ABOUT THE SPEAKER
Guy Winch - Psychologist, author
Guy Winch asks us to take our emotional health as seriously as we take our physical health -- and explores how to heal from common heartaches.

Why you should listen

Guy Winch is a licensed psychologist who works with individuals, couples and families. As an advocate for psychological health, he has spent the last two decades adapting the findings of scientific studies into tools his patients, readers and audience members can use to enhance and maintain their mental health. As an identical twin with a keen eye for any signs of favoritism, he believes we need to practice emotional hygiene with the same diligence with which we practice personal and dental hygiene.

His recent book, Emotional First Aid: Healing Rejection, Guilt, Failure, and Other Everyday Hurts, has been translated in 24 languages. He writes the popular "Squeaky Wheel Blog" on PsychologyToday.com, and he is the author of The Squeaky Wheel: Complaining the Right Way to Get Results, Improve Your Relationships and Enhance Self-Esteem. His new book, How to Fix a Broken Heart, was published by TED Books/Simon & Schuster in 2017. He has also dabbled in stand-up comedy.

More profile about the speaker
Guy Winch | Speaker | TED.com
TED2017

Guy Winch: How to fix a broken heart

Guy Winch: Cách chữa lành một trái tim tan vỡ

Filmed:
9,818,729 views

Trong cuộc sống, sẽ có những lúc trái tim ta vụn vỡ. Thử tưởng tượng xem mọi thứ sẽ khác biệt thế nào nếu ta chú ý nhiều hơn đến nỗi đau tâm hồn rất đặc biệt này. Nhà tâm lý học Guy Winch tiết lộ cách để chữa lành một trái tim tan vỡ, bắt đầu từ ý chí chống lại bản năng lý tưởng hóa và đi tìm lời giải vốn không hiện hữu. Đồng thời, ông cũng mang đến một bộ công cụ giúp ta vượt qua nỗi đau. Trái tim có thể tan vỡ, đôi khi, nhưng bản thân chúng ta không cần thiết phải vụn vỡ theo nó.
- Psychologist, author
Guy Winch asks us to take our emotional health as seriously as we take our physical health -- and explores how to heal from common heartaches. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

Ở vài thời điểm trong cuộc sống,
00:12
At some pointđiểm in our livescuộc sống,
0
912
1946
00:14
almosthầu hết everymỗi one of us
will have our hearttim brokenbị hỏng.
1
2882
2965
hầu hết chúng ta
đều sẽ bị tổn thương.
Bệnh nhân Katy của tôi lên kế hoạch cho
đám cưới của mình khi còn học cấp hai.
00:18
My patientbệnh nhân KathyKathy plannedkế hoạch her weddingđám cưới
when she was in middleở giữa schooltrường học.
2
6831
4372
Cô sẽ gặp được chồng tương lai
ở tuổi 27,
00:23
She would meetgặp her futureTương lai husbandngười chồng
3
11227
1837
00:25
by agetuổi tác 27,
4
13088
1633
đính hôn một năm sau đó,
và kết hôn vào năm kế tiếp.
00:26
get engagedbận a yearnăm latermột lát sau
5
14745
1787
00:28
and get marriedcưới nhau a yearnăm after that.
6
16556
2243
Nhưng khi Katy 27 tuổi,
cô ấy không tìm được bạn đời.
00:31
But when KathyKathy turnedquay 27,
she didn't find a husbandngười chồng.
7
19576
3940
00:35
She foundtìm a lumpcục bướu in her breastnhũ hoa.
8
23540
2240
Cô ấy phát hiện một khối u ở ngực.
00:38
She wentđã đi throughxuyên qua manynhiều monthstháng
of harshkhắc nghiệt chemotherapyhóa trị
9
26295
3108
Trải qua hàng tháng trời
hóa trị khắc nghiệt
cùng những ca phẫu thuật đau đớn,
00:41
and painfulđau đớn surgeriesca phẫu thuật,
10
29427
1774
00:43
and then just as she was readysẳn sàng
to jumpnhảy back into the datinghẹn hò worldthế giới,
11
31225
4504
để ngay khi sẵn sàng
trở lại với hẹn hò,
một khối u khác xuất hiện
ở phần ngực còn lại,
00:47
she foundtìm a lumpcục bướu in her other breastnhũ hoa
12
35753
2370
và cô ấy phải bắt đầu lại mọi thứ
một lần nữa.
00:50
and had to do it all over again.
13
38147
1742
Dù vậy, Katy đã hồi phục,
00:53
KathyKathy recoveredphục hồi, thoughTuy nhiên,
14
41225
1209
00:54
and she was eagerháo hức to resumesơ yếu lý lịch
her searchTìm kiếm for a husbandngười chồng
15
42458
2935
và sẵn sàng để tiếp tục tìm chồng,
00:57
as soonSớm as her eyebrowslông mày grewlớn lên back in.
16
45417
2415
ngay khi hàng lông mày của cô mọc trở lại.
Khi hẹn hò lần đầu ở New York,
01:00
When you're going
on first datesngày tháng in NewMới YorkYork CityThành phố,
17
48531
2394
bạn cần nó để bộc lộ mọi cảm xúc.
01:02
you need to be ablecó thể to expressbày tỏ
a widerộng rangephạm vi of emotionscảm xúc.
18
50949
2987
(Cười)
01:05
(LaughterTiếng cười)
19
53960
1383
01:07
SoonSớm afterwardssau đó,
she metgặp RichPhong phú and fellrơi in love.
20
55367
3192
Nhanh chóng, cô ấy gặp và phải lòng Rich.
Mối quan hệ diễn ra như cô kỳ vọng.
01:10
The relationshipmối quan hệ was everything
she hopedhy vọng it would be.
21
58583
3166
Sáu tháng sau,
01:14
SixSáu monthstháng latermột lát sau,
22
62614
1264
01:15
after a lovelyđáng yêu weekendngày cuối tuần in NewMới EnglandAnh,
23
63902
2475
sau một cuối tuần nồng cháy
ở New England,
01:18
RichPhong phú madethực hiện reservationsđặt phòng
at theirhọ favoriteyêu thích romanticlãng mạn restaurantnhà hàng.
24
66401
3542
Rich đặt bàn
ở nhà hàng yêu thích của họ.
Kathy biết anh ấy sẽ cầu hôn.
01:22
KathyKathy knewbiết he was going to proposecầu hôn,
25
70877
1926
01:24
and she could barelyvừa đủ
containchứa her excitementsự phấn khích.
26
72827
3023
và không thể kìm nén sự hân hoan.
Nhưng Rich không hề cầu hôn,
01:28
But RichPhong phú did not proposecầu hôn
to KathyKathy that night.
27
76701
2610
Anh ta nói lời chia tay.
01:31
He brokeđã phá vỡ up with her.
28
79766
1202
01:33
As deeplysâu sắc as he caredchăm sóc
for KathyKathy -- and he did --
29
81639
2641
Dù dành sự quan tâm sâu sắc cho Katy,
anh ấy không hề yêu cô.
01:36
he simplyđơn giản wasn'tkhông phải là in love.
30
84820
1511
Katy vỡ vụn.
01:39
KathyKathy was shatteredtan vỡ.
31
87465
1944
01:41
Her hearttim was trulythực sự brokenbị hỏng,
and she now facedphải đối mặt yetchưa anotherkhác recoveryphục hồi.
32
89433
4843
Trái tim cô thực sự tan nát, và giờ
phải đối mặt với quá trình hồi phục khác.
Năm tháng sau khi chia tay,
01:46
But fivesố năm monthstháng after the breakuptan rã,
33
94959
2556
Kathy vẫn không thể
ngừng nghĩ về Rich.
01:49
KathyKathy still couldn'tkhông thể stop
thinkingSuy nghĩ about RichPhong phú.
34
97539
3195
01:52
Her hearttim was still very much brokenbị hỏng.
35
100758
2614
Trái tim cô vẫn rất đau đớn.
Câu hỏi đặt ra là:
01:56
The questioncâu hỏi is:
36
104126
1177
01:57
Why?
37
105786
1434
Tại sao?
01:59
Why was this incrediblyvô cùng strongmạnh
and determinedxác định womanđàn bà
38
107244
4096
Tại sao người phụ nữ mạnh mẽ
và quyết đoán này
lại không thể gợi lại
nguồn cảm xúc tích cực
02:03
unablekhông thể to marshalnguyên soái the sametương tự
emotionalđa cảm resourcestài nguyên
39
111364
2908
02:06
that got her throughxuyên qua fourbốn yearsnăm
of cancerung thư treatmentsđiều trị?
40
114296
3419
đã giúp cô vượt qua
bốn năm điều trị ung thư?
Tại sao rất nhiều người chúng ta
phải chật vật
02:10
Why do so manynhiều of us floundercá bơn
41
118619
2279
02:12
when we're tryingcố gắng
to recoverbình phục from heartbreaksự đau lòng?
42
120922
2479
khi cố để chữa lành
trái tim tan vỡ?
Tại sao phương thức thích ứng
02:16
Why do the sametương tự copingđối phó mechanismscơ chế
43
124075
2005
02:18
that get us throughxuyên qua all kindscác loại
of life challengesthách thức
44
126104
3124
đã giúp ta vượt qua
vô vàn thử thách trong cuộc sống
02:21
failThất bại us so miserablykhốn khổ
when our hearttim getsđược brokenbị hỏng?
45
129252
3188
lại vô dụng
trước một trái tim bị tổn thương?
Trong suốt 20 năm
điều trị bệnh nhân,
02:25
In over 20 yearsnăm of privateriêng tư practicethực hành,
46
133886
2436
tôi đã thấy nhiều người
từ nhiều độ tuổi và hoàn cảnh
02:28
I have seenđã xem people
of everymỗi agetuổi tác and backgroundlý lịch
47
136346
2980
đối mặt với nhiều trạng thái tan vỡ,
02:31
faceđối mặt everymỗi mannercách thức of heartbreaksự đau lòng,
48
139350
2625
02:33
and what I've learnedđã học is this:
49
141999
2072
và điều tôi học được là:
02:36
when your hearttim is brokenbị hỏng,
50
144930
2450
Khi trái tim ta tan vỡ,
02:39
the sametương tự instinctsbản năng you ordinarilythông thường relydựa on
51
147404
2890
bản năng
mà bạn thường dựa vào
sẽ được khơi dậy và một lần nữa
khiến bạn đi sai đường.
02:42
will time and again leadchì you
down the wrongsai rồi pathcon đường.
52
150318
4466
Bạn chỉ đơn giản là không thể tin
những gì tâm trí đang nói cho bạn nghe.
02:46
You simplyđơn giản cannotkhông thể trustLòng tin
what your mindlí trí is tellingnói you.
53
154808
3615
Ví dụ, ta đều biết
từ các nghiên cứu về người đau khổ
02:51
For examplethí dụ, we know from studieshọc
of heartbrokenđau khổ people
54
159445
2880
02:54
that havingđang có a cleartrong sáng understandinghiểu biết
of why the relationshipmối quan hệ endedđã kết thúc
55
162349
3426
rằng nhận thức rõ ràng về
lý do kết thúc mối quan hệ
02:57
is really importantquan trọng
for our abilitycó khả năng to movedi chuyển on.
56
165799
2810
là rất quan trọng
để có thể bước tiếp.
03:01
YetNào được nêu ra time and again,
57
169390
1617
Theo thời gian,
03:03
when we are offeredđược cung cấp a simpleđơn giản
and honestthật thà explanationgiải trình
58
171031
3357
khi có được lời giải thích
thẳng thắn và chân thành
03:06
like the one RichPhong phú offeredđược cung cấp KathyKathy,
59
174412
2312
giống như điều Rich đã làm với Kathy,
03:08
we rejecttừ chối it.
60
176748
1158
chúng ta lại khước từ chúng.
03:10
HeartbreakSự đau lòng createstạo ra
suchnhư là dramatickịch tính emotionalđa cảm painđau đớn,
61
178780
3918
Tan vỡ tạo ra một nỗi đau về cảm xúc,
03:14
our mindlí trí tellsnói us the causenguyên nhân
mustphải be equallybằng nhau dramatickịch tính.
62
182722
3568
và tâm trí bảo ta rằng lý do đằng sau
chắc chắn phải rất phức tạp.
Và bản năng đó mạnh mẽ đến độ,
03:18
And that gutruột instinctbản năng is so powerfulquyền lực,
63
186865
2456
nó khiến cho phần lý do
hợp lý nhất của chúng ta
03:21
it can make even the mostphần lớn reasonablehợp lý
and measuredđã đo of us
64
189345
3236
03:24
come up with mysteriesbí ẩn
and conspiracyâm mưu theorieslý thuyết
65
192605
3399
trở nên bí ẩn, dựng nên những giả thuyết
lớn lao vốn dĩ không hiện hữu.
03:28
where nonekhông ai existhiện hữu.
66
196028
1187
03:30
KathyKathy becameđã trở thành convincedthuyết phục
something mustphải have happenedđã xảy ra
67
198017
2774
Kathy khăng khăng rằng
có điều gì đó đã xảy ra
trong cuối tuần hẹn hò với Rich
03:32
duringsuốt trong her romanticlãng mạn getawaynơi nghỉ ngơi with RichPhong phú
68
200815
2107
03:34
that souredsoured him on the relationshipmối quan hệ,
69
202946
1922
khiến anh ấy rời bỏ mối quan hệ này,
03:36
and she becameđã trở thành obsessedbị ám ảnh
with figuringtìm kiếm out what that was.
70
204892
2978
và cô bị ám ảnh về việc tìm ra lý do đó.
03:40
And so she spentđã bỏ ra countlessvô số hoursgiờ
71
208445
1889
Và cô ấy dành vô số thời gian
03:42
going throughxuyên qua everymỗi minutephút
of that weekendngày cuối tuần in her mindlí trí,
72
210358
3527
hồi tưởng lại từng phút
của kỳ cuối tuần ấy,
03:45
searchingđang tìm kiếm her memoryký ức for cluesmanh mối
that were not there.
73
213909
3148
để tìm lại trong ký ức
một manh mối vốn không tồn tại.
Tâm trí của Kathy đánh lừa cô ấy.
03:50
Kathy'sCủa Kathy mindlí trí trickedbị lừa her
into initiatingbắt đầu this wildhoang dã goosengỗng chaseđuổi theo.
74
218333
3902
03:54
But what compelledbắt buộc her to commitcam kết to it
for so manynhiều monthstháng?
75
222259
4352
Nhưng điều gì đã khiến cô ấy làm điều đó
trong suốt hàng tháng trời?
Trái tim tan vỡ thì giả dối hơn
ta tưởng.
03:59
HeartbreakSự đau lòng is farxa more insidiousinsidious
than we realizenhận ra.
76
227729
3824
Có một lý do khiến ta bước tiếp thời kì
hỗn loạn này đến thời kì hỗn loạn khác.
04:03
There is a reasonlý do we keep going
down one rabbitthỏ holelỗ after anotherkhác,
77
231577
4449
04:08
even when we know it's going
to make us feel worsetệ hơn.
78
236050
2781
thậm chí, ngay cả khi biết nó
sẽ làm ta cảm thấy tệ hơn.
04:11
BrainNão bộ studieshọc have shownđược hiển thị
79
239813
1629
Nghiên cứu về não bộ cho thấy
việc rút khỏi tình yêu lãng mạn
04:13
that the withdrawalRút tiền of romanticlãng mạn love
80
241466
2493
kích hoạt trong não chúng ta
cùng một cơ chế
04:15
activateskích hoạt the sametương tự mechanismscơ chế
in our brainóc that get activatedkích hoạt
81
243983
3486
04:19
when addictsngười nghiện are withdrawingthu hồi
from substancesCác chất like cocainecocaine or opioidsopioids.
82
247493
5037
như khi người nghiện phải cai
các chất như cocaine hoặc opioid.
Kathy đã trải qua quá trình rút lui.
04:25
KathyKathy was going throughxuyên qua withdrawalRút tiền.
83
253364
1971
04:27
And sincekể từ she could not have
the heroinma túy of actuallythực ra beingđang with RichPhong phú,
84
255938
3790
Và vì cô ấy không thể có
heroin từ việc ở cạnh Rich,
04:31
her unconsciousbất tỉnh mindlí trí choseđã chọn
the methadonemethadone of her memorieskỷ niệm with him.
85
259752
4475
vô thức đã chọn
methadone của ký ức cô với anh ta.
Bản năng nói với cô
cô đã cố gắng để giải quyết một bí ẩn,
04:37
Her instinctsbản năng told her
she was tryingcố gắng to solvegiải quyết a mysteryhuyền bí,
86
265070
2918
04:40
but what she was actuallythực ra doing
87
268012
1930
nhưng những gì cô ấy thực sự làm
là vật vã tìm thuốc.
04:41
was gettingnhận được her fixsửa chữa.
88
269966
1572
Đây là điều làm cho đau lòng
rất khó chữa.
04:45
This is what makeslàm cho heartbreaksự đau lòng
so difficultkhó khăn to healchữa lành.
89
273061
3473
Người nghiện biết rằng họ đang nghiện.
04:49
AddictsNgười nghiện know they're addictednghiện.
90
277417
2008
04:51
They know when they're shootingchụp up.
91
279449
2110
Họ biết khi nào họ đang chích.
04:53
But heartbrokenđau khổ people do not.
92
281583
1897
Nhưng người có trái tim tan vỡ
lại không.
Nhưng giờ thì bạn biết rồi đấy.
04:56
But you do now.
93
284650
1173
Và nếu tim bạn tan vỡ,
bạn không thể phớt lờ nó.
04:58
And if your hearttim is brokenbị hỏng,
you cannotkhông thể ignorebỏ qua that.
94
286587
3559
Bạn phải công nhận nó,
như sự thôi thúc không thể cưỡng lại,
05:02
You have to recognizenhìn nhận that,
as compellinghấp dẫn as the urgethúc giục is,
95
290649
3817
với mỗi lần nhớ lại,
mọi tin nhắn bạn gửi,
05:06
with everymỗi tripchuyến đi down memoryký ức laneLane,
everymỗi textbản văn you sendgửi,
96
294490
3411
05:09
everymỗi secondthứ hai you spendtiêu
stalkingrình rập your exex on socialxã hội mediaphương tiện truyền thông,
97
297925
3483
mỗi giây bạn dành để theo dõi
người cũ trên mạng xã hội,
bạn chỉ đang nuôi cơn nghiện,
05:13
you are just feedingcho ăn your addictionnghiện,
98
301432
2140
05:15
deepeningsâu sắc your emotionalđa cảm painđau đớn
99
303596
1790
làm nỗi đau thêm sâu
05:17
and complicatingnhững phức tạp your recoveryphục hồi.
100
305410
1759
và làm con đường đến sự chữa lành
thêm phức tạp.
Vượt qua đau khổ
không phải là một cuộc hành trình.
05:20
GettingNhận được over heartbreaksự đau lòng is not a journeyhành trình.
101
308907
2787
05:23
It's a fightchiến đấu, and your reasonlý do
is your strongestmạnh nhất weaponvũ khí.
102
311718
4168
Đó là một cuộc chiến, và lý trí của bạn
là vũ khí mạnh nhất.
05:27
There is no breakuptan rã explanationgiải trình
that's going to feel satisfyingđáp ứng.
103
315910
3794
Không có lời giải thích chia tay nào
sẽ làm bạn thấy thỏa mãn.
05:31
No rationalelý do can take away
the painđau đớn you feel.
104
319728
2839
Không lập luận nào có thể xoa dịu nỗi đau.
05:34
So don't searchTìm kiếm for one,
don't wait for one,
105
322591
2660
Vì vậy, đừng tìm kiếm,
đừng chờ đợi,
05:37
just acceptChấp nhận the one you were offeredđược cung cấp
or make up one yourselfbản thân bạn
106
325275
3049
hãy hấp nhận lí do được cung cấp
hoặc tự bịa ra
và sau đó, ngưng đặt câu hỏi,
05:40
and then put the questioncâu hỏi to restnghỉ ngơi,
107
328348
1920
05:42
because you need that closuređóng cửa
to resistkháng cự the addictionnghiện.
108
330292
3120
bởi vì bạn cần chấm dứt nó
để chống lại cơn nghiện
Và bạn cần vài thứ nữa như là:
05:46
And you need something elsekhác as well:
109
334857
2545
sẵn lòng buông bỏ,
05:50
you have to be willingsẵn lòng to let go,
110
338437
2396
chấp nhận chuyện đã qua.
05:53
to acceptChấp nhận that it's over.
111
341629
1916
05:56
OtherwiseNếu không, your mindlí trí
will feednuôi on your hopemong
112
344281
2564
Nếu không, tâm trí của bạn
sẽ nuôi hy vọng
05:58
and setbộ you back.
113
346869
1288
và làm bạn quay lại như cũ.
06:01
HopeHy vọng can be incrediblyvô cùng destructivephá hoại
when your hearttim is brokenbị hỏng.
114
349543
3960
Hy vọng có sức phá huỷ đáng gờm
khi trái tim bạn tan vỡ.
Trái tim tan vỡ là bậc thầy thao túng.
06:07
HeartbreakSự đau lòng is a masterbậc thầy manipulatormanipulator.
115
355278
3003
Cảm giác thoải mái dẫn dắt ta
làm điều ngược lại hoàn toàn
06:10
The easegiảm bớt with which it getsđược our mindlí trí
to do the absolutetuyệt đối oppositeđối diện
116
358305
3653
về những gì ta cần để phục hồi
thì có sức hấp dẫn khó cưỡng.
06:13
of what we need in ordergọi món to recoverbình phục
117
361982
2026
06:16
is remarkableđáng chú ý.
118
364032
1221
Một trong những xu hướng phổ biến nhất
khi tim tan vỡ
06:17
One of the mostphần lớn commonchung tendencieskhuynh hướng
we have when our hearttim is brokenbị hỏng
119
365908
3890
là lý tưởng hóa người
đã làm vỡ nó.
06:21
is to idealizeidealize the personngười who brokeđã phá vỡ it.
120
369822
2197
06:24
We spendtiêu hoursgiờ rememberingghi nhớ theirhọ smilenụ cười,
121
372741
2931
Chúng ta dành hàng giờ
để nhớ nụ cười của họ,
06:27
how great they madethực hiện us feel,
122
375696
2142
cách họ làm chúng ta hạnh phúc,
06:29
that time we hikedleo lên up the mountainnúi
and madethực hiện love underDưới the starssao.
123
377862
4295
thời gian chúng ta leo núi
và làm tình dưới ánh sao
Tất cả làm cảm giác mất mát
thêm đau đớn.
06:34
All that does is make our lossmất mát
feel more painfulđau đớn.
124
382909
3624
Chúng ta biết điều đó.
06:38
We know that.
125
386937
1256
06:40
YetNào được nêu ra we still allowcho phép our mindlí trí to cyclechu kỳ
throughxuyên qua one greatestvĩ đại nhất hitđánh after anotherkhác,
126
388217
4898
Tuy nhiên, ta vẫn cho phép tâm trí
ca bài não tình hết lần này tới lần khác,
như thể ta bị bắt làm con tin bởi chính
danh sách nhạc Spotify của mình.
06:45
like we were beingđang heldđược tổ chức hostagecon tin by our ownsở hữu
passive-aggressivethụ động tích cực SpotifySpotify playlistdanh sách bài hát.
127
393139
4598
06:49
(LaughterTiếng cười)
128
397761
2356
(Cười)
06:54
HeartbreakSự đau lòng will make those thoughtssuy nghĩ
popnhạc pop into your mindlí trí.
129
402022
3050
Đau lòng sẽ làm những suy nghĩ đó
ghim sâu vào tâm trí bạn.
Và để tránh việc lý tưởng hoá,
bạn phải cân bằng lại
06:57
And so to avoidtránh idealizingidealizing,
you have to balancecân đối them out
130
405096
3806
07:00
by rememberingghi nhớ theirhọ frowncau,
not just theirhọ smilenụ cười,
131
408926
3113
bằng cách nhớ cái cau mày,
chứ không chỉ là nụ cười của họ,
07:04
how badxấu they madethực hiện you feel,
132
412426
2117
cách họ làm ta thấy tồi tệ,
07:06
the factthực tế that after the lovemakinglovemaking,
you got lostmất đi comingđang đến down the mountainnúi,
133
414567
3662
thực tế là sau khi làm tình,
bạn bị lạc xuống núi,
07:10
arguedlập luận like crazykhùng
and didn't speaknói for two daysngày.
134
418253
2719
cãi nhau như điên
và không nói chuyện hai ngày.
Những gì tôi nói với bệnh nhân của mình
là biên soạn một danh sách đầy đủ
07:14
What I tell my patientsbệnh nhân
is to compilebiên dịch an exhaustiveđầy đủ listdanh sách
135
422417
4231
tất cả lỗi lầm
người đó đã làm với bạn,
07:18
of all the wayscách
the personngười was wrongsai rồi for you,
136
426672
2397
07:21
all the badxấu qualitiesphẩm chất, all the petvật nuôi peevesPeeves,
137
429093
2488
tất cả những phẩm chất xấu,
tất cả những thói hư,
07:23
and then keep it on your phoneđiện thoại.
138
431605
2368
và giữ nó trên điện thoại của bạn.
07:25
(LaughterTiếng cười)
139
433997
1043
(Cười)
07:27
And onceMột lần you have your listdanh sách,
140
435496
1655
Và một khi đã có danh sách,
bạn phải dùng nó.
07:29
you have to use it.
141
437175
1245
07:30
When I hearNghe even a hintdấu of idealizingidealizing
142
438970
2619
Khi nghe thấy một chút lý tưởng hoá
07:33
or the faintestfaintest whiffwhiff
of nostalgiaHoài cổ in a sessionphiên họp,
143
441613
3093
hay một tí nhu nhược của nỗi nhớ
lúc nào đó,
07:36
I go, "PhoneĐiện thoại, please."
144
444730
1984
tôi liền: "Đưa điện thoại đây!"
07:38
(LaughterTiếng cười)
145
446738
1821
(Cười)
Tâm trí bạn sẽ cố gắng nói với bạn
chúng hoàn hảo.
07:41
Your mindlí trí will try to tell you
they were perfecthoàn hảo.
146
449098
2518
07:43
But they were not,
and neithercũng không was the relationshipmối quan hệ.
147
451640
2715
Nhưng không phải, mối quan hệ cũng không.
07:46
And if you want to get over them,
you have to remindnhắc lại yourselfbản thân bạn of that,
148
454379
3837
Và nếu bạn muốn vượt qua chúng,
bạn phải nhắc nhở chính mình điều đó,
07:50
frequentlythường xuyên.
149
458240
1182
một cách thường xuyên.
07:52
NoneKhông có of us is immunemiễn dịch to heartbreaksự đau lòng.
150
460361
2590
Không ai trong chúng ta
miễn dịch với đau khổ.
07:55
My patientbệnh nhân MiguelMiguel was a 56-year-old-tuổi
seniorcao cấp executiveđiều hành in a softwarephần mềm companyCông ty.
151
463689
5053
Bệnh nhân của tôi Miguel 56 tuổi giám đốc
điều hành cấp cao công ty phần mềm.
Năm năm sau khi vợ mất,
08:01
FiveNăm yearsnăm after his wifengười vợ diedchết,
152
469208
2297
ông ấy cuối cùng cũng sẵn sàng
hẹn hò lần nữa.
08:03
he finallycuối cùng feltcảm thấy readysẳn sàng
to startkhởi đầu datinghẹn hò again.
153
471529
2629
Ông ấy sớm gặp và bị cuốn vào
cơn lốc tình yêu với Sharon.
08:06
He soonSớm metgặp SharonSharon,
154
474654
1238
08:07
and a whirlwindcơn lốc romancelãng mạn ensuednối tiếp.
155
475916
2529
Họ giới thiệu nhau với con mình
của họ sau một tháng,
08:10
They introducedgiới thiệu eachmỗi other
to theirhọ adultngười lớn childrenbọn trẻ after one monththáng,
156
478469
3410
08:13
and they moveddi chuyển in togethercùng với nhau after two.
157
481903
2505
và đến với nhau sau hai tháng.
08:16
When middle-agedTrung niên people datengày,
they don't messlộn xộn around.
158
484865
2691
Khi người trung niên hẹn hò,
họ không lằng nhằng.
Giống như "Yêu thật lòng"
gặp nhau "Quá nhanh quá nguy hiểm".
08:20
It's like "Love, ActuallyTrên thực tế"
meetsđáp ứng "The FastNhanh chóng and the FuriousTức giận."
159
488405
3273
08:23
(LaughterTiếng cười)
160
491702
1562
(Cười)
08:26
MiguelMiguel was happierhạnh phúc hơn
than he had been in yearsnăm.
161
494495
2568
Miguel hạnh phúc hơn
hơn những năm trước.
08:29
But the night before
theirhọ first anniversaryngày kỷ niệm,
162
497539
2754
Nhưng đêm trước năm kỷ niệm đầu tiên,
Sharon đã bỏ ông.
08:32
SharonSharon left him.
163
500317
1323
Cô đã quyết định chuyển đến Bờ Tây
ở gần con cái hơn,
08:34
She had decidedquyết định to movedi chuyển to the WestWest CoastBờ biển
to be closergần hơn to her childrenbọn trẻ,
164
502169
3969
và cô ấy không muốn yêu xa.
08:38
and she didn't want
a long-distancekhoảng cách xa relationshipmối quan hệ.
165
506162
2449
Miguel hoàn toàn bị bất ngờ
và suy sụp.
08:41
MiguelMiguel was totallyhoàn toàn blindsidedchủ
and utterlyhoàn toàn devastatedtàn phá.
166
509404
4763
Ông ấy hầu như không làm việc
trong nhiều, nhiều tháng,
08:46
He barelyvừa đủ functionedchức năng at work
for manynhiều, manynhiều monthstháng,
167
514660
2945
08:49
and he almosthầu hết lostmất đi his jobviệc làm as a resultkết quả.
168
517629
2496
và suýt bị mất việc.
08:52
AnotherKhác consequencehậu quả of heartbreaksự đau lòng
is that feelingcảm giác alonemột mình and in painđau đớn
169
520804
3815
Một hệ quả khác của trái tim tan vỡ
là cảm giác một mình và đau đớn
có thể làm giảm đáng kể
chức năng trí tuệ của chúng ta,
08:56
can significantlyđáng kể impairgây ảnh hưởng
our intellectualtrí tuệ functioningchức năng,
170
524643
3055
08:59
especiallyđặc biệt when performingbiểu diễn complexphức tạp tasksnhiệm vụ
involvingliên quan logiclogic and reasoninglý luận.
171
527722
4772
đặc biệt khi thực hiện các tác vụ phức tạp
liên quan đến logic và lý luận.
Nó làm giảm tạm thời chỉ số IQ của bạn.
09:04
It temporarilytạm thời lowerslàm giảm our IQCHỈ SỐ IQ.
172
532518
2312
09:08
But it wasn'tkhông phải là just the intensitycường độ
of Miguel'sMiguel của griefđau buồn
173
536535
3207
Và không chỉ mức độ nỗi đau của Miguel
09:11
that confusedbối rối his employerssử dụng lao động;
174
539766
1895
khiến sếp ông bối rối;
09:13
it was the durationthời gian.
175
541685
1460
mà còn cả thời gian diễn ra.
09:15
MiguelMiguel was confusedbối rối by this as well
176
543986
2280
Miguel cũng bối rối vì điều này
và thực sự khá xấu hổ vì nó.
09:18
and really quitekhá embarrassedxấu hổ by it.
177
546290
1756
"Mình bị sao vậy?" ông ấy hỏi tôi
trong buổi họp.
09:20
"What's wrongsai rồi with me?"
he askedyêu cầu me in our sessionphiên họp.
178
548519
2597
09:23
"What adultngười lớn spendschi tiêu almosthầu hết a yearnăm
gettingnhận được over a one-yeartrong một năm relationshipmối quan hệ?"
179
551140
3962
"Người lớn nào lại dành gần một năm
chỉ để vượt qua mối quan hệ một năm?"
Thực tế có rất nhiều người như vậy.
09:27
ActuallyTrên thực tế, manynhiều do.
180
555804
2225
09:31
HeartbreakSự đau lòng sharescổ phiếu all the hallmarksdấu hiệu
of traditionaltruyên thông lossmất mát and griefđau buồn:
181
559053
4488
Trái tim tan vỡ có tất cả các đặc điểm
của mất mát và đau buồn truyền thống:
mất ngủ, suy nghĩ lệch lạc,
09:36
insomniamất ngủ, intrusivexâm nhập thoughtssuy nghĩ,
182
564068
2444
09:38
immunemiễn dịch systemhệ thống dysfunctionrối loạn chức năng.
183
566536
1953
rối loạn hệ thống miễn dịch.
09:40
FortyBốn mươi percentphần trăm of people experiencekinh nghiệm
clinicallylâm sàng measurableđo lường depressionPhiền muộn.
184
568513
4029
40% số người mắc
trầm cảm lâm sàng.
Đó là một chấn thương tâm lý nghiêm trọng,
09:45
HeartbreakSự đau lòng is a complexphức tạp
psychologicaltâm lý injurychấn thương.
185
573702
3330
09:49
It impactstác động us in a multitudevô số of wayscách.
186
577056
2641
tác động lên chúng ta theo vô số cách.
09:52
For examplethí dụ, SharonSharon was bothcả hai very socialxã hội
187
580174
2699
Ví dụ, Sharon rất cởi mở
và tích cực.
09:55
and very activeđang hoạt động.
188
583405
1382
Cô ấy ăn tối ở nhà mỗi tuần.
09:56
She had dinnersBữa ăn tối at the housenhà ở everymỗi weektuần.
189
584811
2590
09:59
She and MiguelMiguel wentđã đi on campingcắm trại tripschuyến đi
with other couplesCặp đôi.
190
587425
3019
Cô ấy và Miguel đi cắm trại
với những cặp khác.
10:02
AlthoughMặc dù MiguelMiguel was not religiousTôn giáo,
191
590468
1893
Dù vô thần, ông vẫn đưa Sharon
đến nhà thờ mỗi Chúa nhật,
10:04
he accompaniedđi kèm với SharonSharon
to churchnhà thờ everymỗi SundayChủ Nhật,
192
592385
2178
nơi ông được chào đón
vào hội thánh.
10:06
where he was welcomedhoan nghênh
into the congregationgiáo đoàn.
193
594587
2287
Miguel không chỉ mất bạn gái;
10:09
MiguelMiguel didn't just losethua his girlfriendbạn gái;
194
597850
1941
ông ấy mất toàn bộ đời sống xã hội,
10:12
he lostmất đi his entiretoàn bộ socialxã hội life,
195
600240
2761
cộng đồng hỗ trợ
nhà thờ của Sharon.
10:15
the supportivehỗ trợ communitycộng đồng
of Sharon'sSharon churchnhà thờ.
196
603025
2438
10:17
He lostmất đi his identitydanh tính as a couplevợ chồng.
197
605487
2130
Ông mất điểm nhận dạng
là một cặp đôi.
Miguel nhận ra sự chia tay
đã để lại khoảng trống khổng lồ trong đời,
10:20
Now, MiguelMiguel recognizedđược công nhận the breakuptan rã
had left this hugekhổng lồ voidvoid in his life,
198
608575
4146
10:24
but what he failedthất bại to recognizenhìn nhận
199
612745
2761
nhưng lại không nhận ra
nó để lại nhiều hơn chỉ một.
10:27
is that it left farxa more than just one.
200
615530
2377
Và điều đó rất quan trọng,
10:30
And that is crucialquan trọng,
201
618670
1310
10:32
not just because it explainsgiải thích
why heartbreaksự đau lòng could be so devastatingtàn phá,
202
620491
4985
không chỉ vì nó giải thích
tại sao tan vỡ lại tệ hại đến vậy,
10:37
but because it tellsnói us how to healchữa lành.
203
625500
2155
nhưng bởi vì nó còn cho ta biết
cách để chữa lành.
Để chữa lành trái tim tan vỡ,
10:40
To fixsửa chữa your brokenbị hỏng hearttim,
204
628934
2145
10:43
you have to identifynhận định these voidskhoảng trống
in your life and filllấp đầy them,
205
631103
3859
bạn phải xác định những khoảng trống này
trong cuộc sống và lấp đầy chúng,
10:46
and I mean all of them.
206
634986
1577
tất cả chúng.
10:48
The voidskhoảng trống in your identitydanh tính:
207
636587
1729
Các khoảng trống
trong điểm nhận dạng:
10:50
you have to reestablishthiết lập lại who you are
and what your life is about.
208
638340
3648
bạn phải thiết lập lại bạn là ai
và cuộc sống của bạn là gì.
Những khoảng trống trong xã hội
10:54
The voidskhoảng trống in your socialxã hội life,
209
642012
1712
10:55
the missingmất tích activitieshoạt động,
even the emptytrống spaceskhông gian on the wallTường
210
643748
3076
các hoạt động còn thiếu,
ngay cả những khoảng trống trên tường
10:58
where picturesnhững bức ảnh used to hangtreo.
211
646848
1590
nơi từng treo ảnh lứa đôi.
Nhưng không gì hiệu quả
11:01
But nonekhông ai of that will do any good
212
649339
1796
11:03
unlesstrừ khi you preventngăn chặn the mistakessai lầm
that can setbộ you back,
213
651159
3247
nếu bạn không ngăn chặn những sai lầm
có thể cản chân bạn,
11:06
the unnecessarykhông cần thiết searchesTìm kiếm for explanationsgiải thích,
214
654430
2976
những tìm kiếm lời giải thích
không cần thiết,
11:09
idealizingidealizing your exex insteadthay thế of focusingtập trung
on how they were wrongsai rồi for you,
215
657430
4207
lý tưởng hóa người cũ thay vì
tập trung vào lỗi sai của họ,
11:13
indulgingindulging thoughtssuy nghĩ and behaviorshành vi
that still give them a starringdiễn viên chính rolevai trò
216
661661
3821
những suy nghĩ và hành vi nuông chiều
giữ họ ở vị trí ngôi sao
trong chương tiếp của cuộc đời
thay vì là diễn viên quần chúng.
11:17
in this nextkế tiếp chapterchương of your life
217
665506
1611
11:19
when they shouldn'tkhông nên be an extrathêm.
218
667141
1542
Vượt qua đau khổ thì khó,
11:22
GettingNhận được over heartbreaksự đau lòng is hardcứng,
219
670548
2319
11:24
but if you refusetừ chối to be misledlừa dối
by your mindlí trí and you take stepscác bước to healchữa lành,
220
672891
4464
nhưng nếu đừng để tâm trí đánh lừa
và thực hiện các bước chữa lành,
bạn có thể giảm thiểu đáng kể
nỗi đau khổ.
11:29
you can significantlyđáng kể minimizegiảm thiểu
your sufferingđau khổ.
221
677379
2675
11:32
And it won'tsẽ không just be you
who benefitlợi ích from that.
222
680078
2420
Và không chỉ bạn
được hưởng lợi từ điều đó.
11:34
You'llBạn sẽ be more presenthiện tại with your friendsbạn bè,
223
682522
2055
Bạn sẽ có mặt nhiều hơn với bạn bè,
11:36
more engagedbận with your familygia đình,
224
684601
2214
tương tác nhiều hơn với gia đình,
11:39
not to mentionđề cập đến the billionshàng tỷ of dollarsUSD
of compromisedbị tổn thương productivitynăng suất
225
687236
3803
chưa kể đến hàng tỷ đô la
năng suất làm việc được cứu vớt.
11:43
in the workplacenơi làm việc that could be avoidedtránh.
226
691063
2093
Vì vậy, nếu biết ai đó đau khổ,
11:46
So if you know someonengười nào who is heartbrokenđau khổ,
227
694451
2290
11:49
have compassionlòng trắc ẩn,
228
697273
1559
hãy động lòng trắc ẩn,
11:50
because socialxã hội supportủng hộ has been foundtìm
to be importantquan trọng for theirhọ recoveryphục hồi.
229
698856
3750
vì hỗ trợ từ bên ngoài đóng vai trò
quan trọng cho sự phục hồi của họ.
Và hãy kiên nhẫn,
11:55
And have patiencekiên nhẫn,
230
703293
1258
bởi nó sẽ mất nhiều thời gian
để vượt qua hơn bạn nghĩ.
11:57
because it's going to take them longerlâu hơn
to movedi chuyển on than you think it should.
231
705082
3730
Và nếu đang tan vỡ,
hãy nhớ điều này:
12:01
And if you're hurtingtổn thương,
232
709646
1228
12:03
know this:
233
711732
1183
sẽ là khó khăn, đó là
một trận chiến trong tâm trí bạn,
12:05
it's difficultkhó khăn, it is a battlechiến đấu
withinbên trong your ownsở hữu mindlí trí,
234
713335
3090
12:08
and you have to be diligentsiêng năng to winthắng lợi.
235
716449
2200
và bạn phải kiên trì để
giành chiến thắng.
12:10
But you do have weaponsvũ khí.
236
718673
1805
Nhưng bạn có vũ khí.
Bạn có thể chiến đấu.
12:12
You can fightchiến đấu.
237
720502
1270
12:14
And you will healchữa lành.
238
722200
1656
Và bạn sẽ được chữa lành.
Xin cám ơn.
12:16
Thank you.
239
724631
1189
12:17
(ApplauseVỗ tay)
240
725844
3917
(Vỗ tay)
Translated by Tien Nguyen
Reviewed by Tien Thuy

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Guy Winch - Psychologist, author
Guy Winch asks us to take our emotional health as seriously as we take our physical health -- and explores how to heal from common heartaches.

Why you should listen

Guy Winch is a licensed psychologist who works with individuals, couples and families. As an advocate for psychological health, he has spent the last two decades adapting the findings of scientific studies into tools his patients, readers and audience members can use to enhance and maintain their mental health. As an identical twin with a keen eye for any signs of favoritism, he believes we need to practice emotional hygiene with the same diligence with which we practice personal and dental hygiene.

His recent book, Emotional First Aid: Healing Rejection, Guilt, Failure, and Other Everyday Hurts, has been translated in 24 languages. He writes the popular "Squeaky Wheel Blog" on PsychologyToday.com, and he is the author of The Squeaky Wheel: Complaining the Right Way to Get Results, Improve Your Relationships and Enhance Self-Esteem. His new book, How to Fix a Broken Heart, was published by TED Books/Simon & Schuster in 2017. He has also dabbled in stand-up comedy.

More profile about the speaker
Guy Winch | Speaker | TED.com