý.
tuân theo các quy luật vật lý.
00:35
We ran inside to tell the grown-ups,
8
23160
2256
Chúng tôi chạy vào nhà kể với người lớn,
00:37
and they were skeptical --
9
25440
1576
và họ tỏ ra hoài nghi --
00:39
you'd be skeptical too, right?
10
27040
2080
bạn cũng thấy nghi ngờ mà, phải không?
00:42
I got my own back a few years later:
11
30120
1736
Tôi đã phục thù được sau vài năm:
00:43
one of those grown-ups told me,
12
31880
1496
một trong số những người đó kể,
00:45
"Last night I saw a flying saucer.
13
33400
1816
"Tối qua tôi thấy một cái đĩa bay.
00:47
I was coming out of the pub
after a few drinks."
after a few drinks."
14
35240
2576
Lúc đó tôi đang rời quán rượu
sau khi uống vài ly."
sau khi uống vài ly."
00:49
I stopped him there.
I said, "I can explain that sighting."
I said, "I can explain that sighting."
15
37840
2816
Tôi cắt lời ông ta:
"Tôi có thể giải thích cho việc này."
"Tôi có thể giải thích cho việc này."
00:52
(Laughter)
16
40680
1016
(Tiếng cười)
00:53
Psychologists have shown
we can't trust our brains
we can't trust our brains
17
41720
2896
Các nhà tâm lý học đã chỉ ra
ta không thể tin vào não bộ
ta không thể tin vào não bộ
00:56
to tell the truth.
18
44640
1216
là chúng nói sự thật.
00:57
It's easy to fool ourselves.
19
45880
1816
Rất dễ để tự đánh lừa bản thân.
00:59
I saw something,
20
47720
1616
Tôi đã thấy thứ gì đó,
01:01
but what's more likely --
21
49360
1376
nhưng rồi cũng giống như
01:02
that I saw an alien spacecraft,
22
50760
2016
tôi đã thấy tàu bay ngoài hành tinh,
01:04
or that my brain misinterpreted
the data my eyes were giving it?
the data my eyes were giving it?
23
52800
3920
hay chỉ là não tôi hiểu sai
dữ liệu mắt tôi cung cấp?
dữ liệu mắt tôi cung cấp?
01:10
Ever since though I've wondered:
24
58200
1576
Kể từ đó tôi đã luôn tự hỏi:
01:11
Why don't we see
flying saucers flitting around?
flying saucers flitting around?
25
59800
3016
Tại sao ta không nhìn thấy
những đĩa bay trên trời?
những đĩa bay trên trời?
01:14
At the very least,
26
62840
1216
Cuối cùng,
01:16
why don't we see life
out there in the cosmos?
out there in the cosmos?
27
64080
2856
tại sao ta không tìm thấy sự sống
bên ngoài vũ trụ?
bên ngoài vũ trụ?
01:18
It's a puzzle,
28
66960
1216
Đây là một câu đố,
01:20
and I've discussed it
with dozens of experts
with dozens of experts
29
68200
2456
và tôi đã thảo luận về nó
với rất nhiều chuyên gia
với rất nhiều chuyên gia
01:22
from different disciplines
over the past three decades.
over the past three decades.
30
70680
3136
từ nhiều lĩnh vực khác nhau
suốt hơn ba thập niên qua.
suốt hơn ba thập niên qua.
01:25
And there's no consensus.
31
73840
1856
Và không đạt được sự nhất trí nào.
01:27
Frank Drake began searching
for alien signals back in 1960 --
for alien signals back in 1960 --
32
75720
4336
Frank Drake bắt đầu tìm kiếm dấu hiệu
người ngoài hành tinh từ năm 1960 --
người ngoài hành tinh từ năm 1960 --
01:32
so far, nothing.
33
80080
1896
cho đến nay, vẫn không thấy gì.
01:34
And with each passing year,
34
82000
1416
Và với mỗi năm trôi qua,
01:35
this nonobservation,
35
83440
1536
sự tìm kiếm vô ích này,
01:37
this lack of evidence
for any alien activity gets more puzzling
for any alien activity gets more puzzling
36
85000
5656
sự thiếu bằng chứng về dấu hiệu
ngoài hành tinh càng trở nên rắc rối hơn
ngoài hành tinh càng trở nên rắc rối hơn
01:42
because we should see them, shouldn't we?
37
90680
3000
vì lẽ ra ta nên thấy họ rồi chứ,
không phải sao?
không phải sao?
01:47
The universe is 13.8 billion years old,
38
95120
3776
Vũ trụ đã 13,8 tỷ năm tuổi,
01:50
give or take.
39
98920
1256
xấp xỉ vậy.
01:52
If we represent the age
of the universe by one year,
of the universe by one year,
40
100200
3496
Nếu ta lấy tuổi
của vũ trụ bằng một năm,
của vũ trụ bằng một năm,
01:55
then our species came into being
about 12 minutes before midnight,
about 12 minutes before midnight,
41
103720
4576
thì loài người chúng ta ra đời
vào khoảng 12 phút trước nửa đêm,
vào khoảng 12 phút trước nửa đêm,
02:00
31st December.
42
108320
1240
ngày 31 tháng Mười hai.
02:02
Western civilization
has existed for a few seconds.
has existed for a few seconds.
43
110120
3656
Nền văn minh phương Tây
đã tồn tại trong vài giây.
đã tồn tại trong vài giây.
02:05
Extraterrestrial civilizations
could have started in the summer months.
could have started in the summer months.
44
113800
3720
Nền văn minh ngoài trái đất
có thể đã bắt đầu trong những tháng hè.
có thể đã bắt đầu trong những tháng hè.
02:10
Imagine a summer civilization
45
118600
2736
Hãy tưởng tượng nền văn minh mùa hè đó
02:13
developing a level of technology
more advanced than ours,
more advanced than ours,
46
121360
4256
đang phát triển một trình độ
công nghệ tiên tiến hơn chúng ta,
công nghệ tiên tiến hơn chúng ta,
02:17
but tech based on accepted physics though,
47
125640
2136
dĩ nhiên dựa trên vật lý đã thừa nhận,
02:19
I'm not talking wormholes
or warp drives -- whatever --
or warp drives -- whatever --
48
127800
3936
Tôi không nói về lỗ sâu vũ trụ
hay động cơ siêu việt -- sao cũng được --
hay động cơ siêu việt -- sao cũng được --
02:23
just an extrapolation
of the sort of tech that TED celebrates.
of the sort of tech that TED celebrates.
49
131760
4520
chỉ là một phép ngoại suy
của loại công nghệ mà TED ca ngợi.
của loại công nghệ mà TED ca ngợi.
02:28
That civilization could program
self-replicating probes
self-replicating probes
50
136880
3576
Nền văn minh đó có thể lập trình
những máy thăm dò tự tái tạo
những máy thăm dò tự tái tạo
02:32
to visit every planetary
system in the galaxy.
system in the galaxy.
51
140480
2640
để thăm dò từng hệ thống
hành tinh trong dải ngân hà.
hành tinh trong dải ngân hà.
02:35
If they launched the first probes
just after midnight one August day,
just after midnight one August day,
52
143840
4520
Nếu họ phóng những máy thăm dò đầu tiên
ngay sau nửa đêm của một ngày tháng Tám,
ngay sau nửa đêm của một ngày tháng Tám,
02:41
then before breakfast same day,
53
149200
2256
thì trước bữa sáng cùng ngày hôm đó,
02:43
they could have colonized the galaxy.
54
151480
2120
họ đã có thể xâm chiếm ngân hà.
02:46
Intergalactic colonization
isn't much more difficult,
isn't much more difficult,
55
154640
2576
Sự xâm chiếm ngân hà
không quá khó khăn,
không quá khó khăn,
02:49
it just takes longer.
56
157240
1240
chỉ là sẽ tốn thời gian.
02:51
A civilization from any one
of millions of galaxies
of millions of galaxies
57
159080
2936
Một nền văn minh từ bất kì đâu
trong hàng triệu thiên hà
trong hàng triệu thiên hà
02:54
could have colonized our galaxy.
58
162040
2360
đã có thể xâm chiếm thiên hà của chúng ta.
02:56
Seems far-fetched?
59
164960
1736
Nghe xa vời quá phải không?
02:58
Maybe it is,
60
166720
1216
Có lẽ là vậy,
02:59
but wouldn't aliens engage
in some recognizable activity --
in some recognizable activity --
61
167960
5096
nhưng người ngoài hành tinh
sẽ không hoạt động dễ nhận biết như vậy --
sẽ không hoạt động dễ nhận biết như vậy --
03:05
put worldlets around a star
to capture free sunlight,
to capture free sunlight,
62
173080
4256
đặt thế giới của họ quanh một ngôi sao
để đón ánh sáng mặt trời miễn phí,
để đón ánh sáng mặt trời miễn phí,
03:09
collaborate on a Wikipedia Galactica,
63
177360
3176
cộng tác tại Wikipedia Galactica,
03:12
or just shout out
to the universe, "We're here"?
to the universe, "We're here"?
64
180560
2920
hoặc hét lớn cho cả vũ trụ biết
"Chúng tôi ở đây này"?
"Chúng tôi ở đây này"?
03:16
So where is everybody?
65
184920
1200
Vậy họ đang ở đâu?
03:18
It's a puzzle because we do expect
these civilizations to exist, don't we?
these civilizations to exist, don't we?
66
186760
5416
Đây là câu đố vì chúng ta mong đợi
những nền văn minh này có tồn tại?
những nền văn minh này có tồn tại?
03:24
After all, there could be
a trillion planets in the galaxy --
a trillion planets in the galaxy --
67
192200
3176
Sau cùng, có thể có một ngàn tỷ hành tinh
trong dải ngân hà --
trong dải ngân hà --
03:27
maybe more.
68
195400
1360
có thể nhiều hơn.
03:29
You don't need any special knowledge
to consider this question,
to consider this question,
69
197600
4376
Bạn không cần kiến thức đặc biệt nào
để suy nghĩ về câu hỏi này,
để suy nghĩ về câu hỏi này,
03:34
and I've explored it
with lots of people over the years.
with lots of people over the years.
70
202000
3896
và tôi khám phá cùng nhiều người
trong suốt nhiều năm.
trong suốt nhiều năm.
03:37
And I've found they often
frame their thinking
frame their thinking
71
205920
2976
Và tôi phát hiện họ thường
đóng khung suy nghĩ của mình
đóng khung suy nghĩ của mình
03:40
in terms of the barriers
that would need to be cleared
that would need to be cleared
72
208920
3096
khi nói đến những rào cản
mà cần phải xóa bỏ
mà cần phải xóa bỏ
03:44
if a planet is to host
a communicative civilization.
a communicative civilization.
73
212040
4240
nếu một hành tinh có
nền văn minh giao tiếp.
nền văn minh giao tiếp.
03:49
And they usually identify
four key barriers.
four key barriers.
74
217120
3816
Và họ thường nhận diện bốn
rào cản chủ yếu.
rào cản chủ yếu.
03:52
Habitability --
75
220960
1376
Khả năng sinh sống --
03:54
that's the first barrier.
76
222360
1416
đó là rào cản đầu tiên.
03:55
We need a terrestrial planet
in that just right "Goldilocks zone,"
in that just right "Goldilocks zone,"
77
223800
4616
Chúng ta cần một hành tinh chính là
"vùng thích hợp,"
"vùng thích hợp,"
04:00
where water flows as a liquid.
78
228440
2240
nơi mà nước chảy như chất lỏng.
04:03
They're out there.
79
231400
1256
Chúng ở ngoài kia.
04:04
In 2016, astronomers confirmed
there's a planet in the habitable zone
there's a planet in the habitable zone
80
232680
4576
Năm 2016, nhiều nhà thiên văn xác nhận
có một hành tinh mang sự sống
có một hành tinh mang sự sống
04:09
of the closest star,
81
237280
1456
của ngôi sao gần nhất,
04:10
Proxima Centauri --
82
238760
1776
Proxima Centauri --
04:12
so close that Breakthrough Starshot
project plans to send probes there.
project plans to send probes there.
83
240560
5056
gần tới nỗi dự án Breakthrough Starshot
lên kế hoạch gửi máy thăm dò tới đó.
lên kế hoạch gửi máy thăm dò tới đó.
04:17
We'd become a starfaring species.
84
245640
2880
Chúng ta trở thành những sinh vật
du hành giữa các vì sao,
du hành giữa các vì sao,
04:21
But not all worlds are habitable.
85
249480
1616
Không phải nơi đâu cũng sống được.
04:23
Some will be too close to a star
and they'll fry,
and they'll fry,
86
251120
2336
Vài nơi quá gần ngôi sao nào đó
và bị hun cháy,
và bị hun cháy,
04:25
some will be too far away
and they'll freeze.
and they'll freeze.
87
253480
2120
Vài nơi lại quá xa và lạnh lẽo.
04:28
Abiogenesis --
88
256800
1216
Sự phát sinh tự nhiên --
04:30
the creation of life from nonlife --
89
258040
1775
phát sinh sự sống từ không có gì --
04:31
that's the second barrier.
90
259839
1281
Đó là rào cản thứ hai.
04:34
The basic building blocks of life
aren't unique to Earth:
aren't unique to Earth:
91
262000
3896
Những thứ tạo nên sự sống
không chỉ có ở Trái Đất:
không chỉ có ở Trái Đất:
04:37
amino acids have been found in comets,
92
265920
2736
Amino axit được tìm thấy ở sao chổi,
04:40
complex organic molecules
in interstellar dust clouds,
in interstellar dust clouds,
93
268680
3096
Các phân tử hữu cơ trong
những đám mây bụi giữa các vì sao.
những đám mây bụi giữa các vì sao.
04:43
water in exoplanetary systems.
94
271800
2600
Nước có ở ngoài hệ mặt trời.
04:47
The ingredients are there,
95
275160
1256
Nguyên liệu đều ở đó,
04:48
we just don't know
how they combine to create life,
how they combine to create life,
96
276440
2656
chúng ta chỉ không biết làm sao chúng
tạo nên sự sống,
tạo nên sự sống,
04:51
and presumably there will be worlds
on which life doesn't start.
on which life doesn't start.
97
279120
3160
và có lẽ có những nơi
sự sống không được tạo ra.
sự sống không được tạo ra.
04:55
The development of technological
civilization is a third barrier.
civilization is a third barrier.
98
283840
3680
Sự phát triển của nền văn minh
công nghệ là rảo cản thứ ba.
công nghệ là rảo cản thứ ba.
05:00
Some say we already share our planet
with alien intelligences.
with alien intelligences.
99
288600
4776
Có người nói chúng ta đã chia sẻ hành tinh
này với những trí tuệ ngoài hành tinh.
này với những trí tuệ ngoài hành tinh.
05:05
A 2011 study showed that elephants
can cooperate to solve problems.
can cooperate to solve problems.
100
293400
4800
Một nghiên cứu năm 2011 cho biết, loài
voi có thể hợp tác để giải quyết vấn đề.
voi có thể hợp tác để giải quyết vấn đề.
05:10
A 2010 study showed
101
298840
1536
Nghiên cứu năm 2010 cho biết,
05:12
that an octopus in captivity
can recognize different humans.
can recognize different humans.
102
300400
4280
một con bạch tuộc bị nhốt có thể
nhận diện những người khác nhau.
nhận diện những người khác nhau.
05:17
2017 studies show that ravens
can plan for future events --
can plan for future events --
103
305360
3896
Nghiên cứu năm 2017 cho thấy quạ có thể
lên kế hoạch những sự kiện tương lai --
lên kế hoạch những sự kiện tương lai --
05:21
wonderful, clever creatures --
104
309280
2736
những sinh vật thông minh, tuyệt diệu --
05:24
but they can't contemplate
the Breakthrough Starshot project,
the Breakthrough Starshot project,
105
312040
3216
nhưng chúng không thể hiểu được
dự án Breakthrough Starshot,
dự án Breakthrough Starshot,
05:27
and if we vanished today,
106
315280
2256
và nếu chúng ta biến mất hôm nay,
05:29
they wouldn't go on
to implement Breakthrough Starshot --
to implement Breakthrough Starshot --
107
317560
2856
chúng sẽ không tiếp tục
Breakthrough Starshot nữa --
Breakthrough Starshot nữa --
05:32
why should they?
108
320440
1376
mà vì sao chúng nên chứ?
05:33
Evolution doesn't have
space travel as an end goal.
space travel as an end goal.
109
321840
2760
Tiến hóa không coi du hành
không gian như mục tiêu cuối.
không gian như mục tiêu cuối.
05:37
There will be worlds where life
doesn't give rise to advanced technology.
doesn't give rise to advanced technology.
110
325160
4560
Sẽ có những nơi mà sự sống không sinh ra
công nghệ tiên tiến.
công nghệ tiên tiến.
05:43
Communication across space --
that's a fourth barrier.
that's a fourth barrier.
111
331040
2856
Giao tiếp vượt qua không gian
là rào cản thứ tư.
là rào cản thứ tư.
05:45
Maybe advanced civilizations
choose to explore inner space
choose to explore inner space
112
333920
3776
Có thể những nền văn minh tiên tiến
chọn khám phá không gian bên trong
chọn khám phá không gian bên trong
05:49
rather than outer space,
113
337720
2336
hơn là không gian bên ngoài,
05:52
or engineer at small distances
rather than large.
rather than large.
114
340080
3520
hoặc bố trí ở khoảng cách gần
hơn là xa.
hơn là xa.
05:56
Or maybe they just don't want
to risk an encounter
to risk an encounter
115
344600
2856
Hoặc có thể họ chỉ không muốn
một cuộc trạm chán
một cuộc trạm chán
05:59
with a potentially more advanced
and hostile neighbor.
and hostile neighbor.
116
347480
4136
với người hàng xóm có khả năng
tiến bộ hơn và không mấy thân thiện.
tiến bộ hơn và không mấy thân thiện.
06:03
There'll be worlds where,
for whatever reason,
for whatever reason,
117
351640
2176
Sẽ có những thế giới khác,
vì lý do nào đó,
vì lý do nào đó,
06:05
civilizations either stay silent
or don't spend long trying to communicate.
or don't spend long trying to communicate.
118
353840
4640
những nền văn minh giữ im lặng hoặc
không muốn giao thiệp.
không muốn giao thiệp.
06:12
As for the height of the barriers,
119
360600
2096
Vì những rào cản đó khá cao,
06:14
your guess is as good as anyone's.
120
362720
2400
nên suy đoán của bạn cũng giống
như người khác.
như người khác.
06:18
In my experience,
121
366080
1256
Theo tôi,
06:19
when people sit down and do the math,
122
367360
2056
khi con người ngồi xuống và tính toán,
06:21
they typically conclude there are
thousands of civilizations in the galaxy.
thousands of civilizations in the galaxy.
123
369440
4880
họ có thể kết luận rằng
có hàng ngàn nền văn minh trong ngân hà.
có hàng ngàn nền văn minh trong ngân hà.
06:27
But then we're back to the puzzle:
Where is everybody?
Where is everybody?
124
375640
2720
Nhưng khi quay trở lại câu đố:
Họ đang ở đâu?
Họ đang ở đâu?
06:32
By definition,
125
380055
1361
Thì bằng định nghĩa,
06:33
UFOs -- including the one I saw --
126
381440
2336
UFOs -- kể cả cái mà tôi đã thấy
06:35
are unidentified.
127
383800
1296
đều không được xác định.
06:37
We can't simply infer they're spacecraft.
128
385120
3736
Chúng ta đơn giản không thể suy luận
chúng là tàu vũ trụ.
chúng là tàu vũ trụ.
06:40
You can still have some fun
playing with the idea aliens are here.
playing with the idea aliens are here.
129
388880
3480
Bạn có thể vui vẻ một chút với ý tưởng
người ngoài hành tinh đang ở đây.
người ngoài hành tinh đang ở đây.
06:45
Some say a summer civilization
did colonize the galaxy
did colonize the galaxy
130
393000
3856
Vài người nói nền văn minh mùa hè đã
xâm chiếm dải ngân hà
xâm chiếm dải ngân hà
06:48
and seeded Earth with life ...
131
396880
2000
và gieo sự sống vào Trái Đất...
06:51
others, that we're living
in a cosmic wilderness preserve --
in a cosmic wilderness preserve --
132
399800
2856
hay chúng ta đang ở trong
khu bảo tồn hoang dã vũ trụ --
khu bảo tồn hoang dã vũ trụ --
06:54
a zoo.
133
402680
1240
một sở thú.
06:56
Yet others --
134
404480
1496
Và còn nữa --
06:58
that we're living in a simulation.
135
406000
2176
rằng chúng ta đang sống trong sự mô phỏng.
07:00
Programmers just haven't
revealed the aliens yet.
revealed the aliens yet.
136
408200
2320
Các nhà lập trình chỉ chưa hé lộ
về họ.
về họ.
07:03
Most of my colleagues though
argue that E.T. is out there,
argue that E.T. is out there,
137
411680
4336
Nhưng hầu hết đồng nghiệp của tôi
cho rằng tồn tại sinh vật ngoài hành tinh,
cho rằng tồn tại sinh vật ngoài hành tinh,
07:08
we just need to keep looking,
138
416040
1616
ta chỉ cần tiếp tục tìm kiếm,
07:09
and this makes sense.
139
417680
1576
và điều này có thể hiểu được.
07:11
Space is vast.
140
419280
1776
Vũ trụ thì bao la.
07:13
Identifying a signal is hard,
141
421080
2816
Tìm một dấu tích thực khó khăn,
07:15
and we haven't been looking that long.
142
423920
2600
và chúng ta vẫn chưa tìm đủ lâu.
07:19
Without doubt, we should
spend more on the search.
spend more on the search.
143
427160
3136
Không còn nghi ngờ nữa, chúng ta nên
nghiên cứu nhiều hơn nữa.
nghiên cứu nhiều hơn nữa.
07:22
It's about understanding
our place in the universe.
our place in the universe.
144
430320
3336
Đó là vì sự thấu hiểu
nơi chốn của chúng ta trong vũ trụ.
nơi chốn của chúng ta trong vũ trụ.
07:25
It's too important a question to ignore.
145
433680
3320
Đó là câu hỏi quan trọng đến mức
chúng ta không thể làm ngơ.
chúng ta không thể làm ngơ.
07:29
But there's an obvious answer:
146
437840
2096
Nhưng có một câu trả lời rõ ràng rằng:
07:31
we're alone.
147
439960
1296
chúng ta chỉ có một mình.
07:33
It's just us.
148
441280
1616
Chỉ có chúng ta.
07:34
There could be a trillion
planets in the galaxy.
planets in the galaxy.
149
442920
3496
Có thể có ngàn tỉ hành tinh trong ngân hà.
07:38
Is it plausible we're the only creatures
capable of contemplating this question?
capable of contemplating this question?
150
446440
4480
Liệu chúng ta có là những sinh vật
duy nhất suy ngẫm về câu hỏi này?
duy nhất suy ngẫm về câu hỏi này?
07:43
Well, yes, because in this context,
151
451840
2616
Ồ, đúng vậy, vì trong bối cảnh này,
07:46
we don't know whether
a trillion is a big number.
a trillion is a big number.
152
454480
2360
ta không biết một ngàn tỷ
liệu có quá lớn.
liệu có quá lớn.
07:50
In 2000, Peter Ward and Don Brownlee
proposed the Rare Earth idea.
proposed the Rare Earth idea.
153
458040
5296
Vào năm 2000, Peter Ward và Don Brownlee
đã đề xuất ý tưởng Trái Đất Hiếm Hoi.
đã đề xuất ý tưởng Trái Đất Hiếm Hoi.
07:55
Remember those four barriers
154
463360
1816
Hãy nhớ về bốn rào cản đó
07:57
that people use to estimate
the number of civilizations?
the number of civilizations?
155
465200
3856
rằng con người thường ước tính
con số nền văn minh?
con số nền văn minh?
08:01
Ward and Brownlee said
there might be more.
there might be more.
156
469080
2120
Ward và Brownlee ước tính
còn nhiều hơn thế.
còn nhiều hơn thế.
08:03
Let's look at one possible barrier.
157
471840
1696
Hãy nhìn vào một rào cản khả thi.
08:05
It's a recent suggestion by David Waltham,
158
473560
2656
Đó là đề xuất mới đây của David Waltham,
08:08
a geophysicist.
159
476240
1240
một nhà địa lý học.
08:10
This is my very simplified version
160
478000
2456
Đây là phiên bản đơn giản hóa của tôi
08:12
of Dave's much more
sophisticated argument.
sophisticated argument.
161
480480
2600
so với tranh luận phức tạp
hơn nhiều của Dave.
hơn nhiều của Dave.
08:16
We are able to be here now
162
484240
2016
Chúng ta có thể ở đây vào lúc này
08:18
because Earth's previous
inhabitants enjoyed
inhabitants enjoyed
163
486280
2656
vì những cư dân trước đây
trên Trái Đất đã tận hưởng
trên Trái Đất đã tận hưởng
08:20
four billion years of good weather --
164
488960
2176
bốn tỷ năm thời tiết tuyệt vời --
08:23
ups and downs but more or less clement.
165
491160
2640
có biến động nhưng phần đa là như vậy.
08:26
But long-term climate
stability is strange,
stability is strange,
166
494960
2496
Nhưng sự ổn định khí hậu lâu dài
thì rất lạ lùng,
thì rất lạ lùng,
08:29
if only because astronomical influences
167
497480
2416
những ảnh hưởng về thiên văn
08:31
can push a planet
towards freezing or frying.
towards freezing or frying.
168
499920
4056
có thể khiến một hành tinh trở nên
nóng rẫy hay lạnh cóng.
nóng rẫy hay lạnh cóng.
08:36
There's a hint our moon has helped,
169
504000
2176
Có gợi ý cho rằng mặt trăng đã ra tay,
08:38
and that's interesting
170
506200
2176
và điều này khá thú vị
08:40
because the prevailing theory is
171
508400
1656
vì giả thuyết đang chiếm ưu thế là
08:42
that the moon came into being when Theia,
172
510080
2496
mặt trăng bắt đầu xuất hiện khi Theia,
08:44
a body the size of Mars,
173
512600
1616
với kích cỡ tương đương Sao Hỏa,
08:46
crashed into a newly formed Earth.
174
514240
2736
đã va chạm với Trái Đất
nguyên sơ.
nguyên sơ.
08:49
The outcome of that crash could have been
a quite different Earth-Moon system.
a quite different Earth-Moon system.
175
517000
4120
Kết quả của vụ va chạm này có thể đã
tạo nên hệ Trái Đất-Mặt Trăng khác biệt.
tạo nên hệ Trái Đất-Mặt Trăng khác biệt.
08:54
We ended up with a large moon
176
522120
2256
Cuối cùng chúng ta có một mặt trăng lớn
08:56
and that permitted Earth
to have both a stable axial tilt
to have both a stable axial tilt
177
524400
3856
cho phép Trái Đất có một
độ nghiêng trục ổn định
độ nghiêng trục ổn định
09:00
and a slow rotation rate.
178
528280
3176
và một tốc độ quay chậm rãi.
09:03
Both factors influence climate
179
531480
1656
Cả hai đều tác động đến khí hậu
09:05
and the suggestion is that they've helped
moderate climate change.
moderate climate change.
180
533160
3600
và có người cho rằng những điều đó
giúp điều hòa sự thay đổi khí hậu.
giúp điều hòa sự thay đổi khí hậu.
09:09
Great for us, right?
181
537440
1240
Tuyệt vời, phải không?
09:11
But Waltham showed that if the moon
were just a few miles bigger,
were just a few miles bigger,
182
539360
3736
Nhưng Waltham cho biết nếu mặt trăng
chỉ lớn hơn vài dặm nữa,
chỉ lớn hơn vài dặm nữa,
09:15
things would be different.
183
543120
1616
thì mọi thứ sẽ khác.
09:16
Earth's spin axis
would now wander chaotically.
would now wander chaotically.
184
544760
3336
Trục quay của Trái Đất ngày nay
sẽ di chuyển hỗn loạn.
sẽ di chuyển hỗn loạn.
09:20
There'd be episodes
of rapid climate change --
of rapid climate change --
185
548120
2896
Và khí hậu sẽ thay đổi nhanh chóng --
09:23
not good for complex life.
186
551040
2376
không tốt cho sự sống phức tạp.
09:25
The moon is just the right size:
187
553440
2216
Mặt trăng đang có kích cỡ phù hợp:
09:27
big but not too big.
188
555680
3056
lớn, nhưng không quá lớn.
09:30
A "Goldilocks" moon around
a "Goldilocks" planet --
a "Goldilocks" planet --
189
558760
2416
Mặt trăng "vừa đủ" quanh
một hành tinh "vừa vặn" --
một hành tinh "vừa vặn" --
09:33
a barrier perhaps.
190
561200
1520
có lẽ cũng là một rào cản.
09:35
You can imagine more barriers.
191
563200
1816
Bạn có thể nghĩ ra nhiều rào cản nữa.
09:37
For instance,
192
565040
1216
Ví dụ,
09:38
simple cells came into being
billions of years ago ...
billions of years ago ...
193
566280
3040
những đơn bào đã xuất hiện
cách đây hàng tỷ năm...
cách đây hàng tỷ năm...
09:42
but perhaps the development
of complex life
of complex life
194
570480
3296
nhưng có lẽ sự phát triển của
sự sống phức tạp
sự sống phức tạp
09:45
needed a series of unlikely events.
195
573800
2896
cần nhiều sự kiện hơn thế.
09:48
Once life on Earth
had access to multicellularity
had access to multicellularity
196
576720
2576
Một khi sự sống trên Trái đất
đã đạt tới thể đa bào
đã đạt tới thể đa bào
09:51
and sophisticated genetic structures,
197
579320
2056
và những cấu trúc gen phức tạp,
09:53
and sex,
198
581400
1256
và tình dục,
09:54
new opportunities opened up:
199
582680
1536
những cơ hội mới đã mở ra:
09:56
animals became possible.
200
584240
1360
và động vật xuất hiện.
09:58
But maybe it's the fate of many planets
201
586240
2816
Nhưng có thể đó là số phận
cho nhiều hành tinh
cho nhiều hành tinh
10:01
for life to settle
at the level of simple cells.
at the level of simple cells.
202
589080
3840
khi sự sống chỉ dừng lại ở thể đơn bào.
10:06
Purely for the purposes of illustration,
203
594760
3096
Chỉ là minh họa thôi,
10:09
let me suggest four more barriers
to add to the four
to add to the four
204
597880
3056
để tôi chỉ ra bốn rào cản
khác nữa ngoài bốn cái kể trên
khác nữa ngoài bốn cái kể trên
10:12
that people said blocked the path
to communicative civilization.
to communicative civilization.
205
600960
3920
mà con người đã chặn đường giao tiếp
với các nền văn minh.
với các nền văn minh.
10:17
Again, purely for the purposes
of illustration,
of illustration,
206
605760
3256
Một lần nữa, chỉ để minh họa thôi,
10:21
suppose there's a one-in-a-thousand chance
of making it across each of the barriers.
of making it across each of the barriers.
207
609040
4256
giả sử, có 1/1000 cơ hội
để vượt qua các rào cản.
để vượt qua các rào cản.
10:25
Of course there might be
different ways of navigating the barriers,
different ways of navigating the barriers,
208
613320
3136
Tất nhiên sẽ có các cách khác nhau
để xử lí các rào cản,
để xử lí các rào cản,
10:28
and some chances will be better
than one in a thousand.
than one in a thousand.
209
616480
2776
một vài cơ hội sẽ tốt hơn con số 1/1000.
10:31
Equally, there might be more barriers
210
619280
1856
Thực tế, có thể có nhiều rào cản hơn
10:33
and some chances
might be one in a million.
might be one in a million.
211
621160
2256
và một số cơ hội sẽ là một trên một triệu.
10:35
Let's just see
what happens in this picture.
what happens in this picture.
212
623440
2080
Thử nhìn những gì diễn ra ở bức tranh này.
10:39
If the galaxy contains a trillion planets,
213
627120
2576
Nếu ngân hà có một nghìn tỷ hành tinh,
10:41
how many will host a civilization
capable of contemplating like us
capable of contemplating like us
214
629720
5496
có bao nhiêu hành tinh có nền văn minh
có trí tuệ như chúng ta,
có trí tuệ như chúng ta,
10:47
projects such as Breakthrough Starshot?
215
635240
2200
những dự án như
Breakthrough Starshot?
Breakthrough Starshot?
10:50
Habitability --
216
638480
1256
Khả năng sinh tồn --
10:51
right sort of planet
around the right sort of star --
around the right sort of star --
217
639760
2816
phải ở đúng hành tinh
xung quanh vì sao thích hợp --
xung quanh vì sao thích hợp --
10:54
the trillion becomes a billion.
218
642600
2336
thì ngàn tỷ trở thành một tỷ.
10:56
Stability --
219
644960
1336
Sự ổn định --
10:58
a climate that stays benign for eons --
220
646320
3416
một khí hậu ôn hòa cho sự vĩnh cửu --
11:01
the billion becomes a million.
221
649760
1856
thì một tỷ chỉ còn một triệu.
11:03
Life must start --
222
651640
1200
Sự sống bắt đầu --
11:05
the million becomes a thousand.
223
653600
2216
một triệu thành một nghìn.
11:07
Complex life forms must arise --
224
655840
2256
Sự sống phức tạp phát triển --
11:10
the thousand becomes one.
225
658120
2576
thì một ngàn chỉ còn có một.
11:12
Sophisticated tool use must develop --
226
660720
1856
Những công cụ tinh vi phát triển --
11:14
that's one planet in a thousand galaxies.
227
662600
2000
một hành tinh trong một
ngàn thiên hà.
ngàn thiên hà.
11:17
To understand the universe,
228
665480
1576
Để hiểu về vũ trụ,
11:19
they'll have to develop the techniques
of science and mathematics --
of science and mathematics --
229
667080
3216
Công nghệ trong khoa học và
toán học cần phát triển --
toán học cần phát triển --
11:22
that's one planet in a million galaxies.
230
670320
2096
đó là một hành tinh
trong một triệu thiên hà.
trong một triệu thiên hà.
11:24
To reach the stars,
they'll have to be social creatures,
they'll have to be social creatures,
231
672440
2656
Để vươn tới các vì sao,
họ cần phải có giao tiếp xã hội,
họ cần phải có giao tiếp xã hội,
11:27
capable of discussing
abstract concepts with each other
abstract concepts with each other
232
675120
2816
có khả năng thảo luận
những khái niệm trừu tượng với nhau
những khái niệm trừu tượng với nhau
11:29
using complex grammar --
233
677960
1896
dùng ngữ pháp phức tạp --
11:31
one planet in a billion galaxies.
234
679880
3216
chỉ có một hành tinh trong
một tỷ thiên hà.
một tỷ thiên hà.
11:35
And they have to avoid disaster --
235
683120
1736
Và phải tránh được thảm họa --
11:36
not just self-inflicted
but from the skies, too.
but from the skies, too.
236
684880
4056
không chỉ do bản thân gây ra
mà từ thiên nhiên nữa.
mà từ thiên nhiên nữa.
11:40
That planet around Proxima Centauri,
237
688960
2936
Hành tinh ở cạnh sao Cận Tinh,
11:43
last year it got blasted by a flare.
238
691920
2320
năm ngoái đã nổ tung bởi một sao lóe sáng.
11:47
One planet in a trillion galaxies,
239
695200
1936
Hành tinh trong
một nghìn tỷ thiên hà,
một nghìn tỷ thiên hà,
11:49
just as in the visible universe.
240
697160
2760
cũng như trong vũ trụ hữu hình.
11:54
I think we're alone.
241
702480
1200
Tôi nghĩ chúng ta cô độc.
11:57
Those colleagues of mine
who agree we're alone
who agree we're alone
242
705240
2296
Những cộng sự đồng ý với tôi
rằng chúng ta cô độc
rằng chúng ta cô độc
11:59
often see a barrier ahead --
243
707560
3136
thường thấy một rào cản ở phía trước --
12:02
bioterror,
244
710720
1256
khủng bố sinh học,
12:04
global warming, war.
245
712000
1560
nóng lên toàn cầu, chiến tranh.
12:06
A universe that's silent
246
714320
3016
Một vũ trụ tĩnh lặng
12:09
because technology itself
forms the barrier
forms the barrier
247
717360
3416
bởi vì công nghệ tạo nên rào cản
12:12
to the development
of a truly advanced civilization.
of a truly advanced civilization.
248
720800
3936
đến sự phát triển của một nền văn minh
thực thụ.
thực thụ.
12:16
Depressing, right?
249
724760
1440
Thật đáng buồn phải không?
12:19
I'm arguing the exact opposite.
250
727240
1680
Tôi muốn nêu lên quan điểm
đối lập.
đối lập.
12:22
I grew up watching "Star Trek"
and "Forbidden Planet,"
and "Forbidden Planet,"
251
730560
2576
Tôi lớn lên cùng với "Star Trek"
và "Forbidden Planet,"
và "Forbidden Planet,"
12:25
and I saw a UFO once,
252
733160
1776
và đã nhìn thấy đĩa bay một lần,
12:26
so this idea of cosmic loneliness
I certainly find slightly wistful.
I certainly find slightly wistful.
253
734960
6080
nên tôi thấy ý tưởng rằng chúng ta cô độc
trong vũ trụ thật đáng buồn.
trong vũ trụ thật đáng buồn.
12:34
But for me,
254
742240
2096
Nhưng với tôi,
12:36
the silence of the universe is shouting,
255
744360
1936
sự tĩnh lặng của vũ trụ đang nói rằng
12:38
"We're the creatures who got lucky."
256
746320
1720
"Chúng ta là sinh vật gặp may."
12:40
All barriers are behind us.
257
748800
1856
Tất cả rào cản đều ở sau lưng.
12:42
We're the only species
that's cleared them --
that's cleared them --
258
750680
2416
Chúng ta là loài duy nhất xóa bỏ
những rào cản --
những rào cản --
12:45
the only species capable
of determining its own destiny.
of determining its own destiny.
259
753120
4416
là loài duy nhất có thể tự
quyết định số mệnh.
quyết định số mệnh.
12:49
And if we learn to appreciate
how special our planet is,
how special our planet is,
260
757560
3200
Và nếu chúng ta biết trân trọng
sự đặc biệt của hành tinh này,
sự đặc biệt của hành tinh này,
12:53
how important it is to look after our home
261
761840
2136
tầm quan trọng trong chăm
sóc ngôi nhà chung
sóc ngôi nhà chung
12:56
and to find others,
262
764000
1816
và tìm kiếm những nơi chốn khác,
12:57
how incredibly fortunate we all are
simply to be aware of the universe,
simply to be aware of the universe,
263
765840
4816
chúng ta thật may mắn khi nhận thức
được về vũ trụ,
được về vũ trụ,
13:02
humanity might survive for a while.
264
770680
2336
loài người có thể tồn tại lâu hơn.
13:05
And all those amazing things
265
773040
1656
Và tất cả những điều tuyệt diệu đó
13:06
we dreamed aliens
might have done in the past,
might have done in the past,
266
774720
2856
ta cho rằng người ngoài hành tinh
đã đạt được trong quá khứ,
đã đạt được trong quá khứ,
13:09
that could be our future.
267
777600
1200
có thể là tương lai.
13:11
Thank you very much.
268
779640
1256
Cảm ơn các bạn rất nhiều.
13:12
(Applause)
269
780920
3520
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Stephen Webb - Writer, scientistStephen Webb is a science fiction fan who's passionately interested in what the future might hold for our species.
Why you should listen
An early preoccupation with science fiction ended up influencing most of Stephen Webb's professional activity. It instilled in him a deep love of science and the scientific endeavor, which in turn led him to complete a PhD in theoretical particle physics. Isaac Asimov's story "The Fun They Had," about computerized homeschooling, prompted him to consider how digital technology might deepen students' learning, which in turn led to posts in a variety of UK universities.
And it was in the pages of a science fiction magazine that he first encountered the Fermi paradox, which kindled a lifelong fascination with the problem of why we see no signs of extraterrestrial intelligence -- and led to his book Where Is Everybody, which explores the question in detail. Webb hopes to pass on his love of science through his outreach work, and he is the author of a number of popular science books. He is working on New Light Through Old Windows, an anthology of classic science fiction tales; each tale appears alongside a commentary detailing the latest scientific thinking relating to the story's theme.
Stephen Webb | Speaker | TED.com